1. ХАЛДВАРТ Ө ВЧИН, ХАМ
ШИНЖИЙН ОНОШЛОГОО
ХӨ СҮ Т –ийн их эмч С.Гамуу
2011.09.28

2. ТОДОРХОЙЛОЛТ
Тухайн орон нутаг, олон улсын хэмжээнд
анх удаа тодорхой хэмжээний хү н амыг хамран
гарч, урьд нь тохиолдож байгаагү й халдварт
ө вчнийг албан ёсоор батлан тогтоож б ү ртгэснийг
шинэ халдвар гэнэ.
Тухайн орон нутаг болон олон улсын
хэмжээнд албан ёсоор бү ртгэгдэж байгаад эрс
буурснаа / бү ртгэгдэхгү й болтлоо/ дахин
бү ртгэгдэх болсон ө вчнийг сэргэж буй халдвар гэж
хэлнэ.

3. ØÈÍÝ ÁÀ ÑÝÐÃÝÆ ÁÓÉ ÕÀËÄÂÀÐÓÓÄ
Ø è íý õ à ë ä â à ð :







SARS (2003)
Hanta virus
pulmonary syndrom
(1996)
Nipah virus(1993)
Ebola virus (1977)
AIDS (1983)
Vibrio cholerae
O139 (1992)
E.coli 0157:H7
(1982)
Ñ ðãýæ áó é õ àë äâàð:
ý








Ñ¿ðüåý
Çàã õ¿éòýí
Òðèõîìàíîç
Øèãåëë¸ç
À ãåïàòèò
Õàëóóí õóìõàà
Òàðâàãàí òàõàë
Óëààí áóðõàí,
 Уëààíóóä

4. НӨ ЛӨӨ ЛӨ Х ХҮ ЧИН ЗҮ ЙЛС
НИЙГМИЙН
•Дайн
тулаан
•Нийгмийн бухимдлаас үү дсэн эдийн засгийн
хямрал
•Эдийн засгийн чадавхитайгаа тохирохг ү й х ү н
амын хэт ө сө лт
•Хот суурин, ариун цэврийн нийтийн ү йлчилгээ
бү рдээгү й нө хцө лд хү н ам хэт бөө гнө рө х
ОРЧНЫ
•Дулааралт
•Ү ер,
газар хө длө лт, тү ймэр зэрэг гамшиг
•Ойн болон усны нөө цийн өө рчлө лт
•Ү йлдвэрлэлийн болон ахуйн бохирдолт

5. БИЧИЛ БИЕТНИЙ
ХУВЬСАЛ ӨӨ РЧЛӨ ЛТИЙН Ү Р ДҮ НД ХОРУУ
ЧАНАР, ХОР ЯЛГАРУУЛАХ ЧАДВАР НЬ
ӨӨ РЧЛӨ ГДӨ Х, ЭМЭНД БОЛОН
ХАЛДВАРГҮ ЙЖҮҮ ЛЭХ БОДИСТ ТЭСВЭРТЭЙ
БОЛОХ
ХҮ НСНИЙ
ХҮ НС Ү ЙЛДВЭРЛЭХ, БОЛОВСРУУЛАХ,
ХАДГАЛАХАД ЭРЧИМЖСЭН ТЕХНОЛОГИ,
ХИМИЖИЛТ АСАР ХУРДАЦТАЙ НЭВТЭРЧ БАЙНА.
ХҮ НИЙ
АМЬДАРЛЫН ХЭМНЭЛ БҮ Х ТАЛААР ХУРДАСЧ,
ХҮ НИЙ БИЕМАХБОДИЙН ДАСАН ЗОХИЦОХ
ЧАДАВХИЙГ ХЭТ АЧААЛАЛД ДАСАХГҮ Й БОЛСОН.
АМЬДАРЛЫН ХЭВ ЗАГВАР, ДАДАЛ ЗАНШИЛ НЬ
ИРГЭНШИЛ, МЕХАНИКЖИЛТ, АВТОМАТЧИЛАЛТ,
ТЕХНИКЖИЛТИЙН НӨ ЛӨӨ ГӨӨ Р ХЭТ ХУРДАН
ӨӨ РЧЛӨ ГДӨ Х БОЛСОН.

6. ХАЛДВАРТ ӨВЧНИЙ ХАМШИНЖ , СЭЖИГТЭЙ ,
ӨВӨРМӨЦ ТОХИОЛДЛУУД
Õàìøèíæ
1. Öî÷ìîã ñóë ñààæèëò
Öî÷ìîã õàëäâàðò ºâ÷ин
1. Ñàõóó
2. Öî÷ìîã õàëóóðàëòòàé ºâ÷èí
2. Õºõ¿¿ë õàíèàä

Òóóðàëòòàé, õàëóóðàëò

Öýâð¿¿ò
òóóðàëòòàé,
õàëóóðàëò

3. Íÿðàéí òàòðàí, татран
Öóñàðõàã ñóóëãàëò

4. Àìüñãàëûí çàìûí öî÷ìîã õàëäâàð 4. Òàðâàãàí òàõàë
(ÀÇÖÕ)

1. Õîîëíû õîðäëîãî
2. Ñýðãèéëýõ òàðèëãûí äàðààõ
õ¿íäðýë
Øàðëàëòòàé, õàëóóðàëò
3. Öî÷ìîã ñóóëãàëò
Óñàðõàã ñóóëãàëò

ªâºðìºö òîõèîëäîë
ªâ÷íèé õ¿íä õýëáýð¿¿ä
Òîìóó òºñò ºâ÷èí
5. Öî÷ìîã öóñàðõàã õàì øèíæ
5. Ãàëçóó
6. Ìýäðýëèéí öî÷ìîã õàì øèíæ
6. Áîîì
3. Ýìíýëãýýñ øàëòãààëàõ
õàëäâàð

7. Òóóðàëò
Öî÷ìîã
òóóðàëò
òàé
õàëóóðàë Öýâð¿¿ò
òòàé ºâ÷èí òóóðàëò
Øàðëàëò
Õàëóóðàõ, ã¿âäð¿¿ò
òóóðàëò ãàðàõ,
õàíèàëãàõ, õàìðààñ íóñ
ãîîæèõ, í¿äíèé ñàëñò
¿ðýâñýõ (çàõûí
òóíãàëàãèéí áóë÷èðõàé
òîìðîõ, òîìðîõã¿é ) çýðýã
ýìíýëç¿éí øèíæ òýìäã¿¿ä
èëýðñýí òîõèîëäîëä;
Óëààíáóðõàí
Óëààíóóä
Óëààíýñýðãýíý
Õàëäâàðò
ýðèòåìà
Áàëíàä
Äåíãè
1 òîõèîëäîë;
Õàëóóðñàí, öýâð¿¿ò
òóóðàëòòàé á¿õ õ¿ì¿¿ñ
Ñàëõèíöýöýã
Á¿ñë¿¿ð ¿ëä
Ãàð, õºë, àìíû
ºâ÷èí
Öàãààíöýöýã
3 òîõèîëäîë;
Õýðýâ
öàãààíöýöãèéí
ñýæèãòýé áîë 1
òîõèîëäîë;
Àðüñ, í¿äíèé øàðëàëò
öî÷ìîã ýõëýõ (øàðëàëò íü
öî÷ìîã ýõýëíý);
Âèðóñò
ãåïàòèò A – E
Ëåïòîñïèðîç
Øàð ÷è÷ðýã
Íýã ãîëîìòîíä 3
òîõèîëäîë;
Õýðýâ íóòàãøìàë
óëñ, îðíîîñ èðñýí
áîë 1 òîõèîëäîë;

8. Тууралт
ªâ÷í¿¿äèéí íýð
Óëààí áóðõàí
Тодорхололт
Агаар дуслын замаар
дамжин өндөр халуурах,
амьсгалын замын
үрэвсэл, нүдний үрэвсэл,
тууралт гарах шинж
тэмдгүүд илэрдэг.
Улаанууд нь бага зэрэг
халуурах толбот
гүвдрүүт тууралтаар
илэрдэг вирусын
гаралтай цочмог
халдварт өвчин
Ïàðàìèêñîâèðóñ
Ðèáîâèðóñ
¯¿ñãýã÷
Онцлог шинж Стимсоны гурвал-
Òóóðàëòûí
îíöëîã
ларингит, ринит,
коньюнктивит,
Хордлого,
Энантем /
БельскийФилатов
-Копликийн толбо/
Òîì
òîëáîí
ã¿âäð¿¿ò
òóóðàëò
Тод
ягаан
өнгөтэй.
Àðüñíû ºí㺠õýâèéí
Óëààíóóä
Улайралтын үе бага
зэрэг, БФК/-/
лимфаденит /дагзны,
хүзүүний/
Òîëáîí æèæèã ã¿âäð¿¿
Цагаан-ягаан, улаан
өнгөтэй. Àðüñíû ºíãº
õýâèéí
Óëààí ýñýðãýíý
Улаан эсэргэнэ нь гүйлсэн
булчирхайн цочмог үрэвсэл, эрүүн
доорхи тунгалагийн булчирхайн
үрэвсэл, арьсан дээр жижиг цэгэн
улаан тууралт гэсэн гурвал
шинжийн хослолоор илэрдэг,
хүнээс хүнд агаар дуслын болон
хавьтлын замаар дамжин
халдварладаг, нянгийн гаралтай
цочмог халдварт өвчин
B ñòðåïòîêîêê
Лимфаденит Ангина
-Филатовын гурвалжин
-Арьсны цагаан зураглал
-Гуужилт, бөрөлзгөнө хэл
Æèæèã öýãýí òîëáîí, ãºâäð¿¿ò
òóóðàëòтай. Арьс хàëóóí, õóóðàé
áàðçãàð

9. Тууралт
ªâ÷í¿¿äèéí íýð
Óëààí áóðõàí
Óëààíóóä
Óëààí ýñýðãýíý
Áàéðëàë
Í¿¿ðíýýñ / 1,2,3 өдөр/ Óóö,
íóðóó,
ºãçºã, Õàìàð,óðóóë,äóõíààñ
áóñä
ýõëýí áèåýð ãàð õºëººð òýíèéëãýã÷ õýñã¿¿ä
áèåýð äýñ äàðààëã¿é ãàðíà.
äýñ äàðààòàé ãàðíà.
á¿õ
Òóóðàëòын
õóãàöàà
ªâ÷íèé 2-4äýõ õî ãàð÷ 5-6 1-2õî ãàð÷ 2-4õî
õî нөсөөжилтөөр төгсөнө. мөргүй àðèëíà.
Онош
DS: Корь, типичная
форма, средне-тяжёлое
течение.
DS: Корь, типичная
форма, тяжёлое
течение, осложнённым
ларингитом со стенозом
II-III степени.
Ýì÷èëãýý
Õ¿íä
¿åä
àíòèáèîòèê Âèòàìèí, õàðøëûí ýñðýã
Õºíãºí ¿åä ãýðò
õîðäëîãî òàéëàõ, õàíèàëãà Ëèìôèéã ÓÂ×, õóóðàé Àíòèáèîòèê âèòàìèí, õàðøëûí ýñðýã
íàìäààõ,
öýð
õîâõëîõ, õàëóóíààð ¿éë÷ëýõ
ýì÷èëãýý
âèòàìèí
ул 1-2õî ãàð÷ 7-8õî àðèëíà.
DS: Краснуха, типичная
форма, лёгкое течение.
DS: Краснуха, типичная
форма, тяжёлое
течение, осложнённым
менингоэнцефалитом.
DS: Скарлатина, типичная форма,
тяжёлое течение.
DS: Скарлатина, экстрабукальная
форма, средней тяжести.

13. ЦЭВРҮҮТ ТУУРАЛТ
ªâ÷í¿¿äèéí
íýð
Салхинцэцэг
Бүслэхий яр
Хөл гар амны өвчин
Тодорхоло
лт
Хүнээс хүнд агаар дуслаар
дамжин халддаг, арьс, салст
бүрхүүлд өвөрмөц цэврүүт
тууралтаар илэрдэг, вирусын
гаралтай, амьсгалын замын
цочмог халдварт өвчин.
Урьд нь салхинцэцгээр
өвдсөн хүмүүс бүслэхий
яраар өвдөх бөгөөд
ахимаг насныханд элбэг
тохиолдоно.
Хîîëîé, залгиур óëàéæ, àìíû
õºíäèéí ñàëñò, çàâüæ, áóéë,
õýë, тагнай, ãàðûí àëãà, õºëèéí
óë áîëîí ºãçºã äýýð òîëáîò
гүвдрүүт, öýâð¿¿ò òóóðàëò
гардаг цочмог õàëäâàðò ºâ÷èí.
Varicella-Zoster virus
Herpes simplex, zoster
Êîêñàêè À16, ýíòåðîâèð¿ñ 71
Халууралт:
-37-38 градус С
-Долгион маягийн
Öýâð¿¿í òóóðàëò ãàðàõ
õýñýãò õîðñîæ çàãàòíàí
óëàéíà.
Áàéðøìàë –àðüñ,àìíû
õºíäèéí ñàëñòûí, í¿äíèé,
áýëýã ýðõòíèé ,àìüñãàëûí
çàìûí
Ò¿ãìýë –äîòîð ýðõòíèé
ãåðïåñ
Уушигны хаван/цус алдалт
энцефалит асептик менингит
цочмог сул саажилт, миокардит зэрэг хүндрэл гарна.
розеола, папула, везикулаполиморфизм.Дэс
дараалалгүй
1 таславчтай, дундаа
хонхортой, гөлийсөн. Эрүүл
арьсны фонтой. Тав тогтоно.
-Öýâð¿¿í òóóðàëò íü íýã
õºíäèéòýé äîòðîî òóíãàëàã
øèíãýí àãóóëñàí, æèæèã
õýìæýý-íèé, Ẻãíºð÷
ãàðäàã.
Аманд шархлаа, гар, хөл дээр
тууралт гардаг. Цэврүүний зах
ирмэг улаан, голдоо цагаан,
цайвардуу өнгөтэй.
¯¿ñãýã÷
Онцлог
шинж
Òóóðàëòûí
îíöëîã

14. ЦЭВРҮҮТ ТУУРАЛТ
ªâ÷í¿¿äèéí
íýð
Салхинцэцэг
Бүслэхий яр
Хөл гар амны өвчин
Áàéðëàë
Бүх биеэр /арьс, салст, үстэй
хэсгээр/
Àðüñíû ãåðïåñ- èõýâ÷ëýí
óðóóë, õàìðûí îð÷èì áîëîí
õ¿ç¿¿ öýýæýýð ãàð÷
áîëíî.
Хөл гар амаар тууралттай.
Сүүлийн цэврүүт тууралт
гарснаас хойш 5 хо
хугацаанд халдвартай.
Öýâð¿¿ 7 õîíîãèéí äàðàà
òàâøèæ 9-14 õîíîãò
ñîðèâã¿éãýýð ýäãýðäýã.
Өâ÷ëºëèéí эхний 7 хоногт
хамгийн их халдвартай, âèðүñ
ºòãºнөөр 7-н долоо хоногийн
турш гадагш ÿëãàðч болно.
Онош
DS:Ветряная оспа, типичная
лёгкая форма.
DS:Ветряная оспа,
атипичная геморрагическая
форма, тяжёлое течение.
DS: Простая
герпесвирусная
инфекция, средное
течение.
DS: Опоясничная
герпесвирусная
инфекция,
офтальмическая форма,
тяжёлое течение.
DS: Болезнь руки,ноги, рта,
лёгкая форма.
DS: энтеровирусная
инфекция, тёжелое течение,
со осложненым
миокардитом
Ýì÷èëãýý
¯¿ñãýã÷èéí ýñðýã -Àöèêëîâèð – Ðèáàâèðèí -Àðáèäîë
Ýìãýã æàìûí ýñðýã - Èììóíîìîäóëÿòîð : Òèìîãåí , òàêòèâèí,
òèìàëèí, äèáàçîë, ìåòèëóðàöèë, Âèò-Ñ,À,Å
Øèíæ òýìäãèéí ýì÷èëãýý
Òóóðàëòы
н õóãàöàà
Ãàð, õºë, àìíû ºâ÷íèé ¿åä
ºâºðìºö ýì÷èëãýý áàéõã¿é.
Øèíæ òýìäãèéí ýì÷èëãýý õèéíý.

15. гар дээр
Гар хө л амын ө вчин
хөл
Гар, хө л, амын ө вчний ү ед хө ндүү р, улаан, цэвр үү т тууралт гарын алга, х ө л ө н
дээр гардаг.

16. 16

17. Шарлах хам шинж
Шарлалт гэдэг нь цусан дахь билирубины
хэмжээ ихсэж арьс салст шар харагдахыг хэлнэ.
Шарлалтыг үүсэх механизмаар нь:
1. Элэгний дээрх
2.Элэгний
3.Элэгний доорх

18. ЭЛЭГНИЙ ДЭЭДЭХ ШАРЛАЛТ НЬ ЭРИТРОЦИТ ИХЭЭР
ЗАДАРСНЫ УЛМААС БИЛИРУБИНЫ ХЭМЖЭЭ ИХСЭЖ ГЕПАТОЦИТ ЭС
ТҮҮНИЙГ БҮРЭН БАРИХ БОЛОМЖГҮЙ БОЛСНООС ҮҮСДЭГ. ИЙМ УЧРААС
ЦУС ЗАДРАЛЫН ШАРЛАЛТ ГЭЖ НЭРЛЭДЭГ
Элэгний дээдэх шарлалтыг ялган оношлох
шалгуурууд
•Их
хэмжээний цус задрал болгодог өвчнүүд болон төрөлхийн цус
багадалтын талаархи асуумж
•Цус багадалтын эмнэлзүйн илрэлүүд/ толгой эргэх, хөлрөх, арьс
цайх/
•Арьсны шарлалт тод биш
•Шарлалтын өмнөх үеийн хам шинж илрэхгүй
•Арьсны загатналт илрэхгүй
•Эритроцит болон гемоглобины хэмжээ багасдаг
•Цусанд билирубины хэмжээ бага зэрэг ихэсдэг /шууд бус
давамгайлдаг/
•Цусанд уробилиноген тод илэрч билирубин илэрдэггүй

19. ЭЛЭГНИЙ ДОРХИ ШАРЛАЛТ
Гаднаасаа дарагдах буюу дотроосоо бөглөрөх байдлаар
цөсний ерөнхий цоргоор цөс урсах нь саатсанаас түүнчлэн элэгний
гепатоцит эсээс билирубин ялгарал багассанаас шарлалт үүсдэг.
Элэгний доодох шарлалт хэд хэдэн шалтгаантай
1.Элэгний
доторхи ба цөсний ерөнхий суваг чулуу ба гельминтээр
бөглөрдөг.
2.Цөсний
цорго гадна талаасаа голдуу хавдрын улмаас дарагдах
3.Цөсний
цорго наалдаж сорвижолтоор нарийсах

20. ЭЛЭГНИЙ ШАРЛАЛТ
Халдварт ба халдварт бус олон өвчнүүдийн үед
элэг гэмтсэний улмаас үүсдэг. Үүнд:
1.Вирүст гепатит
2.Герпесийн гепатит
3.Цитомегаловирүсийн
4.Гэдэсний иерсиноз
5.Лептоспироз
6.Шар чичрэг
7.Эргэх хижиг
8.Орнитоз
9.Хуурамч сүрьеэ
10.Ям
11.Үжил
12.Тэмбүү

21. ТОДОРХОЙЛОЛТ

Ýëãèéã ãýìòýýã÷ âèð¿ñ¿¿äèéí íºëººãººð ¿¿ñýõ
ýëýãíèé öî÷ìîã ¿ðýâñýëò õàëäâàðò ºâ÷èí.
Õåïàòèòûí À,Â,Ñ,Ä,Å âèð¿ñ элэгний
үрэвслийг үүсгэнэ.

22. ТАРХВАР СУДЛАЛ
Õàëäâàðûí ýõ óóðõàé:
 Цî÷ìîã âèð¿ñò õåïàòèò ºâ÷òýé õ¿í
 Â,Ñ,Ä âèð¿ñ òýýã÷
 Аðõàã Â,Ñ,Ä õåïàòèòòàé õ¿í
Õàëäâàð äàìæèõ çàì:
 Õ¿íýýñ õ¿íä àõóéí õàâüòëûí áîëîí ãýìòñýí àðüñ ñàëñòààð, öóñ öóñàí
á¿òýýãäõ¿¿íýýð, áýëãèéí çàìààð, òºðөх ¿åä ýõýýñ íÿðàéä
 -2-6 äîëîî õîíîãèéí ºìíº øàðëàñàí ºâ÷òºíòýé õàìò áàéñàí
 - Âèð¿ñò õåïàòèò íóòàãøìàë íóòàã îðîíä çîð÷ñîí
 - Óíäíû áîëîí àõóéí õýðýãëýýíèé óñàí õàíãàìæèéí áàéäàë, õàäãàëàëò,
àðèóí öýâðèéí áîëîëöîî íºõöºë ÿìàð, àðèóí öýâðèéí äàäàë òîãòìîëæñîí ýñýõ
 - Îðîí áàéðíû íºõöºë, õîîë õ¿íñíèé õàäãàëàëò, õîðòîí ìýðýã÷, øàâüæ ÿëàà
áóñàä äàìæóóëàã÷èä áàéãàà ýñýõ
 - À, Â õåïàòèòûí ýñðýã âàêöèíä õàìðàãäñàí ýñýõ
 - 2-6 ñàðûí ºìíº àðüñ ñàëñò ãýìòýýñýí ìýñ àæèëáàð, òàðèëãà, ýì÷èëãýý
áîëîí ãîî ñàéõíû àæèëáàð õèéëãýñýí
 - ãýð á¿ëèéí áàéäàë, áýëãèéí àìüäðàëûí òóõàé, ìàíñóóðóóëàõ áîäèñ, ýì
òàðèëãà õýðýãëýäýã ýñýõ çýðãèéã àñóóæ òýìäýãëýíý.

23. ÒÀÂÈËÀÍ
Á¿ðýí ýäãýðýëò
 Ãåïàòîìåãàëè
 Õåïàòèòûí äàðààõ õàì øèíæ
 ¯éë àæèëëàãààíû ãèïåðáèëèðóáèíåìè
 Öºñíèé çàìûí äèñêèíåçè
 Õîëåöèñòèò áà õîëåöèñòîõîëàíãèò¿¿ä
 Àðõàã ãåïàòèòóóä
 Ýëýãíèé öèððîç
 Ãåïàòîêàðöèíîìà


24. ÝÌÍÝËÇ¿É:

ªâ÷íèé íóóö õóãàöàà :
À, Å õåïàòèòûí ¿åä 2-6 äîëîî õîíîã.
 Â,Ñ,Ä õåïàòèòûí ¿åä 2-6 ñàð áàéíà.


25. À. ØÀÐËÀËÒÛÍ ӨМНӨХ ¿Å - 1-7 ÕÎÍÎÃÈÉÍ ӨМНӨ
Õîäîîä ãýäýñíèé
õÿìðàëûí õàìøèíæ
àþóëõàéä ºâäºõ, öàíõàéõ, äîòîð ìóóõàéðàõ, õîîëîíä äóðã¿é
áîëîõ, Ẻëæèñ öóòãàõ, õýõðýõ, Ẻëæèõ, îãèõ, ãýäýñ
ä¿¿ðýõ, øèíãýí ñóóëãàõ, ýñâýë ºòãºí õàòàõ
Òîìóó òºñò
õàìøèíæ
38 õýì îð÷èì õàëóóðàõ, òîëãîé ºâäºõ, öººí õàíèàõ, õàìàð
áèò¿¿ðýõ, õîîëîé óëàéõ, ºâäºõ
Òîìóó òºñò
õàìøèíæ
áèå ñóëðàõ, íîîìîé, óíòàìõàé áîëîõ, íîçîîð÷, çàëõóó õ¿ðýõ,
õýâòìýýð ñàíàãäàõ, ÿäðàõ
¯åýð ºâäºõ
õàìøèíæ
áóë÷èí, ¿å ìº÷ººð øàðõèð÷ áóëàð÷ ºâäºõ
Õàìøèíæ¿¿ä
õàâñðàõ
äýýðõ õàìøèíæ¿¿ä õàâñàð÷ òîõèîëäîõ

26. Б.ØÀÐËÀËÒÛÍ ¿Å:

1-2 äîëîî õîíîã ¿ðãýëæèëíý. Ýõíèé ¿åä 纺ëºí òàãíàé,
àìíû ñàëñò, í¿äíèé ñàëñò á¿ðõýâ÷èíä øàð òóÿà ñóóæ
öààøèä íýìýãäýí á¿õ áèåèéí àðüñàíä øàðëàëò òîäîðíî.
В. Ýäãýðýëòèéí ¿å:
 3-6 ñàð ¿ðãýëæèëíý. Ýìíýëç¿éí øèíæ¿¿ä àðèëæ ,
ýëýãíèé ¿éë àæèëëàãààíû ¿ç¿¿ëýëò¿¿ä õýâèéí áîëîõ
õýäèé ÷ ýëýãíèé ýä á¿ðýí íºõºí ñýðãýýã¿é áàéãàà
õóãàöàà

27. ÎÍÎØËÎÃÎÎ

Õàëäâàð ñóäëàëûí àñóóìæ : Àæèë, ìýðãýæèë, àõóé îð÷èí,
àìüäðàëûí õýâ ìàÿãò õàëäâàð àâàõ áîëîìæ áóé ýñýõèéã àñóóíà.

ªâ÷íèé ò¿¿õ : Øàðëàëòûí ºìíºõ ¿åèéã òîäðóóëíà.

Áîäèò ¿çëýã: Åðºíõèé õîðäëîãûí øèíæ áîëîí àðüñ ñàëñòûí
øàðëàëò, ýëýãíèé ººð÷ëºëò¿¿äèéã àíõààðíà.

Öóñíû åðºíõèé øèíæèëãýý : Öàãààí ýñ öººðºõ, ëèìôîöèò îëøðîõ
øèíæ¿¿ä èëýðíý.

Øýýñíèé åðºíõèé øèíæèëãýý: Øýýñýíä öºñíèé áóäàã÷ áîäèñ,
óðîáèëèíîãåí, áèëèðóáèí èëýðíý.

28. ÁÈÎÕÈÌÈÉÍ ØÈÍÆÈËÃÝÝ:
Öºñ ñààòëûí õàìøèíæ:
Íèéò áèëèðóáèíû õýìæýý íýìýãäýæ øóóä ôðàêö íü äàâàìãàé èõñýíý.
Ø¿ëòëýã ôîñôàòàçà, õîëåñòåðèí íýìýãäýíý.
Ýñ çàäðàëûí õàìøèíæ :
ÀëÀò, ÀÑÀÒ õýâèéí õýìæýýíýýñ 10-20 äàõèí íýìýãäýíý
Õîëáîã÷ ýäèéí ¿ðýâñëèéí õàìøèíæ :
Òèìîëûí ñîðèë èõñýíý. Õ¿íä ¿åä ñóëьìàãèéí ñîðèë áóóðíà.
Ýëýãíèé ýñ äóòëûí õàìøèíæ: Õ¿íä ¿åä èëýðíý.
ïðîòðîìáèíû õýìæýý áóóðíà. Íèéò óóðãèéí õýìæýý áàãàñíà.
Àëüáóìèíû õýìæýý áóóðíà.
Ийлдсийн аммоны хэмжээ ихэснэ.
Ийлдсийн сахар буурна
Ийлдсийн креатинин элэг бөөрний хам шинж болон бөөрний
дутагдлын үед ихэснэ..

29. ВГ ЯЛГАН ОНОНШЛОГОО
Үзүүлэ
лт
Вируст гепатит
А
Вируст гепатит В
Вируст гепатит Д
Үүсгэгч
РНК
пикарновирус
ДНХ гепаднавирус
РНХ-тай дангаар орших РНХ флави төст вирус
чадваргүй биенцэр,
согогтой.
Халдва Гэдэсний
р
халдварт өвчин
дамжих
зам
Арьс гэмтэх, цусан
бүтээгдэхүүн
Эхээс урагт, бэлгийн
зам
Халдварлалт ВГВ адил. Цусан бүт-н, бохир
Мөн цустай харьцдаг
багаж, зүү тариур, үрийн
эмнэлгийн ажилчид
шингэн, хөхний сүү,
шүлс
Нууц t
10-45хо /15-30/
6-8сар
2-7хоног
Эмнэл
зүйн
онцлог
Хордлого ба
диспепсийн
шинж тод
Холестаз бүдэг
Хордлого ба
Долгион маягтай
диспепсийн шинжтэй. дахилт сэдрэлт ихтэй,
Холестаз ихтэй.
хүнд явагдана.
Шарлалт нэмэгд-сэн ч
хордлогын шинж бага,
хөнгөн явцтай.
Эмнэл
зүйн
хэлбэрү
үд
Шарлалттай
шарлалтгүй
балархай, далд
Хөнгөн, дунд,
хүнд
Цочмог, ужиг, архаг,
вирус тээгч
Шарлалтгүй балархай
далд хэлбэр
Шартай цочмог, шаргүй
хэлбэр, үхжилт буюу
хүнд хэлбэр, цөсний
саатал давамгайлсан
хэлбэр
Цочмог, ужиг, архаг
Кохалдвар-ВГВ+Д зэрэг
өвдөхийг
Супер-ВГВ-р өвдөөд
дараа нь Д халдвар
нэмэгдэхийг хэлнэ.
Вируст гепатит С
14-26хоног

30. ВГ ЯЛГАН ОНОНШЛОГОО
Үзүүлэ
лт
Хүндрэ
л
Вируст гепатит
А
Дахих буюу
2мөчлөгтэй
Вируст гепатит В
Вируст гепатит Д
Вируст гепатит С
Цус алдах, дахих,
Элэгний дутал, циррозд Ховор. 15-25% өөрөө
цөсний замын гэмтэл, хүргэнэ.
эдгэрнэ, 75-85%
элэгний дутлаас нас
архагшина.
барна.
Оношло Цусанд алат,
Бил. эрс ихсэх,
гоо
тимол өндөр
уургийн диссоциаци,
Анти НАV-IgM/+/ алат асат ихсэх,
бүлэгнэлт буурах
HBs Ag/+/ HBcIgM /
+/ HBе Ag/+/
Бил-н, Алат, асат
ферментийн идэвхи
өндөр./ Элэгний эс
олноор хайлснаас /
Anti HD IgM / +/
Бил-н ихсэнэ. Алат
нэмэгдэж тахирмаг
зураас харагдана.
Anti HС IgM / +/
Тавилан Урхаг хууч
багатай өвчин,
90% бүрэн
эдгэрч
10%үлдэцтэй
80-95% эдгэрнэ. Бага
насны хүүхдэд 1015% архагшдаг. 1%
н/б. Хөд чадвар
алдалт, эд засгийн
хохирол их
Архагшиж, өвчин
хурдан давшингуй
явагдана. Мөн долгион
явцтай.
Тогтонги далд хэлбэрт
шилжиж цирроз хавдар
болно.
Эмчилгэ Хордлого тайлах
э
Элэгний эс
хамгаа-лах, Ш/
тэмдгийн ба
витамин
эмчилгээ
Вирусын эсрэгИнтерферон, циклоферон, ламивудин,
рибавирин
Дархлаа дэмжих +
ВГА
ВГВ эмчилгээтэй адил.
+ дархлаа засах,
үрэвсэл намдаах /
азатиопирин, делагил/
ВГВ адил+ цөс хөөхурсофальк 10мг/кг 6сар
Элэг шилжүүлэн суулгах

31. ЭЛЭГНИЙ АРХАГ ҮРЭВСЭЛИЙН ШИНЖ
Мэдрэл
шинж
сульдлын
Ядрах сульдах, нойр өөрчлөгдөх, цочромтгой болох
Биж шинж
Бөөлжис цутгах, хоолонд дургүй болох, аюулхайд эвгүй оргих, хэхрэх,
гулгих, гэдэс дүүрэх, өтгөн шингэрэх
Цусархаг шинж
Буйл, хамраас цус гарах, арьсанд цус харвах, цусан толбо үүсэх
Шарлалт
Арьс салст шарлах, шээсний өнгө өтгөн шар болох, өтгөний өнгө цайх
Элэгний бага шинж
Хэл улаан болох, алга улайх, судасны одлог тууралт, үс унах,
геникомасти, сарын тэмдэг өөрчлөгдөх,
Дархлаа
шинж
үрэвслийн Халуурах, үе мөчөөр өвдөх, булчирхай дэлүү томрох
Цөс зогсонгошилын
шинж
Арьс загатнах, нөсөөжих, арьс склер шарлах
Дэлүү
идэвхижих Цусны улаан, цагаан эс, ялтаст эсийн тоо багасах үед дэлүү томрох
/гиперспленизм/ хам
шинж
Элэг томорч баруун хавирганы нуман доогуур хүнд оргих

32. ЭМЧИЛГЭЭ
Äýãëýì ýì÷èëãýý – õýâòðèéí äýãëýì
 Õîîë ýì÷èëãýý - äàâñ áàãàòàé, ººõ, òîñ áàãàòàé,
áîð ìàõòàé õîîë, öàãààí õîîë ºãíº. 1700-2200ккал,
1:1:4, певзнерийн №5
 Õîðäëîãî òàéëàõ ýì÷èëãýý – Àìààð ºäºðò 1.5-2 ë
øèíãýí
 Âèòàìèí ýì÷èëãýý – Âèòàìèí Ñ, Âèòàìèí  Âèð¿ñèéí
èéí ýñðýã ýì÷èëãýý
 Ýëýã õàìãààëàõ ýì÷èëãýý
 Äàðõëàà çîõèöóóëàõ ýì÷èëãýý


33.  Та
бүхэнд ажлын өндөр амжилт
хүсье.