1. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Izaki bizidunak
JARDUERA
IRAKURGAIA
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
JARDUERA
AURREKOA
IRTEN

2. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
Irakurgaia
Panda gorria (Ailurus fulgens).
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Izaki bizidunak
JARDUERA
Gaur egun, bi milioi izaki bizidun baino gehiago daude
sailkatuta, eta urtero, gora egiten du kopuru horrek.
1896. urtean, oso aurkikuntza bitixia izan zen Txinan.
Frantziako misiolari batek, aita Davided, panda handi bat
aurkitu zuen. Animalia hura enigma handia izan zen
hasiera-hasieratik. Lehendabizi, hartzen taldearen barruan
sailkatu zuten, baina geroago, panda gorriarekin lotura
handiagoa zuela pentsatu zuten (panda gorria mapatxeen
antzeko beste animalia bat da, Txinakoa bertakoa). Bi pandek
antzeko portaera dute eta antz handia dute gorputzeko
ezaugarri askotan. Baina desberdintasun handiak ere
badituzte. Hainbat biologok panda handia mapatxeen
taldearen barruan sailkatu zuten; beste batzuek, ordea,
hartzen taldearen barruan sartu zuten.
Baina XX. mendearen bukaeran, behin betiko frogatuta geratu
zen hartza dela panda handia. Izan ere, orduan, azterlan
zehatz batzuek argi eta garbi erakutsi zuten bi panden arteko
antzekotasunak biak hango elikadurara moldatzearen
ondorioz sortu direla, biek banbua jaten dute-eta.
Panda handia
(Ailuropoda melanoleuca).
AURREKOA
IRTEN

3. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Izaki bizidunak
JARDUERA
Edukien eskema
Zientzia zure esku
Izaki bizidunak
Ezaugarriak
Konposizioa
Zelulei mikroskopio bidez behatzea
Zelula
Historia
Konposizioa
Desberdintasunak
Antolaketa
Taxonomia
Kategoriak
Erreinuak
Espezieak
Bioaniztasuna
Jatorria
Galtzea
Eustea
HASI
AURREKOA
IRTEN

4. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Izaki bizidunak
JARDUERA
Unitatearen azalpenerako baliabideak
Izaki bizidunen
ezaugarriak
Izaki bizidunen
konposizioa
Zelula
eukariotoak
Zelulari buruzko
aurrekari
historikoak
Zelulen
konposizioa
Zelulen arteko
desberdintasunak
Antolaketa-mailak
Kategoria
taxonomikoak
Bost erreinuak
Espezieak
Bioaniztasunaren
jatorria
Bioaniztasuna
galtzea
Bioaniztasunari
eutsi beharra
Zelulei
mikroskopio
bidez
behatzea
Jarduera: animaliaeta landare-zelulak
Estekak
HASI
AURREKOA
IRTEN

5. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Izaki bizidunak
JARDUERA
Izaki bizidunen ezaugarriak
Jaio eta hil egiten dira
Materia
organikoz
osatuta daude
Zelulaz
osaturik daude
Bizi-funtzioak egiten dituzte
AURREKOA
IRTEN

6. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Izaki bizidunak
JARDUERA
Izaki bizidunen ezaugarriak
Bizi-funtzioak
Harremana
Nutrizioa
Heterotrofoak
Autotrofoak
Ugalketa sexugabea
Ugalketa
Sexu bidezko ugalketa
AURREKOA
IRTEN

7. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Izaki bizidunak
JARDUERA
Zelula eukariotoak
AURREKOA
IRTEN

8. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Izaki bizidunak
JARDUERA
Izaki bizidunen konposizio kimikoa
karbonoa (C), hidrogenoa (H), oxigenoa (O), nitrogenoa (N)
substantzia organikoak
substantzia ez-organikoak
ura
gatz mineralak
gluzidoak lipidoak
proteinak azido nukleikoak
bitaminak
Landareak
Animaliak
% 74
% 0,8
% 19
% 60
% 20
% 0,6
% 3,2
% 3,2
% 3,4
AURREKOA
% 16
IRTEN

9. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Izaki bizidunak
JARDUERA
Aurrekari historikoak
1665
Artelazki-xafla
Mikroskopioa
Robert Hooke
x 50
Zelulak
XIX. m.
Teoria
zelularra
Matthias Schleiden
Theodor Schwann
XX. m.
Mikroskopio elektronikoa
Zelulak unitate bizidunik
txikienak dira
x 3.850
Landare-zelula
AURREKOA
IRTEN

10. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Izaki bizidunak
JARDUERA
Zelulen konposizioa
Animaliak
Landareak
Bakterioak
Zelula eukariotoak
Animalia-zelula
Mintz plasmatikoa
Zelula prokariotoak
Zitoplasma
Landare-zelula
Zitoplasma
Mintz plasmatikoa
Nukleoa
Material genetikoa
Material genetikoa
Ikusi
desberdintasunak
Mintz plasmatikoa
Zitoplasma
Material genetikoa
Nukleoa
Zelula eukariotoak
Bai
Bai
Bai
Bai
Zelula prokariotoak
Bai
Bai
Bai
Ez
AURREKOA
IRTEN

11. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Izaki bizidunak
JARDUERA
Animalia-zelulen eta landare-zelulen arteko desberdintasunak
ZELULA-PARETA
(gogorra)
NUKLEOA
KLOROPLASTOA
(fotosintesia)
BAKUOLOAK
ZITOPLASMA
MITOKONDRIOAK
ANIMALIA-ZELULA
MINTZ
PLASMATIKOA
LANDARE-ZELULA
AURREKOA
IRTEN

12. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Izaki bizidunak
JARDUERA
Antolaketa-mailak
IZAKI BIZIDUNAK
Zelulabakarrak
Gihar-zelulak
Zelulaniztunak
Hezur-zelula
Zelulak
zelula bat
Ehunak
koloniak
Gihar-ehuna
Hezur-ehuna
Organoak
Sistemak
Bakterioa
Organoa: giharra
Alga
zelulabakarra
(Volvox)
Zelula-elkarketa (zelula bakoitzak
bere kabuz egiten ditu funtzioak)
Aparatuak
Giharsistema
Zelulek
elkarren
beharra
dute bizi
ahal
izateko
Organoa: hezurra
Eskeletosistema
Lokomozio-aparatua
AURREKOA
IRTEN

13. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Izaki bizidunak
JARDUERA
Kategoria taxonomikoak
ERREINUA
Tipoa
oa
Tip
m
III.
XV
Familia
Generoa
ro
Gene
Tipoa
a
Klasea
Generoa
Ordena
.
Espeziea
Klasea
Or
a
en
d
Tipoa
Familia
Orden
Carl von Linné
Ge
ne
ro
a
a
Taxonomia: izaki bizidunen sailkapen hierarkikoa
AURREKOA
IRTEN

14. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Izaki bizidunak
JARDUERA
Bost erreinuak
Onddo-erreinua
Protisto-erreinua
Monero-erreinua
• Zelulabakarrak
• Zelulabakarrak / zelulaniztunak
• Zelulabakarrak / zelulaniztunak
• Prokariotoak
• Autotrofoak / heterotrofoak
• Eukariotoak
• Autotrofoak / heterotrofoak
• Eukariotoak
• Heterotrofoak
Landare-erreinua
• Zelulaniztunak
• Eukariotoak
• Autotrofoak
Animalia-erreinua
• Zelulaniztunak
• Eukariotoak
• Heterotrofoak
AURREKOA
IRTEN

15. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Izaki bizidunak
JARDUERA
Espezieak
Nomenklatura binomiala
Hibridoak sortzea
Izen arrunta:
Panda gorria
Astoa
Behorra
Izen zientifikoa:
Ailurus fulgens
Mandoa
generoa
Dimorfismo sexuala
Espeziea:
Elkarren artean ugaltzen diren
eta ondorengo ugalkorrak
ematen dituzten antzeko
banakoen multzoa.
arra
emea
AURREKOA
IRTEN

16. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Izaki bizidunak
JARDUERA
Bioaniztasunaren jatorria
Duela milioika urte
Aniztasun biologikoa
Gaur egun
BILAKAERA
AURREKOA
IRTEN

17. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Izaki bizidunak
JARDUERA
Bioaniztasuna galtzea
Bioaniztasuna galtzearen arrazoiak
Habitatak hondatzea eta zatitzea
Meatzaritza
Presak
Uren, lurzoruen eta atmosferaren kutsadura
Hondakinak
Industriak
Kontrolik gabeko
ehiza
Espezie exotikoak sartzea
Ibai-karramarroa
AURREKOA
IRTEN

18. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Izaki bizidunak
JARDUERA
Bioaniztasunari eutsi beharra
Etikoak
Merkataritzaarrazoiak
- Lehengaiak
Bioanistasunari eusteko
arrazoiak
- Antibiotikoak
Zientifikoak
Estetikoak eta
aisialdiarekin loturikoak
Doñanako
Parke
Nazionala
Neurriak, bioaniztasuna ez galtzeko
- Naturagune babestuak sortzea.
- Galtzeko arriskuan dauden espezieak ugaltzea.
- Galtzeko arriskuan dauden espezieak babestea.
Iberiar katamotza
(Linx pardinus)
AURREKOA
IRTEN

19. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Izaki bizidunak
JARDUERA
Zelulei mikroskopio bidez behatzea
Prestakuntza
1
Portaren gainean zabaldu behar dira
3
Zelulak tindatu behar dira
4
Estalkia jarri behar da
5
Animalia-zelulak
Zelulak lortu behar dira
2
Landare-zelulak
Mikroskopio bidez prestakinari
behatu behar zaio
AURREKOA
IRTEN

20. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Izaki bizidunak
JARDUERA
Zelulei mikroskopio bidez behatzea
Prestakuntza
1
Portaren gainean zabaldu behar
dira
3
Zelulak tindatu behar dira
4
Estalkia jarri behar da
5
Animalia-zelulak
Zelulak lortu behar dira
2
Landare-zelulak
Mikroskopio bidez
prestakinari behatu
behar zaio
ATZERA
AURREKOA
IRTEN

21. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Izaki bizidunak
JARDUERA
Zelulei mikroskopio bidez behatzea
Prestakuntza
1
Portaren gainean zabaldu behar
dira
3
Zelulak tindatu behar dira
4
Estalkia jarri behar da
5
Animalia-zelulak
Zelulak lortu behar dira
2
Landare-zelulak
Mikroskopio bidez
prestakinari behatu
behar zaio
ATZERA
AURREKOA
IRTEN

22. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Izaki bizidunak
JARDUERA
Estekak
Proiektu biologikoa
Doñana Estazio Biologikoa
SARTU WEB
ORRI HONETARA
SARTU WEB
ORRI HONETARA
HASI
AURREKOA
IRTEN

23. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Izaki bizidunak
JARDUERA
AURREKOA
IRTEN