Inkluzija djece sa smetnjama u razvoju

Inkluzija djece sa
smetnjama u razvoju

Novembar 2011. Nobody’s Unpredictable

Sadrţaj
• METODOLOGIJA
• STAVOVI O UNICEFU
• INTERAKCIJA SA DJECOM SA SMETNJAMA U RAZVOJU
• SOCIJALNA DISTANCA PREMA DJECI SA SMETNJAMA U
RAZVOJU
• INKLUZIJA DJECE SA SMETNJAMA U RAZVOJU
• STAVOVI GRAĐANA O DNEVNIM CENTRIMA I GRUPNIM KUĆAMA
• VIDLJIVOST I OCJENE KAMPANJE „GOVORIMO O
MOGUĆNOSTIMA“

© 2011 Ipsos
• IMIDŢ KAMPANJE „GOVORIMO O MOGUĆNOSTIMA“
• SAŢETAK
2

Metodologija
• Ad hoc f2f anketa u kući ispitanika
• Prikupljanje podataka na uzorku reprezentativnom za populaciju graĎana Crne Gore starih 18+ godina
• Veličina ciljne populacije: 474 655
• Veličina uzorka: 1207(sa 152 uzoračke tačke)
• Tip uzorka: stratifikovani troetapni uzorak verovatnoće sa sledećim etapama:
 Jedinica prve etape - teritorija biračkog mesta – pribliţna veličina oko of 200 HH (PPS sa
verovatnoćom proporcionalnom veličini)
 Jedinica druge etape - domaćinstva odabrana metodom slučajnog koraka počev od datih adresa
(SRSWoR)
 Jedinica treće etape – članovi domaćinstva izabrani sa istom verovatnoćo (SRSWoR) – Kish tablice
• Stratifikacija se vrši po:
 Tipu naselja – urban/rural
 4 geo-ekonomska regiona
• Post stratifikacija se vrši po: polu, starosti, tipu naselja i geo-ekonomskim regionima
• Kontrola terenskog rada obuhvata 12% od ukupnog broja anketiranih u svim stratumima proporcionalno veličini
uzorka, alogička kontrola i kontrola konzistencije se vrši u 100% slučajeva
• Period prikupljanja podataka: od 11. novembra do 22. novembra 2011.

© 2011 Ipsos
• 95% interval pouzdanosti za pojave sa incidencom od 05% je (03.6%, 06.4%)
3

Muškarac

49%

Pol
Ţena

51%
18-29

23%
Uzorak
30-39

19%
40-49

Godine
18%
50-64

27%
65+

13%
Osnovno i niţe
25%

Srednje
54%

Obrazovanje
Više i visoko
21%

Podgorica
32%

Primorje
18%

Sjevero-zapad
Stratum
28%

Istok
21%

Urban
63%

Ostalo
Tip naselja
37%

4

© 2011 Ipsos

Interakcija sa djecom sa
smetnjama u razvoju

© 2011 Ipsos
5

Izraz koji se najčešće koristi kada su u pitanju djeca
sa smetnjama u razvoju – spontani odgovori
Baza: Ukupna ciljna populacija

23%
Hendikepirana djeca 20%
19%

Djeca sa posebnim 17%
27%
potrebama 24%
12%
Djeca sa invaliditetom 4%
12%
10%
Bolesna djeca 9%
3%
7%
Djeca ometena u razvoju 19%
20%
6%
Jadni, ţalosni, nesrećni 2%
0%
Djeca, kao i druga djeca, ne 3%
0%
pravi razliku 1%
3% Avgust 2010
Djeca sa nedostatkom 1%
1% Decembar 2010

3% Novembar 2011
Zaostala djeca/ zaostala u
6%
razvoju 5%

© 2011 Ipsos
2%
Retardirana djeca 2%
2%

Možete li mi reći koji izraz Vi lično najčešće koristite kada su u pitanju djeca čije su tjelesne, umne
ili čulne sposobnosti ispod prosječnih mogućnosti djece u njihovom uzrastu?
6
Inkluzija djece sa smetnjama u razvoju u Crnoj Gori

Da li poznajete neko dijete sa smetnjama u razvoju ili nekoga (rođak,
prijatelj, poznanik i sl.) čije dijete ima ovakve ili slične smetnje?


% Avgust 2010.
% Decembar 2010.
% Novembar 2011.

68
Kao i u prethodnim talasima,
Da 68 velika većina graĎana (68%)
poznaje neko dijete sa
68 smetnjama u razvoju ili roditelja
čije dijete ima ovakve ili slične
smetnje - nisu naĎene razlike
izmeĎu 1.2. i 3. talasa
32

Ne 32

© 2011 Ipsos
33

7

Koliko često dolazite u kontakt sa djecom sa
smetnjama u razvoju?

Avgust 2010. Decembar 2010. Novembar 2011.

13%
Svakodnevno 8%
17%
5%
Nekoliko puta nedjeljno 11%
10%
4%
Jednom nedjeljno 5%
5%
11%
Nekoliko puta mjesečno 14%
15%
8%
Jednom mjesečno 8%
13%
10%
Jednom u 2-3 mjeseca 8%
12%
11%
Jednom u 6 mjeseci 8%
8%
11%
Jednom godišnje 8%
9%
14%
RjeĎe od jednom godišnje 12%

© 2011 Ipsos
6%
10%
Nemam nikakav kontakt sa djecom sa smetnjama u razvoju 20%
4%
4%
Ne zna / Bez odgovora 0%
8

Druţenje sa djecom sa smetnjama u razvoju

Da li ste se Vi liĉno ikada druţili sa A da li se Vaše dijete ikada druţilo ili se sada druţi
djetetom/osobom sa smetnjama u razvoju? sa djetetom/osobom sa smetnjama u razvoju?

Ne Ne
zna/Odbija, zna/Odbija,
1% 2%

Da, 21%

Da, 39%
Nemam
djecu, 36%

Ne, 60%

Ne, 41%

© 2011 Ipsos
9

Sveukupno gledano, koliko ste informisani o djeci sa
smetnjama u razvoju?

7%
Ne znam ništa o djeci sa smetnjama u
9%
razvoju
8%

38%
Veoma malo znam o djeci sa
32%
smetnjama u razvoju
27% Moţe se reći da je zadrţan
44% pozitivan trend informisaosti
Sum - 40% graĊana o djeci sa smetnjama u
35% razvoju .

43%
Znam ponešto o djeci sa smetnjama u
45%
razvoju
47%

12%
Sum + 14%
16%

9%
Znam mnogo o djeci sa smetnjama u
11%

© 2011 Ipsos
razvoju
11%

3%
Znam veoma mnogo o djeci sa
3%
smetnjama u razvoju
5%
10

Po Vašem mišljenju, među djecom starosti do18 godina,
koliki procenat čine djeca sa smetnjama u razvoju?

• U odnosu na period prije
18%
sprovoĎenja kampanje
Do 3% 20%
23%
“Govorimo o
mogućnostima” znaĉajno
16%
3.1-5%
je porastao procenat
19%
23% graĎana koji smatraju da
populaciji djece do 18
18%
5.1-10% 25%
godina ima do 5 djece sa
18% smetnjama u razvoju.
13%
• TakoĎe, znaĉajno je
10.1-20% 14%
11%
smanjen procenat
graĊana koji nemaju
6%
Preko 20% 6%
jasnu predstavu o tome
5% koliko ima djece sa
smetnjama u razvoju.
30%

© 2011 Ipsos
Ne zna / Bez
17%
odgovora
20%

11

Po Vašem mišljenju da li bi dijete sa smetnjama u razvoju jednoga
dana moglo da postane poznati umjetnik, biznismen, uspješan političar
ili drţavnik u Crnoj Gori?

Ne
zna/Odbija,
9%

Ne, to nije
moguće, 14%

Da, to je
moguće, 77%

© 2011 Ipsos
12

Poznatost ličnosti sa smetnjama u razvoju –
spontani odgovori

% Iz Crne Gore? % Van Crne Gore?

Darko Saša Matić 24.6
11.4
Martinović
Marijana Dejan Matić 18.3
2.5
Mugoša
Andrea Bocheli 3.0
Naod Zorić 0.7
Stivi Vonder 2.7

Fadil Muĉić 0.5
Rej Ĉarls 0.8

Nebojša
0.3 Betoven 0.6
Šofranac
Majda Muĉić Van Gogh 0.5
0.3
(slikarka)
Suzan Bojl 0.4
Boţidar
0.2
Denda
Niko Vujiĉić 0.3
Mima Đurović 0.1

© 2011 Ipsos
Steven Hokings 0.2
Slobodan
0.1 Dzulia Robrts 0.2
Mirjaĉić

Za koje poznate ličnosti sa smetnjama u razvoju ste čuli?
13

Socijalna distanca prema djeci
sa smetnjama u razvoju

© 2011 Ipsos
14

Dijete sa teţim oštećenjem vida - Koji od sljedećih
odnosa su za vas prihvatljivi
Višestruki odgovori; Baza: Ukupna ciljna populacija

Avgust 2010 Decembar 2010 Novembar 2011
76%
Ţivi u istom naselju/ulici sa Vašim djetetom 79%
82%
Ide u istu školu / odbanište / vrtić sa Vašim 57%
69%
djetetom? 72%
51%
Ide u isto odjeljenje / grupu sa Vašim djetetom 59%
61%
48%
Druţi se / igra se sa Vašim djetetom 57%
58%
35%
Najbolji je drug / drugarica sa Vašim djetetom 48%
49%
U starijem uzrastu je u emotivnoj vezi sa Vašim 9%
16%
djetetom 18%
7%
U odraslom dobu stupa u brak sa Vašim djetetom

© 2011 Ipsos
13%
13%
2%
6%
15

Slijepo dijete - Koji od sljedećih odnosa su za vas
prihvatljivi

78%
82%
61%
djetetom? 66%
44%
55%
41%
53%
29%
44%
7%
djetetom 9%
2%

© 2011 Ipsos
5%
7%
4%
11%
16

Dijete sa teţim oštećenjem sluha - Koji od sljedećih

73%
79%
67%
djetetom? 67%
47%
58%
45%
54%
30%
42%
13%
djetetom 14%
4%

© 2011 Ipsos
9%
10%
4%
10%
17

Gluvo dijete - Koji od sljedećih odnosa su za vas
prihvatljivi
75%
78%
59%
djetetom? 60%
40%
51%
39%
49%
26%
38%
7%
djetetom 8%
2%

© 2011 Ipsos
5%
7%
6%
13%
18

Dijete sa tjelesnim oštećenjem, kao što su trajna deformacija ili
nedostatak nekog dijela tijela - Koji od sljedećih odnosa su za
vas prihvatljivi
79%
80%
59%
djetetom? 61%
35%
51%
33%
46%
23%
37%
7%
djetetom 8%
1%

© 2011 Ipsos
4%
5%
6%
11%
19

Dijete koje se oteţano kreću ili su sasvim nepokretna - Koji od
sljedećih odnosa su za vas prihvatljivi

76%
80%
57%
djetetom? 58%
35%
49%
34%
44%
25%
37%
4%
djetetom 6%
1%

© 2011 Ipsos
3%
4%
6%
11%
20

Dijete koje boluje od hroničnih oboljenja koja se ne prenose, kao što
su astma,srčane mane,hemofilija,leukemija i druga - Koji od sljedećih
73%
79%
57%
djetetom? 60%
41%
50%
36%
45%
28%
37%
9%
djetetom 11%
2%

© 2011 Ipsos
6%
7%
3%
12%
21

Intelektualni nedostatci i oštećenja,kao što su niska
inteligencija,autizam,teţi poremećaj paţnje,trajen poteškoće u učenju
i sl. - Koji od sljedećih odnosa su za vas prihvatljivi

73%
81%
54%
djetetom? 56%
28%
40%
23%
36%
14%
25%
3%
djetetom 5%
1%

© 2011 Ipsos
2%
3%
8%
13%
22

Dijete sa teţim emocionalnim poremećajima,kao što su diječije
neuroze,psihoze,emocionalne promene nastale neurološkim
oštećenjima - Koji od sljedećih odnosa su za vas prihvatljivi

68%
79%
39%
djetetom? 42%
19%
27%
13%
21%
8%
14%
2%
djetetom 3%
0%

© 2011 Ipsos
1%
2%
16%
20%
23

Dijete sa teţim poremećajima socijalizacije, kao što su hiperaktivno,
agresivno ili neko drugo socijalno neprihvatljivo ponašanje - Koji od
sljedećih odnosa su za vas prihvatljivi

71%
76%
37%
djetetom? 40%
20%
25%
15%
18%
9%
13%
2%
djetetom 3%
0%

© 2011 Ipsos
1%
2%
11%
20%
24

Dijete sa poremećajima govora - Koji od sljedećih
75%
84%
64%
djetetom? 68%
41%
56%
39%
52%
28%
42%
14%
djetetom 16%
5%

© 2011 Ipsos
11%
12%
2%
9%
25

PRIHVATLJIVOST ODNOSA
Dijete sa teţim emocionalnim poremećajima, kao što su dječje neuroze, psihoze, 2.0
emocionalne promjene nastale neurološkim oštećenjima
2.3 Avgust 2010
2.5
2.0 Decembar 2010
Dijete sa teţim poremećajima socijalizacije, kao što su hiperaktivno, agresivno ili
neko drugo socijalno neprihvatljivo ponašanje
2.2 Novembar 2011
2.3
Intelektualni nedostaci i oštećenja, kao što su niska inteligencija, autizam, teţi
2.3
poremećaji paţnje, trajne poteškoće u učenju i sl.
3.0
2.9
2.8
Dijete koje se oteţano kreću ili su sasvim nepokretna 3.4
3.3
Dijete sa tjelesnim oštećenjima, kao što su trajna deformacija ili nedostatak nekog
2.8
dijela tijela
3.5
3.4
Dijete koje boluje od hroničnih oboljenja koja se ne prenose, kao što su astma,
3.0
srčane mane, hemofilija, leukemija i druga
3.5
3.5
3.0
Gluvo dijete 3.6
3.6
3.1
Slijepo dijete 3.7
3.7
3.1
Dijete sa poremećajima govora 3.8
3.8

© 2011 Ipsos
3.3
Dijete sa teţim oštećenjem sluha 4.0
3.9
3.5
Dijete sa teţim oštešenjem vida 4.1
4.0
26

Socijalna distanca prema djeci
sa smetnjama u razvoju
Socijalna distanca prema razliĉitim grupama djece sa smetnjama u razvoju se
razlikuje:

• Kao i u prethodnim krugovima najveću socijalnu distancu graĊani imaju
prema djeci sa teţim emocionalnim poremećajima (neuroze, psihoze i sl) i
prema djeci sa teţim poremećajima socijalizacije (socijalno neprihvatljivo
ponašanje).

• Sa druge strane, najmanju socijalnu distancu graĊani imaju prema djeci sa
teţim oštećenjima vida i sluha, kao i djeci sa poremećajima govora.

Kada posmatramo pojedinaĉne odnose, u odnosu na period prije realizovanja
kampanje “Govorimo o mogućnostima” stepen prihvatljivosti prema odreĊenim
kategorijama djece sa teškoćama se statistiĉki znaĉajno povećao ali je u

© 2011 Ipsos
odnosu na talas iz decembra 2010. godine, odrţan gotovo na istom nivou.

27

INKLUZIJA DJECE SA
SMETNJAMA U RAZVOJU

© 2011 Ipsos
28

Odnos društva prema djeci sa smetnjama u razvoju


% Ne slaţem se % Slaţem se
Drţava i društvo bi trebalo da učine sve što je u njihovoj moći, kako bi
obezbijedili jednake mogućnosti i šanse za djecu sa smetnjama u
razvoju, bez obzira na troškove
2 94

Djeca sa smetnjama u razvoju su jednako vrijedni članovi društva kao i
svi ostali graĎani. 1 92

Drţava i društvo nijesu u mogućnosti da značajno pomognu djeci sa
smetnjama u razvoju, ma koliko se trudili i ulagali novca. 61 22

• U odnosu na prethodni krug istraţivanja procenat graĊana koji smatraju da su djeca sa smetnjama u razvoju
jednako vrijedni ĉlanovi društva kao i svi ostali graĊani je porastao za 8%, što je statistiĉki znaĉajno na nivou 0.05.
Procenat gradjana koji smatraju djecu sa smetnjama u razvoju jednako vrijednim clanovima drustva povecao se za
18% u odnosu na period prije kampanje.

© 2011 Ipsos
• Ogromna većina graĎana (94%) smatra da drţava i društvo treba da učine sve što je u njihovoj moći da obezbijede jednake
mogućnosti za djecu sa smetnjama u razvoju.

• Da pomoć društva i drţave ne moţe znaĉajno da pomogne djeci sa teškoćama smatra 22% graĊana Crne Gore što
je ĉak za 14% manje nego u periodu prije kampanje „Govorimo o mogućnostima“. 29

Drţava i društvo bi trebalo da učine sve što je u njihovoj moći, kako
bi obezbijedili jednake mogućnosti i šanse za djecu sa smetnjama u
razvoju, bez obzira na troškove.


Avgust 2010 4 92

Decembar 2010 1 95

Novembar 2011 2 94

© 2011 Ipsos
30

Djeca sa smetnjama u razvoju su jednako vrijedni članovi društva
kao i svi ostali građani.



Avgust 2010 11 74

Decembar 2010 4 84

Novembar 2011 1 92

© 2011 Ipsos
31

Drţava i društvo nijesu u mogućnosti da značajno pomognu djeci sa
smetnjama u razvoju, ma koliko se trudili i ulagali novca.



Avgust 2010 47 36

Decembar 2010 63 22

Novembar 2011 61 22

© 2011 Ipsos
32

Koja od sledeće dvije tvrdnje je bliţa Vašim stavovima?
% Dijete sa smetnjama u razvoju bi prevashodno trebalo da se prilagoĊava ţivotu u društvu, uz
pomoć porodice i okoline
% Društvo i sredina u kojoj dijete ţivi bi prevashodno trebalo da se prilagoĊavaju djetetu sa
smetnjama u razvoju, uvaţavajući sve njihove sprecifiĉnosti

Avgust 2010 28 72

Decembar 2010 40 59

© 2011 Ipsos
Novembar 2011 36 63

33

Koja od sledećih tvrdnji je bliţa Vašim
stavovima?

% Pruţanjem struĉne pomoći i posebnim odnosom društva i institucija, moguće je dijete sa smetnjama u
razvoju U POTPUNOSTI osposobiti za ţivot u društvu

% Pruţanjem struĉne pomoći i posebnim odnosom društva i institucija, moguće je dijete sa smetnjama u
razvoju DONEKLE osposobiti za ţivot u društvu

% Bez obzira na struĉnu pomoć i poseban odnos drţave i društva, nije moguće uĉiniti NIKAKAV IOLE
ZNAĈAJAN NAPREDAK kada je rijeĉ o osposobljavanju djece sa smetnjama u razvoju za ţivot u društvu.

Avgust 2010 15 80 5

Decembar 2010 21 71 7

© 2011 Ipsos
Novembar 2011 18 78 3

34

Stav prema inkluzivnom obrazovanju
Crna Gora trenutno ima mnogo većih problema i mnogo vaţnijih pitanja
nego što je prilagoĎavanje redovnih škola potrebama djece sa smetnjama
u razvoju, kreiranje novih obrazovnih programa i obučavanje nastavnika 53 20
koji bi radili sa tom djecom.
PohaĎanje nastave u redovnim školama djece sa smetnjama u razvoju
dovodi do toga da nastavnici njima posvećuju previše paţnje, pa druga
djeca ostaju pomalo uskraćena.
26 34
Za razvoj djece sa smetnjama u razvoju mnogo je bolje da pohaĎaju
specijalizovane ustanove za obrazovanje nego da idu u redovne škole. 19 42
Uključivanje djece sa smetnjama u razvoju u redovne škole doprinijelo bi
boljem razumijevanju ove djece od strane svojih vršnjaka. 7 65
Dobro je da djeca sa smetnjama u razvoju pohaĎaju redovne škole, jer se
na taj način razvijaju i društvene vještine i tolerancija druge djece. 10 66
pozitivno utiče na njihov razvoj 12 66
I kad djeca sa posebnim potrebama proĎu kroz svoje obrazovanje, imaju
9 67

© 2011 Ipsos
manje šanse da se zaposle nego ostali graĎani istog nivoa obrazovanja.

Škole u Crnoj Gori nijesu graĎene tako da budu dostupne djeci sa
smetnjama u razvoju, pa bi arhitektonsko prilagoĎavanje ustanova
potrebama ove djece trebalo da bude jedan od vaţnijih zadataka drţave i 4 68
društva.
35

Ocijenite stepen slaganja sa svakom od pročitanih
tvrdnji? – Slaţem se ( 4 + 5 )

Škole u Crnoj Gori nijesu graĎene tako da budu dostupne djeci sa smetnjama 74%
u razvoju, pa bi arhitektonsko prilagoĎavanje ustanova potrebama ove djece 80%
trebalo da bude jedan od vaţnijih zadataka drţave i društva. 68%

66%
66%
boljem razumijevanju ove djece od strane svojih vršnjaka.
65%

64%
69%
67%

59%
Dobro je da djeca sa smetnjama u razvoju pohaĎaju redovne škole, jer se na
64%
taj način razvijaju i društvene vještine i tolerancija druge djece.
66%

57%
64%
pozitivno utiče na njihov razvoj.
66%

50%
45%
specijalizovane ustanove za obrazovanje nego da idu u redovne škole.
42%

PohaĎanje nastave u redovnim školama djece sa smetnjama u razvoju dovodi 41%

© 2011 Ipsos
do toga da nastavnici njima posvećuju previše paţnje, pa druga djeca ostaju 41% Avgust 2010
pomalo uskraćena. 34%
Dec 2010
Crna Gora trenutno ima mnogo većih problema i mnogo vaţnijih pitanja nego 17%
što je prilagoĎavanje redovnih škola potrebama djece sa smetnjama u razvoju,
20% Novembar 2011
kreiranje novih obrazovnih programa i obučavanje nastavnika koji bi radili sa
tom djecom. 20%
36

tvrdnji? – Ne slaţem se ( 1 + 2 )
Crna Gora trenutno ima mnogo većih problema i mnogo vaţnijih pitanja nego 63%
što je prilagoĎavanje redovnih škola potrebama djece sa smetnjama u razvoju,
64%
kreiranje novih obrazovnih programa i obučavanje nastavnika koji bi radili sa
tom djecom. 53%

PohaĎanje nastave u redovnim školama djece sa smetnjama u razvoju dovodi 24%
do toga da nastavnici njima posvećuju previše paţnje, pa druga djeca ostaju 24%
pomalo uskraćena. 26%

23%
27%
19%

18%
14%
pozitivno utiče na njihov razvoj.
12%

18%
Dobro je da djeca sa smetnjama u razvoju pohaĎaju redovne škole, jer se na
14%
taj način razvijaju i društvene vještine i tolerancija druge djece.
10%

12%
8%
9%

11%
Avgust 2010

© 2011 Ipsos
9%
boljem razumijevanju ove djece od strane svojih vršnjaka.
7%
Dec 2010
Škole u Crnoj Gori nijesu graĎene tako da budu dostupne djeci sa smetnjama 7%
u razvoju, pa bi arhitektonsko prilagoĎavanje ustanova potrebama ove djece 5% Novembar 2011
trebalo da bude jedan od vaţnijih zadataka drţave i društva. 4%
37

Ocijenite stepen slaganja sa svakom od pročitanih tvrdnji?

Prosječne ocjene; Baza: Ukupna ciljna populacija
Na skali od 1 do 5, pri ĉemu 1 znaĉi Uopšte se ne
slaţem a 5 U potpunosti se slaţem, ocijenite stepen
slaganja sa svakom od proĉitanih tvrdnji.
Škole u Crnoj Gori nijesu graĎene tako da budu dostupne djeci sa smetnjama u 3.9
razvoju, pa bi arhitektonsko prilagoĎavanje ustanova potrebama ove djece 4.0
trebalo da bude jedan od vaţnijih zadataka drţave i društva. 4.0

3.5
PohaĎanje nastave u redovnim školama djece sa smetnjama u razvoju pozitivno
3.7
utiče na njihov razvoj.
3.8

3.6
Dobro je da djeca sa smetnjama u razvoju pohaĎaju redovne škole, jer se na taj
3.7
način razvijaju i društvene vještine i tolerancija druge djece.
3.8

3.7
I kad djeca sa posebnim potrebama proĎu kroz svoje obrazovanje, imaju manje
3.7
šanse da se zaposle nego ostali graĎani istog nivoa obrazovanja.
3.9

3.7
Uključivanje djece sa smetnjama u razvoju u redovne škole doprinijelo bi boljem
3.7
razumijevanju ove djece od strane svojih vršnjaka.
3.7

3.4
3.3
3.4

PohaĎanje nastave u redovnim školama djece sa smetnjama u razvoju dovodi do 3.2
toga da nastavnici njima posvećuju previše paţnje, pa druga djeca ostaju pomalo 3.2

© 2011 Ipsos
uskraćena. 3.1
Crna Gora trenutno ima mnogo većih problema i mnogo vaţnijih pitanja nego što 2.4 Avgust 2010
je prilagoĎavanje redovnih škola potrebama djece sa smetnjama u razvoju,
2.4 Decembar 2010
kreiranje novih obrazovnih programa i obučavanje nastavnika koji bi radili sa tom
djecom. 2.4 Novembar 2011

38

Stav prema inkluzivnom
obrazovanju
GraĊani imaju pozitivnije stavove prema inkluziji nego što je to bio sluĉaj u periodu prije kampanje
“Govorimo o mogućnostima”

• U odnosu na prethodni krug istraţivanja procenat graĊana koji smatraju da su djeca sa
smetnjama u razvoju jednako vrijedni ĉlanovi društva kao i svi ostali graĊani je
porastao za 8%, što je statistiĉki znaĉajno na nivou 0.05. Procenat gradjana koji
smatraju djecu sa smetnjama u razvoju jednako vrijednim clanovima drustva povecao
se za 18% u odnosu na period prije kampanje.

• TakoĊe, procenat graĊana koji smatraju da je pruţanjem struĉne pomoći i posebnim
odnosom društva i institucija, moguće je dijete sa smetnjama u razvoju DONEKLE
osposobiti za ţivot u društvu porastao je za 7%, što je statistiĉki znaĉajno na nivou
0.05.

Ako ove rezultate posmatramo kroz prosječne ocjene moţemo zaključiti da je u odnosu na prethodni krug
istraţivanja porastao stepen slaganja sa sledećim tvrdnjama:

• PohaĊanje nastave u redovnim školama djece sa smetnjama u razvoju pozitivno utiĉe
na njihov razvoj.

© 2011 Ipsos
• Dobro je da djeca sa smetnjama u razvoju pohaĊaju redovne škole, jer se na taj naĉin
razvijaju i društvene vještine i tolerancija druge djece.

• I kad djeca sa posebnim potrebama proĊu kroz svoje obrazovanje, imaju manje šanse39
da se zaposle nego ostali graĊani istog nivoa obrazovanja.


U porodicama u kojima odrasta dijete sa smetnjama u razvoju, druga
djeca obično bivaju zapostavljena. 28 33
Za djecu sa smetnjama u razvoju bolje je da borave u specijalizovanim
ustanovama nego da ţive u svojim porodicama, jer se tamo nalaze
stručnjaci koji su posebno obučeni za rad sa njima
38 35
Roditelji djece sa smetnjama u razvoju često zauzimaju previše
zaštitnički stav prema svom djetetu, što dovodi do izolacije djeteta od
druge djece.
11 53
Ako je dijete sa smetnjama u razvoju ostalo bez roditeljskog staranja, bolje
je smestiti ga u hraniteljsku porodicu nego u dom. 15 53
Ţao mi je porodica u kojima ţivi dijete sa smetnjama u razvoju, jer su
ţrtve nesrećnog slučaja. 20 53
Roditelji koji podiţu djecu sa smetnjama u razvoju obično u potpunosti
moraju da mu podrede ţivot. 10 66
Druga djeca, koja odrastaju u porodici sa djecom sa smetnjama u
4 77

© 2011 Ipsos
razvoju, nauče da budu paţljivija i tolerantnija.

Od porodice djeteta sa smetnjama u razvoju se ne moţe očekivati da sve
izazove prebrodi sama, neophodna im je podrška šireg društva 4 84
40


Prosječne ocjene; Baza: Ukupna ciljna populacija
Na skali od 1 do 5, pri ĉemu 1 znaĉi Uopšte se ne
slaţem a 5 U potpunosti se slaţem, ocijenite stepen
slaganja sa svakom od proĉitanih tvrdnji.
Za djecu sa smetnjama u razvoju bolje je da borave u specijalizovanim 3.3
ustanovama nego da ţive u svojim porodicama, jer se tamo nalaze 3.0
stručnjaci koji su posebno obučeni za rad sa njima. 3.0

3.9
Druga djeca, koja odrastaju u porodici sa djecom sa smetnjama u razvoju,
nauče da budu paţljivija i tolerantnija.
4.0
3.9

3.9
Roditelji koji podiţu djecu sa smetnjama u razvoju obično u potpunosti
moraju da mu podrede ţivot.
3.8
3.7

3.5
Ako je dijete sa smetnjama u razvoju ostalo bez roditeljskog staranja, bolje
je smestiti ga u hraniteljsku porodicu nego u dom.
3.5
3.5

4.0
Ţao mi je porodica u kojima ţivi dijete sa smetnjama u razvoju, jer su ţrtve
nesrećnog slučaja.
3.7
3.5

4.1
Od porodice djeteta sa smetnjama u razvoju se ne moţe očekivati da sve
izazove prebrodi sama, neophodna im je podrška šireg društva
4.1
4.1

3.3

© 2011 Ipsos
Avgust 2010
djeca obično bivaju zapostavljena.
3.1 Decembar 2010
3.1 Novembar 2011

3.7
Roditelji djece sa smetnjama u razvoju često zauzimaju previše zaštitnički
stav prema svom djetetu, što dovodi do izolacije djeteta od druge djece.
3.5
3.5
41

tvrdnji? – Slaţem se ( 4 + 5 )

Od porodice djeteta sa smetnjama u razvoju se ne moţe 84%
očekivati da sve izazove prebrodi sama, neophodna im je 85%
podrška šireg društva 84%

80%
Druga djeca, koja odrastaju u porodici sa djecom sa smetnjama
84%
u razvoju, nauče da budu paţljivija i tolerantnija.
77%

77%
Roditelji koji podiţu djecu sa smetnjama u razvoju obično u
73%
potpunosti moraju da mu podrede ţivot.
66%

76%
Ţao mi je porodica u kojima ţivi dijete sa smetnjama u razvoju, jer
68%
su ţrtve nesrećnog slučaja.
53%

Roditelji djece sa smetnjama u razvoju često zauzimaju previše 62%
zaštitnički stav prema svom djetetu, što dovodi do izolacije 59%
djeteta od druge djece. 53%

51%
Ako je dijete sa smetnjama u razvoju ostalo bez roditeljskog
52%
staranja, bolje je smestiti ga u hraniteljsku porodicu nego u dom.
53%
Za djecu sa smetnjama u razvoju bolje je da borave u 46%
specijalizovanim ustanovama nego da ţive u svojim porodicama, Avg 2010
40%
jer se tamo nalaze stručnjaci koji su posebno obučeni za rad sa

© 2011 Ipsos
njima. 35%
Dec 2010
43%
U porodicama u kojima odrasta dijete sa smetnjama u razvoju, Novembar 2011
40%
druga djeca obično bivaju zapostavljena.
33%

42

tvrdnji? – Ne slaţem se ( 1 + 2 )

Za djecu sa smetnjama u razvoju bolje je da borave u 29%
specijalizovanim ustanovama nego da ţive u svojim porodicama, jer 34%
se tamo nalaze stručnjaci koji su posebno obučeni za rad sa njima. 38%

22%
31%
djeca obično bivaju zapostavljena.
28%

18%
Ako je dijete sa smetnjama u razvoju ostalo bez roditeljskog
14%
staranja, bolje je smestiti ga u hraniteljsku porodicu nego u dom.
15%

Roditelji djece sa smetnjama u razvoju često zauzimaju previše 12%
zaštitnički stav prema svom djetetu, što dovodi do izolacije djeteta 14%
od druge djece. 11%

7%
Ţao mi je porodica u kojima ţivi dijete sa smetnjama u razvoju, jer su
14%
ţrtve nesrećnog slučaja.
20%

Od porodice djeteta sa smetnjama u razvoju se ne moţe očekivati 6%
da sve izazove prebrodi sama, neophodna im je podrška šireg 3%
društva 4%
Avgust 2010
6%
Roditelji koji podiţu djecu sa smetnjama u razvoju obièno u
7% Decembar 2010

© 2011 Ipsos
potpunosti moraju da mu podrede ţivot.
10%

5% Novembar 2011
Druga djeca, koja odrastaju u porodici sa djecom sa smetnjama u
4%
razvoju, nauče da budu paţljivija i tolerantnija.
4%

43

PORODICA I DJECA SA
SMETNJAMA U RAZVOJU
•Mišljenja o tome da li je za djecu sa smetnjama u razvoju bolje da borave u specijalizovanim
ustanovama ili da ţive u sopstvenim porodicama su i dalje podijeljena – znaĉajno je da
institucionalizaciju podrţava 11% graĊana manje nego u periodu koji je prethodio
kampanji “Govorimo o mogućnostima”(5% manje nego u prethodnom krugu ). TakoĎe, za
10% se smanjio procenat graĎana koji se slaţu sa trvdnjom da su druga djeca obično
zapostavljena u porodicama u kojima odrasta dijete sa smetnjama u razvoju (7% u odnosu na
prethodni krug).

•Većina (84%) smatra da je porodicama u kojima ţivi dijete sa smetnjama u razvoju neophodna
podrška šireg društva. Ako detaljnije ispitamo percepciju ovih porodica, vidjećemo da dvije
trećine graĎana takoĎe smatra da roditelji ove djece obično u potpunosti moraju da im podrede
ţivot a svaki drugi da roditelji ove djece često zauzimaju previše zaštitnički stav, što vodi većoj
izolaciji djeteta.

Ako ove rezultate posmatramo kroz prosječne ocjene moţemo zaključiti da je u odnosu na
prethodni krug istraţivanja značajno opao stepen slaganja sa sledećim tvrdnjama:

© 2011 Ipsos
•Roditelji koji podiţu djecu sa smetnjama u razvoju obično u potpunosti moraju da mu podrede
ţivot.
•Ţao mi je porodica u kojima ţivi dijete sa smetnjama u razvoju, jer su ţrtve nesrećnog slučaja. (

44

Po vašem mišljenju da li bi drţava trebala da pruţi finansijsku
pomoć porodicama sa djecom sa smetnjama u razvoju?

% Da % Ne

Avgust 2010 97 1

Decembar 2010 89 4

Novembar 2011 93 2

© 2011 Ipsos
45

Inkluzija djece sa smetnjama u razvoju

Inkluzija djece sa smetnjama u razvoju

Recommended

Recommended

More Related Content

More from UNICEF Europe & Central Asia

More from UNICEF Europe & Central Asia (20)

Inkluzija djece sa smetnjama u razvoju