1.
Θεωρία της Ανακαλυπτικής Μάθησης του J. Bruner<br />Επιμέλεια και Σχεδιασμός ΠαρουσίασηςΣμαράγδα Σ. Παπαδοπούλου<br />smapapaddedicated to foupou<br />Ακαδ. Έτος 2009 – 2010<br />

2.
Περιεχόμενα Παρουσίασης <br />Στόχος:Η αναγνώριση & η εφαρμογή των αρχών της Ανακαλυπτικής Μάθησης του Brunerστην εκπαίδευση<br />(σχολική – τεχνολογικά υποστηριζόμενη)<br /><ul><li>Ο Jerome Seymour Bruner

3.
Ευρετική-ανακαλυπτικήθεωρίαμάθησης

4.
Αντιληπτικοί μηχανισμοί μάθησης

5.
Η ανακαλυπτική μάθηση ως ενεργητική διαδικασία επεξεργασίας πληροφοριών

6.
Ανακαλυπτική μέθοδος – στάδια αφαίρεση κατά Brunner

7.
Παράγοντες που επηρεάζουν την αποτελεσματικότητα της ανακαλυπτικής μάθησης

8.
Ο ρόλος του εκπαιδευτικού στη μάθηση

9.
Εκπαιδευτικά Λογισμικά και Ανακαλυπτική Μάθηση</li></li></ul><li>Jerome Seymour Bruner<br />Σύντομο Βιογραφικό Σημείωμα <br />Ο Bruner γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη το 1915. Σπούδασε Ψυχολογία στο πανεπιστήμιο του Ντιούκ και συνέχισε τις μεταπτυχιακές και διδακτορικές του σπουδές στη Ψυχολογία στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ. Υπηρέτησε στο τμήμα Ψυχολογικού Πολέμου του Αμερικανικού στρατού και αργότερα ανέλαβε στο Χάρβαρντ διδακτικά καθήκοντα.<br />

10.

11.
Βασική θέσητου Bruner είναι ότι… <br />Principles of Bruner’s Theories http://tip.psychology.org/bruner.html<br />

12.
Τοσύστηματηςκατηγοριοποίησης<br />Ημάθησηείναιδημιούργημακατηγοριών, οιοποίεςβοηθούντο άτομο ναταξινομείομάδεςαντικειμένωνπουέχουνπραγματικέςδιαφορές, αλλάταξινομούνταιμεβάσητακοινάχαρακτηριστικά. Ηικανότητααυτήείναιέμφυτηαλλάεξαρτάταισεμεγάλοβαθμόαπότηνάσκηση.<br />

13.
Πλεονεκτήματατηςκατηγοριοποίησης<br /><ul><li>Βοηθάτοάτομονααπλοποιήσεικαιναμειώσειτηνπολυπλοκότητατουπεριβάλλοντόςτου.

14.
Τοάτομοαποκτάτηδυνατότηταναβρίσκειομοιότητεςανάμεσασταφαινόμενα.

15.
Προωθείτηνικανότητατουατόμουναβρίσκεισχέσειςανάμεσαστααντικείμενακαιταγεγονότα

16.
Επιταχύνεικαιπροωθείτημάθησηπεριορίζονταςτηνανάγκηγιαανατροφοδότησηκαι“επαναμάθηση”.

17.
Βοηθάστηνπρόβλεψη,τονσχεδιασμόκαιστηντροποποίησημιαςμελλοντικήςσυμπεριφοράςτουατόμου.</li></li></ul><li>Αντιληπτικοί μηχανισμοί μάθησης<br />Αναγνώριση<br />Αντίληψη<br />πληροφοριακών ερεθισμάτων<br />Ταύτιση<br />Ο οργανισμός αντιδρά εκλεκτικά στο περιβάλλον και σχηματίζει μια εικόνα του κόσμου που τον περιβάλλει με βάση τα συστήματα των κατηγοριών που έχει ήδη οικοδομήσει.<br />

18.
H πορεία της αντίληψηςδιέρχεται από: <br />

19.
Με την κατηγοριοποίηση το άτομο μαθαίνει τα συστατικά στοιχεία που συγκροτούν μια έννοια, τα οποία είναι:<br />

20.
Κατανόηση των δομών<br />Κάθε επιστήμη στηρίζεται σε ορισμένες βασικές έννοιες, τις αρχές. Ο Bruner υποστηρίζει ότι ο μαθητής πρέπει να αφομοιώσει αυτές τις δομές - αρχές, ώστε βαθμιαία και με σπειροειδή μορφή να εμβαθύνει και να επεκτείνει την εφαρμογή αυτών των αρχών. <br />Η πλήρης κατανόηση της δομής σημαίνει κατανόηση των σχέσεων μεταξύ των πραγμάτων από την πλευρά του μαθητή και κατανόηση των γενικών αρχών στις οποίες μπορεί να υπάγονται και άλλες ειδικές περιπτώσεις.<br />

21.
Η απόκτηση των εννοιών είναι αποτέλεσμα γνωστικών λειτουργιών, από τις οποίες ο Bruner θεωρεί κυριότερες την αναλυτική και τη διαισθητική σκέψη.<br />

22.
Ανακαλυπτική μάθηση<br />Η ανακαλυπτική μάθηση (discovery learning) του Bruner χαρακτηρίζεται από πολύπλοκες γνωστικές διαδικασίες που έχουν σχέση με την πρόσκτηση, την επεξεργασία και την κωδικοποίηση των πληροφοριών. <br />Ο Bruner θεωρεί τον άνθρωπο ως ένα «επεξεργαστή πληροφοριών» και τη μάθηση ως μια διαδικασία πρόσκτησης γενικών γνώσεων που υπόκεινται επεξεργασία, μετασχηματισμό και εφαρμογή σε νέες καταστάσεις (Τσακίρη κ.ά, 2007).<br />

23.
Η ανακαλυπτική μάθηση ως ενεργητική διαδικασία επεξεργασίας πληροφοριών<br />

24.
Είναι σημαντικό ο μαθητής να κατέχει βασικές έννοιες και να τις χρησιμοποιεί στη λύση μελλοντικών προβλημάτων, αλλά και να γνωρίζει πώς μπορεί να τις επεξεργαστεί και πώς να τις χρησιμοποιεί στις νέες καταστάσεις. Ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να διαμορφώσει θετική στάση του μαθητή απέναντι στην μάθηση υιοθετώντας την ερευνητική - ανακαλυπτική μέθοδο διδασκαλίας.<br />Bruner and the Process of Education: http://www.infed.org/thinkers/bruner.htm<br />

25.
Ανακαλυπτική μέθοδος <br />Οι μαθητές ανακαλύπτουν αρχές ή αναπτύσσουν δεξιότητες μέσω πειραματισμού και πρακτικής<br />Πώς;<br />

26.
Ο Bruner υποστηρίζει ότι η γνωστική ανάπτυξη του ατόμου ακολουθεί τρία στάδια. Αυτά τα στάδια αποτελούν τους τρεις τρόπους επεξεργασίας, σύμφωνα με τους οποίους διαμέσου της ανακαλυπτικής μάθησης πραγματώνεται η απόκτηση, ο μετασχηματισμός και η αξιολόγηση των γνώσεων, δηλαδή πραγματοποιείται η αναπαράσταση των γνώσεων στη γνωστική δομή του ατόμου (Κολιάδης, 1997). <br />Ο Bruner υποστηρίζει ότι τα τρία αυτά στάδια συνυπάρχουν στο παιδί ανεξάρτητα από την ηλικία. Η διαφορά βρίσκεται στο βαθμό που χρησιμοποιείται το κάθε στάδιο σε κάθε ηλικία. <br />

27.
Παράγοντες που επηρεάζουν την αποτελεσματικότητα της ανακαλυπτικής μάθησης<br /><ul><li>Η στάση και η ετοιμότητα για μάθηση, το άτομο πρέπει να κατέχει μια ενεργητική παραγωγική διάθεση απέναντι στην επεξεργασία των πληροφοριών.

28.
Τα κίνητρα > η θέληση για μάθηση αποτελεί ενδογενές κίνητρο, που η πηγή και η ανταμοιβή του εμπεριέχονται στην ίδια τη δραστηριότητα που το υποκινεί. Το άτομο μαθαίνει μόνο όταν ενεργοποιούνται τα εσωτερικά κίνητρά του. Ενδογενή κίνητρα όπως:

29.
η περιέργεια, η επιθυμία της καταξίωσης, η αμοιβαιότητα,

30.
οι γενικές νοητικές ικανότητες,

31.
η κατοχή γνωστικών στρατηγικών για επίλυση προβλημάτων και

32.
ο τρόπος που είναι οργανωμένες οι πληροφορίες στη γνωστική δομή του ατόμου δηλαδή, πώς ανευρίσκονται οι σχέσεις ανάμεσα στις μεμονωμένες πληροφορίες, πώς κωδικοποιούνται και πώς προετοιμάζονται για μελλοντική χρήση, περνώντας από το πραξιακό στο εικονιστικό μέχρι και το συμβολικό επίπεδο.</li></li></ul><li>Ο ρόλος του εκπαιδευτικού στη μάθηση<br /><ul><li>Καλή κατοχή των γνώσεων που θέλει να μεταδώσει

33.
Δημιουργία κατάλληλων συνθηκών μάθησης στην τάξη (δημιουργία κατάλληλων καταστάσεων «γνωστικής σύγκρουσης»)

34.
Οργάνωση ερεθισμάτων-προβλημάτων με στόχο την ενεργοποίηση των μαθητών και την επιτυχημένη αντιμετώπιση δυσκολιών στη μάθηση (καλλιέργεια εμπιστοσύνης στις δυνάμεις τους)

35.
Πρακτική εξάσκηση και επιμόρφωση των εκπαιδευτικών (διάθεση χρόνου για μελέτη)

36.
Αξιοποίηση των διαφόρων μοντέλων μάθησης από τον ίδιο και τους μαθητές (καλλιέργεια των δυνατοτήτων των μαθητών και επαρκής αξιοποίησή τους από τους ίδιους)

37.
Μετάδοση στους μαθητές της διαισθητικής και παραγωγικής σκέψης καθώς και της δημιουργικής φαντασίας</li></li></ul><li>Σπειροειδής διάταξη της ύλης<br />Οποιοδήποτε αντικείμενο είναι δυνατόν να διδαχθεί σε οποιονδήποτε μαθητή, με έναν τρόπο κατάλληλο για το επίπεδο της κατανόησής του.<br />Οι έννοιες εισάγονται από τα πρώτα χρόνια της εκπαίδευσης,προσαρμοσμένες στο διανοητικό επίπεδο των εκπαιδευόμενων και επαναλαμβάνονται σε μεγαλύτερες τάξεις, σε ανώτερο κάθε φορά επίπεδο, εμπλουτισμένες με νέα στοιχεία.<br />

38.
Σύμφωνα με το σπειροειδές πρόγραμμα …<br />…ο μαθητής πρέπει να επανέρχεται από καιρού εις καιρόν σε γενικά θέματα και να ενθαρρύνεται να προσεγγίζει τα θέματα αυτά σε διαφορετικό κάθε φορά επίπεδο αναπαράστασης της γνώσης και σε πιο προχωρημένο επίπεδο ανάλυσης.<br />Κάθε φορά που ένα θέμα επανέρχεται σε μια ανώτερη σπείρα, ο μαθητής διευρύνει και εμβαθύνει τις γνώσεις του για το συγκεκριμένο θέμα και κατ’ αυτόν τον τρόπο καθίσταται ικανός, ενώ παράλληλα αποκτά και τα κίνητρα να ασχοληθεί με αυτό σε ανώτερο επίπεδο. <br />

39.
Συνοψίζοντας τις βασικές αρχές της θεωρίας της ανακαλυπτικής μάθησης…<br />

40.
Εκπαιδευτικά Λογισμικά και Ανακαλυπτική Μάθηση<br />Ο σχεδιασμός του σύγχρονου εκπαιδευτικού λογισμικού στηρίζεται στην αρχή ότι το άτομο οικοδομεί τη γνώση. Ειδικότερα τα εκπαιδευτικά λογισμικά που σχεδιάζονται σύμφωνα με τις αρχές της ανακαλυπτικής μάθησης πρέπει:<br />

41.
Δραστηριότητα<br />Μπορείτε να βρείτε εκπαιδευτικά λογισμικά του ΠΙ και του ΥΠΕΠΘ, τα οποία έχουν σχεδιαστεί με βάση τις αρχές της ανακαλυπτικής μάθησης;<br />http://pi-schools.sch.gr/software/dimotiko/<br />http://pi-schools.sch.gr/software/gymnasio/<br />http://www.e-yliko.gr/resource/supportmaterial/suppSoft.aspx<br />

42.
Βασική Βιβλιογραφία<br /><ul><li>Κολιάδης Ε. (2005). Θεωρίες Μάθησης και Εκπαιδευτική Πράξη, τ. Α: Συμπεριφοριστικές Θεωρίες,Αυτοέκδοση, Αθήνα.

43.
Elliott S, Kratochwill T, Littlefield-Cook J, Travers J. (2008). Εκπαιδευτική Ψυχολογία, Αποτελεσματική διδασκαλία – Αποτελεσματική μάθηση, Gutenberg.

44.
Snowman, J. Biehler, R. (2006). Psychology Applied to Teaching, 11th Edition, Hougton And Mifflin.

45.
Slavin R., E. (2007). Εκπαιδευτική ψυχολογία. Θεωρία και πράξη. Μεταίχμιο

46.
Woolfolk, A. (2007). Εκπαιδευτική Ψυχολογία, ΕΛΛΗΝ.

47.
Lehman J., Newby T, Russel J., Stepich D. (2009). Εκπαιδευτική τεχνολογία για διδασκαλία και μάθηση, Επίκεντρο.

48.
Roblyer M.D. (2009). Eκπαιδευτική Τεχνολογία και Διδασκαλία, ΙΩΝ.</li></li></ul><li>Ερωτήσεις;;;<br />Επιμέλεια – Σχεδιασμός: smapapad<br />