1. YÖN339
Taşımacılık Yönetimine
Giriş
Ders - VI
Yrd. Doç. Dr. A. Özgür KARAGÜLLE
Arş. Grv. Gültekin ALTUNTAŞ

2. Tedarik Zinciri
 Bir tedarik zinciri, herhangi bir üretici tarafından
pazara sunulacak ürünlerin, tedarikçi, üretici,
toptancı, perakendeci, son kullanıcı olarak da
tüketici arasındaki hareketini sağlayan ilişkiler ve
bağlantılar bütünüdür. Dağıtıcılar, yukarıda sözü
edilen taraflar arasındaki herhangi ikisi arasında
yer alabilirler ve tedarik zincirinin bir parçasını
oluştururlar.
 Bir başka deyişle, tedarik zinciri kavramı, mal ve
hizmetlerin tedarik aşamasından, üretimine ve
nihai tüketiciye ulaşmasına kadar birbirini izleyen
tüm halkaları içerir.

3. Tedarik Zinciri
 Müşteri
 Sipariş ile tedarik zincirindeki faaliyetleri tetikler.
 Planlama
 Siparişler birleştirilerek üretim planları hazırlanır.
 Satınalma
 Planlanan üretim süreci için gerekli hammadde ve
malzeme sağlanmasına yönelik tedarik faaliyeti başlar.
 Teslim Alma ve Depolama
 Tedarikçiler tarafından gönderilen hammadde ve
parçalar siparişi veren işletme tarafından teslim alınır.

4. Tedarik Zinciri
 Üretim
 Tedarik edilen hammadde ve malzeme ile üretim yapılır.
 Nakliyat
 Depolanan ürünler sevk bölümü tarafından müşterilerin
istedikleri zamanda ellerinde olacak şekilde en uygun
taşıma vasıtasıyla sevk edilir.
 Faturalama ve Takip
 Alıcıya fatura gönderilir ve faturalanmış tutarın zamanında
tahsil edilmesi takip edilir.
 İadeler ve Satış Sonrası Hizmetler
 Tedarik zincirinin son aşamasında müşterinin memnun
kalmadığı ayıplı ürünlerin iade işlemleri ile satış sonrası
hizmetler yürütülür.

5. Tedarik Zinciri Yönetimi
 Tedarik Zinciri Yönetimi (Supply Chain Management –
SCM) müşteriye, doğru ürünün, doğru zamanda, doğru
yerde, doğru fiyata tüm tedarik zinciri için mümkün olan
en düşük maliyetle ulaşmasını sağlayan malzeme, bilgi ve
finansal akışın entegre yönetimidir.
 Tedarik Zinciri Yönetimi (TZY) bir ürünün üretilmesi ve
pazara sunulması açısından çeşitli roller üstlenmiş
işletmelerin, her birinin kendilerine özgü yeteneklerinin ve
iş süreçlerinin, tüm tedarik zinciri boyunca bütünleşik
yönetimi yoluyla performanslarını arttırmayı, yapısal ve
operasyonel belirsizliklerini azaltmayı ve sonuç olarak
işletmeler düzeyinde rekabetten tedarik zinciri düzeyinde
rekabete geçmeyi hedefleyen yeni bir stratejik çalışma
modelidir.

6. Tedarik Zinciri Yönetimi
 Sözü edilen bütünleşik düzeye ulaşabilmek
ve tedarik zinciri halkaları boyunca
koordinasyonu sağlamak amacıyla;
 Ortaklık yapılabilir,
 İki ve/veya daha fazla taraf arasında belirli süre
için yarar ve zararların paylaşıldığı bir ilişki,
 İşbirlikleri geliştirilebilir,
 Belirli amaçları gerçekleştirmek ve yararları elde
etmek için iki ve/veya daha bağımsız sözleşmeye
bağlı bir ilişki,
 Üçüncü parti (3PL) kullanılabilir,
 Birinci parti olarak üreticiden, ikinci parti olan
müşteriye/tedarikçiye olan akışın arasına giren
üçüncü taraf ilişkisi,
 Kontrat lojistiği yapılabilir.

7. Lojistik Kavramları
 Sistem yaklaşımı
 Lojistik sistemi bağlamında, tek bir bakış açısı ile
hareket etmekten kaçınılmalı ve bir sorunun birden
farklı sebebi olabileceği unutulmamalıdır.
 Örneğin,
 Perakendeci işletmeye yavaş ve problemli
teslimatlar yaptığı bir distribütör olduğunu
düşünelim.
 Taşıma (Güvenilemeyecek, tutarsız bir taşıyıcı seçimi)
 Envanter Kontrolü (Ürünü en yakın depoda
bulundurmama)
 Depolama (Düzgün bir biçimde depoda bulundurmama)
 Sipariş İşleme (Teslimat için gerekli belgeleri uzun sürede
hazırlama), vb.

8. Lojistik Kavramları
 Herhangi bir lojistik sorununda incelenmesi
gereken üç temel alan,
 Toplam maliyet analizi,
 Maliyetlerin hem bireysel hem toplam olarak ele
alınması gerekir.
 Alt eniyileme (sub-optimization) uygulamaları,
 Hırsızlığa karşı önlemlerinin çalışanları tedirgin etmesi,
vb.
 Maliyet takası biçimindedir.
 Bir alandaki maliyetin artarken, toplam maliyet
üzerinde düşürücü etkisinin ortaya çıkması, vb.

9. Dışa Yönelik Lojistik
(Outbound Logistics)
 Dışa yönelik lojistik,
 Üretilen mal ve hizmetlerin dağıtım kanallarına
iletilmesinden nihai tüketiciye teslim edilmesine
karada gerçekleşen tüm faaliyetleri içerir.
 Bir başka deyişle, mal ve hizmetlerin müşteriye
yönelik fiziki dağıtımı ifade eder.

10. Dışa Yönelik Lojistik
(Outbound Logistics)
 Neden önem kazanmıştır?
 II. Dünya Savaşı sonrası ürün ve hizmetler standart hale
gelmiştir.
 Bilgi ve iletişim teknolojileri ağırlıklı olarak veriye dayalı
lojistiği olumlu yönde etkilemiştir.
 Her bir müşterinin yeri, sipariş büyüklüğü, tedarikçilerin yeri,
üretim, depolama ve dağıtım merkezlerinin yeri, her bir noktadan
taşıma maliyeti, taşıyıcıların uygunluğu ve hizmet düzeyleri, stok
düzeyleri, vb.
 Tedarikçi işletmeler değerlendirilebilir hale gelmiştir.
 Müşterilerin tam zamanında (JIT) teslim kontrol ve
yenileme teknikleri gelişmiştir.
 İşletmelerin taşıma işlerine yönelik bakış açıları
değişmiştir.

11. Dışa Yönelik Lojistik
(Outbound Logistics)
 Dışa yönelik lojistiğin işlevleri
 Talep tahmini,
 Maliyetler talebi etkileyecek mi?
 Trafik yönetimi,
 Nihai ürünlerin müşteriye iletimi nasıl
gerçekleştirilecek?
 Müşteri hizmetleri ve ürün desteği,
 Müşteri memnuniyeti ve satış sonrası destek nasıl
sunulacak?
 Sipariş işleme,
 Sipariş süreleri arasındaki farklılık nasıl kapatılacak?

12. Dışa Yönelik Lojistik
(Outbound Logistics)
 Dışa yönelik lojistiğin işlevleri
 Envanter kontrolü,
 Gerek hammadde gerek hammadde olarak optimum stok
düzeyi nasıl sağlanacak?
 Depolama ve dağıtım merkezleri,
 Ne kadar süre depoda tutulabilir?
 Fabrika ve depo yeri seçimine yönelik analizler,
 Nereye kurulmalı?
 Paketleme,
 Reklam ne olacak ve içerik nasıl korunacak??
 Elleçleme,
 Elleçleme nasıl yapılacak?

13. İçe Yönelik Lojistik
(Inbound Logistics)
 İçe yönelik lojistik,
 İşletmenin üretim faaliyetlerinde kullanacağı
girdilerin temin edilmesi, stoklanması, üretim
sürecine alınması gibi faaliyetleri içerir.
 Bir başka deyişle, girdilerin işletmeye yönelik
fiziki dağıtımı ile ilgili tüm faaliyetleri içerir.

14. İçe Yönelik Lojistik
(Inbound Logistics)
 İçe yönelik lojistik – Satınalma arayüzü,
 Üretim Planlama,
 Ana üretim planı (Master Production Schedule)
 Malzeme listesi (Bill of Materials)
 Malzeme ihtiyaç planlama (Materials Requirements
Planning)
 JIT Sistemleri
 Ortaklıklar
 Satış Koşulları

15. İçe Yönelik Lojistik
(Inbound Logistics)
 Lojistik işletmeler,
 Pepsi’nin Pizza Hut ve Taco Bell
Restoranları için kurduğu Franchise
Services, Inc. İşletmesi,
 Herhangi bir inşaat işletmesinin
yapacağı inşaat için gerek duyacağı
tüm hammaddeyi sağlayan aracı
işletmelerin varlığı,
 Örneğin baraj yapımı, vb.

16. İçe Yönelik Lojistik
(Inbound Logistics)
 Uluslar arası tedarik sebepleri,
 Fiyat
 Kalite
 Yerel pazarda istenen ürünün bulunamaması
 Daha hızlı teslimat
 Tedarikin sürekliliği
 Daha iyi teknik servis
 Daha gelişmiş teknoloji
 Değiş tokuş (uçak üreticileri)
 Tedarikçi işletme ile bağlantı

17. İçe Yönelik Lojistik
(Inbound Logistics)
 Satınalma, lojistik ile bütünleşik olmalıdır.
 Bir işletme, sistem üzerinde kontrol sahibi olabilmek
için tedarikçi ve taşıyıcı ile uzun dönemli ilişkiler
kurmalıdır.
 Üstün bir bilgi işlem sistemine ihtiyaç duyulur.
 Gümrük, vergi sistemi, vb. konularında
karşılaşılabilecek sorunlara yönelik çözümler öncelikli
olarak geliştirilmelidir.
 Çok iyi işletilmesi nedeniyle merkez depoya çok bağımlı
hale gelinmemeli, gerektiğinde erteleme ilkesi
çalıştırılabilmelidir.
 Müşterinin siparişi kesinleşinceye kadar, son işlemler (ambalaj
vb.), yükleme, teslimat gibi faaliyetlerin geciktirilmesidir.

18. İçe Yönelik Lojistik
(Inbound Logistics)
 Tersine (Ters) Lojistik (Reverse Logistics)
 Tersine lojistik, hammadde, yarı mamul, nihai
ürün ve/veya bunlarla ilgili bilgilerin tüketildiği
noktadan başlangıç noktasına doğru, değer
kazanmak ya da sözü edilen şeylerin uygun
şekilde yok edilmesini sağlamak amacıyla etkin
bir biçimde akışını planlama, uygulama, yürütme
ve kontrol eme faaliyetidir.

19. İçe Yönelik Lojistik
(Inbound Logistics)
 Neden tersine lojistiğe gerek duyulur?
 Üretim Dönüşleri
 Yeterli olmayan kalite, üretim sonucu artan
ürünler gibi sebeplerle geri dönüşler olabilir.
 Ürün Geri Çağırma
 Bazen hatalı ürünler ancak ürün tedarik
zincirine girdikten sonra fark edilebilir ve
zincirden geri çağırılır.
 Garanti ve Servis Dönüşleri
 Garanti kapsamında ürünler tamir veya
eşdeğeri ile değiştirilmek üzere geri dönebilir.

20. İçe Yönelik Lojistik
(Inbound Logistics)
 Neden tersine lojistiğe gerek duyulur?
 Ticari Dönüşler
 Bazı ticari anlaşmalara dayalı geri gönderimler
veya zamanlama ve ürün kalitesi açısından
talep ve tedarikin eşleşmemesi durumunda
oluşan dönüşler olabilir.
 Kullanım Sonu ve Ömür Sonu Dönüşleri
 Ürünün kullanım veya ömrü sonunda yeniden
üretim, geri dönüşüm veya uygun şekilde yok
etme amacı ile oluşan dönüşlerdir.

21. İçe Yönelik Lojistik
(Inbound Logistics)
 İşletmeleri tersine lojistiğe iten unsurlar:
 Doğrudan ve dolaylı ekonomik sebepler
 Geri dönmüş üründen yeniden üretim veya geri dönüşümle
yeni ürün elde etmek, hem hammadde ve değer kazanımı,
hem de aha az enerji tüketimi gerektirmesi sebebi ile daha
karlıdır.
 İşletme, pazar ve rekabet koşulları ile stratejiler sebebi ile
tersine lojistik içinde yer alabilir.
 Yasalar
 İşletmeler, uymaları gereken yasal düzenlemeler sebebi ile
tersine lojistik içinde yer alabilirler.
 Sorumluluk
 İlkeler, değerler ve çevresel kaygılar sebebi ile tersine lojistik
uygulamaları yapılıyor olabilir.
 Tersine lojistik firmalar için çoğunlukla bu faktörlerin
bir karması olarak ortaya çıkmaktadır.