Proje Yönetim Derneği tarafından 13 Kasım 2014 tarihinde "Enneagram : Bir Kişilik Modellemesi" konulu söyleşimizde Sn. Ömer Faruk Susuran tarafından gerçekleştirilen sunum

1. ENNEAGRAM
Bir Kişilik Modellemesi

2. TEMEL KAVRAMLAR
 Mizaç (Nature) (=Different patterns of motivation)
 Çevre ve Sosyokültürel Coğrafya (Nurture)
 Karakter = Mizaç + Çevre + Kültürel Coğrafya
 Her insan biriciktir, fakat belirli (certain) bir mizaç
üzerine kuruludur.
 Enneagramın temel konusu da mizaçtır.

3. TEMEL KAVRAMLAR
 Bilimsel model (Fizik, Ekonomi, Psikoloji,etc.)
 Faktör analizi: Aralarında ilişki bulunduğu düşünülen çok sayıdaki
değişken arasındaki ilişkilerin anlaşılmasını ve yorumlanmasını
kolaylaştırmak için daha az sayıdaki temel boyuta indirgemek veya
özetlemek olan bir grup çok değişkenli analiz tekniğidir.
 Kişilik modelleri (Freud, Jung, Horney, Big Five,etc.)
 Hipokrat : Melankolik, Sinirli, Sakin, İyimser
Horney : Saldırgan (3-7-8), İtaat eden (1-2-6), Kendini geri çeken (4-5-
9)
Jung : Psikolojik yaklaşımlar (İçedönüklük-Dışadönüklük)
Psikolojik fonksiyonlar (Düşünme, Duygular, Sezgi ve
Duyular)
Big Five : Açıklık (hayal, merak, deneyimlere açıklık), Sorumluluk,
(özdisiplin ve azim) Dışadönüklük, (enerji) Uyumluluk (zıt değil uyumlu
olma), Duygusal Denge (duygusal deneyim yaşama kolaylığı)

4. TEMEL KAVRAMLAR
 Enneagram (Dokuz diyagram), kişilik psikolojisi kapsamındaki
modellerden biridir.
 Enneagram, her kişilik tipinin bir sayı ile temsil edildiği ve
dokuz kişilik tipinden meydana gelen bir konfigürasyondur.
 Kişilik tiplerinin sayılarla ifade edilmesinin nedeni, pozitif veya
negatif bir şey ima etmeden nötr olmalarıdır.
 Her model gibi belli parametrelere sahiptir (Fiziksellik,
Duygusallık ve Zihinsellik)
 Ve yine her model gibi bir tür approximationdır.
 Faktör analizi çalışmasına konu edildiğinde empirik gücü
kanıtlanır cinstendir.

5. ENNEAGRAMIN TARIHÇESI
 Kadim (Gelenekten gelen) bir bilgidir.
 Farklı zamanlarda farklı ezoterik ekollerce
kullanılmıştır.
 Son olarak sufi geleneğinden izler taşıdığı
bilinmektedir.
 Gurdjieff , peşi sıra Ichazo ve Naranjo aracılığıyla
Avrupa ve Amerika’ya ulaşmıştır.

6. NEDEN ENNEAGRAM ÖĞRENILIR? (SOMUT
OLARAK)
 İnsanlar her yerdedir; iyi ya da kötü hayatımızı etkilerler.
 İnsan hakkında kavrayış sahibi olmak, acı verici sonuçlardan
kaçınmak için gereklidir.
 Kurtulması gerekilen mekanikliği kavramak. (Çünkü herkes
kendisinden memnundur)
 Hoşgörü sahibi olmak
 İş hayatında verimli ilişkiler ve sonuçlar almak.
 Aile hayatındaki kişilik terörünün üstesinden gelmek.
 Eğitimde daha verimli alanlara kanalize olmak.

7. ANA HATLAR
 Enneagram : 9 farklı varoluş biçimini, fiksasyonu
konu eder.
 Her varoluş biçimi bir tür ego savunmasıdır. Bu
savunma bizi mutlu etse de çevremiz rahatsız olur.
 Hepimiz 9 farklı fixation’a belli ölçüde sahibiz,
ancak bunlardan bir tanesi dominanttır ve kader
belirleyicidir.

8. ANA HATLAR
 Üçlüler :
i) Duygu Üçlüsü (2,3,4)
Fiksasyonu: Mahçubiyet
ii) Düşünce Üçlüsü (5,6,7)
Fiksasyonu: Endişe
iii) Hareket Üçlüsü (8,9,1)
Fiksasyonu: Öfke

9. ANA HATLAR
TEMEL KIŞILIK TIPI
 Her kişilik tipi bir sayıyla temsil edilir.
 Bir çocuk 4-5 yaşına geldiğinde bilinci, kendini ayrı
bir insan görebilecek kadar gelişmiş, kişiliği, yani
dünyaya hangi yolla uyum sağlayacağı belli
olmuştur.
 Temel kişilik tipi değişmez, hayat boyu sabittir.
 Her kişi, o tipin(grubun) benzersiz bir üyesidir.

10. ANA HATLAR
TEMEL KIŞILIK TIPI
 Psikiyatrik terminolojide olumlu veya olumsuz anlamlara
gelen terimler kullanılır: saplantılı tip, asosyal tip,
psikopat tip, vs
 Oysa Enneagram, bireylerin olumsuz özelliklerini içerdiği
gibi olumlu ve standart özelliklerini de ifade ederek
umutsuzluğa yer vermez.
 Büyük sayılar küçük sayılardan üstün veya aşağı
değildir.
 Hiçbir kişilik tipi bir diğerinden daha iyi ya da kötü
değildir. Her tipin kendine özgü güçleri ve zayıflıkları
vardır.

11. ANA HATLAR
KANAT
 Kimse bir kişilik tipine tamamen uymaz. Herkes
temel kişilik tipinin ve çevresinde ona bitişik olan iki
kişilik tipinin benzersiz bir karışımıdır
 Örn: 2w3, 4w5, 6w7, etc.
 Kanat, kişiliğin «ikinci yönüdür». Bu ikinci yön,
kişiliğe önemli ve bazen de çelişkili özellikler katar.

12. ANA HATLAR
KIŞILIK ÖZELLIKLERI CETVELI
 Her kişilik tipinin sağlıklı, normal ve sağlıksız olmak
üzere üç ruh durumu vardır.
 Ruh durumları olaylar üzerine değişir. Kişi, gün
içinde veya hafta içinde birçok farklı modda bulunur.
 Sağlıklı olma hali: Dünyaya adapte olmayı bloke
edecek negatif durumun olmaması, gevşeme hali.
 Sağlıksız olma hali: Dünyaya adapte olmayı bloke
eden bir tehdidin başgöstermesiyle oluşan daralma
hali.

13. KİŞİLİK TİPLERİ

14. 2 : YARDIMSEVER (GIVING TO GET)
 Herkesin yardımına koşan,
şefkatli, yardımsever,
destekleyici, verici, cömert,
hoş, çekici bir insanım.
 Temel arzum: İhtiyaç
duyulan, aranan, yokluğu
hissedilen, desteği aranan
bir kişi olmak.
 Temel korkum:
Vazgeçilebilir bir insan
olmak, olsa da olur olmasa
da tipinde biri olmak.

15. 2: YARDIMSEVER
 Sağlıklı 2: Cömert, karşılıksız
seven, şefkat dolu,
yardımsever.
 Ortalama 2: Duygularını ve
hayranlığını abartılı gösteren,
arkadaş canlısı, vazgeçilmez
olduğunu düşünen, insanlar
için yaptıklarını abartan,
duygusal manipülatör.
 Sağlıksız 2: İnsanları kendi
çıkarları doğrultusunda
kullanan, kendisine borçlu
hissetmelerini sağlayan,
kullanıldığını düşünerek
içerleyen ve azarlayan.

16. 3: BAŞARILI
 Başarılı, uzman, etkin,
işinde birinci, hayat
başarılarla dolu, ödüle
susamış ve doymayan,
başarıya motivasyonu
yüksek, yaptığı işte zirvede
olmak isteyen biriyim.
 Temel Arzum: Başarılı
olmak, ödül ve başarı
peşinde olmak
 Temel Korkum: Başarısız
olmak, yenilmek, ödülsüz bir
hayat sürmek.

17. 3: BAŞARILI
 Sağlıklı 3: Kendinden emin,
enerjik, uyumlu, popüler,
kendini geliştirmek
konusunda azimli, idol.
 Ortalama 3: Prestij ve
statüyle ilgilenir, başkalarının
gözünde nasıl göründüklerine
önem verir, duygularını belli
etmezler, olduklarından daha
iyi görünmeye çalışırlar,
gösterişe düşkündür.
 Sağlıksız 3: Fırsatçı ve
çıkarcıdırlar. Yalancı ve
hilekardırlar. Kinci ve sahip
olamadıklarına zarar verme
eğilimindedirler.

18. 4: BIREYCI
 Özel, orijinal, farklı,
sıradışı zevkleri olan,
estetiğe duyarlı, zarif ve
kıskanç biriyim.
 Temel Arzum: Orijinal,
farklı, sıradışı, romantik,
özel olarak algılanmak
isterim.
 Temel Korkum: Olağan,
sıradan, yeknesak,
standart bir insan olmak
veya sıradan bir iş
üretmek.

19. 4: BIREYCI
 Sağlıklı 4: İlham dolu ve
yaratıcıdır. Sezgileri güçlüdür.
Dürüst ve kendini ifade
edebilen biridir.
 Ortalama 4: Sanatçı ve
romantiktir. Duygularını güzel
bir şekilde ifade edebilir.
Kendi içine dönüp melankolik
olabilir, hayattan uzaklaşıp
kendini insanlardan farklı
hissedebilir.
 Sağlıksız 4: Kendini sınırlar
ve depresiftir. Kendini küçük
görür ve acımasızca eleştirir,
hastalıklı düşünceleri vardır.

20. 5: ARAŞTIRMACI
 Bilgili, gözlemci, algılama
kapasitesi yüksek,
bağımsız, nesnel duruşu
olan, insanlardan uzak
biriyim.
 Temel Arzum: Bilgeliği
aramak ve herşeyi
anlamak.
 Temel Korkum: İşe
yaramamak, bir konuda
bilgisiz olmak.

21. 5: ARAŞTIRMACI
 Sağlıklı 5: Öngörü sahibi,
derinlemesine kavrayabilen,
yaratıcı, değerli ve orijinal
fikirlere sahip.
 Ortalama 5: Entelektüel ve
analitiktir. Soyut düşüncelerle
ilgilenmekten zevk alır.
İlginçtir. Gelenek ve inançlara
karşı radikal yorumlarda
bulunur.
 Sağlıksız 5: İnsanlardan
tamamen uzaklaşabilir. Alaycı
ve muhaliftir. Garip ve
korkutucu düşüncelere
saplanarak şizofren veya
paranoyak biri haline gelebilir.

22. 6: SADIK SORGULAYICI
 Sadık, vefakar, bağlı biriyim,
fakat sadık olduğum değer
ve kurumları aynı zamanda
sorgularım. Olası tehlikeleri
önceden sezebilirim.
 Temel Arzum: Bir
yere/partiye/topluluğa/dosta
ait olup güvende hissetmek,
eş zamanlı olarak da tetikte
olmak.
 Temel Korkum: Tek başına
kalmak, yalnızlık, kendini
emniyette hissetmemek.

23. 6: SADIK SORGULAYICI
 Sağlıklı 6: Kendiyle barışık, hem
kendini hem de başkalarını
seven, bağımsız ama takım
oyuncusu, kendini sevdiren ve
sevdiği insanlara sadık.
 Ortalama 6: Otoriter bir figüre
bağlanarak ona boyun eğer,
gelenekçidir, ama aynı zamanda
otorite ve geleneğe karşı koyma
eğiliminde, tartışmacıdır.
Endişelerinin üstesinden gelmek
için otoriteye sığınır.
 Sağlıksız 6: Kendini küçük görür.
Çok endişelidir, endişeye yenik
düşmüştür. Paranoyaktır.

24. 7: COŞKULU
 Mutlu, neşeli, eğlenceli,
meraklı, optimistik,
pozitif, rahatına düşkün
ama maymuniştahlı
biriyim.
 Temel Arzum: Mutlu,
neşeli, pozitif olmak
 Temel Korkum: Üzüntülü,
kederli, depresif olmak
veya böyle ortamlarda
bulunmak.

25. 7: COŞKULU
 Sağlıklı 7: Hayatın
güzelliklerinden zevk alır, keyifli
ve sevinç doludur. Pratik, üretken
ve başarılıdır. Pek çok farklı şeyi
çok iyi yapabilir.
 Ortalama 7: Yeni şeyler
deneyimlemekten zevk alır. Dışa
dönük, sınır tanımayan, hiper
aktif ve maymuniştahlıdır.
Materyalist, tüketici ve tatminsiz;
aşırı ve hafifmeşreptir.
 Sağlıksız 7: İsteklerini elde
etmek için kaba, kırıcı ve
duyarsız olabilir. Olgun değil,
hatta iğrençtir. Nerede
duracağını bilemez, manik
depresiftir.

26. 8: LIDER
 Kendine güvenen, güçlü,
koruyucu, gerçekçi,
çözüme yönelik şeyleri
arayan, yakınlarını
koruyan biriyim.
 Temel Arzum: Güçlü,
kuvvetli, kontrol eden biri
olmak isterim.
 Temel Korkum:
Güçsüzlük, hükmedilmek,
zayıf olmak ve
yönetilmek

27. 8: LIDER
 Sağlıklı 8: Gönlü güzel, kendini
sınırlayan, cesur, kahraman,
kendine güvenen, güçlü ve ilham
veren bir liderdir. İnsanlara
destek verir, korur ve onurludur.
 Ortalama 8: Girişimci, saldırgan,
diğer güçlere rağmen kendi güç
alanını genişleten, hırslı,
savaşçı, yoluna çıkanların
gözünü korkutan biridir.
 Sağlıksız 8: Çok saldırgan ve
kaba olabilir. Diktatör veya
kabadayıdır. Megalomandır,
kendine dair görkemli hayalleri
vardır. Kinci, şiddete düşkündür.

28. 9: BARIŞÇI
 Uyumlu, barışsever,
nazik, kibar, saygılı,
hoşgörülü, problem
çıkarmayan, arabulucu
biriyimdir.
 Temel Arzum: Harmoni,
birlik, çatışmasız ahenk
içinde herkesin mutlu
olmasını isterim.
 Temel Korkum: İhtilafa,
ayrılıp bölünme ve
çatışmadan korkar ve
kaçınırım.

29. 9: BARIŞÇI
 Sağlıklı 9: Bağımsız ve tatmin
olmuştur. Ilımlı ve mutludur. Yeni
düşüncelere açık, rahat, dengeli
ve barışçıldır. Sabırlı,
alçakgönüllü ve hoş bir insandır.
 Ortalama 9: Kendi kendine zarar
veren, insanlara çok fazla uyan,
geleneksel rol ve beklentileri
kabul eden biridir. Yüzeysel,
fazla uysal, unutkan ve tepki
göstermeyen bir kişiliği vardır.
 Sağlıksız 9: Çok baskı altında,
gelişmemiş ve yeteneksiz olabilir.
Problemleri görmek istemez,
ihmalkârdır. İnatçıdır ve
sorunlardan kaçar. Çoklu kişilik
söz konusu olabilir.

30. 1: REFORMCU
 Doğru, dürüst, ilkeli,
ahlaklı, sorumlu,
güvenilir, itimada layık
biriyimdir.
 Temel Arzum: Doğru,
dürüst, ilkeli olmak,
ahlakçı ve kurallara bağlı
olmak isterim.
 Temel Korkum: Yanlış
olma, kaypaklık, ilkesizlik,
kurallara uymama,
dosdoğru olmama.

31. 1: REFORMCU
 Sağlıklı 1: Akıllı, sezgileri güçlü,
hoşgörülüdür. Yüksek prensipleri
vardır. Her zaman adil ve tarafsız
olmak için çaba sarf eder. Gerçekler
ve adalet onun için çok önemlidir.
 Ortalama 1: Düzenli ve verimlidir.
Duygularını bastırır. Çok eleştirir ve
yargılar. Çok inatçıdır.
Mükemmeliyetçi ve işkoliktir. Öfkelidir
ve insanları azarlayabilir.
 Sağlıksız 1: Her zaman kendini haklı
görür. Hoşgörü sahibi değildir.
Dogmatiktir ve esnek değildir.
Tartıştığında serttir ve fikirlerinin
çürütülmesine tahammül edemez.
Sinir bozuklukları ve ani depresyonlar
mümkündür.

32. HATIRLAYALIM

33. GÜNAHLAR (TUTKULAR)

34. ERDEMLER

35. TOPLANTIDAYKEN

36. AKŞAM YEMEĞINDE

37. ÜNLÜ 2’LER : JESUS, PRENSES DIANA,
RAHIBE TERESSA

38. ÜNLÜ 3’LER: TOM CRUISE, HÜLYA AVŞAR,
SEDA SAYAN, DEMET AKALIN

39. ÜNLÜ 4’LER: NAZIM HIKMET, BÜLENT ECEVIT,
ORHAN VELI KANIK, KAFKA, TED MOSBY

40. ÜNLÜ 5’LER: NEWTON, EINSTEIN, FREUD, BILL
GATES, NIETSCHE, MARX, SHELDON COOPER

41. ÜNLÜ 6’LAR: MALCOLM X, GÜLSE BIRSEL,
BEYAZ, HITLER, MEL GIBSON

42. ÜNLÜ 7’LER: JIM CARREY, CEM YILMAZ, ŞAHAN
GÖKBAKAR, RICHARD FEYNMANN, STEVEN
SPIELBERG, BARNEY STINSON

43. ÜNLÜ 8’LER: ATATÜRK, YAVUZ SULTAN SELIM,
STALIN, RECEP TAYYIP ERDOĞAN, FATIH TERIM,
DR. HOUSE

44. ÜNLÜ 9’LAR: KOFI ANNAN, ABRAHAM LINCOLN,
ABDULLAH GÜL, ALI BABACAN, MARSHALL
ERIKSEN

45. ÜNLÜ 1’LER: GANDHI, ARISTO, EMINE ÜLKER
TARHAN, DEVLET BAHÇELI

46. SON SÖZ
Doğanın bize verdiği ve ilk bakışta avantaj olarak
görülen özellikler, potansiyel bir dezavantajdır ve
çoğunlukla da bu potansiyelini gösterir.
2’lerde sevgi, 3’lerde hırs, 4’lerde farklı olma çabası,
5’lerde parlak zihin, 6’larda endişe, 7’lerde mutluluk
isteği, 8’lerde hükmetme isteği, 9’larda barış ve
1’lerde mükemmeli yaratma girişimi.

47. DINLEDIĞINIZ IÇIN TEŞEKKÜRLER
13/11/2014