Οι Ανοικτοί Εκπαιδευτικοί Πόροι (ΑΕΠ) εστιάζουν στην παραγωγή, αδειοδότηση, χρήση, επαναχρησιμοποίηση μαθησιακών πηγών και στην προσβασιμότητα τους από εκδόσεις ανοικτής πρόσβασης, ως δημόσια αγαθά. Στοχεύοντας στην ανοικτή εκπαίδευση οι ΑΕΠ παρουσιάζουν τη στρατηγική ευκαιρία να βελτιώσουν την ποιότητα της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης και να διευκολύνουν το διάλογο σχετικά με την αντίστοιχη εκπαιδευτική πολιτική, τη διάδοση της γνώσης και την οικοδόμηση ικανοτήτων. Η παρουσίαση εστιάζει σε έργα και πρωτοβουλίες ανάπτυξης αποθετηρίων ΑΕΠ, πρωταρχικά στοιχεία ερευνών για την αξιοποίησή τους και τη συμβολή τους στη δραστική μείωση του κόστους του εκπαιδευτικού υλικού των προγραμμάτων σπουδών, κάνοντας τις ανώτατες σπουδές πιο προσιτές για εκατομμύρια φοιτητών. Η μετασχηματιστική δυναμική των ΑΕΠ κατευθύνεται προς την επέκταση της εκπαίδευσης πέρα από τις παραδοσιακές μορφές και όρια με νέους τρόπους μάθησης που χαρακτηρίζονται από την εξατομίκευση, τη χρήση ψηφιακών μέσων, τη συνεργασία, την εφαρμογή πρακτικών «από τη βάση προς την κορυφή» στο πλαίσιο των οποίων ο εκπαιδευτικός και ο εκπαιδευόμενος είναι οι δημιουργοί του μαθησιακού περιεχομένου.

1. Ανοικτοί Εκπαιδευτικοί Πόροι στην
Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση
Σοφία Παπαδημητρίου
Δρ Σχολής Ανθρωπιστικών Σπουδών, ΕΑΠ
Εκπαιδευτική Ραδιοτηλεόραση,
Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων

2. Παιδαγωγική &Τεχνολογία:
ένας συνεχής χορός
(Anderson, 2008)
 η Τεχνολογία καθορίζει
το ρυθμό και δημιουργεί
τη μουσική
 η Παιδαγωγική
καθορίζει τις κινήσεις
2ο Διεθνές Συμπόσιο Προσχολικής
Παιδαγωγικής

3. Ανοιχτοί Εκπαιδευτικοί Πόροι,
Open Educational Resources
(OER- 2002 UNESCO Forum)
Η ανοικτή παροχή εκπαιδευτικών πόρων, η οποία επιτυγχάνεται μέσω των ΤΠΕ, για τη
διαβούλευση, χρήση και προσαρμογή από μια κοινότητα χρηστών για μη εμπορικούς
σκοπούς.
Οι ΑΕΠ περιλαμβάνουν οποιαδήποτε υλικά έχουν σχεδιαστεί για χρήση στη διδασκαλία και μάθηση :
 Μαθησιακό περιεχόμενο: πλήρεις σειρές μαθημάτων, περιεχόμενο των μαθημάτων, “μαθησιακά
αντικείμενα” (learning objects), συλλογές, περιοδικά.
 Εργαλεία λογισμικού για την υποστήριξη της δημιουργίας, παροχής, χρήσης και βελτίωσης του
ανοικτού μαθησιακού περιεχομένου συμπεριλαμβανομένης της αναζήτησης και της οργάνωσης του
περιεχομένου.
 Συστήματα διαχείρισης μάθησης και περιεχομένου (LMS, LCMS), εργαλεία ανάπτυξης περιεχομένου και
διαδικτυακές κοινότητες μάθησης .
 Πόρους Εφαρμογής: άδειες πνευματικής ιδιοκτησίας για την προώθηση της ανοικτής δημοσίευσης του
υλικού, τις αρχές του σχεδιασμού και της τοπικής προσαρμογής του περιεχομένου.
 Βέλτιστες πρακτικές: τεχνικές, μεθοδολογίες, διαδικασίες, κίνητρα, δημοσίευση, διανομή.
2ο Διεθνές Συμπόσιο Προσχολικής
Παιδαγωγικής

4. Ανοιχτοί Εκπαιδευτικοί Πόροι
Paris OER Declaration (UNESCO, 2012)
Οι Ανοικτοί Εκπαιδευτικοί Πόροι (ΑΕΠ) - αποτελούν μια κατηγορία μαθησιακών πηγών
• κυρίως σε ψηφιακή αλλά και έντυπη μορφή
• που προσφέρεται ελεύθερα, ανοικτά και νόμιμα (public domain, open license, no-cost
access)
• για χρήση, επαναχρησιμοποίηση ή προσαρμογή χωρίς ή με μικρούς περιορισμούς
• με σκοπό τη διδασκαλία, τη μάθηση και την έρευνα
Παρουσιάζουν μια στρατηγική ευκαιρία να βελτιώσουν την ποιότητα της εκπαίδευσης όπως
και να διευκολύνουν το διάλογο για την εκπαιδευτική πολιτική, τη διάδοση της γνώσης
και την οικοδόμηση ικανοτήτων.
2ο Διεθνές Συμπόσιο Προσχολικής
Παιδαγωγικής
4Rs practices:
Revising, Remixing, Reusing, Redistributing
5Rs + Retaining

5. Γιατί χρειάζονται οι ανοιχτές άδειες?
• Προσπάθεια προστασίας δικαιωμάτων των συγγραφέων σε
περιβάλλοντα όπου εύκολα αντιγράφεται και μοιράζεται
χωρίς άδεια (ειδικά όταν έχει ψηφιοποιηθεί).
• Με τις ανοιχτές άδειες γίνεται προσπάθεια η αντιγραφή και
το μοίρασμα να συμβαίνει σε ένα νόμιμο πλαίσιο πιο
ευέλικτο από το αυτονόητο “all-rights-reserved” του
“copyright”.
• Η έγκριση δίνεται άμεσα και με ακρίβεια ενώ ελευθερώνει
από τους περιορισμούς του παραδοσιακού “copyright”.
2ο Διεθνές Συμπόσιο Προσχολικής Παιδαγωγικής

6. Roer
Διδασκαλία
Μάθηση
Έρευνα
Αποθετήρια
2ο Διεθνές Συμπόσιο Προσχολικής
Παιδαγωγικής

7. 2ο Διεθνές Συμπόσιο Προσχολικής
Παιδαγωγικής

8.  Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου
 Ψηφιακό Αποθετήριο Κυψέλη
 Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
 Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης - Ψηφιοθήκη
 Καταθετήριο της Βιβλιοθήκης Ηλ. Μηχανικών & Μηχ. Υπολογιστών
 Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Tμήματος Γεωλογίας "Θεόφραστος"
 Ψηφιακό Αποθετήριο Τμήματος Μουσικών Σπουδών "ΣΟΦΙΑ"
 Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
 Ψηφιακό αποθετήριο Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών
 Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
 Πέργαμος
 Ψηφιακή Βιβλιοθήκη "Γκρίζας Βιβλιογραφίας"
 Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
 Dspace@NTUA - Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Ε.Μ.Π.
 Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο
 Journal of Informatics
 Εργαστήριο Παιδαγωγικών Ερευνών και Εφαρμογών (ΕΠΕΕ) του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης
Πανεπιστημίου Κρήτης Προσχολική & Σχολική Εκπαίδευση
 Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Ψηφιακή Βιβλιοθήκη
 Πανεπιστήμιο Κρήτης
 E-Locus Ιδρυματικό Καταθετήριο
 Ανέμη - Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Νεοελληνικών Σπουδών
 Πανεπιστήμιο Κύπρου Λήκυθος, Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Κύπρου
2ο Διεθνές Συμπόσιο Προσχολικής
Παιδαγωγικής

9.  Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
 Computational Systems & Software Engineering Lab
 Ψηφίδα - Ψηφιακή Βιβλιοθήκη & Ιδρυματικό Αποθετήριο
 Πανεπιστήμιο Πατρών
 Δανϊηλίς - Ψηφιακά Τεκμήρια της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Πατρών
 Δεξαμενή - Αρχείο σύγχρονων ελληνικών περιοδικών
 Εκπαιδευτικό Απόθεμα
 Κοσμόπολις
 Νημερτής
 Πασιθέη - Ηλεκτρονικές επιστημονικές δημοσιεύσεις Ανοικτής Πρόσβασης
 Πλειάς - Ελληνικά Περιοδικά 19ου Αιώνα
 Πανεπιστήμιο Πειραιώς
 Διώνη
 Περιοδικό Σπουδαί
 Πάντειον Πανεπιστήμιο
 Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Πάνδημος
 Πολυτεχνείο Κρήτης
 Ιδρυματικό Αποθετήριο Πολυτεχνείου Κρήτης
 ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας Βιβλιοθήκη του ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας - @νάκτησις
 ΤΕΙ Ηπείρου International Journal of Language, Translation and Intercultural Communication
 ΤΕΙ Θεσσαλονίκης Ιδρυματικό Καταθετήριο Εύρηκα!
 Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου Ktisis Institutional Repository
 Αψίδα - Ψηφιακές Συλλογές
 Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο ΕΣΤΙΑ - Ψηφιακή Αποθετήριο της Βιβλιοθήκης και Κέντρου Πληροφόρησης
2ο Διεθνές Συμπόσιο Προσχολικής Παιδαγωγικής

10. Κατανομή Αποθετηρίων
2ο Διεθνές Συμπόσιο Προσχολικής
Παιδαγωγικής

11. 2ο Διεθνές Συμπόσιο Προσχολικής
Παιδαγωγικής

12.  MIT Open CourseWare (2001, 2004:900, 2012: 2150 μαθήματα CC)
 MORIL «Multilingual Open Resources for Independent Learning»,
«Πολύγλωσσοι Ανοικτοί Πόροι για Ανεξάρτητη Μάθηση», 2006-2009
 Open Learn – Open University (>800 μαθήματα, 1-50 ώρες εργασίας )

13.  Multimedia Educational Resource for Learning and Online Teaching
(MERLOT)
 Innovative OER in European HE - European Association of Distance
Teaching Universities (ΜΕΑΕ - ΕΑΠ), 2009-2011
2ο Διεθνές Συμπόσιο Προσχολικής
Παιδαγωγικής

16. Τι είναι τα ανοικτά ψηφιακά μαθήματα;
www.opencourses.gr
Μαθήματα προπτυχιακού ή μεταπτυχιακού προγράμματος
σπουδών, που διδάσκονται σε Πανεπιστήμια και ΤΕΙ και
τα οποία έχουν διαμορφωθεί ψηφιακά, ώστε να
διατίθενται στο Διαδίκτυο, με ανοικτές άδειες χρήσης
πνευματικών δικαιωμάτων Creative Commons (CC).
2ο Διεθνές Συμπόσιο Προσχολικής
Παιδαγωγικής

17.  Υλοποιείται από το Ακαδημαϊκό Διαδίκτυο (GUnet)
 Συμμετέχουν 11 Πανεπιστήμια και ΤΕΙ
 434 μαθήματα, 472 διδάσκοντες
 Φιλοξενούνται στις πλατφόρμες των ιδρυμάτων
 H πύλη αναζήτησης ελληνικών ανοικτών μαθημάτων συγκεντρώνει
μεταδεδομένα που επιτρέπουν την αναζήτηση των μαθημάτων,
ανακατευθύνει τους χρήστες στις αντίστοιχες πλατφόρμες

18. tinyurl.com/OERevidence
 20+ έρευνες
 60+ συνεντεύξεις με
διδάσκοντες/διδασκόμενους
/experts
 6 focus groups
2ο Διεθνές Συμπόσιο Προσχολικής
Παιδαγωγικής

19.  79.5% των καθηγητών χρησιμοποιούν και προσαρμόζουν ΑΕΠ για να
προσεγγίσουν νέες ιδέες και να εμπνευστούν.
 88.4% των φοιτητών θεωρούν ότι η δυνατότητα να σπουδάζουν χωρίς κόστος ,
επηρεάζει την απόφασή τους να χρησιμοποιούν ΑΕΠ.
 Λίγοι γνωρίζουν τα διαθέσιμα αποθετήρια ΑΕΠ - η γνώση πού βρίσκονται οι
ΑΕΠ αποτελεί μια πρόκληση
 Όσο περισσότερο οι καθηγητές χρησιμοποιούν ΑΕΠ, τόσο περισσότερο είναι
πρόθυμοι να μοιραστούν.
 Μόνο 12.4% των καθηγητών δημιουργούν πόρους και τους δημοσιεύουν με
άδειες Creative Commons.
 Τα Videos είναι ο πλέον συνηθισμένος τύπος ΑΕΠ που χρησιμοποιείται.
2ο Διεθνές Συμπόσιο Προσχολικής
Παιδαγωγικής

20. Επαγγελματικά Video
Ερασιτεχνικά Video
Video-based learning
OER Videos Repositories
Αξιοποίηση video-OER
F2f
Flipping classrooms e-learning,
LCMSs
Κοινότητες πρακτικής/μάθησης
Επαναχρησιμοποίηση video
Ενεργητική,
Εξατομικευμένη
Συνεργατική Μάθηση
Αποθετήριο OER Videos: Πώς αξιοποιείται;

21. OER - Μαθαίνοντας στον 21ο αιώνα
Αποθετήρια OER Videos
Επαναχρησιμοποίηση video
Επικοινωνία
Συνεργασία
Κριτική σκέψη
Δημιουργικότητα
Ψηφιακές
δεξιότητες
Flipping classrooms
e-learning
Αξιοποίηση video-OER
2ο Διεθνές Συμπόσιο Προσχολικής
Παιδαγωγικής

22. Τα Πανεπιστήμια μπορούν να
επωφεληθούν από τους ΑΕΠ;
> προκλήσεις της αυξανόμενης
πρόσβασης,
> συνεχιζόμενη εξάπλωση των
υποδομών ΤΠΕ
> την ανάπτυξη και τη βελτίωση των
προγραμμάτων σπουδών
> την ανάπτυξη της ποιότητας των
υλικών της διδασκαλίας και μάθησης
> τον σχεδιασμό της αποτελεσματικής
αξιολόγησης
> στη βελτίωση της διδασκαλίας και
του περιβάλλοντος μάθησης,
> διαχείριση του κόστους
ΑΕΠ:
να στηρίξουν, με
έναν
προγραμματισμέ
νο και
στοχοθετημένο
τρόπο
2ο Διεθνές Συμπόσιο Προσχολικής
Παιδαγωγικής

23. Rethinking Education strategy,
Rethinking education: investing in skills for better socio-economic outcomes» της Ευρ.Επιτροπής (EC, 2012)
Με τη δυναμική του μετασχηματισμού
Κατάργηση
περιορισμών από
αντιγραφή
•δραστική μείωση του κόστους του εκπαιδευτικού υλικού των ΠΣ, κάνοντας τις ανώτατες σπουδές πιο
προσιτές για εκατομμύρια φοιτητών.
•οι αποζημιώσεις πνευματικών δικαιωμάτων για βιβλία και άλλα εκπαιδευτικό υλικό αποτελούν ένα
σημαντικό ποσοστό του συνολικού κόστους.
•η διαδικασία προμήθειας αδειών χρήσης υλικού (copyright) είναι χρονοβόρα και δαπανηρή.
παραγωγή,
αδειοδότηση, χρήση,
επαναχρησιμοποίηση
•Η δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης/προσαρμογής των υλικών παρέχει ένα μηχανισμό για δημιουργικό
ρόλο των φοιτητών ως ενεργά συμμετέχοντες στην εκπαιδευτική διεργασία.
•Η σπουδαιότητα των ΑΕΠ είναι μεγάλη λόγω της προσβασιμότητας - δημόσια αγαθά (public good).
θεμελιώδεις αλλαγές
στον εκπαιδευτικό
κόσμο
•Επέκταση της εκπαίδευσης πέρα από τις παραδοσιακές μορφές και όρια. Εμφανίζονται νέοι τρόποι
μάθησης που χαρακτηρίζονται από την εξατομίκευση, τη χρήση ψηφιακών μέσων, τη συνεργασία, την
εφαρμογή πρακτικών «από τη βάση προς την κορυφή» στο πλαίσιο των οποίων ο εκπαιδευτικός και ο
εκπαιδευόμενος είναι οι δημιουργοί του μαθησιακού περιεχομένου.

24. Ευχαριστώ για την προσοχή σας!
@sofipapadi
2ο Διεθνές Συμπόσιο Προσχολικής
Παιδαγωγικής