1.
การเรรียนการสอนกกับความคคิดเชคิง
วคิจารณณ
แนวทางสสสู่การบสู่รณาการ

2.
โสรกัจจณ หงศณลดารมภณ
ภาควคิชาปรกัชญา คณะอกักษรศาสตรณ
จจุฬาลงกรณณมหาวคิทยาลกัย

3.
โครงรสาง
➔ความคคิดเชคิงวคิจารณณคคืออะไร?
➔เหตจุใดจจึงตต้องมรี?
➔ลกักษณะสสาคกัญๆของความคคิดเชคิงวคิจารณณ
◆ความแตกตสางกกับการคคิดแบบอคือื่นๆ
➔ความคคิดเชคิงวคิจารณณกกับวคิชาการสาขาตสางๆ
➔สอนนกักศจึกษาใหต้มรีความคคิดเชคิงวคิจารณณไดต้
อยสางไร?

4.
ความคคิดเชคิงวคิจารณณคคือ
อะไร?
➔นคิยามทรีอื่หลากหลาย
➔Critical Thinking
➔ความสามารถในการแยกแยะขต้อความหรคือ
ความเชคือื่อทรีอื่ “ควรแกสการเชคือื่อ” ออกจากทรีอื่ “ไมส
ควรแกสการเชคือื่อ”
➔ความสามารถในการนสาเสนอเหตจุผลไดต้อยสาง
ถสู่กตต้องตามหลกักของตรรกวคิทยา

5.
สรจุป
➔การคคิดเชคิงวคิจารณณเปป็น “คสสู่ตรงขต้าม” กกับการ
เรรียนโดยไมสใชต้ความคคิด (หสจุนยนตณ, นกแกต้ว)
◆Different from Algorithmic Thinking
➔รวมไปถจึงการมองเหป็นความสกัมพกันธณของเรคือื่องทรีอื่
เรรียนกกับบรคิบทอคือื่นๆดต้วย
➔ประเมคินความนสาเชคือื่อถคือของขต้อมสู่ล แตสไมสใชสไมส
เชคือื่ออะไรเลย
➔ทสาทรีของ “นกักรสอนทอง”

6.
การประเมคินความนสาเชคือื่อถคือ
●เปป็นเรคือื่องใหญสมากๆ เพราะขต้อความมรีหลาย
แบบ
●แตสกป็มรีหลกักการกวต้างๆในวคิชาตรรกวคิทยา
○ปกัญหาคคือในชรีวคิตจรคิงไมสมรีใครเขรียนขต้อความ
แบบโจทยณตรรกวคิทยา
●นอกจากนรีนี้กป็มรีการปรกับใชต้ตามวคิชาการตสางๆอรีก
มาก
●การประเมคินความนสาเชคือื่อถคือเปป็นหกัวใจของการ

7.
ตกัวอยสาง - บกันี้งไฟพญานาค
สอนแบบยยัดเยยียด
บกันี้งไฟพญานาคเกคิดจากพญานาคพสน
ไฟ
บกันี้งไฟเกคิดจากแกก๊สมรีเธน
เกคิดจากทหารฝกัอื่งลาวแอบยคิงพลจุ
ฯลฯ
แลต้วกป็อธคิบายวสาเปป็นอยสางนกันี้นอยสางนรีนี้ไดต้
อยสางไร เวลาสอบกป็ใหต้นกักศจึกษาตอบ
กลกับออกมา
สอนแบบความคคิดเชคิงวคิจารณณ
มรีความคคิดเหป็นหลากหลายเกรีอื่ยวกกับ
สาเหตจุของบกันี้งไฟพญานาค
1 2 3 …
อะไรนสาจะเปป็นสาเหตจุทรีอื่ตรงกกับความ
เปป็นจรคิงมากทรีอื่สจุด เพราะเหตจุใด

8.
ยยัดเยยียด
ลสาดกับเหตจุการณณ
ปรี พ.ศ.
ใครทสาอะไร ทรีอื่ไหน เมคือื่อใด อยสางไร
นกักประวกัตคิศาสตรณคนนกันี้นคนนรีนี้ อธคิบาย
เหตจุการณณนรีนี้วสาอยสางไร
จบ
ความคคิดเชคิงวคิจารณณ
ลสาดกับเหตจุการณณ
ปรี พ.ศ.
ใครทสาอะไร ทรีอื่ไหน เมคือื่อใด อยสางไร
นกักประวกัตคิศาสตรณคนนกันี้นคนนรีนี้ อธคิบาย
เหตจุการณณนรีนี้วสาอยสางไร
ยกังไมสจบ!
ทรีอื่นกักประวกัตคิศาสตรณคนนรีนี้บอกวสาอยสางนรีนี้
เขามรีเหตจุผลอยสางไร เหตจุผลนรีนี้นสาเชคือื่อ
ถคือมากนต้อยเพรียงใด เพราะเหตจุใด?
ประวกัตคิศาสตรณ

9.
ยกัดเยรียด
สาเหตจุของวคิกฤตการณณตต้มยสากต้จุงเมคือื่อปรี
2540 คคือ
1. ...
2. ...
3. …
ความคคิดเชคิงวคิจารณณ
วคิเคราะหณวสามรีประเดป็นอะไรบต้างทรีอื่นสาจะ
เปป็นสาเหตจุใหต้เกคิดวคิกฤตตต้มยสากต้จุง มรี
เหตจุผลอะไรสนกับสนจุนการวคิเคราะหณนรีนี้
บต้าง
เราจะประเมคินการวคิเคราะหณของนกัก
วคิชาการแตสละคนไดต้อยสางไร
เศรษฐศาสตรณ

10.
ยกัดเยรียด
สาเหตจุทรีอื่ประเทศไทยมรีการเปลรีอื่ยน
รกัฐธรรมนสู่ญกกับรกัฐประหารบสอยมาก
เปป็นเพราะ
1.
2.
3.
…
ความคคิดเชคิงวคิจารณณ
● รกัฐบาลทหารมกักกลสาวอต้างวสาสาเหตจุทรีอื่มรี
การเปลรีอื่ยนรกัฐธรรมนสู่ญบสอยเปป็นเพราะ
นกักการเมคืองโกงกคิน คสากลสาวนรีนี้มรีนสนี้าหนกัก
มากนต้อยอยสางไร เชคือื่อถคือไดต้เพรียงใด
● นกักวคิชาการบางคนอต้างวสา ประชาธคิปไตย
ในประเทศไทยมรีลกักษณะพคิเศษไมสเหมคือน
ประเทศอคือื่น เพราะเหตจุผลทาง
ประวกัตคิศาสตรณ ภสู่มคิศาสตรณ ฯลฯ คสา
กลสาวอต้างนรีนี้เชคือื่อถคือไดต้มากนต้อยเพรียงใด
รกัฐศาสตรณ

11.
ยกัดเยรียด
● วคิธรีแกต้โจทยณมรีอยสสู่เพรียงวคิธรีเดรียวเทสานกันี้น
● มรีสสู่ตรสสาเรป็จสสาหรกับทจุกปกัญหา
● ไมสตต้องสงสกัยวสาสสู่ตรไดต้มาไดต้อยสางไร
มรีไวต้แกต้โจทยณอยสางเดรียว
● เปต้ าหมายของวคิชาคณคิตศาสตรณอยสสู่ทรีอื่
การแกต้โจทยณ ไมสใชสอยสสู่ทรีอื่การเขต้าใจ
ความจรคิงแทต้ของคณคิตศาสตรณ
ความคคิดเชคิงวคิจารณณ
● ตรงกกันขต้ามกกับทางซต้าย
● คณคิตศาสตรณไมสจสาเปป็นตต้องมรีสสู่ตร
สสาเรป็จ
● หลายๆอยสางไมสใชสเรคือื่องของ
algorithm
● การพคิสสู่จนณเปป็นหกัวใจของ
คณคิตศาสตรณ แลต้วมรีไดต้หลายทาง
คณคิตศาสตรณ

12.
ยกัดเยรียด
● ทฤษฎรีวคิวกัฒนาการของดารณวคินสอน
วสาอยสางนรีนี้อยสางนรีนี้
ความคคิดเชคิงวคิจารณณ
● ไดโนเสารณเปป็นสกัตวณเลคือดเยป็นหรคือ
เลคือดอสจุน
● จากหลกักฐานทรีอื่มรีอยสสู่ พอจะสรจุปไดต้
หรคือไมส
● นกักวคิทยาศาสตรณปกัจจจุบกันเชคือื่อกกันวสา
นกวคิวกัฒนาการมาจากไดโนเสารณ
พกันธณจุหนจึอื่ง แตสนกเปป็นสกัตวณเลคือดอสจุน
แสดงวสาไดโนเสารณเปป็นสกัตวณเลคือดอสจุน
ดต้วยหรคือไมส?
ชรีววคิทยา

13.
การแพทยณ
"เรคือื่องของคนไขต้" ไมสใชส "ประวกัตคิคนไขต้"

14.
การประเมคินความนสาเชคือื่อถคือของหลกัก
ฐาน
●Correlation or causation?
●Sample size
●Does evidence back up all claims?
●Are there any other support of the claim?
●Does the scientific community find the claim
convincing?

15.
www.yourlogicafallacyis.com

16.
จะสอนนกักศจึกษาอยสางไร?
➔บรรยากาศของหต้องเรรียน
➔การกระตต้จุนความสนใจของนกักศจึกษา
➔การวกัดผล
➔รสวมเรรียนรต้สู่ไปดต้วยกกัน
➔การใชต้เทคโนโลยรี (Blackboard, Facebook,
Twitter, etc.)

17.
Ethical Decision Making
Its role in teaching of critical thinking

18.
การตกัดสคินใจทางจรคิยธรรม
➔ทางเลคือกทรีอื่ “ถสู่กตต้องทางจรคิยธรรม” ใน
สถานการณณนรีนี้คคืออะไร?
➔เราจะรต้สู่ไดต้อยสางไรวสาอะไรถสู่กอะไรผคิด?
➔การตกัดสคินใจทางจรคิยธรรม กกับการตกัดสคินใจ
ทางเทคนคิค

19.
ประเดป็นตสางๆ
●การกระทสาบางอยสางไมสมรีปกัญหาจรคิยธรรม (ผคิดแนสๆ หรคือ
ถสู่กแนสๆ)
●แตสกป็มรีอรีกมากทรีอื่มรีอภคิปรายกกันไดต้วสาถสู่กหรคือผคิด หรคือควรไมส
ควร
○การตกัดสคินใจเชคิงนโยบายจสานวนมากกป็เปป็นเชสนนรีนี้
●ประโยชนณของการคคิดเชคิงวคิจารณณคคือทสาใหต้เราเขต้าใจเรคือื่อง
ยากๆเหลสานรีนี้ และชสวยใหต้เราประเมคินการใชต้เหตจุผลในการ
ถกเถรียงนรีนี้
●ความแตกตสางกกันระหวสาง ethical argument กกับ casuistry

20.
ตกัวอยสาง - เหตจุเกคิดในทรีอื่จอด
รถ
เรารรีบจะออกไปทสาธจุระสสาคกัญ ปรากฏวสารถของเราถอยไป
ชนกกับรถอรีกคกันโครมใหญส รถทรีอื่ถสู่กชนไดต้รกับความเสรียหายพอ
สมควร ในขณะทรีอื่เกคิดเหตจุนกันี้น ไมสมรีใครอยสสู่ในบรคิเวณทรีอื่จอดรถ
เลย ไมสมรีใครเหป็นวสาเราชน เราควรจะทสาอยสางไร? ทคินี้งเบอรณ
เอาไวต้ แลต้วขกับออกไปเลย เพราะธจุระสสาคกัญมาก หรคือไปเลย
โดยไมสทคินี้งเบอรณ หรคือไมสไปไหน รอจนกวสาเจต้าของรถทรีอื่ถสู่กชน
จะมาแลต้วพสู่ดคจุยดต้วย
เหตตุผลของการตตัดสสินใจแตต่ละอยต่างเปป็นอยต่างไร?

21.
การปลอมปนสคินคต้า
ผต้สู่ประกอบการหลายรายมกักจะปลอมปนสคินคต้าทรีอื่ตนเองผลคิต
เพคือื่อใหต้ไดต้กสาไรมากขจึนี้น เชสนเอาทรายใสสไปในมกันสสาปะหลกัง
หรคือเอาขต้าวราคาถสู่กปนไปกกับขต้าวราคาแพง หรคือเอาสารเม
ลานคินปนไปกกับนมผงทรีอื่ใชต้เลรีนี้ยงทารก ผต้สู่ประกอบการเหลสานรีนี้รต้สู่
หรคือไมสวสาการกระทสาเหลสานกันี้นผคิดจรคิยธรรม (รวมทกันี้งผคิด
กฎหมาย)? แลต้วเหตจุใดการกระทสาเหลสานรีนี้ถจึงผคิด? ถต้าเขารต้สู่
เหตจุใดจจึงยกังทสา? ทสานคคิดวสาผต้สู่ประกอบการจะอต้างเหตจุผลวสา
อยสางไร?

22.
ตกัวอยสาง - การเกษรียณอายจุ
อาจารยณควรเกษรียณทรีอื่ 60 ปรี
(สกัญญาถาวรถจึงอายจุ 60)
➔ถต้าเกษรียณอายจุสสู่งมากๆ โอกาสทรีอื่รสจุน
ใหมสจะไดต้ทสางานจะนต้อยลง
➔เกษรียณแลต้วมรีเวลาวสาง จะทสาอะไร
กป็ไดต้ เชสนเลรีนี้ยงหลาน
➔เปคิ ดชสองทางใหมสๆใหต้แกสชรีวคิต
อาจารยณควรเกษรียณทรีอื่ 70 ปรี (สกัญญา
ถาวรควรทสาถจึงอายจุ 70)
➔คนไทยอายจุเฉลรีอื่ยมากขจึนี้น
➔เดป็กเกคิดนต้อยลง
➔คนสสู่งอายจุมรีสจุขภาพดรีขจึนี้น
➔งานอาจารยณไมสใชสงานใชต้แรงงานทาง
กาย

23.
★เราจะหาจจุดสมดจุลยณระหวสางการใหต้บรคิการ
อยสาง “ดรีทรีอื่สจุด” กกับทรีอื่ “เปป็นธรรมทรีอื่สจุด” ไดต้
อยสางไร?
○“ดรีทรีอื่สจุด” เปป็นประโยชนณแกสคนไขต้แตสละคน→
มากทรีอื่สจุด
○“เปป็นธรรมทรีอื่สจุด” เปป็นประโยชนณแกสสกังคม→
โดยรวมมากทรีอื่สจุด
การจกัดสรรทรกัพยากรเพคือื่อสจุขภาพ

24.
จะตกัดสคินใจอยสางไร?
มรี “สสู่ตรสสาเรป็จ” หรคือไมส?

25.
ขกันี้นตอน
1.รวมรวมขต้อมสู่ลทรีอื่จสาเปป็นใหต้ครบถต้วน (ไมสจสาเปป็นตต้องรต้สู่ราย
ละเอรียดทจุกอยสาง แตสตต้องไดต้ภาพรวม)
2.สกังเกตทางเลคือกตสางๆทรีอื่มรีอยสสู่ในการตกัดสคินใจ (เชสนขกับออก
ไปเลย หรคือทคินี้งเบอรณ หรคือรอ)
3.หาวสา เหตตุผล ในการตกัดสคินใจแบบตสางๆเปป็นอยสางไร
4.อภคิปรายกกับคนอคือื่นๆเรคือื่องเหตจุผลเหลสานรีนี้
5.ตกัดสคินความนสาเชคือื่อถคือของเหตจุผลแตสละอยสาง เพคือื่อหา
แนวทางการตกัดสคินใจทรีอื่ถสู่กตต้องทรีอื่สจุด