1. Projek Lendor
Lenda Biologji
Tema :Piramidat Ushqimore , Crregullimet E
Te Ushqyerit
Nentema : Ushqimi Luan Rolin Kryesor Per Te
Garantuar Shendetin
Klasa XI4
Punoi : Justin Dema

4.  Në bazën e priamidës gjejmë ushqimet që
duhet të konsumojmë më shpesh: drithrat
duhet duhet të preferohen krudo dhe një
dozë 3-4 porcione në ditë fruta dhe perime.
• 3-5 porcione në ditë perime dhe 2-3 fruta (
frutat me përmbajtje të lartë të sheqerit
duhet të konsumohen në sasi të pakët).
Këto ushqime janë të dobishme nëse
konsumohen në vaktet e ndërmjetëme. •
Produktet e qumshtit (1-2 herë në ditë) dhe
proteinat (dy herë në ditë), duhet të jenë
edhe me origjinë bimore.

5.  Për të përmisuar absorbimin e proteinave
duhet ti shoqëroni me karbohidrate. Për
shembull makarona dhe fasule, makarona
dhe oriz, oriz dhë bizele. Por këto pjata të
ashtuquajtura unike duhet ti shoqëroni
gjithmonë me perime për të mos çrregulluar
shumë marrjen e kalorive. • konsumoni 3
herë në javë peshkë, 2-3 herë në javë mish, 2
herë në javë, 3-4 herë në javë bishtajore.
•Në krye të piramidës gjejm sheqernat e
thjeshta, të cilat duhet të merren në sasi të
moderuar. Përsa i përket përdorimit të vajit,
këshillohet vaji i ullirit ekstra i virgjër.

6.  Nje faktor I rendesishem per te pasur shendet te mire
eshte te hash gjerat e duhura ne masen e duhur . E
nder ushqimet qe duhet te shmangim asnjehere jnae
edhe dritherat.Llojet kryesore jane gruri misri thek elbi
te cilat mund te konsumohen ne forma te ndryshme
.Si rregull dritherat jane nje klase shume e
rendesishme ne piramiden ushqimore mbase me te
rendesishmet. Ata jane te domosdoshem per te
siguruar energji dhe per te realizuar preceset jetesore
brenda organizmit tone.Per kete arsye jane te
perhapura ne mbare boten dhe eshte pothuajse e
paimagjinueshme te mendohet nje vkt pa te pakten
nje produkt drithri.

7.  "Perime" vjen nga vegetabilis Latine (animuar) dhe
nga vegetare (gjallëroj), i cili rrjedh nga vegetus
(aktiv), në lidhje me procesin e një fabrike në rritje.
Kjo nga ana tjetër rrjedh nga proto-indo-evropian *
bazë weg-ose * wog-, i cili është edhe burimi i pas
anglisht, ka kuptimin e "të bëhet (ose qëndrimit)
alert".
 Fjala "perime" është regjistruar të parë në anglisht në
shekullin e 14, , por aplikohet në ndonjë fabrikë. Fjala
është përdorur ende në shkencë me atë (p.sh. të
thotë, çështje perime, mbretëria bimore). Kuptimi i
"perimeve" si "centrali rritur për ushqim" nuk është
krijuar deri shekullin e 18-të.

8.  Perimet janë ngrënë në mënyra të ndryshme, si pjesë e
ushqime kryesore dhe si snacks. Përmbajtja ushqyese të
perimeve ndryshon në mënyrë të konsiderueshme, edhe
pse në përgjithësi ato përmbajnë proteina pak ose yndyrë,
dhe proporcione të ndryshme vitamina, provitamins,
minerale diete, fibër dhe karbohidratet. Perimet përmbajnë
një shumëllojshmëri e madhe e phytochemicals të tjera,
disa prej të cilave kanë qenë deklaruar të kenë prona
antioxidant, antibacterial, antifungal, antivirale dhe
anticarcinogenic.

Megjithatë, shpesh edhe perimet përmbajnë toksina dhe
antinutrients si-solanine α, α-chaconine [11], frenuesit e
enzimë (e cholinesterase, protease, amylase, etj), Cyanide
dhe prekursorëve Cyanide, acid oxalic, dhe më shumë.
[Redakto ] Në varësi të përqendrimit, komponimet e tillë
mund të reduktojë ngrënshmëri, vlerën ushqyese, dhe
përfitimet shëndetësore e perimeve dietik. Gatim dhe ose
përpunimit të tjera mund të jenë të nevojshme për të
eliminuar ose zvogëluar ato.


10.  Në botanikë, fruti është një vezore e pjekur bashkë
me farat apo lulet e saj. Në gatim, kur flitet për frutat si
ushqim, termi kryesisht i referohet vetëm atyre bimëve
frutore që janë të ëmbla dhe mishtore si për
shëmbull kumbulla, molla apo portokalli. Sidoqoftë
edhe zarzavate të tjera si bajamet apo gruri klasifikohen
si fruta të bimëve nga të cilat janë rritur. Pra në sferën
e kuzhinës, domatet, speci jeshil apo patatet nuk
konsiderohen fruta. Këto ama në syrin e një botanisti
janë fruta por ne i klasifikojmë si zarzavate.
Disa erëza janë fruta. Shumë rrallë, ka bimë që janë fruta
në kontekstin e kuzhinës, dhe nuk janë fruta në një
kontekst botanik. Sidoqoftë, nën rregullat e tregtisë
tëBashkimit Evropian një karotë specifikohet si frutë, kjo
ndoshta sepse frutat kanë një taksë më të lartë. Termi
frutë fallco disa herë i referohet një frute si fiku ose një
strukture bimore që i ngjan një frute por nuk e ka
prejardhjen nga një lule

11.  Rritja e pjesës më të madhe të frutave kërkon
kujdes të veçantë. Mungesa e njohurisë dhe
fertilizatorë të ndryshëm ndikojnë në prodhimin
përfundimtar të një peme. Në pak specie, në
mungesë të përkujdesjes dhe fertilizimit, fruti
mund të zhvillojë një proces të njohur si me
emrin partenokarpi. Këto lloj frutash janë pa farë.
 Fruta term ka kuptime të ndryshme të varur nga
konteksti, dhe termi nuk është sinonim për
përgatitjen e ushqimit dhe biologjisë. Frutat janë
mjetet me të cilat lulëzuan bimët
shpërndarjen fara, dhe prania e farës që tregon
se një strukturë është më i mundshëm një fryt,
megjithëse jo të gjithë fara vijnë nga fruta.

13.  Yndyra është një lëndë ushqyese që përmban më
shumë energji, në 100 gramë yndyrë ka dyfish më shumë
energji se sa në 100 gramë karbohidrate. Do me thënë që
njerëzit duhet të bëjnë kujdes që të mos të hanë shumë
yndyrna, sepse njeriu absorbon shumë energji shpejt dhe
prandaj rrezikon të bëhet i trashë. Mund të jetë e vështirë për
të parë sa yndyrë ka në një ushqim – vetëm kur
ka gjalpë, vaj ose margarinë, që janë pothuajse yndyrna të
pastra. Prandaj mund të flitet për dhjamë të fshehur, që është
ai dhjam që nuk mund të shihet direkt me sy (për shembull
është e vështirë të shikohet se sa dhjam ka në djathë që
mund të përmbaj nga 10 % deri në 80 % yndyrë). Prandaj
është mirë që të lexohet përbërja sa yndyrë ka
në produktin ushqyes përkatës.
 Ushqimi i përpunuar industrialisht nuk është më i keq se
ushqimi i gatuar në shtëpi, por duhet pasur parasysh që
dhjami është më i lirë se mishi dhe prandaj për prodhuesit
është me interes që të shkëmbejnë pjesë të mishit me dhjam.

14.  Nuk është shumë e shëndetshme që të hash shumë
yndyrë. Midis të tjerave është shumë e
pashëndetshme për enët e gjakut në trup
të ekspozohen nga shumë yndyra, sepse yndyra
mund të grumbullohet në muret e enëve të gjakut
dhe në këtë mënyrë rritet rreziku për bllokimin e
enëve të gjakut, prej të cilave njeriu mund të vdesë.
Ndër të tjerash sasia e madhe e yndyrës në ushqim
bën që njeriu të peshojë shumë. Njeriu është
mbipeshë kur merr më shumë energji, sesa ka
nevojë, sepse trupi e grumbullon këtë
energjiekstra në formë dhjami rreth barkut ose vende
të tjera në trup.

17.  Qumështi është prodhim i lëngëshëm i pa
tejdukshëm me ngjyrë të bardhë që prodhohet nga
gjëndrrat qumshtore të femrave gjitare (tek njerëzit e
kafshët).Ne perberjen e tij gjenden vitaminat A B C E
Gjendrrat gjitare janë posaçërisht të specializuara
për taitjen e qumështit. Aftësia e prodhimit të
qumështit nga ana e femrave gjitare është
karakteristika kyçe që i bën të dallohen.
Komponentët e qumështit të pa përpunuar janë të
ndryshme varësisht nga lloji i gjitarit, gjithashtu
qumështi ndryshon në përbërje edh brenda llojit
varësisht nga raca ose kushtet tjera, por në tëgjitha
rastet përmban sasi të konsiderueshme të yndyrës së
ngopur, proteinave, kalciumitsi dhe vitaminës C. Për
fat të keq gjat ngrohjes së qumështit vitamina C
shkatërrohet.

18.  Njerëzi si dhe gjitarët tjerë mund të ushqehen
me qumësht nëne gjat fëmijërisë së tyre. Disa
gjitarë humbasin aftësinë e prodhimit të
qumështit edhe për shkak të mos largimit të
tijë nga gjinjtë.
 Disa kafshë prodhojnë qumësht edhe pas
kohës së caktuar të ushqimit të të voglit
kështu që njerëzit i shfrytëzojnë këto gjitarë
për mbledhjen e qumështit dhe përdorimin e
tijë për prodhimin e ushqimeve të dryshme.
 Dieta me qumesht ul nivelin e kolesterolit ne
gjak forcon kockat sistemin nervor normalizon
funksionimin e zorreve she permireson mikro-
floren.Gjithashtu kjo diete permireson
gjendjen e lekures madje ndihmon edhe ne
largimin e akneve .

19.  Mishi eshte nje produkt ushqimor shume I
rendesishem per organizmin tone. Ky ushqim
asimilohet lehte dhe ne permbajtje te tij
gjejme proteina lende minerale aminoacide
si dhe vitaminat te cilat ndihmojne ne
prodhimin e energjise.

20.  Mishi ka qenë ndër shekuj një nga ushqimet më të çmuara për
njeriun. Vaktet pa mish janë konsideruar të varfra dhe të
pamjaftueshme. Kohë më parë, të gjeje mish ishte shumë e
vështirë, pavarësisht se ai që gjendej ishte mjaft cilësor.
 Por sot mishi i kuq është një burim antibiotikesh dhe hormonesh të
përdorura në trajtimin e kafshës gjatë rritjes së saj. Sot mishi mund
të gjendet me shumicë, dhe pikërisht konsumi i tepërt i tij e ka
kthyer atë në një nga produktet me të rrezikshme për shëndetin.
 Konsumi i përditshëm i mishit të kuq, sot ndikon negativisht në
shëndetin kardiovaskular. Ai është i lidhur drejtpërdrejt me
shfaqjen e kancerit të zorrës së trashë. Mjekët dhe dietologët
shprehen se përdorimi i tepërt i mishit, ka rritur rezistencën ndaj
antibiotikeve duke na bërë më të dobët ndaj patogjeneve.
Prandaj dy këshillat që duhet të keni parasysh kur përdorni mishin
e kuq janë:
 - Mos konsumoni më shumë se 250 gram mish në muaj.
- Zgjidheni mishin të patrajtuar me hormone dhe antibiotikë.
Kërkoni mish të rritur me ushqime natyrale, kullota të gjelbërta
dhe jo hormone.

21.  Peshk quhet çdo kafshë ujore kurrizore që është e
mbuluar me luspa, dhe e pajisur me krahe cifte dhe
krahe teke. Shumica e peshqve janë me gjak te
ftohte.Peshqit janë të pasur në organet më të
madhe të ujit. Peshqit janë gjetur në lumenjte e
maleve të lartë si prsh peshqit e vegjel dhe në
thellësitë më të medha te oqeanit . Ushqimi i
përgatitur nga peshku është quajtur peshk,dhe
është një burim ushqimor i rëndësishëm per
njerzit.Komerciale dhe peshkatarë jetese "gjueti" e
tyre të peshkimit të egra ose "ferma" e tyre në
pellgje ose në kafaze në oqean

24.  Anoreksia nervore është një çrregullim i të ushqyerit
në të cilën personi bie shumë në peshë sepse e
kufizon të ngrënit. Ky problem vihet re më dendur te
gratë e reja dhe vajzat adoleshente se sa te
meshkujt. Shkaqet e anoreksisë nuk janë zbuluar
tërësisht, megjithatë ka të ngjarë që ato të jenë
sociale, psikologjike e fiziologjike.
 Psikologët thonë se konsumi i tepër i ushqimit ka një
njëanshmëri me alkoolin si dhe me pirjen e duhanit,
sepse sipas saj kjo është një shprehi e fituar gjatë
jetës së individit. Por zakonisht abuzimi i rritur i
ushqimit është një lloj prehje për njerëzit që gjenden
në situatat problemore. Thonë se disa njerëz duke
ikur nga problemi aktual, ata gjen mënyrën më të
lehtë të ngushëllimit të vetvetes.

25.  Manifestimet klinike te anoreksise nervoze
jane,pergjithesisht,shume te renda nder te cilat mund te
permendim edhe manifestimet e sistemit
endokrin.Amenorrea(çrregullime,nderprerja e ciklit
menstrual tek femrat)qe vjen nga reduktimi i sekretimit te
faktoreve te lirimit te gonadotropinave(si dhe reduktimi i
sekretimit te hormoneve LH e FSH). Manifestime te tjera me
te zakonshme ,te lidhura me me reduktimin e lirimit te
hormoneve te tiroides,jane edhe intolerimi ndaj te
fohtit,bradikardi(zvogelim i numrit te rrehjeve te zemres)dhe
modifikim te lekures. Lekura duket e thate dhe luspor(kur
fillon te rripet) dhe merr nje ngjyre ne te verdhe per shkak te
rritje se sasise se karotenit ne gjak. Densiteti i kockave
dobesohet sepse bie niveli i estogjeneve ,qe stimulon
osteoporozen((dobesim i kockave dhe si rrjedhim
frakturohen me shpejt)qe verifikohet me shume pas
menopauzes. Mund te manifestohen
anemi,linfopeni(zvogelim i numrit te linfociteve)dhe
ipoalbuminemi. Nje nder komplikimet me te rendesishme te
anoreksise nervoze është edhe rritja e rrezikut te aritmive te
zemres(çrregullim e i numrit te rrahjeve te zemres)qe mund
te shkaktojen vdekje te parakohshme,qe mund te jete
rrjedhoje zvogelimit te ioneve Ka+

26.  Crregullim i të ngrënit gjatë të cilit individi bie
jashtëzakonisht në peshë, për shkak të
kufizimeve që i ve vetë të ngrënit.
 Ushqimi i kufizuar
 Preokupimi me ushqime, kalori, reçet e kuzhinë,
pesha trupore etj.
 Mendimet posesive
 Perfeksionimi
 Sjelljet rituale
 Ushtrimet kompluzive
 Zhvillimi i dobët social
 Izolimi social

27.  Nga hulumtimet e bëra, shihet se në rastet e shumta janë të
përfshirë fëmija dhe adoleshentë, të cilët i bartin konflikteve
e të pazgjedhura familjare si dhe ngarkesat emocionale, si
fjala vjen, shtypja e ndjenjave që vjen nga hidhërimi në
prindërit e tyre, që do të ngushëllohen në çrregullimet e të
ushqyerit. Në këtë fushë janë të përfshirë fëmija si dhe
adoleshentët nga ato familje që mbretëron konfliktet e
pandërprera brenda familjes posaçërisht në mes çiftit
martesor, si dhe nga ato familje ku mbretëron tirania dhe ku
iu mohohet e drejta anëtarëve për t’i shprehur ndjenja e
brendshme, ku mungojnë ndjenjat e sinqerta si dhe nga ato
familje që keqpërdorin ngarkesat psikike, fizike dhe
emocionale. Shembull klasik janë fëmija e alkoolikëve, të
cilët do të bartin në rastet e shumta ndjenjat e alkoolikut siç
është faji dhe turpi. Fëmija nga babi ose nëna e alkoolikë
do ta kërkojnë fajin për alkoolizim e vetë. Gjithherë ata do
ta bindin veten, se prindërit e tyre janë të pa mundshëm, të
teje kërkues, që nuk kuptojnë, për këtë nuk është për t’u
habitur, se fëmija e tyre do ta kërkojnë daljen nga kjo
situatë në çrregullimet e të ushqyerit.

28.  Sepse një alkoolik nuk mund ta marrin përgjegjësinë mbi
vete, por ai këtë përgjegjësi do ta shpërndajnë anëtareve
të familjes. Ashtu të gjithë do të bëhen të varur nga alkooli.
Për shembull një fëmijë do ta fajësojë babin si dhe
turpërohen para të tjerëve, sepse babai i tyre pi. Ai do
tentojnë ta fshehin veprimin e babit, por e di se diçka me të
nuk është në rregull, po ashtu ia fshehin babit alkoolin për
mos t’i bie në dorë. Por nga ana tjetër frikohet se nuk di se si
do të reagojë babi duke e ndërlidhur me dhunë në familje.
Me një fjalë ai do të jetojë në një rreth të frikshëm dhe të
paparashikueshme, dhe kuptohet se i lenë gjurmët e
ndjenjave të një individit frustruam me kompleksin e
pavlefshme, të padashur dhe pa përkatësi. Kurse në
moshën e adoleshencës dalin edhe më tepër në sipërfaqe
ndjenjat e ndrydhura dhe fillon ta urrejë dhe t’a përjashtojë
prindërit, në disa raste edhe e braktis familjen. Fatkeqësisht
ata për arsyet të pamundur në familje do të strehohen në
boten e drogave, alkoolit, prostitucionit. Shpeshherë ju jepet
e vetmja zgjedhje, si ta gjejnë rrugën nga ky kaos, dhe ajo
shprehet tani në çrregullimet e të ushqyerit.

30.  Bulimia nervosa është një çregullim psikologjik i të
ngrënit, që karakterizohet me intervale të të ngrënit
të pakontrolluar të përcjellur me metoda joadekuate
për kontrollim të peshës (të vjellur). Brengosja e
tepruar për formën dhe peshën janë poashtu
karakteristika të bulimisë.
 Faza e kënaqësisë është intervali kur një individ ha
sasi shumë më të mëdha të ushqimit se shumica e
njerëzve në situate të ngjashme. Të ngrënit me
kënaqësi nuk është përgjigje ndaj urisë intenzive.
Zakonisht është rezultat i depresionit, stresit apo
çështjes së vetbesimit. Gjatë këtij intervali, individi
përjeton humbjen e kontrollit. Sidoçoftë ndjenja e
humbjes së kontrollit poashtu përcillet edhe me
intervale të shkurtëra të qetësisë.e cila shpesh
përcillet me neveri ndaj vetes.

31.  Njerëzit me bulimi mund të duken plotësisht normal.
Shumica prej tyre kanë peshë normale e disa mund
të kenë peshë të shtuar. Femrat me bulimia kanë
tendenca të arrijnë lartë. Shpesh është e vështirë të
përcaktohet se a vuan një person nga bulimia. Kjo
ngjet për shkak se të ngrënit e tepruar dhe vjellja
kryhen fshehurazi. Poashtu individët që vuajnë nga
bulimia shpesh e mohojnë gjendjen e tyre.. Ata që
vuajnë konzumojnë sasi të mëdha të ushqimit.
Nganjëherë gjer në 20,000 kalori përnjëherë. Artikujt
që i kënaqin janë zakonisht ato të etiketuara si
"artikuj qetësues" ëmbëlsirat, me vlerë të lartë
kalorike, apo ato të buta si akulloret, keku dhe tortat.
Individi mund t'i dorëzohet kënaqësisë kudo prej dy e
gjer më disa here në ditë.
 Nëse keni një anëtarë të familjes që ka çrregullim të
të ngrënit, një mjek apo këshillues mund t'ju ndihmojë
në betejë me ç'rregullimin e tyre.

32.  Gjer më tani nuk njihen shkaktarët e bulimisë.
Hulumtuesit besojnë se bulimia fillon me
mospëlqim të trupit dhe brengosje ekstreme
për madhësinë e trupit dhe peshën. Zakonisht
individët që vuajnë kanë vetbesim të ulët,
ndjenjë të pafuqisë dhe frikë se do të bëhen
të trashë.

33.  Si pasojë e bulimisë, zakonisht vjen deri
tek erodimi i zmaltit të dhëmbëve për
shkak të ekspozimit të përsëritur ndaj
përmbajtjes së acidit të stomakut. Pastaj
kaviteti dental dhe ndjeshmëria ndaj
ushqimit të ngrohtë apo të ftohtë. Të
ënjturit dhe dhimbjet në gjëndrat e
pështymës (nga të vjelluarit e përsëritur

34.  Bulimia më shumë i prek femrat. Rreth
10% të individëve të diagnostifikuar me
bulimi janë meshkuj ndërsa 10% të
individëve që vuajnë nga bulimia, do të
vdesin nga uria, sulmi në zemër,
komplikimet tjera mjekësore apo
vetvrasja.

36.  Obeziteti konsiderohet një situate jonormale,
ku ka depozitim te tepërt te yndyrës ne trup.
Kjo ndodhe nga marrja e tepert e ushqimit,
d.m.th te energjisë te tepërt. Për të vlerësuar
gjendjen ushqyese të trupit dhe te obezitetit,
përdorim Body Mass Index ( BMI )

37.  BMI = Pesha / Gjatesia2 ( Kgr/m2 ) Nje person
klasifikohet mbipeshe kur BMI eshte midis 25 –
30 ndersa si obez nese eshte ≥ 30. Per
shembull nje person qe eshte 97kg dhe gjatesi
1,76, ka BMI 31,3…eshte obez !
 Klasifikimi – BMI Klasifkimi i te rriturve ne baze
te BMI
 Nënpeshe (-18)
 Peshe normale (18,50 - 24,99)
 Mbipeshe (29,99 - 25,00)
 Obez (+30)

38.  Etiologjia e obezites eshte shumefaktor, por
shkaku themelor eshte ngrenja e
tepert...Obezita mund ti ndodhe te gjitheve.
Megjitheate disa grupe jane me shume ne
rrezik te behen te obez. Faktore te tjere qe
lidhen me obezen jane : Stresi, lodhja,
trishtimi
 Mosha
 Disa ilace
 Çrregullime hormonale
 Nderprerja e pirjes se duhanit ( kjo nuk do te
thote qe te pini duhanin, perkundrazi )
 Mbajta e kileve te teperta te shtatzanise
 Trashëgimia

39.  beziteti eshte nje situate shume renduese
per shendetin dhe eshte e lidhur me
shume semundje : Zemra ( infrakt ne
zemer ) Sistemi i eneve te gjakut (
tensioni i gjakut, athirosklirosis) Sistemi I
frymemarrjes ( syndrome kufizues, apnea
ne gjume ) Sistemi hepato-temth (
gure ne melci, dhjamth ne melci )
Hormone dhe funksionet metabolike (
diabet, kolisterol etj)
 Funksioni i veshkave Nyejt dhe muskujt
Lekure Rrezik kirurgjikale
Crregullime riprodhuese dhe funksione
seksuale

40.  E para duhet te vendosin me siguri qe duan te humbasi kilet, ti
nenshrohet nje seri analizave laboratike te gjakut ( p.sh kolisterol,
hormonale etj ) per te indetifikuar shkakun e obezites dhe pastaj ti
drejtohet nje dietologu i cili do pergatisi nje diete ne nevojat dhe
zakonet e pacientit Ndihme te madhe mund te ju ofrojne keto
rregulla – keshilla :
 Ndiqni nje diete me te gjitha grupet e ushqimeve e bazuar me
rekomandimet e dietes mesdhetare. Perjashtoni ushqime qe kane
shume yndyra dhe sheqer. Zgjidhni dhe perdorni produkte me pak
sheqer ( produkte light ). Pakesoni sheqerin e thjeshte, sheqerin ne
embelsirat, pijet me gaze, lengjet nektar. Sa me rralle ne dieten
tuaj aq me mire. Zgjidhni dhe perdorni qumesht dhe kose me pak
indyre 1,5 – 2 %
 Mos perdorni produkte me shume kripe per shembull : snack, arra
dhe bajame me kripe , sallamra dhe djathe te kriposura. Shume
kripe lidhet me tensionin e larte, me semundje zemre etj Perdorni 5
rracjone fruta dhe perime cdo dite te fresketa e te kohes. 1 rracjon
frute = 1 molle ose portokalle ose dardhe mesatare. 1 rracjon
perimesh = 1 flixhane nes kafeje domate ose kastravec etj
 Vaji kryesor per gatesen tuaj duhet te jete vaj ulliri. Mos perdorni
shume gjalpe dhe vajra te tjera. Konsmoni peshke 1-2 here ne jave
te cilet kane omega3 Perdorni «drithë» qe kane fibra. Drithë (
carbohydrates) me fibra jane makaronet, orizi, patate, pulse por te
gatuara me pake vaje Pakesoni konsumimin e alkoolit Te beni
stervitje cdo dite. 20- 30 min ecje ju ndihmon te keni nje peshe
ideale. Pini uje…shume uje 8 – 10 gota te pakten cdo dite.

41.  Me të drejtë është folur dhe shkruar në vite
madje vazhdon të flitet për rolin e aktivitetit fizik
në shëndetin fizik e mendor e në veçanti
parandalimin e obezitetit, po aq sa dhe të
matshme të asaj pune sensibilizuese e
vërtetojnë mbi 2000 fusha kalçeto (futboll në
fushë e me porta të vogla) dhe 8000 salla
fitnesi ku të rinjtë e të rejat me kulturë e respekt
për shëndetin jo vetëm që shkojnë me dëshirë,
por dhe me pagesë. Ky kontingjent përbën një
pjesë të shoqërisë sonë bile një përqindje të
vogël të saj. Ndërkohë që pjesa tjetër, ajo
antisportive e shoqërisë, për arsye të njohura
dhe të panjohura, përbejnë kontingjenti