Οι τέσσερις εποχές, Μελέτη Β Δημοτικού

1. Μελέτη Περιβάλλοντος
Οι 4 εποχές
1
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗΣ ΜΕ ΤΗΝ
ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ
ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΗΣ: ΣΠΥΡΟΣ ΚΥΡΙΑΖΙΔΗΣ
Α.ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
Α1. Συγγραφείς: Μαρία Ζερβάκη
Α2. Γνωστικό αντικείμενο: Μελέτη Περιβάλλοντος Β΄ Δημοτικού
Α3. Ενότητα: Οι 4 εποχές (ευκαιριακή ενότητα)
Α4. Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές: Μελέτη Περιβάλλοντος, Γλώσσα,
Εικαστικά, Τ.Π.Ε., Μουσική
Α4.Υπολογιστικό περιβάλλον που προτείνεται για τη διδασκαλία της
συγκεκριμένης ενότητας:
Γενικής χρήσης
▪ Κειμενογράφος Word (ανοιχτού τύπου)
▪ Power Point (πρόγραμμα παρουσίασης, ανοιχτού τύπου)
▪ Λογισμικό Kidspiration (πρόγραμμα εννοιολογικής χαρτογράφησης, ανοιχτού
τύπου)
▪ Λογισμικό Revelation Natural Art (πρόγραμμα ζωγραφικής, ανοιχτού τύπου)
▪ Λογισμικό Hot potatoes (κλειστού τύπου)
Β. Περιβάλλοντα μάθησης μέσω διαδικτύου
▪ Διαδίκτυο (Φυλλομετρητής) – Ψηφιακή Εγκυκλοπαίδεια
ΛΟΓΟΙ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΩΝ ΛΟΓΙΣΜΙΚΩΝ
1. Ο επεξεργαστής κειμένου Word συνιστά μια νέα μορφή γραφής, η οποία είναι
διαφορετική από τη γραφή που λαμβάνει χώρα με το χαρτί και το μολύβι, βοηθά στον
αναστοχασμό, διευκολύνει όλα τα επίπεδα των μαθητών και ευνοεί την
πολυτροπικότητα (εισαγωγή εικόνων).

2. Μελέτη Περιβάλλοντος
Οι 4 εποχές
2
2. Το λογισμικό γενικής χρήσης, ανοιχτού τύπου Power Point γιατί επιτρέπει τη
δημιουργική σύνθεση και παρουσίαση γεγονότων ή εννοιών και εξασφαλίζει την
ενεργό συμμετοχή του μαθητή στην οικοδόμηση της γνώσης. Συνιστά ισχυρό
γνωστικό εργαλείο για την ενίσχυση και ανάπτυξη των γνωστικών δομών του μαθητή.
Προσφέρεται για ομαδική δραστηριότητα και προάγει το πνεύμα της συνεργασίας και
του αλληλοσεβασμού των μαθητών.
3. Το Λογισμικό Revelation Natural Art, ανοιχτού τύπου, είναι ένα απλό και
περιεκτικό εργαλείο για την τέχνη και το σχέδιο, με αρχεία εικόνας και ζωτικότητας
που μπορούν να χρησιμοποιηθούν, μέσα από δραστηριότητες ατομικές και ομαδικές
με τη διαμεσολάβηση του δασκάλου-ας, ως ανεξάρτητα κομμάτια τέχνης, ως
διακοσμητικά στοιχεία, ως εικόνες για ιστοσελίδα αλλά και διαθεματικά στα πλαίσια
σχεδίων εργασίας (projects).
Τα παιδιά μπορούν να καλλιεργήσουν δεξιότητες σύνθεσης, σύγκρισης, οργάνωσης,
γενίκευσης. Μέσα από την ανάλυση και τη δημιουργία εικόνων, στατικών και
κινούμενων, αλλά και με την προσθήκη κειμένου, αφυπνίζεται και διατηρείται η
δημιουργικότητα και καλλιεργείται η έκφραση των παιδιών, με τη μορφή
πολυσύνθετων αναπαραστάσεων. Ενθαρρύνεται ο πειραματισμός και η έρευνα στα
υλικά και στις τεχνικές των εικαστικών τεχνών, καθώς και στους δρόμους της
εικαστικής έκφρασης διεγείροντας τη δημιουργική φαντασία. Μπορεί, μέσα από ένα
ευρύ φάσμα εργαλείων κατάλληλων για ζωγραφική και συγγραφή κειμένου να
ερευνήσει και να γνωρίσει την εικαστική γλώσσα, τις μορφές, τα στοιχεία, τα
σύμβολα, το περιεχόμενο, τη δομή, τη λειτουργία, τα υλικά, τα μέσα και τις τεχνικές,
να ασκηθεί, παράλληλα, στην κατάλληλη χρήση και την οργάνωσή τους σε έργα
προσωπικής καλλιτεχνικής δημιουργίας αλλά και να δημιουργήσει προσωπικό νόημα
στα κείμενά του.
4.Το λογισμικό Hot Potatoes, κλειστού τύπου, είναι ένα λογισμικό ανάπτυξης
ασκήσεων που επιτρέπει τη δημιουργία αλληλεπιδραστικών τεστ πολλαπλών
ερωτήσεων, σταυρόλεξα, αντιστοίχισης, ταξινόμησης και συμπλήρωσης κενών.
Χρησιμοποιείται ως εργαλείο τελικής αξιολόγησης των επιδιωκόμενων στόχων της
διδακτικής ενότητας.
5.Το διαδίκτυο προσφέρει στο μαθητή τη δυνατότητα όχι μόνο της αναζήτησης
πληροφορίας, αλλά και κριτικής επεξεργασία της πληροφορίας. Απαραίτητη
προϋπόθεση βέβαια είναι να γίνεται έλεγχος των ιστοσελίδων από τον εκπαιδευτικό
πριν δοθούν στους μαθητές. Οι ψηφιακές εγκυκλοπαίδειες, τα ηλεκτρονικά λεξικά
και οι βιβλιοθήκες στην ψηφιακή τους μορφή προσφέρουν ποικίλες εκπαιδευτικές
δυνατότητες, ποιοτικά διαφορετικές, από αυτές των συμβατικών. Έχοντας, κατά
κανόνα, δομή υπερμέσου, επιτρέπουν πλοήγηση και ευνοούν δραστηριότητες
διερεύνησης και ανακάλυψης. Με τους μηχανισμούς αναζήτησης της πληροφορίας

3. Μελέτη Περιβάλλοντος
Οι 4 εποχές
3
που ενσωματώνουν επιτρέπουν επίσης την εύκολη αναζήτηση και διαχείριση της
πληροφορίας.
6. Το διαδίκτυο προσφέρει στο μαθητή τη δυνατότητα όχι μόνο της αναζήτησης
πληροφορίας, αλλά και κριτικής επεξεργασία της πληροφορίας. Απαραίτητη
προϋπόθεση βέβαια είναι να γίνεται έλεγχος των ιστοσελίδων από τον εκπαιδευτικό
πριν δοθούν στους μαθητές. Οι ψηφιακές εγκυκλοπαίδειες, τα ηλεκτρονικά λεξικά
και οι βιβλιοθήκες στην ψηφιακή τους μορφή προσφέρουν ποικίλες εκπαιδευτικές
δυνατότητες, ποιοτικά διαφορετικές, από αυτές των συμβατικών. Έχοντας, κατά
κανόνα, δομή υπερμέσου, επιτρέπουν πλοήγηση και ευνοούν δραστηριότητες
διερεύνησης και ανακάλυψης. Με τους μηχανισμούς αναζήτησης της πληροφορίας
που ενσωματώνουν επιτρέπουν επίσης την εύκολη αναζήτηση και διαχείριση της
πληροφορίας.
Β.ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
Β1. Μοντέλο διδασκαλίας - Η ιδέα που διέπει το εκπαιδευτικό σενάριο: το
σενάριο στηρίζεται στην εποικοδομητική προσέγγιση της γνώσης (Piaget, Bruner)
μέσα από διερευνητικές - ανακαλυπτικές δραστηριότητες, αλλά περιλαμβάνει και
στοιχεία των κοινωνικοπολιτισμικών θεωριών της μάθησης (Vygotsky), σύμφωνα με
τις οποίες το παιδί δεν είναι παθητικός δέκτης, αλλά ενεργό υποκείμενο που με τις
πράξεις του διαμορφώνει τη γνωστική του πραγματικότητα . Βασική ιδέα της
εποικοδομητικής θεωρίας, είναι ότι η νέα γνώση οικοδομείται πάνω σε
προϋπάρχουσες γνωστικές δομές μέσα από δημιουργικές δραστηριότητες των
μαθητών με τη μέθοδο της ανακάλυψης και της συνεργατικής μάθησης , ενώ οι
κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες της μάθησης αποδίδουν στο μαθητή ενεργητικό ρόλο
και υποστηρίζουν ότι η μάθηση συμβαίνει μέσα από προσωπική διαπραγμάτευση. Τα
στοιχεία που προσδιορίζουν τη μέθοδο εργασίας των μαθητών είναι:
 η αυτενέργεια,
 η βιωματικότητα
 η φυσική εποπτεία
 ο προβληματισμός και
 η δοκιμή νέων τρόπων μάθησης.
Τις θεωρίες αυτές καλείται να εφαρμόσει το παρόν διδακτικό σενάριο.

4. Μελέτη Περιβάλλοντος
Οι 4 εποχές
4
Β2. Προστιθέμενη παιδαγωγική αξία: Μέσα σε ένα περιβάλλον αλληλεπίδρασης και
ενεργητικής συμμετοχής χρησιμοποιώντας τον Η/Υ ως γνωστικό και νοητικό
εργαλείο, οι μαθητές ενεργοποιούν ανώτερες νοητικές λειτουργίες που οδηγούν
αβίαστα στην κατανόηση και εμπέδωση της νέας έννοιας, η οποία οικοδομείται πάνω
σε προϋπάρχουσες νοητικές δομές.
Β3.Συμβατότητα με το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών (ΑΠΣ) και το (ΔΕΠΠΣ)
Το σενάριο ανταποκρίνεται πλήρως στους γενικούς και ειδικούς σκοπούς των
Αναλυτικών Προγραμμάτων Σπουδών (ΑΠΣ) και Διαθεματικών Ενιαίων Πλαισίων
Προγραμμάτων Σπουδών (ΔΕΠΠΣ). Σύμφωνα με το ΑΠΣ και ΔΕΠΠΣ γενικός
σκοπός της διδασκαλίας της Μελέτης Περιβάλλοντος είναι:
 η απόκτηση γνώσεων και η ανάπτυξη δεξιοτήτων, αξιών και στάσεων,
που επιτρέπουν στο μαθητή να παρατηρεί, να περιγράφει, να
ερμηνεύει και σε κάποιο βαθμό να προβλέπει τη λειτουργία, τους
συσχετισμούς και τις αλληλεπιδράσεις του φυσικού και
ανθρωπογενούς περιβάλλοντος μέσα στο οποίο αναπτύσσεται η
ανθρώπινη δραστηριότητα στο χώρο και στο χρόνο, με τρόπο ώστε να
οδηγείται στη συνειδητοποίηση των πλεονεκτημάτων και της ανάγκης
για αειφόρο ανάπτυξη του πλανήτη
 η δημιουργία μιας σφαιρικής αντίληψης για τη ζωή που συνιστά κυρίως
την ανάπτυξη γνωστικών διασυνδέσεων και αλληλεπιδράσεων μεταξύ
διαφορετικών αντικειμένων, στις οποίες η έμφαση δίνεται στην
αντιμετώπιση του μαθητή ως ερευνητή.
Το παρόν διδακτικό σενάριο είναι απολύτως συμβατό με το ΑΠΣ, αφού αποτελεί
θέμα συγκεκριμένων ενοτήτων της Γλώσσας(ενότητα 5 ΄΄ Πάμε για ψώνια ; ΄΄,
μάθημα ΄΄ Ταξίδι στον κόσμο της γλώσσας ΄΄, σελ. 26 – 28) των Μαθηματικών
(ενότητα ΄΄ Μετρώ το χρόνο που πέρασε ΄΄, μάθημα 32, σελ. 12, ΄΄ Τα γενέθλια ΄΄
& μάθημα 33, σελ. 14, ΄΄ Μέρα με τη μέρα ΄΄) και της Μελέτης Περιβάλλοντος και
οι στόχοι άπτονται πλήρως του αναλυτικού προγράμματος των συγκεκριμένων
μαθημάτων. Δίνεται έμφαση στη διδασκαλία της Γλώσσας αλλά με διαθεματική
προσέγγιση, σύμφωνα με το ΔΕΠΠΣ, όπου γίνεται σύνδεση του περιεχομένου της
με αντίστοιχο περιεχόμενο άλλων μαθημάτων, όπως με το μάθημα των
Μαθηματικών, της Μελέτης Περιβάλλοντος, της Αγωγής Υγείας και των εικαστικών.
Ταυτόχρονα η χρήση των ΤΠΕ παρέχει ευκολία πρόσβασης σε εικόνες, ήχους,
κείμενα κ.λπ., ενέργειες που τους κεντρίζουν το ενδιαφέρον και τους οδηγούν, με
πρωτότυπο τρόπο, στην ανακάλυψη και διατύπωση της γνώσης από τους ίδιους.
Γ. ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ
Γ1. Σε ποιους απευθύνεται: στους μαθητές της Β΄ τάξης του δημοτικού.

5. Μελέτη Περιβάλλοντος
Οι 4 εποχές
5
Γ2. Χρόνος υλοποίησης: 7 διδακτικές ώρες
Γ3. Χώρος υλοποίησης: σχολική αίθουσα - εργαστήριο ηλεκτρονικών υπολογιστών
του σχολείου.
Γ4. Προαπαιτούμενες γνώσεις των μαθητών: Οι μαθητές έχουν ασχοληθεί με το
θέμα του χρόνου στο νηπιαγωγείο και στην Α΄ Δημοτικού. Επίσης υπάρχει σύνδεση
διαθεματικά με τις σχετικές ενότητες στη Γλώσσα και τα Μαθηματικά. Όσον αφορά
στις Τ.Π.Ε. είναι απαραίτητο οι μαθητές να έχουν εξοικειωθεί με τη χρήση του Η/Υ
(χειρισμός ποντικιού, άνοιγμα φακέλων) καθώς και με το λογισμικό Revalation
Natural Art.
Γ5. Απαιτούμενα βοηθητικά υλικά και εργαλεία: τα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν
είναι:
φύλλα εργασίας
εικόνες με πίνακες
παραμύθι («Η κυρά – Καλή και οι 12 μήνες»)
χαρτί του μέτρου
λογισμικό ζωγραφικής
βίντεο
Η/Υ
βιντεοπροβολέας
διαδραστικός πίνακας
Γ6. Οργάνωση της τάξης: οι μαθητές θα εργαστούν ατομικά, αλλά και ομαδικά
αναπτύσσοντας μεγάλο βαθμό αυτενέργειας. Ο δάσκαλος αναλαμβάνει ρόλο
εμψυχωτή, καθοδηγητή και του συντονιστή των ομάδων και βοηθά τους μαθητές
να γίνουν οι ίδιοι φορείς της μάθησής τους. Υποβάλλει την ερευνητική στάση έναντι
της γνώσης. Υποστηρίζει διακριτικά τη διαδικασία αναζήτησης, επεξεργασίας και
μελέτης του μαθησιακού υλικού παρέχοντας την απαραίτητη στήριξη, εξομαλύνοντας
ενδεχόμενες δυσκολίες και διευκολύνοντας την εργασία των ομάδων.
Γ7. Παιδαγωγικοί και μαθησιακοί στόχοι του σεναρίου:
Ως προς το γνωστικό αντικείμενο
 Να ονομάσουν τις εποχές και να τις αντιστοιχίσουν με μήνες και γιορτές.
 Να συνδέσουν τις εποχές με τις καιρικές συνθήκες και δραστηριότητες των
ανθρώπων.
 Να συλλέξουν λαογραφικά στοιχεία σχετικά με το θέμα.

6. Μελέτη Περιβάλλοντος
Οι 4 εποχές
6
 Να διαβάζουν και να κατανοούν κείμενα απ’ τα οποία θα αντλούν
πληροφορίες για την εκτέλεση των εργασιών τους.
 Να γνωρίσουν καλύτερα όλους τους μήνες και όσα συμβαίνουν κατά τη
διάρκειά τους, μέσα από παροιμίες
 Να εξοικειωθούν με την έννοια του χρόνου και να μπορούν να συγκρίνουν
χρονικές διάρκειες.
 Να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιό τους.
Ως προς τη χρήση των νέων τεχνολογιών
 Να αναπτύξουν θετική διάθεση απέναντι στον Η/Υ ως περιβάλλον
εργασίας.
 Να μάθουν να χρησιμοποιούν τον Η/Υ ως εργαλείο άντλησης και
επεξεργασίας πληροφοριών.
 Να γνωρίσουν συγκεκριμένα λογισμικά τα οποία θα τους επιτρέψουν να
ανακαλύψουν και να δομήσουν τη νέα γνώση, καθώς επίσης και να
αναπτύξουν την κριτική τους σκέψη.
 Να εκφραστούν δημιουργικά μέσα από το περιβάλλον του Η/Υ.
 Να εκφραστούν εικαστικά με χρώματα και σχήματα σε ελεύθερες
δραστηριότητες για γνωστική αποφόρτιση, να αισθανθούν την αισθητική
απόλαυση απελευθερώνοντας τη δημιουργική σκέψη μέσω της τριβής με
το λογισμικό Revelation Natural Art.
Ως προς τη μαθησιακή διαδικασία
 Να αναπτύξουν δεξιότητες συνεργασίας και επικοινωνίας.
 Να αναπτύξουν δεξιότητες παρατήρησης, περιγραφής, ανακάλυψης
διερεύνησης και βιωματικής μάθησης, ώστε να αποκτήσει προσωπικό
νόημα γι’ αυτούς η μάθηση.
 Να αναπτύξουν την κριτική και δημιουργική σκέψη, τη συναισθηματική
νοημοσύνη και τη φαντασία.
 Να αναπτύξουν ικανότητες διαλόγου

7. Μελέτη Περιβάλλοντος
Οι 4 εποχές
7
Δ) ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
Διάγραμμα ροής
Αφόρμηση
Επισημοποίηση της
νέας γνώσης
Εμπέδωση &
Εφαρμογή
Αφόρμηση – Ανάσυρση της προϋπάρχουσας γνώσης
Προβάλλουμε στον βιντεοπροβολέα βίντεο με το λαϊκό παραμύθι «Η κυρά – Καλή
και οι 12 μήνες» .
https://www.youtube.com/watch?feature=player_detailpage&v=M9hIKwo2t7A
Στη συνέχεια κάνουμε κάποιες ερωτήσεις στους μαθητές για να αναδείξουμε τις
αρχικές ιδέες - απόψεις των μαθητών και για να ανακαλέσουμε την πρότερη γνώση
σχετικά με την ενότητα που μελετάμε.
Ενδεικτικές ερωτήσεις που απευθύνουμε στους μαθητές είναι:
 Ποιος ήταν ο γέροντας που συνάντησε η κυρά – Καλή;
 Ποια ήταν τα δώδεκα παλικάρια;
 Τι γνώμη είχε η κυρα – Καλή για τους 12 μήνες;
 Η κυρα – Κακή είχε την ίδια γνώμη;
Αξιολόγηση
Επέκταση
Βίντεο
Σχολική αίθουσα
Δραστηριότητα 1
Σχολική αίθουσα
Δραστηριότητες 2, 3,
4, 5, 6, 7
Εργαστήριο Η/Υ
Δραστηριότητα 8
Εργαστήριο Η/Υ

8. Μελέτη Περιβάλλοντος
Οι 4 εποχές
8
Καταγράφουμε τις απαντήσεις των δύο γυναικών για κάθε μήνα σε χαρτί του μέτρου.
Επισημοποίηση της νέας γνώσης
Δραστηριότητα 1 – Power Point
Χωρίζουμε τα παιδιά σε 4 ομάδες εργασίας. Προβάλλουμε στον βιντεοπροβολέα την
παρουσίαση που έχουμε ετοιμάσει στο Power Point για τις 4 εποχές και τους μήνες,
η οποία είναι επενδεδυμένη μουσικά για κάθε εποχή. Η παρουσίαση πλαισιώνεται με
πίνακες ζωγραφικής του Τσαρούχη για κάθε μήνα του χρόνου. Είναι δομημένη στον
άξονα καιρός – γιορτές/επέτειοι – εργασίες - φρούτα/λαχανικά.
Πίνακας
καταμερισμού
εργασιών
ΑΝΟΙΞΗ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ ΧΕΙΜΩΝΑΣ
Καιρός 1η ομάδα
Εργασίες 2η ομάδα
Γιορτές -επέτειοι 3η ομάδα
Φρούτα - λαχανικά 4η ομάδα
Προβάλλουμε τις διαφάνειες για κάθε εποχή ξεχωριστά, ζητώντας από τα παιδιά να
σχολιάσουν τις εικόνες που βλέπουν να συμπληρώσουν επιπλέον στοιχεία που
γνωρίζουν με βάση τις εμπειρίες τους. Στη συνέχεια μοιράζουμε το Φύλλο εργασίας
1. Κάθε ομάδα αναλαμβάνει να συγκεντρώσει και να καταγράψει πληροφορίες για τις
4 αντίστοιχες θεματικές ενότητες. Περιηγούμαστε στις διαφάνειες από την αρχή και
ζητάμε από κάθε ομάδα να σημειώσει στο φύλλο εργασίας τις πληροφορίες που
συγκέντρωσε από κάθε διαφάνεια για το θέμα που έχει αναλάβει. Το φύλλο εργασίας
θα εμπλουτιστεί στη συνέχεια με πληροφορίες που θα ανασύρουν οι μαθητές από τις
δραστηριότητες στο λογισμικό Kidspiration που θα ακολουθήσει.

9. Μελέτη Περιβάλλοντος
Οι 4 εποχές
9
Δίνω σαφείς οδηγίες για τη χρονική διάρκεια της δραστηριότητας, παρακολουθώ το
χρόνο και τον τρόπο που εργάζονται οι μαθητές, παρέχω τη βοήθειά μου ( όπου
χρειάζεται ) και δίνω εξηγήσεις ( όταν θεωρώ πως είναι απαραίτητο ), κατευθύνω
και συντονίζω τη συνεργασία και τέλος ενθαρρύνω τους μαθητές που
αντιμετωπίζουν δυσκολίες προσαρμογής. Αφού ολοκληρωθεί η καταγραφή των
στοιχείων, παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της εργασίας τους ανά ομάδα στην
ολομέλεια της τάξης. Γίνεται εποικοδομητικός διάλογος με ανταλλαγή απόψεων
μεταξύ των μαθητών και μέσα από διαδικασίες σύνθεσης των αντιφάσεων που
προκύπτουν, οικοδομείται η νέα γνώση.
Δραστηριότητα 2
Kidspiration
Εμπέδωση & Εφαρμογή (Ονομασία εποχών – αντιστοίχιση εποχών/μηνών)
Μεταφερόμαστε στο εργαστήριο Η/Υ του σχολείου. Οι μαθητές θα εργαστούν σε
ζεύγη (εταιρικά)1 ανά υπολογιστή. Τους ζητάμε να ανοίξουν το φάκελο που υπάρχει
στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή τους με το όνομα “ΕΠΟΧΕΣ - ΜΗΝΕΣ”.
Ταυτόχρονα προβάλλουμε το ίδιο αρχείο στο διαδραστικό πίνακα του εργαστηρίου.
Τους καθοδηγούμε να πατήσουν το σύμβολο με το αυτάκι για να ακούσουν τις
οδηγίες της άσκησης και τους ζητάμε να αντιστοιχίσουν τους μήνες ανά εποχή
μετακινώντας κάθε κουτάκι με τους μήνες στο αντίστοιχο κουτάκι κάθε εποχής, με
βάση τις πληροφορίες που συγκέντρωσαν ως τώρα από τις προηγούμενες
δραστηριότητες. Αφού ολοκληρώσουν την εργασία τους παρουσιάζουν τα
αποτελέσματα στην ολομέλεια της τάξης και επισημοποιείται η νέα γνώση.
1 Ιωάννη Κανάκη, Η οργάνωση της διδασκαλίας μάθησης με ομάδες εργασίας, εκδ. Γρηγόρη, Αθήνα
1987

10. Μελέτη Περιβάλλοντος
Οι 4 εποχές
10
Δραστηριότητα 3
Εμπέδωση & Εφαρμογή - Kidspiration
Οι μαθητές θα εργαστούν σε ζεύγη (εταιρικά) ανά υπολογιστή. Τους ζητάμε να
ανοίξουν το φάκελο που υπάρχει στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή τους με το
όνομα “ΚIDSPIRATION”. Ανά 4 άτομα (θα τηρηθεί η ίδια σύνθεση των ομάδων με
αυτή της δραστηριότητας) θα επεξεργαστούν μια διαφορετική θεματική ενότητα. Οι
δραστηριότητες του Kidspiration θα κινηθούν στον ίδιο άξονα: καιρός/φύση ––
γιορτές/επέτειοι – εργασίες - φρούτα/λαχανικά.
Ανά δύο ζευγάρια ανοίγουν με τη σειρά τους εξής φακέλους:
 «Καιρός/φύση στις 4 εποχές»
 «Γιορτές/επέτειοι»
 «Εργασίες»

11. Μελέτη Περιβάλλοντος
Οι 4 εποχές
11
 «Φρούτα και λαχανικά»
Τους καθοδηγούμε πάλι να πατήσουν το σύμβολο με το αυτάκι για να ακούσουν τις
οδηγίες της άσκησης. Στους μαθητές που έχει δοθεί η δραστηριότητα με τις
«Εργασίες» και καλούνται να συνδέσουν με βέλη τις εικόνες με τις εποχές, εξηγούμε
να επιλέξουν πρώτα το κουτάκι απ΄ το οποίο θέλουν να ξεκινά το βέλος

12. Μελέτη Περιβάλλοντος
Οι 4 εποχές
12
και στη συνέχεια να πατήσουν το κουμπί από τη γραμμή εργαλείων του
προγράμματος
και να κατευθύνουν το βελάκι από το κουτάκι με την εποχή στην εικόνα που
αντιστοιχεί στη/-ις γεωργική/-ές εργασία/-ες εκείνης της εποχής.

13. Μελέτη Περιβάλλοντος
Οι 4 εποχές
13
Αφού ολοκληρώσουν όλες οι ομάδες την εργασία τους, προβάλλουμε στο διαδραστικό
πίνακα του εργαστηρίου μία – μία τις δραστηριότητες του Kidspiration. Κάθε ομάδα
παιδιών παρουσιάζει την εργασία της για τη θεματική ενότητα που επεξεργάστηκε.
Μέσα σε κλίμα εποικοδομητικού διαλόγου συζητάμε τις απαντήσεις που δόθηκαν
και επιλύουμε τυχόν απορίες ή προχωράμε σε ανατροφοδότηση εφ’ όσον χρειαστεί. .
Τέλος, προβάλλουμε στον διαδραστικό πίνακα τις συμπληρωμένες δραστηριότητες
του Kidspiration.
1. «Καιρός/φύση στις 4 εποχές»
2. «Γιορτές/επέτειοι»

14. Μελέτη Περιβάλλοντος
Οι 4 εποχές
14
 3. «Εργασίες»
4. «Φρούτα και λαχανικά»
Επιβραβεύουμε όλες τις ομάδες για τη συνεργασία μεταξύ τους και για τη συμβολή
τους στην οικοδόμηση της νέας γνώσης.

15. Μελέτη Περιβάλλοντος
Οι 4 εποχές
15
Δραστηριότητα 4
Διαθεματική σύνδεση με το μάθημα της Γλώσσας – παραγωγή επιθέτων.
Με αφορμή το απόσπασμα από το παραμύθι «Η κυρά – Καλή και οι 12 μήνες» που
διαβάστηκε στην αρχή οι μαθητές καλούνται με τη χρήση του λογισμικού
Kidspiration να παράξουν επίθετα από τις λέξεις που επισημαίνονται με κόκκινο
χρώμα στο κείμενο. Οι μαθητές εργάζονται ανά ζεύγη. Ανοίγουν το φάκελο με το
αρχείο του Kidspiration που υπάρχει στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή τους
με το όνομα «ΓΛΩΣΣΑ -ΕΠΙΘΕΤΑ». Ταυτόχρονα προβάλλουμε την ίδια
δραστηριότητα στο διαδραστικό πίνακα του εργαστηρίου. Υπενθυμίζουμε στους
μαθητές τα λόγια της κυρα-Καλής για τους 12 μήνες, τα οποία αναφέρονται στο
κίτρινο πλαίσιο. Εξηγούμε το στόχο της άσκησης και κατευθύνουμε τα παιδιά να
ανακαλύψουν διαισθητικά τα ζητούμενα επίθετα που παράγονται από τα ουσιαστικά
του κειμένου και κατ’ επέκταση να συμπληρώσουν στην κεντρική έννοια του
εννοιολογικού χάρτη τον ορισμό των επιθέτων, ακολουθώντας τα βήματα που θα
τους υποδείξουμε για τη διεκπεραίωση της άσκησης.
Βήματα:
 Διαβάστε προσεκτικά την ερώτηση σε κάθε χρωματιστό πλαίσιο του χάρτη
 Για να απαντήσετε στην ερώτηση πατήστε το πλήκτρο στη γραμμή
εργαλείων του λογισμικού (στο πάνω μέρος της οθόνης)
 Θα εμφανιστεί η εξής επιφάνεια εργασίας

16. Μελέτη Περιβάλλοντος
Οι 4 εποχές
16
 Στη γραμμή που υπάρχει κάτω από κάθε ερώτηση γράψτε την απάντησή σας.
 Αφού ολοκληρώσετε την άσκηση, γράψτε στο πρώτο πλαίσιο τι – κατά τη
γνώμη σας - δείχνουν τα επίθετα.
 Επιστρέψτε στην αρχική οθόνη πατώντας ξανά το πλήκτρο
Όταν τελειώσουν όλα τα ζευγάρια την εργασία τους, ανακοινώνουμε τα
αποτελέσματα στην ολομέλεια, κάνουμε τυχόν διορθώσεις ή συμπληρώσεις και μετά
από συζήτηση διατυπώνουμε σαφή ορισμό για τα επίθετα. Τέλος, δείχνουμε τη

17. Μελέτη Περιβάλλοντος
Οι 4 εποχές
17
συμπληρωμένη δραστηριότητα του Kidspiration για σύγκριση και επαλήθευση των
αποτελεσμάτων.
Δραστηριότητα 5
Διαθεματική σύνδεση με τα Μαθηματικά : Μετράω το χρόνο -Προβλήματα με 4
πράξεις
Οι μαθητές χωρίζονται σε 4 ομάδες. Μοιράζουμε το Φύλλο εργασίας 2 και τους
καλούμε να εργαστούν ομαδικά για να επιλύσουν τα προβλήματα.
Κατά τη διάρκεια της άσκησης ο εκπαιδευτικός περνά από όλες τις ομάδες και
επιβλέπει τον τρόπο εργασίας τους. Αφού ολοκληρωθεί ο προβλεπόμενος χρόνος
ολοκλήρωσης της άσκησης, ένας εκπρόσωπος από κάθε ομάδα αναλαμβάνει να
παρουσιάσει στην ολομέλεια τα αποτελέσματα της εργασίας τους. Αυτά συγκρίνονται
και διασταυρώνονται με εκείνα των υπόλοιπων ομάδων. Σε κάθε άσκηση ο

18. Μελέτη Περιβάλλοντος
Οι 4 εποχές
18
εκπαιδευτικός ζητά από τους μαθητές κάθε ομάδας να αναφέρουν τη μέθοδο που
ακολούθησαν για να επιλύσουν τα προβλήματα. Αυτό το μέρος της διδασκαλίας το
θεωρούμε και το πιο εποικοδομητικό γιατί είναι εκείνο που θα δώσει στο δάσκαλο
τις απαραίτητες πληροφορίες για τυχόν δυσκολίες ή ελλείψεις των μαθητών
προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για ανατροφοδότηση. Επιπλέον, εμπλουτίζει τα
γνωστικά αποθέματα των μαθητών καθώς τους δίνεται η δυνατότητα να
διαπιστώσουν εναλλακτικούς τρόπους επίλυσης μιας άσκησης και να καλλιεργήσουν
τη δημιουργική τους σκέψη.2 Επιβραβεύονται όλες οι ομάδες για το συνεργατικό
πνεύμα που επέδειξαν σε όλα τα στάδια της διδακτικής διαδικασίας.
Δραστηριότητα 6
Συγκέντρωση λαογραφικών στοιχείων για τους μήνες
Χωρίζουμε τους μαθητές σε 5 μικροομάδες. Ζητάμε από τους μαθητές να ανοίξουν
το αρχείο Word με το Φύλλο εργασίας 3. Ακολουθούν τις οδηγίες με στόχο να
περιηγηθούν στις ιστοσελίδες που προτείνονται προκειμένου να συλλέξουν
λαογραφικά στοιχεία για τους μήνες (παροιμίες - έθιμα).Ταυτόχρονα προβάλλουμε το
ίδιο αρχείο στο διαδραστικό πίνακα του εργαστηρίου και δίνουμε τυχόν διευκρινίσεις
όπου χρειαστεί. Κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας περιηγούμαστε στις ομάδες
εργασίας, συντονίζουμε και καθοδηγούμε τις ενέργειες των μαθητών. Όταν
ολοκληρώσουν την εργασία τους, παρουσιάζουν τα αποτελέσματα στην ολομέλεια.
Έτσι διαχέονται οι πληροφορίες σε όλους τους μαθητές και μπορούν να
συμπληρώσουν κάποιες ανάλογα με τα βιώματά τους. Επιβραβεύονται όλες οι
ομάδες.
Δραστηριότητα 7
Σύνθεση πρωτότυπου πίνακα με θέμα τις 4 εποχές – Revelation Natural Art
Οι μαθητές έχουν εξοικειωθεί με το πρόγραμμα ζωγραφικής Revelation Natural Art
σε προηγούμενες διδασκαλίες. Στόχος της άσκησης είναι να συνθέσουν ένα
πρωτότυπο πίνακα με θέμα τις 4 εποχές.
2 Κ. Μαγνήσαλη, Μηχανισμοί μεθόδων παραγωγής ιδεών, Interbooks, 1998

19. Μελέτη Περιβάλλοντος
Οι 4 εποχές
19
Καλοκαίρι
Δείχνουμε κάποιον αντίστοιχο πίνακα που ετοιμάσαμε εμείς με το συγκεκριμένο
λογισμικό προκειμένου να εμπνευστούν και να τους παρωθήσουμε να πράξουν
ανάλογα. Για τη συγκεκριμένη δραστηριότητα μπορεί να χρησιμοποιηθούν και
κάποιες ώρες από την Ευέλικτη Ζώνη - εφ’ όσον υπάρχει το χρονικό περιθώριο-
προκειμένου να δημιουργήσουμε εικόνα σε μορφή gif (κινούμενη εικόνα). Σ’ αυτήν
την περίπτωση χρησιμοποιούμε σαν πρότυπο την κινούμενη εικόνα που
δημιουργήσαμε εμείς.
Μοιράζουμε το Φύλλο εργασίας 4 όπου δίνουμε τα βήματα που θα ακολουθήσουν
για την εκτέλεση της δραστηριότητας. Όταν ολοκληρωθούν οι εργασίες τους
παρουσιάζονται στην ολομέλεια. Ζητάμε να δώσουν ένα τίτλο για το έργο τους.
Εκτυπώνουμε τις εργασίες. Επιβραβεύουμε όλες τις ομάδες.
Δραστηριότητα 8
Αξιολόγηση – Hot Potatoes
Η τελική αξιολόγηση θα γίνει ατομικά με τo λογισμικό Hot Potatoes – Σταυρόλεξο
σε ατομικό επίπεδο.
Οι μαθητές ανοίγουν το έγγραφο «Εποχές και μήνες» σε μορφή αρχείου htm.
Μοιράζουμε το Φύλλο εργασίας 5. Ακολουθούν τις οδηγίες βήμα – βήμα για να
εκτελέσουν τη δραστηριότητα. Από τα αποτελέσματα της αξιολόγησης ο δάσκαλος
θα σχεδιάσει ενδεχόμενη ανατροφοδότηση.

20. Μελέτη Περιβάλλοντος
Οι 4 εποχές
20
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
Η αξιολόγηση σύμφωνα με το μοντέλο του Kirkpatrick θα περιλαμβάνει συνολικά ή
κατά περίπτωση κάποια από τα παρακάτω:
i. Την ανταπόκριση(reaction). Η ανταπόκριση αξιολογεί το πώς
ανταποκρίθηκαν οι μαθητές στο σενάριο, δηλαδή αν τους άρεσε και αν
ανταποκρίθηκε στις ανάγκες τους.. Αυτή η αξιολόγηση μπορεί να γίνει είτε
προφορικά με συνεντεύξεις είτε με χρήση ερωτηματολογίου.
ii. Τη μάθηση(Learning). Κεντρικό ερώτημα: Τι έμαθαν οι μαθητές/-τριες;
Γίνεται αποτίμηση των γνωστικών και μεταγνωστικών αποτελεσμάτων του
σεναρίου. Η εξακρίβωση της μάθησης μπορεί να γίνει με χρήση pre- και
post- test αποτίμησης γνώσης που θεωρούνται ότι καταγράφουν με
αντικειμενικό τρόπο τη μάθηση κάθε εκπαιδευόμενου.
iii. Τη Συμπεριφορά (Behavior) Κεντρικό ερώτημα: Κατά πόσο έκανε κτήμα του
ο μαθητής/-τρια τη νέα γνώση και τη μετάφερε στις καθημερινές του
δραστηριότητες, αλλάζοντας τη συμπεριφορά του; Η παρατήρηση της αλλαγής
συμπεριφοράς είναι μια συστηματική προσέγγιση αποτίμησης της
συμπεριφοράς πριν και μετά με την πάροδο ικανού χρόνου.
iv. Τα Αποτελέσματα (Results) Κεντρικό ερώτημα: …και σε τι ωφέλησε τελικά
η νέα γνώση; Καταγράφεται η αποτίμηση του προγράμματος με όρους
επιθυμητών αποτελεσμάτων πχ, μεγαλύτερη ανταπόκριση σε δραστηριότητες,
ταχύτερη εκτέλεση εργασίας, αλλαγή στάσης στο μάθημα, συνεργασία με
συμμαθητές/-τριες, τόνωση ενδιαφέροντος, ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης.
ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
Σαν επέκταση του σεναρίου μπορούμε να το συνδέσουμε με το μάθημα της
Θεατρικής Αγωγής και να παίξουμε παιχνίδια ρόλων ακούγοντας ξανά τα μουσικά
κομμάτια του Βιβάλντι για τις 4 εποχές, π.χ. να δραματοποιήσουμε τις αλλαγές της
φύσης λόγω της αλλαγής των καιρικών συνθηκών (πώς κουνιούνται τα δένδρα όταν
φυσάει δυνατός άνεμος, τι συμβαίνει όταν ξεσπάει καταιγίδα κ.τ.λ.).Οι ασκήσεις
μπορεί να γίνουν χωρίζοντας τους μαθητές σε ζευγάρια ή να γίνουν με ομάδες
πολλών ατόμων.3
3 ‘Αλκηστις, Το βιβλίο της δραματοποίησης, Αθήνα, 1998

21. Μελέτη Περιβάλλοντος
Οι 4 εποχές
21
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
 Ιωάννη Κανάκη, Η οργάνωση της διδασκαλίας μάθησης με ομάδες εργασίας,
εκδ. Γρηγόρη, Αθήνα 1987
 Κ. Μαγνήσαλη, Μηχανισμοί μεθόδων παραγωγής ιδεών, Interbooks, Αθήνα,
1998
 Άλκηστις, Το βιβλίο της δραματοποίησης, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 1998,