6. Пародонт микрофлорасы негізінен қызыл иектің астымен
тіс бетімен шектелген. Микробтар 1-ден 20-ға лейінгі
жасушалар қатарынан түзілген.Микрофлораның төрттен
үш бөлігі грам оң коккалар, олар таяқша тәрізді
бактериялармен популяцияның 90 % құрайды.1,8 % ғана
спирохеталар.Сау пародонтада қозғалғыш
бактериялардың қозғанмайтындарға қатынасы1/49.Қызыл
иек арықшасы негізінен грамоң факультативті
коккобактериялардан(стрептококк, стафилококк,
пептострептококктар) және таяқша тәрізді
актиномицеттермен пропионибактериялардан тұрады.
7. Пародонт аурулары:
1.Гингивит – қызыл иектің шектелген
қабынуы,
2.Пародонтит – пародонт тіндерімен сүйектің
прогрессивті деструктивті қабыну процесі.
3.Пародонтоз – пародонт тіндерінің
диструктивті созылмалы зақымдалуы.
4. Пародонтомалар – пародонт тіндерінің ісік
және ісік тәріздес аурулары.
8.
9.
10.
11. ПАРОДОНТ АУРУЛАРЫ КЕЗІНДЕ ЕҢ ЖИІ БӨЛІНЕТІН
МИКРООРГАНИЗМДЕРМЕН ОЛАРДЫҢ АССОСАЦИЯСЫ ПАРОДОНТ
ПАТОГЕНДІ ФЛОРА БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ. МИКРОФЛОРАНЫҢ САПАЛЫҚ
ЖӘНЕ САНДЫҚ ҚҰРАМЫНЫҢ ОСЫ БАКТЕРИЯЛАРҒА ҚАРАЙ ЫҒЫСУЫ
БІРДЕН БІР ЭТИОЛОГИЯЛЫҚ ФАКТОР БОЛЫП САНАЛАДЫ.
Пародонт патогенді, яғни пародонт ауруларын
туғызатын микроорганизмдерге 20-ға жуық түр
жатады. Олардың басым бөлігі пародонт
микрофлорасының өкілдері. Егер ауыз қуысы
микрофлорасының тепе теңдік жаңдайына кері әсер етуші
факторлар болмаса олар агрессивтілік танытпайды.
Ондай факторлар ең алдымен ауыз қуысы
микрофлорасының колонизациялық резистенттілігін
төмендететін жағдайлар. Олар: дұрыс тамақтанбау,
гигиеналық бұзылыстар, созылмалы метаболикалық
аурулар – қант диабеті, атеросклероз, онкология,
сәулемен емдеу, гиповитаминоз, цитостатиктер, массивті
антибактериалды ем т.с.с.
12. Пародонтпатогенді бактериялардың патогенділігі үш
факторлар тобына байланысты. Олар: - адгезивтілік, яғни
вируленттілік факторлары- пилиялары, талшықтары,
жабысқақ қасиеті бар сыртқы мембрана
құрылымдары(липополисахаридтер, полисахаридтер,
протейндер т.с.с.)
- инвазивтілік факторлары: агрессия ферменттері-
гиалуронидаза, ДНК-аза, протеаза.Токсиндері – грамтеріс
бактериялардың эндотоксиндері бар, вырабатывают
цитотоксикалық субстанциялар синтездейді, включающие
май қышқылдары, индол, аминдер, аммиак және т.б.
цитотоксикалық субстанциялар бөліп шығарады.Бұл заттар
пародонт тіндерін зақымдайды.
14. Бұл аталған 1-ші орындағы микроорганизмдердің барлығыда
грам теріс, облигатты анаэробты бактериялар. Олардың
барлығына тән қасиет – пародонт тіндерімен қызыл иек
эпителиалды жасушаларында жасуша ішілік паразиттік тіршілік
етуге биімділігінде. Сонымен қатар пародонт эпителиалды
жасушаларына жоғары адгезивтілігімен грамоң бактериялармен
жылдам жоғары коагрегациясы. Бұл бактериялар экзогенді
инфекция типі бойынша таралады.
15. Порфиромонас гингивалис – Бактероидтар тобына жатады.
Грамтеріс таяқша пішінді анаэробты бактерия. Негізгі пародонт ауруларының
қоздырғышы. Сондай-ақ көптеген микробты қабыну ауруларын осы бактериямен
байланыстырады. Соңғы жылдары Альцгеймер аурумен байланысы зерттеле
бастады. Адам ағзасына порфиромонас гингивалис басқа адамнан ауыз қуысы
гигиеналық құралдарымен, басқа жеке бас гигиена заттарымен- тарақ, жөке
сияқты түседі. Микробтың ауыз қуысы шырышты қабатында тұрақтауына
кедергілерді – сілекей факторлары, шайылып кету, облигатты эндофлора т.б.
қарсы бұл бактериялардың жақсы дамыған вируленттілікпен патогенді
факторлары бар. Олар: адгезия және инвазия факторлары – кірпікшелері,
талшықтары, агрессивті ферменттері және жабысқақ факторлары көмегімен
коагрегацияға инвазияға биімділігі. Токсиндер түзеді. Ең бастысы колония түзіп
көбеюімен қабыну туғызуы және ағзаға таралуы- бактериемия. Ең қауіпті фактор-
бұл бактериялардың гингипаиндер синтездеуі. Гингипаиндер – протеаза
ферменттері. Бұл ферменттер белоктардағы аминқышқылы байланыстарын қиып
тастайды, сөйтіп белек ыдырайды. Гингипаиндер колнизация ошағынан қан
арқылы бүкіл ағзаға тарайды. Токсин эндотелияға фибробласттармен нейрондарға
улы әсер етеді. Бұл бактерияларды антибиотиктер өлтірмейді, олар жылдам
резистенттілікке ие болады.
17. Порфиромонадаларды зерттеу басқа бактероидтарға зерттеу
тәрізді. Қанды агар қоректік ортасында ортасы қара
шырышты колониялар түзеді. Дақылдардан шірік иісі
шығады. Дақылдардың өсуін 20% өт сұздары тоқтатады. Рост
порфиромонад ингибируют жёлчные соли (20%);
бактериялар ванкомицинге сезімтал, бірақ но резистентны к
колистин және канамицинге төзімді. Пенициллин мен
цефалоспориндерге аса төзімді. Таңдау препаратары—
метронидазол, левомицетин, имипен және клиндамицин
18. Treponema denticola - бұлар грам-теріс, облигатты анаэробты,
қозғалмалы, жіңішке спираль тәрізді, шеттері иілген және жоғары
протеолитикалық спирохет бактерия. Басты ерекшеліктері
қозғалғыштығы, талшықты, өз осінен тез айнала қозғалады.Анаэробиоз
жағдайында 30-42 градус температурада өседі. Ерекшелігі басқа
бактериялармен тез ассосация құрып қабынудың жайылуына себеп
болуында, әсіресе P. gingivalis және T. forsythia тәрізді пародонт
патогенді бактериялармен. T.denticola — анықталуы ошақты процестің
жайылған сипат ала бастауының сигналы, белгісі.
19. Превателла тұқымдастығына жататын бактериялар - грам
теріс, спора түзбейтін, полиморфты, қозғалмайтын,
көмірсуларды ыдырататын немесе баяу ыдырататын,
облигатты анаэробты бактероидтар туыстығына жататын
бактериялар. Гетероорганотрофтар, негізгі ашыту өнімдері :
сілті қышқылы, янтар, изовалериан қышқылдары.индол
түзеді, каталаза синтездейді. Қанды агарда жылтыраған тегіс
қара немесе қоңыр колониялар түзеді . Пигмент түзу 5-14
тәулікте ор қоян қанына сепкенде байқалады. Маңызды
дақылдық қасиеті – өт тұздарының олардың өсуін тоқтатуы.
Тіндерді зақымдау факторы – эндотоксин.
20.
21. Парадонт ауруларын микробиологиялық
диагностикалау.
Диагностикалау тәсілдері: бактериоскопиялық және
бактериологиялық. Соңғы жылдары ПТР қолдану
бойынша жұмыстар жүргізіле
бастады.Қолданыстағы ПТР наборы 4-5 негізгі
пародонт патогенді бактерияларды анықтай алады.
Зерттеу материалы: қызыл иек сұйықтығы,
субгингивиалды тіс қатпары(зубная бляшка)
24. Әдебиеттер
1. Микробиология, вирусология и иммунология полости рта: электрондық оқулық/ред.
Царев В.Н.: ГЭОТАР - Медиа, 2019. -720б.
2.Белозеров Е.С. Клиническая иммунология и аллергология: учебник/ Е. С.
Белозеров, В. С. Мошкевич, А.А. Шортанбаев. -Алматы: Кайнар, 1992. -408 с.
3.Медициналық микробиология, вирусология және иммунология: оқулық, 2 томдық.
Т.1/ Т.2 ред. В. В. Зверев; ред. М. Н. Бойченко; пер., ред. Қ. Құдайбергенұлы ; ред. Б.
А. Рамазанова. -М.: ГЭОТАР - Медиа, 2016. -416 б, 2016. -480 б,
4.Иммунология. Практикум: оқу құралы/ ред. Л. В. Ковальчук; ред. Г. А. Игнатьева;
ред. Л. В. Ганковская ; пер., ред. М. А. Ғазалиева ; ред. Т. Т. Нұрпейісов. - М.: ГЭОТАР
- Медиа, 2016. -384 б.
5. Атлас по медицинской микробиологии, вирусологии, иммунологии: учебное
пособие / ред.: А.С. Быков, А.А. Воробьев, В.В. Зверев. – М.: МИА, 2008. – 272 с.: ил.
6. Аллергология и иммунология: нац. руководство + СД/ ред.: Р. М. Хаитов, Н. И.
Ильина. - М.: ГЭОТАР - Медиа, 2009. -656 с.
7.Борисов Л.Б. Медицинская микробиология, вирусология, иммунология: учебник/ Л.
Б. Борисов. -4-е изд., перераб. и доп. - М.: МИА, 2005. -736 с.
