1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
…………/…………
BỘ NỘI VỤ
……/……
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
TÔ QUANG HỌC
QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ TÀI NGUYÊN NƢỚC
TẠI TỈNH ĐẮK NÔNG
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH CÔNG
Chuyên ngành: Quản lý công
Mã số: 60 34 04 03
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. ĐẶNG THÀNH LÊ
ĐẮK LẮK - NĂM 2017

2. LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm trân trọng nhất, tác giả luận văn xin gửi lời cảm ơn chân
thành và sâu sắc tới TS. Đặng Thành Lê công tác tại Học viện Hành chính
Quốc gia đã tận tình hƣớng dẫn, giúp đỡ tác giả trong quá trình thực hiện và
hoàn thành Luận văn Cao học Hành chính công: Quản lý nhà nước về tài
nguyên nước tại tỉnh Đắk Nông.
Xin trân trọng cảm ơn Ban Giám đốc, các thầy giáo, cô giáo của Học
viện Hành chính đã tận tình, chu đáo trong quá trình tham gia giảng dạy và
truyền đạt kiến thức cho tác giả. Xin đƣợc bày tỏ lời cảm ơn chân thành đến
toàn thể cán bộ, công chức, viên chức của Học viện Hành chính và Phân viện
Học viện Hành chính khu vực Tây Nguyên đã tạo điều kiện thuận lợi nhất cho
tác giả trong thời gian học tập, nghiên cứu và hoàn thành chƣơng trình cao
học cũng nhƣ hoàn thành Luận văn này.
Xin đƣợc gửi lời cảm ơn chân thành đến Lãnh đạo Sở Nông nghiệp và
Phát triển nông thôn, Chi cục Thủy lợi tỉnh Đắk Nông, Trung tâm Nƣớc sạch
và VSMT NT tỉnh Đăk Nông; Lãnh đạo Sở Tài nguyên và Môi trƣờng tỉnh
Đăk Nông, Phòng Khoáng sản và Tài nguyên nƣớc mà tác giả đã đến khảo
sát, lấy số liệu phục vụ cho việc hoàn thành Luận văn này.
Kính mong nhận đƣợc sự góp ý của quý thầy giáo, cô giáo, đồng
nghiệp và các học viên cao học - Học viện Hành chính và quý bạn đọc để
Luận văn đƣợc hoàn thiện và hữu ích hơn.
Xin trân trọng cảm ơn!
Đắk Lắk, tháng 5 năm 2017
Tác giả
Tô Quang Học

3. LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn Cao học Quản lý công “Quản lý nhà nước
về tài nguyên nước tại tỉnh Đắk Nông” là công trình nghiên cứu khoa học
của riêng tôi.
Các số liệu và thông tin đƣợc sử dụng trong Luận văn có xuất xứ rõ
ràng và kết quả nghiên cứu là do quá trình lao động trung thực của bản thân.
Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm trƣớc pháp luật và lãnh đạo Học
viện Hành chính Quốc gia về Luận văn cao học này.
Đắk Lắk, tháng 5 năm 2017
Tác giả
Tô Quang Học

4. MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa
Lời cảm ơn
Lời cam đoan
Mục lục
Bảng danh mục các từ viết tắt
Danh mục các bảng
Danh mục sơ đồ
MỞ ĐẦU 1
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC
VỀ TÀI NGUYÊN NƢỚC
7
1.1. Tài nguyên nƣớc 7
1.2. Quản lý nhà nƣớc về tài nguyên nƣớc 18
1.3. Kinh nghiệm nƣớc ngoài
1.4. Các nhân tố ảnh hƣởng đến quản lý nhà nƣớc về tài nguyên nƣớc
28
34
TIỂU KẾT CHƢƠNG I 38
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ TÀI NGUYÊN
NƢỚC TẠI TỈNH ĐẮK NÔNG GIAI ĐOẠN 2010 - 2015
39
2.1. Tổng quan về tỉnh Đắk Nông 39
2.2. Quản lý nhà nƣớc về tài nguyên nƣớc tại tỉnh Đắk Nông 45
2.3. Đánh giá chung 56
TIỂU KẾT CHƢƠNG II 62
Chƣơng 3: ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ
TÀI NGUYÊN NƢỚC TẠI TỈNH ĐẮK NÔNG
63
3.1. Quan điểm, định hƣớng phát triển của Đảng và Nhà nƣớc 63
3.2. Mục tiêu, định hƣớng phát triển của tỉnh Đắk Nông đến năm 2020 67
3.3. Giải pháp quản lý nhà nƣớc về tài nguyên nƣớc tại tỉnh Đắk Nông
Giai đoạn 2015-2020
70
KẾT LUẬN 82
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 83
PHỤ LỤC

5. DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
ASEAN Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á
CTMTQG Chƣơng trình mục tiêu Quốc gia
ĐTCB Điều tra cơ bản tài nguyên nƣớc
HĐQGTNN Hội đồng quốc gia về tài nguyên nƣớc
LVS Lƣu vực sông
NN&PTNT Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn
QLNN Quản lý nhà nƣớc
TN&MT Bộ Tài nguyên và Môi trƣờng
TNN Tài nguyên nƣớc
UBND Ủy ban nhân dân
UNESCO Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Vƣn hóa Liên Hiệp Quốc
XHCN Xã Hội Chủ Nghĩa

6. DANH MỤC CÁC BẢNG
Tên bảng
biểu
Nội dung Trang
Bảng 1.1
Bảng tổng hợp các vấn đề quản lý nhà nƣớc về tài
nguyên nƣớc tại Việt Nam
22
Bảng 2.1. Thống kê các đơn vị hành chỉnh của tỉnh Đắk Nông 40

7. DANH MỤC SƠ ĐỒ
Tên sơ đồ Nội dung Trang
Sơ đồ 1.2
Tổ chức bộ máy quản lý nhà nƣớc về tài nguyên
nƣớc của Việt Nam
27

8. 1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Nƣớc là tài nguyên đặc biệt quan trọng đối với mọi sự sống trên hành tinh,
là điều kiện tồn tại và phát triển của tự nhiên, kinh tế xã hội. Nƣớc là một loại tài
nguyên quí giá và giữ vai trò quan trọng. Hàng loạt tài liệu khoa học công bố trong nhiều
thế kỷ vừa qua trên thế giới đã nói lên điều đó. Khoảng hơn hai trăm năm trƣớc đây, trong
sách “Vân Đài loại ngữ”, nhà bác học Việt Nam Lê Quý Đôn đã viết:
"Vạn vật không có nƣớc không thể sống đƣợc,
Mọi việc không có nƣớc không thể thành đƣợc".
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có câu nói tuyệt vời trong huấn thị của Ngƣời tại Hội
nghị Thủy lợi toàn miền Bắc họp tại Bắc Ninh, ngày 14-9-1959 nhƣ sau: "Việt Nam ta có
hai tiếng Tổ quốc, ta cũng gọi Tổ quốc là đất nƣớc; có đất và có nƣớc, thì mới thành Tổ
quốc. Có đất lại có nƣớc thì dân giàu nƣớc mạnh... Nhiệm vụ của chúng ta là làm cho đất
với nƣớc điều hoà với nhau để nâng cao đời sống nhân dân, xây dựng chủ nghĩa xã hội".
Không có nƣớc thì không có sự sống trên hành tinh của chúng ta. Nƣớc là động lực
chủ yếu chi phối mọi hoạt động dân sinh kinh tế của con ngƣời. Nƣớc đƣợc sử dụng rộng
rãi trong sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, thuỷ điện, giao thông vận tải, chăn nuôi thuỷ
sản v.v… Do tính chất quan trọng của nƣớc nhƣ vậy nên UNESCO lấy ngày 23/3 hàng
năm làm ngày nƣớc thế giới.
Nƣớc là một loại tài nguyên đƣợc tái tạo theo quy luật thời gian và không gian.
Nhƣng ngoài quy luật tự nhiên, hoạt động của con ngƣời đã tác động không nhỏ đến vòng
tuần hoàn của nƣớc. Nƣớc ta có nguồn tài nguyên nƣớc khá phong phú nhƣng khoảng 2/3
lại bắt nguồn từ ngoài lãnh thổ quốc gia, mùa khô lại kéo dài 6-7 tháng làm cho nhiều vùng
thiếu nƣớc trầm trọng. Dƣới áp lực của gia tăng dân số, nhu cầu phát triển kinh tế xã hội đã
ảnh hƣởng tiêu cực đến tài nguyên nƣớc nhƣ tăng dòng chảy lũ, lũ quét, cạn kiệt nguồn
nƣớc mùa cạn, hạ thấp mực nƣớc ngầm, suy thoái chất lƣợng nƣớc… Do đó, giữ gìn, bảo
vệ tài nguyên nƣớc, dùng đủ hôm nay, giữ gìn cho ngày mai, là trách nhiệm của toàn xã
hội. Mỗi ngƣời dân cần đƣợc tuyên truyền sâu rộng về tài nguyên nƣớc, từ đó thấy đƣợc
nghĩa vụ của mình trong viêc giữ gìn bảo vệ nguồn tài nguyên quý giá này.
Với lý do thực tế trên đây tôi chọn đề tài “Quản lý Nhà nước về tài
nguyên nước tại tỉnh Đắk Nông” cho luận văn cao học ngành Quản lý công.

9. 2
Luận văn đƣợc giới hạn bởi khía cạnh quản lý nhà nƣớc thông qua việc
khảo sát thực tế khai thác, sử dụng, quản lý và bảo vệ tài nguyên nƣớc ở tỉnh
Đắk Nông. Thông qua sự tham khảo phân tích hệ thống văn bản pháp quy hiện
hành về khai thác, sử dụng, bảo vệ và quản lý nƣớc.
2. Tình hình nghiên cứu
Quản lý Nhà nƣớc về tài nguyên nƣớc trên lãnh thổ Việt Nam chung,
trong đó trên địa bàn tỉnh Đắk Nông nói riêng không còn là một vấn đề mới,
nhƣng luôn là đề tài có tính thời sự và cũng không kém phần phức tạp. Vấn đề
này đã đƣợc nhiều nhà khoa học, nhà quản lý, hoạch định chính sách và hoạt
động thực tiễn tập trung đi sâu nghiên cứu, tìm tòi, khảo sát. Đến nay đã có
nhiều công trình đƣợc công bố dƣới những góc độ, mức độ, khía cạnh, hình
thức thể hiện khác nhau đã đƣợc đăng tải và công bố trên một số sách, báo,
tạp chí ở Trung ƣơng và địa phƣơng, nhƣ:
Báo cáo “Kết quả thực hiện đề án, điều tra đánh giá nước dưới đất 07
vùng trọng điểm tỉnh Đắk Nông” Dự án Điều tra, đánh giá nƣớc dƣới đất ở
một số vùng trọng điểm thuộc 05 tỉnh Tây Nguyên (2006), Chủ biên Ông
Ngọc Khoát. Thực hiện Liên đoàn địa chất Thủy văn-Địa chất công trình
Miền Nam.
Đề tài “Quản lý tài nguyên và môi trường nước” (2014), do PGS-TS
Trƣơng Thanh Cảnh làm giáo viên hƣớng dẫn, nhóm học viên khoa Môi
trƣờng của Trƣờng Đại học Khoa học tự nhiên thực hiện nghiên cứu. Đề tài
đã làm rõ thêm cơ sở lý luận và thực tiễn về tổng quan về tài nguyên nƣớc,
hiện trạng sử dụng và giải pháp nâng cao công tác quản lý tài nguyên nƣớc ở
Việt Nam trong điều kiện hiện nay.(www.slideshare.net)
Bài báo cáo “Tài nguyên nước và hiện trạng sử dụng nước” (2013).
Giáo viên hƣớng dẫn Lê Quốc Tuấn, nhóm sinh viên Trƣờng Đại học nông
lâm TP. Hồ Chí Minh thực hiện nghiên cứu. Các tác giả đã nêu vai trò của tài

10. 3
nguyên nƣớc, tình hình sử dụng, sự tác động của biến đổi khí hậu, các vấn đề
ô nhiễm tài nguyên nƣớc, các biện pháp quản lý nhà nƣớc để phát triển bền
vững tài nguyên nƣớc ở nƣớc ta.
Báo cáo “Quy hoạch thuỷ lợi với điều kiện thích ứng biến đổi khí hậu
đến năm 2020 và tầm nhìn đến 2030 trên địa bàn tỉnh Đắk Nông” (2015),
Viện Quy hoạch Thủy lợi Hà Nội.
Báo cáo “Tổng hợp nghiên cứu đánh giá tài nguyên nước mặt, đề xuất
các giải pháp khai thác hợp lý phục vụ phát triển kinh tế xã hội vùng Đông
bắc tỉnh Đắk Nông” (2016) Ths. Lê Viết Thuận Chi cục Thủy lợi Đắk Nông.
Nhìn chung, các tác giả đều đã phân tích một cách hệ thống, khá toàn
diện về Tài nguyên nƣớc trên lãnh thổ Việt Nam và một số vùng của tỉnh
Đắk Nông.
Trên cơ sở đó, các tác giả đã đề cập đến những phƣơng hƣớng, giải
pháp quản lý tài nguyên nƣớc trong tình hình mới, đó đều là những công
trình, sản phẩm có giá trị, ý nghĩa lớn cả về mặt lý luận và thực tiễn, là cơ sở
để kế thừa cho việc nghiên cứu tiếp theo. Tuy nhiên, các nghiên cứu trên chủ
yếu chỉ đề cập đến vấn đề tài nguyên nƣớc nói chung hoặc đặt nó nằm trong
phạm vi nghiên cứu của các nguồn tài nguyên nƣớc ngầm, nƣớc mặt cụ thể
một số vùng trên địa bàn tỉnh, mà chƣa có đề tài, luận văn nghiên cứu sâu đến
QLNN về tài nguyên nƣớc nhƣ đề tài luận văn lựa chọn ở đây. Ngoài ra thực
tế tôi đang công tác trong ngành cấp nƣớc sạch nông thôn trên địa bàn tỉnh nên
tôi mong muốn nghiên cứu đề tài này và có những đóng góp thiết thực liên quan
đến ngành của mình. Do vậy đề tài nghiên cứu „Quản lý Nhà nƣớc về tài
nguyên nƣớc tại địa bàn tỉnh Đắk Nông‟ và hết sức cần thiết và không trùng
lập với các công trình nghiên cứu đã có.

11. 4
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở hệ thống hóa kiến thức, phân tích thực trạng tìm ra nguyên nhân
những hạn chế trong hoạt động QLNN về tài nguyên nƣớc tại tỉnh Đắk Nông để
đƣa ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả Quản lý nhà nƣớc về tài
nguyên nƣớc trên địa bàn tỉnh Đắk Nông góp phần hạn chế sử dụng lãng phí tài
nguyên nƣớc và gây ô nhiễm môi trƣờng sống.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt đƣợc mục đích nghiên cứu luận văn có nhiệm vụ:
- Đánh giá tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài;
- Nghiên cứu lý thuyết về nội dung, hình thức, phƣơng pháp QLNN về tài
nguyên nƣớc để xác lập cơ sở vấn đề nghiên cứu;
- Nghiên cứu hoạt động QLNN về tài nguyên nƣớc của các cơ quan chức
năng làm cơ sở đánh thực trạng quản lý nhà nƣớc về tài nghuên nƣớc tại tỉnh
Đắk Nông
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu:
Luận văn tập trung nghiên cứu vấn đề quản lý nhà nƣớc về tài nguyên
nƣớc tại tỉnh Đắk Nông, chủ yếu trong phạm vi chức năng của Sở Tài nguyên
và Môi trƣờng và các đơn vị chức năng liên quan.
4.2. Phạm vi nghiên cứu:
- Phạm vi theo không gian: Phạm vi nghiên cứu của luận văn tại các
đơn vị quản lý nhà nƣớc về tài nguyên nƣớc trong phạm vi nƣớc Cộng hoà xã
hội chủ nghĩa Việt Nam.
- Phạm vi theo thời gian: Các phân tích, đánh giá thực trạng quản lý
nhà nƣớc về tài nguyên nƣớc tại tỉnh Đắk Nông và các chính sách, chủ trƣơng...

12. 5
cũng nhƣ các giải pháp ở tầm vĩ mô cấp tỉnh, tình hình số liệu khảo sát trong thời
gian từ năm 2010-2015 đề xuất giải pháp cho giai đoạn đến năm 2020.
5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp luận
Luận văn dựa trên trên cơ sở phƣơng pháp duy vật biện chứng và duy vật
lịch sử của Chủ nghĩa Mác- Lênin, Tƣ tƣởng Hồ Chí Minh và những quan điểm ,
chính sách của Đảng, Nhà nƣớc trong hoạt động QLNN về Tài nguyên nƣớc
5.2. Phương pháp nghiên cứu.
5.2.1.Phương pháp kế thừa
Kế thừa có chọn lọc các tài liệu, tƣ liệu và các kết quả của của các công
trình nghiên cứu trong nƣớc và quốc tế liên quan đến các nội dung nghiên cứu
của luận văn.
5.2.2.Phương pháp thu thập và tổng hợp tài liệu
Thu thập các tài liệu về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội, thu thập các tài
liệu đề án liên quan, các quy hoạch, định hƣớng và các chỉ tiêu phát triển của các
ngành, các địa phƣơng.
Ngoài trong luận văn còn sử dụng nhiều kỹ thuật của phƣơng pháp thống
kê, so sánh và đối chiếu với thực tiễn để rút ra những kết luận cần thiết trong
đánh giá thực trạng về tiếp nhận, sử dụng và quản lý nguồn tài nguyên nƣớc để
từ đó tìm ra một số định hƣớng và giải pháp quản lý nhà nƣớc về tài nguyên
nƣớc.tại tỉnh Đăk Nông.
6. Những đóng góp của luận văn
- Hệ thống hoá, bổ sung kiến thức để hình thành cơ sở khoa học của việc
quản lý Quản lý Nhà nƣớc về tài nguyên nƣớc ở tỉnh Đắk Nông .
- Đánh giá về thực trạng hoạt động và đề xuất những biện pháp nâng cao
hiệu quả thực hiện Quản lý Nhà nƣớc về tài nguyên nƣớc ở tỉnh Đắk Nông.

13. 6
- Tài liệu tham khảo cho lãnh đạo các cấp quản lý ở tỉnh Đắk Nông trong
việc tổ chức, chỉ đạo về việc khai thác và sử dụng tài nguyên nƣớc. Đồng thời nó
cũng là tài liệu tham khảo cho các cơ quan đơn vị, cho sinh viên khoa môi trƣờng.
7. Kết cấu nội dung của luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luân, luận văn gồm các nội dung sau:
- Chƣơng 1: Cơ sở Lý luận và Thực tiễn quản lý nhà nƣớc về tài
nguyên nƣớc
- Chƣơng 2. Thực trạng quản lý nhà nƣớc về tài nguyên nƣớc tại tỉnh
Đắk Nông giai đoạn 2010 - 2015.
- Chƣơng 3: Định hƣớng và Giải pháp quản lý Nhà nƣớc về tài nguyên
nƣớc tại tỉnh Đắk Nông.

14. 7
Chương 1:
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC
VỀ TÀI NGUYÊN NƢỚC
1.1. Tài nguyên nƣớc
1.1.1. Khái niệm
Tài nguyên nƣớc là các nguồn nƣớc mà con ngƣời sử dụng hoặc có thể sử
dụng vào những mục đích khác nhau. Nƣớc đƣợc dùng trong các hoạt động nông
nghiệp, công nghiệp, dân dụng, giải trí và môi trƣờng hầu hết các hoạt động trên
đều cần nƣớc ngọt.
1.1.2. Phân loại tài nguyên nước
Tài nguyên nƣớc bao gồm nguồn nƣớc mặt, nƣớc mƣa, nƣớc dƣới đất,
nƣớc biển. Nguồn nƣớc mặt, thƣờng đƣợc gọi là tài nguyên nƣớc mặt, tồn tại
thƣờng xuyên hay không thƣờng xuyên trong các thuỷ vực ở trên mặt đất nhƣ:
sông ngòi, hồ tự nhiên, hồ chứa (hồ nhân tạo), đầm lầy, đồng ruộng và băng
tuyết. Tài nguyên nƣớc sông là thành phần chủ yếu và quan trọng nhất, đƣợc sử
dụng rộng rãi trong đời sống và sản xuất. [47, tr. 01]
Do đó, tài nguyên nƣớc nói chung và tài nguyên nƣớc mặt nói riêng là
một trong những yếu tố quyết định sự phát triển kinh tế xã hội của một vùng
lãnh thổ hay một quốc gia.
- Nƣớc mặt:
Nƣớc mặt là nƣớc trong sông, hồ hoặc nƣớc ngọt trong vùng đất ngập
nƣớc. Nƣớc mặt đƣợc bổ sung một cách tự nhiên bởi giáng thủy và chúng mất đi
khi chảy vào đại dƣơng, bốc hơi và thấm xuống đất.
Lƣợng giáng thủy này đƣợc thu hồi bởi các lƣu vực, tổng lƣợng nƣớc
trong hệ thống này tại một thời điểm cũng tùy thuộc vào một số yếu tố khác. Các
yếu tố này nhƣ khả năng chứa của các hồ, vùng đất ngập nƣớc và các hồ chứa

15. 8
nhân tạo, độ thấm của đất bên dƣới các thể chứa nƣớc này, các đặc điểm của
dòng chảy mặt trong lƣu vực, thời lƣợng giáng thủy và tốc độ bốc hơi địa
phƣơng. Tất cả các yếu tố này đều ảnh hƣởng đến tỷ lệ mất nƣớc.
Tổng lƣợng nƣớc tại một thời điểm là vấn đề cần quan tâm. Một số đối
tƣợng sử dụng nƣớc có nhu cầu nƣớc theo vụ. Ví dụ, trong mùa hè cần rất nhiều
nƣớc để phục vụ cho nông nghiệp hoặc phát điện nhƣng trong mùa mƣa thì
không cần nƣớc, vì vậy để cung cấp nƣớc tốt cho mùa hè thì cần một hệ thống
trữ nƣớc trong suốt năm và xả nƣớc trong một khoảng thời gian ngắn. Các đối
tƣợng sử dụng nƣớc khác có nhu cầu dùng nƣớc thƣờng xuyên nhƣ nhà máy
điện cần nguồn nƣớc để làm lạnh. Để cung cấp nƣớc cho các nhà máy điện, hệ
thống nƣớc mặt chỉ cần đủ trong các bể chứa khi dòng chảy trung bình nhỏ hơn
nhu cầu nƣớc của nhà máy.
Nƣớc mặt tự nhiên có thể đƣợc tăng cƣờng thông qua việc cung cấp từ các
nguồn nƣớc mặt khác bởi các kênh hoặc đƣờng ống dẫn nƣớc. Cũng có thể bổ
cấp nhân tạo từ các nguồn khác, tuy nhiên số lƣợng không đáng kể. Con ngƣời
có thể làm cho nguồn nƣớc cạn kiệt và ô nhiễm.(không sử dụng đƣợc trong sinh
hoạt ăn uống, tắm giặt...)
- Dòng chảy ngầm:
Trên suốt dòng sông, lƣợng nƣớc chảy về hạ nguồn thƣờng bao gồm hai
dạng là dòng chảy trên mặt và chảy thành dòng ngầm trong các đá bị nứt nẻ
(không phải nƣớc ngầm) dƣới các con sông. Đối với một số thung lũng lớn, yếu
tố không quan sát đƣợc này có thể có lƣu lƣợng lớn hơn rất nhiều so với dòng
chảy mặt. Dòng chảy ngầm thƣờng hình thành một bề mặt động lực học giữa
nƣớc mặt và nƣớc ngầm thật sự. Nó nhận nƣớc từ nguồn nƣớc ngầm khi tầng
ngậm nƣớc đã đƣợc bổ cấp đầy đủ và bổ sung nƣớc vào tầng nƣớc ngầm khi
nƣớc ngầm cạn kiệt. Dạng dòng chảy này phổ biến ở các khu vực karst do ở đây
có rất nhiều hố sụt và dòng sông ngầm.

16. 9
- Nƣớc ngầm:
Nƣớc ngầm hay còn gọi là nƣớc dƣới đất, là nƣớc ngọt đƣợc chứa trong
các lỗ rỗng của đất hoặc đá. Nó cũng có thể là nƣớc chứa trong các tầng ngậm
nƣớc bên dƣới mực nƣớc ngầm. Đôi khi ngƣời ta còn phân biệt nƣớc ngầm
nông, nƣớc ngầm sâu và nƣớc chôn vùi.
Nƣớc ngầm cũng có những đặc điểm giống nhƣ nƣớc mặt nhƣ: nguồn vào
(bổ cấp), nguồn ra và chứa. Sự khác biệt chủ yếu với nƣớc mặt là do tốc độ luân
chuyển chậm (dòng thấm rất chậm so với nƣớc mặt), khả năng giữ nƣớc ngầm
nhìn chung lớn hơn nƣớc mặt khi so sánh về lƣợng nƣớc đầu vào. Sự khác biệt
này làm cho con ngƣời sử dụng nó một cách vô tội vạ trong một thời gian dài mà
không cần dự trữ. Đó là quan niệm sai lầm, khi mà nguồn nƣớc khai thác vƣợt
quá lƣợng bổ cấp sẽ là cạn kiệt tầng chứa nƣớc và không thể phục hồi.
Nguồn cung cấp nƣớc cho nƣớc ngầm là nƣớc mặt thấm vào tầng chứa.
Các nguồn thoát tự nhiên nhƣ suối và thấm vào các đại dƣơng.
Nguồn nƣớc ngầm có khả năng bị nhiễm mặn cách tự nhiên hoặc do tác
động của con ngƣời khi khai thác quá mức các tầng chứa nƣớc gần biên
mặn/ngọt. Ở các vùng ven biển, con ngƣời sử dụng nguồn nƣớc ngầm có thể làm
co nƣớc thấm vào đại dƣơng từ nƣớc dự trữ gây ra hiện tƣợng muối hóa đất. Con
ngƣời cũng có thể làm cạn kiệt nguồn nƣớc bởi các hoạt động làm ô nhiễm nó.
Con ngƣời có thể bổ cấp cho nguồn nƣớc này bằng cách xây dựng các bể chứa
hoặc bổ cấp nhân tạo.
1.1.3. Vai trò, ý nghĩa của tài nguyên nước
Tài nguyên nƣớc là một dạng tài nguyên quan trọng để phát triển kinh tế
xã hội của đất nƣớc. Tài nguyên nƣớc liên quan hàng ngày đến các hoạt động
sống và hoạt động kinh tế của con ngƣời trong nhiều lĩnh vực, đáng kể nhất là
nông nghiệp, ngƣ nghiệp, lâm nghiệp và du lịch, công nghiệp và đô thị hoá.
Nƣớc là một tài nguyên thiên nhiên vô cùng thiết yếu đối với cuộc sống

17. 10
nhân loại, là một tài nguyên thiên nhiên hữu hạn và rất có giá trị về kinh tế nhƣ
các tài nguyên khoáng sản khác.
Nƣớc là yếu tố cấu thành sự sống, chiếm tỉ lệ lớn trong thành phần các tế
bào. Là thành phần không thể thiếu trong chuổi thành phần thức ăn của động vật,
thực vật. Nƣớc đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của các nền văn minh
trên trái đất. Nƣớc là yếu tố quan trọng trong lịch sử phát triển xã hội loài ngƣời.
Cho đến nay gắn liền với sự gia tăng dân số, sự gia tăng nhu cầu về nƣớc ngày
càng đa dạng, phức tạp. Thời kỳ trƣớc kỷ nguyên cơ khí, nhu cầu nƣớc của con
ngƣời còn rất nhỏ so với khả năng dồi dào của nguồn nƣớc, bởi vì thời kì đó
nƣớc chỉ dùng vào mục đích chính là ăn, uống, sinh hoạt, chăn nuôi gia súc và
trồng cây,... trên những vùng địa lý dƣ thừa nƣớc. Sự quan tâm của con ngƣời
chủ yếu là hạn chế các tác hại của nó nhƣ lũ lụt, lầy thụt. Thời kỳ sau kỷ nguyên
cơ khí đến nay, với sự gia tăng bùng nổ dân số, mức độ đô thị hóa ngày càng
cao, sự phát triển mạnh mẽ của các ngành kinh tế, nhất là sự phát triển của các
ngành công nghiệp, đặc biệt là công nghiệp hóa các ngành kinh tế, nhu cầu về
nƣớc ngày càng lớn về số lƣợng và chất lƣợng.
Nƣớc ngày nay càng trở nên khan hiếm và đóng vai trò quan trọng trong
việc hình thành giá thành sản phẩm cuối cùng. Vì vậy nƣớc cần đƣợc sử dụng có
hiệu quả và tiết kiệm.Sử dụng nƣớc hợp lý tức là sử dụng nƣớc phù hợp với số
lƣợng và chất lƣợng của tài nguyên nƣớc. Tổ chức FAO cho rằng chỉ sử dụng tối
đa đến 30% lƣợng nƣớc hiện có, nếu dùng quá sẽ dẫn đến làm cạn kiệt nguồn
nƣớc, không bảo đảm yêu cầu tối thiểu về vệ sinh, giao thông thủy. Sử dụng quá
mức tài nguyên nƣớc dƣới đất sẽ dẫn đến lún sụt mặt đất, giảm thấp mực nƣớc
ngầm, tạo điều kiện cho nƣớc mặn xâm nhập.
Sử dụng mặt ích lợi của nƣớc phải đi đôi với việc hạn chế mặt tiêu cực,
giảm nhẹ tác hại của thủy tai. Không thể chỉ sử dụng mặt lợi của nƣớc mà không
tính đến mặt hại của nó, vì điều này bắt nguồn từ bản chất của nƣớc, từ sự phân

18. 11
bố không đều của nƣớc trong không gian, từ bản chất của việc cấp nƣớc đi đôi
với việc sử dụng nƣớc và tiêu thoát nƣớc.
Sử dụng nƣớc đi đôi với việc bảo vệ tài nguyên nƣớc khỏi bị cạn kiệt và ô
nhiễm. Bởi tài nguyên nƣớc không phải là vô hạn, lại rất dễ bị nhiễm bẩn, dẫn
đến sẽ bị cạn kiệt một cách tuyệt đối về số lƣợng và tƣơng đối về chất lƣợng.
Muốn quản lý và sử dụng tốt nguồn nƣớc cần hiểu rõ chu trình tuần hoàn khép
kín của nƣớc (từ bốc hơi, mƣa, nƣớc mặt, thấm, nƣớc dƣới đất,...) để lựa chọn
các tác động thích hợp vào từng khâu nhằm đạt mục tiêu tăng hiệu quả nguồn
nƣớc. Vì vậy vừa phải lập kế hoạch sử dụng nƣớc ở khu kinh tế hành chính, vừa
phải lập kế hoạch ở các lƣu vực của các hệ thống sông (ở các mặt lƣu vực +
thƣợng nguồn + hạ lƣu). Sự tác động vào một điểm sẽ có ảnh hƣởng đến toàn hệ
thống (Công trình thƣợng lƣu ảnh hƣởng đến hạ lƣu và ngƣợc lại). Tính hệ thống
cũng thể hiện ở sự không tách rời giữa các khâu cấp nƣớc, sử dụng nƣớc và tiêu
thoát nƣớc.
- Nƣớc dùng đời sống, sinh hoạt của nhân dân:
Vai trò quan trọng của nƣớc đối với đời sống và sinh hoạt của nhân dân
đƣợc thể hiện trên một số mặt sau:
+ Nƣớc là một yếu tố không thể thay thế trong ăn, uống, sinh hoạt của
con ngƣời. Mặc dù mỗi ngƣời chỉ cần vài lít nƣớc mỗi ngày để duy trì sự sống,
để có thể tránh khỏi các bệnh có liên quan đến nƣớc, nhƣng lƣợng nƣớc cần thiết
để bảo đảm vệ sinh cá nhân, nâng cao mức sống con ngƣời thì ngày càng tăng
lên và là một chỉ tiêu của mức sống, biểu hiện mức độ văn minh của cuộc sống.
Theo các nghiên cứu trong mƣời năm của Singapore thì mỗi ngƣời cần 90 lít
nƣớc trong mỗi ngày.
Hàng ngày chúng ta uống nƣớc để bù lại lƣợng nƣớc trong ngƣời thải ra,
nên khí hậu càng nóng, vận động càng nhiều thì uống nhiều nƣớc. Thông thƣờng
trời nóng từ 30 - 32o
C thì mỗi ngƣời cần uống 3 - 5 lít nƣớc mỗi ngày, nếu trời

19. 12
mát, ngƣời ít hoạt động thì mỗi ngày uống 2 lít nƣớc. Trẻ em hiếu động hay chạy
nhảy, nghịch ngợm nhu cầu cầu nƣớc mỗi ngày càng lớn hơn. Nƣớc rất cần và
có ích cho con ngƣời, cuộc sống không thể thiếu nƣớc, nhƣng nếu sử dụng nƣớc
bẩn lại rất có hại cho sức khỏe. Tổ chức y tế thế giới đã kết luận rằng: ở các nƣớc
kém phát triển, nhƣ Việt Nam thì 80% bệnh tật là do nƣớc và vệ sinh môi trƣờng
kém nhƣ: đau mắt, đƣờng ruột, dịch tả, ung thƣ... Ở tuổi học trò nên 90% số em
nhiều giun kim, giun đũa. Trong nƣớc còn chứa đựng nhiều chất có lợi cho cơ
thể con nguời, mặc dù với hàm lƣợng vô cùng nhỏ (các vi nguyên tố) nhƣng các
vi nguyên tố này có vai trò quan trọng (nhất là Iốt và Fluo Đối với một số bệnh,
số lƣợng nƣớc lại quan trọng hơn chất lƣợng nƣớc. Số lƣợng nƣớc cần dùng để
thải các chất thải sinh hoạt của con ngƣời ngày càng tăng. Khi cuộc sống con
ngƣời ngày càng văn minh hơn, yêu cầu dùng nƣớc càng nhiều hơn, nƣớc thực
sự là một yếu tố của nền văn minh nhân loại. Trong tuyên bố YOKOHAMA về
chất lƣợng cuộc sống đô thị có nêu các tiêu chuẩn “Nƣớc, năng lƣợng, thực
phẩm, nhà ở, sinh kế, an ninh trật tự, phục vụ y tế, giáo dục, cân bằng sinh thái, ô
nhiễm môi trƣờng ...”; Trong đó nƣớc là tiêu chuẩn đƣợc kể đầu tiên, và liên
quan hầu hết các tiêu chuẩn sau đó kể cả cân bằng sinh thái, chống ô nhiễm
môi trƣờng.
+ Nƣớc là nhu cầu thiết yếu cho con ngƣời trong lao động. Khi nƣớc
uống kém chất lƣợng, con ngƣời sinh bệnh, làm giảm ngày công và năng suất
lao động. Chỉ cần nơi lấy nƣớc quá xa nơi ở sinh hoạt, thì thời gian công sức bỏ
ra để lấy nƣớc đã ảnh hƣởng đến sinh hoạt và mức sống của con ngƣời.
Giải quyết vấn đề nƣớc uống và sinh hoạt phải đi đôi với vấn đề tiêu
thoát nƣớc sinh hoạt và tiết kiệm tiêu dùng nƣớc. Cung cấp nƣớc sinh hoạt, tiêu
thoát nƣớc sinh hoạt nâng cao mức sống con ngƣời, không thể giải quyết đơn
độc mà phải đồng bộ với hàng loạt các biện pháp khác (Công trình, phi công
trình, hành chính, giáo dục...)

20. 13
Vì vậy sử dụng nguồn nƣớc sinh hoạt một cách phù hợp có thể tránh
đƣợc phần lớn bệnh tật và tăng cƣờng sức khỏe cho con ngƣời. Nƣớc sạch tự
nhiên là nguồn tài nguyên thiên nhiên quý giá. Mặc dù là nguồn tài nguyên có
sẵn nhờ sự ƣu đãi của thiên nhiên, nhƣng trữ lƣợng nƣớc sạch trong thiên nhiên
cũng có giới hạn. Nếu con ngƣời không biết sử dụng tiết kiệm và bảo vệ nguồn
tài nguyên đó thì nó sẽ nhanh chóng bị suy thoái về trữ lƣợng và chất lƣợng,
không có đủ và không thể sử dụng đƣợc nữa.
Nƣớc có vai trò rất quan trọng trong việc phục vụ các nhu cầu về nghỉ
ngơi, chữa bệnh, du lịch nhằm nâng cao đời sống nhân dân lao động và phát
triển kinh tế xã hội. Nguồn nƣớc biển, nƣớc khoáng, nƣớc nóng phong phú, phân
bố rãi rác trong cả nƣớc, tạo điều kiện thuận lợi cho việc dƣỡng bệnh, nghỉ ngơi
tại địa phƣơng và thu hút khách du lịch. Theo kết luận của cơ quan chuyên môn
có thẩm quyền, nƣớc nóng và nƣớc khoáng của nƣớc ta có tác dụng rất lớn cho
việc chữa bệnh dƣỡng bệnh.
Nƣớc có vai trò quan trọng đối với đời sống kinh tế - xã hội của nƣớc ta
và bất cứ nƣớc nào trên thế giới. Có thể khẳng định rằng không có vàng, không
có kim cƣơng chúng ta vẫn tồn tại, nhƣng không có nƣớc thì chúng ta không thể
tồn tại. Do đó chúng ta phải bảo vệ tài nguyên nƣớc, tài nguyên quý giá của nhân
loại bằng nhiều biện pháp khác nhau. Giáo dục, thuyết phục, pháp luật, kinh tế
tài chính và quản lý để bảo vệ tài sản quý giá đó phục vụ cho nhu cầu lợi ích của
con ngƣời.
Nƣớc luôn có 2 mặt, mặt lợi và mặt hại. Mặt trái của nƣớc chính là
những tác hại do nƣớc có thể gây ra. Nƣớc không đƣợc bảo vệ, xử lý hợp vệ sinh
sẽ trở thành nguồn truyền dẫn lây lan của bệnh dịch đối với con ngƣời, truyền
dẫn nƣớc thải công nghiệp gây thiệt hại to lớn đối với sản xuất nông nghiệp, thủy
sản. Nhiều nƣớc sinh ra lũ lụt, ít nƣớc quá gây ra khô hạn, nhiễm mặn, sa
mạc hóa.

21. 14
Thừa nƣớc và thiếu nƣớc đều dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trƣờng,
ảnh hƣởng đến sức khỏe của nhân dân, phá vỡ hệ sinh thái...
Hậu quả lũ lụt để lại làm ô nhiễm môi trƣờng trầm trọng, làm nhiễm bẩn
các nguồn nƣớc sạch phục vụ cho nhu cầu uống, sinh hoạt cho ngƣời, gia súc, có
nơi bị thiếu nƣớc sạch trầm trọng kéo dài trong nhiều tháng nhƣ vùng đồng bằng
sông Cửu Long về mùa lũ.
Chính vì vậy trong công tác khai thác, sử dụng những mặt lợi của nƣớc
đồng thời phải phòng chống những tác hại do nƣớc gây ra. Điều quan trọng là
quản lý và điều hòa nguồn nƣớc. Sử dụng nguồn nƣớc sạch một cách hợp lý,
nhƣ sử dụng nguồn nƣớc ngầm, hoặc có thể kết hợp nguồn nƣớc mặt.
- Nƣớc đối với phát triển kinh tế:
Nƣớc ta là một nƣớc nông nghiệp với nông dân chiếm khoảng 80% dân
số. Nƣớc đóng vai trò rất quan trọng trong sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là đối
với cây trồng. Ong cha ta đã đúc kết thành kinh nghiệm “ Nhất nƣớc nhì phân
tam cần tứ giống ” để nhấn mạnh vai trò hàng đầu của nƣớc đối với sản xuất
nông nghiệp.
Thủy lợi là bƣớc đi đầu tiên trong nông nghiệp, luôn đóng vai trò quyết
định đối với cây trồng, đặc biệt là cây lúa. Để cây trồng sinh trƣởng, nƣớc là yếu
tố đầu tiên, nhƣng nhu cầu nƣớc phải phù hợp với đặc điểm sinh lí của từng loại
cây trồng và từng giai đoạn phát triển của nó. Nếu thừa nƣớc ngập trong vòng từ
3-5 ngày đối với cây lúa sẽ giảm năng suất hoặc mất trắng. Vì vậy nƣớc đối với
cây trồng phải luôn phù hợp với yêu cầu phát triển của chúng mới đem lại hiệu
quả cao.
Vấn đề tiêu úng có ý nghĩa quan trọng đối với cây trồng. Tiêu úng cho các
vùng trũng (nhƣ vùng đồng bằng sông Cửu long và một số vùng khác) còn biến
đổi hẳn một vùng sinh thái, tạo điều kiện cải tạo đất, mở rộng diện tích vụ đông
xuân, hè thu, trồng rừng, nuôi cá... góp phần to lớn vào việc đƣa sản lƣợng và

22. 15
năng suất lúa lên cao. Nhận thức đầy đủ tầm quan trọng của nƣớc đối với việc
phát triển nông nghiệp toàn diện, Đảng và Nhà nƣớc ta đã chú trọng đến việc
đầu tƣ phát triển công tác thủy loi. Số công trình thủy lợi đƣa vào phục vụ sản
xuất nông nghiệp và diện tích tƣới tiêu ngày càng tăng.
- Nƣớc đối với các hoạt động sản xuất công nghiệp:
Việc sử dụng nƣớc cho công nghiệp nhƣ một yếu tố cấu thành của sản
xuất và công nghiệp là một ngành sử dụng nƣớc với những yêu cầu về số lƣợng,
đặc biệt là chất lƣợng. Đồng thời quá trình sử dụng nƣớc cho công nghiệp còn
thải ra nhiều chất độc hại làm xấu đi nguồn nƣớc tự nhiên. Cấp nƣớc cho công
nghiệp ngày càng tăng, đi đôi với sự phát triển công nghiệp là quá trình phát
triển đô thị hóa.
Chất lƣợng nƣớc dùng trong công nghiệp thực phẩm và công nghiệp dƣợc
phẩm là cao nhất, thấp nhất là trong vận tải thủy. Tỷ lệ phần trăm dùng nƣớc
trong công nghiệp so với tổng nhu cầu dùng nƣớc càng ngày càng tăng khi công
nghiệp càng phát triển (nhất là công nghiệp hóa chất, giấy, nhiệt điện).
- Nƣớc dùng để sản xuất điện:
Điện là một nhu cầu rất quan trọng đối với kinh tế-xã hội. Chỉ khi cung
cấp đủ điện năng mới thực hiện đƣợc mục tiêu “Công nghiệp hóa, hiện đại hóa
đất nƣớc” do Đảng ta đề ra. Điện có thể đƣợc sản xuất bằng nhiều nguồn khác
nhau: Thủy điện, nhiệt điện, điện nguyên tử, điện sức gió, điện thủy triều, địa
nhiệt, v.v... Ở Việt Nam hiện nay, điện có 2 nguồn chính là thủy điện và nhiệt
điện (chạy bằng than đá, dầu, khí). Đối với những nƣớc không có khả năng thủy
điện thì việc đầu tƣ sản xuất ra điện rất lớn. Chúng ta đã sử dụng nguồn nƣớc để
tạo ra điện, giá thành sản xuất rẻ hơn nhiều so với các hình thức sản xuất hiện tại
(nhiệt điện, điện nguyên tử,v.v...). Nếu chúng ta sử dụng tổng hợp nguồn nƣớc
và sử dụng tốt nguồn lợi tổng hợp vừa có thể đạt đƣợc mục đích làm hồ để phát
điện, tƣới, nuôi cá, du lịch, vừa đƣa lại nguồn lợi đa dạng mà giá thánh lại giảm.

23. 16
- Nƣớc dùng cho giao thông vận tải:
Cùng với giao thông đƣờng bộ, đƣờng sắt... Giao thông đƣờng thủy không
những chỉ đáp ứng yêu cầu vận chuyển hàng hóa và hành khách mà trƣớc hết là
phải đảm nhận vai trò quan trọng, vai trò trung tâm hạ tầng cơ sở, phải thực hiện
tốt giao lƣu kinh tế-văn hóa-xã hội tạo điều kiện thực hiện phân bổ lại lực lƣợng
sản xuất và nâng cao dân trí.
Nƣớc có vai trò rất quan trọng trong giao thông vận tải thủy. Vận tải thủy
thích hợp với loại hàng hóa nặng, cồng kềnh, không đòi hỏi phải vận chuyển
nhanh, cƣớc phí hạ góp phần bổ sung đáng kể vào vận tải đƣờng sắt, đƣờng bộ.
Ở nhiều vùng nông thôn nƣớc ta hiện nay cùng với việc đào kênh tƣới tiêu nƣớc
cho đồng ruộng, vân tải bằng thuyền, ca nô đã góp phần đáng kể vào giải phóng
đôi vai, sức lao động để vận chuyển phân bón, hàng hóa, thóc lúa. Hệ thống
sông, kênh ở miền Bắc, nhất là ở đồng bằng Nam bộ đã góp phần giao lƣu giữa
các miền đất nƣớc. Vì vậy biết khai thác triệt để giao thông thủy sẽ đem lại lợi
ích đáng kể góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển, làm tăng nhịp độ tăng
trƣởng của thu nhập quốc dân lên khoảng 0.5%.
- Nƣớc với sự phát triển của ngành thủy sản:
Nƣớc có vai trò quan trọng đối với ngành thủy sản. Nƣớc là môi trƣờng
sống của động vật thủy sản. Không có nƣớc ngành thủy sản không thể tồn tại.
Tài nguyên nƣớc ở nƣớc ta đa dạng, có chất lƣợng phù hợp với nhiều loại
tôm cá.
Nguồn ngoại tệ do khai thác nuôi trồng thủy sản rất lớn. Vì vậy chúng ta
phải có chính sách để khai thác, bảo vệ, quản lý nguồn nƣớc - Môi trƣờng sống
của thủy sản, tạo điều kiện phát triển mạnh mẽ kinh tế thủy sản.
Nƣớc là một nguồn tài nguyên vô cùng cần thiết cho phát triển kinh tế, xã
hội và là một thành phần không thể thiếu của hệ sinh thái. Nƣớc phân bố trên thế
giới rất không đồng đều theo không gian và thời gian. Sự thiếu hụt và phân bố

24. 17
không đều về nguồn nƣớc tạo ra các mâu thuẫn về nƣớc ở các cấp độ địa
phƣơng, vùng hay thậm chí ở cấp độ quốc tế. Bên cạnh đó, sức ép gia tăng dân
số và phát triển kinh tế sẽ tiếp tục làm gia tăng ảnh hƣởng đến môi trƣờng và đặc
biệt là gia tăng khan hiếm nguồn nƣớc. Nguồn nƣớc đã và đang ngày càng khan
hiếm sẽ dẫn đến mâu thuẫn về chia sẻ lợi ích tài nguyên nƣớc. Không chỉ có ý
nghĩa về kinh tế, xã hội và sinh thái, nƣớc còn đƣợc sử dụng tạo ra năng lƣợng
cho sự phát triển tất cả các lĩnh vực của xã hội. Do đó, không thể quản lý tài
nguyên nƣớc theo cách xem xét một mục tiêu đơn lẻ mà phải xét theo các mục
tiêu tổng hợp và phải dựa trên các lợi ích của các quốc gia.
Trên thế giới đã có nhiều cuộc Hội thảo, Hội nghị khoa học quốc tế về
nƣớc, môi trƣờng và biến đổi khí hậu. Hàng lọat công trình khoa học có giá trị
đƣợc công bố. Hội nghị tại The Hague (Hà Lan) tháng 3/2000 đƣa ra khái niệm
về an ninh nƣớc. Hội nghị thƣợng đỉnh thế giới Johannesburg (tháng 7/2002),
Liên Hiệp Quốc đã đặt nƣớc và đa dạng sinh học là 2 trong 5 lĩnh vực ƣu tiên
hàng đầu để phát triển bền vững (nƣớc, năng lƣợng, sức khỏe, nông nghiệp và đa
dạng sinh học). Những quốc gia có nhiều thành tựu về khoa học công nghệ,
trong việc nghiên cứu phát triển nguồn nƣớc và môi trƣờng có thể kể đến là:
Israel, Canada, Phần Lan, Kênya, Dămbia, Công gô …
Nghiên cứu Triển vọng Phát triển Nƣớc ở châu Á năm 2013 đã đƣa ra
các phân tích định lƣợng và toàn diện đầu tiên về an ninh nƣớc trên cơ sở
từng quốc gia trong khu vực. Nghiên cứu xem xét tất cả các cấp độ an ninh
nƣớc, từ cấp hộ gia đình cho đến các thảm họa liên quan đến nƣớc và sử dụng
các chỉ số cùng hệ thống bậc thang để xếp hạng sự tiến bộ của mỗi nƣớc. Kết
quả nghiên cứu cho thấy khu vực Nam Á và một số khu vực miền Trung và
Tây Á đang trong tình trạng tồi tệ nhất, có nguồn nƣớc ở các dòng sông đang
trong tình trạng rất căng thẳng, đồng thời rất dễ bị ảnh hƣởng bởi thiên tai
ngày càng nghiêm trọng. Nghiên cứu đã nhấn mạnh hai thực tế khắc nghiệt,

25. 18
đó là sự bất bình đẳng gia tăng trong việc tiếp cận nƣớc sạch và vệ sinh môi
trƣờng và tình trạng không ổn định của các con sông ngày càng tăng; đồng
thời đƣa ra các biện pháp có thể áp dụng để cải thiện an ninh nƣớc nhằm giảm
thiểu áp lực ngày càng tăng từ bùng nổ dân số, đô thị hóa, ô nhiễm môi
trƣờng, khai thác nƣớc ngầm quá mức, biến đổi khí hậu và các yếu tố khác.
1.2. Quản lý nhà nƣớc về tài nguyên nƣớc
1.2.1. Khái niệm
Có nhiều khái niệm khác nhau về quản lý nhƣng có thể khái niệm quản lý
là sự tác động có ý thức của chủ thể quản lý lên đối tƣợng nhằm chỉ huy, điều
hành hƣớng dẫn các quá trình xã hội và hành vi của cá nhân hƣớng đến mục
đích hoạt động chung và phù hợp với quy luật khách quan.
Quản lý nhà nƣớc là sự chỉ huy, điều hành xã hội của các cơ quan (lập
pháp, hành pháp, tƣ pháp) để thực thi quyền lực nhà nƣớc thông qua các văn bản
quy phạm pháp luật.
Quản lý tài nguyên nƣớc là nhân tố không thể thiếu nhằm đạt đƣợc mục
tiêu tăng trƣởng kinh tế bền vững trong nông nghiệp, công nghiệp và các ngành
dịch vụ khác ở lƣu vực Srêpôk. Sự gia tăng dân số, đo thị hóa và công nghiệp
hóa đã tăng cƣờng áp lực đối với tài nguyên nƣớc, gây ra khan hiếm nƣớc cạnh
tranh giữa những ngƣời sử dụng, ô nhiễm nguồn nƣớc, nhiễm mặn, suy thoái lƣu
vực cũng nhƣ gia tăng hạn hán và lũ lụt nhƣ những năm gần đây. Ngƣời nghèo
thƣờng là những ngƣời chịu thiệt hại nhất và môi trƣờng cũng đang bị xuống
casp nghiêm trọng. Để giải quyết những bất cập trong ngành nƣớc. Chính phủ
Viêt Nam đẫ thông qua luật Tài nguyên nƣớc tháng 5/1998. Luật tài nguyên
nƣớc là cơ sở thành lập các tổ chức chuyên ngành và tạo lập các công cụ quản lý
tổng hợp Tài nguyên nƣớc [47, tr. 01].
Có thể hiểu khái niệm Quản lý nhà nƣớc về tài nguyên nƣớc là : Quản lý
nhà nƣớc về tài nguyên nƣớc là sự tác động có tổ chức và bằng pháp quyền của

26. 19
bộ máy nhà nƣớc lên đối tƣợng bị quản lý trong việc tổ chức, quy hoạch, điều
hành các nguồn nƣớc thông qua quản lý các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp…có
liên quan trong lĩnh vực tài nguyên nƣớc và môi trƣờng nhằm phục vụ cho nhu
cầu khai thác, sử dụng nguồn nƣớc của ngƣời dân, góp phần vào việc tạo xây
dựng và phát triển đất nƣớc trong lĩnh vực tài nguyên nƣớc và môi trƣờng một
cách có hiệu quả và công bằng.
Quản lý nhà nƣớc về tài nguyên nƣớc và môi trƣờng là một bộ phận quan
trọng của Quản lý nhà nƣớc đối với tài nguyên cũng nhƣ Quản lý nhà nƣớc đối
với chính sách kinh tế - xã hội nói chung. Xã hội luôn có những vấn đề chung
liên quan đến cuộc sống của mọi ngƣời, vƣợt quá phạm vi của mỗi cá nhân, mỗi
nhóm ngƣời, một tổ chức có quy mô nhỏ, vì vậy cần có sự Quản lý nhà nƣớc đối
với những lĩnh vực mà tổ chức tƣ nhân trong hoạt động của mình cần có sự quản
lý điều tiết của nhà nƣớc, thông qua Quản lý nhà nƣớc để đáp ứng các nhu cầu
trong đời sống xã hội của mọi ngƣời. Một trong những vấn đề đó là tài nguyên
nƣớc và môi trƣờng, đặc biệt là lĩnh vực tài nguyên nƣớc, một lĩnh vực cần phải
đƣợc nhà nƣớc quan tâm hàng đầu trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập kinh tế
quốc tế.
Thông thƣờng nhà nƣớc có hai chức năng chính là : (1) chức năng cai trị
hay còn gọi là Quản lý nhà nƣớc bao gồm các hoạt động quản lý và điều tiết đời
sống kinh tế - xã hội thông qua các công cụ vĩ mô nhƣ pháp luật, chiến lƣợc,
chính sách, quy hoạch, kế hoạch và kiểm tra, kiểm soát; (2) chức năng phục vụ
bao gồm các hoạt động cung ứng dịch vụ công cho xã hội, cho các tổ chức xã
hội và công dân, nhằm phục vụ các lợi ích thiết yếu, các quyền và nghĩa vụ cơ
bản của tổ chức và công dân. Việc thực hiện Quản lý nhà nƣớc là thực hiện theo
nhu cầu của bản thân bộ máy nhà nƣớc nhằm đảm bảo trật tự, ổn định và an toàn
xã hội. Còn việc cung ứng các dịch vụ công lại do nhu cầu cụ thể của các tổ chức
và công dân, ngay cả khi các nhu cầu này có thể phát sinh từ những yêu cầu của

27. 20
nhà nƣớc. Xét về bản chất, nhà nƣớc thực hiện chức năng cai trị hay Quản lý nhà
nƣớc, đồng thời không thể thiếu đƣợc việc cung cấp công cộng một số hàng hóa
và dịch vụ thiết yếu phục vụ nhu cầu của xã hội.
1.2.2. Nội dung quản lý nhà nước về tài nguyên nước
QLNN là sự tác động và điều chỉnh mang tính quyền lực nhà nƣớc đối với quá trình
và hành vi xã hội, quản lý toàn bộ xã hội, trong đó có sự thực hiện QLNN đối với từng lĩnh
vực, từng ngành cụ thể khác nhau. Nhà nƣớc tổ chức xây dựng và quản lý toàn bộ nền kinh
tế quốc dân.
Để việc QLNN về tài nguyên nƣớc mang lại hiệu quả cao, đáp ứng đƣợc nhu cầu
của xã hội trong tình hình kinh tế hội nhập toàn cầu, nhà nƣớc cần phải quan tâm đến
những vấn đề sau:
- Xây dựng, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về tài nguyên nước
Nền kinh tế nƣớc ta là nền kinh tế thị trƣờng, vận động dƣới sự chi phối của các
quy luật kinh tế thị trƣờng trong môi trƣờng cạnh tranh vì mục tiêu lợi nhuận. Nhà nƣớc ta
là nhà nƣớc pháp quyền, thực hiện sự quản lý của mình đối với xã hội nói chung và nền
kinh tế quốc dân nói riêng, chủ yếu bằng pháp luật và theo pháp luật. Điều 12, Hiến pháp
nƣớc CHXHCN Việt Nam năm 1992 khẳng định : “Nhà nƣớc quản lý xã hội bằng pháp
luật, không ngừng tăng cƣờng pháp chế XHCN”.
Ở nƣớc ta, toàn bộ hệ thống các cơ quan nhà nƣớc đều có chức năng QLNN, quản
lý trên hầu hết các lĩnh vực thông qua hai loại văn bản pháp luật điều chỉnh hoạt động
QLNN là văn bản quy phạm pháp luật và văn bản áp dụng quy phạm pháp luật.
Do vậy, công việc đầu tiên và quan trọng nhất trong QLNN về tài nguyên nƣớc là
tạo môi trƣờng pháp lý, xây dựng thể chế, pháp luật đó là xây dựng và ban hành các văn
bản luật, các văn bản quy phạm pháp luật một các đầy đủ, đồng bộ, chặt chẽ, có tính khả
thi cao.Và trong quá trình thực hiện phát sinh ra nhiều vấn đề cần giải quyết, đánh giá tổng
kết để tìm ra những điều chƣa hợp lý, những điều vƣớng mắc, từ đó bổ sung, sửa đổi, điều
chỉnh hệ thống văn bản ngày càng hoàn thiện hơn.
Nhà nƣớc sử dụng linh hoạt các công cụ QLNN nhƣ chiến lƣợc, kế hoạch, chính
sách,… để nhà nƣớc chỉ cho các đối tƣợng quản lý trong lĩnh vực tài nguyên nƣớc và môi
trƣờng cái đích mà nhà nƣớc muốn đối tƣợng tuân theo; pháp luật là phƣơng tiện để thể
hiện ý chí của nhà nƣớc về chuẩn mực hành vi trong sản xuất kinh doanh và chất lƣợng

28. 21
phục vụ, nhờ đó mà các mục tiêu kế hoạch đƣợc thực hiện, nó cũng là phƣơng tiện để
cƣỡng chế hay chế tài, tức hình phạt để đối tƣợng dè chừng; đối với thuế thì vừa là công cụ
vừa là mục tiêu, mục tiêu vì nó thể hiện ý chí của nhà nƣớc về việc cần có quỹ tiền tệ của
quốc gia để chi cho các nhu cầu chung của cộng đồng nhƣ xây dựng cơ sở hạ tầng, các
dịch vụ công cộng … là công cụ vì thông qua việc tăng, giảm, miễn thuế nhà nƣớc kích
thích hay kìm hãm động lực của đối tƣợng quản lý; thông qua việc tăng, giảm lãi suất ngân
hàng có thể điều chỉnh chiều hƣớng hoặc mức độ hoạt động của các doanh nghiệp hoạt
động trong lĩnh vực tài nguyên nƣớc; thông qua tỷ giá hối đoái của hoạt động thu đổi ngoại
tệ, nhà nƣớc điều chỉnh việc sử dụng ngoại tệ của các đối tƣợng hoạt động sản xuất kinh
doanh tài nguyên nƣớc…
Có chiến lƣợc, kế hoạch, chính sách phát triển mạng lƣới giao nƣớc sạch, hệ thống
xử lý nƣớc thải, xây dựng hệ thống xử lý nƣớc dành riêng trong các khu công nghiệp,
nhằm đảm bảo môi trƣờng sống xanh, sạch, đẹp cho ngƣời dân.
Có chính sách cho việc đào tạo cán bộ quản lý các loại hình doanh nghiệp có liên
quan đến lĩnh vực tài nguyên nƣớc và môi trƣờng, cụ thể hiện nay nên chú trọng đào tạo
cán bộ cho các địa phƣơng về quản lý tài nguyên nƣớc và môi trƣờng.
- Lập kế hoạch về tài nguyên nước
Cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nƣớc, quản lý tài nguyên nƣớc nói
riêng và môi trƣờng nói chung là việc cần phải triển khai phát triển nhanh chóng, phát triển
nhanh hơn so với phát triển kinh tế - xã hội. Hiện nay, quản lý tài nguyên nƣớc là một
trong những vần đề mang tính xã hội cao, nó góp phần vào việc cung cấp điều kiện thiết
yếu cho cuộc sống của ngƣời dân.
Vì vậy, việc lập kế hoạch và quy hoạch quản lý tài nguyên nƣớc là rất cần thiết
trong sự phát triển kinh tế xã hội, đặc biệt là ở các thành phố, đô thị lớn.
Phải quy hoạch định hƣớng đúng, quản lý tài nguyên nƣớc bền vững, quy hoạch
phải hài hòa với quy hoạch tổng thể của cả nƣớc cũng nhƣ của địa phƣơng. Quy hoạch
không trái với điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, không để lãng phí trong đầu tƣ xây dựng
cơ sở hạ tầng, quản lý tài nguyên nƣớc phải đồng bộ với việc quy hoạch xây dựng cơ sở hạ
tầng, có thể nói là hai mảng này phải đồng hành cùng nhau trong việc phát triển kinh tế xã
hội.
- Tổ chức cơ cấu bộ máy thực hiện kế hoạch

29. 22
Việc tổ chức thực hiện và hoàn thiện cơ cấu bộ máy QLNN về Tài nguyên nƣớc là
vấn đề cấp thiết trong giai đoạn hiện nay – hội nhập toàn cầu, phát triển kinh tế - xã hội
bền vững. Với tƣ cách là đại diện cho toàn thể nhân dân quản lý lĩnh vực Tài nguyên nƣớc,
nhà nƣớc thực hiện nhiệm vụ quản lý thông qua hệ thống các cơ quan nhà nƣớc và nhà
nƣớc quy định cụ thể nhiệm vụ quyền hạn của các cơ quan nhà nƣớc có liên quan trong
lĩnh vực Tài nguyên nƣớc và môi trƣờng trong phạm vi cả nƣớc cũng nhƣ tại các địa phƣơng.
Các cơ quan nhà nƣớc trong hệ thống QLNN về Tài nguyên nƣớc có nhiệm vụ
trong từng lĩnh vực của cơ quan mình nhƣng điều có sự phối hợp giữa các đơn vị với mục
đích là quản lý thật tốt lĩnh vực, ngành nghề của mình, sao cho công việc đƣợc thực hiện
đúng chính sách, kế hoạch đã đề ra từ Trung ƣơng đến địa phƣơng, không có trƣờng hợp
thực hiện sai chính sách của nhà nƣớc, ngoài ra, bộ máy nhà nƣớc góp phần vào việc hệ
thống hóa công tác QLNN của các ngành các cấp.
Đặc biệt là đội ngũ cán bộ làm công tác QLNN về Tài nguyên nƣớc phải là những
ngƣời công dân tốt, là một cán bộ giỏi, đầy nhiệt huyết để có thể là ngƣời đại diện cho nhà
nƣớc làm công tác quản lý.
- Kiểm tra, đánh giá công tác quản lý tài nguyên nước cũng là một trong các nội dung
quan trọng trong Quản lý nhà nƣớc về tài nguyên nƣớc.
Bảng 1.1: Bảng tổng hợp các vấn đề quản lý Nhà nước về tài nguyên
nước tại Việt Nam
TT
Các vấn đề quản lý và bảo vệ tài
nguyên nƣớc tại Việt Nam
Phạm vi, mức
độ
ảnh hƣởng
Mức ƣu
tiên giải
quyết
1 Hệ thống pháp luật về tài nguyên nƣớc
chƣa hoàn chỉnh
- Toàn quốc xxx
2 Năng lực quản lý tài nguyên nƣớc chƣa
đáp ứng yêu cầu
- Toàn quốc xx
3 Thông tin, dữ liệu về tài nguyên nƣớc
chƣa đầy đủ, chính xác, đồng bộ
- Các tỉnh, lƣu
vực sông
xx
4 Việc chia sẻ thông tin dữ liệu về tài - Các tỉnh, lƣu xx

30. 23
nguyên nƣớc cn nhiều hạn chế vực sông
5 Phƣơng thức quản lý tài nguyên nƣớc
vẫn theo phƣơng thức truyền thống
- Toàn quốc xx
6 Đội ngũ cán bộ quản lý tŕi nguyęn nƣớc
tại địa phƣơng cũng rất thiếu và yếu về
năng lực quản lý
- Nhiều tỉnh xx
7 Ngƣời dùng nƣớc cũng hạn chế trình độ
và chƣa phát huy đƣợc vai trò của họ
trong quản lý nguồn nƣớc tại địa
phƣơng
- Toàn quốc x
8 Quản lý vận hành phân phối nƣớc cũng
dựa chủ yếu vào kinh nghiệm
- Nhiều hệ thống
công tŕnh
xx
9 Quản lý hồ chứa thủy điện còn nhiều
bất cập
- Nhiều tỉnh xxx
10 Phần nƣớc mặt từ ngoài lãnh thổ chảy
vào nƣớc ta chiếm tỷ lệ lớn
- Toàn quốc xxx
11 Tốc độ tăng trƣởng kinh tế cao đó có
những ảnh hƣởng tiêu cực tới tài
nguyên nƣớc
- Các đô thị lớn,
khu cụm dân cƣ
tập trung
xx
12 Nhận thức về tầm quan trọng của phát
triển bền vững tài nguyên nƣớc ở các
cấp
- Nhiều bộ
ngành
xx
13 Cân bằng giữa bảo vệ, phát triển tài
nguyên nƣớc đảm bảo nhu cầu nƣớc,
bảo đảm an ninh về nƣớc cho phát triển
kinh tế - xã hội chƣa hợp lý
- Toàn quốc xx

31. 24
Nguồn: Hồ sơ tài nguyên nước quốc gia, Bộ TN&MT, năm 2003
1.2.3. Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về tài nguyên nước ở Việt Nam
Hiện nay, công tác quản lý tài nguyên nƣớc ở Việt Nam đƣợc sơ bộ
nhƣ sau:
Việt Nam có 4 cấp quản lý nhà nƣớc về tài nguyên nƣớc:
- Chính phủ: Đại diện là Hội đồng quốc gia về tài nguyên nƣớc
Hội đồng quốc gia về tài nguyên nƣớc do Chính phủ thành lập để tƣ vấn
cho Chính phủ, Thủ tƣớng Chính phủ trong những quyết định quan trọng về tài
nguyên nƣớc thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ, Thủ tƣớng Chính phủ.
- Các Bộ ngành:
+ Bộ Tài nguyên và Môi trƣờng: Đại diện là Cục Quản lý tài nguyên nƣớc.
Cục Quản lý tài nguyên nƣớc là tổ chức trực thuộc Bộ Tài nguyên và Môi
trƣờng, có chức năng tham mƣu giúp Bộ trƣởng thực hiện quản lý nhà nƣớc về
tài nguyên nƣớc, lƣu vực sông trên phạm vi cả nƣớc;
+ Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn: Đại diện là Tổng cục thủy lợi.
14 Kết cấu hạ tầng khai thác, sử dụng, bảo
vệ tài nguyên nƣớc xuống cấp và tỡnh
trạng sử dụng nƣớc lóng phớ, thiếu hiệu
quả chƣa đƣợc cải thiện
- Nhiều hệ
thống, công tŕnh
xx
15 Vấn đề nguồn nƣớc xuyên biên giới - Các lƣu vực
sông xuyên biên
giới
xx
16 Chƣa chú ý đầy đủ đến việc bảo đảm
dòng chảy môi trƣờng, bảo tồn hệ sinh
thái
- Nhiều lƣu vực
sông
xx
17 Ý thức ngƣời dân còn kém - Toàn quốc xx

32. 25
Tổng cục Thủy lợi là cơ quan trực thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông
thôn, thực hiện chức năng tham mƣu, giúp Bộ trƣởng Bộ Nông nghiệp và Phát
triển nông thôn quản lý nhà nƣớc và thực thi nhiệm vụ quản lý nhà nƣớc về thủy
lợi; quản lý, chỉ đạo các hoạt động dịch vụ công thuộc phạm vi quản lý của
Tổng cục.
Tổng cục Thủy lợi còn có nhiệm vụ trình Bộ trƣởng Bộ Nông nghiệp và
Phát triển nông thôn về việc khai thác, sử dụng và bảo vệ công trình thủy lợi,
quy trình điều tiết nƣớc cho hồ chứa nƣớc thủy lợi, cấp thoát nƣớc, nƣớc sạch
nông thôn.
+ Bộ Công Thƣơng: Đại diện là Tổng cục năng lƣợng. Tổng cục Năng
lƣợng là cơ quan trực thuộc Bộ Công Thƣơng, thực hiện chức năng tham mƣu,
giúp Bộ trƣởng Bộ Công Thƣơng quản lý nhà nƣớc và thực thi các nhiệm vụ
quản lý nhà nƣớc về công nghiệp năng lƣợng (gồm điện, điện hạt nhân, dầu khí,
than, năng lƣợng mới, năng lƣợng tái tạo, tiết kiệm năng lƣợng).
Tổng cục Năng lƣợng có nhiệm vụ: Xây dựng và thẩm định để Bộ
trƣởng Bộ Công Thƣơng trình Thủ tƣớng Chính phủ phê duyệt chiến lƣợc phát
triển ngành điện, quy hoạch phát triển điện lực quốc gia, quy hoạch phát triển
năng lƣợng mới, năng lƣợng tái tạo quốc gia; Thẩm định, trình Bộ trƣởng Bộ
Công Thƣơng phê duyệt quy hoạch phát triển điện lực các tỉnh, thành phố trực
thuộc Trung ƣơng, quy hoạch các trung tâm điện lực, quy hoạch bậc thang thủy
điện và quy hoạch thủy điện nhỏ các dòng sông.
+ Bộ Xây dựng: Đại diện là Cục Hạ tầng kỹ thuật. Cục Hạ tầng kỹ thuật
là cơ quan giúp Bộ trƣởng thực hiện quản lý nhà nƣớc về hạ tầng kỹ thuật đô thị,
khu công nghiệp, khu kinh tế, khu công nghệ cao, bao gồm: kết cấu hạ tầng giao
thông đô thị; cấp nƣớc, thoát nƣớc, xử lý nƣớc thải.
+ Bộ Giao thông và Vận tải: Đại diện là Cục Đƣờng thuỷ nội địa Việt
Nam. Cục Đƣờng thuỷ nội địa Việt Nam là tổ chức trực thuộc Bộ Giao thông

33. 26
vận tải, thực hiện chức năng quản lý nhà nƣớc chuyên ngành giao thông vận tải
đƣờng thủy nội địa trong phạm vi cả nƣớc.
- Tỉnh, thành phố:
+ Sở Tài nguyên và Môi trƣơng các tỉnh: là cơ quan chuyên môn giúp
UBND tỉnh thực hiện chức năng quản lý Nhà nƣớc về tài nguyên đất đai, tài
nguyên nƣớc, tài nguyên khoáng sản, địa chất, môi trƣờng, khí tƣợng thủy văn,
đo đạc và bản đồ trên địa bàn tỉnh.
+ Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn: là cơ quan chuyên môn giúp
UBND tỉnh thực hiện chức năng quản lý nhà nƣớc về: nông nghiệp; lâm nghiệp;
thủy sản; thủy lợi và phát triển nông thôn; phòng, chống lụt, bão; an toàn nông
sản, lâm sản, thủy sản trong quá trình sản xuất đến khi đƣa ra thị trƣờng.
+ Sở Xây dựng: là cơ quan chuyên môn giúp UBND tỉnh thực hiện chức
năng quản lý nhà nƣớc về xây dựng, tham gia quản lý xây dựng theo quy hoạch;
vật liệu xây dựng; nhà ở và công sở; hạ tầng kỹ thuật đô thị, khu công nghiệp,
khu chế xuất, khu kinh tế, khu công nghệ cao (bao gồm: kết cấu hạ tầng kỹ thuật
đô thị; cấp nƣớc, thoát nƣớc, xử lý nƣớc thải).
+ Sở Công thƣơng: là cơ quan chuyên môn giúp UBND tỉnh thực hiện
chức năng quản lý nhà nƣớc về Công Thƣơng trên địa bàn, bao gồm : Cơ khí;
luyện kim; điện; năng lƣợng mới; năng lƣợng tái tạo…
+ Sở Giao thông và Vận tải: là cơ quan chuyên môn giúp UBND tỉnh
thực hiện quản lý nhà nƣớc về giao thông vận tải, bao gồm: đƣờng bộ, đƣờng
thủy, đƣờng sắt đô thị, vận tải, an toàn giao thông trên địa bàn;
- Quận (thành thị), Huyện (nông thôn):
+ Phòng Tài nguyên và Môi trƣờng các huyện: là cơ quan tham mƣu,
giúp Ủy ban nhân dân huyện thực hiện chức năng Quản lý Nhà nƣớc về tài
nguyên nƣớc, môi trƣờng trên địa bàn huyện.

34. 27
+ Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn các huyện: là cơ quan
tham mƣu, giúp Ủy ban nhân dân huyện thực hiện chức năng quản lý nhà nƣớc
về: nông nghiệp; lâm nghiệp; thuỷ lợi; thuỷ sản; phát triển nông thôn; phát triển
kinh tế hộ; kinh tế trang trại nông thôn
Sơ đồ 1.2: Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về tài nguyên nước của
Việt Nam
Nguồn: Hồ sơ tài nguyên nước quốc gia, Bộ TN&MT, năm 2003

35. 28
1.3. Kinh nghiệm nƣớc ngoài
1.3.1. Sử dụng tiết kiệm tài nguyên nước tại Singapore
Nƣớc là một trong những yếu tố trọng yếu đảm bảo sự tồn tại và phát triển
của con ngƣời. Nguồn nƣớc ngọt tự nhiên của Singapore đƣợc cho là ít nhất thế
giới. Nguồn nƣớc mƣa, nƣớc ngầm và nƣớc ở các sông suối nhỏ không đủ cho 5
triệu ngƣời dân sử dụng nhƣng đảo quốc này vẫn có thể tồn tại và phát triển
mạnh mẽ trong gần 50 năm. Năm 1961, Singapore phải ký 2 hiệp ƣớc nhập
khẩu nƣớc ngọt chƣa qua xử lý từ Malaysia với số lƣợng khoảng 155 triệu lít
mỗi ngày. Tình trạng lệ thuộc vào nguồn nƣớc ngọt nhập khẩu kéo dài trong
nhiều năm đã gây những tổn thất nặng cho nền kinh tế. Trƣớc thực trạng đó,
chính phủ Singapore xem chính sách tiết kiệm và bảo vệ nguồn nƣớc ngọt là
quốc sách hàng đầu. Chiến lƣợc tiết kiệm, tái tạo nguồn nƣớc ngọt và sạch đƣợc
đặt ra và thực hiện bằng nhiều biện pháp gắn với lộ trình phát triển cụ thể của
đất nƣớc.
Một là, nâng cao chất lƣợng quản lý và sử dụng tiết kiệm nguồn nƣớc, xây
dựng ý thức tự quản và thực hành tiết kiệm cho mỗi ngƣời dân. Chính phủ thực
hiện nhiều biện pháp tuyên truyền, giáo dục, vận động mỗi ngƣời dân nâng cao ý
thức về sự cần thiết phải thực hành tiết kiệm nƣớc hàng ngày. Việc tiết kiệm
nƣớc đƣợc thực hiện bằng các hành động cụ thể, diễn ra ở mọi lúc, mọi nơi. Từ
năm 2003, cuộc vận động, tuyên truyền tiết kiệm nƣớc luôn đƣợc tiến hành sâu
rộng trên toàn quốc. Khẩu hiệu “Mỗi ngƣời dân tiết kiệm 5% lƣợng nƣớc sinh
hoạt trong một tháng” đã thu hút 250.000 hộ dân trên 70 khu vực của toàn lãnh
thổ cam kết thực hiện. Một trong các nhóm giải pháp đƣợc hƣớng dẫn và đạt
hiệu quả cao là “7 biện pháp tiết kiệm nƣớc”, gồm: (1) kiểm tra hóa đơn nƣớc
hàng tháng để có biện pháp tiết giảm; (2) chỉ xối nƣớc cần thiết khi tắm; (3) mở
lƣợng nƣớc vừa đủ khi rửa rau, rửa bát; (4) chỉ giặt máy giặt khi đủ công suất
máy; (5) dùng nƣớc xả của máy giặt để rửa bồn cầu, sàn nhà vệ sinh; (6) không

36. 29
để cho nƣớc rò rỉ ở các van và mối nối dù chỉ một giọt; (7) chỉ dùng ½ lƣợng
nƣớc trong bồn xả có thể làm sạch cầu sau khi đi vệ sinh. Bằng cách đó, mỗi gia
đình có thể tiết kiệm đƣợc 15-20 lít nƣớc mỗi ngày. Ông Yaacob Ibrahim - Bộ
trƣởng Môi trƣờng và Nguồn nƣớc Singapore từng đề nghị: mỗi ngƣời dân tắm
bớt đi 1 phút là tiết kiệm đƣợc 10 lít nƣớc một ngày. Nếu thực hiện theo kiến
nghị này thì 5 triệu ngƣời dân sẽ tích đủ nƣớc cho 16 hồ bơi theo tiêu chuẩn
Olympic. Đó là một con số không hề nhỏ. Cuộc vận động, tuyên truyền thực
hành tiết kiệm nƣớc trên toàn quốc nhanh chóng thu đƣợc kết quả khả quan. Số
liệu điều tra, thống kê hàng năm của chính phủ về thực trạng tiêu dùng nƣớc cho
thấy: vào cuối những 90 của thế kỷ XX, mỗi ngƣời dân Singapore sử dụng hết
176 lít nƣớc một ngày. Đến năm 2003, con số này đã giảm xuống 165
lít/ngƣời/ngày, năm 2008 còn 162 lít/ngƣời/ngày, năm 2012 chỉ còn 155
lít/ngƣời/ngày. Singapore đã giảm đƣợc tỷ lệ thất thoát nƣớc về mức thấp nhất
(khoảng 4,6%, bằng với Nhật Bản).
Bên cạnh đó, chính phủ Singapore áp dụng cách tính giá nƣớc theo
phƣơng pháp lũy tiến và thu thêm các loại thuế, phí (thuế bảo vệ nguồn nƣớc,
phí sử dụng nƣớc trên định mức tiêu thụ…), thu theo mục đích sử dụng… Hiện
nay, Singapore tính giá nƣớc theo 2 mức tiêu thụ, mức 1 dùng đến 40.000 lít/hộ
và mức 2 dùng trên 40.000 lít/hộ. Giá nƣớc ở mức 1 là 1,17 SGD (đôla
Singapore), mức 2 là 1,4 SGD, chƣa kể thuế và phí.
Hai là, phát triển mọi khả năng khai thác nƣớc ngọt, đảm bảo phát triển
bền vững. Chính phủ Singapore thực hiện nhiều dự án phát triển nguồn nƣớc
ngọt quy mô lớn đầy quyết tâm và sáng tạo nhƣ: tiến hành làm sạch các dòng
sông, đầu tƣ xây dựng hệ thống tích trữ, thu gom nƣớc ngọt trên toàn quốc với
một đập ngăn nƣớc sông đổ ra biển (đập Marina trên sông Singapore). Hiện nay,
Singapore có 15 hồ chứa nƣớc ngọt (hồ rộng nhất là 10.000 ha) và hơn 7000
kênh dẫn.

37. 30
Ngoài ra, quốc gia này còn tiến hành xây dựng các nhà máy lọc nƣớc
trọng điểm với công suất lớn. Hai nhà máy lọc nƣớc biển Singspring và
Tuaspring đã đi vào hoạt động, đáp ứng đƣợc 10% nhu cầu nƣớc ngọt của cả
nƣớc. Trong tƣơng lai gần, đảo quốc này dự kiến xây thêm 4 nhà máy lọc nƣớc
biển để có thể đáp ứng đƣợc 20% nhu cầu tiêu dùng nƣớc ngọt cho mọi hoạt
động kinh tế - xã hội của đất nƣớc.
Tuy nhiên, thành công lớn nhất của quốc gia này trong việc giải quyết bài
toán về nƣớc ngọt là thực hiện dự án “nƣớc mới”. Chính phủ đã hoàn thiện hệ
thống kênh dẫn, hồ chứa và cho xây dựng 5 nhà máy lọc nƣớc thải có quy mô
lớn. Công nghệ hiện đại của các nhà máy này có thể lọc đƣợc mọi loại nƣớc thải
(kể cả nƣớc thải từ nhà vệ sinh) thành nƣớc sinh hoạt. Sản lƣợng nƣớc của 5 nhà
máy đủ cung cấp cho 30% nhu cầu tiêu dùng nƣớc sạch trên toàn quốc với giá
rẻ hơn rất nhiều so với các nguồn cung nƣớc trƣớc đây. Để tạo thêm nguồn thu
cho đất nƣớc, Singapore còn biến dây chuyền sản xuất “nƣớc mới” thành một
điểm đến du lịch để khách tham quan khám phá “sự tái sinh của nƣớc”. Với sự
thành công của dự án “nƣớc mới”, ngƣời Singapore đã biến giấc mơ hơn 20 năm
của cựu thủ tƣớng Lý Quang Diệu thành hiện thực với kết quả lớn hơn mong
đợi. Theo thống kê của Bộ Môi trƣờng và Nguồn nƣớc Singapore, các dự án
phát triển nguồn nƣớc ngọt của quốc gia này xấp xỉ đạt 1.500 triệu lít/ngày .
Nguồn cung nƣớc vƣợt xa cầu đảm bảo sự phát triển kinh tế - xã hội của
đất nƣớc.
Ba là, chính phủ có chính sách khuyến khích các nhà khoa học, các tập
thể, cá nhân có thành tích xuất sắc vào công cuộc bảo vệ, phát triển nguồn nƣớc.
Hàng năm, Chính phủ Singapore tổ chức “Tuần lễ quốc tế về nƣớc”, trao “Giải
thƣởng Lý Quang Diệu về nƣớc” trị giá 300.000 SGD (khoảng 200.000 USD)
cho cá nhân và tổ chức có đóng góp xuất sắc trong việc giải quyết vấn đề nƣớc
trên toàn cầu. Giải thƣởng đƣợc duy trì từ năm 2008 đến nay. Chính sách này đã

38. 31
góp phần động viên những nỗ lực của toàn dân trong nhiều năm qua trong việc
đồng hành cùng Chính phủ kiên trì thực hiện quốc kế nƣớc sạch [37,tr.19].
1.3.2. Sử dụng tiết kiệm tài nguyên nước tại Israel
Israel là một quốc gia khan hiếm tài nguyên nƣớc. Điều kiện tự nhiên của
quốc gia này đặc biệt khô hạn. Lƣợng mƣa rất thấp, thay đổi theo từng mùa: phía
Bắc, lƣợng mƣa khoảng 800mm/năm; phía Nam chỉ khoảng 50 mm/năm. Mùa
mƣa kéo dài từ tháng 11 đến tháng 3 năm sau. Lƣợng bốc hơi nƣớc tự nhiên lên
tới 1.900-2.600 mm/năm. Nguồn nƣớc mặt tự nhiên của quốc gia này chủ yếu
đƣợc cung cấp bởi sông Jordan và biển hồ Galilee. Trong quá trình phát triển,
Israel đã thực hiện nhiều giải pháp sử dụng tiết kiệm và cải thiện nguồn cung cấp
nƣớc ngọt dựa vào sự phát triển khoa học kỹ thuật.
Trƣớc hết, Chính phủ hoàn thiện luật bảo vệ tài nguyên nƣớc, kiểm soát
khai thác nƣớc ngầm, ngăn chặn ô nhiễm nƣớc, đo lƣờng, đánh thuế các mức
tiêu thụ nƣớc, quy định các mức xử phạt đối tƣợng có hành vi làm thất
thoát nƣớc.
Tiếp theo, Israel lập kế hoạch xây dựng hệ thống dẫn và chứa nƣớc trên
toàn quốc. Năm 1964, Israel bắt đầu vận hành một đập ngăn nƣớc, chuyển
hƣớng dòng chảy từ biển hồ Galilee vào hệ thống dẫn nƣớc quốc gia và đào một
kênh dẫn nƣớc từ sông Yarmouk, một chi lƣu chính của sông Jordan chảy vào hệ
thống này. Để khắc phục sự suy giảm lƣợng nƣớc từ các hồ chứa tự nhiên, quốc
gia này cho xây dựng nhiều bể chứa nƣớc ngọt. Bể chứa nƣớc lớn nhất mang tên
Shizaf, lòng bể chia thành nhiều lớp khác nhau, có đáy chìm 3,5m dƣới mặt sa
mạc, mặt nổi 10m, đƣợc thiết kế đặc biệt để chống lại chế độ bốc hơi tự nhiên
cũng nhƣ thu gom nƣớc một cách hoàn hảo. Shizaf có khả năng dự trữ 150.000
m3 nƣớc sạch.
Chính phủ cũng đầu tƣ phát triển các nhà máy lọc nƣớc thải. Là một
quốc gia có nền khoa học kỹ thuật phát triển, Israel đi đầu trong công nghệ tái

39. 32
chế nƣớc. Nƣớc thải từ công nghiệp và sinh hoạt ở đây đều đƣợc thu gom vào
các hệ thống xử lý tập trung, sau đó đƣợc phân loại phục vụ cho tiêu dùng sản
xuất. Tỷ lệ nƣớc thải đƣợc tái sử dụng ở Israel lên tới 75%. Bên cạnh đó, Israel
còn đầu tƣ xây dựng nhà máy lọc nƣớc biển có công suất lớn. Nhà máy lọc
nƣớc biển Ashkelon đang hoạt động với công suất 100 triệu m3 nƣớc/năm. Hai
nhà máy lọc nƣớc biển có công suất gần 400 triệu m3 nƣớc/năm đang gấp rút
hoàn thành. Trong tƣơng lai gần, các nhà máy lọc nƣớc biển có thể đáp ứng
35% nhu cầu nƣớc ngọt.
Ngoài ra, Israel cũng xây dựng các nhà máy chuyên sản xuất các thiết bị
tiết kiệm nƣớc có chất lƣợng cao nhƣ: ống dẫn nƣớc, van tiết kiệm nƣớc, khóa
nƣớc… Sản phẩm của các nhà máy này không những đủ cung cấp trong nƣớc
mà còn xuất khẩu ra nƣớc ngoài.
Cuối cùng, chính phủ còn áp dụng công nghệ tƣới tiết kiệm nƣớc trong
nông nghiệp. Quốc gia này áp dụng rất nhiều phƣơng pháp tƣới: tƣới phun mƣa,
tƣới nhỏ giọt… Phổ biến nhất là phƣơng pháp tƣới nhỏ giọt. Từ một bể chứa
trung tâm, nƣớc đƣợc dẫn qua một hệ thống ống dẫn tới các thiết bị tạo giọt đặt
sát gốc cây nhằm hạn chế sự phát triển của sâu bệnh, cỏ dại và tiết kiệm tới
60% lƣợng nƣớc tƣới, đồng thời góp phần giảm mức thất thoát nƣớc của quốc
gia xuống tỷ lệ 12% (bằng ½ mức thất thoát của các nƣớc châu Âu). Với công
nghệ tƣới này, ngƣời Israel đã tạo ra một thiên đƣờng nông nghiệp tại sa mạc
Arava. Những thành tựu về sản xuất nông nghiệp đã đƣa Israel trở thành một
trong những quốc gia có nền nông nghiệp phát triển nhất thế giới trên một trong
những mảnh đất khô hạn nhất thế giới. Gần đây, các nhà khoa học Israel đã
phát triển một công nghệ mới dựa trên năng lƣợng mặt trời để chƣng cất nƣớc
sạch. Công nghệ này có cơ chế hoạt động vô cùng đơn giản, không cần cơ sở
hạ tầng, không cần bảo dƣỡng thƣờng xuyên, có thể lọc đƣợc nƣớc ô nhiễm và
nƣớc mặn với công suất 400 lít nƣớc sạch/ngày với chi phí thấp nhất từ trƣớc
tới nay.

40. 33
Từ một quốc gia thiếu 45% nƣớc ngọt, đến nay Israel đã có đủ nƣớc
dùng và còn dự kiến xuất khẩu nƣớc [37,tr.21].
1.3.3. Sử dụng tiết kiệm tài nguyên nước tại Úc
Nƣớc Úc có gần 50% diện tích là sa mạc, tài nguyên nƣớc chủ yếu tồn tại
ở dạng sông băng và mũ băng tại các cực. Là một trong những quốc gia chịu tác
động lớn của biến đổi khí hậu trên thế giới. Từ năm 2007 đến nay, nƣớc Úc
đang phải trải qua đợt hạn hán nặng nề nhất trong gần 100 năm qua. Chính phủ
đã thực hiện một số giải pháp cấp bách nhằm tiết kiệm nguồn nƣớc ngọt.
Một là, vận động, tuyên truyền nhân dân sử dụng nhiều biện pháp tiết
kiệm nƣớc gắn với sinh hoạt hàng ngày của mỗi cá nhân nhƣ: tắm không quá 4
phút/ngày; xả nƣớc bồn cầu bằng nút tiết kiệm nƣớc; gắn miếng nút chặn lavabo
khi rửa tay hoặc rửa rau… Năm 2007, các công ty cung cấp nƣớc ở Sydney đã
thực hiện dịch vụ Water Fixed - sẵn sàng cung cấp các thiết bị tiết kiệm nƣớc và
sửa chữa các chỗ rò rỉ nƣớc với mức giá đƣợc hỗ trợ tối đa.
Hai là, quản lý chặt nguồn cung cấp nƣớc. Chính phủ Úc đề ra 5 mức tiết
kiệm nƣớc, mức cao nhất là 140 lít/ngƣời/ngày. Mỗi mức tiết kiệm áp dụng cho
từng địa phƣơng khác nhau dựa vào thực tế phát triển và điều kiện cung cấp
nƣớc tại đó. Nƣớc tƣới cây và nƣớc sinh hoạt đƣợc bơm theo giờ cố định
hàng ngày.
Ba là, chính phủ khuyến khích tiết kiệm nƣớc bằng cách bồi hoàn chi phí
cho các gia đình lắp thiết bị tiết kiệm nƣớc và hệ thống tái sinh nƣớc tại nhà. Các
cơ quan, chính quyền cũng phải làm gƣơng trong việc tiết kiệm nƣớc. Trụ sở
Quốc hội Úc đã thực hiện tiết kiệm 1/3 lƣợng nƣớc mỗi ngày bằng biện pháp tiết
giảm hoặc tắt các vòi phun nƣớc và thay vòi hoa sen trong phòng tắm.
Tuy nhiên, những cố gắng tiết kiệm nƣớc của ngƣời Úc vẫn chƣa giải
quyết đƣợc triệt để nạn thiếu nƣớc ở quốc gia này. Chính phủ Úc đang xúc
tiến xây thêm một số nhà máy lọc nƣớc biển để cải tạo nguồn cung cấp nƣớc
ngọt cho cả nƣớc [37,tr.23].

41. 34
1.4. Các nhân tố ảnh hƣởng đến quản lý nhà nƣớc về tài nguyên nƣớc
1.4.1. Thể chế, pháp luật chính sách của nhà nước
Thể chế, pháp luật, chính sách của nhà nƣớc là những công cụ mà nhà
nƣớc sử dụng trong việc thực hiện mục tiêu nhiệm vụ chính trị của hệ thống
chính trị của một giai cấp thống trị, thể hiện quyền lực của mình trên mọi lĩnh
vực của nền kinh tế.
Nhà nƣớc thực hiện quản lý thống nhất, có chiến lƣợc, kế hoạch cho
toàn bộ nền kinh tế quốc dân trong cả nƣớc, việc quản lý và điều hành toàn bộ
quá trình sản xuất và tái sản xuất xã hội của các thành phần và ngành kinh tế
trong đó có lĩnh vực tài nguyên nƣớc và môi trƣờng. Tùy theo từng ngành
nghề, lĩnh vực, thành phần kinh tế nhà nƣớc cân đối để chỉ đạo việc thực hiện
mục tiêu chiến lƣợc đã đề ra, thực hiện hƣớng dẫn chỉ đạo, kiểm tra, kiểm
soát sự hoạt động của mọi lĩnh vực, mọi thành phần và mọi ngành nghề trong
xã hội.
Để đạt đƣợc những mục tiêu đã đề ra nhà nƣớc cần phải xây dựng và
ban hành các văn bản luật, các văn bản quy phạm pháp luật một cách đầy đủ,
đồng bộ, chặt chẽ, có tính khả thi cao.
1.4.2. Vai trò của tỉnh
HĐND và UBND là cơ quan Trung ƣơng tại địa phƣơng quản lý trên
mọi lĩnh vực trên địa bàn tỉnh, thực hiện theo Nghị quyết, theo kế hoạch 5
năm, hàng năm. Các ngành các cấp có nhiệm vụ tham mƣu cho UBND tỉnh
theo từng lĩnh vực của ngành phụ trách để UBND ra các văn bản quy phạm,
các quyết định để có cơ sở pháp lý để các ngành các cấp thực hiện nhiệm vụ
chính trị của mình.
Vì vậy, vai trò của tỉnh rất quan trọng cho sự phát triển kinh tế - xã hội
của địa phƣơng, cũng nhƣ quản lý tài nguyên nƣớc và môi trƣờng.

42. 35
1.4.3. Môi trường kinh doanh – Hội nhập toàn cầu
Môi trƣờng kinh doanh là tổng thể các yếu tố tác động trực tiếp hay
gián tiếp đến các quyết định hoặc hoạt động của các chủ thể kinh tế trên thị
trƣờng. Nhóm các yếu tố bên ngoài có tác động gián tiếp đến các đơn vị kinh
doanh đƣợc gọi là nhóm các yếu tố môi trƣờng vĩ mô. Thuộc nhóm này bao
gồm: môi trƣờng văn hóa – xã hội, môi trƣờng kinh tế, môi trƣờng pháp lý,
môi trƣờng vật chất và môi trƣờng công nghệ. Nhóm các yếu tố bên ngoài có
tác động trực tiếp đến các đơn vị kinh doanh là các yếu tố môi trƣờng vi mô.
Các yếu tố này gồm: khách hàng, nhà cung cấp, các đối thủ cạnh tranh, các
nhóm quyền lợi trong các cơ sở kinh tế.
Trong các yếu tố thuộc môi trƣờng kinh tế, nhà nƣớc có vai trò đặc biệt
với các yếu tố thuộc môi trƣờng vĩ mô. Vai trò đó đƣợc thể hiện qua các nội
dung: duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, giữ vững ổn định chính trị, bảo đảm ổn
định xã hội.
+ Duy trì ổn định kinh tế vĩ mô:
Duy trì ổn định kinh tế vĩ mô là làm giảm những biến động ngắn hạn
trong nền kinh tế khuyến khích tăng trƣởng bền vững lâu dài. Ổn định kinh tế
vĩ mô có ý nghĩa rất lớn đối với tăng trƣởng và phát triển kinh tế. Nó củng cố
lòng tin của các chủ thể kinh tế vào tƣơng lai của nền kinh tế, nó tránh cho
nền kinh tế khỏi những cuộc khủng hoảng kinh tế dẫn đến sự tàn phá nền kinh
tế. Nó là điều kiện tiên quyết cho việc tính toán kinh doanh của các chủ thể
kinh tế.
+ Giữ vững ổn định chính trị:
Chức năng ổn định chính trị của nhà nƣớc xuất phát từ sự tác động của
chính trị đối với kinh doanh. Ổn định chính trị tạo ra môi trƣờng thuận lợi đối
với các hoạt động kinh doanh. Một nhà nƣớc mạnh, thực thi hữu hiệu các
chính sách phát triển kinh tế - xã hội đáp ứng đƣợc các yêu cầu chính đáng

43. 36
của nhân dân sẽ đem lại lòng tin và hấp dẫn các nhà đầu tƣ trong và ngoài
nƣớc. Trong một xã hội ổn định chính trị, các nhà kinh doanh đƣợc đảm bảo
an toàn về đầu tƣ, quyền sở hữu và các loại tài sản khác, do đó các nhà kinh
doanh sẵn sàng đầu tƣ.
+ Bảo đảm ổn định xã hội:
Mỗi tổ chức kinh doanh đều hoạt động trong một môi trƣờng văn hóa –
xã hội nhất định, giữa doanh nghiệp và môi trƣờng có những mối liên hệ chặt
chẽ, tác động qua lại lẫn nhau. Xã hội cung cấp các nguồn lực mà doanh
nghiệp cần và tiêu thụ những hàng hóa dịch vụ do doanh nghiệp sản xuất ra.
Các giá trị chung của xã hội, các tập tục truyền thống, lối sống của nhân dân,
các hệ tƣ tƣởng tôn giáo và cơ cấu dân số, thu nhập cá nhân có tác động nhiều
mặt đến các hoạt động của các tổ chức kinh doanh. Tạo môi trƣờng văn hóa –
xã hội ổn định, thuận lợi cho các hoạt động của chủ thể kinh tế trên thị trƣờng
là nhà nƣớc đã thực hiện vai trò kinh tế của mình đối với quá trình tăng
trƣởng và phát triển kinh tế đất nƣớc.
1.4.4. Trình độ, năng lực của đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý nhà
nước về tài nguyên nước và môi trường
Tổ chức bộ máy QLNN về tài nguyên nƣớc và môi trƣờng phải đƣợc
thành lập và hoạt động thông suốt, ổn định theo hƣớng tinh gọn, hiệu quả, tổ
chức bộ máy phải đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đặt ra trong mọi thời kỳ.
Trình độ, năng lực các cán bộ trong ngành, nhất là các cán bộ công
chức trực tiếp làm công tác quản lý phải không ngừng học hỏi nâng cao
nghiệp vụ chuyên môn để có thể quản lý, điều hành công việc đƣợc thông
suốt, theo kịp sự phát triển của thời đại.
Không quan liêu, hách dịch, cửa quyền, để các doanh nghiệp kinh
doanh vận tải có thể tin cậy vào bộ máy tổ chức điều hành của nhà nƣớc.

44. 37
Con ngƣời là yếu tố quan trọng nhất và không có gì thay thế đƣợc, do
vậy việc hình thành tổ chức bộ máy điều hành thông suốt cũng nhƣ trình độ
năng lực của cán bộ góp phần vào sự thành công của nhà nƣớc. Vì vậy, cần
phải đầu tƣ cho đào tạo đối với các cán bộ làm công tác này.
1.4.5. Ý thức của người dân
Nhận thức là một quá trình. Đặc biệt là nhận thức về pháp luật – yếu tố
nhận thức bắt buộc, đó lại càng là một quá trình phức tạp, khó khăn, kéo dài.
Không chỉ thế, từ nhận thức đến hành động đúng lại còn là một khoảng cách
rất lớn.
Ý thức của ngƣời dân trong bảo vệ môi trƣờng nói chung và nguồn
nƣớc nói riêng cũng là điều cần phải quan tâm. Phải giáo dục tuyên truyền ý
thức chấp hành nghiêm chỉnh Luật tài nguyên nƣớc và môi trƣờng, điều này
cũng thể hiện đƣợc sự văn minh văn hóa của đất nƣớc. Vì vậy mà không thể
lơ là trong việc giáo dục tuyên truyền cho nhân dân về Luật tài nguyên nƣớc
và môi trƣờng.
Để có một thế hệ tƣơng lai có ý thức trách nhiệm với xã hội, quý bản
thân mình, nhà nƣớc cần phải có chiến lƣợc, kế hoạch từ Trung ƣơng đến địa
phƣơng, các ngành các cấp, nhất là ngành Giáo dục đào tạo, đƣa việc giáo dục
vào trƣờng học và luôn tuyên truyền với các thành phần khác trong xã hội.
Nhà nƣớc cần quan tâm hơn nữa việc nâng cao ý thức của ngƣời dân trong
việc chấp hành nghiêm chỉnh các chính sách pháp luật cũng nhƣ các văn bản
quy phạm pháp luật để dần dần tạo thành ý thức tƣ duy trong mỗi một con ngƣời.
Để làm đƣợc nhƣ vậy phải có sự nỗ lực hết mình của các ngành các
cấp, sự nhiệt tình ủng hộ của ngƣời dân thật sự muốn có sự thay đổi mới trong
bộ mặt môi trƣờng của nƣớc nhà – ý thức bảo vệ môi trƣờng nhƣ các nƣớc
tiên tiến trên thế giới.

45. 38
TIỂU KẾT CHƢƠNG I
Tài nguyên nƣớc là một dạng tài nguyên quan trọng để phát triển kinh tế
xã hội của đất nƣớc. Tài nguyên nƣớc liên quan hàng ngày đến các hoạt động
sống và hoạt động kinh tế của con ngƣời trong nhiều lĩnh vực, đáng kể nhất là
nông nghiệp, ngƣ nghiệp, lâm nghiệp và du lịch, công nghiệp và đô thị hoá.
Trong chƣơng 1, tác giả đã đề cập đến những nội dung cơ bản về Quản
lý nhà nƣớc về tài nguyên nƣớc tại Việt Nam; những vấn đề về tổ chức bộ
máy quản lý nhà nƣớc về tài nguyên nƣớc và vai trò , ý nghĩa của tài nguyên
nƣớc. Đồng thời qua công tác khảo cứu, tác giả cũng đã chỉ ra khái niệm về
tài nguyên nƣớc. Đặc biệt tác giả dẫn chứng một số kinh nghiệm của một số
quốc gia trên thế giới về kinh nghiệm quản lý, sử dụng tài nguyên nƣớc và các
nhân tố ảnh hƣởng đến quản lý tài nguyên nƣớc.
Những nội dung về lý luận và pháp lý liên quan đến tài nguyên nƣớc
đƣợc đề cập trong Chƣơng 1 là luận cứ khoa học để phân tích, đánh giá thực
trạng Thực trạng quản lý tài nguyên nƣớc trên địa bàn tỉnh Đắk Nông giai
đoạn 2010 – 2015 Chƣơng 2 cũng nhƣ định hƣớng và giải pháp quản lý nhà
nƣớc về tài nguyên nƣớc trên địa bàn tỉnh Đắk Nông sẽ đƣợc đề cập đến trong
Chƣơng 3 của Luận văn.

46. 39
Chương 2:
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ TÀI NGUYÊN NƢỚC
TẠI TỈNH ĐẮK NÔNG GIAI ĐOẠN 2010 – 2015
2.1. Tổng quan về tỉnh Đắk Nông
2.1.1. Đặc điểm tự nhiên
Đăk Nông là vùng đất phía Tây Nam và cuối dãy Trƣờng Sơn, nằm trọn
trong khối Cao Nguyên cổ Đăk Nông- Đăk Mil, địa hình cao dần từ Bắc xuống
Nam và từ Đông Bắc sang Tây Nam. Độ cao trung bình so với mực nƣớc biển từ
160 m (ở phía Bắc) đến 1980 m (ở phía Tây Nam). Địa hình bị chia cắt mạnh,
bao gồm các dãy núi cao hùng vĩ, hiểm trở nối với các cao nguyên rộng lớn, dốc
thoải, lƣợn sóng, khá bằng phẳng xen kẽ các dải đồng bằng thấp trũng dọc theo
các sông chính.
Tỉnh Đăk Nông nằm ở phía Tây Nam vùng Tây Nguyên Việt Nam. Toàn
tỉnh có 7 huyện và 1 thị xã trong đó 4 huyện có chung đƣờng biên giới với Cam
Pu Chia là Cƣ Jút, Đăk Mil, Đắk Song và Tuy Đức với chiều dài đƣờng biên giới
130 km. Tỉnh lỵ của Đăk Nông là thị xã Gia Nghĩa.
Tỉnh Đăk Nông nằm trong vùng Tây Nguyên, có toạ độ địa lý từ 120
45‟
đến 130
34‟ vĩ độ Bắc và 1070
12‟ đến 1080
07‟ kinh độ Đông.
Phía Bắc và Đông Bắc giáp tỉnh Đăk Lăk.
Phía Tây Nam giáp tỉnh Bình Phƣớc.
Phía Nam và Đông Nam giáp tỉnh Lâm Đồng.
Phía Tây Bắc giáp Vƣơng quốc Cam Pu Chia.
Đăk Nông có vị trí rất quan trọng đối với vùng Tây Nguyên cũng nhƣ cả
nƣớc. Là tỉnh có đƣờng biên giới dài 130 km chung với nƣớc Cam Pu Chia, có
lợi thế về giao thông với những tuyến đƣờng quan trọng nhƣ quốc lộ 14 chạy
qua hầu hết các huyện trong tỉnh, quốc lộ 28 đi Lâm Đồng và Bình Thuận;
đƣờng Quốc lộ 14C chạy qua huyện Đăk Mil, Đăk Song, Đăk R‟Lấp đi cửa khẩu
Buk Prăng.

47. 40
Thị xã Gia Nghĩa là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội của tỉnh.
Trung tâm thị xã là điểm giao cắt giữa quốc lộ 14 với quốc lộ 28 nối Gia Nghĩa
với các thành phố Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk); Đà Lạt (Lâm Đồng) và Thành phố
Hồ Chí Minh. Trong tƣơng lai những tuyến đƣờng này cùng với đƣờng hàng
không (sân bay Nhân Cơ) hoạt động thì Đăk Nông là đầu mối giao lƣu rất quan
trọng, đây là động lực lớn, thúc đẩy nền kinh tế của tỉnh cũng nhƣ vùng Tây
Nguyên phát triển. [46, tr.05].
Tổng diện tích tự nhiên của tỉnh là 6.515,62 km2
, với diện tích đất sản
xuất nông nghiệp hiện nay là 296.861 ha, trong đó trồng cây hàng năm là 96.863
ha và cây lâu năm là 199.997 ha. Dân số toàn tỉnh năm 2014 là 565.529 ngƣời,
mật độ dân số 86,83 ngƣời/km2
.
Toàn tỉnh có 31 dân tộc chung sống, chủ yếu là ngƣời Kinh, chiếm 65,5%
dân số toàn tỉnh, các dân tộc khác chiếm 34,5 % dân số toàn tỉnh, trong đó dân
tộc thiểu số tại chỗ M‟Nông, Ê đê, Mạ 47.090 khẩu (32,41% dân tộc thiểu số),
các dân tộc H‟Mông, Nùng, Thái, Tày,...miền núi phía bắc, di cƣ tự do chiếm
khoảng 18% dân tộc thiểu số; còn lại là các dân tộc thiểu số khác.
Bảng 2.1: Thống kê các đơn vị hành chính của tỉnh Đắk Nông
TT
Huyện, thị xã Diện tích tự nhiên
(Ha)
Chi ra
Tổng số
Phƣờng
Thị
trấn Xã
Toàn tỉnh 651.562 5 5 61 71
1 Gia Nghĩa 28.384 5 3 8
2 Đắk Glong 144.875 7 7
3 Cƣ Jút 72.029 1 7 8
4 Đắk Mil 68.299 1 9 10
5 Krông Nô 81.366 1 11 12
6 Đắk Song 80.804 1 8 9
7 Đắk R'lấp 63.585 1 10 11
8 Tuy Đức 112.219 6 6
Nguồn: Niên giám thống kê tỉnh Đăk Nông năm 2014

48. 41
2.1.2. Đặc điểm địa hình
Địa hình của Đăk Nông đa dạng xen kẽ địa hình thung lũng, cao nguyên
và núi cao, thấp dần từ Tây sang Đông. Khí hậu vừa mang tính chất khí hậu cao
nguyên nhiệt đới vừa chịu ảnh hƣởng của gió mùa Tây Nam khô nóng. Một năm
chia làm hai mùa rõ rệt, mùa mƣa bắt đầu từ tháng 5 đến tháng 10, mùa khô từ
tháng 11 đến tháng 4 năm sau. Mùa khô ít mƣa, nắng nóng kéo dài làm khô hạn
nhiều khi gây thiếu nƣớc ảnh hƣởng không nhỏ đến sản xuất và sinh hoạt của
nhân dân trong vùng.
Đăk Nông là vùng đất phía Tây Nam và cuối dãy Trƣờng Sơn, nằm trọn
trong khối Cao Nguyên cổ Đăk Nông- Đăk Mil, địa hình cao dần từ Bắc xuống
Nam và từ Đông Bắc sang Tây Nam. Độ cao trung bình so với mực nƣớc biển từ
160 m (ở phía Bắc) đến 1980 m (ở phía Tây Nam). Địa hình bị chia cắt mạnh,
bao gồm các dãy núi cao hùng vĩ, hiểm trở nối với các cao nguyên rộng lớn, dốc
thoải, lƣợn sóng, khá bằng phẳng xen kẽ các dải đồng bằng thấp trũng dọc theo
các sông chính. Đăk Nông có 3 loại địa hình chính:
Địa hình vùng núi: Phân bố chủ yếu trên địa bàn huyện Đăk R‟lấp, địa
hình chia cắt mạnh, có độ dốc lớn, chủ yếu là đất bazan, thích hợp với việc phát
triển cây công nghiệp dài ngày nhƣ cà phê, điều, tiêu và cao su.
Địa hình cao nguyên: Phân bố chủ yếu ở các huyện Đăk G‟long, thị xã
Gia Nghĩa, huyện Đăk Mil và huyện Đăk Song. Độ cao trung bình là 800 m so
với mực nƣớc biển, độ dốc trên 150
, chủ yếu là đất bazan, thích hợp với việc phát
triển cây công nghiệp dài ngày nhƣ cà phê, điều, tiêu và cao su, phát triển lâm
nghiệp và chăn nuôi đại gia súc.
Địa hình thung lũng: là vùng đất thấp, tƣơng đối bằng phẳng, có độ dốc từ
0÷3o
. Phân bố dọc sông Krông Nô, sông Srêpôk nằm trên địa bàn huyện Cƣ Jút,
Krông Nô. Thích hợp cho việc phát triển cây lƣơng thực, cây công nghiệp ngắn
ngày, chăn nuôi gia súc, gia cầm [46, tr.06].