Bài giảng siêu âm sản phụ khoa 2017

1. SIÊU ÂM PHỔI THAI NHI
Bs. NGUYỄN QUANG TRỌNG
website: www.sieuamvietnam.vn, www.cdhanqk.com
(Lớp Siêu âm SPK, khóa 23, ĐHYPNT-MEDIC, 2017)
“Người ta chỉ thấy những gì người ta được chuẩn bị để thấy"
Ralph Waldo Emerson

2. NỘI DUNG
• Đại cương.
• Thoát vị hoành.
• Phổi cách ly.
• Dị dạng nang tuyến phổi.
• Hội chứng tắc nghẽn đường thở cao.
• Tràn dịch màng phổi.

3. ĐẠI CƯƠNG
• Các xương sườn thai nhi là những cấu trúc hồi âm dày, xuất
phát từ cột sống, cong vòng tạo thành bộ khung của lồng ngực
thai nhi.
• Phổi của thai nhi được quan sát qua khoang liên sườn, chúng
có hồi âm đồng dạng.
• Ta có thể khảo sát tốt từ giữa quý II.

4. • Tim, phổi và lồng ngực phát triển với tốc độ như
nhau, do vậy tỷ lệ tim-ngực (cardiothoracic ratio)
hằng định qua quý II và III.
• Vị trí tim, trục tim cũng cố định ở thai nhi bình
thường.
• Những điều này giúp ta dễ dàng nhận biết những bất
thường ở ngực của thai nhi.
C.M.Rumack et al. Diagnostic Ultrasound. 5th Edition. 2018

5. - Trục tim bình thường = 450 +/- 200, mỏm tim hướng về bên trái.
- Phần lớn tim nằm bên trái của lồng ngực, chỉ có nhĩ phải nằm bên phải
của lồng ngực.
- Bốn buồng tim cân đối, nhĩ trái là cấu trúc nằm gần cột sống nhất.
- Diện tích tim ≤ 1/3 diện tích lồng ngực, hoặc tỷ lệ tim/ngực < 70%.
- ĐMC ngực nằm bên trái cột sống.

6. Bình thường, diện tích tim ≤ 1/3 diện tích lồng ngực ở lát cắt 4 buồng tim.
Enrico M. Chiappa et al. Echocardiographic Anatomy in the Fetus. 2008

7. Quý I: phổi có hồi âm tương
đương gan.
Quý II: phổi có hồi âm hơi dày
hơn gan.
Quý III: phổi có hồi âm dày hơn
gan.

9. Cơ hoành: cắt dọc bên phải Cơ hoành: cắt dọc bên trái

10. Cử động hô hấp bình thường của thai nhi.

11. THOÁT VỊ HOÀNH
(DIAPHRAGMATIC HERNIA)
• Thoát vị hoành là sự thoát lên trên lồng ngực của các
cấu trúc ở trong ổ bụng qua một chỗ mở ở vòm
hoành, do thất bại trong việc đóng kênh màng phổi-
màng bụng (pleuro-peritoneal canal) vào tuần thứ 9-
10 của thai kỳ.
• Ta có thể chẩn đoán thoát vị hoành qua siêu âm
thường quy vào quý II của thai kỳ.
• Nguyên nhân của dị tật này chưa rõ, phần lớn là tiên
phát, 2% có yếu tố gia đình.
C.M.Rumack et al. Diagnostic Ultrasound. 5th Edition. 2018

12. 29/11/2017 12

13. • Tần suất 1/3.000 trẻ sinh ra. Nam=Nữ.
• 40% trường hợp có kèm những dị tật khác ở tim, thận, hệ thần
kinh, tiêu hóa. Dị tật tim thấy ở 10% thoát vị hoành bẩm
sinh.
• Bất thường NST thấy ở 10% thai nhi bị thoát vị hoành,
bao gồm Trisomy 21, Trisomy 18, Trisomy 13, 45X.
• Việc thấy vòm hoành dường như toàn vẹn không loại trừ thoát
vị hoành.
• Cần phải nghĩ đến thoát vị hoành khi không thấy dạ dày
nằm trong ổ bụng mà lại thấy nằm cạnh tim ở lát cắt 4
buồng tim.
C.M.Rumack et al. Diagnostic Ultrasound. 5th Edition. 2018

14. Morgagni hernia
Bochdalek hernia
Hiatal hernia
Thoát vị nếu ở phía trước thì qua lỗ Morgagni và phía sau thì
qua lỗ Bochdalek, cũng có thể thoát vị qua khe thực quản.
Thoát vị bên phải chiếm ít hơn 20%, bên trái chiếm khoảng
80% (qua lỗ Bochdalek trái), thoát vị hai bên rất ít gặp.

15. • Vị trí của gan là yếu tố tiên lượng quan trọng nhất, khi gan bị
thoát vị (liver up) khả năng sống còn của thai nhi là 45% khi
gan không bị thoát vị (liver down) khả năng sống còn của
thai nhi là 74%.
• Với thoát vị hoành trái, khi dạ dày ở trong lồng ngực sẽ có tiên
lượng xấu hơn khi dạ dày còn ở trong ổ bụng (khi dạ dày
không bị thoát vị, tần suất sống còn là 90% - 100%.
• Năm 2003, Laudy et al. mô tả rằng, với Thoát vị hoành bẩm
sinh, tỷ lệ phổi-đầu LHR (lung-heart ratio) < 1 tần suất tử
vong là 100%, ngược lại khi tỷ số này >1.4 tần suất sống
còn là 100% .
• Những nghiên cứu gần đây cho rằng, LHR đáng tin cậy nhất
ở vào thời điểm thai 24 - 34 tuần tuổi.
Beth M. Kline-Fath et al. Fundamental and Advanced Fetal Imaging Ultrasound and MRI. 2015 Wolters Kluwer Health

16. Peter M. Doubilet et al. Atlas of Ultrasound in Obstetrics and Gynecology. 2003
CHẨN ĐOÁN THOÁT VỊ HOÀNH
1. Thoát vị hoành trái (80%).
* Thoát vị hoành trái có tiên lượng xấu.
2. Thoát vị hoành phải (20%).

17. THOÁT VỊ HOÀNH TRÁI (80%) (LEFT DIAPHRAGMATIC HERNIA)
1. Hiện diện dạ dày trong lồng ngực (90%), đồng thời không thấy dạ
dày trong ổ bụng. Dạ dày dễ nhận biết nhờ có hồi âm trống.
2. Có khi chỉ có các quai ruột thoát vị vào lồng ngực. Ruột tạo khối hồi
âm không đồng nhất trong lồng ngực (T), nếu không để ý sẽ không
nhận ra. Do vậy, hiện diện dạ dày trong ổ bụng cũng không loại trừ
chẩn đoán thoát vị hoành trái.
3. Tim bị đẩy qua phải, nhưng mỏm tim vẫn hướng về bên trái, nhĩ
trái và thất trái bị đè ép. ĐMC xuống nằm ra trước cột sống.
4. Sự đứt đoạn của cơ hoành (thường thấy qua mặt cắt dọc) qua đó các
cấu trúc trong ổ bụng đi lên lồng ngực.
5. Chuyển động nghịch thường (paradoxical motion) của các cấu trúc
trong ổ bụng với hô hấp của thai nhi: khảo sát ở mặt cắt vành, trong
thì hít vào, các cấu trúc bên (P) ổ bụng chuyển động xuống dưới, trong
khi các cấu trúc bên (T) ổ bụng lại chuyển động lên trên hoặc đi vào
lồng ngực qua lỗ thoát vị.

18. Lát cắt dọc và ngang: hiện diện dạ dày (S) trong lồng ngực (cạnh tim),
không có dạ dày trong ổ bụng.

19. 29/11/2017 19

20. Lát cắt dọc và ngang: hiện diện dạ dày (S) trong lồng ngực (cạnh tim)

21. Thoát vị hoành trái: chỉ có ruột non trong lồng ngực.

22. Bình thường, mỏm tim hướng qua
trái, ĐMC xuống bên trái cột sống.
Thoát vị hoành trái, tim bị đẩy qua
phải, nhưng mỏm tim vẫn hướng về
bên trái, thất và nhĩ trái bị đè ép. ĐMC
xuống có khuynh hướng nằm ở trước
cột sống.
R LR L
R L
Cần phân biệt với bất thường về situs:
mỏm tim qua phải, ĐMC xuống bên
phải cột sống, 4 buồng tim cân đối.

23. Thoát vị dạ dày, ruột và gan trái. Phổi phải nằm sau tim.
L
L
R
R

25. Lát cắt dọc: sự đứt đoạn cơ hoành, các cấu trúc
trong ổ bụng đi lên lồng ngực.

26. Mặt cắt vành: bình thường, các cấu trúc trong ổ bụng cùng đi lên
hoặc cùng đi xuống theo nhịp thở.

27. Mặt cắt vành: paradoxical motion, các cấu trúc trong ổ bụng đi
lên bên này đi xuống bên kia theo nhịp thở.

28. Paradoxical motionNormal motion

29. Paradoxical motionNormal motion
Ở mặt cắt dọc ta cũng khảo sát được paradoxical motion.

30. Paradoxical motion

31. Cắt ngang ngực: cấu trúc túi
dịch đẩy tim qua (P) Cắt ngang bụng: không
thấy dạ dày.
Mặt cắt vành: dạ dày (ST)
và ruột (BO) đẩy tim qua (P)
Paradoxical motion
S
P
R
L
S
T

32. THOÁT VỊ HOÀNH TRÁI TIÊN LƯỢNG XẤU
1. Khi thoát vị gan trái vào lồng ngực (liver up):
- Nhận biết trên 2D:
+ Cắt ngang: gan thoát vị có hồi âm đồng dạng, thường có
hình tam giác nằm ngay cạnh mỏm tim.
+ Cắt dọc: gan liên tục từ dưới ổ bụng đi lên trên lồng ngực.
- Nhận biết bằng Doppler màu:
+ TM cửa có hướng đi bất thường hướng lên trên lồng
ngực.
+ TM rốn và ống TM bị uốn cong lên trên cũng là một dấu
hiệu gián tiếp cho biết gan bị thoát vị.
2. Thiểu sản phổi phải nặng: Thoát vị hoành trái làm cho các cơ
quan trong ổ bụng lấp đầy lồng ngực trái, khiến phổi trái thiểu
sản nặng, sự sống còn trẻ khi ra đời phụ thuộc hoàn toàn vào
phổi phải. Do tim và trung thất bị đẩy qua phải, phổi phải cũng
bị ép lại, thiểu sản ở các mức độ khác nhau.

33. L R

34. Mặt cắt ngang cho thấy thoát vị dạ dày
(ST), ruột (BO) và gan (LI) vào lồng
ngực (T) đẩy tim qua (P) (mũi tên).
Mặt cắt dọc với Doppler màu cho thấy
dạ dày (ST) trong lồng ngực, thùy (T)
gan (LLL) trong lồng ngực với mạch
máu từ phần gan trong ổ bụng (các *)
đi vào ngực (các đầu mũi tên).

35. TM rốn và ống TM bị uốn cong lên trên
Hướng đi bình thường của TM
rốn và ống tĩnh mạch

36. ĐÁNH GIÁ THIỂU SẢN PHỔI PHẢI
Tỷ lệ phổi/đầu (LHR: lung/head ratio) = DAP(mm)x Dtrans(mm) /HC(mm)
- DAP (mm): đường kính trước-sau.
- Dtrans (mm): đường kính ngang.
- HC(mm): chu vi vòng đầu.
Ý nghĩa: ở quý II-III (24-34 tuần), tỷ lệ phổi/đầu:
- LHR < 1  tiên lượng xấu (100% thai nhi chết khi vừa sinh ra).
- LHR: 1 – 1.4  tiên lượng trung bình .
- LHR > 1.4  tiên lượng tốt (100% thai nhi sống sót khi sinh ra).
Lung/head ratio = (21x10)/200 = 1,05

38. Peter M. Doubilet et al. Atlas of Ultrasound in Obstetrics and Gynecology. 2003
Phổi (P) nằm sau tim, tỷ lệ phổi/đầu = (11,2x13,9)/187,9 = 0,83
(< 1: tiên lượng xấu).

39. Thai 26 tuần, thoát vị hoành bên (T), tỷ lệ phổi/đầu=0,8. Karyotype
bình thường (46XY). Mổ lấy thai lúc 38 tuần tuổi, 3.050g. Trẻ chết
ngày thứ 2 sau sinh (chưa kịp phẫu thuật).

40. CÁCH KHÁC ĐỂ TÍNH THIỂU SẢN PHỔI
Tỷ lệ phổi/ngực (lung/thorax ratio) = Diện tích phổi/Diện tích lồng
ngực
Ý nghĩa: tỷ lệ phổi/ngực ≤ 0,08  tiên lượng xấu (không phụ thuộc
tuổi thai).

41. Three-dimensional multiplanar imaging of the fetal thorax and measurement of the contralateral (right)
lung volume at 23 gestational weeks in a case of left congenital diaphragmatic hernia. A: Transverse
plane. B: Sagittal plane. C: Coronal plane. D: 3D rendering of the right lung, the volume of which is 3.87
cm3. FH, fetal heart; RL, right lung; s, stomach.

42. THOÁT VỊ HOÀNH PHẢI (20%) (RIGHT DIAPHRAGMATIC HERNIA)
1. Lát cắt ngang: Khối hồi âm đồng nhất trong lồng ngực (P) (gan)
đẩy tim qua hẳn bên trái đường giữa. Chính vì hồi âm của gan và
phổi đều đồng nhất, cho nên ta rất dễ bỏ sót chẩn đoán thoát vị hoành
(P) (ta lưu ý rằng hồi âm của phổi dày hơn hồi âm của gan). Đôi khi
có thể thấy các nhánh TM gan ở mặt cắt ngang qua 4 buồng tim.
Thấy được túi mật ở lát cắt 4 buồng tim cũng là bằng chứng gan
thoát vị vào lồng ngực.
2. Lát cắt dọc và vành: phần gan thoát vị qua vòm hoành cùng với
phần gan còn trong ổ bụng cho hình ảnh nút chai sâm banh
(“bouchon de champagne”). Dùng Doppler màu để khảo sát TM
cửa có hướng đi bất thường hướng lên trên lồng ngực.
4. TM rốn thường bị đẩy lệch qua phải : ở lát cắt ngang qua bụng thai
nhi, dùng Doppler màu để chẩn đoán xác định.
5. Dạ dày hầu như luôn luôn còn ở trong ổ bụng, do vậy không thấy
dạ dày ở lát cắt 4 buồng tim không loại trừ được thoát vị hoành (P).
6. Thường có ít dịch tự do trong lồng ngực.

43. R
L
R
L
Cả hai trường hợp thoát vị hoành phải, thoạt nhìn tim có vẻ bình thường.
Thế nhưng tim đã bị đẩy hoàn toàn qua bên trái đường giữa.

44. Thoát vị hoành (P), đẩy gan qua (T). Gan ở trong lồng ngực với hình ảnh
đặc trưng của các TM gan (các mũi tên). Đại tràng góc gan (C).

45. Right CDH. Axial US shows that the heart is displaced into the left chest
(curved arrow). Tubular anechoic structure consistent with gallbladder (long arrow) is
within the right thorax, providing a clue to liver herniation (L). The liver is slightly less
echogenic when compared with the normal left lung posterior to the heart (dashed
arrow). Also note portal triads in the herniated liver (arrowhead).
Gallbladder
R
L

46. Image en “bouchon de champagne”

47. Doppler màu: TM cửa nối liền phần gan
trên và dưới cơ hoành.
Image en “bouchon de champagne”

48. Doppler màu: TM cửa nối liền phần
gan trên và dưới cơ hoành.
Image en “bouchon de champagne”

49. S
P
R
L
H
Li H
Li
Cắt ngang ngực: cấu trúc đồng nhất
(các mũi tên) đẩy tim qua (T).
Cắt dọc: gan nằm trên và dưới vòm
hoành.
TM rốn chạy lệch qua phải
R
L

50. TM rốn chạy lệch qua phải có khi là dấu hiệu duy nhất
thấy được trong thoát vị hoành phải.
R
L

51. PHỔI CÁCH LY
(PULMONARY SEQUESTRATION)
• Phổi cách ly được mô tả lần
đầu tiên bởi REKTORZIK vào
năm 1861,và chiếm khoảng 6%
trên tổng số những bất thường
bẩm sinh tại phổi. Đặc tính:
– Là một thùy phổi không
có chức năng hô hấp.
– Không thông thương với
hệ thống khí phế quản.
– Được nuôi dưỡng bởi một
động mạch của tuần hoàn
hệ thống.

52. INTRALOBAR
SEQUESTRATION
EXTRALOBAR SEQUESTRATION
INTRATHORACIC EXTRATHORACIC

53. EXTRALOBAR SEQUESTRATION
INTRATHORACIC

54. EXTRALOBAR SEQUESTRATION
EXTRATHORACIC

55. PHỔI CÁCH LY (PULMONARY SEQUESTRATION)
1. Thể trong lồng ngực (intrathoracic):
- Phổi cách ly thường thấy một bên, hay gặp nhất là thùy dưới phổi
trái.
- Phổi cách ly thường có hình tam giác, hồi âm dày đồng dạng. Đôi
khi có dạng nang.
- Nếu lớn, phổi cách ly có thể đẩy tim qua bên đối diện (nhưng
mỏm tim vẫn hướng qua trái).
- Doppler: phổi bình thường được cung cấp máu bởi động mạch
phổi, trong khi đó phổi cách ly được cung cấp máu bởi tuần
hoàn hệ thống (systemic circulation).
- Hướng đến chẩn đoán thể ngoài thùy (extralobar) nếu có tràn dịch
màng phổi bao quanh phổi cách ly.
2. Thể ngoài lồng ngực (extrathoracic):
- Cấu trúc hồi âm dày đồng dạng nằm dưới vòm hoành (T). Trên
siêu âm, ta không thể phân biệt được với Neuroblastoma (MRI,
T2: nếu thấy tăng tín hiệu đồng nhất hướng đến phổi cách ly).

56. Phổi cách ly thường nằm ở thuỳ dưới phổi trái.

57. Phổi cách ly có hình tam giác, hồi âm dày đồng dạng.

58. Phổi cách ly đôi khi có dạng nang

59. Phổi cách ly, nếu lớn, có thể đẩy tim qua bên đối diện.

60. Phổi cách ly được cung cấp máu bởi tuần hoàn hệ thống.
Chẩn đoán trên lát cắt dọc.

61. Vùng hồi âm dày đồng dạng được cung cấp máu nuôi từ ĐMC

62. Vùng hồi âm dày đồng dạng được cung cấp máu nuôi từ ĐMC
C.M.Rumack et al. Diagnostic Ultrasound. 3rdEdition. 2005. p1527-1552

65. Cắt ngang ngực: thấy một khối hồi âm dày đồng
dạng (các mũi tên) ở phần thấp lồng ngực (T).
Doppler màu cho thấy động mạch nuôi xuất phát
từ động mạch chủ ngực.
Mặt cắt vành: Doppler màu cho thấy
động mạch nuôi xuất phát từ động
mạch chủ ngực.

67. Phổi cách ly ngoài thùy chẩn đoán trước và sau sinh

68. Vùng tăng tín hiệu trên T2, đồng thời
thấy được mạch máu nuôi xuất phát
từ ĐMC.
Vùng hồi âm dày đồng
dạng được cung cấp máu
nuôi từ ĐMC

69. Nghĩ đến thể ngoài thùy
(extralobar sequestration)
nếu có dịch màng phổi bao
quanh phổi cách ly.

70. Peter M. Doubilet et al. Atlas of Ultrasound in Obstetrics and Gynecology. 2003
Cắt dọc và ngang ngực: thấy một khối hồi âm dày đồng dạng (các mũi tên)
nằm ngay dưới vòm hoành (T) (đầu mũi tên).
1. Subdiaphragmatic sequestration.
2. Neuroblastoma.

71. Thai 28 tuần, cắt ngang vùng gan: khối hồi
âm dày ở dưới hoành (T), nằm giữa ĐMC ở
phía sau bên và dạ dày (St) ở phía trước.
1. Subdiaphragmatic sequestration.
2. Neuroblastoma.
MRI, T2, sagittal và coronal: khối
tăng tín hiệu đồng nhất gợi ý
sequestration.
GPB khối u sau sinh:
subdiaphragmatic
sequestration.

72. Subdiaphragmatic
sequestration

73. DỊ DẠNG NANG TUYẾN PHỔI
(CYSTIC ADENOMATOID MALFORMATION)
• Dị dạng nang tuyến bẩm sinh
gây tổn thương đa nang với kích
thước thay đổi.
• Dị dạng thường một bên, chiếm
một thùy phổi.
• Dị dạng lớn có thể đẩy lệch
trung thất, TDMP, TDMB, phù
thai (hydrops), tiên lượng nghèo
nàn.

74. DỊ DẠNG NANG TUYẾN PHỔI - PHÂN LOẠI THEO STOCKER
TYPE I: 50% (các
nang có D ≥ 15mm)
TYPE II: 40% (các
nang có D < 15mm)
TYPE III: 10% (các
nang có D < 0.5mm)

75. • Tiên lượng: tiên lượng tuỳ thuộc vào việc có hay không
bị thiểu sản phổi (pulmonary hypoplasia), và có các bất
thường khác đi kèm hay không.
• Type I: Tiên lượng tốt sau cắt bỏ nếu không bị thiểu sản
phổi. 87% sống sót nếu không bị sẩy thai.
• Type II: Tiên lượng nghèo nàn do hay bị thiểu sản phổi,
phù thai, đa ối và hay kết hợp các bất thường khác. 50%
sống sót nếu không bị sẩy thai.
• Type III: Phù thai thường gặp nhất trong nhóm này và
thai thường chết do phù thai, đa ối (phù thai được cho là
phổi dị dạng chèn ép TM hồi lưu, còn đa ối được cho là
do tình trạng tăng tiết kèm giảm hấp thu của phổi bị dị
dạng).

76. TYPE I: 50% (các
nang có D ≥ 15 mm)
TYPE II: 40% (các
nang có D < 15 mm)
TYPE III: 10% (các
nang có D < 0.5 mm)
DỊ DẠNG NANG TUYẾN PHỔI - PHÂN LOẠI THEO STOCKER

77. TYPE I

78. TYPE I

80. S
P
R
L
H
Cắt ngang ngực: cấu trúc nang có nhiều
vách ngăn (các mũi tên) đẩy tim qua (P).
Cắt dọc ngực-bụng: nang lớn trên cơ hoành
(các đầu mũi tên), dạ dày dưới cơ hoành
(mũi tên).
TYPE I

81. TYPE II

82. TYPE II

83. TYPE II

85. TYPE II
Cắt ngang ngực: thấy một khối lớn, hồi âm
dày (các mũi tên dài) trong lồng ngực (P) đẩy
tim qua (T) (đầu mũi tên). Bên trong có một số
nang nhỏ (các mũi tên ngắn).
Cắt dọc ngực-bụng: thấy vòm hoành bị
đè xuống bởi tổn thương (các mũi tên).
Tràn dịch màng bụng nhiều (AS).

86. TYPE II
Cắt ngang ngực: khối lớn ở ngực (T) có nhiều nang
nhỏ (các mũi tên) đẩy tim qua (P) (đầu mũi tên).
S
P
R
L

87. TYPE III

88. Peter M. Doubilet et al. Atlas of Ultrasound in Obstetrics and Gynecology. 2003
TYPE III
Cắt ngang và dọc ngực: thấy một khối lớn, hồi âm dày (các mũi tên) trong
lồng ngực (T) đẩy tim qua (P) (đầu mũi tên).

89. 29/11/2017 89
Crombleholme et al: cystic adenomatoid malformation volume ratio
CVR = (L x H x W x 0.52) / HC (head circumference).
- ≤ 1.6: < 3% risk of hydrop fetalis.
- > 1.6: 75% risk of hydrop fetalis.
Large CPAM of mixed increased echogenicity and cystic components complicated by early
hydrops in a 24-week gestational age pregnancy. CPAM volume ratio (CVR) = 2.6.

90. CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT GIỮA DỊ DẠNG NANG TUYẾN PHỔI
VỚI THOÁT VỊ HOÀNH VÀ PHỔI CÁCH LY
1. Thoát vị hoành (diaphragmatic hernia):
- Dị dạng nang tuyến chỉ khu trú trong lồng ngực, trong khi thoát vị
hoành trải dài từ dưới lên trên cơ hoành.
- Dạ dày ở trong ổ bụng với dị dạng nang tuyến phổi, trong khi
thường ở trong lồng ngực với thoát vị hoành.
- Các cấu trúc trong ổ bụng chuyển động bình thường trong dị dạng
nang tuyến phổi, nhưng chuyển động nghịch thường (paradoxical
motion) trong thoát vị hoành.
2. Phổi cách ly (pulmonary sequestration):
- Doppler màu cho thấy dị dạng nang tuyến phổi nhận máu nuôi từ
tuần hoàn phổi trong khi phổi cách ly nhận máu nuôi từ tuần hoàn
hệ thống.

93. - Dị dạng nang tuyến phổi ?
- Phổi cách ly ? Phổi cách ly

94. TYPE III
Cắt ngang ngực: thấy một khối lớn, hồi âm dày (các mũi tên) nhận máu nuôi
từ động mạch phổi (đầu mũi tên).

95. HỘI CHỨNG TẮC NGHẼN ĐƯỜNG THỞ CAO
(CONGENITAL HIGH AIRWAY OBSTRUCTION SYNDROME-CHAOS)
• Do sự hẹp bẩm sinh đường thở cao gây
nên (hẹp thanh quản hoặc khí quản).
• Về phương diện siêu âm ta khó có thể
phân biệt được giữa hẹp thanh quản và
hẹp khí quản.
• Hẹp thanh quản được chia làm 3 type:
– Type I: hẹp trên và dưới thanh môn.
– Type II: hẹp dưới thanh môn.
– Type III: hẹp thanh môn.
C.M.Rumack et al. Diagnostic Ultrasound. 3rdEdition. 2005. p1303-1318

97. Peter M. Doubilet et al. Atlas of Ultrasound in Obstetrics and Gynecology. 2003
HỘI CHỨNG TẮC NGHẼN ĐƯỜNG THỞ CAO
(CONGENITAL HIGH AIRWAY OBSTRUCTION SYNDROME-CHAOS)
- Dịch tiết trong phổi không thoát ra được cùng với nhiều mặt
ngăn cách trong phổi tạo nên hình ảnh hồi âm dày đồng dạng
ở cả hai phổi.
- Hai phổi căng phồng, đẩy vòm hoành dẹt hoặc lõm xuống,
tim bị đẩy vào giữa.
- Khí-phế quản dãn ra, lấp đầy dịch có hồi âm trống hình
chữ Y ngược.
- Thai nhi có thể bị phù thai (hydrops): do áp suất trong lồng
ngực gia tăng làm cho máu của tĩnh mạch khó trở về tim 
phù thai.

98. CHAOS: hình ảnh hồi âm dày đồng dạng cả hai phổi.

99. CHAOS: hai phổi to ra, hồi âm dày đồng dạng, đẩy vòm hoành dẹt xuống,
tim bị ép vào giữa, TDMB.
C.M.Rumack et al. Diagnostic Ultrasound. 3rdEdition. 2005. p1303-1318

100. CHAOS: hai phổi to ra, hồi âm dày đồng dạng, đẩy vòm hoành dẹt xuống,
tim bị ép vào giữa, TDMB.

101. CHAOS: hai phổi to ra, hồi âm dày đồng dạng, đẩy vòm hoành lõm xuống,
tim bị ép vào giữa, khí phế quản dãn ra, lấp đầy dịch, hình chữ Y ngược.

102. Peter M. Doubilet et al. Atlas of Ultrasound in Obstetrics and Gynecology. 2003
Cắt ngang ngực và mặt cắt vành: hai phổi to ra, hồi âm dày đồng dạng (các
đầu mũi tên), đẩy lõm vòm hoành xuống dưới (các mũi tên). Tim bị ép ở giữa
(mũi tên dài), TDMB vừa (*).

103. Cắt ngang ngực và mặt cắt vành:
hai phổi to ra, hồi âm dày đồng
dạng, đẩy lõm vòm hoành xuống
dưới. Tim bị ép ở giữa. Dịch lấp
đầy cây khí-phế quản.

104. Cắt ngang ngực và dọc thân: hai phổi to ra, hồi âm dày đồng dạng, đẩy lõm
vòm hoành xuống dưới. Khí quản (Tr) chứa đầy dịch. Tim bị ép ở giữa.

105. Cắt ngang ngực và dọc thân: hai phổi to ra, hồi âm dày đồng dạng, đẩy lõm
vòm hoành xuống dưới. Tim bị ép ở giữa, TDMB.

109. 29/11/2017 109

110. Hai phổi to ra, hồi âm dày đồng dạng, đẩy lõm vòm hoành xuống dưới. Hai phổi
được cung cấp máu bởi động mạch phổi. TDMB.

113. TRÀN DỊCH MÀNG PHỔI
(PLEURAL EFFUSION)
- Tràn dịch màng phổi có thể đơn độc hoặc trong bệnh cảnh phù
thai (hydrops).
- TDMP tiên phát do loạn sản bạch mạch (lymphatic dysplasia),
dịch là dưỡng trấp (màu sữa-milky), thường tràn dịch một bên. Với
thai nhi, trong phần lớn trường hợp là TDMP tiên phát. TDMP
tiên phát thường kèm phù nề mô dưới da khu trú ở vùng ngực.
- TDMP thứ phát liên quan đến bất thường ở tim thai, bất thường
NST, hoặc do nhiễm trùng. TDMP thứ phát dịch có màu vàng rơm
(straw-colored), thường tràn dịch hai bên.
- Một số trường hợp TDMP là thoáng qua, dịch tự biến mất mà
không cần phải can thiệp. Một số trường hợp khác cần phải chọc dò
màng phổi (thoracentensis) hoặc tạo shunt màng phổi-ối (pleural-
amniotic shunting) để cho phổi có thể nở ra bình thường.

114. Peter M. Doubilet et al. Atlas of Ultrasound in Obstetrics and Gynecology. 2003
Cắt ngang ngực: TDMP 2 bên(EF), phổi bị ép lại (các mũi tên), phù nề mô
mềm thành ngực (các đầu mũi tên). Tim thai (mũi tên dài)  TDMP tiên phát.

115. TDMP tiên phát hay kèm phù nề mô dưới da vùng ngực.

116. Peter M. Doubilet et al. Atlas of Ultrasound in Obstetrics and Gynecology. 2003
Cắt ngang ngực: TDMP 2 bên, T > P, phổi bị ép lại (các đầu mũi tên) 
TDMP thứ phát.

117. Peter M. Doubilet et al. Atlas of Ultrasound in Obstetrics and Gynecology. 2003
Thai 18 tuần, TDMP (T) 20 tuần, không còn TDMP

118. Chọc hút giải tỏa dịch màng phổi thai nhi - Thoracentensis

119. Thoracoamniotic shunting

120. Nguồn: Ths. Bs. Hà Tố Nguyên
QUIZ

121. Nguồn: Ths. Bs. Hà Tố Nguyên
QUIZ

122. Nguồn: Ths. Bs. Hà Tố Nguyên
QUIZ

123. TÀI LIỆU THAM KHẢO
• Greggory R. DeVore, MD. Fetal Echocardiography. 2005
• Philippe Jeanty, MD. Fetal Echocardiography. 2001
• N David. Echocardiographie Foetale. 2e Edition. 2002
• C.M.Rumack et al. Diagnostic Ultrasound. 3rdEdition. 2005. p1185-1212
• Peter M. Doubilet et al. Atlas of Ultrasound in Obstetrics and Gynecology. 2003
• Kurt Amplatz et al. Radiology of Congenital Heart Disease. 1993
• Jodi M. Barboza, MD et al. Prenatal Diagnosis of Congenital Cardiac Anomalies: A
Practical Approach Using Two Basic Views. Radiographics. 2002;22:1125-1138.
• Jerald P.Kuhn. Caffey's Pediatric Diagnostic Imaging. 10th Edition. 2004
• Rajpal Dhingsa et al. Prenatal Sonography and MR Imaging of Pulmonary
Sequestration. AJR 2003; 180:433-437
• Kiyomi Tsukimori, MD, PhD et al. The Lung-to-Thorax Transverse Area Ratio at
Term and Near Term Correlates With Survival in Isolated Congenital
Diaphragmatic Hernia. J Ultrasound Med 2008 27:707-713