1.
1
jf:tljs 1fg lbgsf] nflu To;tf] 1fg lbg'kof{] , h'g ;w}sf] nflu x'G5 .
xfd|f] Pp6f egfO{ klg k|rlntdf 5 ls ;'g]sf] ljl;{G5g b]v]sf] ;lDemG5 /
u/]sf] hflgG5g , To;s} nflu xfdL of] sfo{nfO{ ;kmn agfpg ;lx
;fdfu|Lsf] pkof]u / ;do , 7fpF , JoflQmsf] ;xof]u lnG5f} . cfhsf] @! cf}
ztfAbLdf k|fljlw tyf ef}lts k'jf{wf/x?sf] dXTj k"0f{ e"ldsf /x]sf 5 .ul/a ,
c;xfo h:tfnfO{ cfly{s ?kdf ;xof]u ug{] tyf pgLx?nfO{ lgz'Ns lzIffsf] klg
Joj:yf u/]sf 5g .
cfhsf] o'udf lzIff tyf k|fljlws k'jf{wf/sf] w]/} g} dXTj k"0f{ e'ldsf /x]sf] 5
. jf:tjdf eGg] xf] eg] xfd|f] ;dfhdf hgr]tgfsf] a9L g} cefj /x]sf 5 . clxn]
sf] ;dfhdf dflg;x?nfO{ ljleGg k|sf/sf] ;Lk tyf hgr]tgfx?sf] clt cfjZos
kg{] ePsf] n] xfdLnfO{ - ckg ldlynf ;]jf ;dfh g]kfn_ cfje ePsf] cg'ej
u/]sf 5f}F .
c? b]z eGbf xfd|f] b]z lkl5l8Psf] sf/0f Pp6} xf] hgr]tgfsf] cefj . obL
xfd|f] ;dfhsf] dflg;x?nfO{ klg hgr]tgfsf] cefj x'b}g / hfgsf/L x'gYof] eg]
cfh xfd|f] b]z klg ljsl;t b]zx? dWo] Pp6f b]zsf] ?kdf lrlgGYof] . xfdL
cfkmgf] ;dfh tyf b]zsf] ljsf;sf] lglDt xfdLn] o;tf] sfo{x? ;~rfng u/]sf
5f}F .
pbfx/0fsf nflu xfd|f] ;dfhsf sltko dflg;x?nfO{ a}+ssf] af/]df /fd|f] vfn]
hfgsf/L 5}g , k'?ifx?nfO{ dlxnfx?sf] l8lne/Lsf] af/]df hfgsf/L 5}g ,
aRrfsf] x]/rfx s;/L ug{] < ljleGg /f]ux?sf] af/]df hfgsf/L 5}g ,
;/;kmfO{sf] af/]df /fd|f] ;Fu hfgsf/L 5}g , ljjfxsf] pko'Qm pd]/sf] af/]df
hfgsf/L 5}g , dlxgfaf/Lsf] af/]df /fd|f] vfn] hfgsf/L 5}g , Og6/g]6sf]
af/]df hfgsf/L 5}g , e]befj tyf 5'jf5'tsf] af/]df a9L dfGg] , lzIffsf] cefj
ePsf] tyf hgr]tgfsf] cefj OltofbL sf] af/]df xfd|f] ;dfhdf sltko
dflg;x?nfO{ hfgsf/L gePsf] sf/0fn] ubf{ cfh xfd|f] ;dfh olt k5f8L k/]sf
5g .
शिक्षामा पहुँचको कमी
सरल पररभाषा भनेको "औपचाररक शिक्षामा पहुँचको कमी" हो। औपचाररक शिक्षा भनेको
स्क
ू लहरू, वा संरशचत घर स्क
ु ल जस्ता चीजहरू हन् जुन शिक्षाको गठनको सामाशजक बुझेको,

2.
2
वा वकीलको शनर्देिन अनुसार कानून पढ्ने वा कानूनको स्क
ू लमा कानून पढ्ने।शिक्षाको
अभावले धेरै मुद्दाहरू शनम्त्याउुँर्दछ: अशिक्षाका कारण कमजोर स्वास्थ्य वा पोषणको अभाव
माशनसमा र्देखा पर्ददछ। शिक्षाको अभावले लैशगक असमानता शनम्त्याउुँछ। क
ु िल श्रम र कम
उत्पार्दकता को अभाव र्देखखएको छ।
शिकासोन्मुख देिहरूमा शिक्षा सुधार गर्ने यहाुँ पाुँच तररकाहरू छर्न्:
1. शिक्षा लागत कम गनुदहोस्।
2. धेरै अशिकी र्देिहरूले उनीहरूको स्क
ू ल िुल्क खारेज गरेका छन्।
3. स्क
ू लको खाजा कार्दक्रम।
4. र्ो क
ु पोशषत बच्चाहरूले राम्ररी शसकाउुँछन् भनेर प्रमाशणत भएको छ।
5. अशभभावकहरूलाई शसकाउुँर्दै।
6. नर्ाुँ िैशक्षक मोडेल।
7. शिक्षकहरूको लाशग सुधाररएको संसाधन।
१० कारण शकर्न शिक्षासुँग सम्बन्धित छ:
1. शिक्षा िखििाली छ।
2. शिक्षा सांस्क
ृ शतक समझ को पशहलो चरण हो।
3. शिक्षाले आत्मशवश्वास बढाउुँर्दछ।
4. शिक्षाले गरीबीलाई रोक्छ।
5. शिक्षाले स्वस्थ जीवनिैलीलाई बढावा शर्दन्छ।
6. शिक्षाले शनणदर् गने कौिलता र आलोचनात्मक सोचलाई बढावा शर्दन्छ।
7. शिक्षाले पारस्पररक कौिलको शवकासमा र्ोगर्दान पुर्‍
र्ाउुँछ।

3.
3
क
े टाक
े टीहरू स्क
ू लबाट बाशहर बच्चाहरूको शवश्व जनसंख्याको 53 प्रशतित बनाउुँछन्। शवश्वव्यापी
प्रशतित गरीबहरूको क
ु नै औपचाररक शिक्षा छै न। प्राथशमक स्क
ू ल उमेरका १करोड
क
े टीहरूलाई कशहल्यै पशन १० करोड क
े टाको तुलनामा प्राथशमक स्क
ू लमा पढ्न र लेख्न शसक्ने
अवसर हुँर्दैन।संसारमा बाुँच्नको लाशग प्रयेक माशनसलाई अखिजन चाशहन्छ। शिक्षा र्शिक
ै
महत्त्वपूणद छ शकनशक शिक्षाले माशनसहरूलाई आवश्यक ज्ञान र सीप प्रर्दान गर्ददछ। शिक्षा सबै
उमेरका माशनसका लाशग महत्त्वपूणद छ र र्सको क
ु नै सीमा छै न। बच्चाहरूले उनीहरूलाई
कसरी बोल्ने र लेख्ने शसक्ने क्रममा शिक्षाको आवश्यक पर्ददछ।
हामी कसरी शिक्षा सुधार गर्नन सकछछौं?
संशक्षप्त समाचार पत्र
1. उच्च गुणविाको बाल्यकालको शिक्षा कार्दक्रमहरूमा पहुँच शवस्तार गनुदहोस्।
2. भती, प्रशिक्षण र सहर्ोगी शिक्षकहरूमा ध्यान शर्दनुहोस्।
3. स्क
ू लमा आधाररत प्रारखिक चेतावनी प्रणालीहरूको सुधार र शवस्तार गनुदहोस् र
शतनीहरूलाई जोखखममा शवद्याथीहरूका लाशग प्रमाण-आधाररत हस्तक्षेपहरूमा टाुँस्नुहोस्।
4. कलेज बचत र्ोजनाहरुलाई प्रोत्साशहत गनुदहोस्।
शिक्षाले हामीलाई हाम्रो र्दैशनक जीवन गशतशवशधहरू गनद सक्दछ सबै भन्दा राम्रो तरीकाले।
शिक्षाले हामीलाई कतदव्यशनष्ठ बनाउुँछ। शिक्षाले हामीलाई नर्ाुँ सीप र ज्ञान प्राप्त गनद मद्दत
गर्ददछ जसले जीवनमा हाम्रो शवकासलाई असर गर्ददछ। शिक्षाले व्यखिलाई सबै आवश्यक
औजारहरू र जागरूकता शर्दन्छ शक कसरी उसले आफ्नो र्दैशनक रोटी र माखन कमाउन
सक्छ।
मानव अशधकारको शवश्वव्यापी घोषणा पत्रमा भशनएको छ शक सबैलाई शिक्षाको अशधकार छ,
यसैले सबै व्यखिहरु लाई अशधकार लागु हन्छ, र्द्यशप बच्चाहरुलाई मुख्य लाभाथीका रुपमा
शलइन्छ। शिक्षाको अशधकारलाई तीन तहमा शवभाजन गररएको छ: प्राथशमक (प्राथशमक वा
मौशलक) शिक्षा।
गुणस्तरीर् शिक्षाको अथद यो हो जुन िैशक्षक र शवकासको रूपमा राम्रो छ र शवद्याथीलाई
समाजको एक सशक्रर् र उत्पार्दक सर्दस्य बन्न शिक्षा प्रर्दान गर्ददछ। एक गुणस्तर शिक्षा एक
होईन जुन पररक्षण स्कोर वा माथी कशत िब्दहरू प्रशत एक a वषद पुरानो पढ्न द्वारा मापन
हुँर्दैन।
कसरी एक व्यिसाय शिक्षा प्रचार गर्नन सक्नुहन्छ?
सामाशजक शमशडर्ा च्यानलहरू:
1. तपाईंको फ
े सबुक कम्पनी पृष्ठ बनाउनुहोस्, तपाईंको पृष्ठ मनपर्दो
बढाउनुहोस्, शनरन्तर जानकारी पोष्टहरू, घटनाहरू पोष्ट गनुदहोस् र तपाईंको

4.
4
र्दिदकहरूसुँग सम्पक
द मा रहनुहोस्।
2. फ
े सबुक, व्हाट्सएपमा एउटा समूह बनाउनुहोस् र यहाुँ शवद्याथी थप्नुहोस्
तपाईंको प्रशिक्षण सुशवधाहरूको बारेमा तपाईंलाई जानकारी शर्दन।
3. शलंकडेनमा तपाईंको संस्थान प्रमोट गनुदहोस्।
तपाइुँ कसरी एक कायनक्रम प्रचार गर्नुनहन्छ?
नर्ाुँ वा अवखस्थत रेफरल प्रोग्रामलाई प्रभावकारी रूपमा पर्दोन्नशत गनद र्हाुँ क
े ही तररकाहरू
छन्।
1. लशक्षत ईमेल माक
े शटंग प्रर्ोग गनुदहोस्।
2. रेफरल कार्दक्रममा सामाशजक साझेर्दारी बनाउनुहोस् (उफ
द सामाशजक प्रमाण शसजदना
गनुदहोस्)
3. सामररक रूपमा र्सलाई तपाइुँको गृहपृष्ठमा राख्नुहोस्।
4. उत्पार्दन वा साइन अप पृष्ठहरूमा रेफरल प्रोग्रामको लाशग कल आउट गनुदहोस्।
शिक्षाको अभािका कारणहरू क
े क
े हर्न्?
1. शनरक्षरताको कारण खराब स्वास्थ्य वा पोषणको अभाव माशनसहरूमा र्देखा पर्ददछ।
2. शिक्षाको अभावले लै शगक असमानता शनम्त्याउुँछ।
3. क
ु िल श्रम र कम उत्पार्दकता को अभाव र्देखखएको छ।
4. अवसरको अभाव माशनस अज्ञानी छन्। र्सैले जीवनिैली कम छ।
हाम्रो वतदमान िैशक्षक प्रणाली राम्रो प्रर्दिदन गरररहेको छै न जस्तो र्ो हन सक्छ। धेरै
शवद्याथीहरू, शविेष गरी शतनीहरू जो कम आर् पररवार, जातीर् पृष्ठभूशम, र िहरी समुर्दार्बाट
आएका अिर आफ्नो प्रणालीको िैशक्षक आवश्यकताहरू पूरा गनद नसक्ने प्रणाली द्वारा पछाशड
छोशडन्छन्। र्समा धेरै खराबी एउटा पुरानो प्रणालीको कारणले हो शक अझै क
े शह व्यखि सोच्न
को तरीका लाई समथदन गर्ददछ।र्ोग्य वा अरू भन्दा बढीको हकर्दार छन्, र व्यखिहरूको समूह
बीचको आशथदक अन्तरका लाशग जुन उनीहरूले पहुँच गरेको शिक्षाको प्रकारको शनधादरण गर्ददछ।
र्स प्रणालीले धेरै असफलता र नकारात्मक पररणामहरूको लाशग पात कोठा स्थापना गर्ददछ।
िैशक्षक असमानताबाट प्रभाशवत धेरै शबद्याथीहरुको प्रार्: उनीहरूको पढाइमा अन्तर हन्छ र
उनीहरूले उस्तै गुणस्तरीर् शिक्षामा पहुँच गर्दैनन् जुन शवद्याथीहरू बढी छन्।शविेषाशधकार प्राप्त।
र्सबाहेक, हाम्रो समाजमा िैशक्षक अन्तरले हाम्रो अथदव्यवस्थामा चोट पुर्‍
र्ाइरहेको छ शकनभने
हामीसुँग एक अथदव्यवस्था छ जुन नवीनता र एक शवशिष्ट बौखिक क्षेत्रमा असाधारण प्रर्दिदन
गने हाम्रो क्षमतामा शनभदर छ, सबै शवद्याथीहरूमा हाम्रो िैशक्षक सफलताको कमीले हाम्रो
अथदव्यवस्थामा सुधारको लाशग चोट पुर्‍
र्ाउुँछ वा अवसरहरू। सबै भन्दा बशढ, र्स समस्याले पैर्दा
गने सबैभन्दा ठ
ू लो प्रभाव भनेको क
े शह समूहहरूलाई लशक्षत असमान शिक्षाले प्रभाशवतहरूलाई
माशथ संरचनात्मक शहंसालाई सुदृढ पाछद र उत्पीडनको चक्रलाई कार्म गर्ददछ। एक समाजको

5.
5
रूपमा र्स समस्यालाई समाधान गनद, हामीले हाम्रो र्ुवाको शिक्षाको लाशग खोजी गनद समथदन
गनद आवश्यक पर्ददछ, जाशत, शलग, सामाशजक आशथदक खस्थशत, भाषा वा स्थानको पवाद शबना।
सरकारले पशन असमानताको समस्याको जड समाधान गनद पूवद स्क
ू ल र प्राथशमक शवद्यालर्हरूमा
सुरू गरेर र्ी कठोर असमानताको सामना गने स्क
ू लहरूलाई बढी रकम प्रमाशणत गनद
आवश्यक छ।
सही शिक्षाले माशनसहरूलाई गररबीबाट उचाल्न सक्छ र स्वास्थ्य समस्याहरू सुधार गनद सक्छ,
आशथदक स++कट, र्सले शतनीहरूको जीवन पररवतदन गनद सक्दछ। र्ो तथ्य हो शक गरीबी
शिक्षा र पहुँचको अभावको र्दुबै कारण र प्रभाव हो। शिक्षाको अभावले धेरै समस्याहरू
शनम्त्याउुँछ: शिक्षाको अभावले लैशगक असमानता शनम्त्याउुँछ।
शसफाररिहरू
अशघल्लो दृशष्टकोण र हाम्रो प्रस्ताशवत मापर्दण्डको आधारमा, हामी शवश्वास गर्ददछौं पररवतदनका
लाशग शनम्न तीन वैकखिक मागदहरू प्रयेक उपार् SDFSCA कार्दक्रम को समस्याहरु कखिमा
साथ साथै खिन्टन प्रिासन द्वारा प्रस्ताशवत पररवतदनहरू। र्ी पररवतदनहरू बुि प्रिासनको
उद्देश्यसुँग शमल्दो पशन र्देखखन्छ।
१. धेरै अशधक शर्दनका लाशग राज्य शभत्री फाुँट सुत्र पररवतदन गनुदहोखिल्लालाई आवश्यक पने
वजन र क्षमता। शजल्लाहरु वा कन्सोशटदर्ाकोसाना, कम आवश्यकता भएका शजल्लाहरूले
राज्य अनुर्दानको लाशग आवेर्दन शर्दन्छन्। राज्यहरु हनेछर्ोग्य ग्राखन्टहरूको गैर-
प्रशतस्पधीको माध्यमबाट कोषहरू पास गनुदहोस्। अनुर्दानप्रशत शवद्याथीको न्यूनतम स्तरमा
भेट्ने वा बढी गने (वास्क
ू ल) सुशनशित गनद शक स्क
ू लहरूले अथदपूणद कार्दक्रमहरू लागू
गनद सक्दछन्। सबै शवि पोशषत कार्दक्रमहरू मूल्याकन हुँर्दैन, तर नमूनाआवशधक रूपमा
समीक्षाको लाशग छनौट गररर्ो।
२. सूत्रको ठाउुँमा, कार्दक्रमको आधारभूत चररत्र पररवतदन गनुदहोस्प्रयक्ष संघीर् अनुर्दानको साथ
राज्यहरुलाई अनुर्दान। अनुर्दान a लाई शर्दइनेछस्क
ू ल शजल्लाहरु को धेरै सानो संख्या, जो
रूपमा सेवा गर्ददछर्देिका अरूहरूका लाशग मोडेलहरू। र्ो दृशष्टकोण द्वारा अपनाइएको
छअन्य संघीर् शिक्षा कार्दक्रमहरू, जस्तै िैशक्षक प्रशवशधको लाशग कार्दक्रम र क
े ही हर्दसम्म
शद्वभाषी शिक्षा कार्दक्रम। स्क
ू ल बीच शहंसा र लागूऔषध प्रर्ोग को समस्याबच्चाहरू र्शत
व्यापक छन् शक करीव $ 600 शमशलर्नएसडीएफएससीए कोषहरु को लागी क
ु ल संसाधनहरु
को एक सानो शहस्सा को लागी खाता गनद सक्नुहनेछ। एसडीएफएससीए कार्दक्रम
बनाएरकार्दक्रम, कांग्रेसले शवशिष्ट भूशमकालाई मान्यता शर्दनेछ रसंघीर् सरकारको क्षमता
प्रर्दिदन गने मोडेलहरू प्रर्दिदन गनेराज्य र क्षेत्रहरु अपनाउन र कोष गनद सक्थे।

6.
6
३. राज्य र स्थानीर् प्रर्ासहरूको लाशग आवश्यकताहरू शसजदना गनुदहोस्।
एसडीएफएससीएकार्दक्रमले शमलान अनुर्दानहरू प्रर्दान गनद सक्छ, जस्तै व्यावसाशर्क शिक्षाको
लाशग गररन्छ, वा एक शवस्तृत राज्य कोषबाट कार्दक्रमको रूपमा आवाश्यक हन्छ । संघीर्
र्ोगर्दान को लागी ितद, IDEA को लागी गरीएको छ। र्दुबैमार्ी क
े सहरू, राज्य र स्थानीर्
र्ोगर्दानको लाशग समथदन सुरशक्षत छ।कार्दक्रम गोल, संघीर् र्ोगर्दान धेरै पटक पारर
आवश्यकता भएकाशवद्याथीहरूको लाशग लगभग सावदभौशमक अवसरहरू शसजदना गर्‍
र्ो ।
कार्दक्रमद्वारा सम्बोधन गररएको मात्र पर्ादप्त वृखि राज्य र स्थानीर् प्रर्ासहरूले सिवतः
क
ु ल सरकारी संसाधन सक्षम गनद सक्दछन्। सबै गिीर आवश्यकताहरू कभर गनुदहोस्।
र्ी तीन शवकि मध्ये क
ु नै पशनका लाशग संघीर् सरकारले आवश्यक छएसडीएफएससीए
कार्दक्रम क्षमता शनमादण को एक सरणी को साथ प्रस्तुत गनुदहोस्अशधकारीहरु। कार्दक्रम
अनुसन्धान हन को लागी रकम शनशर्ददष्ट गनुद पछद ED को िैशक्षक अनुसन्धान कार्ादलर्को
माध्यमबाट बाशहरसुधार वा अन्य एजेन्सीहरू जस्तै नेिनल माफ
द तड
र ग र्दुरुपर्ोग वा संस्थानको
न्यार् राशष्टरर् संस्थान। कोकार्दक्रमसुँग शर्दगो बनाउन पशन अशधकार हनुपर्ददछर्दुबै नर्ाुँ र
अनुभवीका लाशग प्रशिक्षण गशतशवशधहरूमा लगानीशिक्षकहरु। शवस्तृत राशष्टरर् मूल्याकनहरू
शनधादररत गनुदपनेछसंघीर् सरकारको बारेमा शवश्वसनीर् जानकारी प्रर्दान गनदकार्दक्रम सफलताहरु
र समस्याहरु, र्ोगर्दान गनद समर् reauthorization.3 को बारेमा छलफल। अन्तमा, सञ्चार र
समन्वर्को अभावलाई शवचार गर्दै कार्दक्रम र सरकारको तह बीच, शवभाग गनुदपछद । संघीर्, राज्य
र स्थानीर् अशधकारीहरूलाई शनर्शमत रूपमा भेला गनद नेतृत्व शलनुहोस् । सबै सम्बखन्धत बीच
सहकार्द बढाउने स्पष्ट उद्देश्यका लाशग स्क
ू ल-आधाररत रोकथाम कार्दक्रमहरू द्वारा समशथदत मात्र
होईन
SDFSCA कार्दक्रम।
समापर्न कमेन्ट:
हालको एसडीएफएससीए प्रोग्राम संरचना लगभग सवदव्यापी रूपमा गहन रूपमा त्रुशटपूणद
माशनन्छ; हामी कसैलाई थाहा छै न जो चाशहन्छ । स्पष्ट रूपमा र्सलाई बचाउनुहोस्। र्द्यशप र्स
कार्दक्रमले सम्बोधन गरेको समस्या र्शत गिीर र व्यापक छ शक संघीर् सरकार
र्थोशचत रूपमा र्सको प्रशतबिता याग्न सक्दैन। र्दुभादग्यवस, यहाुँ सुधारका लाशग थोरै प्रस्ताव
छन्। खिंटन प्रिासनको प्रस्ताव क
े शह कार्दक्रमहरू सिव हने तर सबै तररकाहरू सम्बोधन
गर्ददछ
सुधानुद र्शर्द एसडीएफएससीए कार्दक्रम बाुँच्न र फस्टाउन छ भने,
र्ो स्क
ू लले सम्बखन्धत औषशध प्रर्ोग र शहंसा कम गनद अझ बढी प्रभावकारी हनु पछद ।

7.
7
बच्चाको जन्मको बारेमा
श्रम: बच्चा जन्माउने, बच्चा र प्लेसेंटा, शझल्ली, र गभदनालर्देखख र्ोनीको बाशहरी संसारमा
गभादिर्का गभदनाल गने प्रशक्रर्ा। श्रमको पशहलो चरणको अवशधमा (जसलाई व्याकलन
भशनन्छ), ग्रीवा लगभग १० सेन्टीशमटर (२ इन्च) को व्यासमा पूणद रूपमा शवष्फोट हन्छ। र्ो
parturition र बच्चा जन्म को रूप मा पशन शचशनन्छ।बच्चा जन्माउने शवशध। र्ोशन शवतरण
सबैभन्दा सामान्य र सुरशक्षत प्रकारको बच्चाको जन्म हो। जब क
ु नै खास अवस्थामा आवश्यक
हन्छ, संर्दंि (ठ
ू लो चम्त्चाजस्तो उपकरणहरू) तपाईंको बच्चाको टाउको कप गनद र बच्चालाई
जन्म नहरमा मागदर्दिदन गनद मद्दत गनद सशकन्छ।सामान्य र्ोशन जन्म प्रसव प्रशक्रर्ा हो जुन क
ु नै
पशन प्रकारको शचशकत्सा हस्तक्षेप शबना नै हन्छ। सामान्य / र्ोशन डेशलभरीको बेला प्राथशमक
ध्यान क
े खित गर्ददछ शक कसरी र क
ु न खस्थशतमा आमा बच्चा सुलभ गराउन सहज हनेछ।
आमाले श्रम र शवतरणको सम्पूणद प्रशक्रर्ाको नेतृत्व गनद सक्दछ।संर्ुि राज्य अमेररकाका धेरै
जसो मशहलाले अस्पतालमा जन्म शर्दन्छन्। र्शर्द तपाईंसुँग उच्च जोखखम भएको गभादवस्था छ वा
शसजेररर्न डेशलभरी (VBAC) पशछ र्ोशन जन्मको प्रर्ास गनद चाहनुहन्छ भने, अस्पताल सबैभन्दा
सुरशक्षत हो - र प्रार्ः एकमात्र स्थान - तपाईंले आफ्नो बच्चालाई डेशलभर गनद सक्नुहन्छ।
एक preterm वा समर्पूवद बच्चा तपाईंको गभादवस्था को37 हप्ता अशघ शवतररत छ। अयन्तपूवद
शििुहरू 23 र्देखख २ हप्ता सम्म जन्मेका हन्छन्। सामान्य प्रसवपूवद शििुहरू २र33 हप्ता
बीचमा जन्मेका हन्छन्। शढलो गभदवती शििुहरू 34 र37 हप्ता बीचमा जन्मेका हन्छन्।
र्शर्द तपाईं पशहलो पटकको आमा हनुहन्छ भने, सशक्रर् श्रमले लगभग आठ घण्टा शलन सक्दछ।
र्ो औसत हो, र्द्यशप, र र्ो यस भन्दा धेरै छोटो वा लामो हन सक्छ। र्ो 18 घण्टा भन्दा बशढ
असिव छ। एकचोशट तपाईंको

8.
8
गभादिर् १० सेखन्टशमटरमा फ
ै शलर्ो भने, र्सले तपाईंको बच्चा जखन्मनु अशघ तपाईंलाई एक घण्टा
वा र्दुई घण्टा धक्का लाग्न सक्छ।
तपाइुँ क
े गर्नन सक्नुहर्नेछ: फन्धि सल्लाहहरू
1. पुि गनुदहोस् जस्तो तपाईको मल याशगरहेछ।
2. आफ्नो िरीर र शफला लाई आराम गनुदहोस् र तपाईको जीवनको सब भन्दा ठ
ू लो BM
पाएको
जस्तो गरी धक
े ल्नुहोस्।
3. आफ्नो छालालाई आफ्नो छातीमा लानु।
4. तपाईलाई सबै शर्दनुहोस्।
5.ध्यान क
े खित रहनुहोस्।
6. खस्थशत पररवतदन गनुदहोस्।
7. तपाइुँको वृशिलाई शवश्वास गनुदहोस्।
8. संक
ु चन बीचमा आराम गनुदहोस्।
9. शनर्देिन अनुसार धक
े ल्न बन्द गनुदहोस्।
क
े शह सब भन्दा सामान्य:
1. र्ोशन जन्म
2. प्राक
ृ शतक जन्म
3. अनुसूशचत शसजेररर्न।
4. अशनर्ोशजत शसजेररर्न।
5. सी-सेिन (VBAC) पशछ र्ोशन जन्म
6. अनुसूशचत प्रेरण।
रोगको बारेमा जार्नकारी

9.
9
रोग एक शविेष असामान्य अवस्था हो जुन संरचना वा भागको भाग वा सबै जीवको
नकारात्मक असर गर्ददछ, र यो क
ु नै तत्काल बाह्य चोटपटकको कारणले छै न। रोगहरू
प्रार्ः जसो शवशिष्ट लक्षण र संक
े तसुँग सम्बखन्धत शचशकत्सा ितदहरू हन जाशनन्छ। एक
रोग बाह्य कारकहरू जस्तै रोगजनकहरू वा आन्तररक शिशथलताका कारणले हन सक्छ।
उर्दाहरण को लागी, प्रशतरक्षा प्रणाली को आन्तररकइम्युनोडेशफशिर्न्सी को शवशभन्न रूपहरु,
अशतसंवेर्दनिीलता, एलजी रशवकार सशहत शवशभन्न शबशभन्न रोगहरु को उत्पार्दन गनद
सक्छन्।मानवमा रोग प्रार्ः व्यापक रूपमा प्रर्ोग हने क
ु नै पशन अवस्थालाई बुझाउन
प्रर्ोग गर्ददछ जसले पीडा, शिशथलता, स+कट, सामाशजक समस्या, वा पीशडत व्यखिलाई
मृयु, वा व्यखिसुँग सम्पक
द मा भएकाहरूलाई समान समस्याहरू शनम्त्याउुँछ। र्स व्यापक
अथदमा, र्सले कशहलेकाुँही घाइते, अििता, शवकार, शसन्ड्
र ोम, संक्रमण, पृथक लक्षण, शवक
ृ त
व्यवहार, र संरचना र प्रकार्दकोशभन्नताहरू समावेि गर्ददछ, जबशक अन्य सन्दभदहरूमा र
अन्य उद्देश्यका लाशग र्ी शभन्न वगद माशननेछ। रोगहरूले व्यखिलाई क
े वल िारीररक
रूपमा मात्र असर गनद सक्दछ, मानशसक रूपमा पशन, शकनशक संक
ु चन र रोगसुँग बस्दा
प्रभाशवत व्यखिको दृशष्टकोण जीवनमा पररवतदन गनद सक्दछ।रोगको कारण मृयुलाई
प्राक
ृ शतक कारणहरूले मृयु भशनन्छ। यहाुँ रोगका चार मुख्य प्रकारहरू छन्: संक्रामक
रोगहरू, अभाव रोगहरू, वंिानुगत रोगहरू (र्दुबै आनुवंशिक रोगहरू र गैर-आनुवंशिक
वंिानुगत रोगहरू सशहत), र िारीररक रोगहरू। रोगहरूलाई अन्य तररकाले पशन
वगीक
ृ त गनद सशकन्छ, जस्तै संचारी बनाम गैर-संक्रमणीर् रोगहरू। मानवमा सबैभन्दा
घातक रोगहरू कोरोनरी धमनी रोग हो (रगत प्रवाह अवरोध), यसपशछ सेरेब्र्रोभास्क
ु लर
रोग र कम श्वासप्रश्वासको संक्रमण हो। शवकशसत र्देिहरूमा समग्र शबरामी हने रोगहरू
न्यूरोसाइशकर्शटरक अवस्था, जस्तै शडप्रेसन र शचन्ता हो।
िब्द रोगले व्यापक रूपमा क
ु नै पशन अवस्थालाई बुझाउुँर्दछ जुन िरीरको सामान्य
कार्दमा अवरोध पुर्‍
र्ाउुँछ। र्स कारणका लाशग, रोगहरू िरीरको सामान्य होमोस्टेशटक
प्रशक्रर्ाहरूको सुँग सम्बखन्धत छ। सामान्यतर्ा र्ो िब्द शविेष रूपमा सक्रशमत
रोगहरूलाई संक
े त गनद प्रर्ोग गररन्छ, जुन खिशनक रूपमा स्पष्ट रोगहरू हन्छन् जुन
रोगजनक माइक्रोशबर्ल एजेन्टहरू, जसमा भाइरस, ब्याक्टेररर्ा, फगी, प्रोटोजोआ, बह-सेलुलर
जीवहरू, र शप्रअन्स भनेर शचशनने असन्तुष्ट प्रोशटनहरूको उपखस्थशतबाट हन्छन्। संक्रमण
वा उपशनवेि जसले सामान्य कामकाजको खिशनक रूपमा स्पष्ट कमजोरी पैर्दा गर्दैन र
उत्पार्दन गर्दैन, जस्तै सामान्य ब्याक्टेररर्ा र खमीरको खमीरको उपखस्थशत, वा एक र्ात्री
भाइरस, एक रोग माशनर्दैन। र्सको शवपरीत, एक संक्रमण जुन र्सको ऊष्मार्न अवशधमा
हो, तर पशछ लक्षणहरू उत्पन्न हने अपेक्षा गर्ददछ, सामान्यतर्ा एक रोग माशनन्छ। गैर

10.
10
संक्रामक रोगहरू सबै अन्य रोगहरू हन्, क्यान्सर, हृर्दर् रोग, र आनुवंशिक रोग को सबै
प्रकार सशहत।
प्राप्त रोग:
एक अशधग्रहण रोग एक हो जुन क
ु नै व्यखिको जीवनकालमा क
ु नै समर् सुरु भर्ो, जुन
जन्ममा पशहल्यैर्देखख रहेको रोगको शवपरीत हो, जुन जन्मजात रोग हो। प्राप्त ध्वशनहरू
जस्तै र्सको मतलब "संक्रामक माध्यमबाट समाशतएको" हन सक्दछ, तर र्सको अथद
जन्म पशछ क
े शह समर् प्राप्त भर्ो। र्स्तो लाग्दछ शक र्सले शद्वतीर्क रोगलाई संक
े त
गनद सक्छ, तर प्राप्त रोग प्राथशमक रोग हन सक्छ।
गम्भीर रोग:
एक गिीर रोग छोटो अवशधको प्रक
ृ शत (तीव्र) मध्ये एक हो; र्ो िब्द कशहलेकाुँही पूणद
प्रक
ृ शतलाई पशन बुझाउुँर्दछ।
दीर्नकालीर्न अिस्था िा दीर्नकालीर्न रोग:
एउटा र्दीघदकालीन रोग एक हो जुन समर्को साथ जारी रहन्छ, प्रार्: कखिमा छ
मशहना जशतको लक्षणले तर र्समा शबमारी पशन पनद सक्छ जुन व्यखिको प्राक
ृ शतक
जीवनको सम्पूणदताको लाशग आिा गररन्छ।
जन्मजात शबरामी िा जन्मजात रोग:
जन्मजात अव्यवस्था भनेको जन्ममा अवखस्थत हन्छ। र्ो प्रार् जसो आनुवंशिक रोग वा
अस्वस्थता हो र र्ो पैतृक हन सक्छ र्ो एच आई भी / एड्स जस्ता आमाबाट ठाडो
रूपमा संक्रशमत संक्रमणको पररणाम पशन हन सक्छ।
आर्नुिौंशिक रोग:
जेनेशटक शडसअडदर वा रोग एक वा बढी जेनेशटक म्युटेसनको कारणले हन्छ। र्ो प्रार्:
शवरासतमा प्राप्त हन्छ, तर क
े शह उत्पररवतदन अशनर्शमत र डे नोभो हन्।

11.
11
िौंिार्नुगत िा िौंिार्नुगत रोग:
वंिानुगत रोग आनुवंशिक उत्पररवतदनका कारण हने आनुवंशिक रोगको एक प्रकार हो
जुन वंिानुगत हो (र पररवारमा चल्न सक्छ)
Iatrogenic रोग:
आईएटरोजेशनक रोग वा अवस्था एक हो जुन शचशकत्सा हस्तक्षेपको कारणले हन्छ, चाहे
उपचारको साइड इफ
े क्टको रूपमा वा एक अन्जान पररणामको रूपमा।
अज्ञात रोग:
एक idiopathic रोग को एक अज्ञात कारण वा स्रोत छ। शचशकत्सा शवज्ञानको उन्नशतका
रूपमा, पूणद रूपमा अज्ञात कारणहरूको साथ धेरै रोगहरूको उनीहरूको स्रोतका क
े ही
पक्षहरू व्याख्या गररएको छ र यसैले उनीहरूको इशडओपाशथक खस्थशत बहाउुँर्दछ।
उर्दाहरणको लाशग, जब कीटाणुहरू पिा लगाइए, र्ो ज्ञात भर्ो शक शतनीहरू संक्रमणको
कारण हो, तर शविेष जीवाणुहरू र रोगहरू सम्बखन्धत शथएनन्। अको उर्दाहरणमा, र्ो
ज्ञात छ शक स्वत: प्रशतरोधक िखि मधुमेह मेशलटस टाइप १ का क
े ही प्रकारहरूको
कारण हो, र्द्यशप र्सले काम गने शविेष आणशवक मागदहरू अझै बुझ्न सशकएन। र्ो
जान्न पशन सामान्य छ शक क
े शह कारकहरू क
ु नै शविेष रोगसुँग सम्बखन्धत छन्; र्द्यशप,
सम्बन्ध र कारकत्व र्दुई धेरै शभन्न घटनाहरू हन्, एक तेस्रो कारण र्ो रोग उत्पार्दन, साथै
एक सम्बखन्धत घटना हन सक्छ।
असाध्य रोग:
एक रोग जुन शनको हन सक्दैन। असाध्य रोगहरू जरूरी टशमदनल रोगहरू होइनन्, र
कशहलेकाुँही रोगका लक्षणहरूले र्स रोगको लाशग जीवनको गुणस्तरमा थोरै वा प्रभाव
नपानद पर्ादप्त उपचार गनद सक्दछ।
प्राथशमक रोग:
एक प्राथशमक रोग एक रोग हो जुन शबरामीको जराको कारणले हन्छ, र्दोस्रो रोगको
शबरूि, जुन सेक्व
े ला हो, वा जशटलता जुन प्राथशमक रोगको कारण हन्छ। उर्दाहरण को
लागी, सामान्य शचसो एक प्राथशमक रोग हो, जहाुँ नासाइशटस एक सिाशवत माध्यशमक
रोग, वा सेक्व
े ला हो। एखन्टबार्ोशटक शलने शक नगने भन्ने शनणदर् गर्दाद डाक्टरले क
ु न
प्राथशमक रोग, शचसो वा ब्याक्टेररर्ाको संक्रमणले शबरामीको र्दोस्रो नाशसका सम्बन्धी
रोगको कारण शनधादरण गनुदपर्ददछ।
दोस्रो रोग:
एक माध्यशमक रोग एक रोग हो शक एक शसक्व
े ला वा पशहले, कारणको रोगको जशटलता
हो, जसलाई प्राथशमक रोग वा साधारण अन्तशनदशहत कारण (मूल कारण) को रूपमा
जाशनन्छ। उर्दाहरण को लागी, एक ब्याक्टेररर्ा संक्रमण प्राथशमक हन सक्छ, जहाुँ एक

12.
12
स्वस्थ व्यखि एक ब्याक्टेररर्ाको संपक
द मा हन्छ र संक्रशमत हन्छ, वा र्ो प्राथशमक
कारणको लाशग माध्यशमक हन सक्छ, जुन संक्रमणलाई िरीरमा प्रक्षेशपत गर्ददछ। उर्दाहरण
को लागी, एक प्राथशमक भाइरल संक्रमण जसले प्रशतरक्षा प्रणालीलाई कमजोर गर्ददछ
माध्यशमक जीवाणु संक्रमण हन सक्छ। यस्तै, एउटा प्राथशमक घाऊ जसले खुला घाव
शसजदना गर्ददछ यसले ब्याक्टेररर्ाहरूको लाशग प्रवेि शबन्र्दु प्रर्दान गर्ददछ, र माध्यशमक
ब्याक्टेररर्ा संक्रमण शनम्त्याउन सक्छ।
टशमनर्नल रोग:
टशमदनल रोग भनेको एक हो जुन मृयुको अपररहार्द पररणाम हने आिा गररन्छ। पशहले,
एड्स एक टशमदनल रोग शथर्ो; र्ो अब असाध्य छ, तर औषधी प्रर्ोग गरेर अशनशित
कालको लाशग व्यवस्थापन गनद सशकन्छ।
शबमारी:
सतद रोग र बीमारी र्दुबै रोगको लाशग पर्ादर्वाचीको रूपमा प्रर्ोग गररन्छ; र्द्यशप, शबरामी
िब्द कशहलेकाुँही शबरामीको उसको रोगको व्यखिगत अनुभवलाई शविेष रूपमा प्रर्ोग
गनद प्रर्ोग गररन्छ। र्स मोडेलमा, व्यखि शबरामी शबना रोग हन सक्ने सिावना छ
(उद्देश्यपूणद रूपमा पररभाशषत गनद सक्दछ, तर एशसम्त्टोमेशटक, शचशकत्सा अवस्था, जस्तै
सबखिशनकल संक्रमण, वा खिशनक रूपमा स्पष्ट िारीररक कमजोरी हन सक्छ तर
शबरामी वा व्यशथत महसुस हुँर्दैन। र्सद्वारा), र शबरामी नहनु शबरामी हनु (जस्तै जब
एक व्यखिले एक स्वास्थ्य अवस्थाको रूपमा सामान्य अनुभव शलन्छ, वा उसको जीवनमा
क
ु नै गैर-रोग अवस्थालाई शचशकत्सा गर्ददछ - उर्दाहरणका लाशग, एक व्यखि जसले
पररणाम स्वरूप अस्वस्थ महसुस गर्ददछ अप्ठ्यारोको हो, र जसले र्ी भावनाहरूलाई
सामान्य भावनाहरूको सट्टा शबरामीको रूपमा व्याख्या गर्ददछ)। शबरामीका लक्षणहरू
प्रार्ः स+क्रमणको पररणाम होईन, तर शवकशसत प्रशतशक्रर्ाहरूको स+ग्रह, िरीरबाट
रोगशबमार, जसले संक्रमणलाई स्पष्ट पार्ददछ र पुनःप्राखप्तलाई बढावा शर्दन्छ। रोगको र्स्तो
पक्षहरूमा सुस्ती, उर्दासीनता, भोक कम हनु, शनद्रा, हाइपरलगेशसर्ा, र ध्यान क
े खित गनद
असक्षमता समावेि हन सक्छ।
शिकार:
एक शवकार एक कार्ादत्मक असामान्यता वा अिाखन्त हो। मेशडकल शडसअडदरहरू
मानशसक शवकार, िारीररक शवकार, आनुवंशिक शवकार, भावनात्मक र व्यवहार शबरामी, र
कार्ादत्मक शवकारहरूमा वगीक
ृ त गनद सशकन्छ। र्ो रोग शवकार भन्ने िब्द प्रार्ः रोग वा
शबरामी अवस्था भन्दा बढी मूल्यको तटस्थ र कम कलंशकत मानीन्छ, र र्सैले क
े ही
पररखस्थशतमा रुचाइएको िब्दावली हो। मानशसक स्वास्थ्यमा, मानशसक शवकार भन्ने िब्द
मनोवैज्ञाशनक खस्थशतहरूमा जैशवक, सामाशजक, र मनोवैज्ञाशनक कारकहरूको जशटल

13.
13
अन्तशक्र
द र्ा स्वीकार गनद प्रर्ोग गररन्छ; र्द्यशप शवकार भन्ने िव्र्द औषधीको अन्य धेरै
क्षेत्रमा पशन प्रर्ोग गररन्छ, मुख्यतर्ा िारीररक शवकारहरू पशहचान गनद जुन संक्रामक
जीवहरू द्वारा चल्दैन, जस्तै मेटाबोशलक शडसअडदरहरू।
शचशकत्सा अिस्था:
शचशकत्सा अवस्था एक व्यापक िब्द हो जसमा सबै रोगहरू, घावहरू, शवकारहरू, वा
गैरपाथोलोशगक अवस्था समावेि गर्ददछ जुन सामान्यतर्ा शचशकत्सा उपचार प्राप्त गर्ददछ,
जस्तै गभादवस्था वा बच्चा जन्म। जबशक शचशकत्सा शचशकत्सा अवस्थाले सामान्यतर्ा
मानशसक रोगहरू समावेि गर्ददछ, क
े ही सन्दभदहरूमा र्ो िव्र्द शविेष रूपमा मानशसक
रोगहरू बाहेक क
ु नै पशन रोग, चोटपटक, वा रोगलाई जनाउन प्रर्ोग गररन्छ। मानशसक
शवकारहरूको डार्ग्नोखस्टक र सांखख्यकीर् म्यानुअल (DSM), सबै मानशसक
शवकारहरूलाई पररभाशषत गने व्यापक प्रर्ोग हने मनोशचशकत्सा पुखस्तका, मानशसक
रोगहरू बाहेक सबै रोगहरू, शबरामीहरू र घाइतेहरूलाई जनाउन सामान्य शचशकत्सा
अवस्था भन्ने िब्द प्रर्ोग गर्ददछ। र्ो प्रर्ोग मनोशचशकत्सक साशहयमा पशन सामान्य रूपमा
र्देखखन्छ। क
े शह स्वास्थ्य बीमा नीशतहरु पशन एक मानशसक अवस्था लाई क
ु नै पशन रोग,
चोटपटक, वा रोग मानशसकी रोगहरु बाहेक पररभाशषत गर्ददछ।
र्ो रोग जस्तै सतदहरू भन्दा अशधक मूल्य तटस्थ छ रूपमा, शचशकत्सा अवस्था िब्द
कशहलेकाुँही स्वास्थ्य मुद्दाहरू भएका माशनसहरूले उनीहरूलाई हाशनकारक मान्दैनन्
भनेर प्राथशमकता शर्दन्छन्। अकोतफ
द , सतदको शचशकत्सा प्रक
ृ शतमा जोड शर्दएर, र्ो िब्द
कशहलेकाुँही अस्वीकार गररन्छ, जस्तै स्वतन्त्र अशधकार आन्दोलनका समथदकहरूले।
िब्द शचशकत्सा अवस्था पशन शचशकत्सा अवस्थाको लाशग पर्ादर्वाचक हो, जसमा र्सले
शचशकत्सा दृशष्टकोणबाट एक व्यखि शबरामीको हालको अवस्था वणदन गर्ददछ। र्ो प्रर्ोग
कथनहरूमा र्देखा पर्ददछ जुन शबरामीलाई महत्वपूणद अवस्थाको रूपमा वणदन गर्ददछ।
मोशबनशिटी:
मोशबदशडटी (ल्याशटन मोशबदडसबाट, जसको अथद हो 'शबरामी, अस्वस्थ') एक शबरामी अवस्था,
अििता, वा क
ु नै पशन कारणले गर्दाद खराब स्वास्थ्य हो। र्ो िब्द रोगको क
ु नै पशन
रूप को अखस्तत्व, वा स्वास्थ्य अवस्था शबरामी लाई असर गर्ददछ शडग्री गनद प्रर्ोग गनद
सशकन्छ। गिीर शबरामी शबरामीहरूमा, शबरामीको स्तर अिर आईसीर्ू स्कोरर systems
प्रणाली द्वारा मापन गररएको छ। Comorbidity र्दुई वा बढी मेशडकल अवस्थाको
एकसाथ उपखस्थशत हो, जस्तै खस्कजोि
े शनर्ा र पर्दाथद र्दुव्यदवहार।
महामारी शवज्ञान र वास्तशवक शवज्ञानमा, "मोशबदशडटी रेट" िब्दले र्ा त घटना र्दर, वा रोग
वा शचशकत्सा अवस्थाको व्यापकतालाई बुझाउन सक्छ। रोगको र्ो उपार् अवस्थाको मृयु

14.
14
र्दरसुँग शवरोधाभासपूणद हन्छ जुन शनशित समर् अन्तरालमा मने व्यखिको अनुपात हो।
मोशबदशडटी र्दरहरू वास्तशवक पेिामा प्रर्ोग गररन्छ, जस्तै स्वास्थ्य बीमा, जीवन बीमा र
र्दीघदकालीन हेरचाह बीमा, ग्राहकहरूलाई चाजद गनदको लाशग सही प्रीशमर्म शनधादरण गनद।
मोशबदशडटी र्दरहरूले बीमा कम्पनीहरूले शनशर्ददष्ट रोगहरूको धेरै संक
ु चन वा शवकास गने
सिावनाको पूवादनुमान गनद मद्दत गर्ददछ।
प्याथोशसस िा रोगशिज्ञार्न:
पैथोशसस (बहवचन रोग) रोगको पर्ादर्वाची हो। प्याथोलॉजी िब्दको पशन र्ो अथद छ,
जसमा शचशकत्सा शचशकत्सकहरूले र्सलाई सामान्यतर्ा प्रर्ोग गर्ददछन्, र्द्यशप क
े ही
सम्पार्दकहरूले र्सको अन्य इखिर्मा रोगशवज्ञान आरक्षण गनद रुचाउुँर्दछन्। कशहलेकाुँही
हल्का अथदमूलक छार्ाले रोगशवज्ञान वा पैथोशससलाई प्राथशमकता शर्दन्छ शकनशक "क
े शह
[र्द्यशप खराब शवश्लेषण गररएको] पाथोशफशजर्ोलोशगक प्रशक्रर्ा" रोगको सट्टा "शनर्दानको
मापर्दण्डद्वारा पररभाशषत गररएको एक शवशिष्ट रोगको अखस्तत्व" भन्दा पशहले नै भेशटएको
शथर्ो "। र्ो denotatively मापन गनद गाह्रो छ, तर र्ो शकन बुशझन्छ synonymy
अपररहार्द छै न।
शसन्ड्
र ोम:
शसन्ड्
र ोम धेरै मेशडकल सक
े त, लक्षण, वा अन्य लक्षणहरू जुन प्रार्ः एकसाथ सुँगै र्देखा
पर्ददछ। क
े ही शसन्ड्
र ोमहरू, जस्तै डाउन शसन्ड्
र ोमको एउटा मात्र कारण हन्छ। अरूहरू,
जस्तै पाशक
द न्सोशनर्न शसन्ड्
र ोमसुँग बहशवध सिाशवत कारणहरू छन्। उर्दाहरण को लागी,
तीव्र कोरोनरी शसन्ड्
र ोम एकल रोग मात्र होईन, बरु कोरोनरी धमनी रोग माध्यशमक
मार्ोकाशडदर्ल इन्िक्शन माध्यशमक जस्ता धेरै रोगहरु को क
ु नै पशन को प्रकट। अझै
अन्य शसन्ड्
र ोमहरूमा, कारण अज्ञात छ। एउटा पररशचत शसन्ड्
र ोम नाम प्रार्: अन्तशनदशहत
कारण फ
े ला पारे पशछ पशन प्रर्ोगमा रहन्छ, वा जब यहाुँ शवशभन्न सिाशवत प्राथशमक
कारणहरू छन्। पशहलो उल्लेखखत प्रकारका उर्दाहरणहरू टनदर शसन्ड्
र ोम र शडजोजद
शसंड
र ोमलाई अझै पशन "शसन्ड्
र ोम" नामले शचशनन्छ अझै पशन शतनीहरू रोगका
संस्थाहरूका रूपमा पशन हेनद सशकन्छ क
े वल लक्षण र लक्षणहरूको सेटको रूपमा मात्र
होईन।
भशिष्यिाणी:
शप्रशडसेज एक रोगको उप-खिशनकल वा प्रोड
र ोमल भ्यागुआडद हो। शप्रशडबार्शटस र
प्रेफाइपरेिन सामान्य उर्दाहरणहरू हन्। पूवादनुमानको अंिशवज्ञान वा ज्ञानकोि
शववार्दास्पर्द हो, र्द्यशप, साखिशनकल / प्रोड
र ोमल / प्रीमशनटरी खस्थशत (एकतफ
द ) र

15.
15
ब्याजको द्वन्द्वको लाशग कानूनी चासोलाई फरक पाने उज्ज्वल रेखा शवरलै हन्छ शकनभने
– चाशलत रोग मोशनशजंग वा मेशडक
े सन (अकोतफ
द ) । वैध पूवादनुमानको पशहचान गर्दाद
उपर्ोगी शनवारक उपार्हरू हन सक्छ, जस्तै व्यखिलाई िारीररक व्यार्ामको स्वस्थ मात्रा
प्राप्त गनद प्रेररत गनद, तर पूवादनुमानको एक शनराधार धारणाको साथ स्वस्थ व्यखिलाई
लेबशलंग गर्दाद ओभरटेरेसन हन सक्छ, जस्तै औषधी शलनेले मात्र सहर्ोग गर्ददछ गिीर
रोग भएका वा ड
र ग शप्रखिप्ठ्िन उर्दाहरणका लाशग भुिान गने माशनसहरू जसको
फाइर्दा – लागत अनुपात माइनसक्युल (र्सलाई CMS को अपशिष्ट श्रेणीमा राख्र्दै "
फोहोर, ठगी र र्दुरुपर्ोग "वगीकरण)। एउटा समीक्षाले अवधारणाको उर्दाहरणहरूको
वैधाशनकताका लाशग requirements आवश्यकताहरूको सारांि शर्दन्छ: रोगमा प्रगशतको
लाशग वास्तवमै उच्च जोखखम, जोखखम घटाउन कार्दक्षमता, र शलइएको क
ु नै पशन
हस्तक्षेपमा हाशन भन्दा बढी हने लाभ।
रोगको बोझ:
रोगको बोझ आशथदक समस्या, मृयुर्दर, शबरामी वा अन्य संक
े तकहरू द्वारा मापन गररएको
क्षेत्रमा स्वास्थ्य समस्याको प्रभाव हो।
माशनसहरूमा रोगले लगाएको बोझलाई कम गनद थुप्रै उपार्हरू छन्। हराएको सिाशवत
जीवनका वषदहरू (वाईपीएलएल) वषदहरूको संख्याको एक साधारण अनुमान हो जुन
एक रोगको कारण एक व्यखिको जीवन छोटो भर्ो। उर्दाहरणको लाशग, र्शर्द एक
व्यखि disease 65 को उमेरमा एक रोगबाट मरे, र सिवतः यो रोगशबना बषदसम्म बाुँच्न
सक्दछ, तब यो रोगले 15 बषद सिाशवत जीवन गुमाएको छ। वाईपीएलएल मापनले मनुद
अशघ एक व्यखि कशत असक्षम छ भन्ने क
ु राको लाशग महत्त्व शर्दर्दैन, यसैले मापन एकाई
मने व्यखिको र एक र्दिकको बीमारीको र्दिक पशछ उही उमेरमा मरेको बराबरको
रूपमा व्यवहार गने व्यखिको व्यवहार गर्ददछ। 2004 मा, शवश्व स्वास्थ्य संगठनले 932
शमशलर्न वषदको सिाशवत जीवन अकाल मृयुमा हराएको गणना गरे।
गुणस्तर समार्ोशजत जीवन वषद (QALY) र अक्षमता समार्ोशजत जीवन वषद (DALY)
मेशटरि समान छन्, तर शवचार गनुदहोस् व्यखि शनर्दान पशछ स्वस्थ शथर्ो शक शथएन।
अकाल मृयुको कारण हराएका वषदहरूको संख्याको अशतररि, र्ी मापनहरूले शबरामी
हने गुमाएका वषदहरूको अंि थप गर्ददछन्। वाईपीएलएलको शवपरीत, र्ी मापनहरूले धेरै
शबरामीहरू, तर जसले सामान्य जीवनकाल बाुँशचरहेका माशनसहरूमाशथ थोपर्ददछ भन्ने बोझ
र्देखाउुँर्दछ। एउटा रोग जसमा उच्च शवक
ृ शत छ, तर कम मृयु र्दरमा उच्च DALY र
कम YPLL छ । 2004 मा, शवश्व स्वास्थ्य संगठनले १अरब अक्षमता-समार्ोशजत जीवन
वषदहरू रोग र चोटपटकमा गुमाएको गणना गरे। शवकशसत संसारमा, हृर्दर् रोग र

16.
16
स्टरोकले ज्यान गुमाउने ज्यान गुमाउुँछ, तर न्यूरोसाइशकर्शटरक खस्थशतले जस्तै प्रमुख
शडप्रेिन शडसअडदरले अशधकांि वषद शबरामी हन गुमाउुँछ।
Disease category
Percent of all
YPLLs lost,
worldwide[31]
Percent of all
DALYs lost,
worldwide[31]
Percent of
all YPLLs
lost,
Europe[31]
Percent of
all DALYs
lost,
Europe[31]
Percent of
all YPLLs
lost, US and
Canada[31]
Percent of
all DALYs
lost, US and
Canada[31]
Infectious and parasitic
diseases, especially lower
respiratory tract
infections, diarrhea, AIDS, tub
erculosis, and malaria
37% 26% 9% 6% 5% 3%
Neuropsychiatric conditions,
e.g. depression
2% 13% 3% 19% 5% 28%
Injuries, especially motor
vehicle accidents
14% 12% 18% 13% 18% 10%

17.
17
a}+ssf] ;DaGwL hfgsf/L
cfhsfnsf] ljZj eg]sf] sDKo'6/sf] ljZj xf] . cfhsfn k|foh;f] ;a} sfo{x?
sDKo'6/sf] ;xoftfn] g} ug{] ub{5 . klxnf klxnf a}+sx?df sDDo'6/sf]
k|of]u x'b}GYof] . To;}n] klxnf klxnf a}+sdf ePsf] /sd lemSg hfFbf
dflg;x?nfO{ 306f} ;do nfUg] ub{Yof] lsgeg] klxnf klxnf a}+ssf]
sd{rf/Lx?n] ;a} sfd cfkmgf] xft 4f/f g} ul/GYof] t/ cfhsfn a}+sdf ;a}
sfd sDKo'6/sf] dbtn] ug{] ePsfn] cfhsfn dflg;x?n] /sd lemSg hfFbf %
ldg]6sf] leqd} lems]/ kmls{xfN5 lsgeg] cfhsfn ;a} sfo{ sDKo'6/sf]
;xoftfn] x'g] ub{5 .
eGg'sf] cy{ h'g JoflQmnfO{ sDKo'6/sf] 1fg x'b}g cyjf u/]sf] x'b}g eg]
pgLx?nfO{ sDko'6/sf] af/]df s]xL hfGg ;Sb}g . To;t} a}+ssf] af/]df
hfGgsf] nflu a}+s eg]sf] s] xf] < o;n] s;/L sfo{ ub{5g < o;sf]
kmfObfx? s] s] 5g < gf]S;fgx? s] s] 5g <
Cardiovascular diseases,
principally heart
attacks and stroke
14% 10% 35% 23% 26% 14%
Premature birth and
other perinatal deaths
11% 8% 4% 2% 3% 2%
Cancer 8% 5% 19% 11% 25% 13%

18.
18
बैंशक
ं ग एक उद्योग हो जुन नगर्द, ऋण , र अन्य शविीर् लेनर्देन ह्यान्ड्ल गर्ददछ। बैंकहरूले थप
सुरशक्षत र क्र
े शडट भण्डार गनद एक सुरशक्षत ठाउुँ प्रर्दान गर्ददछ। शतनीहरूले बचत खाताहरू,
शनक्षेप प्रमाण-पत्रहरू, र खाताहरू जाुँच गर्ददछन्। बैंक ऋण र क्र
े शडटको मतलब पररवारहरूले
कलेज जानु अशघ वा घर खरीर्द गनुद अशघ बचत गनुदपर्दैन।
सरल िब्दहरुमा, बैंशक
ं गलाई स्वीकार गनद को लागी ब्यापार गशतशवशध को रूप मा पररभाशषत
गनद सशकन्छ र अन्य व्यखिको र संस्थाहरु द्वारा स्वाशमत्व प्राप्त पैसा को सुरक्षा को लागी, र
एक नाफा कमाउन को लागी र्ो पैसा शर्दन।बैंक एक शविीर् संस्था हो जसले जनताबाट
शनक्षेपहरू स्वीकार गर्ददछ र क्र
े शडट शसजदना गर्ददछ। धेरै राष्टरहरूले आंशिक ररजवद बैंशक as भनेर
शचशनने प्रणालीलाई संस्थागत गरेका छन् जस अन्तगदत बैंकहरूले तरल सम्पशि राख्छन्
उनीहरूको वतदमान र्दाशर्त्वहरूको क
े ही अंि मात्र।
बैंकहरूले आफ्ना ग्राहकहरूलाई पैसा ऋण शर्दन उनीहरूलाई भुिानी गरेर काम गछद न्। जम्मा
गने ग्राहकले बर्दलामा थोरै पैसा कमाउुँछन् (बचतमा ब्याज), र ऋण शर्दने ग्राहकले ब्याकलाई
ठ
ू लो रकम शफताद गर्ददछ (ऋणमा ब्याज)। आफ्नै लाशगऋण पैसा बनाउनको लाशग, बैंकले शभन्नता
राख्छ।
शित्तीय सौंस्था क
े हर्न्?
शवि उद्योग मा अवखस्थत संस्था को प्रकार क
े िीर् बैंक र्देखख बीमा कम्पनीहरु र र्दलाली
फमदहरु को चलाखी चलाउन। एक शविीर् संस्था क
ु नै सावदजशनक वा शनजी स्वाशमत्वमा रहेको
संगठन हो जुन संकलन गछद , लगानी गर्ददछ र कोषहरू शवतरण गर्ददछ। बैंकहरूले व्यखिलाई
सुरशक्षत स्थानमा पैसा बचत गनद चाहने र पैसा toण शलन आवश्यक पने व्यखिहरूबीचको
शभन्नता पूरा गर्ददछ।
क
े न्द्रीय बैंकहरू
बैंकहरूको शहसाबले क
े िीर् बैंक हेड होन्चो हो। क
े िीर् बैंकहरूले एकल र्देि वा राष्टरहरूको
शृ .्
् खलामा पैसा आपूशतद प्रबन्ध गछद न्। शतनीहरू वाशणज्य बैंकहरूको शनरीक्षण गर्ददछन्, ब्याज
र्दरहरू सेट गछद न् र मुद्राको प्रवाहलाई शनर्न्त्रण गर्ददछन्।

19.
19
क
े िीर् बैंकहरूले सरकारको मौशद्रक नीशत लक्ष्यहरू पशन कार्ादन्वर्न गछद न्, शक यो Deflation
को मुकाबला गने वा मूल्यलाई उतार-चढावबाट जोगाउन समावेि छ। र्शर्द आवश्यक भएमा,
शतनीहरूले मौशद्रक प्रणालीलाई ध्वस्त हनबाट जोगाउन कशठन आशथदक समर्मा पैसा शतनद
सक्छन्। संर्ुि राज्य अमेररकामा संघीर् ररजवद प्रणाली क
े िीर् बैंक हो। र्ूरोपीर्न क
े िीर्
बैंकले र्ुरोजोनमा १ र्देिहरूको लाशग आशथदक गशतशवशध शनर्न्त्रण गर्ददछ।
ररटेल बैंकहरू
जब तपाइुँ एक बैंक को शचत्र, एक खुर्दरा बैंक िार्र्द शर्दमाग मा आउुँछ। खुद्रा बैंकहरूले
सामान्य सावदजशनक शविीर् उत्पार्दन र सेवाहरूको सर्दस्यहरू प्रस्ताव गर्ददछ जस्तै बैंक
खाताहरू, ऋण, क्र
े शडट काडदहरू र बीमा। क
े शह अवस्थाहरूमा, शतनीहरूले जाुँच खाताहरू सेट
अप गनद सक्दछन् र साथै साना-स्तर व्यवसार्हरूको लाशग ऋण पशन बनाउन सक्दछन्।
ररटेल बैंकहरू परम्परागत, ईंट र मोटादर ब्रान्ड्हरू हन सक्छन् जुन ग्राहकहरूले शभत्र-व्यखि,
अनलाइन वा उनीहरूको मोबाइल फोन माफ
द त पहुँच गनद सक्दछन्। अन्यले क
े वल आफ्नो
उपकरणहरू र खाताहरू अनलाइन वा मोबाइल अनुप्रर्ोगहरू माफ
द त उपलब्ध गराउुँर्दछ।
िाशणज्य बैंकहरू
र्द्यशप यहाुँ क
े ही प्रकारका वाशणज्य बैंकहरू छन् जसले र्दैशनक उपभोिाहरूलाई मद्दत गर्ददछ,
वाशणज्य बैंकहरूले समथदन व्यवसार्हरूमा ध्यान क
े खित गछद न्। र्दुबै ठ
ू ला शनगमहरू र साना
व्यवसार्हरू वाशणज्य बैंकहरूमा फक
द न सक्दछन् र्शर्द उनीहरूले जाुँच वा बचत खाता खोल्न,
पैसा उधारो शलन, क्र
े शडटमा पहुँच शलन वा शवर्देिी बजारमा कम्पनीहरूलाई पैसा हस्तान्तरण गनद
आवश्यक छ।

20.
20
छाया बैंकहरू
छार्ा बैंक प्रणाली मा शविीर् समूह हन्छन् जुन अन्य बैंकहरूले पालना गनुद पने समान शनर्म
र शनर्महरू द्वारा बाध्य हुँर्दैन। धेरै मानक शनर्शमत बैंकहरू जस्ता, छार्ा बैंकहरूले क्र
े शडट र
शवशभन्न प्रकारका सम्पशिहरूसुँग सम्त्झौता गछद न्। तर शतनीहरूले र्सको ऋण शलने,
लगानीकतादहरूसुँगको जडानमा वा क
े िीर् बैंकले जारी गरेको पैसाको सट्टा आफ्नै कोष बनाई
उनीहरूको रकम प्राप्त गछद न्।
मुद्रा बजार कोष र हेज कोष र्दुई प्रकारका छार्ा बैंकहरू हन्। हालसालै शतनीहरू धेरै
माशनसहरूका लाशग शववार्दका स्रोत भएका छन्। धेरै व्यखिहरू कम-शवशनर्शमत छार्ा बैंक
उद्योगलाई शधतोको संकटमा भूशमका खेल्नको लाशग र्दोष शर्दन्छन् जुन ठ
ू लो मन्दीमा आउुँर्दछ।
लगार्नी बैंकहरू
मोगदन स्टेनली र गोल्डम्यान सेि जस्ता लगानी बैंकका धेरै शजम्मेवारीहरू छन्। एकाशतर,
शतनीहरू स्टक, बन्ड् र कम्पनीहरू र लगानीकतादहरू बीचको अन्य शधतोहरूको कारोबारको

21.
21
प्रबन्ध गछद न्। अकोतफ
द , उनीहरूले आफ्नो ऊजाद क
े खित व्यखि र कपोरेसनहरूलाई सल्लाह
शर्दन, शवलर् र अशधग्रहण माफ
द त कम्पनीहरूको पुनगदठन, लगानी शवभागहरू प्रबन्ध गनद वा शनशित
व्यवसार्हरू र संघीर् सरकारको लाशग पैसा जुटाउन क
े खित गनद सक्दछन्।
सहकारी बैंकहरू
सहकारी र्ा त खुद्रा बैंक वा व्यावसाशर्क बैंकहरू हन सक्छन् । क
ु न क
ु राले शतनीहरूलाई
शविीर् प्रणालीमा अन्य शनकार्हरू भन्दा शभन्न बनाउुँछ भन्ने तथ्य र्ो हो शक शतनीहरू
सामान्यतर्ा स्थानीर् वा समुर्दार्मा आधाररत संस्था हन् जसका सर्दस्यहरूले कसरी व्यवसार्
संचालन गररन्छ भनेर शनधादरण गनद मद्दत गछद न्। शतनीहरू डेमोक्र
् र्ाशटक रूपमा सञ्चाशलत छन्
र शतनीहरू ऋण र बैंक खाताहरू प्रर्दान गर्ददछन्, अन्य चीजहरूमा। शतनीहरू शवश्वभरका
र्देिहरू र संर्ुि राज्य अमेररकामा लोकशप्रर् छन् शतनीहरू सामान्यतर्ा क्र
े शडट र्ूशनर्नहरूको
रूपमा शलन्छन्।
क्र
े शिट यूशर्नयर्नहरू
बैंकहरू जस्ता, क्र
े शडट र्ुशनर्नहरूले loansण जारी गर्ददछ, बचत प्रर्दान गर्ददछ र खाताहरू जाुँच
गर्ददछ र उपभोिाहरू र व्यवसार्हरूको लाशग अन्य शविीर् आवश्यकताहरू पूरा गर्ददछ। फरक
र्ो छ शक बैंकहरू नाफामुखी कम्पनीहरू हन् जबशक क्र
े शडट र्ूशनर्नहरू छै नन्। क्र
े शडट

22.
22
र्ूशनर्नहरू उनीहरूका आफ्नै सर्दस्यहरूको शनर्देिनमा आउुँछन्, जसले शनवादशचत बोडद
सर्दस्यहरूको रार्मा आधाररत शनणदर् गर्ददछन्।
सामान्यतर्ा, क्र
े शडट र्ूशनर्नहरूले क
े वल शविेष समूहसुँग सम्बि व्यखिहरूलाई मात्र सेवा
गर्ददछन्, जस्तै उही क्षेत्रका माशनसहरू, समुर्दार्का कम आर् भएका सर्दस्यहरू वा सिस्त्र सेवा
सर्दस्यहरू। तथ्य र्ो हो शक उनीहरूले कम िुल्क र कम loanण र्दरहरू शलने गछद न् र्दुई
क्र
े शडट कारणहरू एक क्र
े शडट र्ुशनर्नमा खाता खोल्ने शवचार गने राम्रो कारणहरू छन्।
बचत र एसोशसएसर्न सौंर्हरू
प्राशवशधक रुपले बोल्दै, बचत र loanण संघहरू बैंकहरू होइनन्। प्रार्ः थ्रीफ्ट्स वा एस एन्ड्
एलहरू भनेर शचशनन्छन्, शतनीहरू शविीर् संस्था हन् जसले मुख्यतर्ा शधतो बन्धक, पुनशवदि
loansण र अन्य गृह loansणहरू शसजदना गनद प्रर्ोग गर्ददछ जुन उनीहरूको ग्राहकहरूले
उनीहरूको घरहरू बनाउन वा पुनशनदमादण गनद प्रर्ोग गनद सक्दछन्। क
े शह थ्रीफ्टको अशतररि
कार्दहरू हन्छन् र क
े शह सावदजशनक रूपमा कम्पनी हन्छन्।
शवगतमा, S&Ls ले मुख्य रूपमा सहकारी संस्थाको रूपमा काम गर्‍
र्ो। सर्दस्यहरूले
S&L का सेवाहरूबाट लाभ उठाए र उनीहरूको बचतबाट अशधक ब्याज कमार्ो उनीहरू
वाशणज्य बैंकहरूमा। क
े शह समर्को लाशग, S&Ls सरकार द्वारा शवशनर्शमत गररएको शथएन, तर
अब संघीर् कार्ादलर् बाध्यता सुपररवेक्षणले शतनीहरूको गशतशवशध र्देखरेख गर्ददछ।
तल लाइर्न
सबै बैंकहरूले एक
ै उद्देश्यका लाशग काम गर्दैनन्। यहाुँ धेरै प्रकारका शविीर् संस्थानहरू छन्
र प्रयेकले बजारलाई एक अशद्वतीर् तरीकाले असर गर्ददछ। एक पटक तपाईलाई शवशभन्न
प्रकारका बैंकहरू र क्र
े शडट र्ुशनर्नहरू बीचको शभन्नता थाहा पाउनुभर्ो भने, तपाईले र्देख्न
सक्नुहनेछ शक ती हाम्रो आशथदक प्रणालीको महत्वपूणद अंि शकन हो।

23.
23
राम्रो पैसा व्यिस्थापर्न को लागी सल्लाह
होईन, एउटा बैंक भनेको इक्व
े सनको क
े वल एक टुक्रा हो। एक शविीर् सल्लाहकार पशन
तपाइुँको सम्पशि संरक्षण र लगानी मद्दत को क
ु ञ्जी हन सक्छ। स्माटदअसेटको शविीर्
सल्लाहकार शमलान उपकरणले तपाईंलाई व्यखिलाई तपाईंको आवश्यकताहरू पूरा गनद काम
गनद फ
े ला पानद मद्दत गर्ददछ। पशहले तपाईले आफ्नो अवस्था र लक्ष्यहरूको बारेमा प्रश्नहरूको
श्रृंखला उिर शर्दनुहनेछ। यसोभए कार्दक्रमले तपाईंको शवकिलाई हजारौं सल्लाहकारहरूबाट
तीन र्दताद लगानी सल्लाहकारहरू सम्म सीशमत गर्ददछ जुन तपाईंको आवश्यकता अनुरूप हन्छ।
तपाईं शतनीहरूको प्रोफाइलहरू पढ्न सक्नुहन्छ उनीहरूको बारेमा बशढ जान्नको लाशग, फोनमा
वा व्यखिमा उनीहरूसुँग अन्तवादताद शलनुहोस् र भशवष्यमा कससुँग काम गने भनेर छनौट गनद
सक्नुहनेछ। र्ो तपाइुँलाई एक राम्रो शफट पाउन को लागी अनुमशत शर्दन्छ जबशक कार्दक्रम को
लागी तपाईको कडा पररश्रम गछद ।
एक बैंक खाताको लाभ
1. बैंक खाता सुशवधा प्रर्दान गर्ददछ। उर्दाहरण को लागी, र्शर्द तपाईं एक जाुँच खाता छ,
तपाईं सशजलै चेक द्वारा वा अनलाइन शबल भुिान माफ
द त भुिान गनद सक्नुहनेछ।
2. बैंक खाताहरू सुरशक्षत छन्। तपाईंको पैसा चोरी र आगोबाट सुरशक्षत हनेछ।
3. र्ो पैसा बचत गने सशजलो तरीका हो।
4. बैंक खाताहरू सस्ता छन्।
5. बैंक खाताहरूले तपाईंलाई क्र
े शडट पहुँच गनद मद्दत गर्ददछ।
बैंक खाता खोल्र्ने बेफाइदाहरू:
1. डेशबट काडद िुल्क।
2. जीएसटी िुल्क।
3. पिी िुल्क जाुँच गनुदहोस्।
4. न्यूनतम ब्यालेन्स िुल्क (गैर रखरखावको लाशग)।
5. तपाईंको पशहचान साझा गनुदहोस्।
6. तपाईको ठे गाना साझा गनुदहोस्।
7. तपाईंको आर्को स्रोत साझा गनुदहोस्।
8. तपाईंको अशद्वतीर् शववरण खुलासा गनुदहोस्।
9. तपाईंको लेनर्देन शववरण खुलासा गनुदहोस्।

24.
24
10.तपाईंको आर् शववरण खुलासा गनुदहोस्।
अर्नलाइर्न बैंशक
ौं गको पाुँच फाइदा
1. तपाइुँको शबल अनलाइन भुिान गनुदहोस्। रोबटद वारेन / ट्यािी / गेट्टी छशवहरू।
2. तपाईंको लेनर्देन हेनुदहोस्।
3. खाताहरू बीच पैसा हस्तान्तरण।
4. मोबाइल बैंशक
ं ग।
5. तपाइुँको पैसा अनुप्रर्ोगहरूको साथ शसक गर्दै।
6. अनलाइन-मात्र बैंकहरू।
7. अनलाइन आफ
ू लाई सुरशक्षत गनुदहोस्।
अर्नलाइर्न बैंशक को पाुँच र्नुकसार्न:
1. तपाइुँको शबल अनलाइन भुिान गनुदहोस्। रोबटद वारेन / ट्यािी / गेट्टी
छशवहरू।
2. तपाईंको लेनर्देन हेनुदहोस्।
3. खाताहरू बीच पैसा हस्तान्तरण।
4. मोबाइल बैंशक
ं ग।
5. तपाइुँको पैसा अनुप्रर्ोगहरूको साथ शसक गर्दै।
6. अनलाइन-मात्र बैंकहरू।
7. अनलाइन आफ
ू लाई सुरशक्षत गनुदहोस्।
gu/kflnsfsf] ah]6 tflnsf
ah]6sf]
gfd
lzIff aRrfsf] hGd a}Fs /f]u hDdf /sd
ah]6sf]
/sd
?=!,%),)),)))÷– ?=%%,)),)))÷– ?=%),)),)))÷– ?=!,@%,)),)))÷– ?=#,*),)),)))÷–
dfly pNn]v ePsf] ah]6 cg';f/sf] sfo{qmd ljleGg nlIft ju{sf] nflu pkof]u
ug{] k|sf/ o; k|sf/sf 5g .

25.
25
ah]6sf] ljj/0f
gfd ah]6sf] /sd ah]6sf] vr{sf] ljj/0fsf]
gfd
vr{ x'g] /sd
a}+s ?=
!@%,)))÷–
g:tf
uf8L
vfgf
kfgL
afOg/
?= @),)))÷–
?= !$,))) ÷–
?= $),)))÷–
?= @,)))
?= %,)))÷–

26.
26
k|rf/k|;f/
eQf
!),))) ÷–
?= @*,)))÷–
aRrfsf]
hGd
?=
@,)),)))÷–
g:tf
uf8L
vfgf÷kfgL
afOg/
k|rf/k|;f/
8fS6/
eQf
?= @),)))÷–
?= @),)))
?= $^,)))÷–
?= *,)))÷–
?= @),)))÷–
?= #),)))÷–
?= %^,)))÷–
/f]u ?= !,@%,)))
÷–
g:tf
uf8L
vfgf÷kfgL
afOg/
k|rf/k|;f/
eQf÷8fS6/
?= @),)))÷–
?= !$,))) ÷–
?= $@,)))÷–
?= %,)))÷–
?= !),))) ÷–
?= @*,)))÷–
lzIff ?= !,%),)))
÷–
g:tf
uf8L
vfgf÷kfgL
afOg/
k|rf/k|;f/
eQf
?= @@,)))÷–
?= !*,))) ÷–
?= $%,)))÷–
?= *,)))÷–
?= !*,))) ÷–
?= ##,)))÷–
hDdf ?= ^,)),)))÷– hDdf ?= ^,)),)))÷–
बजेट एक शनशित भशवष्य अवशधमा राजस्व र खचदको एक अनुमान हो र प्रार्: आवशधक
आधारमा संकलन गररन्छ र पुनमूदल्याकन गररन्छ। बजेट एक व्यखि, एक पररवार, व्यखिको
समूह, व्यवसार्, एक सरकार, एक र्देि, एक बहराशष्टरर् संगठन वा क
े वल अरू क
े शह बनाउन को
लागी बनाउन सशकन्छ पैसा बनाउन र खचद। कम्पनीहरू र संस्थाहरूमा बजेट आन्तररक
उपकरण हो जुन व्यवस्थापनले प्रर्ोग गर्ददछ र प्रार्ः बाह्य पाटीहरूद्वारा ररपोटद गनदको लाशग
आवश्यक पर्दैन । बजेट एक माइक्रो इकॉनोशमक अवधारणा हो जुन टरेडको अफलाई र्देखाउुँर्दछ
जब एउटा राम्रोको लाशग अकोलाई साटासाट गररन्छ। तल्लो रेखा को ितद मा - वा र्ो टरेड