1. გაზაფხული დგება
• გაზაფხული, წელიწადის
დრო, რომელიც
დედამიწის
ჩრდილოეთნახევარსფერ
ოში გრძელდება
გაზაფხულის ბუნიობის
მომენტიდან (20 ან 21
მარტი) ზაფხულის
მზებუდობის
მომენტამდე (21 ან 22
ივნისი); ჩვეულებრივ
გაზაფხულს უწოდებენ
მარტის, აპრილისა და
მაისის თვეებს.
2. ყვავილები
თეთრი ვარდი ჩემი საყვარელი ყვავილი
• ჩემი საყვარელი ყვავილი არის
ვარდი.იგი ყვავილთა
დედოფალია.
• განსაკუთრებით მომწონს თეთრი
ვარდი. ), მცენარის გვარი
ვარდისებრთა ოჯახისა.
ცნობილია დაახლოებით 400
ველური სახეობა
(ასკილი), რომლებიც
გავრცელებულია ჩრდილოეთ
ნახევარსფეროში. საქართველოში
25-მდე სახეობაა. ვარდი
მარადმწვანე ან ფოთოლმცვენი
ბუჩქია, რომლის სიმაღლე 15 სმ-
იდან 2 მ-მდე არწევს. ზოგიერთ
სახეობას გრძელი (10-12 მ-მდე)
ხვიარა ტოტები აქვს, ღერო
დაფარულია ეკლებით.
3. ყვავილის აგებულება
ყვავილს აქვს ორგანოები, ესენი არიან: ყვავილის ყუნწი,ჯამის
ფოთლები,გვირგვინის ფურცლები,ბუტკო და მტვრიანა.
რომელ ყვავილსაც აქვს მხოლოდ ბუტკო მას მდედრობით
ყვავილს უწოდ.რომელსაც მხოლოდ მტვრიანა მამრობითს.
4. ია
მცენარეთა გვარი იისებრთა ოჯახისა.
მრავალწლოვანი, იშვიათად ერთწლოვანი
ბალახები, ზოგჯერ ნახევრად ბუჩქებია. აქვთ
მორიგეობით განწყობილი ან ფესვთანურ
როზეტად შეკრებილი
ფოთლები, იისფერი, ყვითელი და თეთრი
მარტოული ყვავილები. გვირგვინის ქვედა
ფურცელი წარზიდულია დეზად, რომელშიც
სანექტრეა მოქცეული. ზოგიერთს უვითარდება
კლეისტოგამური ყვავილები. ნაყოფი
სამსაგდულიანი კოლოფია. ზოგ სახეობას
ახასიათებს ამფიკარპია. ცნობილია 500-მდე
სახეობა. უმრავლესობა გავრცელებულია
ჩრდილოეთ ნახევარსფეროს ზომიერ
სარტყელში. საქართველოში გავრცელებულია
26 სახეობა, მათგან 3 კავკასიისა და 2
საქართველოს ენდემია. საქართველოში ია
იზრდება ტყეებსა და ბუჩქნარებში, სუბალპურ
და ალპურ მდელოებზე, კლდეების
ნაპრალებში, ჩამონაზვავებზე, ზოგი (Viola alba)
სარეველაც არის. ია დეკორატიული მცენარე
(იაჟუჟუნა — Viola tricolor და სხვა), ზოგს
(სერნელოვანი ია — Viola odorata)
პარფიუმერიაში იყენებენ.
6. გვირილა
რთულყვავილოვანთა ოჯახის რამდენიმე
გვარის მცენარეთა კრებითი სახელწოდება.
უფრო მეტად ამ სახელწოდებით
ცნობილია Pyrethrum-ის გვარი, რომლის
100-მდე სახეობა გავრცელებულია
ევრაზიის ზომიერ ზონაში და
ნაწილობრივ ჩრდილოეთ ამერიკაში,
უმრავლესობა კი კავკასიაში,
ხმელთაშუაზღვისპირეთსა და წინა აზიის
ქვეყნებში. საქართველოში 24 სახეობაა,
მათგან 10 სახეობა კავკასიის ენდემია, 3 -
საქართველოსი. იზრდება მთის ქვემო
სარტყლიდან მოკიდებული ალპურ
სარტყლამდე მდელოებსა და
მაღალბალახეულში, ტყისპირებსა და
ბუჩქნარებში, ტენიან და დაჭაობებულ
ადგილებში, ქვიან და კლდოვან
კალთებზე, ჩამონაზვავებზე და სხვა