Ligjërata 5
MOTIVIMI
Ligjërues Mustafë Hasani

2
Kuptimi i Motivimit
Motivi ndikon në bazën e arsyes për lëvizje gjegjësisht veprim si dhe në
arsyen e sjelljeve njerëzore. Një Motiv është një arsye e lëvizjes -
ndryshimit të sjelljeve të njeriut, një arsye për të bërë ose për të arrit
diçka.
Pra “Motivi është një forcë apo energji e mbrendëshme, një nxitës, ose
shtysë që vë në lëvizje individin dhe e orienton në realizimin e qëllimeve
të caktuara apo në plotësimin e ndonjë nevoje.

3
Motivimi është proces në të cilën i punësuari vë në lëvizje
dhe i orienton sielljet e tija drejt një caku të definuar më parë.
Shkaku kryesor i një siellje të caktuar është tensioni
(tendosja). Ajo i detyron njerëzit që t’i definojnë gjendjet e
ardhshme të dëshiruara të cilat besojnë se do t’i zvogëlojnë
tensionet e tyre ekzistuese.
Është gabim të mendohet se të gjithë të punësuarit kanë të
njëjtin motiv, dhe bëjnë veprime që arsyetohen me motive të
njëjta.

4
Procesi i motivimit
Procesi i motivimit si proces i kënaqjes së nevojave individuale
të punësuarve përbëhet nga këto veprime:
Mospërmbushja ( nevoja per pune)
→Tendosja (tensioni)
→Gjurmimi ( konkurset per pune )
→Aksioni ( intervista)
→Plotësimi i nevojave ( puna)
→Zvogëlimi i tendosjes.

5
...
Këto veprime të cekura më parë paraqesin një veprim
logjik, veprim i përcjellur me nevojat themelore të tyre.
Pra, hapi i parë
është identifikimi (njohja) e nevojave. Nevoja e pa plotësuar
lind tensione e cila shtyt aksionin (i shtyn njerëzit të gjurmojnë)
në drejtim të zgjedhjes së qëllimeve – nevojave të caktuara të
cilat kanë si rezultat zvogëlimin e tensioneve. Për të u liruar
nga tensionet punëtorët angazhohen maksimalisht në
përmbushjen e nevojave të tyre (të cilat edhe janë arsyet te
tensioneve
Koncepti i motivimit insiston që nevojat individuale të jenë
konzistente me qëllimin – cakun e ndërmarrjes.

7
Format e Motivimit
• Motivimi parësor,
me të cilat lind njeriu. Këto janë nevojat për të mbijetuar, si: uria, etja,
ajri (frymëmarrja), drita, temperaturat etj.
• Motivimi dytësor,
Këtu përfshihen: nevoja për siguri, nevoja për kontakte sociale, nevoja
për njohje etj.
• Motivimi I brendshem,
Veprimi që del nga ky motivim shërben për kënaqësinë personale.
Faktor ndikues janë: kureshtja, ndjenja e kënaqësisë dhe shprehja e
interesit.

8
...
• Motivimi jashtem,
përbëhet nga nxitësit për të mësuar gjegjësisht punuar, të cilët
kultivohen përmes tre elementeve: Shpërblimi, kontaktet sociale në
punë dhe mundësia për zhvillim të më tejshëm – ngritje profesionale si
dhe pozicionim më të mirë në punë. Rol vendimtarë këtu luajnë faktorët
e jashtëm: pushteti (që rrjedh nga mardhënia e punës), mirënjohja,
paga, shpërblimi etj. Pra këtu kemi të bëjmë me shpresën për sukses
dhe frikën nga dështimi.
• Motivimi i pa vetëdijshëm,
që shtyn në veprime që i bëjnë dëm njeriut. Këtu bëjnë pjesë: pirja e
duhanit, ushqimi i tepërt, kënaqësia e tepërt në alkool dhe konsumimi i
tepërt i tij, marrja e drogës, dëshira e pa kontrolluar për të blerë etj.
• Motivimii i vetëdijshëm,
lejon veprimet, të cilat njeriu i ka të çarta dhe me të cilat dëshiron të
arrij caqet e synuara.

Motivi
financiar
Motivi indirekt
financiar
Motivi social
Motivi
organizativ
Motivi nga
Vetë Puna
 Premitë Pushimi me
pagesë gjatë
shkollimit
Ofertat për
ngritje
profesionale
Mirënjohja
për rezultatet
në punë
Anëtarësimi
në grupe të
veçanta
Mbështetja
në raportet
sociale
Stili
kooperativ i
udhëheqjes
Madhësia e
ndërmarrjes
Organizimi i
ndërmarrjes
Selia e
ndërmarrjes
Kultura
Organizative
Orari I punës
Mundësitë
për zhvillim
Përmbajtja e
punës
Hapësira për
veprim
Llojllojshmëri
a e punës
Marrja e
përgjegjësisë
Zhvillimi I
mëtutjeshëm
Pavarësia

Ekzistojnë disa teori kryesore të motivimit
që I interesojnë SO:
 Teoria e hierarkisë së nevojave
 Teoria X dhe Y
 Teoria e motivimit higjienë
 Teoria e 3 nevojave
 Teoria e motivimit nëpërmjet objektivave
 Teoria e shpërblimit
 Teoria e barazisë,
 Etj…
Teoritë e motivimit…

11
Teoria e Masllovit (Teoria e
nevojave hierarkike)
1. Nevojat fiziologjike (ushqimi, uji, banimi, veshja dhe nevojat
tjera trupore).
2. Nevojat e sigurisë (siguria fizike dhe ajo emocionale)
3. Nevojat për te u shoqruar (kyçja e nevojës për të u rrethuar
nga persona te dashur)
4. Nevojat për respektim (faktorët e brendshëm të respektimit
( i vleresuar) dhe faktorët e jashtëm ( shperblime publike mirnjohje)
5. Nevoja për vetaktualizim (kyç nevojën për zhvillim dhe përparim
individual në bazë të potencialeve per te u be ai qe mund te behesh ).
Ndër teoritë më të njohura motivuese, gjithsesi është teoria e Masllovit
e cila niset nga hipoteza se tek çdo njeri si qenie e gjallë ekziston
hiearkia e nevojave e cila përbëhet nga pesë nevoja themelore. Ato
nevoja janë:

12
Vargu i nevojave sipas
Masllovit
Vargun e nevojave hierarkike Masllovi e ndan në dy grupe:
• nevojat e rendit më të ulët, në të cilën marrin pjesë
nevojat fiziologjike dhe nevoja të sigurisë;
• nevojat e rendit më të lartë në të cilat i ka radhitur
nevojat sociale, nevojat e respektimit dhe nevojat e
veteaktualizimit.
Teoria e Masllovit i shfrytëzon supozimet se së pari
plotësohen nevojat e nivelit-rendit më të ulët e më pastaj
ato të rendit më të lartë. Sipas Maslovit kur një nevojë
plotësohet atëherë pushon se ekzistuari interesi për të.
Gjatë jetës shpesh ndodhë që të ndërrohen nivelet e
nevojave dhe motivimeve për ato nevoja.

Piramida e nevojave
nga Masllov
Nevoja për veteaktualizim
(kyç nevojën për zhvillim dhe përparim
individual në bazë të potencialeve)
Nevojat për respektim
(kyç elementet – faktorët e brendshëm të respektimit
dhe faktorët e jashtëm)
Nevojat për dashuri
(kyçja e nevojës për të dashur)
Nevojat e sigurisë (siguria fizike dhe
ajo emocionale)
Nevojat fiziologjike (ushqimi, uji, banimi, veshja
dhe nevojat tjera trupore).
nevojaterendit
mëtëulët
nevojaterenditmë
tëlartë

14
Nevoja per
aktualizim
Nevojat
për
vlerësim
Nevojat
siciale
Nevojat për
siguri
Nevojat
fiziologjike
Pushteti
Ndikimi
Kompetencat
profesionale
Komunikimi
me
bashkëpunëtor
Siguria në
vendin e
punës
Paga e
mjaftueshme
Realizimi i
planeve
individuale
Statusi Puna ekipore Mbrojtja
ligjore nga
largimi nga
puna
Vendi i
shëndosh i
punës
Informimi Kujdesi i
ndërmarrjes
për pleqëri
Sigurimi
egzistencial
Zhvillimi
profesional

16
Teoria X në esencë (në bërthamën e saj) ka qëndrim
negativë ndaj njerëzve dhe bazohet në këto supozime:
– Të inkuadruarit nuk dëshirojnë të punojnë dhe sa
herë që është e mundur ata do të eskivojnë punën.
– Meqenëse ata (punëtoret) nuk e duan punën ata
duhet me i detyruar me punuar, me i kontrolluar dhe
me i kërcënuar me dënime dhe largim nga puna.
– Të inkuadruarit ikin nga përgjegjësia dhe kërkojnë
udhëzime konkrete për punë nga udhëheqësit e tyre.
– Shumica e të punësuarve kanë pak ambicie dhe në
vend të parë venë sigurinë në punë para të gjitha
nevojave tjera.
Teoria X dhe Y
(Douglas McGretor )

17
Teoria Y
E kundërta e Teorisë X është Teoria Y e cila sugjeron
katër supozime për sielljet e njerëzve në organizata:
• Të punësuarit punën e shikojnë si nevojë natyrore,
njësojë si pushimin ose zbavitjen.
• Njerëzit janë të përkushtuar për punë dhe për fitimin e
aftësive punuese.
• Njerëzit janë të gatshëm që t’i pranojnë përgjegjësitë
• Njerëzit janë të aftë për vendimmarrje dhe kjo nuk
duhet të jetë privilegje vetëm e ekipit menaxhues.

Faktorët higjienë: Prezenca e disa faktorëve në organizatë është e
natyrshme dhe prezenca e të njëjtëve nuk ndikon në motivimin.
Mirëpo, mungesa e tyre ndikon në demotivimin e punëtorëve.
Motivuesit: Në rastin e njëjtë janë disa faktorë, mungesa e të cilëve
nuk ndikon në pakënaqësi, por prezenca e tyre ka ndikim
motivues.

19
Teoria e arritjeve
(Teoria e Mek Klilendit)
Kjo teori nevojat i fokuson në tri lloje:
• nevojat për arritje
• nevojat për disponim fuqisë
• nevojat për ndërlidhje

20
Nevojat për arritje
Nevojat për arritje janë synime të çdo individi për një
arritje më të lartë dhe për një standard më të mirë jetësor.
Disa njerëz e kanë shumë të shprehur nevojën për
arritjen e sukseseve dhe dallimeve nga të tjerët, pra ata i
kryejnë punët me një entuziazëm dhe përgjegjësi të
posaçme për të vetmen arsye që të dallohen nga të
tjerët. Njerëzit me performanca të larta kanë edhe
kriterijume të larta individuale dhe profesionale.

21
Nevoja për disponim
të fuqisë
Kjo nevojë paraqitet si imperativë i ndikimit te njerëzit tjerë
në mënyrë që ata të sillen në mënyrën e duhur për ta jo
edhe të dëshiruar. Mek Klilendi e ka cekur se kjo është
shumë e nevojshme për menaxheret në organizatat e
madha, sepse kjo nevojë te organizatat e mëdha është
shumë më e kërkueshme dhe më e shprehur se sa nevoja
për arritje. Gjurmimet e bëra në këtë fushë kanë zbuluar se
menaxherët e suksesshëm kanë nivel të lartë të nevojës
për posedim të fuqisë dhe nivel të ultë të ndërlidhshmërisë.

22
Nevoja për ndërlidhje
Kjo nevojë paraqet dëshirën për afërsi dhe miqësi
ndërnjerëzore. Njerëzit që kanë një nevojë të këtillë ata
gjithmonë janë në kërkim te realizimit të sajë.
Për ta kjo nevojë është relaksim shpirtëror që sjell qetësi
dhe rehati në shpirtin e tyre. Kjo nevojë është tejet
interpersonale.
Ata gjithmonë mendojnë për të tjerët dhe janë në kërkime
permanente për shpirta te njëjtë si ata.

Shihe shembullin ne vazhdim : Blerina paguhet
më shumë se Joni

PABARAZIA
Blerina paguhet
më shumë se Joni
Joni paguhet më
pak se Blerina
Te ardhurat e Jonit
(€800/muaj)
Harxhimet e Jonit
(40 orë/javë)
Të ardhurat e Blerines
(€1,000/muaj)
Harxhimet e Blerines
(40 orë/javë)
BARAZIA
Të ardhurat e Blerines
(€1,000/muaj)
Harxhimet e Blerines
(40 orë/javë)
Blerina paguhet njëjtë
sikurse Joni
Te ardhurat e Jonit
(€1,000/muaj)
Harxhimet e Jonit
(40 orë/javë)
Joni paguhet njëjtë
sikurse Blerina

25
Teoria e barabarsisë
(Teoria e Adamsit)
Kjo teori cek rëndësinë e përcepcionit individual për
barazinë ose mos barazinë në këmbimet sociale dhe
tregon për sielljet e mundshme të individëve në rastet kur
në këmbim ekziston jo barazia.
Sipas Adamsit jo barazia ekziston sa herë që individi
percepton raportin në mes te deponimeve dhe rezultatit kur
ai nuk është i barabartë sikurse deponimi i të tjerëve me të
cilët duhet krahasuar.

26
...
Sipas Adams Smitit, deponimet-angazhimet kanë të bëjnë me
arsimimin, inteligjencën, përvojën, aftësimin, shkathtësinë,
pozicionin hierarkik, gjininë, përkatësisë etnike, statusit social
dhe angazhimit individual në vendin e punës.
Rezultatet janë të gjitha ato vlera të cilat i merr i inkuadruari si
kundërshpërblim për angazhimin e tij. Këto rezultate munden
me pas vlerën më të vogël, të barabartë ose më të madhe se
sa angazhimi, në rast të krahasimit me dikend tjetër.
Për ekipin menaxhues është shumë interesant aplikimi i
teorisë së barazisë në kuptimin e pritjes së perceptuar të
inkuadrit në mes angazhimit-deponimit dhe rezultatit-dhuratës
së pritur për atë angazhim.

27
...
Adamsi tregoj se cilat janë reaksionet e mundshme të
inkuadruarve kur gjinden në situatën e jobarazisë:
– Se do të ndërrojë angazhimin (më shumë ose me
pak) varësishtë nga ajo se a është i mbivlerësuar
ose i nënvlerësuar.
– Se do t’i ndërrojë rezultatet (të i rritë ose të i
zvogëlojë) varësishtë se a e ndien veten të
nënvlerësuar ose të mbivlerësuar.
– Me vetëdije e ndërron percepcionin për angazhimin
e vet varësishtë nga rezultatet e treguara-arritura

28
...
– Do të ikë – del – nga raportet krahasuese – duke
e ndërruar vendin e punës ose duke e u larguar
tërësisht nga puna.
– Në mënyrë tjetër përcakton përcepcionet e
angazhimit e personit me të cilin krahasohet, apo
edhe të tentojë të dal nga raporti i krahasimit duke
u larguar nga vendi i punës ose nga organizata.
– Duke e ndërruar objektin e krahasimit
respektivisht personin me të cilin ai krahasohet,
por vetëm në ato raste kur ai dhe personi
krahasues janë lëndë e krahasimit me personin e
tretë.

30
Teoria e motivimit nga
Victor H. Vroom
Eshtë një formulim matematikor i përbërë nga tri variabla:
 Pritja (E)
 Valenca (V), dhe
 Instrumentaliteti (I),

31
...
Ky model matematikor i Vroom, le për të ditur se përpjekja e
individit (bashkëpunëtorit) për arritjen e caqeve, mund të
paraqitet si një funksion i E (pritjeve) dhe V (valencës).
Angazhimi = Valenca e rezultateve x Pritja
Motivimi =  (Valenca X Instrumentaliteti X Pritja)
M =  (V x I x E)

32
...
Punëtori
Do të jetë i motivuar, dhe ai do të arri rezultate të larta,
nëse vlerëson se ka gjasa të mëdha, qe angazhimet e
tija të sjellin shpien rezultate pune të larta
ose
Nëse ai shef gjasa të medha se rezultatet e mira të
punës e shpijnë në realizimin e synimeve personale
ose
Nëse rezultatet e arritura (pagesa) i vlerëson si
pozitive dhe atraktive.

34
...
Në literature hasim disa lloje të motiveve. Si rezultat i
nevojave dhe qëllimeve. Ato mund të përmblidhen si në
vijim:
• Pushteti.- Angazhimi për sukses, kontribim, udhëheqje
dhe ndikim.
• Pavarësia.- Angazhim /përpjekje/synim/ për liri,
vetëmjaftueshmëri dhe autarki.
• Kureshtja.- Angazhim për dije dhe për të vërtetën.
• Pranimi. – Angazhimi për pranim / akceptim/ social,
përkatësi dhe vlera personale pozitive.
• Rendi.- Angazhim për stabilitet, qartësi dhe organizim të
mirë.
• Ruajtja.- Angazhim për grumbullimin e të mirave
materiale dhe të pasurisë.
• Nderi.- Angazhim për lojalitet dhe për integritet moral
karakteristik.

35
...
• Idealizmi.- Angazhim për drejtësi sociale dhe Fer.
• Kontaktet shoqërore.- Angazhimi për shoqërim, miqësi
dhe humor.
• Familja.- Angazhimi për jetë familjare, e posaçërisht për
edukimin e fëmijëve të vetë.
• Statusi.- Angazhim për “qëndrueshmëri sociale”, për
pasuri, titull dhe vëmendje publike.
• Hakmarrja.- Angazhim për konkurrencë, luftë,
agresivitet dhe shpagim.
• Romantika.- Angazhim për një jetë erotike, seksualitet
dhe bukuri.
• Ushqimi.- Angazhim për ngrënie dhe ushqim.
• Aktiviteti fizik.- Angazhim për fitnes dhe lëvizje.
• Qetësia.- Angazhim për relaksim dhe siguri emocionale.

Punëtoret përjetojnë tre gjendje
psikologjike bazë