आद्यपिपा - एक भक्तिपूर्ण प्रवास
- 1. gßQo¨~a> 2007
- g_ra XÎmmonmÜ`o
OÝ_ - AmfmT>r EH$mXer 1933 g_raXmXm§À`m _mVmolter (gwZ§Xm) H$mH$m§Mm {ddmh Pmcm d
d{S>cm§Mo Zmd - nm§Sw>a§J ñdßZÑîQ>m§VmZwgma gmBªÀ`m AmkoZo Ë`m§Mo Zmd ew^Xm R>odco.
AmB©Mo Zmd - cú_r {ddmhmZ§Va nËZrÀ`m g§nyU© ghH$m`m©_wio H$mH$m§À`m
d{S>c nm§Sw>a§Jamdm§Mr g§VVr OJV Zgë`m_wio 1915 ^pŠVàdmhmMr OmoaXma dmQ>Mmc gwé Pmcr. H$mH$m gX¡d
gmcr Vo {eaS>rg gmB©ZmWm§À`m Xe©ZmgmR>r Jobo d Ë`mZ§Va Amnë`m ghY_©Mm[aUrÀ`m ghH$m`m©Mo Vm|S> ^ê$Z H$m¡VwH$
gd© AnË`o gwIén am{hbr. H$aV AgV.
H$mH$m§À`m OÝ_mZ§Va Ë`m§À`m AmR>dUrVrc n{hco
{eaS>r Xe©Z 1940 gmcr Pmbo. Ë`mM amÌr ÛmaH$m_mB©V
~gyZ H$mH$m§À`m d{S>cm§Zr Ë`m§Zm CXrMo _hËd g_OmdyZ
gm§{JVco. Ë`m {XdgmnmgyZ H$mH$m§Mr gmB©^º$s AË`§V ÑT>
Pmcr.
1945 gmcr {eaS>rg Joco AgVmZm ÛmaH$m_mB©_Ü`oM
H$mH$m§Mr _mYdamd Xoenm§S>çm§Mo nwÌ CÕdamd d
åhmigmnVtMo nwÌ _mVªS>~m~m øm§À`mer ^oQ> Pmbr d Ë`m
dfm©nmgyZ H$mH$m§Zr lr gmB© gÀM[aVmMo Xadfu H$_rVH$_r
Mma gßVmh H$aÊ`mMm {ZûM` Ho$bm; am_Zd_r, Jwénm¡{U©_m,
JmoHw$imîQ>_r d Xgam. ømV H$Yrhr I§S> nS>cm Zmhr. 9 _o 2000 ì`§H$Q>oe OnmVrb øm _hZ_§Jb {XZr H$mH$m§Zm
{ddmh - 7 _o 1960 amoOr n. ny. gw{MVXmXm d {Xë`m Joboë`m XrjoMm gmohim. (Xrjm§ÝV gmohim hmoir
nm¡{U©_m 2001 bm gmB©{Zdmg `oWo Pmbm.
1 H¥$nmqgYw gßQo¨~a> 2007 AmÚ{nnm - lr gwaoeM§Ð XÎmmonmÜ`o
- 2. gßQo¨~a> 2007
H$aÊ`mMo R>a{dco. {ddmhmZ§Va Ë`m§Zr ZmoH$ar d àn§M
ømVyZ doi H$mTy>Z gVV g§VñWmZXe©Z d {VW©joÌ `mÌm
øm§Mm PnmQ>m cmdcm. {eaS>r, n§T>anya, JmoH$U©,
_hm~ioûda, {VénVr, {JaZma, naird¡ÚZmW, K¥îUoûda,
am_oûda_², à`mJ, H$Ý`mHw$_mar, BË`m{X {VW©joÌm§À`m d
Ami§Xr, Xohÿ, JUoenwar, hw_Um~mX, JJZ~mdS>m,
gmgdS>, n§V~mioHw§$Ðr ñWmZ, H$cmdVr AmBªMo h[a_§{Xa,
{gÕéT> ñdm_tMm _R>, nmdg, eoJmd Aem
g§VñWmZm§À`m Ë`m§Zr AZoH$dma `mÌm Ho$ë`m.
B.g. 1996À`m n{hë`m ag`mÌo_Ü`o gd© _§S>itZm
~mny VwÂ`m nmR>r nmR>r C^m _r gX¡dŸ& KoD$Z ~mny {eaS>rVrb ÛmaH$m_mB©V Jooco hmoVo. {VWyZ _J
gw{MVZo XmIdrbm hm EH$ R>md && ~mny gdmªZm KoD$Z {eaS>rVrc åhmigmnVtMr g_mYr,
hr ^y{_H$m OJUmao nyÁ` H$mH$m H$Zr$ZmW _§{Xa, B. ñWio XmI{dÊ`mgmR>r {ZKmco.
H$mH$m§À`m OÝ_XmË`m AmB©Mo {ZYZ 18 Zmoìh|~a 1941 H$mH$m _mÌ ÛmaH$m_mB©VM ~gyZ am{hco. Ë`mdoiog n. ny.
gmcr Pmco hmoVo. AmB©À`m {d`moJmMo Xw…I hiwhiw gw{MVXmXm§Zr H$mH$m§Zm gmB©ñVdZ_§{Oar nmoWr {Xcr d
gmB©^pŠVV énm§VarV hmoD$ cmJco. H$mH$m emioVrc H$mhr Vw_À`mH$S>o R>odm åhUyZ gm§{JVco. H$mH$m lr
{_Ìm§~amo~a AZoH$doim e§H$amÀ`m _§{XamV g§Ü`mH$mir gmB©gÀM[aVmMm EH$ AÜ`m` dmMyZ C^o am{hco d
^OZmgmR>r OmV AgV. EH$Xm Eg.Eg.gr. (_°Q´>rH$) nmg ÛmaH$m_mB©Vrc ~m~m§À`m Vg~rarg_moa cmoQ>m§JU
Pmë`mZ§Va H$mH$m e§H$amÀ`m XodimV Joco AgVmZm VoWo KmcÊ`mgmR>r Joco. {VWo YwZrOdi EH$mEH$s H$mH$m§À`m
gmB©ñVdZ_§{Oar dmMV ~gco hmoVo. dmMyZ nyU© hmoVmM EH$ {IemVyZ XmXm§Zr {Xcocr gmB©ñVdZ_§{OarMr nw{ñVH$m Imcr
d¥Õ ~«m÷U Ë`m§À`m g_moa `oD$Z C^m am{hcm d
Ë`m§Zr {dMmaco, ""~mi, Vwcm H$m` hdo Amho ?''
H$mH$m§Zr CÎma {Xco, ""_cm XohYmar gmB© hdm
Amho.'' Voìhm Vmo d¥Õ ~«m÷U åhUmcm, ""_J Vy
J¥hñWml_r Pmë`mZ§Va {VW©joÌm§À`m 108 `mÌm d
g§VñWmZm§Mr 108 Xe©Zo nyU© H$a.'' EdT>o ~mocyZ
Vmo d¥Õ ~«m÷U hgy cmJcm. H$mH$m§Zr {dMmaco,
""nU _r gm_mÝ` _mUyg Amho. XohYmar gmB©Mo én
doJio Agoc Va AmoiIUma H$go?'' Voìhm Vmo
~«m÷U åhUmcm, ""Ë`mdoiog _rM Vwcm gmj
nQ>dyZ XoB©Z.'' H$mH$m Ë`m ~«m÷U J¥hñWm§À`m
ì`pŠV_ËdmZo IynM ^mamdyZ Joco hmoVo. Ë`m
~mny§Mo AmB© d{S>b d Mm¡~i AmOmo~m øm§À`m {df`r gX¡d
~«m÷UmÀ`m gm§JÊ`mZwgma Ë`m§Zr gd©H$mhr AmXa^md ~miJyZ Ë`mZwgma AmMaU H$aUmao H$mH$m.
AmÚ{nnm - lr gwaoeM§Ð XÎmmonmÜ`o 2
- 3. H¥$nmqgYw
nS>cr. Vr CMcVmZm , ""Aao, hr
dmMÊ`mgmR>rM Vwcm _r BWo Wm§~dco
Amho.'' Agm AmdmO H$mH$m§Zm EoHy$
Amcm. Ë`mgaer H$mH$m§Zm
e§H$amÀ`m _§{XamVrc Vr OwZr JmoîQ>
AmR>dcr d Vo Imcr CVê$Z
ñVdZ_§{Oar nR>Umg ~gco.
H$mH$m§Mm Vmo nyU© {Xdg d amÌ
~oM¡ZrV Jocr. gw{MV AmnUmg
H$mhrM gm§JV Zmhr. _rZmd¡Zr,
Mm¡~i AmOmo~m dJ¡ao _§S>irVa
{Z…g§{X½YnUo ~mny§{df`r gm§JV
AmhoV d Amnë`mcm AOyZ H$mhrM
à{MVr `oV Zmhr øm {dMmam§Zr H$mH$m Y_©MH«$ ñWmnZoÀ`m {Xder lr {dÚm_H$a§Xm§À`m Vg{~arÀ`m AZmdaUmZ§Va Ë`m§À`m
I§Vmdco hmoVo. {df`r dmVm©bmn H$aVmZm gw{MVXmXm§Mr AmB©, H$mH$m, ~mny§Mo d{S>b d ~mny.
AgmM H$mhr H$mi {ÛYm
_Z…pñWVrV Joë`mZ§Va 1997À`m Jwénm¡{U©_obm Zoh_rà_mUo em§VnUo {ZûM` Ho$cm H$s AmVm cdH$amV cdH$a 108
lrgmB©gÀM[aVmMm gßVmh Ho$ë`mZ§Va amÌr PmonVmZm g§»`m nyU© H$am`MrM. Ë`mZ§Va n{hë`m AûdËW _méVr
H$mH$m§Zr gmB©ZmWm§Zm ñnîQ> _mJ©Xe©Z H$aÊ`mgmR>r àmW©Zm CËgdmÀ`m {Xder hZw_§VmÀ`m _yVug eo§Xya cmdyZ ~mny
Ho$cr. PmonoV Ë`m§Zm ñdßZm_Ü`o Vmo e§H$amÀ`m XodimVrc Amnë`m AmgZmda ~gVmjUrM H$mH$m EH$m nyU© doJù`mM
àg§J naV VgmÀ`m Vgm {Xgcm. H$mH$m§Zr gH$mir CR>VmM ^mZa{hV AdñWo_Ü`o Joco. Ë`m§Zm e§IMH«$~mUYmar ñdê$n
{XgV hmoVo. H$mH$m§Zm hmVmcm Yê$Z Mm¡~i AmOmo~m
ñQ>oOH$S>o Joco. hZw_§VmÀ`m _yVug_moa `oVmM H$mH$m
nyU© ^mZmda Amco hmoVo. H$mH$m§À`m _ZmMr naV
EH$Xm {ÛYm _Z…pñWVr gwé Pmcr. na§Vw
Jwénm¡{U©_oÀ`m amÌr Pmcobm OwÝ`m KQ>ZoMm
ñdßZÑîQ>m§V AmR>dyZ H$mH$m§Zr {ZU©` KoVcm H$s
AJXr H$mhrhr AZw^d Amcm dm H$mhrhr {Xgco
Varhr Omon`ªV åhmVmam ~«m÷U IyU nQ>dUma Zmhr
Vmon`ªV AmnU Yra Yam`Mm.
1999 gmcr Ë`m§Mr hr g§»`m nyU© Pmcr.
n.ny. A{ZéÕ ~mny§er n.ny. gw{MVXmXm§Mo {_Ì
åhUyZ 1985 gmcr Ë`m§Mr AmoiI Pmcocr hmoVr
n{hë`m AídËW _méVrMm Vmo {Xdg. d 1995 nmgyZ ~mny§À`m ^pŠV_mJm©Vhr H$mH$m
3 AmÚ{nnm - lr gwaoeM§Ð XÎmmonmÜ`o
- 4. H¥$nmqgYw
Amcoco hmoVo. nU gdm©V _hËdmMm MaUYwir_Ü`o cmoiÊ`mMr AmË`§{VH$
{ZUm©`H$ jU R>acm Vmo B.g. BÀN>m.
1999À`m Y_©MH«$ ñWmnZoÀ`m Ë`mZ§Va _mÌ H$mH$m§Mm AmÜ`mpË_H$
{Xder. Ë`m {Xder OwB©ZJa `oWo àdmg EH$m doJù`mM C§Mrdê$Z AË`§V
Aé§YVr _mVoZo lr {dÚm_H$a§X OmoaXmanUo gwé Pmcm. 2004À`m
JmonrZmW emñÌr nmÜ`o øm§À`m am_Zd_rÀ`m {Xder amÌr CËgd g§ndyZ
Vg~rarMo AZmdaU Ho$co. Ë`m§Mm n.ny. ~mny h°nr hmo__Ü`o amÌr XrS> dmOVm
Moham ~KVmM H$mH$m§Zm e§H$amÀ`m naV Amco. OodUmZ§Va ~mny, gw{MVXmXm,
XodimVrc d¥Õ ~«m÷U Vmo hmM H$mH$m d _r Jßnm _marV ~gcmo hmoVmo.
ømMr nyU©nUo ImÌr nQ>cr d H$mH$m ~amo~a gmoS>o VrZ dmOVm ~mny
nyU©nUo {ZpûM¨V Pmco. Ë`mZ§Va Pmonmù`mdéZ CRy>Z C^o am{hco d
cdH$aM ì`§H$Q>oe _hmoËgdm_Ü`o H$mH$m§Zm åhUmco, ""AmO AmVmÀ`m
H$mH$m§Zm On Mmcy AgVmZm§M AmVm Vwåhr g_racm Jwé_§Ì Úm.'' H$mH$m
nyU©nUo gmB©énmMo Xe©Z Pmco d åhUmco, ""Vw_Mr Amkm AmhoM, nU
H$mH$m§Zr AZoH$ dfmªMm "› g_racm Jwé_§Ì XoÊ`mMm _cm A{YH$ma
nyÁ` H$mH$m§Zr Y_©MH«$ ñWmnZoÀ`m {Xder
gmB©ZmWm` Z_…' hm Mmcy Agcocm OwB©ZJa `oWo nm{hbobm n.ny.lr Amho Ago dmQ>V Zmhr.'' Voìhm ~mny hgyZ
On 9 _o 2000 nmgyZ "› JmonrZmWemór nmÜ`o øm§Mm $moQ>mo åhUmco, ""Aao, Ooìhm hOmamo _§S>ir
gmB©ZmWm` A{ZéÕm` Z_…' Agm (29 E{àb 1999) Am_À`m {VKm§À`m O`O`H$mamZ§Va
gwé Ho$cm. g_raÀ`m AmYr VwPm O`O`H$ma H$aVmV
13 Zmoìh|~a 2000Mr amÌ H$mH$m§gmR>r d gd© Voìhm H$m Am°ãOoŠeZ KoV Zmhrg ?'' H$mH$m åhUmco, ""Xodm
~mny^ŠVm§gmR>r AË`§V ^m½`mMr R>acr. Ë`mM {Xder VwÂ`mer dmXmV H$moU qOH$Uma ? Vy gm§Jerc Vo H$aVmo.''
g§Ü`mH$mir ~mny§Zr H$mH$m§Mr {n{ncrH$m nm§WñW nXmda ~mny§Zr H$mH$m§Zm S>moio ~§X H$ê$Z lrgmB©gÀM[aV CKS>Ê`mg
{Z`wpŠV H$ê$Z H$m`© gwé H$aÊ`mMr Amkm {Xcr hmoVr. Ë`mM gm§{JVco d EH$ ~moQ> nmZmda Hw$R>ohr R>odÊ`mg gm§{JVco. Vr
amÌr _Ü`amÌr PmonoVyZ H$mH$m EH$mEH$s CRy>Z ~gco d Ë`m§Zm 11ì`m AÜ`m`mVrc 152dr Amodr hmoVr. VrM Amodr
Xwgam A^§J ñw$acm. hm A^§J åhUOo H$mH$m§Mr ~mny§À`m ~mny§Zr H$mH$m§H$adr _cm Jwé_§Ì åhUyZ {Xcr.
&& › _Z:gm_Ï`©XmVm lr A{ZéÕm` Z_:Ÿ&&
&& › lr Amëhm{XÝ`¡ Z§Xm`¡ g§{YÝ`¡ Z_mo Z_: Ÿ&& && lr eofm` g§H$f©Um` gw{MVXmXm` Z_mo Z_: &&
gXm _mPo S>moim, {Xgmo VwPr _y{V© &
hrM _mPr AmVu Jwéam`m &&
... àVrH$ gm¡a^ {MÌo
... em¡ZH$ H¥$îUXrn àYmZ
AmÚ{nnm - lr gwaoeM§Ð XÎmmonmÜ`o 4
- 5. gßQo¨~a> 2007
nwaoc Anyd© BpÀN>V H$m_ & _ZmVrc 108 hr g§»`m _mÌ nyU©
ìhmc A§Vr nyU© {ZîH$m_Ÿ&& Pmcocr ZìhVr. Ë`m_wioM Ë`m
nmdmc Xwc©^ gm`wÁ`Ym_ & ñdßZmVrc åhmVmè`mMm åhUOoM
AI§S> am_ cmYmc && JmonrZmW emñÌr nmÜ`m§Mm $moQ>mo 97À`m
~mny§Mm Ioi nmhÿZ _r pñV_rVM am_Zd_rcm nmhÿZhr Vy AmoiIy eH$cm
Pmcmo. _mPm XmXm hm ~mny§Mm {eî`, Zmhrg, Vwcm IyU nQy> eH$cr Zmhr,
_mPo d{S>c gw{MVXmXm§Mo {eî` Am{U H$maU am_Zd_rÀ`m doioMm $moQ>mo H$moQ>
_r H$mH$m§Mm {eî` (_mÂ`m nJS>rVcm hmoVm d VwÂ`m AZw^dmVrc
d{S>cm§Mm). Ë`mZ§Va H$mH$m§Zr ~mny§Mr åhmVmam e|S>r d emcYmar hmoVm.''
nm` Yê$Z {dZdUr Ho$cr, ""EH$ nwÌ H$mH$m EH$X_ ~mny§À`m MaUm§da OmD$Z
_mPm Jwé Pmcm d Xwgam nwÌ _mPm nS>co d Ë`mM {XdgmnmgyZ H$mH$m§Zr
{eî` Pmcm. nU AmVm _mÌ nwT>o AI§S> Onmg gwédmV Ho$cr.
Hw$UmMohr JwéËd _cm XoD$ ZH$m. H$mH$m§À`m AmÜ`mpË_H$ àdmgmVrc
ì`§H$Q>oe OnmÀ`m {Xder _r ~è`mM KQ>Zm§Mm gmjrXma ~ZÊ`mMo
Vw_À`mH$S>o EH$M _m{JVco hmoVo H$s nyÁ` H$mH$m§Zr am_Zd_r 1997 bm dV©H$ ^m½` _cm cm^co, Ë`m§Mo {eî`Ëdhr
_cm _mZgÝ_mZ, à{gÕr d _moR>onUm hm°b _Ü`o nm{hbobŸ§ n.ny. lr _cm {_imco nU H$mH$m§Zr _cm {Xcocr
ZH$mo. AmOhr _r naV VoM _mJVmo JmonrZmWemñÌr nmÜ`o øm§Mm $moQ>mo. gdm©V _moR>r JmoîQ> åhUOo, ~mny§Zr Á`m
Amho. _mPr A§V`mÌmgwÕm Hw$Um Wmoa doiog _mÂ`mg_moa H$mH$m§Zm gm§{JVco H$s
^ŠVmMr åhUyZ Zmhr Va $ŠV "gw{MVMm ~mn' åhUyZM {ZKy AmVm H$mhr VmgM Caco AmhoV Voìhm H$mH$m§Zr ~mny§À`m
Xo H$maU VrM _mPr gwIX JmoîQ> Amho.'' ~mny åhUmco, hmVmV {Xcocm _mPm hmV.
""AmVmn`ªV gJi§ VwÂ`m _ZmgmaI§ Pmc§ Zm !'' Voìhm && h[a › Ÿ&&
H$mH$m nQ>H$Z CX²Jmaco, ""hmo, nU 96 nmgyZ 99 n`ªV _cm
H$m aIS>dcog ?'' ~mny åhUmco, "" _r aIS>dco Zmhr. VyM
VwÂ`m MwH$sÀ`m J{UVm§_wio aIS>cmg. VwPr 108 ñWmZm§Mr
~oarO 97 am_Zd_rcmM nyU© Pmcr hmoVr. nU JwédmaÀ`m
àdMZñWimcm Vy VwÂ`m ~oaOoV Z _moOë`m_wio VwÂ`m
&& › _Z:gm_Ï`©XmVm lr A{ZéÕm` Z_:Ÿ&&
&& › lr Amëhm{XÝ`¡ Z§Xm`¡ g§{YÝ`¡ Z_mo Z_: Ÿ&&
&& lr eofm` g§H$f©Um` gw{MVXmXm` Z_mo Z_: &&
JmoëS>Z JwO aoñQ>m°a§Q>
J«±Q>amoS> (doñQ)>, _w§~B© - 400 007.
5 AmÚ{nnm - lr gwaoeM§Ð XÎmmonmÜ`o