1.
พระพุทธศาสนากับ
วิทยาศาสตร์
โลกทัศน์พื้นฐานของ
พระพุทธศาสนา

2.
พระบิดาแห่งวิทยาศาสตร์ไทย

3.
นักวิทยาศาสตร์ผู้ยิ่งใหญ่ของ
โลก
วิทยาศาสตร์ทไี่ม่มีศาสนาย่อมพิกลพิการ
ส่วนศาสนาที่ไม่มีวิทยาศาสตร์ย่อมมืดบอด
(Science without religion is lame, religion without science is blind)

4.
วัตถุประสงค์ของพุทธศาสนาและ
วิทยาศาสตร์
เพื่อศึกษาทัศนะเกยี่วกบัมนุษย์
และความแตกต่างระหว่างมนุษย์
(Human being) กบัสัตภาวะ (Non-human
being) อื่น ๆ
ศึกษาลักษณะ ธรรมชาติ และ
คุณสมบัติของความเป็นมนุษย์ รวม
ทั้งความเป็นไปของมนุษย์ใน
จักรวาล

5.
ชีวิตในสังสารวัฎ

6.
มนุษย์กับจักรวาล (Man and
Universe)
สภาวะการเป็นมนุษย์ของมนุษย์ใน
ปัจจบุัน เป็นเพียงจุดหนงึ่ของ
กระแสชีวิตอันยาวไกล ซึ่งไมอ่าจ
กำาหนดได้แน่ชัดว่าเริ่มต้นเมื่อไร
และจะสิ้นสุดเมื่อใด

7.
สภาวะของมนุษย์ (State of
Man)
มนุษย์แตกต่างจากสภาวะอนื่ ๆ
ที่มใิช่มนุษย์ ทั้งในแงก่ายภาพ
และจติภาพ แต่ความแตกต่าง
เหล่านี้เป็นเพียง “อุบัติการณ์”
ชั่วคราว

8.
มนุษย์และกรรม (Man and
Karma)
การกระทำาของสตัว์ (มนุษย์) –
เป็นพลังผลักดันให้สัตว์
(มนุษย์) เคลื่อนสู่สถานะต่าง ๆ
ทั้งสงูและตำ่า ในเวลาอันไม่
จำากัด

9.
อนภุาคฮิกส์ (God particle)
.

10.
การเดินทางของสัตว์โลก (1)
พระพุทธเจา้ตรัสว่า จุดเริ่มต้น
ของชีวิตสัตว์โลก ไม่สามารถสืบ
สาวหาจุดเริ่มต้นได้
ปัจจุบัน ยังไม่มเีครื่องมือใด ช่วย
ให้มนุษย์ค้นพบจดุเริ่มต้น / จุด
กำาเนิดของสรรพสิ่งในจักรวาล

11.
จุดเริ่มต้น
ของชีวิตใน
จักรวาล

12.
การเดินทางของสัตว์โลก (2)
กองกระดูกของมนุษย์คนหนึ่งที่
เกิดมาในสงสารวัฏ สูงกว่าภูเขา
สิเนรุ (เขาพระสุเมรุ)
นำ้าตาของสัตว์ผู้เศร้าโศก เพราะ
ทุกข์ในสังสารวัฏ มากยิ่งกว่านำ้า
ในมหาสมุทร

13.
คำาสอนเรื่องกำาเนิดโลก ปรากฏ
เฉพาะในคำาสอนทางศาสนา ที่
อาศัยการพิสูจน์ดว้ยศรัทธา
แนวคดิเรื่อง “การระเบดิครั้ง
ใหญ่” (Big Bang) ของจกัรวาล
เป็นเพียง “ทฤษฎี” ที่ยังไมใ่ช่คำา
ตอบสุดท้ายของมนุษย์

14.
ชีวิต-ในแง่มุมของพุทธศาสนา
มีพื้นที่ทับซ้อน-เปิดกว้างไม่จำากัด
ระยะ “เวลา” มีไมจ่ำากดั

15.
ชีวิต-จากแง่มุมวิทยาศาสตร์
 มีพื้นที่จำากัด
 มีเวลาจำากัด

16.
มนุษย์ท่ามกลางสังสารวัฏ
เทวดา
อสุรก
าย
เดรัจ
มนุษ
ฉาน
ย์
นรก เปรต

17.
อริยสัจกับหลักการทาง
วิทยาศาสตร์
๑. การกำาหนดรู้ทุกข์ = การกำาหนดขอบเขต
ของปัญหา
๒. การค้นหาสมุทัย = การตั้งสมมติฐาน
๓. การเก็งนิโรธ = การคาดคะเน
๔. การดำาเนินตามมรรค = การพิสจูน์ทดลอง

18.
ธรรมชาติ ของมนุษย์
มนษุย์ : ขันธ์ 5
รูปขันธ์ : สสารวัตถุและคุณสมบัติ
ต่าง ๆ ที่อาศัยสสารวัตถุ
นามขันธ์ : จิตและคุณสมบัติต่าง
ๆ ที่เกิดขึ้นโดยอาศัยจิต (เวทนา
สัญญา สังขาร วิญญาณ)

19.
องค์ประกอบของความเป็น
มนุษย์
ร่างกาย / สสาร / รูป (physical)
จิตใจ /อสสาร / นาม (psychic)

20.
องค์ประกอบทางด้านร่างกาย
ธาตุพนื้ฐาน 4 : ดิน นำ้า ไฟ ลม
สิ่งที่อาศัยธาตุพื้นฐาน : ผิว
พรรณ ประสาทสัมผัส
สมรรถนะในการรับรู้ ความเป็น
หญิง ความเปน็ชาย ฯลฯ

21.
องค์ประกอบด้านจิตใจ
เวทนา / sensation / feeling
ความรู้สึกที่เกิดขึ้นจากการสัมผัส
ทางประสาทสัมผัสทั้ง 5 หรือทาง
ใจ
สุข
ทุกข์
อุเบกขา / เป็นกลาง / ไม่สขุไม่
ทุกข์

22.
สัญญา (ความจำา)
Memory / เกบ็ข้อมลู / จำาไว้
Recognition /การระลึกได้ / จำาได้
(เปรียบเทียบข้อมูล)

23.
มนุษย์มีสัญญา 2 ระดับ
สัญญาบริสุทธิ์ :ไม่มีการให้คุณค่า
สัญญาซ้อนเสริม : ให้คุณค่า ดี-
เลว

24.
สัญญาซ้อนเสริม 2 ประเภท
กำาหนดความหมาย / จดจำาสิ่ง
ต่าง ๆ ตาม
ความต้องการของตนเอง
การยึดเอาตัวเองเป็นศูนย์กลาง
ความเชื่อความคิดเห็น
ให้ความหมาย / จดจำา ด้วย
ความคิดที่ดี ความเข้าใจที่ถูก

25.
สังขาร / mental formation,
Conception
สภาพปรุงแต่งจิต ให้ดี-ให้ชั่ว–
เป็นกลาง
พฤติกรรม ลักษณะ คุณสมบัติต่าง
ๆ ของจิต (ซึ่งทำาให้จิตนึกคิดและ
แสดงออกทางกายวาจาในลักษณะ
ต่าง ๆ)

26.
วิญญาณ (Consciousness)
ส่วนที่เป็นความรู้แจ้งอารมณ์ทาง
ประสาทสัมผัส ทั้ง 5 และทางใจ
เป็นความรู้ประเภทยืนพื้น เป็นฐาน
แห่งเวทนา สัญญา สังขาร

27.
องค์ประกอบของมนุษย์
มนุษย์ ประกอบด้วย
สสาร(กายภาพ) และอ
สสาร(จิตภาพ)
องค์ประกอบทางด้านกายภาพ
(รูป) เป็นสภาวะที่สามารถมองเห็น
จากรูปลักษณ์ภายนอก พร้อมทั้ง
กริยาอาการ หรือ คุณสมบัติทาง
กาย

28.
องค์ประกอบของมนุษย์
องค์ประกอบทางด้านจิตภาพ
(จิต / วิญญาณ) ทำาหน้าที่รับรู้
ผ่านประสาทสัมผัสทั้ง 5 และ
อารมณ์ทางใจ เสวยอารมณ์ จดจำา
กระตุ้นให้เกิดกิจกรรมทางกาย
วาจา

29.
พุทธศาสนา - วิทยาศาสตร์
มนุษย์ในทัศนะทาง
วิทยาศาสตร์ ประกอบด้วยสสาร
ซึ่งวิวัฒนาการมาตามลำาดับ
จิต และ ลักษณะทางจติ เป็น
ผลพลอยไดจ้ากวิวัฒนาการ แต่
ไม่ใช่สิ่งที่มีอยู่ก่อนวัตถุสสาร

30.
พุทธศาสนา - วิทยาศาสตร์
พระพุทธศาสนา มนุษย์มีองค์
ประกอบบางส่วนที่ไม่สามารถรับรู้
ได้โดยตรง คือส่วนที่เรียกว่า จิต
เป็นนามธรรมที่ไม่สามารถพิสูจน์
ด้วยวิทยาศาสตร์

31.
พุทธศาสนา - วิทยาศาสตร์
จิตใจเป็นองค์ประกอบ
สำาคัญ
กำาหนดรูปแบบการ
แสดงออกทางกาย วาจา

32.
พุทธศาสนา-วิทยาศาสตร์
วิทยาศาสตร์มีจุดยืนแบบ
สสารนิยม
มนุษย์ในทัศนะของ
วิทยาศาสตร์ เกิด-ดำารงอย-ู่จบ
ชีวิตลง ภายในชาติเดยีว

33.
พุทธศาสนา-วิทยาศาสตร์
พระพุทธศาสนามีจุดยืนคล้าย
จิตนิยม
มนษุย์ในทัศนะดังกล่าว มิได้ เกิด
– ดำารงอยู่-จบชีวิตลง ภายในชาติ
เดียว
ชีวิต-ดำารงอยู่-ในกาละและเทศะ
อันไพศาลซับซ้อน

34.
.
ศาสนาในอนาคตจะต้องเป็นศาสนาครอบ
จักรวาล ศาสนานั้นควรไปพ้นเรื่องพระเจ้า
ที่มีตัวตน และไม่มีคำาสอนที่ให้ยึดติดคัมภีร์
และเทววิทยา
The religion of the future will be a cosmic religion.It
should transcend personal God and avoid dogma and
theology

35.
.
ศาสนาใดศาสนาหนึ่งที่ตอบสนองความ
ต้องการทางวิทยาศาสตร์สมัยใหม่ ศาสนา
นั้นก็คือพระพุทธศาสนา
If there is any religion that could cope with modern
scientific needs it would be Buddhism

36.
โลกวิทู สัพพัญญู
.