Bron: G. Haekens Explosierisicobeheer M.U.O.P.O. / Identificatie en lokalisatie / emissiebronnen / ontstekingsbronnen Risico-estimatie m.b.t. matrixen De administratieve verwerking De risico-reductie www.regeltechnieken.org

1. 25-5-2011
- 1 -
1
EXPLOSIERISIKOBEHEER
Ir. Guido Haekens
Chronologisch verloop van het risikobeheer
Risikoanalyse
• Beschrijving v/d exploitatieomstandigheden
• Gevaaridentificatie
• Risiko-estimatie
Risiko-evaluatie
• Bepaling risikoaanvaardbaarheidsgrens
• Toetsing risiko's aan risicoaanvaardbaarheidsgrens
Risikoreduktie
• Inventarisatie v/d maatregelen
• Evaluatie v/d maatregelen
• Keuze v/d maatregelen
• Implementatie v/d maatregelen
• Systematische herevaluatie
• Bijsturing
Risikobeoordeling
Risikobeheer
Risikoreduktie

2. 25-5-2011
- 2 -
2. Identifikatie / Inventarisatie van de gevaren
1. Omschrijving procesomstandigheden
3. Risiko-estimatie
4. Bepaling van de risikoaanvaardbaarheidsgrens
5. Toetsing risico aan de risikoaanvaardbaarheidsgrens
6. Identifikatie / Inventarisatie van de risikoreduktiemaatregelen
7. Evaluatie van de risikoreduktiemaatregelen
8. Keuze van de risikoreduktiemaatregelen
9. Implementatie van de risikoreduktiemaatregelen
10. Evaluatie van de risikoreduktiemaatregelen te velde
11. Bijsturing van de risikoreduktiemaatregelen
Risicoreduktie
M.U.O.P.O.
IDENTIFIKATIE EN LOKALISATIE
EMISSIEBRONNEN
ONTSTEKINGSBRONNEN

3. 25-5-2011
- 3 -
Ir. Guido Haekens
Bij het identificeren van de emissie- en ontstekingsbronnen wordt gebruik gemaakt
van het MUOPO analysesysteem
Binnen dit systeem worden de interrelationele verbanden onderzocht, die aanwezig zijn
tussen de verschillende elementen die het systeem samenstellen
Deze zijn :
- Mensen (operatoren) (M) die binnen het proces interveniëren;
- Uitrustingen (proces) (U) die onderdeel vormen van het proces;
- Omgeving (werkplaats) (O) waarbinnen het proces zich afspeelt;
- Produkten (basisstoffen) (P) die binnen het proces worden ver-/bewerkt;
- Organisatie (O) waarmee het proces wordt beheerd.
MUOPO systeembeschrijving
Ir. Guido Haekens
MUOPO systeembeschrijving
Organisatie
Produkt Omgeving Mens
Uitrusting

4. 25-5-2011
- 4 -
Ir. Guido Haekens
De beschrijving van de werk-/bedrijfsomstandigheden heeft als doelstelling om zowel
de werkelijke als de mogelijke (potentiële) emissiebronnen en ontstekingsbronnen te
lokaliseren en te kenmerken.
Bij de bepaling van zowel de emissiebronnen als de ontstekingsbronnen en de erbij
behorende explosiegevaarlijke atmosferen, dienen de verschillende elementen uit het
MUOPO systeem, die tot een explosie aanleiding kunnen geven, te worden onderzocht.
Aangezien echter de lokalisatie van de ontstekingsbronnen enkel in de explosiegevaar-
lijke gebieden moeten worden bepaald, dient bijgevolg de bepaling der
explosiegevaarlijke gebieden deze der ontstekingsbronnen vooraf te gaan.
Hierbij dient te worden opgemerkt dat de verschillende processtadia (produktie,
onderhoud, herstelling) en dit zowel onder normale als abnormale bedrijfsom-
standigheden moeten worden beoordeeld.
MUOPO systeembeschrijving
8
InduktiefDeduktief
Buttom upTop down
GebeurtenissenboomFoutenboom
Feitenboom
EN poort
EN poort
EN poort
Het vlinderdasmodel

5. 25-5-2011
- 5 -
Ir. Guido Haekens
Schadeverwekkende
gebeurtenis
GevolgenOorzaken
Deduktieve
methodes
Top down
Induktieve
methodes
Bottom up
-Foutenboomanalyse (FTA)
-Feitenboomanalyse
-FMEA
-Storingsanalyse (HAZOP)
-Ishikawa analyse (visgraatdiagram)
-MORT
-Gebeurtenissenboom (ETA)
-Storingsanalyse (HAZOP)
-FMEA
DE EMISSIEBRONNEN

6. 25-5-2011
- 6 -
Ir. Guido Haekens
Emissiebronnen
De emissiebronnen die moeten worden opgezocht zijn deze waar brandbare gassen/dam-
pen of poedervormige produkten zich met de luchtzuurstof kunnen vermengen tot een
explosiegevaarlijke atmosfeer.
Deze vermenging moet zich voordoen onder atmosferische omstandigheden (zie
voorheen)
Deze emissiebronnen kunnen zich zowel buiten als binnen procesapparatuur voordoen.
Ir. Guido Haekens
Om de gevaardragende interakties ten volle te kunnen onderzoeken dient men kennis te
hebben van de kenmerken van de verschillende samenstellende parameters van het
MUOPO systeem
In deze voorstelling stelt de “Omgeving” de explosievaarlijke omgeving voor.
Er wordt dus eerst onderzocht hoe de relaties tussen de verschillende parameters
“Produkt”, “Uitrusting”, “Mens”, “Organisatie” en “Omgeving” aanleiding kunnen
geven tot explosiegevaarlijke Omgevingen (Emissiebronnen).
De parameter “Produkt” speelt hierin een primordiale rol aangezien deze bepalend is
voor het explosief karakter van een Omgeving.
Merk vervolgens op dat vooral de parameter “Uitrusting” en in mindere mate de
parameter “Mens” initiatoren zijn op het vlak van de vorming van emissiebronnen.
De parameter “Organisatie” zal steeds via de andere parameters (vooral P, U, M) op een
indirekte wijze aanleiding kunnen geven tot de vorming van emissiebronnen.
De MUOPO systeembeschrijving

7. 25-5-2011
- 7 -
Ir. Guido Haekens
Zelfs de “Omgevingsomstandigheden” kunnen in bijzondere omstandigheden aanleiding
geven tot emissiebronnen (korrosie)
De MUOPO systeembeschrijving
DE ONTSTEKINGSBRONNEN

8. 25-5-2011
- 8 -
Ir. Guido Haekens
Vervolgens wordt nagegaan hoe de relaties tussen de verschillende parameters “Produkt,
Uitrusting, Mens, Organisatie en Omgeving” aanleiding kunnen geven tot een
ontstekingsbron binnen de voormelde explosiegevaarlijke omgeving.
Hier zijn het vooral de parameters “Uitrusting” en “Mens” die vooral via de parameter
“Organistie” aanleiding zullen geven tot de vorming van ontstekingsbronnen
De invloed van de parameter “Mens” mag hier niet onderschat worden, aangezien hij via
de “Organisatie” van de herstel- en onderhoudswerkzaamheden vaak aanleiding kan
geven tot ontstekingsbronnen
De MUOPO systeembeschrijving
Ir. Guido Haekens
De ontstekingsbronnen
Als ontstekingsbronnen komen deze in aanmerking die opgenomen zijn in de hierna
volgende tabel
Voor iedere ontstekingsbron dient te worden nagegaan of ze de explosieve atmosfeer tot
ontsteking kan brengen, m.a.w.
- of haar temperatuur, de minimum ontstekingstemperatuur
- of haar energie, de minimale ontstekingsenergie
aanwezige explosieve atmosfeer overtreft.
M.a.w. van iedere aanwezige ontstekingsbron zal haar aktiviteit als ontstekingsbron
moeten nagegaan worden.
Alzo worden alle elektrostatische ontladingen als “potentiële” ontstekingsbronnen
beschouwd, maar een aantal ervan zijn niet in staat om stofexplosiegevaarlijke
atmosferen te ontsteken.
Ze zijn dus niet onder alle omstandigheden als “aktieve” ontstekingsbronnen te
beschouwen.
van de potentieel

9. 25-5-2011
- 9 -
Ir. Guido Haekens
De ontstekingsbronnen
1° De elektrische en elektromagnetische ontstekingsbronnen
1.1. De Elektrostatische ontladingen
Vonkontlading
Borstelontlading (Borstelcorona)
Glijborstelontlading (Glijborstelcorona)
Puntontlading (Gloeicorona)
Stortkegelontlading
1.2. De atmosferische ontladingen (Bliksem)
1.3. De elektrische vonken
1.4 De elektrische bogen
1.5. De zwerfstromen met inbegrip van kathodische beschermingsstromen
1.6. De hoogfrekwente elektromagnetische golven
1.7.De elektromagnetische golven in het optisch spektrum
1.8 De ioniserende straling
2° De mechanische ontstekingsbronnen
2.1. De impaktvonken
2.2. De schuur- en wrijvingsvonken
2.3. De metaalbreuk
2.4. De ultrosoon golven
Ir. Guido Haekens
De ontstekingsbronnen
3° De thermische ontstekingsbronnen
3.1. De hete oppervlakken
3.2. De open vlammen en hete gassen
3.3. De spontane opwarming
3.4. De adiabatische kompressie en schokgolven
4° De chemische ontstekingsbronnen
4.1. De spontane oxidatiereakties
4.2. De broei
4.3. De polymerisatiereakties
4.4. De ontbindingsreakties
In totaal 20 specifieke ontstekingsbronnen
Ontstekingsbronnen

10. 25-5-2011
- 10 -
Ir. Guido Haekens
Ontstekingsbronnen
Ir. Guido Haekens
De ontstekingsbronnen kunnen bij een procesinstallatie gegenereerd worden door hetzij
het proces zelf (procesgebonden ontstekingsbronnen), hetzij de procesuitrusting
(uitrustingsgebonden ontstekingsbronnen).
Bij de procesafhankelijke ontstekingsbronnen wordt rekening gehouden met deze die
het gevolg zijn van de verwerkte produkten (bv. de procesgerelateerde hete
oppervlakken), terwijl de procesonafhankelijke ontstekingsbronnen deze zijn die door
de installatieonderdelen zelf worden gegenereerd (pomplagering).
De reden van een dergelijke opsplitsing kan gezocht worden in :
- de verscheidenheid van de disciplines die bij de risikobeoordeling moeten worden
aangesproken;
Inzake de mechanische en elektrische risiko’s zullen veeleer specialisten uit de
onderhoudsdiensten betrokken worden;
- de omvang van de uit te voeren risikobeoordeling.
Lokalisatie en Identifikatie v/d ontstekingsbronnen

11. 25-5-2011
- 11 -
Ir. Guido Haekens
Ontstekingsbronnen
Procesafhankelijke
Ontstekingsbronnen te wijten
aan het proces
Ontstekingsbronnen te wijten
aan de installatieonderdelen
Chemische ontstekingsbronnen
Spontane oxidatie reakties
Broei
Polymerisatiereakties
Ontbindingsreakties
Thermische ontstekingsbronnen
Hete oppervlakken
Vlammen en hete gassen
Adiabatische kompressie
Elektrische ontstekingsbronnen
Elektrische vonken
Elektrische bogen
Zwerfstromen en kathodische stromen
Elektrostatische ontladingen
Hoogfrekwente elektromagnetische
golven
Elektromagnetische golven in het
optisch spektrum
Ioniserende straling
Procesonafhankelijke
Andere ontstekingsbronnen
Hete oppervlakken
Mechanische ontstekingsbronnen
Impaktvonken
Schuur- en wrijvingsvonken
Metaalbreuk
Ultrasoongolven
Lokalisatie en Identifikatie v/d ontstekingsbronnen
Ir. Guido Haekens
Uit voorgaande blijkt duidelijk dat alle elementen uit het MUOPO systeem een bijdrage
kunnen leveren zowel op het vlak van de vorming van explosiegevaarlijke atmosferen
(emissiebronnen) als op het vlak van de initiatie van ontstekingsbronnen.
De impakt van voormelde elementen op de vorming van een explosiegevaarlijke
atmosfeer (omvang) en op de vorming van een ontstekingsbron wordt getoond aan de
hand van de hierna volgende voorstelling.
Alle voormelde bronnen dienen te worden opgespoord door chronologisch de relationele
verbanden tussen de aktieve elementen en diezelfde elementen als passief te analyseren.
Deze oefening wordt vooreerst uitgevoerd t.b.v. de opsporing van de emissiebronnen en
wordt vervolgens herhaald bij de opsporing van de ontstekingsbronnen
Voorbeeld
- Het poeder (produkt) smelt op de hete steunbasis van een toestel (uitrusting) en geeft
aanleiding tot de emissie van ontvlambare gassen (emissiebron)
- De operator (mens) poetst een uitrusting met een droge doek en genereert een
elektrostatische ontlading (ontstekingsbron)
-
De MUOPO systeembeschrijving

12. 25-5-2011
- 12 -
Ir. Guido Haekens
De MUOPO systeembeschrijving
De explosie-senario’s
Ir. Guido Haekens
M U O P O
M M M U M O M P M O M
U M U U U O U P U O U
O M O U O O O P O O O
P M P U P O P P P O P
O M O U O O O P O O O
Passiefonderworpenelementen
Aktief optredende elementen
O = Explosieve omgeving
De administratieve verwerking

13. 25-5-2011
- 13 -
2. Identifikatie / Inventarisatie van de gevaren
1. Omschrijving procesomstandigheden
3. Risiko-estimatie
4. Bepaling van de risikoaanvaardbaarheidsgrens
5. Toetsing risico aan de risikoaanvaardbaarheidsgrens
6. Identifikatie / Inventarisatie van de risikoreduktiemaatregelen
7. Evaluatie van de risikoreduktiemaatregelen
8. Keuze van de risikoreduktiemaatregelen
9. Implementatie van de risikoreduktiemaatregelen
10. Evaluatie van de risikoreduktiemaatregelen te velde
11. Bijsturing van de risikoreduktiemaatregelen
Risicoreduktie
RISIKO-ESTIMATIE
m.b.v.
MATRIXEN

14. 25-5-2011
- 14 -
Ir. Guido Haekens
Risiko-estimatie
• Aangezien een explosie gekonditioneerd wordt door een samentreffen van een
explosiegevaarlijke omgeving met een ontstekingskrachtige ontstekingsbron wordt de
schatting van het risiko, gepaard gaand met een explosie beoordeeld m.b.v. de hierna
volgende expressie.
R = WSchade x E(Ernst) x A(Afwendingmaatregelen).
= WIncident x WBlootst x E x A
= WExplosie x WBlootst x E x A
= WExpl.Atmosf x WOntst.Bron x WBlootst x E x A
= WOntvl.Produkt x WO2 x WOnstst.Bron x WBlootst x E x A
• Bij de toepassing van de expressie wordt
• - ofwel de impakt van de faktor A verborgen in een van voorgaande faktoren.
• - ofwel de faktor afwending (A) als allereerste element bij de risiko-estimatie
afzonderlijk in rekening gebracht
Ir. Guido Haekens
M.a.w. de bij de beoordeling van het explosierisiko reeds aanwezige humane of
materiële risikoreduktiemaatregelen (A) worden direkt geintegreerd in één of
verschillende van de andere faktoren (Wi of Wbl)
Risiko-estimatie

15. 25-5-2011
- 15 -
Ir. Guido Haekens
R = WSchade x Ernst x A. (1)
Matrix 4
Aangezien WSchade = WExpl x WBlootst
Matrix 3
Is R = WExpl x WBlootst x A (2)
Aangezien WExpl = WExpl.Atm x Wont.bron
Matrix 2
Is R = WExpl.Atm x WBlootst x Ernst x A (3)
Aangezien WExpl.Atm = WOntvl.prod x WO2
Risiko-estimatie
Ir. Guido Haekens
En aaangezien onder atmosferische omstandigheden is WO2 = 1
Is dus WExpl.Atm = WOntvl.prod
Matrix 1
Zodat onder atmosferische omstandigheden
R = WOntvl.Produkt x WOnstst.Bron x WBlootst x Ernst x A (4)
Matrix 1
Matrix 2
Matrix 3
Matrix 4
Risiko-estimatie

16. 25-5-2011
- 16 -
Ir. Guido Haekens
Risiko-estimatie
MATRIX 1
Waarschijnlijkheid op aanwezigheid
van een explosieve atmosfeer
MATRIX 4
Bepaling van het risiko
MATRIX 3
Waarschijnlijkheid op
menselijk of materiele schade
Omvang van de
menelijke of materiele schade
MATRIX 2
Waarschijnlijkheid op een explosie
Waarschijunlijkheid op blootstelling
van personen en goederen
Waarschijnlijkheid op aanwezigheid
van een ontstekingsbron
Waarschijnlijkheid op aanwezigheid
van een emissiebron
brandbare produkten
Waarschijnlijkheid op
verdunning aan zuurstof
INERTISATIE
Waarschijnlijkheid op aanwezigheid
van een emissiebron
aan brandbare produkten
Waarschijnlijkheid op
verdunning aan brandbare produkten
VENTILATIETYPE
R = WSchade x Ernst x A.
= WExpl x WBlootst x Ernst x A
= WExpl. Atm. x WOnt. Bron x WBlootst x Ernst x A
= WBrand. Prod. x WO2 x WOnt. Bron. x WBlootst x Ernst x A
Zone-eliminerende maatregelen
Zone-beperkende maatregelen
Ir. Guido Haekens
Merkt hierbij op dat, de ATEX richtlijnen, de parameters
Wexpl atmosf en W ontst.bron ter bepaling van de parameter W explosie
duidelijk aan banden liggen volgens de hiernavolgende matrix 2.
Bovendien worden voor beide samenstellende parameters telkens 3 waarschijnlijkheids-
graden voorzien.
- Voor de parameter Wexpl. atmosf zijn dat de explosiezones 0/20/, 1/21 en 2/22.
- Voor de parameter W ontst. bron zijn dat de normale, de abnormale en de uitzonderlijke
ontstekingsomstandigheden
De kombinatie van deze 3 x 3 elementen levert maximaal 9 explosiewaarschijnlijk-heden
op.
Risiko-estimatie

17. 25-5-2011
- 17 -
Ir. Guido Haekens
Waarschijnlijkheid op een explosie WExpl
Gedefinieerd door de ATEX richtlijnen
Waarschijnlijkheid op aktiviteit van ontstekingsbron
(WOntst. bron)
Kontinue
ontstekingsbron
Normale toestand
Primaire
ontstekingsbron
Abnormale toestand
Sekundaire
ontstekingsbron
Exceptionele toestand
Waarschijnlijkheid
explosieveatmosfeer
(WExpl.atm.)
Kontinue
emissiebron
zone 0
zone 20 1 2 3
Primaire
emissiebron
zone 1
zone 21 4 5 6
Sekundaire
emissiebron
zone 2
zone 22 7 8 9
Risiko-estimatie
Ir. Guido Haekens
De rode vakken zijn de kombinaties die, mits grondige verantwoording door de werkgever en
het treffen van technische of organisatorische maatregelen om de gevolgen van een
eventuele explosie te beperken, in aanmerking komen.
Voorgaande impliceert ook dat iedere aktieve ontstekingsbron die zich onder :
- normale, abnormale en exceptionele uitbatingsomstandigheden kan voordoen,
moet zijn onderdrukt bij gebruik in een zone 0 of 20
- normale en abnormale uitbatingsomstandigheden kan voordoen,
moet zijn onderdrukt bij gebruik in een zone 1 of 21
- normale uitbatingsomstandigheden kan voordoen,
moet zijn onderdrukt bij gebruik in een zone 2 of 22.
Risiko-estimatie

18. 25-5-2011
- 18 -
Ir. Guido Haekens
In de Sociale ATEX Richtlijn wordt uitdrukkelijk aangegeven dat de explosiewaarschijn-
lijkheidsniveau’s 6, 8 en 9 van voorgaande matrix zonder meer aanvaardbaar zijn en
bijgevolg tot één enkel niveau (niveau IV) kunnen worden herleid.
Vandaar het voorstel om de andere explosiewaarschijnlijkheidsniveau’s dermate in drie
groepen in te delen dat naarmate het explosiewaarschijnlijkheidsniveau I wordt benadert,
de explosiewaarschijnlijkheid ook toeneemt.
Dit stemt trouwens overeen met de mathematisch uitgerekende explosiewaarschijnlijk-
heidsniveau’s zoals aangetoond in de twee hierna volgende tabellen
Dit heeft dan ook geleid tot het aanvaarden van vier explosiewaarschijnlijkheidsniveau’s
nl. W I tot W IV.
Risiko-estimatie
Ir. Guido Haekens
De indeling in de vier waarschijnlijkheidsniveau’s is het gevolg van de toekenning van
getalwaarden aan zowel de waarschijnlijkheid inzake de aanwezigheid van
explosiegevaarlijke gebieden (ingedeeld in drie zones) als de waarschijnlijkheid inzake de
aktiviteit van ontstekingsbronnen (ingedeeld in drie kategorieën) gegenereerd door
uitrustingen.
In dit verband kan worden gesteld dat voor een volkontinue bedrijfsaktiviteit :
Een zone 0/20 overeenstemt met een potentiële aanwezigheid op een explosieve
atmosfeer :
van meer dan 1000 uren per jaar (± 1000u/10000 u)
Een zone 1/21 overeenstemt met een potentiële aanwezigheid op een explosieve
atmosfeer :
begrepen tussen 10 u en 1000 uren per jaar (± 10 u/10000 ≤ ≤1000u/10000 u)
Een zone 2/22 overeenstemt met een potentiële aanwezigheid op een explosieve
atmosfeer :
begrepen tussen 1 u en 10 uren per jaar (± 1 u/10000 ≤ ≤10u/10000 u)
Risiko-estimatie

19. 25-5-2011
- 19 -
Ir. Guido Haekens
Zo ook worden voor de aktiviteit van de verschillende kategorieën ontstekingsbronnen
analoge waarschijnlijkheden vooropgesteld.
Een ontstekingsbron van de kategorie 1 krijgt een aktiviteitswaarschijnlijkheid toebedeeld :
van meer dan 1000 uren per jaar (± 1000u/10000 u)
Een ontstekingsbron van de kategorie 2 krijgt een aktiviteitswaarschijnlijkheid toebedeeld :
begrepen tussen 10 u en 1000 uren per jaar (± 10 u/10000 ≤ ≤1000u/10000 u)
Een ontstekingsbron van de kategorie 3 krijgt een aktiviteitswaarschijnlijkheid toebedeeld :
begrepen tussen 1 u en 10 uren per jaar (± 1 u/10000 ≤ ≤10u/10000 u)
Risiko-estimatie
Ir. Guido Haekens
Waarschijnlijkheid op aktiviteit van ontstekingsbron
(WOntst. bron)
Kontinue
ontstekingsbron
Primaire
ontstekingsbron
Sekundaire
ontstekingsbron
Normale toestand Abnormale toestand Exceptionele toestand
Frekwent Zelden Uitzonderlijk
Waarschijnlijkheid
explosieveatmosfeer
(Wexpl.atm.)
Kontinue
emissiebron
zone 0
zone 20 W III W II W I
Primaire
emissiebron
zone 1
zone 21 W II W I W 0
Sekundaire
emissiebron
zone 2
zone 22 W I W 0 W 0
Deze matrix is opgenomen in de ATEX Richtlijnen !!!!!
Komponent van matrix 3a en 3b
Methode GUYRIC
Risiko-estimatie

20. 25-5-2011
- 20 -
Ir. Guido Haekens
Wexpl Waarschijnlijkheid op explosie Beschrijving
W 0 Een explosie is onvoorstelbaar Het explosiegevaar is uitgesloten
W I
Een explosie is ongewoon
maar is mogelijk
Het explosiegevaar doet zich nu en dan voor
W II Een explosie is goed mogelijk Het explosiegevaar zal zich geregeld voordoen
W III Een explosie is bijna zeker Het explosiegevaar doet zich permanent voor
Risiko-estimatie
Uitleg Matrix 2
Ir. Guido Haekens
Aangezien de ATEX richtlijnen, voormelde matrix gebruiken voor het bepalen v/d
waarschijnlijkheid op een explosie WExpl ,is het vanzelfsprekend dat de bepaling van het
explosierisiko R op eenzelfde wijze gebeurt.
De praktische uitwerking van de risikobepaling R m.b.v. matrixen verloopt dan als volgt :
1°) matrix 1, houdt rekening met de aanwezigheid en de betrouwbaarheid van hetzij de
ventilatie hetzij de inertisatie ,om het waarschijnlijkheidsniveau op een explosieve
atmosfeer (explosiegevaarlijke zones) te bepalen;
Deze matrix is voorgesteld in de 3 tabellen voorheen aangehaald voor de zonebepaling
Risiko-estimatie

21. 25-5-2011
- 21 -
Ir. Guido Haekens
Risiko-estimatie op humaan vlak
MATRIX 4a
Risikoniveau inzake
humane schade
MATRIX 3a
Waarschijnlijkheid op
humane schade
Humane schade
Omvang
MATRIX 2
Waarschijnlijkheid op een
explosie
Waarschijnlijkheid op
aanwezigheid van
personen
MATRIX 1
Waarschijnlijkheid op
aanwezigheid van een
explosieve atmosfeer
Waarschijnlijkheid op
aanwezigheid van een
ontstekingsbron
Waarschijnlijkheid op
aanwezigheid van
brandbare materie
In de atmosfeer
Waarschijnlijkheid op
aanwezigheid van
zuurstof
in de atmosfeer
Waarschijnlijkheid op
aanwezigheid van
goederen
MATRIX 3b
Waarschijnlijkheid op
materiële schade
Materiële schade
Omvang
MATRIX 4b
Risikoniveau inzake
materiële schade
Methode GUYRIC
Ir. Guido Haekens
Risiko-estimatie op humaan vlak
MATRIX 4a
Risikoniveau inzake
humane schade
MATRIX 3a
Waarschijnlijkheid op
humane schade
Humane schade
Omvang
MATRIX 2
Waarschijnlijkheid op een
explosie
Waarschijnlijkheid op
aanwezigheid van
personen
MATRIX 1
Waarschijnlijkheid op
aanwezigheid van een
explosieve atmosfeer
Waarschijnlijkheid op
aanwezigheid van een
ontstekingsbron
Waarschijnlijkheid op
aanwezigheid van
brandbare materie
In de atmosfeer
Waarschijnlijkheid op
aanwezigheid van
zuurstof
in de atmosfeer
Waarschijnlijkheid op
aanwezigheid van
goederen
MATRIX 3b
Waarschijnlijkheid op
materiële schade
Materiële schade
Omvang
MATRIX 4b
Risikoniveau inzake
materiële schade
Methode GUYRIC

22. 25-5-2011
- 22 -
Ir. Guido Haekens
2°) matrix 2, waarin de 9 waarschijnlijkheidsniveau’s op een explosie worden herleid tot
4 waarschijnlijkheidsniveau’s WI tot en met W IV
Het is inderdaad de Ekonomische ATEX Richtlijn die deze negen explosiewaarschijn-
lijkheidsniveau’s als volgt beoordeelt:
- de niveau’s 6, 8 en 9 zijn aanvaardbaar;
- de niveau’s 1, 2, 3,4 ,5 en 7 zijn onaanvaardbaar en in die mate zelfs dat ongetwijfeld
explosiewaarschijnlijkheidsniveau WIII het minst aanvaardbare niveau is
Risiko-estimatie
Ir. Guido Haekens
Waarschijnlijkheid op aktiviteit van ontstekingsbron
(WOntst. bron)
Kontinue
ontstekingsbron
Primaire
ontstekingsbron
Sekundaire
ontstekingsbron
Normale toestand Abnormale toestand Exceptionele toestand
Frekwent Zelden Uitzonderlijk
Waarschijnlijkheid
explosieveatmosfeer
(Wexpl.atm.)
Kontinue
emissiebron
zone 0
zone 20 W III W II W I
Primaire
emissiebron
zone 1
zone 21 W II W I W 0
Sekundaire
emissiebron
zone 2
zone 22 W I W 0 W 0
Deze matrix is opgenomen in de ATEX Richtlijnen !!!!!
Komponent van matrix 3a en 3b
Methode GUYRIC
Risiko-estimatie
Matrix 2

23. 25-5-2011
- 23 -
Ir. Guido Haekens
Waarschijnlijkheid
op een explosie (WExpl)
Kenmerken
Zeer waarschijnlijk W III
Komt frequent voor
tijdens de normale levensloop
Waarschijnlijk W II
Komt regelmatig voor
tijdens de normale levensloop
Weinig waarschijnlijk W I
Komt zelden voor maar mogelijk
tijdens de normale levensloop
Onwaarschijnlijk W 0
Komt uitermate zelden voor
tijdens de normale levensloop
Komponent van matrix 3a
Methode GUYRIC
Uitleg Matrix 2
Risiko-estimatie
Ir. Guido Haekens
Risiko-estimatie
matrixen 3a en 3b die, op basis v/d blootstellingduur aan mensen of materieel
,het waarschijnlijkheidsniveau op humane of materiële schade bijsturen
(Uitbreiding van de vakken 4 naar 4*)
Met betrekking tot de blootstellingsduur dient niet enkel rekening te worden gehouden
met de aanwezigheid binnen de explosiegevaarlijke zone doch dient te worden
uitgebreid tot het gebied waarin de effekten (gevolgen) van een eventuele explosie
binnen de zone zich laten voelen.
M.a.w. wanneer een explosie zich kan voordoen in een explosiegevaarlijke zone, waar
iedere aanwezigheid van personen in die zone is uitgesloten (zone 0) moet evenwel
met de aanwezigheid van personen binnen het impaktgebied van de explosie in deze
zone worden rekening gehouden.

24. 25-5-2011
- 24 -
Ir. Guido Haekens
Risiko-estimatie op humaan vlak
MATRIX 4a
Risikoniveau inzake
humane schade
MATRIX 3a
Waarschijnlijkheid op
humane schade
Humane schade
Omvang
MATRIX 2
Waarschijnlijkheid op een
explosie
Waarschijnlijkheid op
aanwezigheid van
personen
MATRIX 1
Waarschijnlijkheid op
aanwezigheid van een
explosieve atmosfeer
Waarschijnlijkheid op
aanwezigheid van een
ontstekingsbron
Waarschijnlijkheid op
aanwezigheid van
brandbare materie
In de atmosfeer
Waarschijnlijkheid op
aanwezigheid van
zuurstof
in de atmosfeer
Waarschijnlijkheid op
aanwezigheid van
goederen
MATRIX 3b
Waarschijnlijkheid op
materiële schade
Materiële schade
Omvang
MATRIX 4b
Risikoniveau inzake
materiële schade
Methode GUYRIC
Ir. Guido Haekens
Waarschijnlijkheid op humane schade
Waarschijnlijkheid op een explosie WExpl.
Waarschijnlijkheid
Humane
blootstelling
Zeer waarschijnlijk Waarschijnlijk
Weinig
waarschijnlijk
Onwaarschijnlijk
W III W II W I W 0
66% < ≤100% 1 2 3 4
33% < < 66% 2 3 3 4
0% < < 33% 3 3 4* 4
0% (totaal afwezig) 4* 4* 4* 4
Om het waarschijnlijkheidsniveau op humane schade te bepalen dient rekening te worden
gehouden met de waarschijnlijke blootstellingsduur (%) ervan, in relatie tot de waarschijnlijke
aanwezigheid van een explosief mengsel
De humane schade wordt dus beïnvloed door de waarschijnlijkheid op blootstelling
Vb: - Werking v/d installatie < 10 u/j met een kontinue personeelsaanwezigheid
gedurende de gehele werkingstijd v/d installatie WBlootst= 100%
- Werking v/d installatie 300 d/j met een personeelsaanwezigheid van 100d/j
gedurende de gehele werkingstijd v/d installatie PBlootst= 33% Methode GUYRIC
Matrix 3a
4* Is de uitbreiding van het waarschijnlijkheidsniveau op humane schade

25. 25-5-2011
- 25 -
Ir. Guido Haekens
Waarschijnlijkheid op humane schade
Waarschijnlijkheid
op humane schade (WSchade)
Kenmerken
Zeer waarschijnlijk 1
Komt frekwent voor
tijdens de normale levensloop
Waarschijnlijk 2
Komt regelmatig voor
tijdens de normale levensloop
Weinig waarschijnlijk 3
Komt zelden voor maar mogelijk
tijdens de normale levensloop
Komponent van matrix 4a
Onwaarschijnlijk 4 + 4*
Komt uitermate zelden voor
tijdens de normale levensloop
Methode GUYRIC
Uitleg Matrix 3a
Ir. Guido Haekens
Waarschijnlijkheid op humane schade
Als gevolg van een mogelijke beperkte aanwezigheid van personen binnen het potentieel
explosiegevaarlijk gebied mag men stellen dat de waarschijnlijkheid op humane schade
,bepaald door haar waarschijnlijkheidsniveau 4 ,eveneens als aanvaardbaar mag worden
beschouwd wanneer:
de humane blootstelling 0% bedraagt
de humane blootstelling kleiner is dan 33% bij en weinig waarschijnlijke explosie
(WI)
Aangezien 4 een aanvaardbaar waarschijnlijkheidsniveau op humane schade voorstelt,
geven de getallen 3, 2 en 1 een degressief aanvaardbaarheidsniveau’s op humane schade
weer.
De verantwoording van de toekenning van het aanvaardbaarheidsniveau 4 en 4*

26. 25-5-2011
- 26 -
Ir. Guido Haekens
Risiko-estimatie op materieel vlak
MATRIX 4a
Risikoniveau inzake
humane schade
MATRIX 3a
Waarschijnlijkheid op
Menselijke schade
Humane schade
Omvang
MATRIX 2
Waarschijnlijkheid op een
explosie
Waarschijnlijkheid op
aanwezigheid van
personen
MATRIX 1
Waarschijnlijkheid op
aanwezigheid van een
explosieve atmosfeer
Waarschijnlijkheid op
aanwezigheid van een
ontstekingsbron
Waarschijnlijkheid op
aanwezigheid van
brandbare materie
In de atmosfeer
Waarschijnlijkheid op
aanwezigheid van
zuurstof
in de atmosfeer
Waarschijnlijkheid op
aanwezigheid van
goederen
MATRIX 3b
Waarschijnlijkheid op
Materiële schade
Materiële schade
Omvang
MATRIX 4b
Risikoniveau inzake
materiële schade
Methode GUYRIC

27. 25-5-2011
- 27 -
Ir. Guido Haekens
In het geval van de beoordeling op het materiële risiko herleidt de waarschijnlijkheid op
materiële blootstelling zich tot 2 onwaarsdchijnlijkheden nl.
- ofwel zijn er nooit materiële elementen aanwezig in het explosiegevaarlijk gebied;
- ofwel zijn er te allen tijde materiële elementen aanwezig
In het eerste geval is de waarschijnlijkheid op materiële schade nul, aangezien Wbl = 0;
In het tweede geval is de waarschijnlijkheid op materiële schade enkel funktie van deze
op een explosie, aangezien Wbl = 1
Trouwens de risikobepaling wordt thans geschreven als
R = WBrand. Prod. x WO2 x WOnt. Bron. x Ernst x A
Risiko-estimatie op materieel vlak
Ir. Guido Haekens
Waarschijnlijkheid op materiële schade
Waarschijnlijkheid op een explosie WExpl.
Waarschijnlijkheid
materiële blootstelling
Zeer waarschijnlijk Waarschijnlijk
Weinig waar-
schijnlijk
Onwaarschijnlijk
W III W II W I W 0
100% 1 2 3 4
0% (totaal afwezig) 4* 4* 4* 4
Om het waarschijnlijkheidsniveau op materiele schade te bepalen dient rekening te worden
gehouden met de waarschijnlijke blootstellingstijd (%) ervan in relatie tot de waarschijnlijke
aanwezigheid van een explosief mengsel
De materiële schade wordt dus beïnvloed door de waarschijnlijkheid op blootstelling
Vb: - Werking v/d installatie < 10 u/j met een kontinue materiële aanwezigheid gedurende de
gehele werkingstijd v/d installatie WBlootst= 100%
Methode GUYRIC
4* Is de uitbreiding van het waarschijnlijkheidsniveau op materiële schade
Matrix 3b

28. 25-5-2011
- 28 -
Ir. Guido Haekens
Waarschijnlijkheid op materiële schade
Waarschijnlijkheid
op materiële schade (WSchade)
Kenmerken
Zeer waarschijnlijk 1
Komt frekwent voor
tijdens de normale levensloop
Waarschijnlijk 2
Komt regelmatig voor
tijdens de normale levensloop
Weinig waarschijnlijk 3
Komt zelden voor maar mogelijk
tijdens de normale levensloop
Komponent van matrix 4a
Onwaarschijnlijk 4 + 4*
Komt uitermate zelden voor
tijdens de normale levensloop
Methode GUYRIC
Uitleg Matrix 3b
Ir. Guido Haekens
Waarschijnlijkheid op materiële schade
Als gevolg van een mogelijke afwezigheid aan materiële elementen binnen het potentieel
explosiegevaarlijk gebied ,mag men stellen dat de waarschijnlijkheid op materiële schade
zowiezo als aanvaardbaar (4) mag worden beschouwd wanneer er geen materiële
blootstelling is.
M.a.w. de waarschijnlijkheidsgraad 4 op materiele schade is in deze toestand (geen
materiële blootstelling) integraal gerelateerd aan alle explosiewaarschijnlijkheidsgraden
( I tem IV)
Is echter wel sprake van materiële blootstelling dan zal de waarschijnlijkkheidsgraad 4 op
materiële schade enkel kunnen gerelateerd worden aan de explosiewaarschijnlijkheids-
graad W0
Aangezien 4 een aanvaardbare waarschijnlijkheid op materiele schade voorstelt, geven de
getallen 3, 2 en 1 een degressief aanvaardbaarheid sniveau op de waarschijnlijkheid tot
materiële schade weer.
De verantwoording van de toekenning van het aanvaardbaarheidsniveau 4 en 4*

29. 25-5-2011
- 29 -
Ir. Guido Haekens
matrixen 4a of 4b, de bepaling van het risikoniveau finaliseren door de gevolgen (de
ernst) van de schade te koppelen aan de waarschijnlijkheid op schade.
Met betrekking tot de omvang van de schade wordt duidelijk de opsplitsing tussen
humane en materiële schade bewaard.
Het risikoaanvaardbaarheidsniveau D, dat afkomstig is van het onwaarschijnlijkheids-
niveau 4 en 4* op explosie, wordt eveneens uitgebreid en voorgesteld door de niveau’s
D* als gevolg van een beperkte waarschijnlijkheid op schade of een beperkt
schadegevolg.
Risiko-estimatie

30. 25-5-2011
- 30 -
Ir. Guido Haekens
Risiko-estimatie op humaan vlak
MATRIX 4a
Risikoniveau inzake
humane schade
MATRIX 3a
Waarschijnlijkheid op
menselijke schade
Humane schade
Omvang
MATRIX 2
Waarschijnlijkheid op een
explosie
Waarschijnlijkheid op
aanwezigheid van
personen
MATRIX 1
Waarschijnlijkheid op
aanwezigheid van een
explosieve atmosfeer
Waarschijnlijkheid op
aanwezigheid van een
ontstekingsbron
Waarschijnlijkheid op
aanwezigheid van
brandbare materie
In de atmosfeer
Waarschijnlijkheid op
aanwezigheid van
zuurstof
in de atmosfeer
Waarschijnlijkheid op
aanwezigheid van
goederen
MATRIX 3b
Waarschijnlijkheid op
materiële schade
Materiële schade
Omvang
MATRIX 4b
Risikoniveau inzake
materiële schade
Methode GUYRIC
Ir. Guido Haekens
Gevolgen op humaan vlak
Omvang v/d schade gerelateerd naar :
Humane schade
Katastrofaal Meerdere doden
Zeer ernstig Een dode
Kritisch Meerder zwaar gewonden
Marginaal Meerdere lichte gewonden
Komponent van matrix 4a
Methode GUYRIC

31. 25-5-2011
- 31 -
Ir. Guido Haekens
Omvang humane schade
Katastrofaal Zeer ernstig Kritisch Marginaal
Waarschijnlijk-
heid op schade
WSchade
Zeer waarschijnlijk 1 A A B C
Waarschijnlijk
2 A B C D*
Weinig waarschijnlijk 3 B C D* D*
Onwaarschijnlijk
4
+
4*
D D D D
Risikoniveau op humaan vlak
Methode GUYRIC
Matrix 4a
D* Is uitbreiding van het aanvaardbaar risikoniveau
Ir. Guido Haekens
Risikoniveau op humaan vlak
Niveau Risiko
Noodzaak tot het nemen van
risikoreducerende maatregelen
op humaan vlak
A Zeer hoog Absoluut
B Hoog Essentieel
C Beperkt Noodzakelijk
Opmerking
Het treffen van risikoreducerende maatregelen op humaan vlak is een wettelijke verplichting
Methode GUYRIC
D Zeer beperkt Gewenst
Uitleg Matrix 4a

32. 25-5-2011
- 32 -
Ir. Guido Haekens
Waarschijnlijkheid op materiële schade
Waarschijnlijkheid
op materiële schade
(WSchade)
Kenmerken
Zeer waarschijnlijk 1
Komt frekwent voor
tijdens de normale levensloop
Waarschijnlijk 2
Komt regelmatig voor
tijdens de normale levensloop
Weinig waarschijnlijk 3
Komt zelden voor maar mogelijk
tijdens de normale levensloop
Komponent van matrix 4b
Onwaarschijnlijk 4 + 4*
Komt uitermate zelden voor
tijdens de normale levensloop
Methode GUYRIC
Uitleg Matrix 3 b

33. 25-5-2011
- 33 -
Ir. Guido Haekens
Risiko-estimatie op materieel vlak
MATRIX 4a
Risikoniveau inzake
humane schade
MATRIX 3a
Waarschijnlijkheid op
humane schade
Humane schade
Omvang
MATRIX 2
Waarschijnlijkheid op een
explosie
Waarschijnlijkheid op
aanwezigheid van
personen
MATRIX 1
Waarschijnlijkheid op
aanwezigheid van een
explosieve atmosfeer
Waarschijnlijkheid op
aanwezigheid van een
ontstekingsbron
Waarschijnlijkheid op
aanwezigheid van
brandbare materie
In de atmosfeer
Waarschijnlijkheid op
aanwezigheid van
zuurstof
in de atmosfeer
Waarschijnlijkheid op
aanwezigheid van
goederen
MATRIX 3b
Waarschijnlijkheid op
materiële schade
Materiële schade
Omvang
MATRIX 4b
Risikoniveau inzake
materiële schade
Methode GUYRIC
Ir. Guido Haekens
Gevolgen op materieel vlak
Omvang v/d schade gerelateerd naar :
Materiele schade
Katastrofaal 250.000 € < E
Zeer ernstig 175.000 € < E < 250.000 €
Kritisch 5.000 € < E < 175.000 €
Marginaal E < 5.000 €
Komponent van matrix 4b
Bij het bepalen van de omvang van de materiële schade is het van het allergrootstste belang om
de aard
van de materiële schade te bepalen
Betreft het de schade aan :
- De uitrusting (U)
- De omgeving (O)
- De in de uitrusting verwerkte produkten (P)
Methode GUYRIC

34. 25-5-2011
- 34 -
Ir. Guido Haekens
Omvang schade
Katastrofaal Zeer ernstig Kritisch Marginaal
Waarschijnlijk-
heid op schade
WSchade
Zeer waarschijnlijk 1 A A B C
Waarschijnlijk 2 A B C
Weinig waarschijnlijk 3 B C
Onwaarschijnlijk 4
Risikoniveau op materieel vlak
D*
D* D*
D D D D
Methode GUYRIC
Matrix 4b
D* Is uitbreiding van de aanvaardbaar risikoniveau
Ir. Guido Haekens
Risikoniveau op materieel vlak
Niveau Risiko
Noodzaak tot het nemen van
risikoreducerende maatregelen
op materieel vlak
A Zeer hoog Absoluut
B Hoog Essentieel
C Beperkt Noodzakelijk
Opmerking
Het treffen van risikoreducerende maatregelen op materieel vlak is eerder als
een morele verplichting te aanzien.
Methode GUYRIC
D Zeer beperkt Gewenst

35. 25-5-2011
- 35 -
De
Administratieve
Verwerking

36. 25-5-2011
- 36 -
TABELLEN
Produkteigenschappen
Ir. Guido Haekens
Produkteigenschappen van brandbare gassen en dampen
Naam
Formule
Relatieve
dichtheid
t.o.v.
lucht
Vlampunt
°C
Soortelijk
Gewicht
gr/L
Soortelijke
geleidbaarheid
v/d vloeistof
(pS/m)
Molekulair
Gewicht
gr/mol
Damp-
spanning
mbar
Maximum
verwerkings
temperatuur
(°C)
Minimum
ontstekings
temperatuur
(°C)
Minimum
ontstekings-
energie
(mJ)
Onder explosie
grens
( vol%)
Temperatuur
groep
Gas
groep
Produkteigenschappen van brandbare poeders
Naam
Formule
Korrel
grootte
verdeling
(μm)
Soortelijke.
geleidbaarheid
v/h poeder
(pS/m)
Maximum.
verwerkings
temperatuur
(°C)
Minimum.
ontstekings
temperatuur
in stofwolk
(°C)
Minimum
ontstekings
temperatuur
in stoflaag
(°C)
Minimum.
ontstekings-
energie
(mJ)
Maximum.
explosie
druk
(bar)
Maximum.
explosiedruk
stijgsnelheid
(bar.m/s)
Brand-
getal
Onder
explosie
grens
(vol%)
Silo
Diameter
m
Kenmerken v/d aanwezige produkten (P)
De administratieve verwerking

37. 25-5-2011
- 37 -
TABELLEN
Emissiebronnen
Ir. Guido Haekens
De Administratieve verwerking
Voorwat de emissiebronnen betreft moet een onderscheid worden gemaakt al naargelang
deze intern en/of extern aan de uitrustingen manifesteren.
In het geval van interne emissiebronnen zullen de zones die hiermee gepaard gaan
doorgaans tot de zones 0 of 20 behoren
In het geval van emissiebronnen extern aan de uitrusting zal,de externe zoneringsgraad,
vooral beinvloed worden door :
- de aktiviteit van de emissiebronnen;
- de ventilatieomstandigheden omheen de emissiebronnen
Iedere emissiebron met bijbehorend explosiegevaarlijk gebied wordt gekodifieerd met een
hoofdletter

38. 25-5-2011
- 38 -
Ir. Guido Haekens
De administratieve verwerking
Onderneming: nv. Beckers Installatie: Rubberbereiding Uitrusting : Reactor R3
Versie : 02
Distributie : Ontwerp
Produktie
Risicobeoordeling : Methode Guyric
Datum: 15/01/07 Deelnemers :Bechers, Vanvaerenberg, Haekens Plan : A-17/518 Blad : van
Emissiebron
NrBeschrijving
Lokalisatie
Identifikatie
Specifieke
kenmerken
Debiet
(g/sek)
Verwerkings
Temperatuur
(°C)
Aktiviteit
(u/jaar)
Brontype
(K/P/S)
Ventilatie / Inertisatie
Type Betrouwbaarheid
Situering
van de
gas/stof
emissiebron
Omschrijving van de aktiviteit van de
emissiebron
Komt enkel in aanmerking
bij een sterke kunstmatige
lokale ventilatie
Gebied A
Emissiebron A
A
Gebied B
Emissiebron B
B
Gebied C
Emissiebron C
C
Ir. Guido Haekens
Nadat de explosiegevaarlijke zones zijn gelokaliseerd en geidentificeerd worden in de
“Zoneringsgraad – Ontstekingsbronnen” alle potentiële ontstekingsbronnen
geidentificeerd en gelokaliseerd.
Bij het invoeren van de explosiegevaarlijke zones (gekoppeld aan de voormelde
explosiegevaarlijke gebieden (A, B, C, enz..) worden ze allen voorzien van een kode.
Genereert een emissiebron 3 zones dan wordt de interne zone aangeduid met de letter i,
de intermediaire met de letter m en de externe zone met de letter e.
In het explosiegevaarlijk gebied A bekomt men dan de zone Ai, Am, en Ae.
Genereert een emissiebron 2 zones dan wordt de interne zone aangeduid met de letter i
en de externe zone met de letter e.
In het explosiegevaarlijk gebied C bekomt men dan de zone Ci, en Ce.
Genereert een emissiebron slechts 1 zone dan wordt enkel de interne zone aangeduid
met de letter i
In het explosiegevaarlijk gebied E bekomt men dan de zone Ei.
De administratieve verwerking

39. 25-5-2011
- 39 -
TABELLEN
ZONERING
Ir. Guido Haekens
Bepaling van het zonetype
Methode GUYRIC
Ventilatietype
(Inwerking op aanwezigheid van brandbaar produkt in de atmosfeer)
Zonder ventilatie in
een omsloten
gebouw
Kunstmatige plaatselijke ventilatie
in omsloten gebouw
Sterke kunstmatige
ventilatie met
normale
beschikbaarheid
Sterke kunstmatige
ventilatie met extra
beschikbaarheid
Sterke kunstmatige
ventilatie met
absolute
beschikbaarheid
Aktiviteit
emissibron
> 1000U/J
KONTINU
Zone 0 / 20 Zone 1 / 21 Zone 2 / 22 NGG
10U/J< <1000U/J
PRIMAIR
Zone 0 / 20 Zone 2 / 22 NGG NGG
< 10U/J
SEKUNDAIR
Zone 1 / 21 NGG NGG NGG
Zonder
Inertisatie
Inertisatie met
normale waarborgen
Inertisatie met
hoge waarborgen
Inertisatie met zeer
hoge waarborgen
Inertisatie
(Inwerking op aanwezigheid van 02 in atmosfeer)
Matrix 1
Uitleg Matrix 1

40. 25-5-2011
- 40 -
Ir. Guido Haekens
Ventilatietype
(Inwerking op aanwezigheid van brandbaar produkt in de atmosfeer)
Zonder ventilatie in
een omsloten
gebouw
Ruimtelijke ventilatie
in omsloten gebouw
Zeer beperkte
ruimtelijke
ventilatie
Beperkte
ruimtelijke
ventilatie
< 5 luchtw./uur
Behoorlijke ruimtelijke
ventilatie
> 5 luchtw./uur
Aktiviteit
emissibron
> 1000U/J
KONTINU
Zone 0 / 20 Zone 0/20 Zone 0 Zone 0/20 plus 2 lagere zones
10U/J< <1000U/J
PRIMAIR
Zone 0 / 20 Zone 0/20 Zone 1 Zone 1/21 plus 1 lagere zone
< 10U/J
SEKUNDAIR
Zone 1 / 21 Zone 1/21 Zone 2 Zone 2/22
Bepaling van het zonetype
Methode GUYRIC
Noot :
Plus = Uitbreiding met één of twee lagere zones eromheen
Bij een stofatmosfeer wordt geen onderscheid gemaakt tussen
een beperkte of behoorlijke ventilatie
Matrix 1
Uitleg Matrix 1
Ir. Guido Haekens
Ventilatietype
(Inwerking op aanwezigheid van brandbaar produkt in de atmosfeer)
In open lucht
In een open gebouw
In een groot gebouw
Kunstmatige plaatselijke ventilatie
in open lucht of open/groot gebouw
Matige ventilatie Zwakke ventilatie
Aktiviteit
emissibron
> 1000U/J
KONTINU
Zone 0 / 20 plus 2 lagere zones Zone 0 /20 plus 2 lagere zones Zone 0/20 plus 2 lagere zones
10U/J< <1000U/J
PRIMAIR
Zone 1 / 21 plus 1 lagere zone Zone 1/21 plus 1 lagere zone Zone 1/21 plus 1 lagere zone
< 10U/J
SEKUNDAIR
Zone 2 / 22 Zone 2/22 Zone 2/22
Bepaling van het zonetype
Methode GUYRIC
Noot :
Plus = Uitbreiding met één of twee lagere zones
eromheen
Voorwat de bepaling van het zonetype betreft kan gebruik gemaakt worden van
onderstaande tabel(len)
Matrix 1
Uitleg Matrix 1

41. 25-5-2011
- 41 -
TABELLEN
ONTSTEKINGSBRONNEN
Ir. Guido Haekens
Het lokaliseren en identificeren van de potentiële ontstekingsbronnen dient op een
gestruktureerde wijze te worden onderzocht.
Met betrekking tot de aktiviteit van de ontstekingsbronnen moet rekening gehouden
worden met het zonegebied waarin ze aanwezig zijn en dit volgens de hierna aangehaalde
modaliteiten.
Kortom in een zone 2 of 22 moet dus geen rekening gehouden worden met abnormale of
uitzonderlijke storingen.
Zone-indeling
Te onderzoeken aktiviteit van de ontstekingsbronnen
in een gas-of stofwolk + in een stofneerslag
0 of 20
-Bij storingsvrij bedrijf
- Bij voorzienbare storingen (abnormaal bedrijf);
- Bij uitermate zelden optredende storingen (uitzonderlijk bedrijf)
1 of 21
-Bij storingsvrij bedrijf;
- Bij voorzienbare storingen (abnormaal bedrijf);
2 of 22 Bij storingsvrij bedrijf
De Administratieve Verwerking

42. 25-5-2011
- 42 -
Ir. Guido Haekens
Het onderzoek naar de 20 potentiële ontstekingsbronnen kan worden gevoerd met behulp
van een gestruktureerde tabel
1. HETE OPPERVLAKKEN
Onderzoek
Aanwezig
Ja
Indien ja, identifeceer het zonegebied waarin ze aanwezig is.
Nee
Signifikant
Ja
Indien ja, verklaar.
Nee
Indien nee, verklaar
Maatregelen ter beheersing van de ontstekingsbron(nen)
Indien op beide hiervoor vermelde vragen Ja werd geantwoord, dienen technische en/of organisatorische risikoreducerende
maatregelen worden getroffen om de ontstekingsbron(nen) te passiveren.
De uitvoering ervan dient vervolgens te worden gekontroleerd.
Voorgestelde maatregelen :
Uitvoeringstermijn Uitgevoerd door Gekontroleerd door
De Administratieve Verwerking
Ir. Guido Haekens
Nadat de emissiebronnen zijn geinventariseerd worden de 20 potentiële
ontstekingsbronnen met behulp van één tabel per ontstekingsbron geanaliseerd.
Het spreekt voor zichzelf dat, wanneer bepaalde types van ontstekingsbronnen niet
aanwezig zijn, er hiervoor ook geen tabellen worden opgemaakt.
Om evenwel deze ontstekingsbronnen te identificeren d.m.v. een kode wordt het
nummer van de ontstekingsbron toegevoegd aan de kode van de zone waarin ze zich
voordoet.
Zijn in de interne zone van het explosiegevaarlijk gebied E drie ontstekingsbronnen
aanwezig dan worden ze gekodeerd als Ei1, Ei2, en Ei3 en zijn er in de externe zone van
ditzelfde explosiegevaarlijk gebied E slechts twee ontstekingsbronnen aktief dan worden
ze gekodeerd als Ee1 en Ee2.
Bij het opsommen van meerdere risikoreducerende maatregelen is het wenselijk deze te
kodifieren met een getal zodanig dat bij het invullen van de tabel “Risikoreducerende
maatregelen” uit de Guyric methode deze kodes kunnen worden overgenomen
De Administratieve Verwerking

43. 25-5-2011
- 43 -
Ir. Guido Haekens
ZONE 1
ZONE 0
ZONE 1
ZONE 2
ZONE 2
ZONE 0
Koelwate
r
Regelklep koeling
Produkttoe
oer
V03
V01Asafdichtin
Lagers Tandwielkoppeling
KoelmanteA
Bi
Be
Be
1
2
3
1
2
1
3
Em
issi
ebr
on
Ontstekingsb
ron
Aanduiding
A
1 Ai1
2 Ai2
3 Ai3
4 Ai4
Bi
1 Bi1
2 Bi2
3 Bi3
Be
1 Be1
2 Be2
2
Omvat de gezoneerde gebieden A en B
Gebied A omvat slechts 1 zone A
Gebied B omvat 2 zones (Bi en Be)
4
Administratieve verwerking
Ir. Guido Haekens
In deze tabellen worden ook reeds de in overweging te nemen risikoreducerende
maatregelen opgenomen en gekodifieerd in relatie tot de aard van de te treffen
maatregelen (kollektieve, individuele, organisatorische) .
Deze werkwijze biedt het grote voordeel dat de gevaren en de voorgestelde maatregelen
in de breedte van de tabel uitvoerig kunnen besproken worden en dat ze in de kolommen
van de hierna volgende tabellen m.b.v. hun kodifikatie kunnen worden geintegreerd.
Bij het opsommen van meerdere risikoreducerende maatregelen is het wenselijk deze
in voormelde tabel te kodifieren met een getal zodanig dat bij het later invullen van de
tabel “Risikoreducerende maatregelen” de ingenomen plaats aanzienlijk wordt
gereduceerd.
In verband met de kontrole op de uitvoering van de risikoreducerende maatregelen, stel
ik voor deze hier niet in op te nemen, maar deze enkel te verwerken in de laatste tabel
van de Guyric methode.
De administratieve verwerking

44. 25-5-2011
- 44 -
Ir. Guido Haekens
Hierna worden ten titel van voorbeeld twee tabellen opgemaakt die betrekking hebben op
twee types van ontstekingsbronnen (elektrostatische ontlading en elektrische
vonkvorming die zich kunnen voordoen in de zone 2 boven de batterijen tijdens hun
(her)-ladingsproces.
De voorbeelden hebben dus enkel betrekking op één zonegebied (kodeaanduiding
overbodig) en de tabellen zijn enkel gerelateerd tot elektrostatische ontladingen en
elektrische vonken
De administratieve verwerking
Ir. Guido Haekens
(Ai)1. Elektrostatische ontladingen
Onderzoek
Aanwezig
Ja
Indien ja, identifeceer het zonegebied waarin ze aanwezig is.
Het betreft een “vonkontlading” die zich kan voordoen in de zone 2 aanwezig boven het
batterijoppervlak als gevolg van een elektrostatische ontlading van een operator of
onderhoudspersoon
Aktief
Ja
Indien ja, verklaar.
De in een persoon opgestapelde elektrostatische energie kan gemakkelijk oplopen tot ca
30 mJ
Deze waarde overtreft aanzienlijk de minimale ontstekingsenergie van 0,02 mJ van H2
Maatregelen ter beheersing van de ontstekingsbron(nen)
Indien op beide hiervoor vermelde vragen Ja werd geantwoord, dienen technische en/of organisatorische maatregelen worden
getroffen om de ontstekingsbron(nen) te passiveren.
Kollektieve maatregelen
1.K. Binnen de batterijlaadzone wordt een elektrostatische aarding toegepast
Individuele maatregelen
1.I. Antistatische kledij en schoeisel worden ter besschikking gesteld voor operatoren en
onderhoudspersoneel
Organisatorische maatregelen
1.0. Via opleiding en instrukties wordt het personeel verzocht voormelde kledij en schoeisel te gebruiken

45. 25-5-2011
- 45 -
Ir. Guido Haekens
(Ai)3. Elektrische boogontlading
Onderzoek
Aanwezig
Ja
Indien ja, identifeceer het zonegebied waarin ze aanwezig is.
Het betreft een “boogvorming” die zich kan voordoen in de zone 2 aanwezig boven het
batterijoppervlak als gevolg van het ontkoppelen van de stekker in de soepele
voedingskabel naar de batterij door een operator
Aktief
Ja
Indien ja, verklaar.
De stekker ligt op het bovenvlak van de batterij en wordt door de operator losgekoppeld
als gevolg van een dringende oproep tot gebruik van het vorkhefvoertuig
De hierdoor ontstane vonkontlading overstijgt ongetwijfeld de minimale
ontstekingsenergie van 0,02 mJ van H2
Maatregelen ter beheersing van de ontstekingsbron(nen)
Indien op beide hiervoor vermelde vragen Ja werd geantwoord, dienen technische en/of organisatorische
maatregelen worden getroffen om de ontstekingsbron(nen) te passiveren.
Kollektieve maatregelen
3.K. De kotaktdoos wordt zijdelings op de batterijbak vastgehecht.
Individuele maatregelen
Organisatorische maatregelen
3.0. Via opleiding en instrukties wordt het personeel verzocht de stekker in de kontaktdoos aan te
brengen of uit de kontaktdoos te verwijderen voor respektievelijk na spanningstoevoer/-afvoer
Ir. Guido Haekens
De Administratieve Verwerking

46. 25-5-2011
- 46 -
Ir. Guido Haekens
Voor een aantal bedrijven is dit de eindfase van het risikobeoordeling.
De voorgestelde risikoreducerende maatregelen zijn dan evenwel niet gestoeld op een
risiko-estimatie.
Ze beperken zich tot een gevarenanalyse (geen risiko-analyse) en stellen een aantal
risikoreducerende maatregelen voor waarbij ze zich toespitsen op de beperking van de
aanwezigheid van de ontstekingsbronnen (Wnt.bron ) zonder hun reduktie-effekt te
beoordelen.
Deze laatste techniek wordt vooral toegepast door fabrikanten van uitrustingen die naar
best vermogen de volledige uitschakeling van ontstekingsbronnen beogen.
Andere bedrijven stellen hun risikoreducerende maatregelen afhankelijk van een
risiko-estimatie, maar voeren nadien geen nieuwe risiko-evaluatie (herevaluatie) uit om
de reduktie-effekten (efficiëntie) van de voorgestelde maatregelen te beoordelen.
De Guyric methode stelt evenwel een volledige risikobeoordeling voor en dit met
inbegrip van de evaluatie van de voorgestelde risikoreducerende maatregelen
(herevaluatie).
De Administratieve Verwerking
Ir. Guido Haekens
Voorbeelden van reeds toegepaste of toepassingsverplichte risikoreducerende maatregelen
- In een onderneming is een algemeen rookverbod
Bijgevolg wordt deze ontstekingsbron niet meer beoordeeld op het vlak van het
explosierisiko.
- In een onderneming bestaat een ter degen uitgevoerd werkvergunningsbeleid.
Wanneer bij dit werkvergunningssysteem, mits toepassing van een risikobeoordeling,
aandacht wordt aan de voorkoming van alle mogelijke vormen van ontstekingsbronnen
tijdens onderhouds- en herstellingswerkzaamheden, lijkt het mij overbodig om dergelijke
(niet bestaande) risiko’s pro-forma te beoordelen.
Trouwens deze beoordeling is dan opgelegd voor aanvang van iedere onderhouds- of
herstellingsopdracht
- In een onderneming zijn elektrische ontstekingsbronnen aanwezig in gezoneerde
ruimte
Ingevolge wettelijke verplichtingen is deze toestand reeds gedurende geruime tijd
verboden en is het gebruik van explosieveilige apparatuur een verplichting.
De risikoreducerende maatregel ligt wettelijk vast en het desbetreffende risiko wordt
niet meer beoordeeld
Risiko-estimatie

47. 25-5-2011
- 47 -
Ir. Guido Haekens
Nadat de inventarisatie van de ontstekingsbronnen is gebeurt m.b.v. de voormelde
tabellen worden ook zij ingevoerd in de tabel “Zoneringsgraad – Ontstekingsbronnen”
Deze tabel heeft, al naargelang de ontstekingsbronnen al dan niet gekoppeld zijn aan de
uitrusting ,een andere struktuur
Eerst wordt de tabel opgegeven waarbij de ontstekingsbronnen gekoppeld zijn aan de
uitrusting (U)
Vervolgens komt de tabel waarbij de ontstekingsbronnen gekoppeld zijn aan de andere
parameters (M; O; P; O)
In deze tabel heeft de parameter M (Onderhoudspersoneel) veruit het grootste aandeel
Men kan vaststellen dat als gevolg van de vrijgkomen plaats in deze tabel reeds de risiko-
estimatie is opgenomen.
De administratieve verwerking
Ir. Guido Haekens
De administratieve verwerking
Onderneming : nv. Beckers Installatie: Rubberbereiding Uitrusting : Reaktor 03
Versie : 02
Distributie : Ontwerp
Produktie
Risikobeoordeling : Methode Guyric
Datum: 15/01/07 Deelnemers : Beckers, Vanvaerenberg, Haekens Plan : A-17/518 Blad : van
Nr
Zoneringsgraad
Procesfase
Ontstekingsbron
NrInterne
zone
Inter-
mediaire
zone
Externe
zone
Beschrijving
Lokalisatie
Identifikatie
Verplichte
konformiteit met
ATEX
Waarschijnlijkheid onder
Norm
Werking
Abnorm
Werking
Uitzond
Werking
Kontinu Primair Sekundair
Rondom een emissiebron kunnen
maximum 3 zones aanwezig zjjn
Omvat een explosiegevaarlijk
gebied slechts 2 zones dan wordt
de kolom “intermediaire zone” niet
gebruikt
Omvat het explosiegevaarlijk
gebied slechts 1 zone dan wordt de
kolom “interne” zone gebruikt
Omschrijving
van de aktiviteit
van de ontstekingsbron
Geeft aan onder welke omstandigheden de
ontstekingsbron aktief is
en of er rekening moet mee gehouden worden
rekening houdend met zoneringstype
A 2
Produktie
A
Bi 0 Bi
Bm 1 Bm
Be 2 Be
Guyric

48. 25-5-2011
- 48 -
Ir. Guido Haekens
Onderneming : Beckers
Installatie : Rubberbehandeling
Methode risicobeoordeling :
Guyric
Versie : 01
Datum 01/08/2010 Deelnemers : Beckers, Vanvaerenberg, Haekens Plan A-17/518 Blad : van
Ontstekingsbron Risiko-estimatie
Zone Procesfase Aard v/d bron Lokalisatie
Watm Wontbron Wexpl Wbl Ws E R
Nr
Matrix 2 Matrix 3a Matrix 4a
0
Onderhoud
Herstellingen
1
Onderhoud
Herstellingen
2
Onderhoud
Herstellingen
De administratieve verwerking
TABEL
RISIKO-ESTIMATIE

49. 25-5-2011
- 49 -
Ir. Guido Haekens
Nadat alle potentiële ontstekingsbronnen binnen de explosiegevaarlijke gebieden zijn
gelokaleerd en gekenmerkt, wordt overgegaan tot de bepaling van het risikoniveau
inzake explosie (risiko-estimatie) dat aan iedere individuele ontstekingsbron is
gekoppeld.
Deze risiko-estimatie (risikograadbepaling) vormt de afsluiting van de risiko-analyse.
Bij het uitvoeren van een risiko-estimatie kan men twee methodes toepassen :
- de eerste methode vertrekt van uitrustingen die ontdaan zijn van alle technische
beschermingstechnieken of produktieprocessen waarbij alle technische of
organisatorische preventieve maatregelen ontbreken.
Een dergelijke benadering is zenuwslopend en langdradig.
De Administratieve Verwerking
Ir. Guido Haekens
- de tweede methode houdt rekening met de reeds aanwezige technische en organisato-
rische beschermingsmaatregelen.
Ze brengt in een aantal gevallen een aanzienlijke reduktie teweeg van het administra-
tieve werk aangezien de herevaluatie meestal komt te vervallen.
Ik ben dan ook voorstander van laatstvermelde methode.
Trouwens laatstvermelde handelswijze houdt ten volle rekening met de hierna
opgegeven formule die het risiko aangeeft en waarbij de faktor A (afwendings-
maatregel) ten volle tot zijn recht wordt gebracht.
De Administratieve Verwerking

50. 25-5-2011
- 50 -
Ir. Guido Haekens
In de tabel “Risiko-estimatie”, wordt voor elke mogelijke kombinatie van een ontplofbare
omgeving met een ontstekingsbron met behulp van de Guyric methode het risiko op een
explosie beoordeeld.
In deze tabel is aan de linkerzijde een kolom weerhouden voor de opgave van de (al dan
niet verplicht) reeds aanwezige afwendingsmaatregelen, zodat bij de erop volgende
risiko-estimatie rekening zal kunnen gehouden worden met die aanwezige maatregelen in
die mate zelfs dat een verdere risiko-estimatie niet meer wordt uitgevoerd.
De stopzetting van de risiko-estimatie kan echter alleen verantwoord zijn wanneer de
voorgestelde maatregel een zeer hoge doeltreffendheid heeft.
Zo zal in een bedrijf waarin een algemeen rookverbod geldt en effektief wordt toegepast,
deze ontstekingsbron niet meer beschouwd worden als een “potentiële” ontstekingsbron
en zal het resterend “fiktief” risiko niet meer beoordeeld worden.
Eenzelfde houding zal worden aangehouden t.a.v. de preventiemaatregelen die expliciet
in de wetgeving zijn opgenomen.
De Administratieve Verwerking
Ir. Guido Haekens
Dit is het geval voor de ontstekingsbronnen vervat in het elektrisch materieel, waar de
wetgeving op uitdrukkelijke wijze (en dit reeds gedurende jaren) omschrijft welke
preventiemaatregelen er “moeten” genomen worden om het explosiegevaar te
ondervangen..
Bij het bepalen van de impakt van de risikoreducerende maatregelen is de geschatte
effeciëntie van de voorgestelde afwendingsmaatregelen (preventiemaatregelen)
doorslaggevend bij de bepaling van de parameters Wi en Wbl in de risikobeoordeling.
De Administratieve Verwerking

51. 25-5-2011
- 51 -
Ir. Guido Haekens
Onderneming: nv. Beckers Installatie: Rubberbereiding Uitrusting : Reaktor 03
Versie : 02
Distributie : Ontwerp
Produktie
Risikobeoordeling : Methode Guyric
Datum: 15/01/07 Deelnemers : Beckers, Vanvaerenberg, Haekens Plan A-17/518 Blad : van
Nr
Risiko-estimatie
Nr
Schade
drager
(Verplicht)
aanwezige
preventie
Maatregelen
A
Watm Wontbron Wexpl
Wbl Ws E
R Bemerkingen
Matrix 2 Matrix 3a Matrix 4a
Schade aan :
Mensen
Uitrustingen
Produkten
omgeving
Met behulp van de matrixen van de Guyric methode wordt de risikograad bepaald
A
Operatoren
A
Bi Bi
Bm Bm
Be Be
Guyric
De Administratieve Verwerking
TABEL
RISIKOREDUKTIEMAATREGELEN

52. 25-5-2011
- 52 -
Ir. Guido Haekens
De te kiezen risikoreduktiemaatregelen
In de tabel “Risikoreduktiemaatregelen” wordt , zoals de wetgeving het vereist een
onderscheid gemaakt tussen de maatregelen om :
Het ontstaan van een explosiegevaarlijke atmosfeer te voorkomen
(Aktie om de emissiebronnen te elimineren);
De ontsteking van een explosiegevaarlijke atmosfeer te voorkomen
(Aktie om de ontstekingsbronnen te elimineren);
De gevolgen van een explosie tot een minimum te beperken
(Aktie om de blootstelling aan de uitwerking van een potentiële explosie te
beperken)
Dit verklaart ook waarom wordt aangevat met de opsomming van de kollektieve
maatregelen en wordt afgesloten met de organisatorische mazatregelen.
De Administratieve Verwerking
Ir. Guido Haekens
Risikoreduktiemaatregelen
Onderneming: nv. Beckers Installatie: Rubberbereiding Uitrusting : Reaktor 03
Versie : 02
Distributie : Ontwerp
Produktie
Risikobeoordeling : Methode Guyric
Datum: 15/01/07 Deelnemers : Beckers, Vanvaerenberg, Haekens Plan A-17/518 Blad : van
Risikoreduktiemaatregelen
Nr Kollektieve maatregelen Individuele maatregelen Organisatorische maatregelen Nr
Ompschrijving van de beveiligingstechnieken
om de emissie- en/of ontstekingsbronnen te
vermijden en/of de gevolgen van een eventuele
explosie te beperken
Omschrijving van de individuele middelen
gebruikt bij het uitvoeren van
onderhoudswerken
Omschrijving van de werkprocedures, werkvergunningen en
aanwijzingen om het explosierisiko te drukken
A 1.K 1.I 1.O A
Bi 3.K Bi
Bm 5.I 2.O Bm
Be 1.O Be
Guyric
De Administratieve Verwerking

53. 25-5-2011
- 53 -
TABEL
RISIKO-HERESTIMATIE
Ir. Guido Haekens
In de tabel “Risiko-Herestimatie”, wordt rekening houdend met de vooropgestelde
risikoreducerende maatregelen een nieuwe risiko-estimatie (Herevaluatie) uitgevoerd en
dit met het oog op de bewijsvoering van de doeltreffendheid van de vooropgestelde
maatregelen.
Tenslotte worden in de laatste tabel een aantal gegevens opgenomen worden die
betrekking hebben op de implementatie van de gekozen preventiemaatregelen.
De Administratieve Verwerking

54. 25-5-2011
- 54 -
Ir. Guido Haekens
Herestimatie van risiko
Onderneming: nv. Beckers Installatie: latexbereiding Uitrusting : Reaktor 03
Versie : 02
Distributie : Ontwerp
Produktie
Risikobeoordeling : Methode Guyric
Datum: 15/01/07 Deelnemers : Beckers, Vanvaerenberg, Haekens Plan A-17/518 Blad : van
Herbeoordeling v/h risiko
Bemerkingen Aanvaarding Nr
Nr Watm Wbron
Wexp wbl Ws E
R
Matrix 2 Matrix 3a Matrix 4a
Met behulp van de matrixen van de Guyric methode wordt de risikograad bepaald
Vermelding van
de al dan niet
aanvaarding van
het restrisiko
A o0 - - 75% - 100% - ZE - A
Bi 1 - - 75% - 100% - ZE -
Vermoeden
ontstekingsbron vervalt
Bi
Bm Bm
Be Be
Guyric
De Administratieve Verwerking
TABEL
OPVOLGING

55. 25-5-2011
- 55 -
Ir. Guido Haekens
Administratieve opvolging
Onderneming: nv. Beckers Installatie: Rubberbereiding Uitrusting : Reaktor 03
Versie : 02
Distributie : Ontwerp
Produktie
Risikobeoordeling : Methode Guyric
Datum: 15/01/07 Deelnemers : Beckers, Vanvaerenberg, Haekens Plan A-17/518 Blad : van
Uitvoering
Nr Voorziene budget
Uitvoeringstermijn Verantwoordelijke uitvoering
Status uitvoering
Materiële
maatregelen
Organisatorische
maatregelen
Materiële
maatregelen
Organisatorische
maatregelen
Ompschrijving van de financiële middelen
die worden vrijgemaakt voor uitvoereing
van de beschermingsmaatregelen
Vooropgestelde termijn van uitvoering
Aanduiding persoon of dienst belast met
de leiding van de werken
Aanduiding na uitvoering
A
Bi
Bm
Be
Guyric
De Administratieve Verwerking
DE RISIKO-REDUKTIE

56. 25-5-2011
- 56 -
Ir. Guido Haekens
Risikoreduktie
Het spreekt voor zichzelf dat de reduktiemaatregelen m.b.t. de ontstekingsbronnen vervat
in de uitrusting moeten aangepast zijn aan de aanwezigheid van het zonetype.
Hoe hoger het explosiegevaar des de uitgebreider moeten de te treffen ontstekingsbe-
schermingsmaatregelen zijn.
De te treffen maatregelen zijn aangegeven in de hierna volgende tabellen
Ir. Guido Haekens
Ontstekingsbron
beoordeling
Materieel
kategorie
Gebruik van "bijkomende"
beveiligingsmaatregelen wanneer de apparatuur
zelf aktieve ontstekingsbronnen genereert
Te
gebruiken
in zone
De apparatuur mag over geen aktieve
ontstekingsbronnen
tijdens de normale werking
3 Geen bijkomende beveiligingssysteem vereist 2/22
De apparatuur mag over geen aktieve
ontstekingsbronnen beschikken
tijdens een abnormale werking
2
Een enkelvoudig beveiligingssysteem is
noodzakelijk om de aktieve ontstekingsbronnen
die bij normale storingen kunnen ontstaan te
elimineren
1/21
De apparatuur mag over geen aktieve
ontstekingsbronnen beschikken
tijdens een abnormale en exceptionele
werking
1
Een redundant beveiligingssysteem is
noodzakelijk om de aktieve ontstekingsbronnen
die bij normale en uitzonderlijke storingen
kunnen ontstaan te elimineren
0/20
Volgens Europese Normering
Risikoreduktie

57. 25-5-2011
- 57 -
Ir. Guido Haekens
Zone
indeling
Toestellen, beveiligingssystemen en komponenten (elektrisch + mechanisch)
OBN EBN
Aanwezigheid van ontstekingsbronnen Noodzaak inzake preventieve maatregelen
NGG Geen
Geen preventiemaatregelen noodzakelijk
4
2
22
Bij normaal bedrijf niet te verwachten ,
Geen preventiemaatregelen noodzakelijk
Geschikt voor normaal gebruik
3
Bij normaal bedrijf wel te verwachten
Eén Enkelvoudig beveiligingssysteem
om deze ontstekingsbronnen te vermijden 1
1
21
Bij normaal en abnormaal bedrijf
niet te verwachten
Wel bij exceptioneel bedrijf
Geen preventiemaatregelen noodzakelijk
2Bij normaal bedrijf niet te verwachten
Wel bij abnormaal en/of exceptioneel bedrijf
Eén enkelvoudig beveiligingssysteem
om deze ontstekingsbronnen te vermijden 1
Bij normaal bedrijf wel te verwachten
Bij abnormaal en/of exceptioneel bedrijf niet te verwachten
Redundant beveiligingssysteem
om deze ontstekingsbronnen te vermijden 2
0
20
Bij normaal, abnormaal en exceptioneel bedrijf
niet te verwachten
Geen preventiemaatregelen noodzakelijk
1
Bij normaal en abnormaal bedrijf niet te verwachten
Wel bij exceptioneel bedrijf
Enkelvoudig systeem
om deze ontstekingsbronnen te vermijden 1
Bij normaal bedrijf niet te verwachten
Wel bij abnormaal en/of exceptioneel bedrijf
Redundant beveiligingssysteem
om deze ontstekingsbronnen te vermijden
Veiligheid blijft gewaarborgd bij twee storingen die zich
onafhankelijk van elkaar voordoen
2
Bij normaal bedrijf wel te verwachten
Ook wel bij abnormaal en exceptioneel bedrijf
Niet toegestaan
EBN (EPL) = Explosiebeschermingsniveau
OBN (IPL) = Ontstekingsbeschermingsniveau
DE DOOR ATEX TOEGELATEN KOMBINATIES
Minimum benodigd ontstekingsbeschermingsniveau in relatie tot de mogelijke aanwezigheid van
ontstekingsbronnen
Ontstekingsbronnen
aanwezig
Zoneindeling
Zone 2/22 Zone 1/21 Zone 0/20
bij normaal
bedrijf
OBN 1 OBN 2
bij normaal
en/of
abnormaal
bedrijf
NVT OBN 1 OBN 2
Bij normaal
en/of
abnormaal
en/of
exceptioneel
bedrijf
NVT NVT OBN 1
Zie ook EN 1127-1(Gas) en EN 13463-6 (Stof)
OBN 1 = Hoog ontstekingsbeschermingsniveau (enkelvoudig)
OBN 2 = Zeer Hoog ontstekingsbeschermingsniveau (dubbel)

58. 25-5-2011
- 58 -
Aanwezigheid explosieve atmosfeer
NGG Zone 2 of 22 Zone 1 of 21 Zone 0 of 20
EBN 4 R 0 R 1 R 2 R 3
EBN 3 R 0 R 0 R 1 R 2
EBN 2 R 0 R 0 R 0 R 1
EBN 1 R 0 R 0 R 0 R 0
Bepaling Risikoniveau in relatie tot beschermingsniveau en zonetype
Explosiebeschermingsniveau
EBN 1 = Zeer hoog explosiebeschermingsniveau
EBN 2 = Hoog explosie beschermingsniveau
EBN 3 = Normaal explosiebeschermingsniveau
EBN 4 = Geen explosiebeschermingsniveau