UNIVERSITETI I PRISHTINËS
FAKULTETI I SHKENCAVE TË APLIKUARA TË
BIZNESIT
Tema: Projektimi Organizativ
Driton Sylqa

Teoritë e projektimit organizativ janë:
Teoria Klasike
Teoria Neoklasike dhe
Teoria Situacionale

Teoria Klasike
Përdorimi i kësaj forme të strukturimit organizativ mori përhapje
gjatë periudhës së industrializimit të perëndimit;
Shkencëtaret e shkollës klasike, si preokupim primar, social dhe
menaxherial patën përdorimin efikas të burimeve për të dhënë
maksimumin e prodhimit;
Paraqitja ideale e formës klasike të organizimit është organizimi
burokratik sipas modelit të sociologut Max Weber;
Sipas Weber-it, kjo formë është superiore ndaj çdo forme tjetër nga
pikëpamja e saktësisë, stabilitetit, nga rigoroziteti i disiplinës, si dhe
nga shkalla e besueshmërisë.
Weber-i identifikoi tre tipe të autoritetit:
 Autoriteti tradicional
 Autoriteti karizmatik
 Autoriteti racional – legjitim

Karakteristikat e formës burokratike
Në organizimin burokratik ekziston një ndarje e qartë e punës,
secila detyrë është e përcaktuar mirë, e kuptueshme dhe rutinë.
Ekziston një specializim funksional;
Sistemi i marrëdhënieve të autoritetit menaxher – vartës, ekziston
në formën e një hierarkie të përcaktuar qartë;
Çdo punonjës, në punën e tij udhëhiqet nga rregulla specifike,
politika dhe procedura të përcaktuara që më parë;
Emërtimi i njerëzve në pozita të ndryshme menaxheriale bazohet në
kompetencën teknike të tyre;
Nëpunësit e kompanisë nuk janë pronarë të saj;
Realizimi i favoreve ndaj njerëzve të veçantë minimizohet nëpërmjet
aplikimit rigoroz të politikave, rregullave dhe procedurave;
Disiplina në punë (puna shpërblehet, mos-puna ndëshkohet);
Rregullat, vendimet dhe veprimet janë të formuluara dhe të
dokumentuara me shkrim.

Forma Klasike – një strukturë e gjatë me
shumë shkallë
Një organizatë e këtij tipi me specializim të lartë të punëve, me
departamentizim funksional, me diapazon të ngushtë menaxhimi
dhe me autoritet të centralizuar, ka tendencë që të ketë një strukturë
të gjatë me shumë shkallë ose nivele;
Disavantazhet e kësaj forme janë:
 Komunikimi është i varfër dhe i ngadaltë për shkak të numrit relativisht
të madh të shkallëve nëpërmjet të cilave duhet të kalojë informacioni;
 Ka konfuzion dhe konflikt midis roleve;
 Nuk i lejon njerëzit të shfaqin iniciativën e tyre. Struktura organizative
është e ndërtuar në mënyrë të tillë që të kufizojë ndikimin subjektiv të
tyre;
 Adaptohet me vështirësi ndaj ndryshimeve teknologjike;
 Njerëzit, duke u specializuar më tepër se ç’duhet, mund te
përqendrohen më shumë tek mjetet sesa te përfundimet apo objektivat
që duhet të arrijnë

Parimet e formës klasike
Teoria klasike rekomandon aplikimin e disa parimeve bazë:
a - Ndarja e punës - Puna ndahet sa më shumë që të jetë e mundur
për të rritur efiçencën.
b - Uniteti i drejtimit – Punët duhet të grupohen sipas funksionit ose
sipas procesit. Punët e ngjashme duhet të përfshihen brenda të
njëjtit departament.
c- Centralizimi i autoritetit – Përgjegjësia për autoritetin e dhënë
përqendrohet në nivein e lartë të menaxhimit.
d – Autoriteti dhe përgjegjësia – Autoriteti dhe përgjegjësia janë në
masë të barabartë tek çdo pozitë menaxheriale.
e – Uniteti i komandës – Çdo vartës duhet të ketë një dhe vetëm një
epror.

Teoria neoklasike
Organizimi strukturor neoklasik, me decentralizim të autoritetit dhe me
kompleksitet e formalizëm të ulët, imponon diapazon të gjerë
menaxhimi, punë me nivel të ulët të specializimit të tyre dhe
departamente heterogjene;
Projektimi neoklasik i strukturës organizative bazohet në dy faktorë
përcaktues: njeriu dhe mjedisi.
NJERIU:
Roli i individit është i pazëvendësueshëm . Ky rol doli për herë të parë
ne dukje gjatë eksperimenteve të famshme të E.Mayo-s në uzinën e
Hawthornit në SH.B.A;
Njerëzit, në procesin e punës, shpesh nisen nga një motiv më i gjerë
sesa thjesht shpërblimi monetar;
Studimet mbështetën idenë se nevoja e njerëzve për autonomi,
kreativitet dhe vet-zhvillim të vazhdueshëm është në kontradiktë me
vendosjen e rregullave të ngurta të cilat dekurajojnë sjelljen novatore.

Teoria Neoklasike – Roli i Mjedisit
Kemi pohuar se shkencëtarët e shkollës klasike i kushtonin pak rëndësi studimit
të mjedisit, i cili ishte i qëndrueshëm dhe lehtë i parashikueshëm.
Zhvillimi i shoqërisë perëndimore, i shprehur në shpejtësinë e ndryshimit
teknologjik, të metodave të prodhimit, të mënyrës së komunikimit, etj, e bëri
nevojë urgjente adaptimin dhe fleksibilitetin e organizatave të biznesit ndaj
kushteve të reja të mjedisit;
Karakteritikat e strukturimit organizativ sipas modelit neoklasik:
 Theksi mbi rëndësinë e binomit njëri-mjedis
 Decentralizimi i autoritetit
 Diapazoni i gjerë i menaxhimit
 Departamentizimi miks
 Menaxhimin direktiv (jo-autoritar, por me pjesëmarrjen e punonjësve)
 Organizimi informal në masë të konsiderueshme
 Aplikimi i rrotacionit të punëve, zgjerimit të punëve dhe pasurimit të punës
Këto karakteristika sjellin një përdorim më të plotë të kapaciteteve humane e
teknike, si dhe aftësojnë organizatën që t’i përgjigjet shumë më shpejt
ndryshimit të kushteve dhe të teknologjisë.

TEORIA SITUACIONALE
Sipas teorisë situacionale ekzistojnë një sërë faktorësh, të cilët
kushtëzojnë projektimin konkret organizativ, ndër të cilët më të
rëndësishmë janë:
 Teknologjia
 Mjedisi dhe
 Zgjedhja trategjike
Sipas J.Woodward -it teknologjia ka këtë influencë:
 Sa më komplekse të jetë teknologjia, aq më i madh është ekipi menaxherial dhe
numri i shkallëve te menaxhimit;
 Diapazoni i menaxhimit vjen duke u rritur kur kalojmë nga prodhimi individual
drejt prodhimit masiv dhe ulet përsëri kur kalojmë prej këtej në prodhimin e
vazhdueshëm;
Organizatat që përdorin teknologji rutinë (si në prodhimin masiv apo
në linjat zinxhir), duhet të orientohen nga projektimi klasik;
Organizatat që përdorin një teknologji jo rutinë (prodhimi individual
dhe i vazhdueshëm), duhet të orientohen nga projektimi neoklasik.

Faktori Mjedis
Mjedisi për organizatat mund të jetë i 2 llojeve:
 Mjedisi stabil
 Mjedisi jo stabil
Organizatat që operojnë në mjedise stabile kanë karakteristika të
strukturës mekanike, si:
 centralizimi i marrjes së vendimeve
 shumë rregulla e procedura
 shumë nivele hierarkike
 organizim i theksuar formal
 Diapazon i ngushtë menaxhimi
Organizatat që operojnë në mjedise jo-stabile (të paqëndrueshme)
kanë karakteristika të strukturës organike, si:
 decentralizimi i marrjes se vendimeve
 pak rregulla e procedura
 pak nivele menaxhimi e komunikimi
 diapazon i gjerë menaxhimi
 organizim informal

Faktori i zgjedhjes strategjike
Strategjitë konkurruese të M.Porter-it:
• Strategjia e lidershipit në kosto
• Strategjia e diferencimit
• Strategjia e përqendrimit
Strategjitë e D. Miller:
• Strategjia e diferencimit të ngushtë
• Strategjia e lidershipit në kosto
• Strategjia e diferencimit inovativ
• Strategjia e diferencimit të tregut

JU FALEMINDERIT PËR
VËMENDJEN!