ХӨВСГӨЛ АЙМГИЙН
ЕРӨНХИЙ БОЛОВСРОЛЫН ЛАБОРАТОРИ
ЭРДМИЙН ДАЛАЙ ЦОГЦОЛБОР СУРГУУЛЬ
ХӨВСГӨЛ АЙМГИЙН
БОЛОВСРОЛ, СОЁЛ,
УРЛАГИЙН ГАЗАР
БОЛОВСРУУЛСАН
ТНУ-НЫ БАГШ
Н.БАДНААГАРАВ
ТОД АРГА, АРГА ЗҮЙ
“ТОД” – ТОГЛООД, ОЙЛГОСНОО ДҮГНЭ АРГА ЗҮЙ
ТЕХНОЛОГИОР ДАМЖУУЛАН СУРАГЧДЫН БИЕ ДААН
СУРАЛЦАХ ЧАДВАРЫГ ХӨГЖҮҮЛЭХ НЬ”

НЭГ. Арга зүй,технологийн танилцуулга
1.1 Арга зүй, технологийн нэр: ТОД арга
/Тоглоод, ойлгосоноо дүгнэ/
1.2 Технологийн зорилго: Хөгжөөнт тоглоом тоглох
замаар хичээлийн сэдвийн гол ойлголтыг ойлгож, дүгнэлт
хийж ухаарах

ХОЁР. Технологийн зураглал
2.1 Агуулгын хүрээ: ИЁЗБ судлагдахуун
Суралцахуйн зорилт 6.1.1
Бие, хэл, сэтгэлийн үйлдлээ ажиглан сэрэмжлэх
Бие, хэл, сэтгэлийн буруу үйлдлийг засах
2.2 Хэрэглээний хүрээ:
- ИЁЗБ
- Монгол хэл судлагдахууны хэлцийн утгыг танин мэдэх
- СӨБ ахлах бүлэг төлөвшүүлэх хичээл

2.3 Технологийн үндсэн бүтэц
I шат Тоглох /1-р шатны нэр/
Алхам.1 Багш 6 сурагчийг санамсаргүй түүврийн аргаар сонгоно.
Алхам.2 Сонгогдсон сурагчид самбарын өмнө гарч цувж хаалга руу харж зогсоно.
Алхам.3 Багш эхний сурагчид ямар нэгэн үйлдэл үзүүлээд дамжуулж хийх
даалгавар өгнө.
II шат Ойлгох / 2-р шатны нэр/
Алхам.1 Тоглож байгаа сурагчид багшийн үйлдлийг харахгүй. Зөвхөн хамгийн эхний
сурагч л харна.
Алхам.2 Бусад буюу үзэгч сурагчид зааж өгөхгүйгээр тоглоомын үйл явцыг
анхааралтай ажиглана.
Алхам.3 Тоглоом дуусахад үзэгч сурагчийн аль нэгийг сонгож үйлдлийг хийлгэнэ.
Ингээд тоглоом дуусна.
III шат Дүгнэх / 3-р шатны нэр/
Алхам.1 Багш тоглоом тоглосон сурагчдын сэтгэгдэл болон ойлгосон зүйлийг асууна.
Алхам.2 Дараа нь тоглоомыг ажиглаж байсан сурагчдаас мөн адил асууна.
Алхам.3 Нэгдсэн дүгнэлтийг хамтран ярилцаж, хичээлийн сэдвээ тодорхойлно.
Ингээд цааш хичээлийг сурагчид 100% хөттлөн явуулж болно.

ГУРАВ. Арга зүй,
технологи хэрэгжүүлэх
үе шат, аргачлал

I үе шат Тоглох /Үе шатны нэр/
Алхам.1 Багш тоглоомд оролцох сурагчдыг сонгож, дүрмээ танилцуулна.
Үүнд:
- Санамсаргүй байдлаар түүврийн аргаар 6 сурагчийг сонгож, самбарын
өмнө нь хаалга руу харуулан зогсооно. Хамгийн эхэнд зогсож байгаа сурагч
багш руу харж зогсно.
- Тоглогч сурагчид үнэнчээр, үйлдлийг харахгүйгээр оролцоно.
- Үзэгч сурагчид буруу хийж байна, зөв хийж байна гэж хэлэхгүй хянана.
- Тоглогч сурагчид нэг баг учраас бие биедээ үнэн зөвөөр үйлдлийг үзүүлнэ.
Алхам.2 Тоглож эхэлнэ.
- Багш эхний сурагчид ямар нэгэн үйлдэл үзүүлээд тухайн сурагч дараагийн
сурагчид дамжуулж үйлдлийг үзүүлэхдээ мөрөн дээр нь дарахад зөвхөн тэр
сурагч эргэн харж, үйлдлийг хүлээн авна.
- Гэх мэтээр 6 сурагч багшийн үзүүлсэн үйлдлийг дараалан хүлээн авч,
өөрийн ойлгосоноор дараа дараа сурагчдаа хийж үзүүлнэ.
- Хамгийн сүүлийн сурагч багшид ойлгосон сурсан үйлдлээ үзүүлнэ.

II үе шат Ойлгох /Үе шатны нэр/
Алхам.1 Тоглоомын талаар бүгд ярилцана.
- Тоглогч сурагчид тоглоод дууссаны дараа үзэгч сурагчаас 2
сурагч сонгон түрүүний харсан үйлдлийг хийх заавар өгнө.
- Хамтдаа тоглоомын талаар ярилцана. Жишээ нь: зөв хийсэн
үү? Буруу хийсэн бол яагаад алдав? Хөндлөнгөөс анх ямар
хөдөлгөөн хийсэнийг харсан хүн зөв хийсэн үү? Буруу бол
яагаад? Буруу хийсэн шалтгаан юу байсан бэ? Зөв хийх
боломж байсан уу? Гэх мэт
Алхам.2
- Сурагчдын санал бодлыг хүндэтгэн сонсоно.
- Энэ тоглоомын гол агуулга юу байсан бэ? Та нар энэ
тоглоомноос юу ойлгосон бэ? Гэж асууна.
- Хариултуудыг самбар дээр бичнэ.

III үе шат Дүгнэх /Үе шатны нэр/
Алхам.1 Дүгнэлт хийнэ.
- Самбарт бичсэн хувилбаруудыг тоглоомын үе шатуудаар жишээ болгож
тайлбарлуулна. Жишээ нь эхний хүүхэд хүлээж авсан үйлдлийг зөв хийсэн
хэдий ч дараагийн хүүхэд алдсан энэ нь бусдын талаарх яриа ямагт
өөрчлөгдөж байдаг гэх мэт.
- Тоглоомын гол агуулга нь цуу ярианд хэзээч бүү итгэ. Цуу яриа ам дамжих
тусам улам худлаа болдог. Тэр хүний тухай өөрөөс нь өөр хэн ч сайн
мэдэхгүй.
Алхам.2 Дүгнэлтээ үнэлнэ.
- Тоглоомын дүгнэлтээ хийснээрээ өөртөө төлөвшүүлэх зан үйлээ
тодорхойлж бичиж дадуулна.
- Жишээ нь: Бие, хэл, сэтгэлийн үйлдлээ ажиглан сэрэмжлэх , Бие, хэл,
сэтгэлийн буруу үйлдлийг засах гэх мэт

ДӨРӨВ. Арга зүй,
технологиор дамжуулан
сурагч нэг бүрийг
хөгжүүлэх чиглэл

Суралцахуйн хөгжил, ахиц
1. Хүүхдийн сэтгэн бодох чадвар хөгжив.
2. Хүүхдийн хэл яриа хөгжих буюу тайлбарлан ярих,
дүгнэлт хийх, баримт нотолгоотой ярих чадвар дээшлэв.
3. Бусдаас суралцах чадвар дээшлэв
4. Ажиглалтаас өөртөө дүгнэлт хийж сурч, бусдын алдааг
залруулах, зөв зүйлийг дэмжих өөрийн алдааг бусдаас асуух,
зөвөлгөө авах, анализ хийх чадвар нэмэгдэв.
5. Багаар хамтран ажиллах арга зүй төлөвшинө
6. Багшийн тайлбаргүйгээр хичээлийн агуулгыг ойлгох,
шинжлэх бие даан суралцах чадвар хөгжив.
7. ИЁЗБ хичээлээр сурагчид сайн үйл хийх, багаар бие
даан ажиллах гэх мэтээр идэвх оролцоо улам нэмэгдсэн.

ТАВ. Арга зүй, технологиор дамжин
“Багшлахуйд гарах ахиц хөгжил”
1. Хичээлийг сонирхолтой хэлбэрээр зохион байгуулах,
аливааг эрэлхийлэх тасралтгүй хөгжлийг эрхэмлэх.
2. Багш хичээлийн бүх үе шатад оролцдог хэвшмэл үйл
ажиллагаанаас татгалзах.
3. ТОД аргад тохируулан олон олон ээлжит хичээлээ
төлөвлөх боломжтой болсон.
4. Сургалтын арга зүй болон сургалтын
хэрэглэгдэхүүнийг нэгэн зэрэг ашиглан хичээлийнхээ мөн
чанарыг амьдралд уялдуулан ойлгомжтой тайлбарлах
боломжтой болсон.

6.1 Зарчим
Хүүхэд бүр тоглоом тоглох, оролцох сонирхолтой байдаг тул ангийн
сурагчид бүгдээрээ энэхүү тоглоомд үүрэгтэй оролцож байгааг сануулна.
 Тоглоомынхоо хэлбэрийг өөрчлөөд чихэнд нь ямар нэгэн хүний талаар
мэдээлэл дамжуулж болно. Ингэж өөрчлөхөд тоглоомын үе шат
өөрчлөгдөхгүй.
6.2 Зөвлөмж
 Хичээлийн сэдэлжүүлэлт, асуудал дэвшүүлэх, мэдээлэл цуглуулах,
мэдээлэл боловсруулах,дүгнэлт хийх гээд аль ч үед ашиглаж болно.
 Сурагчдын тоглох сонирхол их байвал хичээлийн хугацаанд амжуулж хэд
ч тоглож болно.
 Тоглоод л дуусгахгүйгээр үе шатуудыг алсгалахгүй зохион байгуулах нь
илүү үр дүнтэй
ЗУРГАА. Арга зүй, технологи хэрэгжүүлэхэд
баримтлах зарчим, зөвлөмж