Osteoporosedag der Hoge Landen 2015

1. Osteoporosedag
der
Hoge
Landen
2015
Dr
Hanna
C.
Willems
Klinisch
geriater
en
Internist
ouderengeneeskunde,
AMC

2. Inhoud
• PrevalenEe
• Waarom
zo
vaak
gemist?
-­‐
klachtenpresentaEe
-­‐
• Zelf
beoordelen
van
wervelfracturen

3. • IncidenEe
van
radiologische
wervelfracturen
is
veel
hoger
dan
van
heup-­‐
en
pols
fracturen!

4. Erasmus
RoPerdam
Gezondheid
en
Ouderen
(ERGO)-­‐
onderzoek
• Uniek
prospecEef
cohort
onderzoek;
• 7983
deelnemers
(response
raEo
78%)
• 3105
mannen
en
4878
vrouwen
• 55
jaar
en
ouder
• IncidenEe
en
risicofactoren
chronische
ziekten

5. PrevalenEe
van
maEge
en
ernsEge
werveldeformaEe`s
bij
vrouwen
(RoPerdam-­‐study)
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 >80
leeftijdscategorie
prevalentie(%)
Reeks2
Reeks1

6. PrevalenEe
van
maEge
en
ernsEge
werveldeformaEe’s
bij
mannen
(RoPerdam-­‐study)
0
5
10
15
20
25
30
35
55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 >80
leeftijdscategorie
prevalentie(%)
Reeks2
Reeks1

7. PrevalenEe
wervelinzakkingen
in
de
algemene
populaEe
(RoPerdam-­‐study)
• PrevalenEe
gecorrigeerd
voor
lee`ijd:
• Mannen
18
%
(12%
maEg
ernsEg
en
6%
ernsEg)
• Vrouwen
22%
(11%
maEg
ernsEg
en
11%
ernsEg)
• Toename
prevalenEe
met
sEjgende
lee`ijd
• Geen
groot
verschil
in
prevalenEe
tussen
mannen
en
vrouwen

8. Hoe
vaak
komen
wervelfracturen
voor
bij
geriatrische
paEenten?
Cohort
303
paEënten
82
jaar
gemiddeld
63%
vrouw
51%
wervelfractuur
Van
der
Jagt-­‐Willems
et
al.
Age
ageing,
2012
VERTEBRAL(FRACTURES(IN(GERIATRIC(PATIENTS(((((HANNA(VAN(DER(JAGT(4(WILLEMS
and(
nces(
cure((
uent(
ase.(
tice.(
rom(
dity,(
high,(
s( of((
(and(
hese((
ents(
( afC
alls?(
most((
orth(
frail(
HANNA VAN DER JAGT , WILLEMS
UITNODIGING
voor(het(bijwonen(van(de(openbare(
verdediging(van(mijn(proefschrift
VERTEBRAL FRACTIONS
IN GERIATRIC PATIENTS:
PREVALENCE AND
CLINICAL RELEVANCE
door(Hanna(van(der(JagtCWillems
Maandag(3(november(2014,(
om(15.45(uur(precies(in(het((
Auditorium(van(het(hoofdgebouw(
van(de(Vrije(Universiteit(
De(Boelelaan(1105(
1081(HV((Amsterdam(
(
uitgenodigd(voor(de(receptie(ter(
plaatse.(
Hanna(van(der(JagtCWillems(
Lorentzlaan(23(
2105(TP(Heemstede(
Paranimfen:(
Maartje(de(Groot(en((
Manon(Kerkhof(
hanna.promoveert@gmail.com
PREVALENCE AND CLINICAL RELEVANCE

9. Geriatrische
paEënten
hebben
opvallend
vaak
ernsEge
fracturen
Van
der
Jagt-­‐Willems
et
al.
Age
ageing,
2012

10. Ruim
een
kwart
van
de
ptn
met
WF
hee`
mulEpele
wervelfracturen
Van
der
Jagt-­‐Willems
et
al.
Age
Ageing
2012

11. RelaEef
Risico
op
toekomsEge
fracturen,
gerelateerd
aan
aantal
prevalente
werveldeformiteiten
SOF, Black et al, J Bone Min Res 1999: 821-828

12. Het
risico
van
een
nieuwe
wervelfractuur
is
het
grootst
in
de
eerste
maanden
na
de
eerste
wervelfractuur
Johnell
et
al,
Osteoporosis
Int
(2001)12:207-­‐214
Risk
of
fractures
a`er
low
energy
trauma
0
50
100
150
200
250
300
0
3
6
9
12
15
18
21
24
27
30
33
36
39
42
45
48
Tijd
na
fractuur
(
maanden)
IncidenEe
(per
1000)
Vrouwen
80
jaar
Vrouwen
60
jaar
Totale
populaEe
Totale
populaEe

13. Wervelinzakkingen
op
thoraxfoto
bij
103
geriatrische
paEënten,
dagbehandeling
SVZ
53%
29%
12%
van
Hengel
et
al,
2006

14. Waarom
worden
wervelfracturen
zo
vaak
gemist?
• Symptomen
• DiagnosEceren
lasEg
• Klinische
relevanEe

15. Symptomen
wervelinzakkingen
• He`ige
rugpijn
bij
bewegen,
afname
pijn
bij
liggen.
• Normaliter
geleidelijke
afname
van
de
pijn
na
2-­‐6
weken.
• Aspecifieke
rugklachten,
verandering
zwaartepunt,
angst;
• AsymptomaEsch:
“vertebral
fractures
can
be
associated
with
severe
pain,
but
only
one
third
of
vertebral
fractures
correspond
to
a
symptomaEc
period”
(Cooper
1992)

16. wervel-­‐
versus
perifere
fracturen
• Wervelfractuur
• soms
na
trauma;
• niet
alEjd
pijnlijk;
• gradueel;
• kan
recidiveren
op
zelfde
plaats;
• leidt
tot
conEnue
vormverandering.
• Perifere
fractuur:
• trauma;
• he`ige
pijn;
• all
or
none;
• recidief
zeldzaam;
• geen
definiEeve
vormverandering.
Het
diagnos,seren
van
een
wervelfractuur
is
moeilijker
dan
van
een
perifere
fractuur!

17. OsteoporoEsche
fracturen
kunnen
de
kwaliteit
van
leven
beïnvloeden

18. Oleksik,
Lips
et
al,
J
Bone
Miner
Res
15:1384–92
(2000)
Age
>71
Age
65–71
Age
<65
*Age
p
=
0.020
*Fracture
p
<
0.001
Mean
QUALEFFO
total
score
45
35
25
15
Quality
of
life
decreases
with
age
and
number
of
vertebral
fractures

19. Zijn
asymptomaEsche
wervelfracturen
asymptomaEsch?
• Study
of
OsteoporoEc
Fractures:
7223
Kaukasische
vrouwen,
65
jaar
en
ouder,
populaEon-­‐based.
• Laterale
X-­‐wervelkolom
at
baseline
en
bij
follow-­‐up,
na
3,7
jaar.
• Prevalente
en
incidente
vertebral
fractures
werden
gescoord
met
quanEtaEve
morphometry.
• FrequenEe
en
ernst
van
rugpijn
en
disability,
aantal
dagen
bedrust
en
dagen
van
beperkte
lichamelijke
acEviteit
werden
vastgelegd
met
jaarlijkse
quesEonnaire.
NeviP
et
al.
Ann
Intern
Med
160:
77-­‐85
(
2000)

20. 0
100
200
300
400
Dagen
MaEge
rugpijn
ErnsEge
rugpijn
Geen
nieuwe
fractuur
Radiologisch
nieuwe
fractuur
Klinische
nieuwe
fractuur
NeviP
et
al.
Ann
Intern
Med
160:
77-­‐85
(
2000)
Dagen
met
rugpijn
Ejdens
de
observaEeperiode,
SOF-­‐study

21. 0
25
50
75
100
%
paEënten
Beperkte
acEviteit
ImmobilisaEe
Geen
nieuwe
fractuur
Radiologisch
nieuwe
fractuur
Klinische
nieuwe
fractuur
NeviP
et
al.
Ann
Intern
Med
160:
77-­‐85
(
2000)
Beperkte
acEviteit
en
immobilisaEe
in
SOF-­‐study

22. Wervelfracturen
diagnosEceren
• Anamnese
– rugpijn
– Kleiner
worden
– familieanamnese
• Bij
LO
– Risicofactoren
osteoporose
– Kloppijn
wervelkolom
– kyfose
• Welk
aanvullend
onderzoek?

23. Wervelfracturen
vaststellen
op
X
of
VFA
• Visueel
• Semi
quanEtaEef
• QuanEtaEef

24. Normaal
Graad
0
Wigvormige
fractuur
Biconcave
fractuur
Crush
fractuur
Lichte
fractuur
(Graad
1,
~20-­‐25%
MaCg-­‐ernsCge
fractuur
Graad
2,
~25-­‐40%
ErnsCge
fractuur
Graad
3,
~40%
Radiologisch
scoren
in
wetenschappelijk
onderzoek
Genant,
J
Bone
Miner
Res,
1993

25. Mw
V
63
jaar
Recente
pols
fractuur
VG
blanco
Lab
gb
Vit
D
34nmol/L

26. Mw
V
63
jaar
Recente
pols
fractuur
VG
blanco
Lab
gb
Vit
D
34nmol/L
Wervelfractuur?

27. Dhr
K,
47
jr
Geen
recente
fractuur
OHCA
sept
2014
20
jaar
psychogeen
braken
Diagnose?
Wat
verwacht
u
in
het
lab?

28. Dhr
K,
47
jr
Geen
recente
fractuur
OHCA
sept
2014
20
jaar
psychogeen
braken
Diagnose?
Wat
verwacht
u
in
het
lab?

29. Mw
V
64
jr
Recent
acute
rugpijn
VG
mammaca
wv
MST
en
RT
T2N1M0
Lab:
BSE
28
AF
147
Vit
D
54
nmol/L
Wat
wilt
u
verder?

31. Mw
L
84
jr
Recent
3
maal
gevallen
met
de
fiets
VG
Hypertensie
DM
en
PNP
Lab
gb
Vit
D
66
nmol/L

32. Mw
L
84
jr
Recent
3
maal
gevallen
met
de
fiets
VG
Hypertensie
DM
en
PNP
Lab
gb
Vit
D
66
nmol/L
Wat
vindt
U
van
de
VFA?

33. Toevoegen
Vertebral
Fracture
Assessment
(VFA)
U
vindt
een
wervelfractuur:
van
≥
25%
van
≥
40%
Hoe
handelt
U?

34. Toevoegen
Vertebral
Fracture
Assessment
(VFA)
U
vindt
een
wervelfractuur:
van
≥
25%:
addiEonele
röntgenfoto
van
≥
40%:
geen
aanvullend
onderzoek
nodig
Aanname
van
osteoporose
en
dus
start
behandeling
CBO
richtlijn
Osteoporose
en
fractuurprevenEe
2011

35. Mw
B
62
jr
VG
blanco
Geen
eerdere
val
Geen
eerdere
fractuur,
Wel
posiEeve
familie
anamnese
Wervelfractuur?

36. Waarom
worden
wervelfracturen
zo
vaak
gemist?
• Symptomen
zijn
atypisch
• DiagnosEceren
lasEg
– Andere
diagnose
meer
relevant
– Hoogteverlies,
gradueel
• Klinische
relevanEe
– “Je
gaat
het
pas
zien
als
je
het
doorhebt”
Van
der
Jagt-­‐Willems
2014,
Lems
2007

37. Wervelfractuur
Hoogteverlies
is
fractuur
1/3
presenteert
met
acute
he`ige
klachten
Hoge
morbiditeit
Behandeling
gee`
halvering
van
het
risico
op
volgende
fractuur
Lindsay
JAMA
2001
Cooper,
2002
NeviP
2000,
Salaffi
2007

39. Established
Postmenopausal
Osteoporosis
PrevenEon
of
further
vertebral
fractures
• Mrs
S.,
66
years
old
– Back
pain
at
thoracolumbar
juncEon
– X-­‐ray:
end
plate
fracture
L1
– History
of
low
trauma
wrist
fracture
– BMD
T
score
–2.5
SD
at
spine
at
presentaEon
♦ Follow
up
Ø A`er
iniEal
diagnosis,
paEent
was
put
on
1000mg
Calcium
and
500
IU
Vitamin
Ø 12
months
later
new,
severe
back
pain
occurred
a`er
li`ing
grocery
bags
Ø X-­‐ray
confirmed
further
fractures
on
L2,
L3,
L4
A`er
one
year
on
Calcium/Vitamin
D

40. Why are vertebral fractures so often missed?
Mrs
L.,
77
years
old
Presented
with
le`
lower
lobe
pneumonia
– Height
loss
of
4cm
– Maternal
hip
fracture
– Regular
use
of
psychotropic
drugs
Chest
x-­‐ray
reveals
vertebral
Fractures
T6-­‐8
Ø BMD
T
score
–2.8
SD
at
hip.

41. Osteoporose:
meer
dan
alleen
een
lage
BMD
Normaal2
Osteoporose2
“Osteoporose
is
een
aandoening
van
het
skelet
gekarakteriseerd
door
verminderde
botmassa
en
veranderingen
van
de
microarchitectuur
van
het
bot,
waardoor
iemand
een
verhoogd
risico
hee`
op
een
fractuur.”1
1.
Consensus
Development
Conference,
JAMA
2001;
285:
785-­‐795;
2.
Dempster
DW
et
al,
J
Bone
Miner
Res
1986;
1:
15-­‐21