SlideShare a Scribd company logo
1 of 34
АШИГТ МАЛТМАЛЫН НӨӨЦ
АШИГЛАСНЫ ТӨЛБӨРИЙН ТУХАЙ
2018 он
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА
 Монгол Улсын татвар
Албан татвар, хураамж, төлбөр
 Ашигт малтмал
 Ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч нь
АМНАТ гэж юу вэ?
Газрын гадаргуу, түүний хэвлийд бий болсон
байгалийн байдлаараа байгаа эрдсийн хуримтлал
Уурхайн эдэлбэрээс олборлож худалдсан
Худалдахаар ачуулсан
Ашигласан
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА
 Ашигт малтмалын хүдэр
Газрын гадаргуу, түүний хэвлийд геологийн хувьсал, өөрчлөлт,
физик-химийн процессын үр дүнд үүсэж бий болсон бөгөөд
түүнд агуулагдаж байгаа ашигт элементийг (металл) нь
олборлож, боловсруулж, ялгахад эдийн засгийн ач холбогдол
бүхий уулын чулуулгийг хэлнэ (боловсруулаагүй нүүрс энэ
ангилалд орно).
 Ашигт малтмалын баяжмал
Хүдрийг боловсруулах явцад гаргаж авсан ашигт эрдсийн
агуулга нь өндөрссөн бүтээгдэхүүнийг хэлнэ.
 Ашигт малтмалын эцсийн бүтээгдэхүүн
Баяжмалыг боловсруулж цэвэршүүлсэн металл (нүүрсний
эцсийн бүтээгдэхүүн)-ыг хэлнэ.
Ашигт малтмалын боловсруулалтын түвшин
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА
Бүтээгдэхүүний
ангилал, үндсэн
болон дагалдах
бүтээгдэхүүний
агуулгын хувь
Бүтээгдэхүүний боловсруулалтын түвшин
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА
АМНАТ-ийг хэрхэн ногдуулдаг вэ?
Бүтээгдэхүүний борлуулалтын үнэлгээнээс тооцно
Худалдахаар
ачуулсан
Уурхайн эдэлбэрээс олборлож
худалдсан
Ашигласан
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА
Экспортод бүтээгдэхүүн гаргасан бол олон улсын зах
зээлийн үнийг баримтлан;
Дотоодод борлуулсан буюу ашигласан бол дотоодын зах
зээлийн үнийг үндэслэн;
Дотоод, гадаадын зах зээлд борлуулсан бүтээгдэхүүний зах
зээлийн жишиг үнийг тодорхойлох боломжгүй тохиолдолд
тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчийн мэдүүлсэн борлуулалтын
орлогыг үндэслэн.
Борлуулалтын үнэлгээг хэрхэн тооцох вэ?
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА
АМНАТ-ийн хувь, хэмжээ
Монголбанк, түүнээс эрх олгосон банкинд
худалдсан алт
2.5%Дотоодод борлуулж байгаа нүүрс
2.5%
Бусад 5%
Бүтээгдэхүүний зах зээлийн үнийн өсөлтөөс хамаарч 5%
дээр мөн хуулийн нэмэлт төлбөрийн хувийг нэмсэн дүнгээр
тооцож АМНАТ-ийг ногдуулна.
2.5%Үүсмэл ордоос олборлосон бүтээгдэхүүн
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА
АМНАТ-ийн нэмэлт хувь, хэмжээ
№
Бүтээг-
дэхүүний
нэр төрөл
Хэм-
жих
нэгж
Жишиж
үнэлэх
бүтээг-
дэхүүн
Зах зээлийн
үнийн түвшин
/ам.доллараар/
Бүтээгдэхүүний
боловсруулалтын түвшингээс
хамаарч үндсэн хувь дээр нэмж
ногдуулах хувь
Хүдэр Баяжмал
Бүтээг-
дэхүүн
1 Зэс тн
Зэс /цэвэр
металлаар/
0-5000 хүртэл 0.0 0.0 0.0
5000-6000 хүртэл 22.0 11.0 1.0
6000-7000 хүртэл 24.0 12.0 2.0
7000-8000 хүртэл 26.0 13.0 3.0
8000-9000 хүртэл 28.0 14.0 4.0
9000 ба түүнээс
дээш
30.0 15.0 5.0
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА
Биржийн үнийн эх сурвалж
Уул уурхайн экспортын бүтээгдэхүүний борлуулалтын
үнэлгээ, үнэлгээний үндэслэл болгох олон улсын жишиг үнэ
тогтоодог бирж
д/д
Экспортын бүтээгдэхүүний
нэр
Биржийн нэр
1 Зэс Лондонгийн металлын бирж
2 Цайр Лондонгийн металлын бирж
3 Цагаан тугалга Лондонгийн металлын бирж
4 Хар тугалга Лондонгийн металлын бирж
5 Молибден Лондонгийн металлын бирж
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА
Зарим экспортын бүтээгдэхүүний борлуулалтын
үнэлгээ, үнэлгээний үндэслэл болгох эх сурвалж
д/д
Экспортын
бүтээгдэхүүний
нэр
Үнийн эх сурвалжийн нэр
1 Алт Тухайн өдрийн Монголбанкнаас зарласан
үнэ
2 Мөнгө Тухайн өдрийн Монголбанкнаас зарласан
үнэ
3 Төмөр Тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчийн төмрийн
хүдэр, төмрийн хүдрийн баяжмал гадаадын
зах зээлд борлуулахаар байгуулсан
гэрээний үнэ
4 Төмөр Ашигт малтмалын бүтээгдэхүүний үнэ
нийтэлдэг “www.umetal.com” цахим
хуудсанд нийтэлсэн үнэ
5 Хайлуур жонш Хятадын хайлуур жоншны бүтээгдэхүүний
FOB үнэ (www.indmin.com)
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА
Зарим экспортын бүтээгдэхүүний борлуулалтын
үнэлгээ, үнэлгээний үндэслэл болгох эх сурвалж
д/д
Экспортын
бүтээгдэхүүний
нэр
Үнийн эх сурвалжийн нэр
6 Нүүрс Тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчийн нүүрсийг
гадаадын зах зээлд борлуулахаар байгуулсан
гэрээний үнэ
7 Нүүрс БНХАУ-ын нүүрсний зах зээлийн
үнийн мэдээллийн эх сурвалжийн үнэ
(“http://en.sxcoal.com)
8 Перренат аммони Ашигт малтмалын бүтээгдэхүүний үнэ
нийтэлдэг “www.asianmetal.com” цахим
хуудсанд нийтэлсэн үнэ (ренийн давс)
9 Гянтболд Ашигт малтмалын бүтээгдэхүүний үнэ
нийтэлдэг “www.asianmetal.com” цахим
хуудсанд нийтэлсэн үнэ
10 Мангани Ашигт малтмалын бүтээгдэхүүний үнэ
нийтэлдэг “www.asianmetal.com” цахим
хуудсанд нийтэлсэн үнэ
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА
Тухайн сард баримтлах зах зээлийн үнэ
https://mof.gov.mn/article/policy/budget/zah-zeel-uniin-medeelel
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА
АМНАТ-ийн борлуулалтын үнэлгээ тооцох, төлбөр
ногдуулах
СЯ-ны цахим хуудсанд
мэдээлсэн үнийг үндэслэн
Нүүрс, төмрийн хүдрээс
бусад экспортолсон ашигт
малтмал
Монголбанкнаас тухайн өдөр зарласан
үнийг баримтлан
Алт, мөнгө
Тухайн бүтээгдэхүүний эсхүл адил
төстэй бүтээгдэхүүний дотоодын
зах зээлийн үнэ
Олборлож, дотоодын
зах зээлд худалдсан,
ашигласан
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА
Хүдэр болон баяжмал нь агуулгын хувиараа цахим хуудсанд
тавигдаагүй бол тухайн цэвэр бүтээгдэхүүний олон улсын
бирж, эх сурвалжийн дундаж үнэд үндэслэн борлуулалтын
үнэлгээг дараахь томъёогоор тооцно.
Бү = Бх * Ах * Бдү
Үүнд: Бү - Хүдэр ба баяжмалын борлуулалтын үнэ
Бх - Хүдэр ба баяжмалын биет хэмжээ /хүндийн
жингийн нэгжээр/
Ах - Хүдэр, баяжмал дахь тухайн бүтээгдэхүүний
агуулгын хувь
Бдү - Экспортын цэвэр бүтээгдэхүүний олон улсын
бирж, эх сурвалжийн дундаж үнэ
АМНАТ-ын борлуулалтын үнэлгээ тооцох,
төлбөр ногдуулах
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА
Хүдэр болон баяжмалын агуулгын хувь нь цахим хуудсанд
тавигдсан боловч тухайн бүтээгдэхүүний агуулгын хувиас
ялгаатай бол цахим хуудсанд тавигдсан агуулга болон үнийн
мэдээллээс агуулгын нэгж хувьд ногдох үнийг гаргаж,
борлуулалтын үнэлгээг дараахь томъёогоор тооцно.
Бү = Нү * Бх
Үүнд: Бү - Тухайн хүдэр ба баяжмалын нийт борлуулалтын
үнэ
Нү - Тухайн хүдэр, баяжмалын нэгжийн үнэлгээ
Бх - Хүдэр ба баяжмалын экспортолсон биет хэмжээ
АМНАТ-ын борлуулалтын үнэлгээ тооцох,
төлбөр ногдуулах
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА
Жишээ
Баяжмалын талаархи
цахим хуудсанд
тавигдсан мэдээлэл
Экспортлосон
баяжмалын
талаархи
мэдээлэл
Борлуулалтын
үнэлгээний
тооцоолол
Агуул-
гын
хувь
Олон
улсын
зах
зээлийн
дундаж
їнэ /$/
Агуулгын
нэгж
хувьд
ногдох
їнэлгээ
(2/1)
Агуул-
гын
хувь
Экспорт-
лосон
хэмжээ
/тн/
Экспорт-
лосон
баяжма-
лын
нэгжийн
їнэлгээ
/$/
(3*4)
Борлуулал-
тын нийт
їнэлгээ
/$/
(5*6)
1 2 3 4 5 6 7
75 97.5 1.3 70 5 91 455
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА
Гадаадын зах зээлд борлуулсан нүүрсэнд АМНАТ ногдуулах
борлуулалтын үнэлгээ тооцох
Нүүрс
Зах зээлийн үнийн
мэдээлэлд үндэслэн
Гэрээний үнээр
Хилийн өртөө
хүргэх тээврийн
зардал,
тээвэрлэлттэй
холбоотой
зардал,
бүрдүүлэлтийн
хураамж,
даатгалын
зардлыг нэмж
тооцно
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА
Экспортлосон төмрийн хүдэр, төмрийн хүдрийн баяжмалд
АМНАТ ногдуулах борлуулалтын үнэлгээ тооцох
Төмрийн
хүдэр,
төмрийн
хүдрийн
баяжмал
Зах зээлийн үнийн
мэдээлэлд үндэслэн
Гэрээний үнээр
Хилийн өртөө
хүргэх тээврийн
зардал,
тээвэрлэлттэй
холбоотой
зардал, бусад
зардлыг хасч
тооцно
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА
Тухайн сард экспортлосон нүүрс, төмрийн хүдэр төмрийн
хүдрийн баяжмалын аргачлалын дагуу тооцсон борлуулалтын
үнэлгээ нь ижил ангилал, стандарт бүхий ашигт малтмалыг
хилийн ижил боомтоор экспортолж байгаа бусад аж ахуйн
нэгжийн уг аргачлалын дагуу тодорхойлсон үнээс 10 ба
түүнээс дээш хувиар зөрүүтэй байвал АМНАТ ногдох
борлуулалтын үнэлгээг жишиг үнээр тооцно.
Экспортлосон нүүрс, төмрийн хүдэр, төмрийн хүдрийн
баяжмалд борлуулалтын үнэлгээ тооцох
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА
 АМНАТ төлөгчөөр бүртгүүлэх
ТЕГ-ын харъяа УТОХГ-тай харилцагч татвар төлөгчөөс бусад
аймаг, нийслэл, дүүргийн татварын хэлтэстэй харилцагч нар
олборлолт явуулж байгаа орон нутгийн татварын хэлтэст
 АМНАТ төлөх
Тухайн сард худалдсан, ашигласан ашигт малтмал тус бүрт
ногдох төлбөрийг дараа сарын 10-ны дотор улсын төсөвт төлнө
Монголбанк, түүний эрх олгосон банкинд алт, мөнгө худалдсан
тухай бүр АМНАТ-ийг тухайн банкинд төлнө
Монголбанк, арилжааны банк тушаасан тухай бүр суутгаж
ажлын 10 хоногийн дотор улсын төсвийн дансанд шилжүүлнэ.
 Тайлан тушаах
Улирал тутам өссөн дүнгээр гаргаж, дараа улирлын эхний
сарын 20-ны дотор, жилийн эцсийн тайланг дараа оны 1-р
сарын 20-ны дотор
АМНАТ-ийг төсөвт төлөх, тайлагнах
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА
1. ТТД: 2. Нэр
Ашигт малтмалын нөөц ашигласны
төлбөрийн тайлангийн маягт ТТ-15
3. Эрхлэх үйл
ажиллагаа:
Үндсэн
код
4. Тайлант
хугацаа: он
улира
л
Тухайн улиралд үйл ажиллагаа явуулаагүй бол "х" тэмдэглэгээ хийнэ үү.
Ашигт
малтмалын
нэр
Хэмжих
нэгж
Ангилал,
агуулгын
хувь
Ашигт
малтмалын
эхний
үлдэгдэл
Тайлант хугацаанд
нэмэгдсэн ашигт малтмал
Тайлант хугацаанд
хасагдсан ашигт
малтмал Ашигт
малтмалын
эцсийн
үлдэгдэлолборлосон бусад ашигласан
худалдсан,
худал-
дахаар
ачуулсан
1 2 3 4 5 6 7 8 9
1-р улирлын дүн
2-р улирлын дүн
3-р улирлын дүн
4-р улирлын дүн
Жилийн дүн (1-4 улирлын)
1. Тоо хэмжээний мэдээлэл:
1.1. Хүдэр /1.2. Баяжмал, 1.3. Бүтээгдэхүүн/ /төгрөгөөр/
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА
Ашигт
малтмалын
нэр
Хэмжих
нэгж
Бүтээгдэхүү-
ний хэмжээ
АМНАТ тооцох
борлуулалтын
нийт үнэлгээ
Ногдуулах хувь АМНАТ-ийн ногдуулалт
үндсэн нэмэлт
үндсэн
(7)=(4)*(5)
нэмэлт
(8)=(4)*(6)
Нийт
(9)=(7)+(8)
1 2 3 4 5 6 7 8 9
1-р улирлын дүн
2-р улирлын дүн
3-р улирлын дүн
4-р улирлын дүн
Жилийн дүн (1-4 улирлын)
Ашигт малтмалын нөөц ашигласны
төлбөрийн тайлангийн маягт ТТ-15
2.1. Ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөрийн ногдуулалтын тооцоолол:
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА
Ашигт малтмалын нөөц ашигласны
төлбөрийн тайлангийн маягт ТТ-15
2.2. Татварын тооцоолол:
Тооцоолол мөр Дебет Кредит
Тайлангийн эхний үлдэгдэл
Илүү 1
Дутуу 2
Тайлант хугацаанд ногдуулсан татвар
Илүү 3
Дутуу 4
Тухайн тайлангийн хугацаанд төлсөн 5
Татварын алба болон татвар төлөгч хоорондын тооцоогоор төлсөн 6
Тайлангийн хугацаанд төсвөөс буцаан авсан 7
Тайлант хугацаанд хүлээн авсан үлдэгдэл
Илүү 8
Дутуу 9
Тайлант хугацаанд шилжүүлсэн үлдэгдэл
Илүү 10
Дутуу 11
Тайлант хугацаанд хүчингүй болсон 12
Суутган тооцоолсон
Илүү 13
Дутуу 14
Тайлангийн эцсийн үлдэгдэл
Илүү 15
Дутуу 16
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА
Ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл шилжүүлсний
орлогод албан татвар ногдуулах
Харилцан хамааралгүй
этгээдүүд хооронд
Харилцан хамааралтай
эсхүл гэрээний үнээр
шилжүүлэх боломжгүй
Гэрээний үнээр тооцно
Тусгай зөвшөөрлийн
үнэлгээг тооцсон тооцоолол
мэдээлэл
УТОХГ-аас хянан
баталгаажуулна
Гэрээний үнэ аргачлалын дагуу тооцсон ТЗ-
ийн үнэлгээний аль багаас 20%-иар бага бол
аргачлалын дагуу тооцсон үнэлгээний аль
багаар ТЗ-ийн үнэлгээг тооцно
Адил төстэй тусгай
зөвшөөрлүүдийг
харьцуулалтын шалгуур
үзүүлэлтээр үнэлнэ
Геологийн болон дэд
бүтцийн шалгуур үзүүлэлт
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА
ТНОа =
ТНОх,𝟏
НХх,𝟏
+
ТНОх,𝟐
НХх,𝟐
+⋯+
ТНОх,𝒏
𝐇𝐗 𝒏
𝒏
∗ Н𝐗а
Үүнд: ТНОа- Үнэлгээ тодорхойлж буй ТЗ-ийн татвар
ногдуулах орлого
ТНОх - Харцуулалтын шалгуур үзүүлэлт хангасан ТЗ-ийн
татвар ногдуулах орлого
НХх,𝟏- Харцуулалтын шалгуур үзүүлэлт хангасан ТЗ-ийн
нөөцийн хэмжээ
n - Харцуулалтын шалгуур үзүүлэлт хангасан ТЗ-ийн
тоо
Н𝐗а- Үнэлгээ тодорхойлж буй тусгай зөвшөөрлийн
нөөцийн хэмжээ
Харьцуулалтын шалгуур үзүүлэлтээр тусгай
зөвшөөрлийн үнэлгээ тооцох томъёо
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА
Мэдээлэл
нь байгаа
ордууд
Байрлал
Ашигт
малтмалын
төрөл
Ордын төрөл
Нөөцийн
зэрэглэлийн
зөрүү
Нөөцийн тоо
хэмжээний
зөрүү
км оноо төрөл оноо төрөл оноо
Нөөцийн
зэрэглэл
оноо % оноо
Шилжүүлэх
МV005A00
тусгай
зөвшөөр-
лийн
мэдээлэл
“ААА” ХХК-ийн МV-0000008 нэртэй алтны шороон орд нь Төв аймгийн Баян сумын
нутагт оршдог. Ашигт малтмалын газрын албан бичгээс ордын нийт геологийн нөөц (ГН)
нь В зэргээр 615 кг нөөцтэй болох нь тодорхойлогдоно. Ордын дундаж агуулга нь 1200
мг/м3, хөрсний зузаан 20 м, алттай давхаргын зузаан 2 м. Ашигт малтмалын ордын
тусгай зөвшөөрөл бүхий талбайд олборлолт хийгдэж хөндөгдөөгүй болохыг Баян сумын
байгаль орчны байцаагчийн бичгээр тодорхойлж байна. Ордыг өндөр хүчдэлийн шугам
дайран өнгөрдөг ба засмал болон төмөр замаас 5км-т оршдог. Хамгийн ойр орших
суурин газар нь Баян сум ба сумын төвөөс орд хүртэл 14 км юм.
MV-001A00 50 10 алт 10 шороон 10 А 8 29% 8
MV-002A00 90 8 алт 10 шороон 10 В 10 93% 0
MV-003A00 150 6 алт 10 шороон 10 С 8 25% 8
Жишээ
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА
Биетийн
гүн /зөрүү/
Дундаж
агуулгын
зөрүү
Суурин
хүртэлх
зайны
зөрүү
Засмал зам
хүртэлх
зайны зөрүү
Төмөр зам
хүртэлх
зайны
зөрүү
Өндөр
хүчдэлийн
шугам
хүртэлх
зайны
зөрүү
Нийт
оноо
метр оноо хувь оноо км оноо км
оно
о
км
оно
о
км оноо
10 8 40% 8 28 10 20 10 0 0 7.45
15 6 20% 8 11 10 0 0 8 10 6.55
15 6 60% 4 4 10 15 10 15 10 0 10 8.36
Жишээ
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА
Дээрх хүснэгтээр үзүүлсэн шалгуур үзүүлэлтүүдээр шалгаж
үзэхэд МV005A00 дугаартай ашиглалтын тусгай зөвшөөрлийн
үнийг MV-001A00 болон MV-003A00 дугаар бүхий тусгай
зөвшөөрлүүдийн дундаж мэдээлэлд үндэслэн дараах
байдлаар гаргана.
ТНОа =
𝟔, 𝟓𝟏𝟎. 𝟔𝟓 сая төг
𝟖𝟕𝟎. 𝟐
+
𝟕𝟗𝟕. 𝟏𝟑 сая төг
𝟒𝟓𝟗. 𝟏𝟓
𝟐
∗
𝟔𝟏𝟓 кг
𝟏𝟎𝟎𝟎
= 𝟐, 𝟖𝟑𝟒. 𝟓 сая төг
Жишээ
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА
Ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч хуулийн этгээд,
түүний эцсийн эзэмшигч этгээд хувьцаа, хувь оролцоогоо
бусдад шилжүүлэх замаар орлого олсон тохиолдолд энэ
аргачлалын дагуу тодорхойлсон үнэлгээнээс тухайн хувь
эзэмшигчийн хувьцаанд ногдох хэмжээгээр хувь тэнцүүлэн
тооцож албан татвар ногдуулах орлогыг тодорхойлно
Шууд бусаар тусгай зөвшөөрөл шилжүүлэх
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА
Татвар ногдуулах тохиолдол
40%
эзэмшигч
60% эзэмшигч
1 компани 40%
эзэмшигч
3 компани тус бүр
10% эзэмшигч
30% нь хөрөнгийн
биржээр нээлттэй
арилжаалагддаг
Ашигт малтмалын
тусгай зөвшөөрөл
Хувьцаагаа зарсан
этгээд
1-р шат
n шат
2-р шат
Албан татвар ногдуулах хувьцааны эрхэд ногдох үнэлгээ:
60% * 40% = 24% буюу үнэлгээний дүнгийн 24%-тай тэнцэх хэмжээний
орлого олсон гэж үзнэ.
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА
Татвар ногдуулахгүй тохиолдол
40% эзэмшигч 60% эзэмшигч
1 компани
20% эзэмшигч
2 компани тус бүр
30% эзэмшигч
20% нь хөрөнгийн
биржээр нээлттэй
арилжаалагддаг.
Ашигт малтмалын
тусгай зөвшөөрөл
Хувьцаагаа зарсан
этгээд
1-р шат
n шат
2-р шат
Дээрх тохиолдолд эрх эзэмшигчийн 2-р шатанд 30 хувь эзэмшигч 2
компани нь зэрэг “эцсийн эзэмшигч” болох ба 20 хувь хувьцаа эзэмшигчийн
хувьцаа эзэмшигч хувьцаагаа борлуулсан тул татвар ногдохгүй
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА
Татвар ногдуулах тохиолдол
20% эзэмшигч
80% хөрөнгийн биржээр
нээлттэй арилжаалагддаг.
Үүнээ: Нэг этгээд 25%,
бусад нь 20%-иас доош
жижиг хувьцаа эзэмшигч
1 компани
20% эзэмшигч
2 компани тус
бүр 10%
эзэмшигч
60% нь хөрөнгийн
биржээр нээлттэй
арилжаалагддаг.
Бүгд 20 хувиас
доош жижиг
хувьцаа эзэмшигч
Ашигт малтмалын
тусгай зөвшөөрөл
25% эзэмшигч
хувьцаагаа зарсан
1-р шат
n шат
2-р шат
Албан татвар ногдуулах хувьцааны эрхэд ногдох үнэлгээ:
20% * 25% = 5% буюу үнэлгээний дүнгийн 5%-тай тэнцэх хэмжээний
орлого олсон гэж үзнэ.
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА
Татвар ногдуулахгүй тохиолдол
20%
эзэмшигч
80% хөрөнгийн биржээр
нээлттэй арилжаалагддаг.
Үүнээ: Нэг этгээд 25%,
бусад нь 20%-иас доош
жижиг хувьцаа эзэмшигч
1 компани
20%
эзэмшигч
2 компани тус
бүр 10%
эзэмшигч
60% нь хөрөнгийн
биржээр нээлттэй
арилжаалагддаг. Бүгд
20 хувиас доош
жижиг хувьцаа
эзэмшигч
Ашигт малтмалын
тусгай зөвшөөрөл
20% эзэмшигч
хувьцаагаа зарсан
1-р шат
n шат
2-р шат
20 хувийн хувьцаа эзэмшигч нь эцсийн эзэмшигчид хамаарахгүй. Эцсийн
эзэмшигчтэй холбогдох этгээд хувьцаа шилжээгүй тул татвар ногдохгүй.
АМНАТ

More Related Content

What's hot

Lecture4,5
Lecture4,5Lecture4,5
Lecture4,5Bbujee
 
Shuud ba shuud bus tatwar
Shuud ba shuud bus tatwarShuud ba shuud bus tatwar
Shuud ba shuud bus tatwarBuka King
 
хөрөнгийн албан татвар
хөрөнгийн албан татвархөрөнгийн албан татвар
хөрөнгийн албан татварBatdorj Tuvaan
 
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 10 ШИДС
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл  10 ШИДС Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл  10 ШИДС
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 10 ШИДС Chuluun Zulaa
 
Lecture 12
Lecture 12Lecture 12
Lecture 12Bbujee
 
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 6 ШИДС
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс  хичээл 6 ШИДСНягтлан бодох бүртгэлийн үндэс  хичээл 6 ШИДС
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 6 ШИДСChuluun Zulaa
 
Lecture №13,14,15,16
Lecture №13,14,15,16Lecture №13,14,15,16
Lecture №13,14,15,16ariunubu
 
Бонд, бондын үнэлгээ, бондын зах зээл
Бонд, бондын үнэлгээ, бондын зах зээлБонд, бондын үнэлгээ, бондын зах зээл
Бонд, бондын үнэлгээ, бондын зах зээлAdilbishiin Gelegjamts
 
Lecture 16
Lecture   16Lecture   16
Lecture 16Tj Crew
 
Lecture 6
Lecture 6Lecture 6
Lecture 6Bbujee
 
үндсэн хөрөнгө
үндсэн хөрөнгөүндсэн хөрөнгө
үндсэн хөрөнгөDavaa Davaa
 
Lecture 1
Lecture 1Lecture 1
Lecture 1Bbujee
 
Ногдол ашгийн бодлого
Ногдол ашгийн бодлогоНогдол ашгийн бодлого
Ногдол ашгийн бодлогоNyamka LoRd
 

What's hot (20)

Lecture4,5
Lecture4,5Lecture4,5
Lecture4,5
 
Shuud ba shuud bus tatwar
Shuud ba shuud bus tatwarShuud ba shuud bus tatwar
Shuud ba shuud bus tatwar
 
Lekts 9
Lekts 9Lekts 9
Lekts 9
 
хөрөнгийн албан татвар
хөрөнгийн албан татвархөрөнгийн албан татвар
хөрөнгийн албан татвар
 
сэдэв 4-хотш
сэдэв 4-хотшсэдэв 4-хотш
сэдэв 4-хотш
 
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 10 ШИДС
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл  10 ШИДС Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл  10 ШИДС
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 10 ШИДС
 
Lecture 12
Lecture 12Lecture 12
Lecture 12
 
Mayagt all
Mayagt allMayagt all
Mayagt all
 
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 6 ШИДС
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс  хичээл 6 ШИДСНягтлан бодох бүртгэлийн үндэс  хичээл 6 ШИДС
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 6 ШИДС
 
Lecture №13,14,15,16
Lecture №13,14,15,16Lecture №13,14,15,16
Lecture №13,14,15,16
 
лекц 7
лекц 7лекц 7
лекц 7
 
Бонд, бондын үнэлгээ, бондын зах зээл
Бонд, бондын үнэлгээ, бондын зах зээлБонд, бондын үнэлгээ, бондын зах зээл
Бонд, бондын үнэлгээ, бондын зах зээл
 
Sb 6 uh
Sb 6 uhSb 6 uh
Sb 6 uh
 
Lecture 16
Lecture   16Lecture   16
Lecture 16
 
Lecture 6
Lecture 6Lecture 6
Lecture 6
 
үндсэн хөрөнгө
үндсэн хөрөнгөүндсэн хөрөнгө
үндсэн хөрөнгө
 
Lecture 1
Lecture 1Lecture 1
Lecture 1
 
бизнесийн үнэлгээ
бизнесийн үнэлгээбизнесийн үнэлгээ
бизнесийн үнэлгээ
 
Lekts 10 new
Lekts 10  newLekts 10  new
Lekts 10 new
 
Ногдол ашгийн бодлого
Ногдол ашгийн бодлогоНогдол ашгийн бодлого
Ногдол ашгийн бодлого
 

АМНАТ

  • 1. АШИГТ МАЛТМАЛЫН НӨӨЦ АШИГЛАСНЫ ТӨЛБӨРИЙН ТУХАЙ 2018 он
  • 2. МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА  Монгол Улсын татвар Албан татвар, хураамж, төлбөр  Ашигт малтмал  Ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч нь АМНАТ гэж юу вэ? Газрын гадаргуу, түүний хэвлийд бий болсон байгалийн байдлаараа байгаа эрдсийн хуримтлал Уурхайн эдэлбэрээс олборлож худалдсан Худалдахаар ачуулсан Ашигласан
  • 3. МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА  Ашигт малтмалын хүдэр Газрын гадаргуу, түүний хэвлийд геологийн хувьсал, өөрчлөлт, физик-химийн процессын үр дүнд үүсэж бий болсон бөгөөд түүнд агуулагдаж байгаа ашигт элементийг (металл) нь олборлож, боловсруулж, ялгахад эдийн засгийн ач холбогдол бүхий уулын чулуулгийг хэлнэ (боловсруулаагүй нүүрс энэ ангилалд орно).  Ашигт малтмалын баяжмал Хүдрийг боловсруулах явцад гаргаж авсан ашигт эрдсийн агуулга нь өндөрссөн бүтээгдэхүүнийг хэлнэ.  Ашигт малтмалын эцсийн бүтээгдэхүүн Баяжмалыг боловсруулж цэвэршүүлсэн металл (нүүрсний эцсийн бүтээгдэхүүн)-ыг хэлнэ. Ашигт малтмалын боловсруулалтын түвшин
  • 4. МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА Бүтээгдэхүүний ангилал, үндсэн болон дагалдах бүтээгдэхүүний агуулгын хувь Бүтээгдэхүүний боловсруулалтын түвшин
  • 5. МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА АМНАТ-ийг хэрхэн ногдуулдаг вэ? Бүтээгдэхүүний борлуулалтын үнэлгээнээс тооцно Худалдахаар ачуулсан Уурхайн эдэлбэрээс олборлож худалдсан Ашигласан
  • 6. МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА Экспортод бүтээгдэхүүн гаргасан бол олон улсын зах зээлийн үнийг баримтлан; Дотоодод борлуулсан буюу ашигласан бол дотоодын зах зээлийн үнийг үндэслэн; Дотоод, гадаадын зах зээлд борлуулсан бүтээгдэхүүний зах зээлийн жишиг үнийг тодорхойлох боломжгүй тохиолдолд тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчийн мэдүүлсэн борлуулалтын орлогыг үндэслэн. Борлуулалтын үнэлгээг хэрхэн тооцох вэ?
  • 7. МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА АМНАТ-ийн хувь, хэмжээ Монголбанк, түүнээс эрх олгосон банкинд худалдсан алт 2.5%Дотоодод борлуулж байгаа нүүрс 2.5% Бусад 5% Бүтээгдэхүүний зах зээлийн үнийн өсөлтөөс хамаарч 5% дээр мөн хуулийн нэмэлт төлбөрийн хувийг нэмсэн дүнгээр тооцож АМНАТ-ийг ногдуулна. 2.5%Үүсмэл ордоос олборлосон бүтээгдэхүүн
  • 8. МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА АМНАТ-ийн нэмэлт хувь, хэмжээ № Бүтээг- дэхүүний нэр төрөл Хэм- жих нэгж Жишиж үнэлэх бүтээг- дэхүүн Зах зээлийн үнийн түвшин /ам.доллараар/ Бүтээгдэхүүний боловсруулалтын түвшингээс хамаарч үндсэн хувь дээр нэмж ногдуулах хувь Хүдэр Баяжмал Бүтээг- дэхүүн 1 Зэс тн Зэс /цэвэр металлаар/ 0-5000 хүртэл 0.0 0.0 0.0 5000-6000 хүртэл 22.0 11.0 1.0 6000-7000 хүртэл 24.0 12.0 2.0 7000-8000 хүртэл 26.0 13.0 3.0 8000-9000 хүртэл 28.0 14.0 4.0 9000 ба түүнээс дээш 30.0 15.0 5.0
  • 9. МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА Биржийн үнийн эх сурвалж Уул уурхайн экспортын бүтээгдэхүүний борлуулалтын үнэлгээ, үнэлгээний үндэслэл болгох олон улсын жишиг үнэ тогтоодог бирж д/д Экспортын бүтээгдэхүүний нэр Биржийн нэр 1 Зэс Лондонгийн металлын бирж 2 Цайр Лондонгийн металлын бирж 3 Цагаан тугалга Лондонгийн металлын бирж 4 Хар тугалга Лондонгийн металлын бирж 5 Молибден Лондонгийн металлын бирж
  • 10. МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА Зарим экспортын бүтээгдэхүүний борлуулалтын үнэлгээ, үнэлгээний үндэслэл болгох эх сурвалж д/д Экспортын бүтээгдэхүүний нэр Үнийн эх сурвалжийн нэр 1 Алт Тухайн өдрийн Монголбанкнаас зарласан үнэ 2 Мөнгө Тухайн өдрийн Монголбанкнаас зарласан үнэ 3 Төмөр Тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчийн төмрийн хүдэр, төмрийн хүдрийн баяжмал гадаадын зах зээлд борлуулахаар байгуулсан гэрээний үнэ 4 Төмөр Ашигт малтмалын бүтээгдэхүүний үнэ нийтэлдэг “www.umetal.com” цахим хуудсанд нийтэлсэн үнэ 5 Хайлуур жонш Хятадын хайлуур жоншны бүтээгдэхүүний FOB үнэ (www.indmin.com)
  • 11. МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА Зарим экспортын бүтээгдэхүүний борлуулалтын үнэлгээ, үнэлгээний үндэслэл болгох эх сурвалж д/д Экспортын бүтээгдэхүүний нэр Үнийн эх сурвалжийн нэр 6 Нүүрс Тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчийн нүүрсийг гадаадын зах зээлд борлуулахаар байгуулсан гэрээний үнэ 7 Нүүрс БНХАУ-ын нүүрсний зах зээлийн үнийн мэдээллийн эх сурвалжийн үнэ (“http://en.sxcoal.com) 8 Перренат аммони Ашигт малтмалын бүтээгдэхүүний үнэ нийтэлдэг “www.asianmetal.com” цахим хуудсанд нийтэлсэн үнэ (ренийн давс) 9 Гянтболд Ашигт малтмалын бүтээгдэхүүний үнэ нийтэлдэг “www.asianmetal.com” цахим хуудсанд нийтэлсэн үнэ 10 Мангани Ашигт малтмалын бүтээгдэхүүний үнэ нийтэлдэг “www.asianmetal.com” цахим хуудсанд нийтэлсэн үнэ
  • 12. МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА Тухайн сард баримтлах зах зээлийн үнэ https://mof.gov.mn/article/policy/budget/zah-zeel-uniin-medeelel
  • 13. МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА АМНАТ-ийн борлуулалтын үнэлгээ тооцох, төлбөр ногдуулах СЯ-ны цахим хуудсанд мэдээлсэн үнийг үндэслэн Нүүрс, төмрийн хүдрээс бусад экспортолсон ашигт малтмал Монголбанкнаас тухайн өдөр зарласан үнийг баримтлан Алт, мөнгө Тухайн бүтээгдэхүүний эсхүл адил төстэй бүтээгдэхүүний дотоодын зах зээлийн үнэ Олборлож, дотоодын зах зээлд худалдсан, ашигласан
  • 14. МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА Хүдэр болон баяжмал нь агуулгын хувиараа цахим хуудсанд тавигдаагүй бол тухайн цэвэр бүтээгдэхүүний олон улсын бирж, эх сурвалжийн дундаж үнэд үндэслэн борлуулалтын үнэлгээг дараахь томъёогоор тооцно. Бү = Бх * Ах * Бдү Үүнд: Бү - Хүдэр ба баяжмалын борлуулалтын үнэ Бх - Хүдэр ба баяжмалын биет хэмжээ /хүндийн жингийн нэгжээр/ Ах - Хүдэр, баяжмал дахь тухайн бүтээгдэхүүний агуулгын хувь Бдү - Экспортын цэвэр бүтээгдэхүүний олон улсын бирж, эх сурвалжийн дундаж үнэ АМНАТ-ын борлуулалтын үнэлгээ тооцох, төлбөр ногдуулах
  • 15. МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА Хүдэр болон баяжмалын агуулгын хувь нь цахим хуудсанд тавигдсан боловч тухайн бүтээгдэхүүний агуулгын хувиас ялгаатай бол цахим хуудсанд тавигдсан агуулга болон үнийн мэдээллээс агуулгын нэгж хувьд ногдох үнийг гаргаж, борлуулалтын үнэлгээг дараахь томъёогоор тооцно. Бү = Нү * Бх Үүнд: Бү - Тухайн хүдэр ба баяжмалын нийт борлуулалтын үнэ Нү - Тухайн хүдэр, баяжмалын нэгжийн үнэлгээ Бх - Хүдэр ба баяжмалын экспортолсон биет хэмжээ АМНАТ-ын борлуулалтын үнэлгээ тооцох, төлбөр ногдуулах
  • 16. МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА Жишээ Баяжмалын талаархи цахим хуудсанд тавигдсан мэдээлэл Экспортлосон баяжмалын талаархи мэдээлэл Борлуулалтын үнэлгээний тооцоолол Агуул- гын хувь Олон улсын зах зээлийн дундаж їнэ /$/ Агуулгын нэгж хувьд ногдох їнэлгээ (2/1) Агуул- гын хувь Экспорт- лосон хэмжээ /тн/ Экспорт- лосон баяжма- лын нэгжийн їнэлгээ /$/ (3*4) Борлуулал- тын нийт їнэлгээ /$/ (5*6) 1 2 3 4 5 6 7 75 97.5 1.3 70 5 91 455
  • 17. МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА Гадаадын зах зээлд борлуулсан нүүрсэнд АМНАТ ногдуулах борлуулалтын үнэлгээ тооцох Нүүрс Зах зээлийн үнийн мэдээлэлд үндэслэн Гэрээний үнээр Хилийн өртөө хүргэх тээврийн зардал, тээвэрлэлттэй холбоотой зардал, бүрдүүлэлтийн хураамж, даатгалын зардлыг нэмж тооцно
  • 18. МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА Экспортлосон төмрийн хүдэр, төмрийн хүдрийн баяжмалд АМНАТ ногдуулах борлуулалтын үнэлгээ тооцох Төмрийн хүдэр, төмрийн хүдрийн баяжмал Зах зээлийн үнийн мэдээлэлд үндэслэн Гэрээний үнээр Хилийн өртөө хүргэх тээврийн зардал, тээвэрлэлттэй холбоотой зардал, бусад зардлыг хасч тооцно
  • 19. МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА Тухайн сард экспортлосон нүүрс, төмрийн хүдэр төмрийн хүдрийн баяжмалын аргачлалын дагуу тооцсон борлуулалтын үнэлгээ нь ижил ангилал, стандарт бүхий ашигт малтмалыг хилийн ижил боомтоор экспортолж байгаа бусад аж ахуйн нэгжийн уг аргачлалын дагуу тодорхойлсон үнээс 10 ба түүнээс дээш хувиар зөрүүтэй байвал АМНАТ ногдох борлуулалтын үнэлгээг жишиг үнээр тооцно. Экспортлосон нүүрс, төмрийн хүдэр, төмрийн хүдрийн баяжмалд борлуулалтын үнэлгээ тооцох
  • 20. МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА  АМНАТ төлөгчөөр бүртгүүлэх ТЕГ-ын харъяа УТОХГ-тай харилцагч татвар төлөгчөөс бусад аймаг, нийслэл, дүүргийн татварын хэлтэстэй харилцагч нар олборлолт явуулж байгаа орон нутгийн татварын хэлтэст  АМНАТ төлөх Тухайн сард худалдсан, ашигласан ашигт малтмал тус бүрт ногдох төлбөрийг дараа сарын 10-ны дотор улсын төсөвт төлнө Монголбанк, түүний эрх олгосон банкинд алт, мөнгө худалдсан тухай бүр АМНАТ-ийг тухайн банкинд төлнө Монголбанк, арилжааны банк тушаасан тухай бүр суутгаж ажлын 10 хоногийн дотор улсын төсвийн дансанд шилжүүлнэ.  Тайлан тушаах Улирал тутам өссөн дүнгээр гаргаж, дараа улирлын эхний сарын 20-ны дотор, жилийн эцсийн тайланг дараа оны 1-р сарын 20-ны дотор АМНАТ-ийг төсөвт төлөх, тайлагнах
  • 21. МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА 1. ТТД: 2. Нэр Ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөрийн тайлангийн маягт ТТ-15 3. Эрхлэх үйл ажиллагаа: Үндсэн код 4. Тайлант хугацаа: он улира л Тухайн улиралд үйл ажиллагаа явуулаагүй бол "х" тэмдэглэгээ хийнэ үү. Ашигт малтмалын нэр Хэмжих нэгж Ангилал, агуулгын хувь Ашигт малтмалын эхний үлдэгдэл Тайлант хугацаанд нэмэгдсэн ашигт малтмал Тайлант хугацаанд хасагдсан ашигт малтмал Ашигт малтмалын эцсийн үлдэгдэлолборлосон бусад ашигласан худалдсан, худал- дахаар ачуулсан 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1-р улирлын дүн 2-р улирлын дүн 3-р улирлын дүн 4-р улирлын дүн Жилийн дүн (1-4 улирлын) 1. Тоо хэмжээний мэдээлэл: 1.1. Хүдэр /1.2. Баяжмал, 1.3. Бүтээгдэхүүн/ /төгрөгөөр/
  • 22. МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА Ашигт малтмалын нэр Хэмжих нэгж Бүтээгдэхүү- ний хэмжээ АМНАТ тооцох борлуулалтын нийт үнэлгээ Ногдуулах хувь АМНАТ-ийн ногдуулалт үндсэн нэмэлт үндсэн (7)=(4)*(5) нэмэлт (8)=(4)*(6) Нийт (9)=(7)+(8) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1-р улирлын дүн 2-р улирлын дүн 3-р улирлын дүн 4-р улирлын дүн Жилийн дүн (1-4 улирлын) Ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөрийн тайлангийн маягт ТТ-15 2.1. Ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөрийн ногдуулалтын тооцоолол:
  • 23. МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА Ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөрийн тайлангийн маягт ТТ-15 2.2. Татварын тооцоолол: Тооцоолол мөр Дебет Кредит Тайлангийн эхний үлдэгдэл Илүү 1 Дутуу 2 Тайлант хугацаанд ногдуулсан татвар Илүү 3 Дутуу 4 Тухайн тайлангийн хугацаанд төлсөн 5 Татварын алба болон татвар төлөгч хоорондын тооцоогоор төлсөн 6 Тайлангийн хугацаанд төсвөөс буцаан авсан 7 Тайлант хугацаанд хүлээн авсан үлдэгдэл Илүү 8 Дутуу 9 Тайлант хугацаанд шилжүүлсэн үлдэгдэл Илүү 10 Дутуу 11 Тайлант хугацаанд хүчингүй болсон 12 Суутган тооцоолсон Илүү 13 Дутуу 14 Тайлангийн эцсийн үлдэгдэл Илүү 15 Дутуу 16
  • 24. МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА Ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл шилжүүлсний орлогод албан татвар ногдуулах Харилцан хамааралгүй этгээдүүд хооронд Харилцан хамааралтай эсхүл гэрээний үнээр шилжүүлэх боломжгүй Гэрээний үнээр тооцно Тусгай зөвшөөрлийн үнэлгээг тооцсон тооцоолол мэдээлэл УТОХГ-аас хянан баталгаажуулна Гэрээний үнэ аргачлалын дагуу тооцсон ТЗ- ийн үнэлгээний аль багаас 20%-иар бага бол аргачлалын дагуу тооцсон үнэлгээний аль багаар ТЗ-ийн үнэлгээг тооцно Адил төстэй тусгай зөвшөөрлүүдийг харьцуулалтын шалгуур үзүүлэлтээр үнэлнэ Геологийн болон дэд бүтцийн шалгуур үзүүлэлт
  • 25. МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА ТНОа = ТНОх,𝟏 НХх,𝟏 + ТНОх,𝟐 НХх,𝟐 +⋯+ ТНОх,𝒏 𝐇𝐗 𝒏 𝒏 ∗ Н𝐗а Үүнд: ТНОа- Үнэлгээ тодорхойлж буй ТЗ-ийн татвар ногдуулах орлого ТНОх - Харцуулалтын шалгуур үзүүлэлт хангасан ТЗ-ийн татвар ногдуулах орлого НХх,𝟏- Харцуулалтын шалгуур үзүүлэлт хангасан ТЗ-ийн нөөцийн хэмжээ n - Харцуулалтын шалгуур үзүүлэлт хангасан ТЗ-ийн тоо Н𝐗а- Үнэлгээ тодорхойлж буй тусгай зөвшөөрлийн нөөцийн хэмжээ Харьцуулалтын шалгуур үзүүлэлтээр тусгай зөвшөөрлийн үнэлгээ тооцох томъёо
  • 26. МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА Мэдээлэл нь байгаа ордууд Байрлал Ашигт малтмалын төрөл Ордын төрөл Нөөцийн зэрэглэлийн зөрүү Нөөцийн тоо хэмжээний зөрүү км оноо төрөл оноо төрөл оноо Нөөцийн зэрэглэл оноо % оноо Шилжүүлэх МV005A00 тусгай зөвшөөр- лийн мэдээлэл “ААА” ХХК-ийн МV-0000008 нэртэй алтны шороон орд нь Төв аймгийн Баян сумын нутагт оршдог. Ашигт малтмалын газрын албан бичгээс ордын нийт геологийн нөөц (ГН) нь В зэргээр 615 кг нөөцтэй болох нь тодорхойлогдоно. Ордын дундаж агуулга нь 1200 мг/м3, хөрсний зузаан 20 м, алттай давхаргын зузаан 2 м. Ашигт малтмалын ордын тусгай зөвшөөрөл бүхий талбайд олборлолт хийгдэж хөндөгдөөгүй болохыг Баян сумын байгаль орчны байцаагчийн бичгээр тодорхойлж байна. Ордыг өндөр хүчдэлийн шугам дайран өнгөрдөг ба засмал болон төмөр замаас 5км-т оршдог. Хамгийн ойр орших суурин газар нь Баян сум ба сумын төвөөс орд хүртэл 14 км юм. MV-001A00 50 10 алт 10 шороон 10 А 8 29% 8 MV-002A00 90 8 алт 10 шороон 10 В 10 93% 0 MV-003A00 150 6 алт 10 шороон 10 С 8 25% 8 Жишээ
  • 27. МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА Биетийн гүн /зөрүү/ Дундаж агуулгын зөрүү Суурин хүртэлх зайны зөрүү Засмал зам хүртэлх зайны зөрүү Төмөр зам хүртэлх зайны зөрүү Өндөр хүчдэлийн шугам хүртэлх зайны зөрүү Нийт оноо метр оноо хувь оноо км оноо км оно о км оно о км оноо 10 8 40% 8 28 10 20 10 0 0 7.45 15 6 20% 8 11 10 0 0 8 10 6.55 15 6 60% 4 4 10 15 10 15 10 0 10 8.36 Жишээ
  • 28. МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА Дээрх хүснэгтээр үзүүлсэн шалгуур үзүүлэлтүүдээр шалгаж үзэхэд МV005A00 дугаартай ашиглалтын тусгай зөвшөөрлийн үнийг MV-001A00 болон MV-003A00 дугаар бүхий тусгай зөвшөөрлүүдийн дундаж мэдээлэлд үндэслэн дараах байдлаар гаргана. ТНОа = 𝟔, 𝟓𝟏𝟎. 𝟔𝟓 сая төг 𝟖𝟕𝟎. 𝟐 + 𝟕𝟗𝟕. 𝟏𝟑 сая төг 𝟒𝟓𝟗. 𝟏𝟓 𝟐 ∗ 𝟔𝟏𝟓 кг 𝟏𝟎𝟎𝟎 = 𝟐, 𝟖𝟑𝟒. 𝟓 сая төг Жишээ
  • 29. МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА Ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч хуулийн этгээд, түүний эцсийн эзэмшигч этгээд хувьцаа, хувь оролцоогоо бусдад шилжүүлэх замаар орлого олсон тохиолдолд энэ аргачлалын дагуу тодорхойлсон үнэлгээнээс тухайн хувь эзэмшигчийн хувьцаанд ногдох хэмжээгээр хувь тэнцүүлэн тооцож албан татвар ногдуулах орлогыг тодорхойлно Шууд бусаар тусгай зөвшөөрөл шилжүүлэх
  • 30. МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА Татвар ногдуулах тохиолдол 40% эзэмшигч 60% эзэмшигч 1 компани 40% эзэмшигч 3 компани тус бүр 10% эзэмшигч 30% нь хөрөнгийн биржээр нээлттэй арилжаалагддаг Ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл Хувьцаагаа зарсан этгээд 1-р шат n шат 2-р шат Албан татвар ногдуулах хувьцааны эрхэд ногдох үнэлгээ: 60% * 40% = 24% буюу үнэлгээний дүнгийн 24%-тай тэнцэх хэмжээний орлого олсон гэж үзнэ.
  • 31. МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА Татвар ногдуулахгүй тохиолдол 40% эзэмшигч 60% эзэмшигч 1 компани 20% эзэмшигч 2 компани тус бүр 30% эзэмшигч 20% нь хөрөнгийн биржээр нээлттэй арилжаалагддаг. Ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл Хувьцаагаа зарсан этгээд 1-р шат n шат 2-р шат Дээрх тохиолдолд эрх эзэмшигчийн 2-р шатанд 30 хувь эзэмшигч 2 компани нь зэрэг “эцсийн эзэмшигч” болох ба 20 хувь хувьцаа эзэмшигчийн хувьцаа эзэмшигч хувьцаагаа борлуулсан тул татвар ногдохгүй
  • 32. МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА Татвар ногдуулах тохиолдол 20% эзэмшигч 80% хөрөнгийн биржээр нээлттэй арилжаалагддаг. Үүнээ: Нэг этгээд 25%, бусад нь 20%-иас доош жижиг хувьцаа эзэмшигч 1 компани 20% эзэмшигч 2 компани тус бүр 10% эзэмшигч 60% нь хөрөнгийн биржээр нээлттэй арилжаалагддаг. Бүгд 20 хувиас доош жижиг хувьцаа эзэмшигч Ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл 25% эзэмшигч хувьцаагаа зарсан 1-р шат n шат 2-р шат Албан татвар ногдуулах хувьцааны эрхэд ногдох үнэлгээ: 20% * 25% = 5% буюу үнэлгээний дүнгийн 5%-тай тэнцэх хэмжээний орлого олсон гэж үзнэ.
  • 33. МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБА Татвар ногдуулахгүй тохиолдол 20% эзэмшигч 80% хөрөнгийн биржээр нээлттэй арилжаалагддаг. Үүнээ: Нэг этгээд 25%, бусад нь 20%-иас доош жижиг хувьцаа эзэмшигч 1 компани 20% эзэмшигч 2 компани тус бүр 10% эзэмшигч 60% нь хөрөнгийн биржээр нээлттэй арилжаалагддаг. Бүгд 20 хувиас доош жижиг хувьцаа эзэмшигч Ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл 20% эзэмшигч хувьцаагаа зарсан 1-р шат n шат 2-р шат 20 хувийн хувьцаа эзэмшигч нь эцсийн эзэмшигчид хамаарахгүй. Эцсийн эзэмшигчтэй холбогдох этгээд хувьцаа шилжээгүй тул татвар ногдохгүй.

Editor's Notes

  1. Төрийн өмчийн газар, түүнчлэн газрын хэвлий, эрдэс баялаг, ой, ургамал, рашаан, усны нөөц ашиглуулсны, агаар, ус, хөрс бохирдуулсны, ан амьтан агнуулсны төлөө хувь хүн, хуулийн этгээдээс авч улс, орон нутгийн төсөв, тусгай зориулалтын санд төвлөрүүлж байгаа мөнгөн хөрөнгийг төлбөр гэнэ. ”ашигт малтмал” гэж геологийн хувьсал, өөрчлөлтийн дүнд газрын гадаргуу, түүний хэвлийд үүсч бий болсон, аливаа хэрэгцээнд ашиглаж болох байгалийн байдлаараа байгаа эрдсийн хуримтлалыг;   Ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч нь уурхайн эдэлбэрээс олборлож худалдсан, эсхүл худалдахаар ачуулсан болон ашигласан бүх төрлийн бүтээгдэхүүний борлуулалтын үнэлгээнээс тооцож АМНАТ-ийг улсын төсөвт төлнө.
  2. Ашигт малтмалыг боловсруулалтын түвшингээр нь хүдэр, баяжмал, бүтээгдэхүүн гэж ангилна. Ашигт малтмалын бүтээгдэхүүний зах зээлийн үнийн өсөлтөөс хамаарч АМНАТ-ийн үндсэн хувь дээр нэмэлт хувь тооцдог. Нэмэлт хувийн хэмжээ нь боловсруулалтын түвшингээс хамаарна. Ашигт малтмалын тухай хуульд заасны дагуу Засгийн газар ашигт малтмалын боловсруулалтын түвшинд тавигдах шаардлага, тооцох аргачлалыг баталдаг бөгөөд ЗГ-ын 2011 оны 193-р тогтоолоор тус шаардлага батлагдсан. Тогтоолд “Ашигт малтмалын хүдэр, баяжмал, боловсруулсан эцсийн бүтээгдэхүүний боловсруулалтын түвшинд тавигдах үндсэн шаардлага, түүнийг тооцох зарчмыг тодорхойлохдоо Гаалийн төв лабораторын шинжилгээний дүнг үндэслэнэ” гэж заасан бөгөөд ЗГ-ын 2013 оны 296-р тогтоолоор “ГБ нь ОУ-ын хэмжээнд хүлээн зөвшөөрөх дүгнэлт гаргах эрх бүхий Монгол Улсын итгэмжлэгдсэн лабораториор чанар, агуулга, найрлагын талаарх шинжилгээ хийлгэж болно гэж өөрчлөлт оруулсан.
  3. 47.1.Ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч нь уурхайн эдэлбэрээс олборлож худалдсан, эсхүл худалдахаар ачуулсан болон ашигласан бүх төрлийн бүтээгдэхүүний борлуулалтын үнэлгээнээс тооцож ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөрийг улсын болон орон нутгийн төсөвт төлнө.
  4. 47.2.1. Экспортод бүтээгдэхүүн гаргасан бол олон улсын худалдаанд хүлээн зөвшөөрөгдсөн тухайн сарын дунджийг тогтоох зарчмыг үндэслэн тухайн бүтээгдэхүүний, эсхүл түүнтэй адил төстэй бүтээгдэхүүний олон улсын зах зээлийн үнийг баримтлан; 47.2.2. дотоодод борлуулсан буюу ашигласан бол тухайн бүтээгдэхүүний, эсхүл түүнтэй адил төстэй бүтээгдэхүүний дотоодын зах зээлийн үнийг үндэслэн; 47.2.3. дотоод, гадаадын зах зээлд борлуулсан бүтээгдэхүүний зах зээлийн жишиг үнийг тодорхойлох боломжгүй тохиолдолд тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчийн мэдүүлсэн борлуулалтын орлогыг үндэслэн.
  5. 47.3.Ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөр дараахь хэмжээтэй байна: 47.3.1.дотоодод борлуулж байгаа нүүрсний нөөц ашигласны төлбөр тухайн уурхайн эдэлбэрээс олборлож худалдсан, эсхүл худалдахаар ачуулсан болон ашигласан бүтээгдэхүүний борлуулалтын үнэлгээний 2,5 хувьтай тэнцүү; 47.3.2.энэ хуулийн 47.3.1, 47.3.3-т заасан Монголбанк, түүнээс эрх олгосон банкинд худалдсан алтнаас бусад ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөрийн доод хэмжээ нь тухайн уурхайн эдэлбэрээс олборлож худалдсан, эсхүл худалдахаар ачуулсан болон ашигласан бүтээгдэхүүний борлуулалтын үнэлгээний 5,0 хувьтай тэнцүү. 47.3.3.Монголбанк, түүнээс эрх олгосон банкинд худалдсан алтанд энэ хуулийн 47.3.2-т заасан ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөрийн хэмжээ 2,5 хувь, энэ хуулийн 47.5-д заасан нэмэлт төлбөрийн хэмжээ 0 хувьтай тэнцүү.
  6. Жишээ болгож зэсийн зах зээлийн үнийн өсөлтөөс хамаарч 5 хувь дээр нэмж ногдуулах хувийг үзүүлэв. Боловсруулалтын түвшингээс хамаарч нэмэлт хувь ялгаатай байдаг талаар өмнө ярьсан.
  7. АМТ хуулийн 47.12 “Экспортын бүтээгдэхүүний борлуулалтын үнэлгээний үндэслэл болгон олон улсын жишиг үнэ тогтоодог биржийн нэрийг ЗГ нийтэд зарлана” гэж заасны дагуу ЗГ-ын 2016 оны 81-р тогтоолоор биржийн болон зах зээлийн үнийн эх сурвалжийн нэрийг баталсан.
  8. АМТ хуулийн 47.6-д АМНАТ-ийн хувийг тооцох, төлбөр ногдуулах аргачлалыг ЗГ батална гэсний дагуу ЗГ-ын 2014 оны 220, 2015 оны 103-р тогтоолуудаар АМНАТ-ийн хувийг тооцох, төлбөр ногдуулах аргачлал Гадаадын зах зээлд борлуулсан нүүрсэнд АМНАТ-ийн төлбөр ногдуулах борлуулалтын үнэлгээ тооцох аргачлал Төмрийн хүдэр, төмрийн хүдрийн баяжмал экспортлоход АМНАТ-ийн төлбөр тооцох аргачлал тус тус батлагдсан.
  9. ТЕГ-ын даргын 2010 оны 322 дугаар тушаалаар батлагдсан “Уул, уурхайн экспортын бүтээгдэхүүний борлуулалтын үнэлгээг тооцох аргачлал”-ын 2.4
  10. ТЕГ-ын даргын 2010 оны 322 дугаар тушаалаар батлагдсан “Уул, уурхайн экспортын бүтээгдэхүүний борлуулалтын үнэлгээг тооцох аргачлал”-ын 2.3
  11. Нүүрс (ЗГ-ын 2014 оны 220-р тогтоол “Гадаадын зах зээлд борлуулсан нүүрсэнд ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөр ногдуулах борлуулалтын үнэлгээ тооцох аргачлал”) Хэлцлийн үнийн аргаар борлуулалтын үнэлгээг тодорхойлоход гэрээний үнэд нүүрсийг Монгол Улсын хилийн өртөө хүртэл хүргэхэд дараах зардал, төлбөр ороогүй бол түүнийг нэмж тооцно:      2.4.1. тээврийн зардал;      2.4.2. тээвэрлэлтийн үйл ажиллагаатай холбоотой тээврийн болон экспортын бичиг баримт, бүрдүүлэлтийн хураамж, даатгалын шимтгэл, түүнчлэн барааг ачих, буулгах, хадгалах, шилжүүлэн ачихад гарсан зардал
  12. Төмрийн хүдэр, төмрийн баяжмал (ЗГ-ын 2015 оны 103-р тогтоол “Төмрийн хүдэр, төмрийн хүдрийн баяжмал экспортлоход ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөр тооцох аргачлал”) Төмрийн хүдэр, төмрийн хүдрийн баяжмалыг Монгол Улсын хилийн боомт хүртэл тээвэрлэсэн тээврийн болон бусад зардлыг ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөр ногдуулах борлуулалтын үнэлгээнээс хасч тодорхойлно.
  13. Татварын алба тоо хэмжээ хэсэгт тусгагдсан үзүүлэлтүүдийг татвар төлөгчийн Ашигт малтмал газрын тосны газар тайлагнадаг “Уулын ажлын тайлан”-гийн холбогдох үзүүлэлтүүдтэй тулгана.
  14. Борлуулсан бүтээгдэхүүний хэмжээг тодорхойлохдоо хавсралт маягтын дагуу бөглөгдсөн тайлант улиралд тооцооллогдсон нийт дүн байна. АМНАТ тооцох борлуулалтын нийт үнэлгээ хавсралт маягтад борлуулалтын үнэлгээ тооцох аргачлалын дагуу тооцоологдсон нийт борлуулалтын үнэлгээний дүн байна.
  15. ААНОАТТХ-ийн 16.14-д “эрх эзэмшигч, түүний эцсийн эзэмшигчийн шилжүүлсэн хувьцаа, хувь оролцооноос тухайн ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчийн хувьцаанд ногдох хэмжээгээр тусгай зөвшөөрлийн үнэлгээнээс хувь тэнцүүлэн тооцож албан татвар ногдуулах аргачлал, ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрлийн үнэлгээ тооцох аргачлалыг тус тус санхүү, төсвийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална” гэж заасны дагуу СС-ын 2017оны 380-р тушаалаар “Ашиглалтын тусгай зөвшөөрлийн үнэлгээ тооцох, тусгай зөвшөөрөл шилжүүлсний орлогод албан татвар ногдуулах аргачлал”-ыг баталсан.
  16. Шалгуур үзүүлэлтээс харахад МV-005А00 тусгай зөвшөөрөлтэй МV-001А00 болон MV-003А00 тусгай зөвшөөрөлүүд харьцуулагдахуйц байгаа бөгөөд МV-005А00 тусгай зөвшөөрлийн үнэлгээ нь 2,834.5 сая төгрөг байхаар байна.