De overheid heeft veel geld veil voor linkse 'culturele' instellingen. Auteur Thierry Debels trok voor 't Pallieterke op onderzoek.

1. Actueel 17 juni 2015
11
Erkenningsvoorwaarden
Wie een gift doet aan een erkende culturele
instelling krijgt daar sinds het aanslagjaar 2013
een belastingvermindering voor van 45 pro-
cent van de werkelijk gedane gift. Dat KB van
maart 2015 wijzigt de lijst van erkende cultu-
rele instellingen.
Een culturele instelling die recht geeft op
aftrek, moet volgens auteur Christine van Geel
van Kluwer in België gevestigd zijn, erkend
zijn bij KB en een invloedsgebied hebben dat
één van de gemeenschappen of heel het land
bestrijkt.
Een andere mogelijkheid is vestiging in een
andere EER-lidstaat (Europese Economische
Ruimte) en een invloedsgebied hebben dat
een deelstaat of een gewest van een lidstaat,
of heel het land bestrijkt, en op een vergelijk-
bare manier erkend zijn.
Monumentenzorg
Culturele instellingen en instellingen voor
monumentenzorg konden volgens Van Geel
enkel giften ontvangen die in aanmerking
kwamen voor een belastingvermindering als
zij “erkend waren door de Koning”. Sinds 1
januari 2014 kan ook de minister van Finan-
ciën deze erkenning verlenen. De minister is
ook bevoegd om de erkenning van deze instel-
lingen in te trekken of te weigeren (KB van 26
december 2013).
Echte cultuur
Laten we even de namen overlopen van
‘culturele’ instellingen van het laatste KB. We
verwachten op zijn minst dat ze echt(e) cul-
tuur produceren. Dat we het Orchestre Royal
de Chambre de Wallonie terugvinden, is niet
echt een verrassing. Het orkest brengt klas-
sieke muziek op hoog niveau.
Ook vzw Tievo Tienen is terecht erkend als
culturele instelling.
Theater Tievo brengt voorstellingen met vol-
wassenen met een beperking. De vzw TREM-
PLINS uit Brussel – eveneens op de lijst –
vonden we terug op het Festival Bruxelles
Babel 2014.
Ook Ars Musica uit Brussel staat in de lijst,
net als Les Midis de la Poésie, eveneens uit
Brussel.
Vreemde vissen
Vreemder is dat de Naamse vzw Réseau
Financité eveneens erkend is als culturele
instelling. Vroeger heette deze vzw Réseau
Financement Alternatif.
De laatste publicatie in het Belgisch Staats-
blad van Réseau Financité dateert al van eind
2014. We krijgen een overzicht van de bestuur-
ders van deze vzw. Les Scouts asbl, Mouve-
ment Ouvrier Chrétien (MOC) en CNCD-
11.11.11 en Agir pour la paix springen eruit
in de raad van bestuur van deze Waalse vzw.
Op de website zien we een dossier waarbij
Financité de ‘gebreken van de banken en het
financiële systeem willen identificeren’. Cul-
tuur wordt door de federale overheid duide-
lijk heel erg breed gedefinieerd
Keramiek
Ook het Musée de la Céramique d’Andenne
in Andenne is een culturele instelling. Een
beetje merkwaardig, maar goed.
In de lijst van culturele instellingen vinden
we ook de Groupe de Réflexion et d’Action
Pour une Politique Ecologique uit Namen,
kortweg Grappe. Op de website vinden we
een brief gericht aan de ‘goeroes van de eco-
nomie die ons voor idioten nemen’.
De vzw werd opgericht in 2004 door veer-
tien burgers. In de laatste publicatie in het
Belgisch Staatsblad lezen we dat Paul Lan-
noye voorzitter is van de vzw. Hij is één van
de oprichters van Ecolo. Het is dus eerder een
(linkse) politieke instelling. Van cultuur is wei-
nig sprake. In de statuten lezen we dat de vzw
weg wil van de vicieuze cirkel productie-con-
sumptie-werkgelegenheid.
Grappe strijdt ook tegen economische
groei. Of dit ‘cultuur’ is, is een andere vraag.
Kortom, Grappe is gewoon een extreemlinkse
Op 25 maart 2015 verschijnt in het Belgisch Staatsblad een Koninklijk Besluit (KB)
‘tot erkenning van culturele instellingen voor de toepassing van artikel 14533 van
het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992’. Verantwoordelijk minister is Johan
van Overtveldt. De lijst bevat op zijn minst enkele verrassende namen.
politieke beweging. Ze hadden beter Pastèque
(watermeloen) als naam gekozen: groen aan
de buitenkant en donkerrood binnenin.
Natuur en Milieu
Ook de Jeugdbond voor Natuur en Milieu
uit Gent wordt beschouwd als een culturele
instelling, net als de STICHTING LODEWIJK de
RAET uit Gent. Ook de vzw Vlaamse actieve
senioren uit Antwerpen is volgens de regering
een culturele instelling.
Vrede
De vreemdste eend in de bijt is zonder twij-
fel de linkse vredesorganisatie vzw Vrede uit
Gent. In maart 1949 werd de Belgische Unie
voor de Verdediging van de Vrede (BUVV)
opgericht, die aansluit bij de Wereldvredes-
raad, die reeds in 1948 werd opgericht. Een
aantal stichtende leden van de BUVV waren
volgens informatie op de website van Vrede
vzw mensen ‘die actief in het daadwerkelijk
verzet hadden gestaan tegen nazi-Duitsland’.
De werking richtte zich vooral op atoomont-
wapening, dekolonisatie en vreedzame coëxi-
stentie.
In 1972 wordt BUVV Vrede vzw. In de jaren
negentig is er een evolutie van het idee “vre-
deseconomie” naar duurzame ontwikkeling.
Vandaag zet Vrede zich naar eigen schrijven in
er de woordvoerder.
Voor 2015 zoekt Vrede vzw 8.000 euro
steun. De organisatie vermeldt expliciet dat
giften vanaf 40 euro dit jaar fiscaal aftrekbaar
zijn, het directe gevolg van de erkenning als
culturele instelling.
Genealogie
Een andere culturele instelling is de Asso-
ciation Royale Office généalogique et héral-
dique de Belgique uit Brussel.
Ook de Brusselse vzw Défense des Enfants-
International-Belgique-Branche francophone
staat op de lijst.
Een andere culturele instelling is de Fédéra-
tion Nationale des Compagnies Dramatiques
d’Amateurs de la Communauté de Langue
française de Belgique, uit Brussel.
Gratte
De Brusselse vzw GRATTE is eveneens
erkend. Gratte (niet te verwarren met het
Grappe) is een gemeenschapsproject waar
jongeren met een mentale handicap worden
opgevangen in groepjes die samen aan acti-
viteiten deelnemen.
Gratte ondersteunt de idee dat ‘diversiteit
een bron van rijkdom is, dat het mogelijk is te
communiceren met iemand die een mentale
handicap heeft en dat deze zich eveneens kan
integreren in onze maatschappij’.
Vlaams Nationaal Jeugdverbond
De Berchemse vzw Vlaams Nationaal Jeugd-
verbond (VNJ) is ook (opnieuw) erkend. Inte-
gaan hoe de verdeling is tussen Vlaanderen,
Brussel en Wallonië. Van de twintig recent
erkende culturele instellingen zijn er slechts 6
Vlaams. Liefst tien instellingen zijn Brussels en
vier Waals. Hier is een manifest onevenwicht
te bespeuren.
Parlementaire vraag
De aanwezigheid van vreemde namen zoals
Vrede vzw of Vie féminine zou onze parle-
mentsleden moeten beroeren. Toch is er maar
bitter weinig interesse voor dit onderwerp. Uit-
zondering is een vraag uit 1998 (!) van senator
Wim Verreycken. Hij wilde weten wat de ‘crite-
ria (zijn) om een vereniging als culturele instel-
ling te aanvaarden.’
Zijn vraag kwam er naar aanleiding van de
erkenning als culturele instelling van de “Ligue
des droits de l’homme” (Liga voor mensen-
rechten) uit Brussel.
Verreycken: ‘Gezien de procesvoering tegen
een politieke partij (Vlaams Blok, td) heb ik
enige twijfels bij het culturele gehalte van de
betrokken vereniging en meen ik deze meer in
de politieke hoek te moeten situeren.’
‘Kan de geachte minister mij meedelen
welke criteria gehanteerd worden om een ver-
eniging als culturele instelling te aanvaarden?
Wie neemt ter zake de eindbeslissing en op
wiens advies wordt deze eindbeslissing geba-
seerd? Hoe moeten instellingen aanvragen om
van deze belastingvrijstelling te kunnen genie-
ten? Kan de geachte minister zich beroepen op
een definitie van “cultuur” die op de betrok-
ken vereniging zou slaan?’
Het antwoord van de minister is vaag: ‘De
criteria voor een erkenning als culturele instel-
ling zijn opgenomen in artikel 104, 3º, d), van
het Wetboek van de Inkomstenbelastingen
1992 (WIB 92) en artikel 58 van het konink-
lijk besluit tot uitvoering van voormeld wet-
boek (KB/WIB 92).’
‘De §§ 2 tot 5 van voormeld artikel 58
bepalen dat de instellingen die erkend wen-
sen te worden een aanvraag moeten indie-
nen en specificeren in welke vorm en binnen
welke termijnen dat moet gebeuren, evenals
welke gegevens die aanvraag moet omvat-
ten en welke stukken daarbij moeten wor-
den gevoegd.’
‘De werkzaamheden in het dossier van de
verspreiding van de cultuur die een instelling
moet verrichten om voor erkenning in aanmer-
king te komen zijn uitdrukkelijk opgesomd in §
1, 3º, a) tot j), van datzelfde artikel 58.’
‘Overeenkomstig § 6 van dat artikel 58
wordt over de naleving van die voorwaarde het
advies gevraagd aan de minister die bevoegd
is voor culturele aangelegenheden naargelang
van de plaats waar de instelling is gevestigd.’
‘De beslissing over de erkenningsaan-
vraag wordt uiteindelijk genomen bij een in
de Ministerraad overlegd koninklijk besluit,
na het inwinnen van voormeld advies en na
een grondig onderzoek door de administratie
der Directe Belastingen omtrent de gestelde
voorwaarden.’
De belangrijkste informatie staat in de laat-
ste alinea: de beslissing wordt dus door de
federale regering genomen en gepubliceerd
als KB door de minister van Financiën.
Slotsom
We kunnen niet anders dan besluiten dat
er sinds 1998 op dit vlak niets veranderd is.
De erkenning als culturele instelling van vzw’s
zoals Vrede of Réseau Financité heeft weinig
met cultuur te maken. Het zijn eerder poli-
tieke instellingen die een linkse politieke cul-
tuur willen uitdragen. Doordat ze giften kun-
nen ontvangen die voor de schenkers fiscaal
aftrekbaar zijn, krijgen deze instellingen van de
overheid een financieel duwtje in de rug. Het
is dan ook de hoogste tijd om de erkenning
van deze ‘culturele’ instellingen te herbekij-
ken. Een bijkomend punt is de scheeftrekking
tussen Vlaamse, Brusselse en Waalse cultu-
rele instellingen. Ook dat element verdient
meer aandacht.
Thierry Debels
Overheid steunt linkse ‘culturele’ instellingen
voor een ‘rechtvaardige’ en ‘vreedzame inter-
nationale samenleving’.
Obsessie voor Israël en het Mid-
den-Oosten
Dit doen ze door het publiek te informeren,
actie te voeren en te proberen te wegen op het
politieke beleid rond twee hoofdlijnen: ont-
wapening en het Midden-Oosten.
De campagne ‘militair embargo Israël’
wordt bijvoorbeeld georganiseerd door intal
(www.intal.be), Vrede vzw (www.vrede.be)
en Vredesactie (www.vredesactie.be).
Officieel heet de vzw volgens het Belgisch
Staatsblad ‘VREDE, STUDIE- EN INFORMA-
TIECENTRUM VOOR INTERNATIONALE POLI-
TIEK VREDES- EN ONTWIKKELINGSPROBLE-
MATIEK’.
De laatste akte dateert al van 2012. Hierin
wordt een adreswijziging gemeld. Een
bekende naam van de vzw Vrede is Ludo de
Brabander. Hij studeerde eerst verpleegkunde
en dan pers- en communicatie aan de Univer-
siteit Gent. Sinds 1995 werkt hij voor Vrede
vzw, met kantoor in Gent. Tegenwoordig is hij
ressant is dat VNJ vanaf eind de jaren negentig
tijdelijk niet langer erkend werd als culturele
instelling. De ministerraad had in een verga-
dering van 20 februari 1998 immers geen gun-
stig gevolg gegeven aan de aanvraag tot her-
nieuwing van de erkenning van de betrokken
vereniging. De niet-hernieuwing van de erken-
ning van de vereniging vormde volgens de
overheid overigens geen uitzonderlijk geval.
Het gebeurt meermaals dat de aanvragen tot
hernieuwing van de erkenning niet worden
ingewilligd.
Amnesty
De Fédération Francophone des Sourds
de Belgique uit Brussel is eveneens erkend,
evenals Vie féminine, mouvement féministe
d’action interculturelle et sociale uit Brus-
sel. Deze vzw groepeert naar eigen schrij-
ven 50.000 (Franstalige) feministische vrou-
wen. Ook vreemd is de opname van AMNESTY
INTERNATIONAL BELGIQUE FRANCOPHONE
op de lijst van erkende culturele instellingen.
Onevenwicht
De gepubliceerde lijst laat ons toe na te
PALMP-1-20150617-11.indd 1 12/06/15 15:35