Pharmaceutical Business Review Kasım 2012 sayısındaki "Sağlık sektörü için dijital dünya ve sosyal medya ne vaad ediyor" başlıklı yazım.

1. SOSYAL MEDYA
Dr. Sertaç Do¤anay
Kurucu, Genel Koordinatör, Social Touch
Kurucu, Yönetici Editör, Tek Doz Dijital (@tekdozdijital)
Dijital dünya ve
sosyal medya ne vaad ediyor?
‹nternet, kullan›c› davran›fllar›n›n tüm evrelerine güçlü bir flekilde hükmediyor.
Merhaba. Bu say›da sizleri, sa¤l›k ve ilaç sektörünü yak›ndan soruflturma, yak›nl›k hissetme, sat›n almaya karar verme, sat›n
ilgilendiren iki trend ile buluflturuyorum. Tahmin ediyorum ki almadan önce son araflt›rma ve sat›n alman›n gerçekleflmesine
bahsedece¤im bu iki konu flimdiye kadar pek gündeminizde kadar tüm evrelerde internet ve sosyal a¤lar kullan›c›lar›
de¤ildi. Bu iki konu toplum sa¤l›¤›n› yak›ndan ilgilendirdi¤inden etkiliyor.
yaz›m; gerek resmi mercilere, gerek ilaç firmalar›na ve sa¤l›k
hizmeti veren kurumlara, gerek STK’lara (uzmanl›k dernekleri, Anketi cevaplayanlar›n %84’ü, ilaçlarla ilgili bilgi almak için
vak›flar), gerekse doktor ve eczac›lara aç›k bir ça¤r› olarak da internete baflvurduklar›n› ifade ettiler. Bu kiflilerin %64’ü bu
kabul edilebilir. aramay› Google yoluyla yapt›klar›n› ve karfl›lar›na ç›kan ilk linklere
t›klayarak ulaflt›klar› bilgiyle yetindiklerini ifade ettiler.
‹laç, doktor ve hastane ar›yoruz...
Evet, s›k› durun: Anketi cevaplayanlar›n %40’› flimdiye kadar
Sa¤l›k ve ilaç sektörüne sosyal medya ve dijital pazarlama en az bir defa, internetten ulaflt›klar› bilgi do¤rultusunda bir ilac›
alan›nda hizmet veren Social Touch, Eylül 2012’de Türk internet kullanmaktan vazgeçtiklerini ifade etti.
kullan›c›s›n›n sa¤l›k bilgisi ve hizmetlerine ulaflmada bu alan›
nas›l kulland›¤›n› ö¤renmek için bir anket haz›rlad›. Anket sorular› IMS Health sayesinde, günlük olarak hangi ilac›n ecza
doktorsitesi.com’un kay›tl› kullan›c›lar› aras›ndan 1.289 kifliye, deposundan eczanelere kaç kutu sat›ld›¤›n› görebiliyoruz. Henüz
5 günlük sürede, demografik kategorizasyon yap›lmadan eczanelerden hangi ürünün kaç kutu sat›ld›¤›n›
yöneltildi. Beni hiç de flafl›rtmayan sonuçlar›n bir k›sm›n› sizinle bildiren merkezi bir rapor sistemi yok. Onun da ötesinde,
paylafl›yorum. Tüm detaylara ve yorumlara eriflmek için hasta taraf›ndan eczaneden al›nan ilac›n ne kadar›n›n tüketildi¤i
info@socialtouch.com.tr adresinden Social Touch’a ulaflabilirsiniz. hakk›nda bize fikir verecek bir veri de yok. Bu anket, internet
aramalar›n›n, doktor taraf›ndan reçete edilen bir ilac›n
‹nternet, kullan›c› davran›fllar›n›n tüm evrelerine güçlü bir flekilde hasta taraf›ndan kullan›m›n› ne kadar ve ne flekilde etkiledi¤ini
hükmediyor. Ürün veya hizmeti ön araflt›rma baflka bir deyiflle ortaya koyuyor.
120 Pharmaceutical Business Review I Temmuz-Ekim 2012

2. ‹nternet, ne yaz›k ki kimi zaman içeri¤inin güvenilirli¤i tart›flma dair bilgilere de rastlad›¤›m› belirteyim. Bir pandemiyi 7 gün
götüren platformlara ve sitelere de ev sahipli¤i yap›yor. Halbuki önceden öngörmek binlerce insan›n hayat›n› kurtarabilir!
biz biliyoruz ki ortalama bir kullan›c›, herhangi bir Google aramas›
sonucunda yaklafl›k %75 oran›nda karfl›s›na ç›kan ilk 3 linke Yine belirtmekte fayda görüyorum, bu multidisipliner bir proje.
t›klay›p sonras›na bakm›yor. Yani basit bir hesapla konu ilaçsa, Projenin ayaklar›na bakt›¤›m›zda; sosyal medya profesyonel-
hastan›n karar›n› büyük ölçüde etkileyecek fley bu ilk s›radaki lerinin, lokasyon bazl› servis sa¤lay›c›lar›n, mobil iletiflim teknolojisi
linkler oluyor. ‹flte bu aflamada, gerek ilaç firmalar›n›n, gerek üreticilerinin ve dijital monitorizasyon servisi veren kurumlar›n,
uzmanl›k derneklerinin, gerekse doktorlar›n hastalar› hatta ileri aflamada, veri madencili¤i (data mining) alan›nda
yönlendirmek ve do¤ru bilgiye ulaflt›rmak için yapabilecekleri görev yapan mühendislerin bir ekip anlay›fl› içinde çal›flt›klar›n›
fleyler var. Bahsettiklerimin teknik detaylar›n› bana ayr›lm›fl görüyoruz. Öyle tahmin ediyorum ki, semantik web teknolojisi
sayfalara s›¤d›rmam her zaman mümkün de¤il, dolay›s›yla bu çok yak›nda gerçekten de leb demeden leblebiyi anlayacak
konuya özel bilgi almak, yap›labilecekleri tart›flmak ve elbette k›vama gelecek ve belki de o gün koruyucu-önleyici t›bb›n kitab›
de¤erli bilgilerinizle beni buluflturmak için bana ulaflman›zdan tekrar yaz›lacak. Semantik web teknolojisiyle ilgili, geçti¤imiz
mutluluk duyar›m. Belki bir süre sonra, sektör profesyonellerini günlerde düzenlenen Digital Health Summit’te bir konuflmac›n›n
belli bir konuyu konuflmak için bir araya getiren sohbet toplant›lar› anlatt›¤› örne¤i de sizinle paylaflmadan edemeyece¤im çünkü
da organize ederiz. çok ama çok çarp›c›. Veri madencili¤i alan›nda çal›flan firmalar-
dan birinin kulland›¤› yaz›l›m sayesinde kad›n Facebook kulla-
Hepimiz mobiliz n›c›lar›n›n durum güncellemelerinde kulland›klar› sözcüklerden
menstrüel siklusun hangi faz›nda olduklar›n›, hatta hamile
Türkiye’de mobil telefonla internete ba¤lanan abonelerin olduklar›n› anlayabildi¤ini söylesem abartt›¤›m› m› düflünürdünüz?
say›s› 2012 ikinci çeyre¤inde 8.790.698 olarak kaydedildi Tipik baz› ürünlerin pazarlanmas› alan›nda ne büyük bir devrim
(Kaynak: Türkiye’de ‹nternet Kullan›m› ve Mobil Pazar ‹statistikleri yafland›¤›n› fark ettiniz de¤il mi? Kimi zaman henüz hamileli¤inin
BTK 2012 Q2 Raporu). 2014 itibar›yla tüm dünyada mobilden fark›na varmam›fl baz› kad›nlar›n teflhise çok k›sa süre kala bebek
internete girifllerin bilgisayardan girifllerin üzerine ç›kaca¤› eflyalar›n›n reklamlar›yla karfl›laflt›¤›n› düflünün… Sosyal medya,
tahmin ediliyor (Kaynak: Microsoft Tag 2012) ki bana kal›rsa o pazarlamada her geçen gün daha önemli bir güç halini alacak.
kadar bile sürmeyecek.
Son olarak sa¤l›k ve ilaç sektöründe çal›flan ya da bu sektörlere
Birkaç çarp›c› istatistik hizmet veren, sosyal medya ve dijital teknolojiye merakl›
okuyucular›m›z için de güzel bir haber vererek bitireyim.
A.B.D.’de yaflayan insanlar›n %53’ü en az bir defa bir ma¤azada Pharmaceutical Business Review, yaklafl›k 1,5 senedir, bana bu
yapt›klar› al›flverifl s›ras›nda mobil telefonlar›ndan yapt›klar› alandaki flahsi tecrübemi ve bilgimi aktarma f›rsat› sunuyor.
araflt›rma sebebiyle bir ürünü almaktan vazgeçtiklerini ifade Yaz›lar›ma gelen yorum ve tepkiler beni hem çok motive ediyor
etmifller (Kaynak: IAB “Mobile Phone Shopping Diaries May hem de memnun k›l›yor. Bunun yan›nda sosyal medya ve dijital
2012” Bafll›kl› Rapor). Ankete kat›lanlar›n %21’i daha iyi bir fiyat teknoloji her gün ola¤anüstü bir h›zla gelifliyor. Biz de bu alandaki
bulduklar›, %11’i ise olumsuz bir kullan›c› yorumuyla karfl›laflt›klar› geliflmeleri, araflt›rmalar›, haberleri merakl›lar›yla an›nda, gününde
için o ürünü sat›n almaktan vazgeçtiklerini ifade etmifller. Sahip paylaflmak için çok yak›nda Tek Doz Dijital’i hayata geçiriyoruz.
Sizler bu yaz›y› okurken, büyük ihtimalle tekdozdijital.com yay›n
olduklar› ak›ll› telefonlar› al›flverifl yapmak için kullananlar›n oran›
hayat›na bafllam›fl bulunacak. Konuk yazar olarak bize katk›da
ise 5’te 4 (Kaynak: cumScore 2012).
bulunacak kifliler aras›nda t›p, iletiflim, halkla iliflkiler, mühendislik
alanlar›nda akademik faaliyetlerini sürdüren ö¤retim üyeleri, ilaç,
Sa¤l›k alan›nda mobil teknolojilerin ve sosyal medyan›n kullan›m›
sa¤l›k hizmetleri, medikal sektörde çal›flan profesyoneller, reklam
bir pazarlama-sat›fl getirisinden öte hayat kurtaracak f›rsatlar
sektörü çal›flanlar›, doktorlar, eczac›lar ve elbette bu alanda
sunuyor. Dünyan›n farkl› co¤rafyalar›nda farkl› oranlar geçerliyse
ilerlemeyi kafas›na koymufl üniversite ö¤rencileri var. Sizler de
de Twitter kullan›c›lar›n›n yar›s›ndan fazlas›n›n mobil uygulamay›
bu dinamik ekibin bir parças› olmak, oluflturdu¤umuz kollektif
kulland›¤›n› söylersek yanl›fl yapmay›z.
platformda yer almak, fikir ve düflüncelerinizi paylaflmak isterseniz
tan›flmaktan memnuniyet duyar›z.
MappyHealth projesi, iflte tam da burada; yani mobilin, sosyal
medyan›n ve dijital monitorizasyonun ifl birli¤i yapt›¤› noktada
Bir dahaki say›ya kadar, sa¤l›cakla kal›n...
aktivitesine bafllam›fl. Detaylar›n› mappyhealth.com’da
görebilece¤iniz bu proje, ad› geçen yüzlerce hastal›¤› Twitter e-posta: sdoganay@socialtouch.com.tr
üzerinden takip ediyor ve dünyan›n herhangi bir yerinde
LinkedIn: Sertac Doganay, M.D. Facebook: Sertaç Do¤anay
yay›lmakta olan bir hastal›¤› anl›k saptayabiliyor, örne¤in kufl
gribi. Hatta pandemileri (k›talar aras› salg›nlar) geleneksel
saptama yöntemlerinden yaklafl›k 1 hafta önce saptayabildiklerine Twitter: @sertacdoganay Google Plus: Sertac Doganay
Pharmaceutical Business Review I Temmuz-Ekim 2012 121