SlideShare a Scribd company logo
1 of 67
.
10 en BERREKETAK
Mikrokosmosetik
makrokosmosera
ZOOMa
handituz eta txikituz
Bidai bat egingo dugu abiadura bizian hamarreko multiploen
saltoak emanez
Hasiko gara 100
, hau da, 1 metrorekin baliokideak baitira eta
handitzen joango gara 10rekin bidertuz; horrela, hurrenez
hurren, zera lortuko dugu: 101
(10 metro), 102
(10x10 = 100
metro, 103
(10x10x10 = 1.000 metro), 104
(10x10x10x10 =
10.000 metro), e.a. imagina dezakegun limiteraino, beti ere,
makrokosmoseruntz.
Ondoren hasierako puntura bueltatuko gara eta alderantzizko
bidaia hasiko dugu, txikitze aldera, 10rekin zatituz, zera loruz:
10-1
(0,1 metro), 10-2
(0,01 metro), 10-3
(0,001 metro)...
Oraingoan, berriz, mikrokosmoseruntz.
Bidaian unibertsoaren lege finkoak eta zer ikasi badugula
oraindik ikusiko dugu.
Bidaion !
Besoa
luzatuz osto
erramu bat
harrapatu
dezakegu
100
1 metro
Gure
bidaia
goruntz,
urrutiratuz,
hasiko
dugu eta
adarrak
ikusten
hasiko
gara.
101
10 metros
Distantzia
honetatik
zuhaitzak,
eraikinak eta
laku baten ertz
bat ikus
ditzakegu.
102
100 metro
1000m, hau, 1
km ko altueran
gaude...
Nahibadugu
parakaidasekin
saltoa egin
dezakegu.
103
1 km
Hiria ikus
dezakegu
baina
dagoeneko ez
dira etxeak
nabaritzen.
104
10 km
Altuera
honetatik
Florida,
Estatu
Batuetako
estadu guztia
ikus
dezakegu.
105
100 km
Irudikoa
satelite
batetik ikus
dezakeguna
da.
106
1.000 km
Dagoeneko
lurraren ipar
hemisferioa
dakusagu eta
hego
aldekoaren
zati bat, baita
ere.
107
10.000 km
Lurra, jada,
txikitzen
hasia da,
pilota txiki
bat da.
108
100.000 km
Elipse zuria
ilargiak
lurraren
inguruan
biratzean
segitzen
duen bidea
dugu.
109
Miloi bat km
Lurrak
eguzkiaren
inguruan
egiten duen
bidearen zati
bat urdinez
ikus
dezakegu,
dagoeneko.
1010
10 miloi km
1011
100 miloi km
Artizarra,
Lurra eta
Martitzeren
orbitak
eguzkiaren
inguruan.
Merkurio,
Artizarra, Lurra,
Martitze eta
Jupiterren
orbitak,
eguzkitik hasi
eta hurrenez
hurren.
1012
biloi bat km
Eguzki
sistema
guztia ikus
dezakegu
dagoeneko
eta
urrutiratzen
jarraitzen
dugu.
1013
10 biloi km
1014
100 biloi km
Eguzki sistema
bera ere
desargetzen
hasi da
unibertso
handiaren
baitan...
Gure
eguzkia,
erdian,
miloika
beste
izarren
artean
galtzen
hasten da.
1015
triloi bat km
Argiak urte
betean
aurreratzen
duen luzera
duzu
honako
hau... Eta
eguzkia?
Dagoeneko
desberdind
u ere ez da
egiten!
1016
1 argi urtea
Hemen
bakarrik
izarrak ikus
ditzakegu...
Infinitu izar
dirudite.
1017
10 argi urte
Izarrak eta
nebulosak,
besterik ez.
1018
100 argi urte
1019
1.000 argi urte
Distantzia
honetan izarrak
elkartu egiten
direla dirudi eta
esne itxura
hartzen hasiak
dira... Gure
galaxia iksten
hasiak gara,
Esne bidea,
alegia.
Esne
bidearen
barruko
gure bidaia
darrai..
1020
10.000
argi urte
Esne
bidearen,
gure
galaxiaren,
kanpo
aldera
ailegatu
gara.
1021
100.000
argi urte
Distantzia
itzela
honetatik
gure galaxia
osoa ikus
dezakegu
eta
inguruan
beste
zenbait
galaxia ere.
1022
Milloi bat
argi urte
Izugarrizko ditantzia
honetatik galaxiek
konglomeratu txikiak
ematen dute.
Oraindik gehiago
urrutiratu gintezke
baina gure bidaiaren
noranzkoa aldatu
egingo dugu eta
“etxeruntz” bueltatu
gara arin-arin.
1023
- 10 milloi argi urte
1022
1021
1020
1019
1018
1017
1016
1015
1014
1013
1012
1011
1010
109
108
Abiadura
mantsotuko
dugu gure
Lurra
berriro
ikusi ahal
izateko.
107
Gure eta
gure aurretik
bizi izan
diren
guztien
bizitza
guztiak
hementxe
gertatu dira
ba...
106
Hementxe
bizi gara ba:
lurraren
berdea eta
itsasoaren
urdinaren
tartean.
105
Oraintxe
konturatzen
gara zer gutxi
garen
unibertsoaren
osotasunean:
ezer gutxi
baino besterik
ez.
104
Orain,
berriro,
betiko
galdera
horiek
bururatzen
zaizkigu: nor
garen, nora
goazen eta
nodik
gatozen.
103
Eta hemendik
pentsa
dezakegu
zenbateko
eragina duten
gure ekintzek
lurran eta
bere
etorkizunean.
102
Ber 23
arte
joan
gara
eta
berriro
ber 2n
gaude.
101
Orain bidaia
alderantzizko
noranzkoare
kin egingo
dugu.
Hasierko
puntura,
ostoetara,
itzuli gara,
joan etorria
izan duen
bidaian.
100
10 cm etatik
osto baten
irudia ikusi eta
marraztu
dezakegu.
Distantzia
hauek dira gure
bizitza
arruntean maiz
erabiltzen
ditugunak
10-1
10 zentimetro
Distantzia
honetatik
ostoaren
osagai
diren
egiturak
ikus
ditzakegu.
10-2
zentimetro bat
Zelula
egiturak
agertzen
hasten
dira.
10-3
Milimetro bat
Zelulak argi
agertzen
hasten dira.
Euren
arteko
loturak ikus
daitezke.
10-4
100 mikra
Gure bidaia
zelula
barnera hasi
da,
dagoeneko.
10-5
10 mikra
Zelularen
nukleo
agerain
dugu, jada.
10-6
mikra bat
Unitatea aldatu
da tamainu
txikiagora
egokitzeko.
Orain
dakusagun
egiturak
kromosomak
dira,
dagoeneko
zelularen
nukleo
barnean.
10-7
1.000
Amgstron
Kromosoma
k osatzen
duten ADN
kateak ikus
ditzakegu
alboko irudi
honetan.
10-8
100 Amgstron
Kromosomen
egiturak ikas
ditzakegu
mundu
mikroskopiko
honetan.
10-9
10 Amgstron
Karbono atomoaren
elektroi hodeiak
agertzen
Mundu mikroskopiko
honek ez al du antza
hartzen hasi
makroskopikorekin?
10-10
1 Amgstron
Mundu minimo
honetan
atomoaren
eremuan
mugitzen diren
elektroiak ikus
ditzakegu.
10-11
10 pikometro
Hutsik
dago
nukleoa
eta
elktroien
orbiten
arteko
eremua.
10-12
Pikometro bat
Hain
eremu
txikian
atomoaren
nukleoa
ikusten
has
gaitezke.
10-13
100 Fentometro
Karbono
atomoaren
nukleoa,
hara,
hemen
pare-
parean!
10-14
10 Fentometro
Hemen
imaginazioa
da nagusi eta
horrelakoa
izan zitekeen
protoi baten
aurpegia.
10-15
Fentometro bat
“Quark”
partikulak...
Heemntxe dago
gaur egungo
zientziaren
limitea,
harutzako zer
dagoen ez
dakigu,
materiaren
mugan gaude.
10-16
100 Atometro
Aio pelaio !

More Related Content

More from Maite Urimare

GMAIL: OINARRIZKO TUTORIALA
GMAIL: OINARRIZKO TUTORIALAGMAIL: OINARRIZKO TUTORIALA
GMAIL: OINARRIZKO TUTORIALAMaite Urimare
 
Oinarrizko Informatika
Oinarrizko InformatikaOinarrizko Informatika
Oinarrizko InformatikaMaite Urimare
 
Probabilitateen banaketa1
Probabilitateen banaketa1Probabilitateen banaketa1
Probabilitateen banaketa1Maite Urimare
 
Banaketa normala teoria
Banaketa normala teoriaBanaketa normala teoria
Banaketa normala teoriaMaite Urimare
 
Banaketa binomiala teoria-
Banaketa binomiala teoria-Banaketa binomiala teoria-
Banaketa binomiala teoria-Maite Urimare
 
Asignaturas castellano
Asignaturas castellanoAsignaturas castellano
Asignaturas castellanoMaite Urimare
 
Modelo Tic.Ppt Febrero 2009
Modelo Tic.Ppt Febrero 2009Modelo Tic.Ppt Febrero 2009
Modelo Tic.Ppt Febrero 2009Maite Urimare
 
Ikt Eredua.Ppt Otsailak 2009
Ikt Eredua.Ppt Otsailak 2009Ikt Eredua.Ppt Otsailak 2009
Ikt Eredua.Ppt Otsailak 2009Maite Urimare
 

More from Maite Urimare (14)

GMAIL: OINARRIZKO TUTORIALA
GMAIL: OINARRIZKO TUTORIALAGMAIL: OINARRIZKO TUTORIALA
GMAIL: OINARRIZKO TUTORIALA
 
Oinarrizko Informatika
Oinarrizko InformatikaOinarrizko Informatika
Oinarrizko Informatika
 
Probabilitateen banaketa1
Probabilitateen banaketa1Probabilitateen banaketa1
Probabilitateen banaketa1
 
Banaketa normala teoria
Banaketa normala teoriaBanaketa normala teoria
Banaketa normala teoria
 
Banaketa binomiala teoria-
Banaketa binomiala teoria-Banaketa binomiala teoria-
Banaketa binomiala teoria-
 
Asignaturas castellano
Asignaturas castellanoAsignaturas castellano
Asignaturas castellano
 
Ikasgaiak euskaraz
Ikasgaiak euskarazIkasgaiak euskaraz
Ikasgaiak euskaraz
 
Despues de la eso
Despues de la esoDespues de la eso
Despues de la eso
 
Dbh eta gero.azkena
Dbh eta gero.azkenaDbh eta gero.azkena
Dbh eta gero.azkena
 
Web1.0tik web3.0ra
Web1.0tik web3.0raWeb1.0tik web3.0ra
Web1.0tik web3.0ra
 
Tutoriala Egokitua
Tutoriala EgokituaTutoriala Egokitua
Tutoriala Egokitua
 
Integral Mugagabea
Integral MugagabeaIntegral Mugagabea
Integral Mugagabea
 
Modelo Tic.Ppt Febrero 2009
Modelo Tic.Ppt Febrero 2009Modelo Tic.Ppt Febrero 2009
Modelo Tic.Ppt Febrero 2009
 
Ikt Eredua.Ppt Otsailak 2009
Ikt Eredua.Ppt Otsailak 2009Ikt Eredua.Ppt Otsailak 2009
Ikt Eredua.Ppt Otsailak 2009
 

Microtik makrokosmosera