SlideShare a Scribd company logo
1 of 3
Download to read offline
210 
ديواني نالي 
(ساغكردنةوة لةسةر تيَكستي دةستنووسء ضاثكراوي ديواني شاعﻴﺮ) 
كامةران سوبحان 
ساقي وةرة رةنطﻴﻦ كة بة ثةنجة لةبي ئةقداح 
بةم راحة لة سةر راحة دةلَيَن راحةتي ئةرِواح 
بةم كاسة لة سةر ثةنجة دةلَيَن نووري عةلا نوور 
رةخشانة لة ميشكاتي قةدةح دا وةكو ميسباح 
نالي شاعﻴﺮ، يةكَيكة لةو شاعﻴﺮة كلاسيكييانةي ئةدةبياتي كوردي، كة زؤرترين و جؤراوجؤرترين بؤضوون 
لةسةر شيعرو غةزةلةكاني دروستبووة، بة تايبةتيش لةرِوي ساغكردنةوةي زمان و شَيوازي ئاخافتن و ئاستي 
ي جوان لة ئَيستا و رِابردووي ئةدةبي 
َ 
زماني شيعري، لةم شَيوازة ساغكردنةوةو بةدواداضوونةدا ضةندين هةول 
ةكاني بةهةشتي مةلاعةبدولكةريمي مودةرِيس و حةمةي مةلاكةريم و (ضةثكَيك 
َ 
كورديدا دةبينﻴﻦ، جطة لة هةول 
زاري نالي) يةكةي مةسعود محةمةد، كتَيبي (ديواني نالي.. ساغكردنةوة لة سةر تَيكستي دةستنووس 
َ 
لة طول
ة ناوازانةي 
211 
َ 
و ضاثكراوي ديواني شاعﻴﺮ) يةكَيكة لةو هةول 
ي رابردوودا دووجار 
َ 
د.مارف خةزنةدار، كة لة ماوةي سي سال 
ي 1977 و دووةم ضاثي 
َ 
ضاثيكردووةتةوة، يةكةميان سال 
ئةم كتَيبةش ئةمسالأ لة دووتوَيي 200 لاثةرِةداية و بة 
هةردوو ثَيشةكي ضاثي يةكةم و دووةم طؤشةنيطايةكي رون 
و ئاشكراي لةسةر جيهان و دنيابينيني نالي خستووةتةرِوو، 
يَكي طةورةي بة شيعري ناليدا 
َ 
ئةمة جطة لةوةي كَيومال 
كردووةو وةك نالي ناسَيك بةشَيكي زؤري شيعرةكاني 
ساغكردووةتةوة لةو بؤضوون و تَيرِوانيينة جياوازانةي كة 
لةسةر شيعرةكاني لةلايةن رِةخنةطرانةوة دروست بوون. 
بةدةر لة ساغكردنةوةي شيعرةكاني نالي، د.مارف 
خةزنةدار بةدواي بؤضووني طةرِيدةو رؤذهةلآتناسةكان 
دةرِوات، بةتايبةتي ئةوانةي بؤضوونيان لةسةر شيعرو 
بةرهةمي نالي هةية، كاتَيك مينؤرسكي لةبارةي سيَ 
دَيرِة شيعري وةرطَيرِاوي روسي نالييدا دةكةوَيـتة طومان 
و نازانَيت ئايا ئةو دَيرِانة هيني نالﻴﻦ يان نا؟ ضونكة 
يَت : ئةم شيعرانةم لة سةر زماني 
َ 
مينؤرسكي بؤخؤي دةل 
يَت: 
َ 
خييةوة بيستووة، شيعرةكةش دةل 
َ 
كوردَيكي ئابلا 
د. مارف خةزنةدار 
زولَفت بة قةدت دا كة ثةريَشان و بلآوة 
ئةمرِؤ لة مني شيفتة ئالَؤز بةداوة 
بؤضي نةطريم سةد كةرِةتم دلَ دةشكيَنيَ 
مةي بؤ نةرِيَذيَ شوشة لة سةد جيَوة شكاوة. 
يَت: 
َ 
لة شوَينَيكيﺘﺮيشدا دةل 
هةر ضةندة كة رووتم بة خودا مةيلي رووتم 
بيَ بةرطيية عيللةت كة هةتيو مةيلي هةتاوة. 
يَ ئةمة شيعري ناليية، 
َ 
يَت :( بةل 
َ 
نووسةر ئةم شيعرة وةرطَيراوة روسييةي شيعري نالي ساغدةكاتةوةو دةل 
بَيطومان ئَيمة دةتوانﻴﻦ وةلآمي مينؤرسكي بدةينةوة كة ئةم شيعرانة هي نالﻴﻦ، هةرسيَ دَيرِة غةزةلَيكن، دَيرِي 
بةكةم و دووةم سةرةتاي غةزةلةكةية، بةلآم دَيرِي سَييةم ئةوةي بة تةنياية، دَيرِي ضوارةمي غةزةلةكةية، 
غةزةلةكة هةمووي نؤ دَيرِة. 
ئةمة جطة لة هَينانةوةي وتةو بؤضووني هةنديَ نووسةرو رةخنةطري ئةوروثي لةسةر شيعري نالي، كة بة 
بؤضووني د.مارف خةزنةدار هيض شاعﻴﺮَيكي كلاسيكي كورد هَيندةي نالي لة دةرةوةي ولآت ناوبانطي ثةيدا
نةكردووة. 
212 
ي 
َ 
يَت طواية لة سال 
َ 
ي 1955 دا (تؤما بووا) بة زماني فةرِةنسي لة وتارَيكدا ناوي نالي دةبا و دةل 
َ 
لة سال 
ي 1956 لة بابةت 
َ 
1931 ديوانةكةي نالي لة بةغداد ضاثكراوة، بةلآم (ظاسيلي نيكيتن) هؤشيارانة لة سال 
يَت: بة بةهرةترين شاعﻴﺮاني سةردةمي تازةية، لة ريزي ثَيشةوة دةبيَ ناوي شاعﻴﺮاني سةدةي 
َ 
نالييةوة دةل 
نؤزدةهةم ببةين كة (نالي، كوردي، سالم و حاجي قادري كؤيي). 
(كتيَبي ديواني نالي د.مارف خةزنةدار لاثةرِة( 18 ). 
يةكَيكي تريش لةو سةرضاوانةي تري نووسةر بؤ ساغكردنةوةي شيعرةكاني نالي ثشتي ثَيبةستون، بةدةر 
لةو ديوانة ضاثكراوانةي شاعﻴﺮ كة لة (سنة و بةغداد و هةولَير) سوديشي لة ضةندين دةستنووسي تري نالي 
ي ( 1216 ه/ 1898 م دا) 
َ 
لة سال 
َ 
لا 
َ 
وةرطرتووة، لة وانة دةستنووسي ديواني نالي كة لةلايةن مةلا عةبدول 
ي 1913 رةنووس كراوة، 
َ 
رةنووس كراوة، دةستنووسي ديواني نالي، بة دةستي جةمالي مةلا ئةحمةد لة سال 
ي 1903 لة لايةن محةمةد ئةمﻴﻦ زةكي مَيذوونووسي كورد رةنووسكراوة، 
َ 
دةستنووسي ديواني نالي لة سال 
ي 1945 نووسراوة، ئةمة جطة لة هةموو 
َ 
دةستنووسي (سؤزي نيشتيمان) لة لايةن نةجمةدين مةلاوة لة سال 
وبوبونةوة، كة ئةو 
َ 
ئةو دةستنووس و شيعرانةي شاعﻴﺮ كة بة هةموو ناوضةكاني كوردستاني خواروودا بلا 
ي خوَيندةواراندا دةستدةكةوتن و لةو كاتانةشدا 
َ 
دةستنووسانةش لة حوجرةو مةدرةسةو ديوةخان و مال 
يَكي باشي 
َ 
شيعري نالي لة سةر زاري مةلاو فةقَيياندا بةردةوام وتراوةتةوةو بةمةش دةستاودةستي كردووةو رؤل 
بينييوة بؤ ساغكردنةوةي شيعرة راستةقينةكاني خودي شاعﻴﺮ خؤي. 
يَت :دواي بةراوردكردني هةموو ئةو 
َ 
هةر بؤ ساغكردنةوةي يةكة بةيةكةي شيعرةكاني نالي نووسةر دةل 
بذارد، كة لة طياني نالي و ئسلوبي نالي و 
َ 
سةرضاوانةو ئةو شيعرانةي شاعﻴﺮ، لة ئةنجامدا ئَيمة ئةو تَيكستةمان هةل 
دنياي نالييةوة نزيكة،خؤ ئةطةر بكةوتينايةتة بةرامبةر دوو تَيكست يان زياتر كة هةموويان لة نالي دةوةشَينةوة، 
نزيكﺘﺮينيان لة نالي لة ناو شيعرةكةدا تؤماركراوةو ئةويﺘﺮيان لة ثةراوَيزي لاثةرِةكةدا نووسراوة. 
بةدةر لةم ساغكردنةوانةي شيعرةكاني نالي د. مارف خةزنةدار لةم كتَيبةدا سةرنج و تَيبيني و رِةخنةي 
خؤي لةسةر هةنديَ لةو كتَيب و نووسينانة دةخاتة رِوو كة لة ئةدةبياتي كورديدا لة سةر نالي نووسراون، لَة 
زاري نالي ) مةسعود محةمةد، ئاوا رِةخنةي خؤي لةم كتَيبة دةردةبرَِيت: ( لةطةل 
َ 
وانة كتَيبي (ضةثكَيك لة طول 
كو لة سةرانسةري ديوانةكةي، 
َ 
ي و وردةكاري و وةستايي نالي نةوةكو تةنيا لةم شيعرانةدا، بةل 
َ 
هةموو قوول 
ة شيعر، دةيتواني جَيي هةنديَرِة) طةلَيك زؤرة بؤ لَيكدانةوةي كةمﺘﺮ لة 60 دَيمةوة ( 195 لاثةرِهَيشتا بة لاي ئَي 
لة تَيبينييةكاني لة لاثةرِةي كةمﺘﺮ بكاتةوة، بةلآم ديارة زؤربةي قسةكاني لة دوورونزيكةوة و بة هيض جؤرَيك 
ثةيوةنديان بة نالييةوة نيية!!). 
(ديواني نالي.. ساغكردنةوة لة سةر تيَكستي دةستنووس و ضاثكراوي شاعﻴﺮ..لا 14 )

More Related Content

What's hot

الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
Facebook
 
здійснення мовленнєвого режиму в школі, де навчаються діти з ураженою слухово...
здійснення мовленнєвого режиму в школі, де навчаються діти з ураженою слухово...здійснення мовленнєвого режиму в школі, де навчаються діти з ураженою слухово...
здійснення мовленнєвого режиму в школі, де навчаються діти з ураженою слухово...
Вячеслав Кузьменко
 
Allari atta-01-03
Allari atta-01-03Allari atta-01-03
Allari atta-01-03
venkatesha9
 
Aedi asleelam-01
Aedi asleelam-01Aedi asleelam-01
Aedi asleelam-01
venkatesha9
 

What's hot (20)

Touheed ki ahmiyat 1
Touheed ki ahmiyat 1Touheed ki ahmiyat 1
Touheed ki ahmiyat 1
 
الجزرية
الجزريةالجزرية
الجزرية
 
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
 
здійснення мовленнєвого режиму в школі, де навчаються діти з ураженою слухово...
здійснення мовленнєвого режиму в школі, де навчаються діти з ураженою слухово...здійснення мовленнєвого режиму в школі, де навчаються діти з ураженою слухово...
здійснення мовленнєвого режиму в школі, де навчаються діти з ураженою слухово...
 
الضبط بالتعقيد للمتشابه اللفاظي في القرآن المجيد
الضبط بالتعقيد للمتشابه اللفاظي في القرآن المجيدالضبط بالتعقيد للمتشابه اللفاظي في القرآن المجيد
الضبط بالتعقيد للمتشابه اللفاظي في القرآن المجيد
 
"Природа рідного краю у творчості Т.Шевченка"
 "Природа рідного краю у творчості Т.Шевченка" "Природа рідного краю у творчості Т.Шевченка"
"Природа рідного краю у творчості Т.Шевченка"
 
Feasts of the lord (telugu)
Feasts of the lord (telugu)Feasts of the lord (telugu)
Feasts of the lord (telugu)
 
دليل كتاب التوحيد معلم ثالث ابتدائي في المملكة العربية السعودية
دليل كتاب التوحيد معلم ثالث ابتدائي في المملكة العربية السعوديةدليل كتاب التوحيد معلم ثالث ابتدائي في المملكة العربية السعودية
دليل كتاب التوحيد معلم ثالث ابتدائي في المملكة العربية السعودية
 
كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت گرنگي كات له‌ ژياني باوه‌رِدار--ا...
كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت گرنگي كات له‌ ژياني باوه‌رِدار--ا...كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت گرنگي كات له‌ ژياني باوه‌رِدار--ا...
كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت گرنگي كات له‌ ژياني باوه‌رِدار--ا...
 
MS Word 2007 bengali tutorial
MS Word 2007 bengali tutorialMS Word 2007 bengali tutorial
MS Word 2007 bengali tutorial
 
Ammayi veta-01
Ammayi veta-01Ammayi veta-01
Ammayi veta-01
 
Allari atta-01-03
Allari atta-01-03Allari atta-01-03
Allari atta-01-03
 
Rare desi.com.menatta (img)
Rare desi.com.menatta (img)Rare desi.com.menatta (img)
Rare desi.com.menatta (img)
 
3
33
3
 
Qu'annaa
Qu'annaaQu'annaa
Qu'annaa
 
پێگەی شیعری منداڵان لای شاعیرانی کورد ٠١
پێگەی شیعری منداڵان لای شاعیرانی کورد   ٠١پێگەی شیعری منداڵان لای شاعیرانی کورد   ٠١
پێگەی شیعری منداڵان لای شاعیرانی کورد ٠١
 
Aedi asleelam-01
Aedi asleelam-01Aedi asleelam-01
Aedi asleelam-01
 
Church quiz
Church quizChurch quiz
Church quiz
 
Atadi katha-01
Atadi katha-01Atadi katha-01
Atadi katha-01
 
Fore play
Fore playFore play
Fore play
 

Viewers also liked

مه‌حوی
مه‌حویمه‌حوی
مه‌حوی
saydsadq
 
چل گوڵــــ
چل گوڵــــچل گوڵــــ
چل گوڵــــ
saydsadq
 
دیوانی شێخ ڕه‌زای تاڵه‌بــــــانی
دیوانی شێخ ڕه‌زای تاڵه‌بــــــانیدیوانی شێخ ڕه‌زای تاڵه‌بــــــانی
دیوانی شێخ ڕه‌زای تاڵه‌بــــــانی
saydsadq
 
ئةدةبى كوردى
ئةدةبى كوردىئةدةبى كوردى
ئةدةبى كوردى
dr.luqmanraouf
 
رةخنةى ئةدةبى
رةخنةى ئةدةبىرةخنةى ئةدةبى
رةخنةى ئةدةبى
dr.luqmanraouf
 
به‌درخانیه‌كان
به‌درخانیه‌كانبه‌درخانیه‌كان
به‌درخانیه‌كان
saydsadq
 
رةخنةى ئةدةبى
رةخنةى ئةدةبىرةخنةى ئةدةبى
رةخنةى ئةدةبى
dr.luqmanraouf
 
سةرةتايةك بؤ رؤمان و شيعرى سةربةستى كوردى
 سةرةتايةك بؤ رؤمان و شيعرى سةربةستى كوردى سةرةتايةك بؤ رؤمان و شيعرى سةربةستى كوردى
سةرةتايةك بؤ رؤمان و شيعرى سةربةستى كوردى
dr.luqmanraouf
 
فه‌رهه‌نگی كوردی- عه‌ره‌بی- ئینگلزی
فه‌رهه‌نگی كوردی- عه‌ره‌بی- ئینگلزیفه‌رهه‌نگی كوردی- عه‌ره‌بی- ئینگلزی
فه‌رهه‌نگی كوردی- عه‌ره‌بی- ئینگلزی
saydsadq
 
Course book-رةخنةى ئةدةبى
Course book-رةخنةى ئةدةبىCourse book-رةخنةى ئةدةبى
Course book-رةخنةى ئةدةبى
dr.luqmanraouf
 
شيوازو ريكاكانى وانةوتنةوة
شيوازو ريكاكانى وانةوتنةوةشيوازو ريكاكانى وانةوتنةوة
شيوازو ريكاكانى وانةوتنةوة
dr.luqmanraouf
 
كيف تكتب خطة تشغيلية لمنظمة - د. طارق السويدان
كيف تكتب خطة تشغيلية لمنظمة - د. طارق السويدانكيف تكتب خطة تشغيلية لمنظمة - د. طارق السويدان
كيف تكتب خطة تشغيلية لمنظمة - د. طارق السويدان
Mohammed Azab
 

Viewers also liked (15)

دیوانی نالی
دیوانی نالیدیوانی نالی
دیوانی نالی
 
مه‌حوی
مه‌حویمه‌حوی
مه‌حوی
 
دیوان
دیواندیوان
دیوان
 
چل گوڵــــ
چل گوڵــــچل گوڵــــ
چل گوڵــــ
 
دیوانی شێخ ڕه‌زای تاڵه‌بــــــانی
دیوانی شێخ ڕه‌زای تاڵه‌بــــــانیدیوانی شێخ ڕه‌زای تاڵه‌بــــــانی
دیوانی شێخ ڕه‌زای تاڵه‌بــــــانی
 
ئةدةبى كوردى
ئةدةبى كوردىئةدةبى كوردى
ئةدةبى كوردى
 
رةخنةى ئةدةبى
رةخنةى ئةدةبىرةخنةى ئةدةبى
رةخنةى ئةدةبى
 
به‌درخانیه‌كان
به‌درخانیه‌كانبه‌درخانیه‌كان
به‌درخانیه‌كان
 
رةخنةى ئةدةبى
رةخنةى ئةدةبىرةخنةى ئةدةبى
رةخنةى ئةدةبى
 
سةرةتايةك بؤ رؤمان و شيعرى سةربةستى كوردى
 سةرةتايةك بؤ رؤمان و شيعرى سةربةستى كوردى سةرةتايةك بؤ رؤمان و شيعرى سةربةستى كوردى
سةرةتايةك بؤ رؤمان و شيعرى سةربةستى كوردى
 
فه‌رهه‌نگی كوردی- عه‌ره‌بی- ئینگلزی
فه‌رهه‌نگی كوردی- عه‌ره‌بی- ئینگلزیفه‌رهه‌نگی كوردی- عه‌ره‌بی- ئینگلزی
فه‌رهه‌نگی كوردی- عه‌ره‌بی- ئینگلزی
 
Course book-رةخنةى ئةدةبى
Course book-رةخنةى ئةدةبىCourse book-رةخنةى ئةدةبى
Course book-رةخنةى ئةدةبى
 
Berewebirdiny pol
Berewebirdiny polBerewebirdiny pol
Berewebirdiny pol
 
شيوازو ريكاكانى وانةوتنةوة
شيوازو ريكاكانى وانةوتنةوةشيوازو ريكاكانى وانةوتنةوة
شيوازو ريكاكانى وانةوتنةوة
 
كيف تكتب خطة تشغيلية لمنظمة - د. طارق السويدان
كيف تكتب خطة تشغيلية لمنظمة - د. طارق السويدانكيف تكتب خطة تشغيلية لمنظمة - د. طارق السويدان
كيف تكتب خطة تشغيلية لمنظمة - د. طارق السويدان
 

Similar to دیوانی نـــــــالی

ظاهرة البرق تشهد بصدق النبي الكريم باللغة الكردية
ظاهرة البرق تشهد بصدق النبي الكريم  باللغة الكرديةظاهرة البرق تشهد بصدق النبي الكريم  باللغة الكردية
ظاهرة البرق تشهد بصدق النبي الكريم باللغة الكردية
F El Mohdar
 
په‌راوێزه‌ ميدياييه‌كان 4 ئه‌رسه‌لان ره‌حمان
په‌راوێزه‌ ميدياييه‌كان 4 ئه‌رسه‌لان ره‌حمانپه‌راوێزه‌ ميدياييه‌كان 4 ئه‌رسه‌لان ره‌حمان
په‌راوێزه‌ ميدياييه‌كان 4 ئه‌رسه‌لان ره‌حمان
Arsalan Rahman
 
ابو عبداللە دلوفان السندی
ابو عبداللە دلوفان السندیابو عبداللە دلوفان السندی
ابو عبداللە دلوفان السندی
Semian Sindi
 

Similar to دیوانی نـــــــالی (20)

الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
 
ظاهرة البرق تشهد بصدق النبي الكريم باللغة الكردية
ظاهرة البرق تشهد بصدق النبي الكريم  باللغة الكرديةظاهرة البرق تشهد بصدق النبي الكريم  باللغة الكردية
ظاهرة البرق تشهد بصدق النبي الكريم باللغة الكردية
 
Obsessive compulsive disorder and coronavirus
Obsessive compulsive disorder and coronavirusObsessive compulsive disorder and coronavirus
Obsessive compulsive disorder and coronavirus
 
University of sulaimanyah - School of dentistry - Yearbook - 2012/2013
University of sulaimanyah - School of dentistry - Yearbook - 2012/2013University of sulaimanyah - School of dentistry - Yearbook - 2012/2013
University of sulaimanyah - School of dentistry - Yearbook - 2012/2013
 
هونةريَ ئاراستةكرنا ثرسياران
هونةريَ ئاراستةكرنا ثرسياران هونةريَ ئاراستةكرنا ثرسياران
هونةريَ ئاراستةكرنا ثرسياران
 
كات وةك شمشيَر واية ئةطةر نةيبرِي دةتبرِيَت
كات وةك شمشيَر واية ئةطةر نةيبرِي دةتبرِيَتكات وةك شمشيَر واية ئةطةر نةيبرِي دةتبرِيَت
كات وةك شمشيَر واية ئةطةر نةيبرِي دةتبرِيَت
 
پاوه‌رپۆينت كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت-گرنگي كات له‌ ژياني ب...
پاوه‌رپۆينت كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت-گرنگي كات له‌ ژياني ب...پاوه‌رپۆينت كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت-گرنگي كات له‌ ژياني ب...
پاوه‌رپۆينت كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت-گرنگي كات له‌ ژياني ب...
 
سیستەمی پەمپی ئاو
سیستەمی پەمپی ئاوسیستەمی پەمپی ئاو
سیستەمی پەمپی ئاو
 
Scintific research kurdish
Scintific  research kurdishScintific  research kurdish
Scintific research kurdish
 
بؤضي طرنطة بةذداربم لةضالاكيةكان؟
بؤضي طرنطة بةذداربم لةضالاكيةكان؟بؤضي طرنطة بةذداربم لةضالاكيةكان؟
بؤضي طرنطة بةذداربم لةضالاكيةكان؟
 
په‌راوێزه‌ ميدياييه‌كان 4 ئه‌رسه‌لان ره‌حمان
په‌راوێزه‌ ميدياييه‌كان 4 ئه‌رسه‌لان ره‌حمانپه‌راوێزه‌ ميدياييه‌كان 4 ئه‌رسه‌لان ره‌حمان
په‌راوێزه‌ ميدياييه‌كان 4 ئه‌رسه‌لان ره‌حمان
 
په‌راوێزه‌ ميدياييه‌كان 4
په‌راوێزه‌ ميدياييه‌كان 4په‌راوێزه‌ ميدياييه‌كان 4
په‌راوێزه‌ ميدياييه‌كان 4
 
Princess diana شازادة ديانا
Princess diana شازادة ديانا Princess diana شازادة ديانا
Princess diana شازادة ديانا
 
University Of Duhok.pdf
University Of Duhok.pdfUniversity Of Duhok.pdf
University Of Duhok.pdf
 
كتاب الحديث للفصل السادس من الاولية
كتاب الحديث للفصل السادس من الاوليةكتاب الحديث للفصل السادس من الاولية
كتاب الحديث للفصل السادس من الاولية
 
ابو عبداللە دلوفان السندی
ابو عبداللە دلوفان السندیابو عبداللە دلوفان السندی
ابو عبداللە دلوفان السندی
 
Water pump
Water pumpWater pump
Water pump
 
هونه‌ری كرین
هونه‌ری كرینهونه‌ری كرین
هونه‌ری كرین
 
وورك زلى
وورك زلىوورك زلى
وورك زلى
 
کارنامەی ناونیشان لە دەقەوالاکانی شێرکۆ بێکەسدا
 کارنامەی ناونیشان لە دەقەوالاکانی شێرکۆ بێکەسدا کارنامەی ناونیشان لە دەقەوالاکانی شێرکۆ بێکەسدا
کارنامەی ناونیشان لە دەقەوالاکانی شێرکۆ بێکەسدا
 

دیوانی نـــــــالی

  • 1. 210 ديواني نالي (ساغكردنةوة لةسةر تيَكستي دةستنووسء ضاثكراوي ديواني شاعﻴﺮ) كامةران سوبحان ساقي وةرة رةنطﻴﻦ كة بة ثةنجة لةبي ئةقداح بةم راحة لة سةر راحة دةلَيَن راحةتي ئةرِواح بةم كاسة لة سةر ثةنجة دةلَيَن نووري عةلا نوور رةخشانة لة ميشكاتي قةدةح دا وةكو ميسباح نالي شاعﻴﺮ، يةكَيكة لةو شاعﻴﺮة كلاسيكييانةي ئةدةبياتي كوردي، كة زؤرترين و جؤراوجؤرترين بؤضوون لةسةر شيعرو غةزةلةكاني دروستبووة، بة تايبةتيش لةرِوي ساغكردنةوةي زمان و شَيوازي ئاخافتن و ئاستي ي جوان لة ئَيستا و رِابردووي ئةدةبي َ زماني شيعري، لةم شَيوازة ساغكردنةوةو بةدواداضوونةدا ضةندين هةول ةكاني بةهةشتي مةلاعةبدولكةريمي مودةرِيس و حةمةي مةلاكةريم و (ضةثكَيك َ كورديدا دةبينﻴﻦ، جطة لة هةول زاري نالي) يةكةي مةسعود محةمةد، كتَيبي (ديواني نالي.. ساغكردنةوة لة سةر تَيكستي دةستنووس َ لة طول
  • 2. ة ناوازانةي 211 َ و ضاثكراوي ديواني شاعﻴﺮ) يةكَيكة لةو هةول ي رابردوودا دووجار َ د.مارف خةزنةدار، كة لة ماوةي سي سال ي 1977 و دووةم ضاثي َ ضاثيكردووةتةوة، يةكةميان سال ئةم كتَيبةش ئةمسالأ لة دووتوَيي 200 لاثةرِةداية و بة هةردوو ثَيشةكي ضاثي يةكةم و دووةم طؤشةنيطايةكي رون و ئاشكراي لةسةر جيهان و دنيابينيني نالي خستووةتةرِوو، يَكي طةورةي بة شيعري ناليدا َ ئةمة جطة لةوةي كَيومال كردووةو وةك نالي ناسَيك بةشَيكي زؤري شيعرةكاني ساغكردووةتةوة لةو بؤضوون و تَيرِوانيينة جياوازانةي كة لةسةر شيعرةكاني لةلايةن رِةخنةطرانةوة دروست بوون. بةدةر لة ساغكردنةوةي شيعرةكاني نالي، د.مارف خةزنةدار بةدواي بؤضووني طةرِيدةو رؤذهةلآتناسةكان دةرِوات، بةتايبةتي ئةوانةي بؤضوونيان لةسةر شيعرو بةرهةمي نالي هةية، كاتَيك مينؤرسكي لةبارةي سيَ دَيرِة شيعري وةرطَيرِاوي روسي نالييدا دةكةوَيـتة طومان و نازانَيت ئايا ئةو دَيرِانة هيني نالﻴﻦ يان نا؟ ضونكة يَت : ئةم شيعرانةم لة سةر زماني َ مينؤرسكي بؤخؤي دةل يَت: َ خييةوة بيستووة، شيعرةكةش دةل َ كوردَيكي ئابلا د. مارف خةزنةدار زولَفت بة قةدت دا كة ثةريَشان و بلآوة ئةمرِؤ لة مني شيفتة ئالَؤز بةداوة بؤضي نةطريم سةد كةرِةتم دلَ دةشكيَنيَ مةي بؤ نةرِيَذيَ شوشة لة سةد جيَوة شكاوة. يَت: َ لة شوَينَيكيﺘﺮيشدا دةل هةر ضةندة كة رووتم بة خودا مةيلي رووتم بيَ بةرطيية عيللةت كة هةتيو مةيلي هةتاوة. يَ ئةمة شيعري ناليية، َ يَت :( بةل َ نووسةر ئةم شيعرة وةرطَيراوة روسييةي شيعري نالي ساغدةكاتةوةو دةل بَيطومان ئَيمة دةتوانﻴﻦ وةلآمي مينؤرسكي بدةينةوة كة ئةم شيعرانة هي نالﻴﻦ، هةرسيَ دَيرِة غةزةلَيكن، دَيرِي بةكةم و دووةم سةرةتاي غةزةلةكةية، بةلآم دَيرِي سَييةم ئةوةي بة تةنياية، دَيرِي ضوارةمي غةزةلةكةية، غةزةلةكة هةمووي نؤ دَيرِة. ئةمة جطة لة هَينانةوةي وتةو بؤضووني هةنديَ نووسةرو رةخنةطري ئةوروثي لةسةر شيعري نالي، كة بة بؤضووني د.مارف خةزنةدار هيض شاعﻴﺮَيكي كلاسيكي كورد هَيندةي نالي لة دةرةوةي ولآت ناوبانطي ثةيدا
  • 3. نةكردووة. 212 ي َ يَت طواية لة سال َ ي 1955 دا (تؤما بووا) بة زماني فةرِةنسي لة وتارَيكدا ناوي نالي دةبا و دةل َ لة سال ي 1956 لة بابةت َ 1931 ديوانةكةي نالي لة بةغداد ضاثكراوة، بةلآم (ظاسيلي نيكيتن) هؤشيارانة لة سال يَت: بة بةهرةترين شاعﻴﺮاني سةردةمي تازةية، لة ريزي ثَيشةوة دةبيَ ناوي شاعﻴﺮاني سةدةي َ نالييةوة دةل نؤزدةهةم ببةين كة (نالي، كوردي، سالم و حاجي قادري كؤيي). (كتيَبي ديواني نالي د.مارف خةزنةدار لاثةرِة( 18 ). يةكَيكي تريش لةو سةرضاوانةي تري نووسةر بؤ ساغكردنةوةي شيعرةكاني نالي ثشتي ثَيبةستون، بةدةر لةو ديوانة ضاثكراوانةي شاعﻴﺮ كة لة (سنة و بةغداد و هةولَير) سوديشي لة ضةندين دةستنووسي تري نالي ي ( 1216 ه/ 1898 م دا) َ لة سال َ لا َ وةرطرتووة، لة وانة دةستنووسي ديواني نالي كة لةلايةن مةلا عةبدول ي 1913 رةنووس كراوة، َ رةنووس كراوة، دةستنووسي ديواني نالي، بة دةستي جةمالي مةلا ئةحمةد لة سال ي 1903 لة لايةن محةمةد ئةمﻴﻦ زةكي مَيذوونووسي كورد رةنووسكراوة، َ دةستنووسي ديواني نالي لة سال ي 1945 نووسراوة، ئةمة جطة لة هةموو َ دةستنووسي (سؤزي نيشتيمان) لة لايةن نةجمةدين مةلاوة لة سال وبوبونةوة، كة ئةو َ ئةو دةستنووس و شيعرانةي شاعﻴﺮ كة بة هةموو ناوضةكاني كوردستاني خواروودا بلا ي خوَيندةواراندا دةستدةكةوتن و لةو كاتانةشدا َ دةستنووسانةش لة حوجرةو مةدرةسةو ديوةخان و مال يَكي باشي َ شيعري نالي لة سةر زاري مةلاو فةقَيياندا بةردةوام وتراوةتةوةو بةمةش دةستاودةستي كردووةو رؤل بينييوة بؤ ساغكردنةوةي شيعرة راستةقينةكاني خودي شاعﻴﺮ خؤي. يَت :دواي بةراوردكردني هةموو ئةو َ هةر بؤ ساغكردنةوةي يةكة بةيةكةي شيعرةكاني نالي نووسةر دةل بذارد، كة لة طياني نالي و ئسلوبي نالي و َ سةرضاوانةو ئةو شيعرانةي شاعﻴﺮ، لة ئةنجامدا ئَيمة ئةو تَيكستةمان هةل دنياي نالييةوة نزيكة،خؤ ئةطةر بكةوتينايةتة بةرامبةر دوو تَيكست يان زياتر كة هةموويان لة نالي دةوةشَينةوة، نزيكﺘﺮينيان لة نالي لة ناو شيعرةكةدا تؤماركراوةو ئةويﺘﺮيان لة ثةراوَيزي لاثةرِةكةدا نووسراوة. بةدةر لةم ساغكردنةوانةي شيعرةكاني نالي د. مارف خةزنةدار لةم كتَيبةدا سةرنج و تَيبيني و رِةخنةي خؤي لةسةر هةنديَ لةو كتَيب و نووسينانة دةخاتة رِوو كة لة ئةدةبياتي كورديدا لة سةر نالي نووسراون، لَة زاري نالي ) مةسعود محةمةد، ئاوا رِةخنةي خؤي لةم كتَيبة دةردةبرَِيت: ( لةطةل َ وانة كتَيبي (ضةثكَيك لة طول كو لة سةرانسةري ديوانةكةي، َ ي و وردةكاري و وةستايي نالي نةوةكو تةنيا لةم شيعرانةدا، بةل َ هةموو قوول ة شيعر، دةيتواني جَيي هةنديَرِة) طةلَيك زؤرة بؤ لَيكدانةوةي كةمﺘﺮ لة 60 دَيمةوة ( 195 لاثةرِهَيشتا بة لاي ئَي لة تَيبينييةكاني لة لاثةرِةي كةمﺘﺮ بكاتةوة، بةلآم ديارة زؤربةي قسةكاني لة دوورونزيكةوة و بة هيض جؤرَيك ثةيوةنديان بة نالييةوة نيية!!). (ديواني نالي.. ساغكردنةوة لة سةر تيَكستي دةستنووس و ضاثكراوي شاعﻴﺮ..لا 14 )