1. Perancangan Bahasa

2. Perancangan Bahasa.
•Dalam perkembangan perancangan bahasa terdapat beberapa
ungkapan atau istilah yang merujuk kepada usaha untuk
merancang pembinaan dan pengembangan bahasa secara
sedar.
Language Engineering
(Kejuruteraan Bahasa)
 B. Noss mengkategorikan “language engineering” sbg sebahagian drp
“Language Planning” (Richard B. Noss, 1984).
 Istilah “language engineering” sama popularnya dgn istilah “language planning
dr segi penggunaannya di dunia”
 Namun, penggunaan istilah “language planning” mengatasi masalah “language
engineering” terutama di Malaysia dan Asia Tenggara”.

3. Glottopolitics
(Politik Bahasa)
diperkenalkan oleh Robert A. Hall Jr.
Ada juga ahli bahasa Indonesia menggunakan istilah “politik
bahasa”.
 Antaranya ialah Amran Halim (Politik Bahasa Nasional,
1980) dan Lembaga Bahasa Nasional Indonesia (1974).
Terdapat juga istilah glossopolitics (Asmah Hj. Omar, 1978)

4. Language Development
(Pembinaan Bahasa)
Dikemukakan oleh Richard B. Noss (Language Policy and
Higher Education, 1967) utk pengertian merancang bahasa yang
dilakukan di negara-negara di A.T.
Sebahagian daripada ruang lingkup “Language Planning”
(Richard B. Noss, 1984)
 Charles A. Ferguson juga pernah menggunakan istilah
“Language Development” (1968).

5. Language Treatment
(Perawatan Bahasa)
Digunakan oleh Fernando Fernalosa (1981) untuk berbagai-
bagai jenis perhatian yang diberikan oleh masyarakat tentang
bahasa.
 Jenis perawatan bahasa yang terpenting mengikut Penalosa
ialah perancangan bahasa.
Dengan itu perancangan bahasa adalah sebahagian sahaja
daripada perawatan bahasa.

6. Language Cultivation
(Pemupukan Bahasa)
Bahasa itu dibina dan dipupuk untuk membentuknya menjadi
satu bahasa yang berkudrat dan mampu digunakan untuk
mendukung dan mengungkapkan budaya yang tinggi dan
teknologi yang maju serta moden.

7. Tujuh Kata Istilah untuk Perancangan Bahasa
a. Language planning
b. Language engineering
c. Glottopolitics (glossopolitics)
d. Language development
e. Language treatment
f. Language management
g. Language cultivation

8. Pengertian
 Perancanganbahasa ialah decision-making about language
atau pembuatan tentang bahasa (Rubin dan Jernudd:1970).
 Hal ini bermaksud segala keputusan untuk bahasa.
 Merangkumi keputusan penetapan taraf bahasa dan bahan
bahasa.
- ejaan, tatabahasa, istilah, sebutan dan kosa kata serta hal-hal
lain.

9. Einar Haugen (1969)
 Ahli bahasa yang terkenal dari Norway mengatakan bahawa
perancangan bahasa itu merangkumi: kerja-kerja normatif
akademi atau jawatankuasa bahasa, terhadap semua bentuk usaha
yang biasa dikenali sebagai pembinaan bahasa dan semua
cadangan untuk perubahan atau reformasi bahasa atau
pembakuan bahasa.
Rubin dan Jernudd (1971) dan (1974)
 Merujuk kepada perancangan bahasa sebagai usaha-usaha secara
tersusun yang diarahkan kepada perubahan yang difikirkan dan
ditimbangkan secara teliti mengenai kod bahasa atau pertuturan
atau kedua-duanya sekali.

10. R.A Hall Jr. (1974)
 Memberikan takrif glottopolitics atau politik bahasa sebagai
penerapan sains atau ilmu bahasa kepada dasar kerajaan untuk
menentukan sarana-sarana yang terbaik untuk mencapai
kedwibahasaan (bilingualism) di tanah-tanah jajahan, dan
kawasan-kawasan lain yang terdapat dua atau lebih kebudayaan
yang berlainan dan yang bertembung atau bertemu.
Springer (1956) dan (1974)
 Menggunakan istilah language engineering (penjuruteraan
bahasa) telah memberi takrif istilah ini sebagai “rujukan kepada
usaha-usaha penulisan dan pembakuan bahasa-bahasa separa
baku di Soviet Union.

11. Alisyahbana (1961 dan 1974)
Menggunakan istilah yang sama memberikan takrifnya seperti
berikut :
 Pedoman pembinaan bahasa secara sedar
dalam konteks perubahan masyarakat, kebudayaan dan teknologi
yang lebih besar.
 Dalam tulisan lain, beliau mentakrifkan istilah tersebut
sebagai
pemindahan pengalaman-pengalaman pengekodan yang lalu
pada bahasa-bahasa Eropah.

12. Ronald Wardhaugh (1998)
Terdapat 2 tumpuan perancangan bahasa :
(i) Perancangan taraf atau status:
Melibatkan perubahan-perubahan fungsi sesuatu bahasa atau
kelainan bahasa dan hak-hak mereka yg menggunakannya.
(ii)Perancangan bahan atau matan atau korpus :
Melibatkan hal-hal seperti pembinaan ortografi, sumber-
sumber baru kosa kata, kamus dan kesusasteraan serta
pembinaan pemakaian–pemakaian yg baru yg difikirkan
dan dipertimbangkan dengan teliti supaya bahasa itu dapat
diperluaskan pemakaiannya ke bidang-bidang kerajaan,
pendidikan dan perdagangan (ibid).

13. Charles Ferguson (1968)
Mengenal pasti tiga matra atau dimensi pembinaan bahasa
iaitu:
a) graphization (pengabjadan)
b) standardization (pembakuan)
c) intertranslatability
Bahasa-bahasa masyarakat moden yang maju dari segi
industri, sekular dan dibezakan secara struktur.
Bahasa yang dimodenkan itu dikembangkan kosa katanya,
dibina gaya-gaya baru dan bentuk-bentuk wacananya (ibid).

14. Heinz Kloss
Terdapat dua matra dalam perancangan bahasa iaitu:
a) Perancangan taraf atau status bahasa
Menetapkan kedudukan sesuatu bahasa dalam sesebuah
negara seperti kedudukan bahasa rasmi, bahasa pengantar dan
bahasa kebangsaan.
b) Perancangan korpus atau bahan bahasa.
Menumpukan kepada perancangan bahan atau bahasa itu
sendiri seperti penetapan jenis tulisan.

15. Asmah Hj Omar -
Membicarakan tentang dua perancangan bahasa:
a) Perancangan taraf bahasa
b) Perancangan korpus bahasa
 Menyentuh dengan terperinci tentang perancangan sistem
penulisan, sistem ejaan dan peristilahan saintifik terutama
untuk bahasa Melayu

16. S. Takdir Alisjahbana
 Perancanganbahasa untuk pemodenan dalam bukunya iaitu
Language Planning for Modernization (1976).
 Kebangkitan bahasa Indonesia dan Malaysia, masalah
transformasi kedua-dua bahasa (perluasan kosa kata, penulisan
tatabahasa normatif dan pembakuan bahasa).
Einar Haugen (1966)
4 peringkat perkembangan perancangan bahasa
1) Pemilihan (selection)
2) Pengekodan (codification)
3) Peluasan (elaboration)
4) Pelaksanaan (implemention)

17. Cobarrubias (1983) -
Memerikan empat jenis ideologi yang menggerakkan ketetapan
dalam perancangan bahasa dalam sesuatu masyarakat, iaitu:
 Linguistic Assimilation (Asimilasi Linguistik)
 Linguistic Pluralism (Pluralisme Linguistik)
 Vernacularization (Pemvernakularan/Vernakularisasi)
 Internationalization
(Penginternasionalan/Pengantarabangsaan)

18. a) Linguistic Assimilation (Asimilasi Linguistik)
 Kepercayaan bahawa setiap orang mesti mempelajari bahasa
utama dalam masyarakat berkenaan.
 Thailand mengamalkan dasar ini sehingga menyebabkan orang
yang bukan berketurunan Thai menggunakan nama Thai.
b) Linguistic Pluralism (Pluralisme Linguistik)
 Pengiktirafan lebih daripada satu bahasa.
 Singapura mengiktiraf empat bahasa sebagai bahasa rasmi
(Perlembagaan Negara Singapura 1965)

19. c)Vernacularization (Pemvernakularan/Vernakularisasi)
 Pembaikan dan peluasan sebuah bahasa peribumi dan
menjadikannya sebagai bahasa rasmi.
 Bahasa Melayu sebagai bahasa rasmi di Malaysia selepas negara
mencapai kemerdekaan,
d) Internationalization (Penginternasionalan/Pengantarabangsaan
 Pengambilan bahasa bukan peribumi sebagai bahasa rasmi atau
untuk kegunaan tertentu seperti perhubungan antarabangsa,
pendidikan atau perdagangan.
 Bahasa Inggeris dijadikan bahasa rasmi dan bahasa utama di
Filipina, Singapura atau Brunei Darussalam.

20. J.V. Neustupny (1974) –
Mengemukakan dua pendekatan untuk perancangan bahasa,
iaitu:
a) Pendekatan Dasar (Policy Approach)
 Meliputi masalah-masalah pemilihan bahasa kebangsaan,
pembakuan, celik huruf, ortografi, masalah stratifikasi bahasa
dan seumpamanya.
 Melibatkan dasar dan perancangan bahasa.
b) Pendekatan Pembinaan (Cultivation Approach)
 Menyentuh tentang ketepatan, kecekapan, peringkat linguistik
untuk memenuhi fungsi-fungsi khusus, masalah-masalah gaya,
kendelaan-kendelaan pada keupayaan komunikatif dan lain-
lain

21.  Perancangan bahasa bererti pembinaan bahasa secara sedar
untuk memungkinkan sesuatu bahasa itu berupaya menangani
fungsi-fungsi baru yang dikenakan ke atasnya. bahasa Melayu
dirancang supaya dapat menjadi bahasa pentadbiran, bahasa
undang-undang dan kehakiman, bahasa ilmu, dan bahasa
seluruh sistem kehidupan moden.
 Perancangan bahasa penting dan diberi tumpuan yang serius di
negara kita misalnya sejak diadakan Kongres Bahasa &
Persuratan Melayu I.
 Perancangan bahasa terbahagi kepada dua bahagian iaitu:
-Perancangan taraf
-Perancangan korpus

22.  Perancangan yang pertama memberikan taraf tertentu kepada
sesuatu bahasa, sementara perancangan jenis yang kedua membina
bahan bahasa tersebut menjadi bahasa yang kemas sistemnya supaya
dapat memenuhi taraf yang diberikan kepadanya.
 Perancangan bahasa adalah mengenai pembentukan dasar rasmi oleh
pihak berkuasa yang mengawal kekuasaan
 Perancangan adalah yang mengenai :
• Pengekodan melalui kamus
• Tatabahasa
• Ejaan
• Tanda Bacaan
• Panduan sebutan

23. Terdapat tiga jenis dasar bahasa iaitu :
Dasar bahasa rasmi
 Maksudnya menetapkan bahasa rasmi bagi negara yang
berkenaan, dan bahasa ini digunakan untuk urusan rasmi,
perjanjian dan urusan-urusan rasmi yang lain.
Dasar bahasa pendidikan
 Penggunaan bahasa pengantar di sekolah dan di institusi-
institusi pendidikan.
Dasar bahasa umum
 Bahasa kedua, bahasa antarabangsa dan lain-lain.

24. Ferguson (1968) –
Mengatakan bahawa apabila dirancangkan untuk membentuk
bahasa vernakular menjadi bahasa baku maka terdapat tiga
komponen perancangan iaitu :
a) Pengabjadan
 Pengabjadan ialah proses merancang penulisan bahasa iaitu dalam
pemilihan aksara, sistem ejaan, pemantapan tatabahasa, penggubalan
istilah, penambahan kosa kata dan lain-lain.
b) Pemodenan
 Pemodenan bererti memodenkan bahasa supaya bahasa itu mampu
menjadi wahana dalam menyampaikan ilmu-ilmu moden, sains &
teknologi supaya dapat membentuk satu peradaban moden yang
teguh, kukuh dan canggih.

25. c) Pembakuan
 Pembakuan pula bermaksud segala unsur bahasa dapat
dikodifikasikan dan diselaraskan serta dimantapkan supaya tidak
menimbulkan kekeliruan dalam penggunaannya.
 Abdullah Hassan membahagikan perancangan bahasa kepada;
 Perancangan taraf bahasa (bahasa rasmi dan kebangsaan)
 Perancangan bahan (ejaan, tatabahasa dan istilah)
 Agen dan mekanisme perancangan bahasa dan penilaian
(DBP)
 Selainahli-ahli bahasa tersebut, terdapat ramai lagi ahli
bahasa yang membicarakan langkah-langkah, teori,
pendekatan, aspek-aspek perancangan bahasa dll.

26. Terdapatpelbagai kata istilah yang digunakan yang
menjurus kepada perancangan bahasa, iaitu:
a) Perancangan bahasa (language planning)
b) Penjuruteraan bahasa (language engineering)
c) Politik bahasa (glottopolitics dan
glossopolitics)
d) Pengurusan bahasa (language management)
e) Pemupukan bahasa (language cultivation)
f) Perawatan bahasa (language treatment)
g) Pembinaan bahasa (language development)

27. Selain itu, para ahli bahasa telah membahas tentang
takrif-takrif yang berkaitan dengan perancangan
bahasa.
Mereka mengatakan bahawa perancangan bahasa
adalah pembuatan keputusan yang berkaitan dengan
bahasa.

28.  Perkara-perkara bahasa yang dirancang;
- ialah status atau taraf bahasa dan korpus atau bahan bahasa.
- strategi-strategi perancangan bahasa supaya perancangan
bahasa itu berjalan secara teratur dan mulus.
- Pengwujudan institusi-institusi dan agen-agen perancangan
bahasa, tenaga pakar seperti ahli bahasa, ahli sains, teknokrat
dan lain-lain yang merancang bahasa.
- Mewujudkan sumber kewangan bagi membiayai projek-projek
perancangan bahasa dan lain-lain.