(TẢI FREE ZALO 093 457 3149) DÂN SỐ THẾ GIỚI VÀ VIỆT NAM QUA CÁC THỜI KỲ, ẢNH HƯỞNG CỦA VIỆC TĂNG DÂN SỐ VỚI MÔI TRƯỜNG

1. Học phần: MÔI TRƯỜNG VÀ CON NGƯỜI
1
A. MỞ ĐẦU
Sau khi xem đoạn video, các bạn nhìn thấy những gì, tiếng sung gầm vang, sự
nhấn chìm mọi thứ bởi thiên tai mà người tiếp tay cho nó chính là chúng ta. Môi
trường và con người, mối quan hệ khắng khít và chặc chẽ với nhau. Nguồn sống, sự
sinh sôi của con người luôn gần giũ với môi trường. Nhưng con người dường như bỏ
quên đi điều đó, lợi ích cá nhân, lòng tham của mỗi người đã vô tình phá hủy đi chính
cuộc sống bản thân. Trở vè với những thế kỷ trước của xã hội loài người, chúng ta sẽ
tìm hiểu về mối giao thoa tự nhiên của môi trường , con người và cuộc sống.
B. Nội dung
I. MỐI QUAN HỆ GIỮA CON NGƯỜI VÀ MÔI TRƯỜNG TỪ KHI CON
NGƯỜI XUẤT HIỆN CHO ĐẾN NGÀY NAY
Mối quan hệ giữa con người với môi trường là quan hệ đồng đẳng, mối quan hệ gắn
bó giữa con người với môi trường là mối quan hệ gắn bó giữa một thành phần của hệ
với toàn hệ, giữa 1 bộ phận với toàn cơ thể.
1. CON NGƯỜI – MÔI TRƯỜNG TRONG THỜI KỲ NGUYÊN THỦY
( Khi con người mới xuất hiện cho đến khi họ biết làm nông nghiệp (cách đây khoảng
10000 năm))
 Mối quan hệ
- Thời kì thiên nhiên thống trị con người
- Con người hoàn toàn phụ thuộc vào thiên nhiên
- Con người sống hòa hợp với thiên nhiên
 Phương thức, phương tiện tác động
- Con người sống bằng săn bắn và hái lượm
- Con người tác động vào thiên nhiên chủ yếu bàng sức mạnh cơ bắp.
 Kết quả:
Môi trướng biến đổi ít.
2. THỜI KÌ CON NGƯỜI BẮT ĐẦU CHINH PHỤC VÀ CẢI TẠO TỰ NHIÊN
Ngọn lửa đã được người tiền sử phát hiện ra từ cách đây hàng nghìn năm. Sự
phát hiện ra ngọn lửa và sử dụng chúng cho mục đích sinh hoạt hàng ngày đã tạo ra một
bước tiến quan trọng trong nền văn minh nhân loại.

2. Học phần: MÔI TRƯỜNG VÀ CON NGƯỜI
2
Ngoài việc là một phát minh quan trọng nhất của loài người. Ngọn lửa cũng
mang một sắc thái thần bí nhưng cũng rất thân thuộc. Ngọn lửa xuất hiện trong rất nhiều
loại tôn giáo cổ xưa ở khắp nơi trên thế giới, con người thờ cúng lửa, phụng sự lửa khi
lửa ban cho con người một cuộc sống ấm no và thoải mái hơn…
Con người cần đến ngọn lửa để làm gì?
Ngoài hoang dã, trong nhiều tình huống thì ngọn lửa mang một vai trò sống còn.
Mang lại sự khác biệt giữa sự sống và cái chết. Ở nơi băng giá lạnh lẽo, một ngọn lửa
đem đến sự ấm áp, duy trì nhiệt độ cho cơ thể trong cái lạnh dưới 0 độ. Nó không chỉ
giúp ta nấu ăn và bảo quản thực phẩm, nó còn mang lại ánh sáng ở những nơi tối tăm,
làm sạch nước, khử trùng, sử dụng nó như một tín hiệu cứu hộ hay một loại vũ khí
chống lại các loại động vật nguy hiểm … Nó cũng đem lại cảm giác yên tâm, an toàn
giống như có một người bạn đồng hành lúc cô đơn hay từ đó ta có thể sản xuất các loại
công cụ và vũ khí.
- Xã hội nông nghiệp
Bên cạnh hoạt động săn bắn, con người đã bắt đầu biết trồng cây lương thực như
lúa, lúa mì, ngô... và chăn nuôi dê, cừu, lợn. bò... Hoạt độne trổng trọt và chăn nuôi đã
dẫn con người tới việc chặt phá và đổt rừng lấy đất canh tác, chăn thả gia súc.
Hoạt động cày xới đất canh tác góp phần làm thay đổi đất và nước tầng mặt. Hậu
quà là nhiều vùng đất bị khô cằn và suy giảm độ màu mỡ.
Nền nông nghiệp hình thành đòi hỏi con người phải định cư, từ đó nhiều vùne rừng bị
chuyển đổi thành các khu dân cư và khu sản xuất nông nghiệp.
Tuy nhiên, naoài việc phá rừng, hoạt động nông nghiệp còn đem lại lợi ích là
tích luỹ thêm nhiều giông cây trồng, vật nuôi và hình thành các hệ sinh thái trồng trọt.
Trong khảo cổ học, thời đại đồ sắt là một giai đoạn trong phát triển của loài
người, trong đó việc sử dụng các dụng cụ bằng sắt như là các công cụ và vũ khí là nổi
bật. Việc chấp nhận loại vật liệu này trùng khớp với các thay đổi khác trong một số
cộng đồng xã hội trong quá khứ, thông thường bao gồm các tập quán canh tác nông
nghiệp, các niềm tin tín ngưỡng và các kiểu thẩm mỹ khác biệt nhau, mặc dù nó không
phải là luôn luôn như vậy.
Cuối thời nguyên thủy, con người đã biết luyện đồng và đồng thau. Thòi đại kim
thuộc bắt đầu tiếp theo con người đã biết luyện sắt. những công cụ được chế tạo bằng
thusws kim loại đó đã tạo ra sự tăng lên vượt bậc của năng suất lao động, kinh tế sản
xuất thay thế săn bắt hái lượm và chiệm vị trí chủ đạo. Với chiếc cày có lưỡi bằng sắt

3. Học phần: MÔI TRƯỜNG VÀ CON NGƯỜI
3
do súc vật kéo, con người có thể trồng trọt bên một quy mô lớn có thể khai hoang, mở
rộng diện tíchdo đó làm cho tư liệu sinh hoạt không ngừng tăng lên. ở thòi kỳ này người
nguyện thủy đã có bễ thổi lò, cối giã gạo, bàn quay làm đồ gốm.
Như vậy, trải qua hang chục vạn năm tuy phát triển chậm chạp song công cụ lao
dọng đã đặt cơ sở cho toàn bộ sự phát triển sau này của loài người.
Công cụ kim khí đã mở ra một thời đại mới mà tác dụng và năng suất lao động
của nó vượt xa thời đại đồ đá. Đặc biệt là công cụ bằng sắt thì không có một công cụ đá
nào có thể so sánh được. Nhờ có đồ kim khí, nhất là sắt, người ta có thế khai phá những
vùng đất đai mà trước kia chưa khai phá nổi, có thể cày sâu cuốc bẫm, có thể xẻ gỗ đón"
thuyền đi biển, xẻ đá làm lâu đài và bản thân việc đúc sắt cũng là một ngành sản xuất
quan trọng bậc nhất.
Đây thực sự là một cuộc cách mạng trong sản xuất. Lần đầu tiên trên chặng
đường dài của lịch sử loài người, con người có thể làm ra một lượng sản phẩm thừa.
- Xã hội công nghiệp
Thế kỉ XVIII được coi là điểm mốc của thời đại văn minh công nghiệp. Việc
chê tạo ra máy hơi nước sư dụng trong sản xuất, giao thông vận tải đă tạo điểu kiện để
chuyển từ sản xuất thủ công sang sản xuất bằng máy móc. Máy móc ra đời đã tác động
mạnh mẽ tới môi trường sông.
Nền nông nghiệp cơ giới hoá tạo ra nhiều vùng trồng trọt lớn.
Công nghiệp khai khoáng phát triển đã phá đi rất nhiều diện tích rừng trên Trái
Đất.
Đô thị hoá ngày càng tăng đã lấy đi nhiều vùng đất rừng tự nhiên và đất trồng trọt.
Bên cạnh những tác động làm suy giảm môi trường, nền công nghiệp phát triển
cũng góp phần cải tạo môi trường.
Ngành hoá chất sàn xuất được nhiều loại phân bón, thuốc trừ sâu bảo vệ thực vật
làm tăng sản lượns lươne thực và khổng chế được nhiều loại dịch bệnh. Nhiều giổng
vật nuôi và cây trồng quý được lai tạo và nhân giống.
Tóm lại trong thời kì này, con người đã tác động vào tự nhiên. Quy mô tác động
vào tự nhiên ngày càng lớn và với mức độ ngày càng sâu.
3. THỜI KÌ CON NGƯỜI BÓC LỘT THẬM TỆ THIÊN NHIÊN VÀ THIÊN
NHIÊN BẮT ĐẦU “TRẢ THÙ” CON NGƯỜI
Đây là thời kì khai thác mạnh mẽ khoáng sản để làm công nghiệp nặng, ra sức
đốt phá rừng để làm nông nghiệp, tìm bắt các thú để lấy lông, da sừng, xương, mật,…

4. Học phần: MÔI TRƯỜNG VÀ CON NGƯỜI
4
Quy mô và mức độ của sự khai thác đến mức tàn phá này còn được nhân lên nhiều lần
nhờ cac quá trình tự động hóa và nhờ biết sử dụng năng lượng nguyên tủ và nhiệt hạch.
Bên cạnh đó còn phải kể đến sự tán phá của chiến tranh hết sức ghê gớm nó để lại môi
trường tổn thương đến hàng ngàn năm sau.
Sự tàn phá môi trường do chiến tranh gây ra lớn đến mức có thể nói đã làm hủy
diệt sinh thái. Để phục vụ cho công cuộc xâm chiếm các nước gây chiến trạnh họ đã
dùng tới chất hóa học, bom nguyên tử, chất diệt cỏ và phát quang được rải xuống… Số
lượng rất lớn chất độc hoá học với nồng độ cao, được rải đi rải lại nhiều lần, không
những đã làm chết các loài động, thực vật, mà còn gây ô nhiễm môi trường trong một
thời gian dài và làm đảo lộn các hệ sinh thái tự nhiên.
Quá trình CNH-HĐH nâng cao chất lượng đời sống con người, các ngành công
nghiệp khai thác công nghiệp nặng được chú trọng, các nhà máy công nghiệp được xây
Những hình ảnh mà chiến tranh để lại cho môi trường

5. Học phần: MÔI TRƯỜNG VÀ CON NGƯỜI
5
dựng với quy mô lớn ngày càng nhiều, như vậy cũng đặt ra nhiều vấn đề cấp thiết đối
với môi trường.
Con người thấy được lời nhuận của việc khai thác các khoáng sản đem lạ, chính
vì vậy họ càng ngày càng khai thác mạnh mẽ và bằng nhiều phương tiện hiện đại. Với
quy mô khai thác ngày càng lớn như vậy thì lượng khí thải và chất thải cũng càng tăng
và rồi nó sẽ tích tụ lại trong cây cối, trong đất , động vật , từ đó lan truyền sang chuỗi
thực phẩm.
Ô nhiễm bầu không khí không chỉ từ các nhà máy khai thác than hay kim loại
mà còn từ các nhà máy sản xuất công nghiệp, từ các phương tiện giao thông chưa qua
xử lý đã thải trực tiếp ra ngoài môi trường gây ô nhiễm bầu không khí nghiêm trọng.
Việt Nam có 2 thành phố nằm trong danh sách 6 thành phố bị ô nhiễm không khí
nghiêm nhất thế giới: Bắc Kinh, Thượng Hải, New Delhi, Dhaka, Hà Nội, TP Hồ Chí
Minh.
Bên cạch đó thì còn có cả nước thải và rác thải cũng góp phần làm phá hủy đi
môi trường của chúng ta.
Khai thác công nghiệp nặng
Môi trường không khí

6. Học phần: MÔI TRƯỜNG VÀ CON NGƯỜI
6
Rác thải không chỉ từ các nhà máy mà còn có cả rác từ y tế cũng như từ các khu
dân cư thải một cách bừa bãi vô ý thức của con người.
Không chỉ dừng lại ở đó con người còn đốt rừng, chặt các cây gỗ quý và săn bắt
các động vật quý hiếm để phục vụ cho nhu cầu của bản thân.
Nạn tràn dầu trên biển và nước thải từ nhà
máy công nghiệp
Đốt phá rừng và sănbắt động vật quý hiếm

7. Học phần: MÔI TRƯỜNG VÀ CON NGƯỜI
7
Không ai có thể mãi đứng yên cho một người đánh mình mãi mà không phản
kháng lại chính vì thế môi trường cũng vây, tự nhiên trả thù con người bằng sự suy
thoái với tốc độ ngày càng nhanh về số lượng và chất lượng của tất cả thành phần, bằng
các tai họa sinh thái ngày càng xảy ra dồn dập và với quy mô ngày càn lơn (hạn hán,
bão lũ),…
Hiên tương băng tan Dịch bệnh
Cháy rừng Sóng thần
Hạn hán

8. Học phần: MÔI TRƯỜNG VÀ CON NGƯỜI
8
4. CON NGƯỜI SỐNG HÒA HỢP VỚI THIÊN NHIÊN
Trước nhưng thực trạng môi trường như trên, đến lúc này con người phải xác định
được con người là thành phần của môi trường và con người là chủ thể của môi
trường.Trong quá trình phát triểncon người cần phải đụng chạm, cần phải khai thác đến
các thành phần khác của hệ môi trường, nhưng khi một trong các thành phần bị biến đổi
thì các thành phần khác cũng biến đổi theo. Như vậy, vấn đề môi trường và con người
là một mối liên hệ mật thiết với nhau. Và tất cả những hậu quả tác động con người đem
lại cho thiên nhiên như một lời cảnh báo đối với con người, nếu không thức tỉnh, thay
đổi chiến lược phát triển của mình thì nguy cơ hủy diệt sẽ không thể tránh khỏi. Nhận
thức được điềunày, ngày nay conngười đã không ngừng cố gắng khôi phục lại tự nhiên,
nhưng liệu môi trường có tha thứ cho những tổn thương mà conngười gây ra cho chúng?
Để hiểu rõ hơn con người đã và đang làm gì chúng ta bắt đầu tìm hiểu.
4.1 Hợp tác quốc tế để giải quyết các vấn đề môi trường
Các vấn đề môi trường như ô nhiễm đất, ô nhiễm sông hồ và biển cũng tác động
đến không khí và mất cân bằng khí hậu, dẫn đến lũ lụt, hạn hán... những hiện tượng
tương tự cũng đang xảy ra trên quy mô toàn cầu như việc trái đất nóng lên và suy giảm
tầng ozôn.. Điều đáng chú ý là các vấn đề nói trên này đang ngày càng có quy mô lớn,
có thể tác động nghiêm trọng hơn trên phạm vi quốc gia, khu vực và thế giới. Do đó
phải có sự hợp tác quốc tế.
 Công ước CITEs( buôn bán các loài động vật hoang dã) được hoàn thành
vào cuối năm 1973, Việt Nam đã tham gia và trở thành thành viên chính thức vào năm
1994.
 Công ước đa dạng sinh học, được thỏa thuận vào ngày 5/6/1992 tại hôi
nghị LHQ về môi trường và phát triển tại Rio de Janerio. Đã có 182 nước phê chuẩn,
trong đó có Việt Nam.
 Công ước Ramsar (về vùng đất ngạp nước có tầm quan trọng quốc tế)
bắt đầu thực hiện năm 1975, 131 thành viên tham gia vào công ước và bảo vệ khu đất
ngập nước trên thế giới. Việt Nam tham gia vào năm 1988.
Ban Thư ký Công ước Ramsar thế giới vừa công nhận Vườn quốc gia (VQG) Côn
Đảo, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, là một trong 2.203 Khu đất ngập nước quan trọng quốc
tế. Như vậy, VQG Côn Đảo là Khu Ramsar) thứ 6 và là khu Ramsar biển đầu tiên của
Việt Nam.
 Hội nghị thượng đỉnh Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu có sự tham
gia của gần 120 tổng thống, cán bộ cấp cao nhà nước diễn ra năm 2009. Tại hội nghị có
sự Tham dự của Phó Thủ tướng, bộ trưởng bộ ngoại giao Phạm Bình Minh thay mặt
cho chính phủ Việt Nam tham dự phát biểu tại phiên thảo luận cấp cao của hội nghị.
Động đất

9. Học phần: MÔI TRƯỜNG VÀ CON NGƯỜI
9
4.2 Những dự án cụ thể tại Việt Nam và các nước trên thế giới
Dự án phục hồi rừng ngập mặn được Hội chữ thập đỏ huyện Hải Hà và tổ chức
ACTMANG của Nhật Bản triểnkhai tại hai xã Quảng Minh và Quảng Phong với diện
tích là 350ha.
Dự án được triển khai từ đầu năm 2015, đến nay các cánh rừng đang phát triển rất
tốt và đã mang lại nguồn lợi thủy sản không nhỏ cho người dân, đồng thời trở thành
vành đai chắn sóng bảo vệ các tuyến đê biển của huyện Hải Hà.
Ngoài ra, dự án còn được thực hiện ở những nơi khác,sau 5 năm, các địa phương
này đã trồng mới được gần 108ha, chăm sóc bảo vệ trên 9.000ha rừng ngập mặn và
hàng trăm ha diện tích các loại cây trồng chống xói mòn khác như tre, phi lao; trong
đó, thành công lớn nhất là việc điều hòa khí hậu, bảo vệ đê biển, tích lũy phù sa, hỗ trợ
sinh kế cho cư dân ven biển.
Ngày 6-4, Công ty TNHH Nhà máy Bia Việt Nam (VBL) ký hợp tác với Trung
ương Hội LHTN Việt Nam thực hiện chương trình nước sạch cho cộng đồng “1 phút
tiết kiệm - Triệu niềm vui”. Với thời gian đồng hành 3 năm (từ nay đến hết năm 2017),
sự hợp tác này hứa hẹn mang ý nghĩa tích cực trong việc góp phần nâng cao ý thức bảo
vệ môi trường nói chung và bảo vệ nguồn nước nói riêng trong cộng đồng.
Trung Quốc, đang lên kế hoạch xây dựng nhà máy sản xuất điện từ rác thải lớn
nhất thế giới với công suất đốt 5.000 tấn mỗi ngày.
“Nhà máy biến rác thành điện phải là một giải pháp năng lượng. Chúng là một
cách xử lý rác và sử dụng quá trình này để tạo ra điện dưới dạng phụ phẩm”
Sáng 27/9, Tổng cục Môi trường đã có buổi làm việc với Công ty cổ phần Đầu tư
Tái tạo Năng lượng Global Green (GGR) về việc sử dụng công nghệ D4 biến rác thải
thành năng lượng.
Công nghệ xử lý rác thải D4 tiên tiến của Hoa Kỳ, kết hợp giữa kỹ thuật nhiệt
phân và thủy nhiệt phân, đã được Hiệp hội Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA) cấp chứng
nhận, có khả năng giải quyết những bất cập của các phương pháp xử lý rác thải hiện tại.
Ngày nay, cũng chỉ bằng khoa học, kỹ thuật công nghệ, conngười mới có thể quay
về cội nguồn của mình là tự nhiên, sống hài hòa với tự nhiên và điều khiển một cách có
ý thức mối quan hệ giữa con người và tự nhiên.
Và trước thách thức sự phát triển kinh tế xã hội trong thời công nghiệp hiện đại
này, (trên hình các bạn có thể thấy sự ảnh hưởng của hoạt động kinh tế xã hội đến môi
trường,) thì con người có thể vượt qua cuộc khủng hoảng môi trường sinh thái bằng
những chiến dịch, hoạt động này không? Điều quan trọng bức thiết ở mỗi công dân, mỗi
sinh viên, mỗi học sinh chúng ta cần phải làm gì, chúng ta sẽ bước qua phần ý thức hành
động hiện tại.

10. Học phần: MÔI TRƯỜNG VÀ CON NGƯỜI
10
II. Hiệu quả và hậu quả của quá trình tác động giữa con người và môi trường
1. Hiệu quả
- Tạo ra hệ sinh thái nhân tạo kết hợp với trồng trọt, trồng rừng, chăn nuôi như mô
hình VAC
- Con người tích cực tham gia bảo vệ môi trường, chống lại quá trình ô nhiễm môi
sinh và quản lý các tài nguyên thiên nhiên và môi trường.
- Con người đã xuất hiện trên trái đất khoảng 4 triệu năm trước đây, trải qua nhiều
thời đại đã tác động và làm biến đổi sâu sắc đến tự nhiên.
- Con người đã biết ứng dụng hoặc sử dụng các nguồn tài nguyên thiên nhiên để
phục vụ cho đời sống.
- Con người đã biết cải tạo tự nhiên như đất đai, thủy lợi...làm tăng khả năng khai
thác và sử dụng các nguồn của cải vật chất nhằm thỏa mãm nhu cầu vật chất và
tinh thần ngày càng cao của con người.
2. Hiệu quả
- Phân bố lại vật chất trong thạch quyển: Đưa các nhân tố dưới sâu lên và phân tán
chúng khắp mặt đất từ các mỏ khoáng sản.
- Làm thay đổi địa hình bề mặt trái đất
- Làm ô nhiễm khí quyển, tạo ra các trận mưa axit, làm tăng lượng CO2, làm mỏng
và thẳng tầng ozon
- Làm thay đổi khí hậu toàn cầu (nóng lên do tăng hiệu ứng nhà kính)
- Phân bố lại các dòng chảy, các bể chứa nước, làm hạ thấp mực nước ngầm, giảm
lượng nước ngọt và nước sạch trên phạm vi toàn cầu, nhất là một số địa phương.
- Làm ô nhiễm các dòng chảy, các bể chứa nước và cả nước ngầm
- Làm ô nhiễm nhiều vịnh và biển
- Làm tăng quá trình xói mòn, giảm độ phì nhiêu
- Phá hủy rất nhiều khu rừng rộng lớn, làm tăng nhanh về số lượng nhịp độ và
cường độ các thiên tai
- Tiêu diệt nhiều giống loài thực vật, giảm độ đa dạng sinh học
- Quá trình hoang mạc hóa trên phạm vi toàn cầu ngày càng diễn ra với quy mô
lớn, tốc độ nhanh. Diện tích đất trồng bị thu hẹp

11. Học phần: MÔI TRƯỜNG VÀ CON NGƯỜI
11
III. GIÁO DỤC Ý THƯC
1. THỨC TỈNH Ý THỨC CỦA MỖI NGƯỜI
Phải mất hàng trăm năm con người mới nhận ra Trái Đất nóng lên, băng từ hai
cực tan ra, mực nước biển ngày càng dâng lên. Phải mất hàng trăm năm con người
mới nhận ra nguồn hải sản đang cạn kiệt, nhiều loài sinh vật có nguy cơ tuyệt chủng.
Và khi cá chết ở nhiều nơi, người ta mới giật mình tự hỏi hình như nước biển đang ô
nhiễm…. Vậy phải mất bao nhiêu lâu ta mới khôi phục lại vẻ đẹp của thiên nhiên…k
phải trăm năm mà là hàng ngàn năm…..
Tôi có thể chỉ dẫn ra hàng loạt các ví dụ về hậu quả do ô nhiễm môi trường
gây ra mà tôi nghĩ các bạn biết và rõ hơn hết:
- Những mùa đông băng giá hơn, mùa hè nắng nóng hơn khắc nghiệt hơn. Mực
nước biển dâng lên làm xâm nhập mặn đất nhiễm phèn, ảnh hưởng cả một nền nông
nghiệp. Những cơn bão hay sóng thần thường xuyên hơn dữ dội hơn bao giờ hết, nó
cuốn trôi cả con người và mọi thứ trên đường đi của mình.
- Hà Nội và Tp Hồ Chí Minh nằm trong danh sách 6 quốc gia ô nhiễm không
khí nghiêm trọng nhất thế giới….
- Quen thuộc nhất với chúng ta đó là tình trạng ô nhiễm ở sông An Cựu…
Hàng trăm hàng ngàn loại rác thải do chợ, rác thải sinh hoạt,… mà người dân vẫn hồn
nhiên đắp xuống dòng sông. Họ tự biến dòng sông thành nơi chất chứa rác thải…. Để
rồi dẫn đến tình trạng vào ngày 23/8 cá chết hàng loạt…… Đến lúc này, tôi tự hoi
“Liệu họ đã ý thức được hành động sai lầm của mình hay chưa? Hay họ còn muốn
nhận hậu quả lớn hơn thế nữa?”
Mọi người có biết:
Thực chất, chúng ta đang vay nặng lãi để thế hệ con cháu phải gánh chịu món
nợ của cha ông. Chúng phải sống trong môi trường khói bụi mù mịt, thiên tai bão lũ,
chúng chỉ có thể ngắm nhìn những cánh rừng bạc ngàn, những con thú xinh đẹp qua
phim ảnh mà khát khao?
Bạn thu được 1 đồng từ việc xâm hại tài nguyên tn bạn phải mất hàng nghìn lần
như thế để cải thiện lại môi trường. Bạn đừng xả rác, lãng phí năng lượng, chặt phá
cây xanh rồi sau đó tự hào vì đã gửi vài trăm nghìn đồng hỗ trợ nạn nhân bão lụt. Các
công ty đừng xả thải trực tiếp ra môi trường rồi sau đó dành tiền hỗ trợ những nông
dân là nạn nhân do hành động của chính họ gây ra.

12. Học phần: MÔI TRƯỜNG VÀ CON NGƯỜI
12
Ví dụ: Formasa là một trong nhiều ví dụ điển hình cho hành động đó. Chúng bỏ
ra 500 triệu USD để bồi thường… Vậy, theo bạn số tiền đó có đủ để đền bù lại cho
những gì mà chúng đã gây ra với nguồn tài nguyên của nước ta hay không? Có đủ để
đưa mọi thứ trở về vị trí ban đầu hay không? Có đủ để trả lại nguồn tài nguyên vô tận
cho chúng ta hay k hay là tiếp tục gây thiệt hại cho chúng ta đến vô tận??
Bạn đừng nghĩ rằng bảo vệ môi trường là phải nghiên cứu ra một công trình,
một máy móc hiện đại nào đó hay đó là việc của các chuyên gia, các kỹ sư hay của
pháp luật mà bằng những hành động nhỏ nhặt và cụ thể hàng ngày, chúng ta cũng góp
phần tích cực vào việc bảo vệ môi trường. Việc đầu tiên góp phần bảo vệ môi trường
đó là nâng cao nhận thức để mọi người cùng hiểu, biết, và hành động vì môi trường
cùng chúng ta. Chỉ có nhận thức đúng, suy nghĩ đúng mới hành động đúng, và mỗi
một hành động nhỏ sẽ góp một phần lớn vào việc hình thành nếp sống văn minh, có
trách nhiệm hơn với môi trường. Sự đoàn kết, văn minh và ý thức của cả dân tộc sẽ đủ
để đưa đất nước ta sang một trang sử mới…..
Và chúng ta, với tư cách là những giáo viên sinh học tương lai, một ngành nghề
liên quan sâu sắc đến môi trường dù không thể làm được những công trình nghiên cứu
lớn lao như chống ô nhiễm môi trường bằng biện pháp vi sinh,…. Chúng ta có nhiệm
vụ lớn lao không kém là giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thế hệ tương lai. Xoay
chuyển được ý thức của thế hệ tương lai về môi trường, khiến cho họ có được trách
nhiệm đối với môi trường là chúng ta đã rút ngắn con đường khắc phục vẻ đẹp của
môi trường tự nhiên đi được một nữa!
2. CHÚNG TA ĐANG LÀM GÌ VỚI MÔI TRƯỜNG CỦA CHÚNG TA
Do sự thiếu ý thức nghiêm trọng của nhiều người dân. Nhiều người nghĩ rằng
những chuyện mình làm là quá nhỏ bé, không đủ để làm hại môi trường. Một số người
khác lại cho rằng chuyện bảo vệ môi trường là trách nhiệm của nhà nước, của chính
quyền mà không phải là của mình. Số khác lại nghĩ rằng chuyện môi trường vừa bị ô
nhiễm thì có làm gì đi chăng nữa cũng không đáng kể, và chuyện ô nhiễm môi trường
cũng không ảnh hưởng gì tới mình nhiều...
Nên chúng ta nhận thấy ý thức của con người đóng vai trò vô cùng quan trọng
trong việc bảo vệ môi trường.
Một số nguyên nhân khác gây ra ô nhiễm môi trường cụ thể chính là sự thiếu
trách nhiệm của các doanh nghiệp. Do đặt nặng mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận,
không ít doanh nghề đã vi phạm quy trình khai thác, lũy phần đáng kể gây ô
nhiễm môi trường. Bên cạnh đó, chính sự chưa chặt chẽ trong chuyện quản lý bảo
vệ môi trường của nhà nước cũng vừa tiếp tay cho các hành vi phá hoại môi

13. Học phần: MÔI TRƯỜNG VÀ CON NGƯỜI
13
trường tiếp diễn; do tốc độ công nghiệp hóa và đô thị hóa khá nhanh.... Còn nhìu
nguyên nhân khác nữa nhưng không ai khác chính con người vừa và đang tự hủy
diệt chính môi trường sống của chính mình.
 Thực trạng môi trường ô nhiễm xảy ra do nhiều nguyên nhân, nhưng nguyên
nhân chủ yếu vẫn là do ý thức con người, do nhận thức không đúng đắn và đầy
đủ về môi trường và trách nhiệm bảo vệ môi trường.
Thật vậy, bảo vệ môi trường đã, đang và sẽ là vấn đề sống còn đối với mỗi con
người, mỗi gia đình, mỗi cộng đồng dân cư; là việc phải làm thường xuyên, liêntục
và là trách nhiệm của mọi công dân.
Như vậy:
Cần nâng cao hiểu biết của con người về môi trường, con người chính là yếu tố
mang tính quyết định, con người phải có những hiểu biết về môi trường, có ý
thức bảo vệ môi trường và có biện pháp kỹ thuật nhằm hạn chế hoặc xử lý chất
thải độc hại, các chất gây ô nhiễm trong quá trình sinh hoạt và sản xuất vật chất.
- Bảo vệ tính đa dạng sinh học và gien di truyền của các loài sinh vật quý hiếm
- Nghiên cứu việc phòng chống và dự báo những biến cố về thiên nhiên, môi
trường.
- Sự phát triển của khoa học – công nghệ ngày càng cho phép con người có thể
dự báo được những sự cố môi trường; vì vậy, con người có thể thực hiện các biện
pháp phòng chống để giảm nhẹ thiên tai do sự cố môi trường gây ra.
Thực tế ngày nay
Các phong trào bảo vệ môi trường được phát động rầm rộ và sâu rộng trong
cán bộ và nhân dân như:
+ phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư
+ phong trào toàn dân tham gia bảo vệ môi trường,
 Đối với học sinh, sinh viên:
+ Giữ vệ sinh môi trường ở trường học:
Ngày nay việc giữ gìn vệ sinh môi trường học đang trong tình trạng báo động.
Nhiều học sinh vứt giấy, vỏ của các bao bì đựng quà vặt, bã kẹo cao su,… lung
tung nơi sân trường, hành lang lớp và nhiều nữa là nơi ngăn bàn, dưới nền lớp
học… Nguyên nhân của những hành động thiếu ý thức đó là do thói lười biếng,
lối sống ích kỷ chỉ biết nghĩ đến quyền lợi cá nhân của một số các em. Các em
nghĩ rằng, những nơi công cộng như trường học, lớp học không phải nhà mình,
vậy thì việc gì mà phải mất công giữ gìn, đã có đội lao công dọn dẹp…
Và mỗi cá nhân cần hành động ngay, việc đầu tiên góp phần bảo vệ môi
trường đó là nâng cao nhận thức để mọi người cùng hiểu, biết, và hành động vì
môi trường cùng chúng ta. Chỉ có nhận thức đúng, suy nghĩ đúng mới hành
động đúng, và mỗi một hành động nhỏ sẽ góp một phần lớn vào việc hình thành
nếp sống văn minh, có trách nhiệm hơn với môi trường.

14. Học phần: MÔI TRƯỜNG VÀ CON NGƯỜI
14
Cụ thể:
+Thực hiện nghiêm chỉnh và phải thực sự khắt khe với bản thân những công
việc thiết thực và cụ thể như: Tiết kiệm điện, nước ở cơ quan cũng như ở nhà,
tiết kiệm mọi lúc, mọi nơi. Khuyến khích mọi người sử dụng những bóng đèn
tiết kiệm năng lượng, tắt điện vào giờ trái đất, tắt điện, quạt khi rời khỏi cơ
quan, tránh để nước rò rỉ…
+ Hạn chế sử dụng túi nilon.
+ Ở nhà nên phân loại rác, đối với những rác thải như chai nhựa, giấy, túi
nilon... gom lại bán phế liệu để tái sử dụng, tiết kiệm được nguồn tài nguyên.
 Phương pháp 3R – thực hiện 3R ở Việt Nam
 3R là viết tắt của 3 từ tiếng anh REDUCE - REUSE - RECYCLE, có nghĩa
là GIẢM THIỂU - TÁI SỬ DỤNG - TÁI CHẾ
 Reduce là giảm thiểu lượng rác và các tác nhân gây ô nhiễm môi trường
khác thông qua việc thay đổi lối sống, cách tiêu dùng, cải tiến các quy trình
sản xuất, mua bán sạch.
 Reuse là sử dụng lại các sản phẩm hoặc một phần của sản phẩm đó cho
cùng mục đích sử dụng hay mục đích khác.
 Recycle là sử dụng rác thải làm nguyên liệu sản xuất ra các vật chất có ích
khác.
Khi áp dụng 3R, mang lại các ích lợi sau:
- Giảm thiểu lượng rác phải mang đi chôn lấp, đặc biệt là các loại rác độc
hại hay các loại rác có thời gian phân hủy lâu.
- Tiết kiệm nguồn nguyên liệu sản xuất sản phẩm mới  tiết kiệm tài
nguyên  bảo vệ môi trường.
- Tận dụng những vật phẩm vẫn còn giá trị sử dụng.
Như vậy, hiểu về 3R thì mỗi chúng ta phải bắt đầu hành động, dù chỉ là
những việc vô cùng nhỏ.
Để giảm thiểu:
 Sử dụng làn, túi vải, túi sinh thái khi đi chợ, mua sắm thay cho túi nylon để
giảm lượng rác phát sinh từ túi nylon.
 Sử dụng đũa, thìa cá nhân thay cho đũa, thìa nhựa, tre.

15. Học phần: MÔI TRƯỜNG VÀ CON NGƯỜI
15
 Sử dụng xe đạp, các phương tiện giao thông công cộng và đi bộ để giảm
lượng khói bụi.
Tái sử dụng bằng cách:
 Sử dụng lại chai đựng nước khoáng để đựng nước.
 Sử dụng vỏ hộp bánh để làm ống đựng bút hay các sản phẩm handmade
khác.
Tái chế bằng cách:
 Sử dụng thức ăn thừa để làm phân bón hữu cơ.
 Bán giấy vụn, sắt, nhựa phế liệu... cho các cơ sở thu mua để tái chế.
 Tái chế chai lọ, giấy báo, ống hút… thành các vật dụng, tái chế để tạo
thành những món quà độc và lạ…
+Ở cơ quan, nên tiết kiệm giấy, đọc kỹ văn bản trước khi in, tận dụng giấy một mặt…
+Ở những nơi công cộng, không nên tiện tay vứt rác bừa bãi ra ngoài đường, phải tìm
nơi có thùng rác để vứt, khi đi chơi, dã ngoại, nên thu dọn rác sạch sẽ, gọn gàng và
vứt đúng nơi quy định.
+ Không bẻ cành, ngắt phá cây xanh, trồng và chăm sóc cây xanh ở nhà cũng như cơ
quan, lên án, phê phán những trường hợp không biết giữ gìn và bảo vệ cây xanh nơi
công cộng.
+Hạn chế đi xe máy khi không cần thiết…
+ Đối với môi trường nước: Không vứt rác, xác chết động vật xuống dòng sông, ao
hồ, bờ biển…
+ Đối với phong trào thanh niên: Cùng nhau kêu gọi mọi người chung tay giữ gìn vệ
sinh chung, cùng nhau bảo vệ môi trường, bảo vệ sự sống của chúng ta; tuyên truyền
cho mọi người dân cùng tham gia thực hiện;tham gia dọn vệ sinh lòng đường, hè phố,
trồng và chăm sóc cây xanh…
+ Đối với các Hội Đoàn thể, cơ quan chính quyền:
Hội phụ nữ, nông dân, các cơ quan ban ngành cần quan tâm hơn nữa tới vấn đề
môi trường; thường xuyên đưa các thông tin về bảo vệ môi trường trong các buổi hội
họp; tập trung dân ở từng địa phương, tuyên dương, khen thưởng những gia đình thực
hiện tốt việc giữ gìn vệ sinh môi trường chung, những cá nhân tiêu biểu đã đóng góp
tích cực vào việc bảo vệ môi trường. Đồng thời, chúng ta cần lên án, phê phán những

16. Học phần: MÔI TRƯỜNG VÀ CON NGƯỜI
16
trường hợp gây tác hại đến môi trường như vứt rác bừa bãi, không tham gia đóng phí
vệ sinh môi trường, nhổ cây, bẻ cành và ngắt phá cây xanh…
+Tuyên truyền: Để việc xử lý các vi phạm về môi trường, nhất là các hành động vi
phạm có nguyên nhân từ chính ý thức của một bộ phận dân cư thì việc thực hiện cách
thức tuyên truyền, thực hiện phong trào vệ sinh môi trường, nhằm giữ gìn và nâng cao
sức khoẻ người dân, phải là nhiệm vụ tiên quyết, quyết định để giải quyết tận gốc các
hành vi vi phạm.
Vì vậy, không thể chỉ giải quyết một phong trào mang tính cộng đồng, cụ thể
thiết thực này trong một thời gian cụ thể mà phải duy trì lâu dài, hàng năm thường
xuyên thực hiện việc “nhắc lại” theo phương châm “mưa dần thấm lâu”. Đặc biệt là
công tác tuyên truyền chủ trương, nội dung của phong trào một cách thường xuyên và
liên tục.
Tất cả các việc trên đều là những việc nhỏ và đơn giản mà bất kỳ ai cũng có thể làm
được để góp phần hình thành nếp sống văn minh hơn, đô thị xanh- sạch- đẹp hơn.
 Đối với một giáo viên tương lai, cụ thể là giáo viên dạy Sinh học, yêu cầu đặt
ra cho người giáo viên cần tích cực tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường, lồng ghép
các kiến thức về bảo vệ môi trường vào trong chương trình cũng như các hoạt động
ngoại khóa để nâng cao ý thức trách nhiệm bảo vệ môi trường cho học sinh. Người
giáo viên, ngoài việc cung cấp kiến thức thì cần tăng cường các hoạt động ngoại khóa
về bảo vệ môi trường, các cuộc thi tìm hiểu cũng như tổ chức và tạo điều kiện cho học
sinh sáng chế hoặc tái chế các sản phẩm góp phần bảo vệ môi trường.
Và Hội sinh viên – Đoàn thể cần tăng cường hoạt động bảo vệ môi trường bằng
cách tổ chức các hoạt động thiết thực như: trồng cây xanh phủ trống đồi trọc, trồng
rừng ngập mặn, vớt bèo giúp dân…
Và nằm trong những thay đổi nhận thức của toàn nhân loại nói chung, cũng
như của các quốc gia hay cá nhân nói riêng thì đã có những Hiệp ước, Hội nghị, diễn
đàn… cụ thể liên quan đến vấn đề bảo vệ môi trường.
Chẳng hạn, Hội nghị thượng đỉnh toàn cầu về BĐKH (COP21 United Nations
Climate Change) để thỏa thuận hạn chế tình trạng nóng lên chung của Trái Đất. Việt
Nam được xếp là một trong 5 quốc gia hàng đầu chịu ảnh hưởng trực tiếp của biến đổi
khí hậu. Và trong Hội nghị COP21 này, lần đầu tiên Việt Nam tham gia. Hội nghị đã
đạt được mục tiêu của mình, lần đầu tiên đạt được một thỏa thuận toàn cầu về giảm
biến đổi khí hậu có hiệu lực từ năm 2020 nhằm giới hạn nhiệt độ trung bình toàn cầu
tăng không quá 20 C vào cuối thế kỉ 21.
C. KẾT LUẬN

17. Học phần: MÔI TRƯỜNG VÀ CON NGƯỜI
17
Từ những trình bày ở trên, chúng ta có thể thấy rằng từ khi con người xuất hiện
thì họ đã sống rất hòa hợp với thiên nhiên. Nhưng xã hội càng ngay cáng phát triển,
với những công cụ vô cùng hiện đại, con người đứng trước cảm dỗ của những lợi
nhuận, những lợi ích trước mắt để có thể phát triển kinh tế xã hội mà quên đi vấn đề
về môi trường, làm cho mối quan hệ giữa con người mà môi trường ngày càng xấu đi,
đến một lúc nào đó con người phải nhận ra rằng chính bảo vệ môi trường mới chính
là bảo vệ cuộc sống của chính chúng ta và cố gắng sống hóa hợp với thiên nhiên. Và
giải pháp tốt nhất là sự trở về với tự nhiên để xây dựng môi trường nhân văn vì con
người, cho con người và cho sự phát triển bện vững.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nguyễn Khoa Lân, Lê Thị Nam Thuận, Môi trường và con người – NXB Đại học
Sư phạm, 2001.
2. Phạm Xuân Hậu, Con người và môi trường – NXB Tp. Hồ Chí Minh, 1997.
3. Tạp chí Môi Trường (2015), Một phút tiết kiệm - Triệu niềm vui, Monre.
4. Thư viện pháp luật, Công ước quốc tế về buôn bán động, thực vật hoang dã nguy
cấp ký tại Washington D.C ngày 01 tháng 3 năm 1973.
5. Bộ môn Hải Dương và Khí tượng thủy văn, Một vài nét về đất ngập nước và công
ước Ramsar, Theo bản tin Sở Tài Nguyên.