2. 1. Pershkruaj rrethanat historike ne te cilat u krijuan
diktaturat e djathta dhe te majta.
2. Nderto hapat e ardhjes ne pushtet te regjimeve
totalitare.
3. Analizo pasojat qe I sollen diktaturat njerezimit.
4. Argumento qendrimin indiferent te demokracise
liberale ndaj vendosjes se diktaturave.
5. Mblidhni fakte konkrete mbi perhapjen e diktaturave
neper Europe.
6. Argumento lidhjet dhe aleancat e komunizmit ne
vendet e demokracise liberale gjate luftes.

3. Ne nje periudhe ku Europa ishte e rrethuar nga rreziqe te shumta,
filluan lindjet e rrymave te reja politike siç ishin komunizmi dhe
fashizmi.Shume vende, ne te cilat sundonte pasiguria, ku gjendja
politike ishte e trazuar dhe ku papunsia kishte arritur kulmin linden
ekstremet e majta dhe te djathta. Komunizmi u shfaq kryesisht ne
Europen lindore, ndersa ne Gjermani nazizmi, kurse Itali fashizmi.
Komunizmi kryesisht lindi ne rrethanat e nje kryengritjeje
popullore, kunder shtreses aristrokrate, krizes se renduar
ekonomike dhe pasigurise.
Nazizmi(fashizmi) erdhi si pasoje e nacionalizmit te skajshem dhe
propagandes .Gjithashtu erdhi dhe si pasoje e Konnferences se
Paqes ne Paris e cila beri padrejtesi te shumta.

4. 1. Prapambetje kulturore e arsimore.
2. Ngjallje e frikes tek populli.
3. Ekonomi e brishte dhe e pazhvilluar,
e mbyllur..
4. Humbja e te drejtave te njeriut.
5. Dhe krijimin e nje lufte te 2
Boterore.

5. Nazizmi ose nacional-socializmi është një ideologji
politike e lindur ne Gjermani. Termi vjen nga NSDAP
(Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei) dhe
programi i partisë në 24 shkurt 1920. Nazizmi ishte
ideologji shtetërore në Gjermani nga ardhja në
pushtet e partisë naziste në vitin 1933 deri në
humbjen ushtarake të ushtrisë gjermane në vitin
1945, ku asaj iu ndalua veprimi në vendin e saj të
origjinës.Ajo u vendos nepermjet nacionalizmit te
skajshem dhe propagandes se Hitlerit , I cili arriti te
marre pushtetin ne Gjermani.

6. Perfaqesues kryesor I diktatures se djathte ne Europe eshte Adolf Hitler.
Adolf Hitler (Branau, Austri, 1889-Berlin
1945) ishte një shtetas gjerman. Lindur në
Austri dhe ushtar gjatë Luftes se I
Boterore, Hitleri bëhet lideri i partisë
naziste në 1921. Pas një puçi të dështuar
(1923), ai ekspozoi doktrinën nacional-
socialiste në Mein Kamf dhe e vuri pak e
nga pak në zbatim pas ardhjes së tij në
pushtet në 1933. Ai e transformoi
Gjermaninë në një shtet totalitar ku ai u
shpall udhëheqës (Führer) dhe politika e tij
e jashtme çoi në luften e dyte boterore,
luftë totale e shquar nga dominimi gjerman
në Europe dhe gjenocidi ndaj hebrenjve.

7. HITLERI GJATE VITEVE…
Thellësisht i ndikuar nga lufta, humbja në 1918 dhe
situata para-revolucionare që rezultoi në Gjermani,
ai hyri në 1920 në partinë naziste (NSDAP), në të
cilën ai mori së shpejti drejtimin. Nga kjo NSDAP,
që, në 1919, numëronte 60 anëtarë, Hitleri bëri një
parti të vetën, ku gazeta e saj, Voelkischer
Beobachter, shpërndante 20 000 kopje; në fillim
javore, kjo gazetë u bë ditore duke filluar nga 1923-
shi. Në të njëjtin vit, partia naziste dominonte të
gjitha grupimet e tjera ekstremiste, duke
grumbulluar 55 000 militantë. Që prej atëherë, jeta
e Hitlerit lidhet pashmangshmërisht me atë të
partisë së tij. Bashkë me gjeneralin Ludendorf, ish-
tetari bëhet një nga dy figurat më të mëdha të së
djathtës ekstreme të Mynihut dhe reputacioni i tij
fillon të zgjerohet përtej Bavarisë.

8. 1.Perqendroi ne duart e tij te gjithe pushtetin.
2.Ndaloi veprimtarite e partive politike dhe
sindikatave.
3.Vuri nen kontrollin nazist shkollat, shtypin,
radiot, dhe cdo institucion tjeter.
4.Zhvilloi ekonomine e Gjermanise.
5.Hartoi nje plan per militarizmin.
6.Filloi luften antisemite.
7.Hodhi poshte vendimet e Konferences se
Paqes.

9. Diktatura e majte ose diktatura e kkuqe quhet
ajo diktature e cila u vendos ne Rusi, ne fillim
nga Lenini e me pas nga pasardhesit e tij. Ne te
gjithe vendet e botes ajo erdhi nepermjet
revolucionit I cili permbyste Republiken dhe
vendoste Diktaturen e Proletariatit.
Nacionalizmi dhe Marksizem-Leninizmi me katër
shyllat kryesore :
1.Bashkimi Kombëtar
2. Ekonomia Politike
3. materializmi dialektik dhe historik
4. socializmi shkencor.

10. Vladimir Ilic Uljanovi qe personi i pare i cili perkrahu
idete Marksiste. Sipas Leninit polemika me emrin
“Diktature” eshte bere nje justifikim per te abuzuar .
“Marksi ka pritur historine ndersa Lenini e beri ate”
,keshtu jane cilesuar keta dy personazhe nga pamja
nderkombetare. Marksi mendonte se historia e gjithe
shoqerise eshte historia e luftes se klasave.”Klasa
punetore duhet te kete perparesi ne shoqeri”-mendonte
Marksi. Frymezuar nga keto ide ,Lenini filloi te
udheheqe Partine Komuniste ne Rusi.
Pasi Revolucioni Bolshevik i udhehequr nga Partia
Bolshevike triumfoi, pushteti kaloi ne duart e
sovjeteve dhe u shpall vendosja e Diktatures se
Proletariatit.
LENINI- PERFAQESUES KRYESOR I KOMUNIZMIT

11. 1.Beri shtetezimin e bankave, minierave, tokave.
2.Goditi pronen private.
3.Nenshkroi paqen me gjermanet dhe doli nga
lufta.
4.Krijoi Armaten e Kuqe.
5.Bashkoi me Rusine 3 republika.
6.Krijoi kushtetuten qe e shpalli BS shtet unik
federal.
7.Mohoi te drejtat themelore te njeriut.
8.Krijoi policine sekrete qe ndiqte armiqte e
pushtetit.

12. 1. Erdhen ne pushtet me revolucion
2. Ndertuan nje sistem te ri socialist
sipas parimeve Marksizr-Leniniste.
3. Erdhi ne pushtet nga levizja
komuniste.
4. Mbeshtetej tek fshataresia dhe pjesa
puntore e popullsise.
5. Perdoren luften klasore si ideologji.
6. Qendruan gjysme shekulli ne
pushtet.
EKSTREMI I MAJTE EKSTREMI I DJATHTE
1. Erdhi ne pushtet nepermjet
kompromisit
2. E solli ne pushtet
nacionalizmi shovenist.
3. Ruajti regjimin kapitalist
4. Mbeshtetej ne shtresa te
ndryshme.
5. Kryen krime lufte duke
zbatuar politika te ndryshme
6. Qendruan pak vite ne
pushtet.

13. Tortura eshte perdorur qysh ne fillimet e shoqerise njerzore.
Ne Evrope ajo arriti kulmin , ne periudhen e inkuizicionit.
Tortura u perdor si mjet kryesor I terrorit ne BS, vende te
ndryshme komuniste si dhe ne Gjermani.Disa tortura ishin:
1. Jeleku I tortures.
2. Kamxhiku e druri.
3. Lenia pa buke, pa uje, pa gjume ne kembe per dite te tera.
4. Perdorim I tensionit te lart, deri ne humbjen e ndjenjave.
5. Varja ne qafe e zinxhireve me peshe te rende.
6. Mbushja e gojes me kripe.
7. Hedhja e alkolit ne koke e duar dhe ndezja e tij.
8. Thyrje kockash dhe shkulje mishi me dare.

14. Te dyja diktaturat u bazuan ne ekonomine
bujqesore.Pra bujqesia ishte dega kryesore per te
grumbulluar te ardhura te cilat perdoreshim me pas
nga diktatoret per te fuqizuar ushtrine kombetare dhe
per tu pergatitur per ndryshim. Industria e rende dhe
e perpunimit te metaleve ishte nje dege tjeter e
ekonomise ku u mbeshteten dhe zhvilluan shtetet
diktatoriale.Pra ishte pikerisht ndjekja e ketyre
fushave te gabuara te ekonomise qe solli nje krize te
rende boterore pas renies se diktaturave.

15. •XI -B