SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  51
Télécharger pour lire hors ligne
MALNUTRITIE
    binnen de ouderenzorg
                                             Els Suys
   Hoofdverpleegkundige geriatrie-OLV campus Asse
Trainer “Ethiek in de praktijk”- Vlaamse Verpleegunie
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
• Aanvang:
• Casus binnen WZC:
• Ondervoede bewoner in WZC:
• Curatieve maagoperatie na maagCA
• => ingestelde behandeling:palliatief ipv curatief
  /onvoldoende!!
• => opstart parenterale nutritie
• => bracht proces van verandering en vernieuwing op
  gang
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
• Symposium
• "Malnutritie in de ouderenzorg, een
  samenwerkingsinitiatief Groot-Dilbeek
  en Ternat : Thuis en in het Tehuis"
• => op vraag van huisartsen
• => nood aan info
• => besef dat er iets moet veranderen!
• => vanuit de casus wordt er een richtlijn
  opgezet, die toepasbaar is in analoge
  situaties, volgens de methodiek Heracleitos.
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
• Er wordt een studie opgezet om deze
  richtlijn om te zetten in een evidenced
  based richtlijn:
• Studie in WZC in 2010-2011 bij 56
  bewoners, die aantoont dat er een hoge
  mortaliteit en morbiditeit is ten gevolge
  van malnutritie
MALNUTRITIE
  binnen de ouderenzorg
• Waarom project rond malnutritie?
• DOEL:malnutritie gaan bestrijden vanaf de
  basis, te beginnen thuis via de huisarts!
• Er lopen wel een aantal projecten, maar de
  meeste in het ziekenhuis!
• De bedoeling is om een betere samenwerking te
  bekomen tussen thuiszorg-WZC- ZH... waarbij de
  patiënt centraal staat.
• nu loopt men vaak achter op de feiten!!! cfr
  studie in WZC in 2010: hoge mortaliteit en
  morbiditeit
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
• Studie binnen WZC & thuiszorg:
• gebaseerd op MNA = Mini Nutritional Assessment
  Scale
•   gevalideerde screeningsmethode
•   Vooral voor geriatrische patiënten- cfr Espen guidelines for nutrition
    screening
•   - De Mini Voeding Assessment ®-Short Form (MNA-SF ®) is een
    verkorte vorm van de MNA ® ,die op een gemakkelijke manier oudere
    patiënten (65 jaar en ouder) voor ondervoeding screent in minder dan
    vijf minuten
  De MNA-SF ® werd ontwikkeld en gevalideerd om een efficiëntere
  screening proces te leveren. De MNA-SF ® behoudt de geldigheid en
  juistheid van de volledige MNA ®.
• - de MNA is een geregistreerd handelsmerk van Societe des Produits
  Nestle SA
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
• =>punten:
• verminderde eetlust, gewichtsverlies,
  mobiliteit,ged laatste 3 maanden psych
  stress of ziekte,neurologische
  problemen, BMI
• => 0-7p:ondervoed /8-11p:risico
  op ondervoed/ 12-14p: normaal
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg




In WZC:MNA:
=> 33,5 % is ondervoed
=> 40,3% heeft risico op ondervoeding
 Slechts 1 op 4: normale voedingstoestand!!!
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg




 In WZC: Overlijdens volgens MNA:
 Alle overlijdens hebben MNA tussen 0 en 7
 punten = ondervoed!
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg




  In WCZ:78,9% MRSA bij ondervoeding en
  risico op ondervoeding
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg




  In WZC:80% van de valincidenten
  bij ondervoeding en risico op
  ondervoeding,
  met vooral multipele valincidenten
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg




 InWZC:
 66% Decubitus GRAAD I - 83%
 Decubitus GRAAD II - 100% Decubitus
 GRAAD III bij ondervoeding of risico
 op ondervoeding
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
• 91,6 % Oppervlakkige wonden bij
  ondervoeding en risico op ondervoeding
• 100% Diepe wonden bij risico op
  ondervoeding
• 88,1% Flapwonden bij ondervoeding of
  risico op ondervoeding
• 83,3% Wondtrauma bij ondervoeding
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg




  In WZC: Graad van zorgbehoevendheid:
  92,2% Cd-score- 86,6% C-score- 83,3% B-
  score met ondervoeding of risico op
  ondervoeding
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg




In WZC:=>76,8% : 1 ziekenhuisopname bij
ondervoeding of risico op ondervoeding
 =>100% : 2 - 3 – 4 ziekenhuisopnames bij
ondervoeding
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
Besluit:
• Alle overleden bewoners waren ondervoed!
• Groot risico op decubitus bij ondervoeding, en vooral
  ernstige decubitusletsels(100%)
• Hoog risico op MRSA
• Enorme toename van valincidentie, met hoofdzakelijk
  multipele valincidenten
• Bijvoeding en sondevoeding werden opgestart
  =>voldoende??? => hoge mortaliteit!!! =>TPN???
• Groot risico op verwondingen, vooral skin-tears en
  diepe wonden
• Hoge mate van zorgbehoevendheid bij ondervoeding
• Duidelijke toename van aantal ziekenhuisopnames,
  en vaak meerdere ziekenhuisopnames
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
• ondervoeding heeft multipele negatieve
  gevolgen voor de bewoner/patiënt
  zowel qua mortaliteit als morbiditeit
• al deze complicaties hebben enorme
  financiële gevolgen , alsook een hogere
  werkbelasting
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
• Het probleem deint nog steeds verder uit!
• 100% van de nieuwe opnames in WZC zijn
  ondervoed!
• Rol van de huisarts is cruciaal voor
  preventie én een snelle detectie én
  behandeling!!!
• Bij opname in ZH met multipele complicaties
  is situatie nog moeilijk recht te trekken!!
• Meeste projecten lopen in ZH maar niet in
  thuiszorg of WZC, de basis
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
• De nood aan een degelijk,handig werkinstrument
  blijkt nodig om de verschillende actoren, zijnde
  huisartsen- WZC-thuiszorg, te helpen in de preventie,
  behandeling, opvolging van deze problematiek.
• EENVOUDIG en SNEL softwareprogramma: hoe
  minder men zelf nog dient in te vullen hoe meer het
  zal gebruikt worden (artsen en verpleegkundigen,
  zeker in thuiszorg en WZC hebben er amper ruimte
  voor!)
• Slechts enkele items invullen- rest automatische
  berekening van bvb BMI- lengte...en resultaat MNA
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
•   Berekening Lengte adhv van de LLL:
•   de meest gebruikte en nauwkeurigste formules om uit kniehoogte L te
    berekenen:
•   Hoe meten?
•   De kniehoogte (lower leg length: LLL) wordt gemeten vanaf de
    bovenkant van de patella (knieschijf) tot de onderkant van de voet. De
    proefpersoon zit met de knie in een hoek van 90 graden. Er wordt
    een rechte lat gebruikt om zo de kuitspieren niet mee te meten. De
    meting op deze manier zal bij bedlegerige patiënten moeilijker zijn,
    maar niet onmogelijk.
•   Chumlea WC 1998:
•   Blanke man: L= 78,31 + (1,94 * kniehoogte) -(0,14 * leeftijd)
•   Blanke vrouw: L= 82,21 + (1,85 * kniehoogte) - (0,21 * leeftijd)

•   BMI=Body Mass Index
•   - Formule: Gewicht in kilogram/(lengte in meter)X(lengte in meter)
•   =>automatische berekening van lengte adhv LLL en BMI en resultaat
    MNA!!!
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
• Gratis ter beschikking gesteld
• => via internet - ook leesbaar en
  bruikbaar op smartphone
• => Handig werkinstrument!
• www.ondervoeding.be
• www.sousnutrition.be
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
•   Malnutritieprogramma:
•   -malnutritie opsporen via MNA
•   -afhankelijk van resultaat stappenplan doorlopen:
•   -oorzaken uitsluiten en behandelen =>
•   1/normale voeding nastreven=>
•   2/ bijvoeding- vervangvoeding opstarten=>
•   3/ enterale voeding=>
•   4/ parenterale voeding (of combinatie 3 & 4)

• In het programma worden kort de verschillende
  stappen uitgelegd, waarbij de arts uiteraard beslist
  welke behandeling wordt opgestart.
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
•   OORZAKEN :Meals on Wheals
•   Medication effects          .Wandering(dementia)
•   Emotional problems          .Hyper/hypothyroidism
•   Anorexia, alcoholism         .Enteric malabsortion
•   Late life paranoia          . Eating problems
•   Swallowing disorders        . Low salt, low
                                   cholesterol diets
• Oral factors                  . Social problems
• No Money
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
• Mogelijke oorzaken:

• - Fysisch:

• $ Vlugger verzadigingsgevoel :
• * afname in dorstperceptie - MAAR vochtbehoefte verminderd
  niet
• * eetlustremmende/eetluststimulerende hormonen

•   $   Orale problemen:
•   *   slechte mondhygiëne
•   *   slecht passend gebit
•   *   gebit wordt niet gebruikt
•   *   moeilijkheden bij kauwen
•   *   slikproblemen
•   *   pijn bij het eten
•   *   veranderde smaak en geur
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
• $ Beperkte mobiliteit:
• Niet alleen kunnen eten (fysiek afhankelijk): dementie, artritis,
  fysieke handicap, tremor, parese, plegie

• $ Visusstoornissen:
• Problemen met voedselbereiding/ aankoop

• $ Verminderde reuk en smaak

• $ Verminderde reserves

• $ Failure to thrive:
• Verslechtering van de functionele toestand die buiten
  verhouding staat tot de onderliggende aandoening.
• Oorzaak: eiwitmalnutritie, sarcopenie (geleidelijke afname van
  spier en kracht bij het verouderen), cognitieve achteruitgang,
  depressie
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
• $ Geen of minder besef van evenwichtige,
  volwaardige voeding

• $ Verminderde opname:
• Veroorzaakt door slechte eetlust, smaakstoornissen,
  niet in staat zijn om te eten of het niet in staat zijn
  om zichzelf te voorzien van voldoende voeding

•   - Psychisch:
•   $ Depressie
•   $ Rouw:
•   - ervaringen
•   - Rouwprocessen
•   $ Veranderingen in levenssituatie
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
•   - Sociaal:
•   $ Eenzaamheid, sociaal isolement
•   $ Beperkt budget, armoede
•   $ Omgeving waarin voeding wordt
    aangeboden is belangrijk
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
•   - Ziektegerelateerd:
•   $ Dysfagie:
•   * CVA, Ziekte van Parkinson
•   * Oesophagitis
•   * Gebitsproblemen
•   * Slechte mondhygiëne
•   * Xerostomie (hyposalivitatie of
    drogemondsyndroom)
•   * Pharynx/ slokdarmcarcinoom
•   $ Verminderde vertering en/of opname:
•   Tgv medische of chrirurgische interventies,
    neurologische afwijkingen
•   $ Verhoogde behoefte door verhoogd
    metabolisme:
•   Zoals sepsis, trauma, endocrinologische ziekten
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
• $ Atrofische gastritis, maagzweren, galstenen
• $ Chronische ziekte: COPD, Reumatoïde
  Artritis, maligniteiten
• $ Malabsorptie
• $ Hyper-hypothyroïdie
• $ Monotoon of zinloos dieet
• $ Alcoholverslaving
• $ Dementie
• $ Medicatie (met negatief effect op eetlust)
• $ Anorexie: (verminderde eetlust, veranderde
  smaak- en geur), nausea, malabsorptie
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
• 1/ Normale voeding
• => inschakelen van mantelzorgers, of andere
  zorgverstrekkers om een normale, volwaardige
  voeding te kunnen aanbieden en opname van nodige
  voedingsstoffen te garanderen.
• Aandacht voor:
• - aangepast materiaal
• - voldoende drinken!!
• - eventueel indikken van vloeistoffen bij
  slikproblemen
• - goede mondhygiëne
• - HULP: belang van SOCIALE CONTACTEN
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
• 2/ Bijvoeding - vervangvoeding:
•   $ Voordelen:
•   - evenwichtige verhouding van de voedingsstoffen
•   - geen bereidingstijd
•   - Klein volume
•   - smaakvarianten
•   - toevoeging hoogwaardige eiwitbronnen ed om
    kwaliteit en smaak te verbeteren

•   $ Nadelen:
•   - geen terugbetaling
•   - „snel beu zijn‟
•   - aversie smaak
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
• $ Hoe aanbieden:
•   => variatie brengen in soort en manier van serveren! Bvb:
•   - drankjes: best koel = fris in de mond, niet plakkerig
•   - soep bvb ter vervanging van gewone soep

•   * Verdeling tussen de maaltijden

•   * MOTIVATIE van patiënt- mantelzorgers!

•   * calorie- en/of eiwitrijke supplementen, aansluitend op de
    maaltijd

•   * uitzonderlijk en kortstondig als vervangmaaltijd

•   * eiwitrijke bijvoeding: bij onvoldoende inname van eiwitten onder
    de vorm van vlees, vis...of bij verhoogde eiwitbehoefte bvb. bij
    decubitus

•   * energierijke bijvoeding: bij verminderde eetlust en/of verhoogd
    energieverbruik zoals infecties
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg                                                                                                               Fortimel EXTRA
                                                                                                     2 à 3 bijvoedingen            Fortimel CREME
                                                                                                     uit de lijst hiernaast
                                                                         Neen                                                       Fortimel FRUIT
                                                                                                                                    Fortimel SOUP

                                                                                                         Vetrestrictie               Fortimel JUCY

                                                                                                                                 Nutilis Complete
                                                                                                     2 à 3 bijvoedingen
                                                                   Slikstoornissen ?      Ja         uit de lijst hiernaast
                                                                                                                                 (Stadium 1)
                                                                                                                                 Fortimel FRUIT
                                                            Neen                                                                 (Stadium 3)

                                           Eet meer dan
                                            50% van de         Diabetes ?                 Ja                  2 à 3 Diasip / dag als bijvoeding

                                              maaltijd
                                                                                                        Vervang elke          Fortimel COMPACT
                                                                                                         ontbrekende          Nutridrink Multi Fibre
                                                                        Neen                            maaltijd door 2
                                                                                                                              Nutridrink
                                                                                                       producten uit de
                                                                                                        lijst hiernaast       Nutridrink Yoghurt
                                                                                                                              Style
             Score ≥ 1**                                           Slikstoornissen ?      Ja            Vervang elke ontbrekende maaltijd door 2
                                                                                                              Nutilis Complete (Stadium 1)
                                                            Neen
                                           Eet minder dan
                                             1/3 van de        Diabetes ?                 Ja            Vervang elke ontbrekende maaltijd door 2
    Ja                                         maaltijd                                                                  Diasip

                                                                       Neen                                Geen bijkomende behandeling nodig

                                                                                                       Voor het verdikken van          Nutilis Powder
                                                                                                         voeding & dranken

                                                                                                       Voor het verdikken van
                                                               Slikstoornissen ?        Ja                heldere dranken
                                                                                                                                         Nutilis Clear


                                                     Neen                                                 Vochtaanbreng                  Nutilis Aqua
                                                                                                         Onbeperkte inname               (Stadium 2)

                                                                                       Stadium 1                  Stadium 2                Stadium 3
             Score = 0*                       Doorligwonde ?          Ja           1 Cubitan / dag             2 Cubitan / dag         3 Cubitan / dag


    MUST Score
     * Score = 0  Laag risico
     ** Score ≥ 1  Matig of hoog risico
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
• 3/ Enteraal :
•   Enterale Nutritie:

•   $ krijgt de voorkeur indien geen contra-indicaties

•   $ “If the gut works, use it!”

•   $ Berekening energiebehoefte:
•   25 à 35 kcal/kg/24u

•   $ Contra- indicaties:
•   - Intestinale obstructie/ileus
•   - Ernstig acuut inflammatoir darmlijden
•   - Hoog debiet enterocutane fistel
•   - Malabsorptie (short bowel)
•   - Intestinale dysmotiliteit
•   - Ernstige diarree
•   - Braken
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
• $ Toegangswegen:

• - Korte termijn:
• & Nasogastrisch: feeding tube of maagsonde
• & Nasoduodenaal/jejunaal

• - Lange termijn:
• & Gastrostomie
• & Jejunostomie

• - Voorkeur:
• & PEG
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
• 4/ Parenteraal :
• $ Wat?
• Intraveneuse infusie van nutriënten via een veneuse
  catheter
• Soorten:
• -Glucose, aminozuren en vetten in
  compartimentsysteem
• Ternaire mengsels: verbreken van zegels levert ready to
  use product op
• - TPN gemaakt in apotheek (eigen voorschrift)
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
• $ Doel:
• Voedingstoestand vrijwaren, op peil houden of
  verbeteren
• Aanvulling bij enterale voeding om snel, grote tekorten
  aan te vullen
• Ondersteuning door TPN bij geselecteerde patiënten bvb
  onder chemotherapie
• Betere tolerantie van behandeling
• Ook in palliatieve setting om levenskwaliteit te
  verbeteren
   (cfr wensen van de patiënt- CAVE therapeutische
  hardnekkigheid)
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
• tijdelijk :
• als aanvulling van enterale voeding om bvb snel tekorten aan
  te vullen.
• Labo-resultaten geven bvb steeds tekorten aan in foliumzuur,
  Vit D...
• vitaminen-supplementen enteraal toedienen zullen maar
  gedeeltelijk kunnen worden opgenomen en het zal dus lang
  duren om tekorten aangevuld te krijgen (in een normale
  gezondheidstoestand)
• => aanvulling parenteraal is dus mogelijke oplossing!!
• Mede zal door ondervoeding:
• - verstoorde vocht- en elektrolytenbalans/vitaminen- en andere
  deficiënties- anemie/ Verminderd renaal concentratievermogen/
  Gastro-intestinale functie: T.g.v. Langdurig vasten verliest darm
  de capaciteit om water en electrolyten te re-absorberen
• => enterale voeding zal niet volstaan/ supplementair
  parenteraal!
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
• $ Hoe?

• Via externe centrale katheter of veneuze poort
  =>daghospitalisatie voor plaatsing

• PICC is optie (Peripherally inserted central
  venous catheter)
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
     Parenterale nutritie => kan ook in WZC of thuiszorg!
     Home Care Service:
     Voordeel:
     Continuïteit van de zorg:
     Patiënt kan in vertrouwde thuissituatie blijven!
     => grote tevredenheid!
     => vermindering ZH-opnames!!! *hoge ZH-bezetting-vergrijzing*
     80% nachtelijke toediening: minimale vrijheidsbeperking
     Beperkt aantal complicaties
     Kostprijs: bijdrage patiënt: 0,62 Euro/dag(veel misvatting!)
     Firma zorgt voor opleiding vpk in thuiszorg of WZC:
     =>duidelijke info
     =>procedures
     =>aanlevering nodige materiaal(vooraf samengestelde setjes waarin
     al het nodige zit-in logische volgorde-zeer gebruiksvriendelijk!)
     =>overleg tussen ZH(specialist- voedingsdeskundige) en huisarts
     voor opvolging verloop TPN en evolutie voedingstoestand, labo’s ed
Kan de patiënt enteraal gevoed
                            worden?
                     Ja                    Nee
     Raadpleeg                                 TPN indicatie
      diëetiste
                                          Kathetertype?
               Centrale katheter                                           Perifere
                                                                           katheter
                     Elektrolyten toegestaan
               Nee                                         Ja
Volledige voeding of bijvoeding?                    Verhoogde eiwitbehoefte?
 Supplement           Totale TPN                                             JA
                                                   Nee            Vb.: IZ, zware chirurgie,
                                                                   kankercachexie, obese
                                                                           patiënt
                                     Gewicht patiënt
                                     < 65         >
                                      kg        Olime
                                               65kg
                                                                       Olimel                 Olimel
                                    Olimel
 Olimel          Olimel                                  l             N9E 2                   N4E
                                   N7E 1.5
 N9 1 L          N9 2 L                             N7E 2                 L                   1,5 L
                                       L
 840 NP kcal
    9 gN
                  1680 NP kcal
                     18 gN
                                    1440 NP kcal
                                      10.5 gN
                                                        L
                                                    1920NP kcal
                                                       14 gN
                                                                       1680 NP kcal
                                                                          18 gN
                                                                                              900 NP kcal
                                                                                                 6 gN
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
• Link voor wat betreft attesten tot
  terugbetaling voor enterale en
  parenterale nutritie
• Link naar kennisgeving:Informatie voor
  patiënt en mantelzorgers ivm toestand
  van malnutritie en nood tot ingrijpen
• Link naar firma‟s voor meer specifieke
  productinfo =>via beslissingsboom
  juiste keuze van producten
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
• Tip:
• beweging stimuleren tot behoud spiermassa
  (zowel gladde als skeletspieren)
• => beter behoud algemene toestand:
• - sarcopenie
• - hartspier:verminderde cardiale functie
• - AH-spieren: verminderde ademhalingsfunctie
• - inactiviteit: verminderde spiersterkte
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
•   Streven naar uitgebouwd opvolgingsprogramma in ZH
•   => specifiek gericht voor patiënten met malnutritie
•   => met bvb vaste consultatiedagen:
•   - voor bijkomende onderzoeken
•   - opstarten enterale voeding na bvb plaatsen PEG-
    sonde
       of parenterale voeding na bvb plaatsing veneuze
    poort

   verblijfsduur in ZH zo kort mogelijk houden
   snelle terugkeer naar huis
   continuïteit van de zorg garanderen
   Op deze manier ontwikkelt er zich een goede samenwerking
    tussen alle actoren die met de patiënt te maken hebben,
    waarbij de patiënt centraal staat!
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
• Implicaties voor de praktijk:

• De patiënt moet keuzevrijheid hebben over het zorgaanbod.
  Op die manier kan hij immers een persoonlijk afgestemd
  zorgpakket samenstellen en maakt hij zijn wensen en behoeften
  kenbaar. In de chronische zorg blijkt er bovendien grote
  behoefte aan het kunnen invullen van het eigen leven en
  zelfbeschikking.

• De patiënt moet steeds kunnen kiezen om wel of juist géén
  gebruik te maken van de zorg, om de voor hem belangrijke
  dingen te kunnen doen.
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
• Doel is om op langere termijn,
•  => vooral preventief te werken
• => een vroegtijdige opsporing van malnutritie
• => de morbiditeit te verlagen
• => hierdoor de patiënt langer in zijn thuissituatie te
  houden
• => de ziekenhuisbezetting te verlagen (wat zeker
  noodzakelijk zal worden, gezien de nu al zeer hoge
  bezettingsgraad in het ziekenhuis en de steeds
  toenemende vergrijzing).
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
BEWUSTWORDING!
Nutritiescreening op REGELMATIGE basis!
MULTIDISCIPLINAIR:
Continuïteit van zorg garanderen
• Iedereen moet ALERT zijn op tekens van
  ondervoeding
• * sensibiliseren
• * informeren
• * motiveren
• => Onze plicht als hulpverleners om mensen
  te helpen!
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
• HET
• BELANG
•      VAN
•          DE
•             PATIËNT
•                   PRIMEERT!!
• =>VRAAGGESTUURDE
•      KWALITEITSVOLLE
                         ZORG
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
• Door bewustwording
• =>ondersteuning bekomen => Subsidiëring?
• =>terugbetaling bijvoeding zoals in Nederland?

• Verdere evolutie blijven opvolgen:
• =>verdere opvolging van resultaten via website
  :concrete cijfers
• =>opvolgprogramma ZH-WZC-thuiszorg
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
• 26/04/2012: studienamiddag:
“Gebruik van indicatoren en hun
impact op malnutritie”
• Opvolgen van verschillende indicatoren:
• Wat doet men er concreet mee?
• Wat hebben ze gemeen?
• Kan men op basis van deze concrete
  gegevens iets veranderen?
MALNUTRITIE
binnen de ouderenzorg
• DANK U VOOR UW AANDACHT

• VRAGEN?

Contenu connexe

Similaire à Malnutritie binnen de ouderzorg 16022012

Pouwerpint parkinson [automatisch opgeslagen]
Pouwerpint parkinson [automatisch opgeslagen]Pouwerpint parkinson [automatisch opgeslagen]
Pouwerpint parkinson [automatisch opgeslagen]laatwakker
 
De voedingsassistent: een essentiële schakel in goede voedingszorg - Hinke kr...
De voedingsassistent: een essentiële schakel in goede voedingszorg - Hinke kr...De voedingsassistent: een essentiële schakel in goede voedingszorg - Hinke kr...
De voedingsassistent: een essentiële schakel in goede voedingszorg - Hinke kr...Kelly Adegeest
 
Ondervoeding in ziekenhuizen b van der meij
Ondervoeding in ziekenhuizen   b van der meijOndervoeding in ziekenhuizen   b van der meij
Ondervoeding in ziekenhuizen b van der meijKelly Adegeest
 
2013 10 10 totaal
2013 10 10 totaal2013 10 10 totaal
2013 10 10 totaaliZovator
 
Presentatie g jvd_putten_2015
Presentatie g jvd_putten_2015Presentatie g jvd_putten_2015
Presentatie g jvd_putten_2015yakult1
 
Marktkansen voor innovatieve producten annet roodenburg
Marktkansen voor innovatieve producten   annet roodenburgMarktkansen voor innovatieve producten   annet roodenburg
Marktkansen voor innovatieve producten annet roodenburgKelly Adegeest
 
Toiletgang bij dementie - lezing voor Landelijke Netwerkdag Verpleegkundig Sp...
Toiletgang bij dementie - lezing voor Landelijke Netwerkdag Verpleegkundig Sp...Toiletgang bij dementie - lezing voor Landelijke Netwerkdag Verpleegkundig Sp...
Toiletgang bij dementie - lezing voor Landelijke Netwerkdag Verpleegkundig Sp...Aliëtte Jonkers
 
Seminariewerk empowerment en zelfmanagement bij hartfalen
Seminariewerk empowerment en zelfmanagement bij hartfalenSeminariewerk empowerment en zelfmanagement bij hartfalen
Seminariewerk empowerment en zelfmanagement bij hartfalensarahcoox
 
Het effect van eiwitrijke producten nicole de roos
Het effect van eiwitrijke producten   nicole de roosHet effect van eiwitrijke producten   nicole de roos
Het effect van eiwitrijke producten nicole de roosKelly Adegeest
 
Allergiebeurs - Glutenvrij, Tarwevrij, Spelt en FODMAPs(Fructanen)
Allergiebeurs - Glutenvrij, Tarwevrij, Spelt en FODMAPs(Fructanen)Allergiebeurs - Glutenvrij, Tarwevrij, Spelt en FODMAPs(Fructanen)
Allergiebeurs - Glutenvrij, Tarwevrij, Spelt en FODMAPs(Fructanen)Gaby Herweijer
 
Veterinaire dag 23 juni 2016
Veterinaire dag 23 juni 2016Veterinaire dag 23 juni 2016
Veterinaire dag 23 juni 2016Claudia Kamphuis
 
Seminariewerk Doorverwijzing Naar De Dietist
Seminariewerk Doorverwijzing Naar De DietistSeminariewerk Doorverwijzing Naar De Dietist
Seminariewerk Doorverwijzing Naar De DietistStefanie Gns
 
Co-design voor adequaat eten en bewegen
Co-design voor adequaat eten en bewegenCo-design voor adequaat eten en bewegen
Co-design voor adequaat eten en bewegenUREATE
 

Similaire à Malnutritie binnen de ouderzorg 16022012 (20)

Ppt diabetes
Ppt diabetesPpt diabetes
Ppt diabetes
 
Pouwerpint parkinson [automatisch opgeslagen]
Pouwerpint parkinson [automatisch opgeslagen]Pouwerpint parkinson [automatisch opgeslagen]
Pouwerpint parkinson [automatisch opgeslagen]
 
De voedingsassistent: een essentiële schakel in goede voedingszorg - Hinke kr...
De voedingsassistent: een essentiële schakel in goede voedingszorg - Hinke kr...De voedingsassistent: een essentiële schakel in goede voedingszorg - Hinke kr...
De voedingsassistent: een essentiële schakel in goede voedingszorg - Hinke kr...
 
Ondervoeding in ziekenhuizen b van der meij
Ondervoeding in ziekenhuizen   b van der meijOndervoeding in ziekenhuizen   b van der meij
Ondervoeding in ziekenhuizen b van der meij
 
2013 10 10 totaal
2013 10 10 totaal2013 10 10 totaal
2013 10 10 totaal
 
Presentatie g jvd_putten_2015
Presentatie g jvd_putten_2015Presentatie g jvd_putten_2015
Presentatie g jvd_putten_2015
 
Marktkansen voor innovatieve producten annet roodenburg
Marktkansen voor innovatieve producten   annet roodenburgMarktkansen voor innovatieve producten   annet roodenburg
Marktkansen voor innovatieve producten annet roodenburg
 
Hap & sap
Hap & sapHap & sap
Hap & sap
 
Implementatie valpreventie
Implementatie valpreventieImplementatie valpreventie
Implementatie valpreventie
 
Toiletgang bij dementie - lezing voor Landelijke Netwerkdag Verpleegkundig Sp...
Toiletgang bij dementie - lezing voor Landelijke Netwerkdag Verpleegkundig Sp...Toiletgang bij dementie - lezing voor Landelijke Netwerkdag Verpleegkundig Sp...
Toiletgang bij dementie - lezing voor Landelijke Netwerkdag Verpleegkundig Sp...
 
Toiletgang bij dementie
Toiletgang bij dementieToiletgang bij dementie
Toiletgang bij dementie
 
Seminariewerk empowerment en zelfmanagement bij hartfalen
Seminariewerk empowerment en zelfmanagement bij hartfalenSeminariewerk empowerment en zelfmanagement bij hartfalen
Seminariewerk empowerment en zelfmanagement bij hartfalen
 
Het effect van eiwitrijke producten nicole de roos
Het effect van eiwitrijke producten   nicole de roosHet effect van eiwitrijke producten   nicole de roos
Het effect van eiwitrijke producten nicole de roos
 
Allergiebeurs - Glutenvrij, Tarwevrij, Spelt en FODMAPs(Fructanen)
Allergiebeurs - Glutenvrij, Tarwevrij, Spelt en FODMAPs(Fructanen)Allergiebeurs - Glutenvrij, Tarwevrij, Spelt en FODMAPs(Fructanen)
Allergiebeurs - Glutenvrij, Tarwevrij, Spelt en FODMAPs(Fructanen)
 
Seminar 27-11-2015 mw. Oostwaard
Seminar 27-11-2015 mw. OostwaardSeminar 27-11-2015 mw. Oostwaard
Seminar 27-11-2015 mw. Oostwaard
 
Veterinaire dag 23 juni 2016
Veterinaire dag 23 juni 2016Veterinaire dag 23 juni 2016
Veterinaire dag 23 juni 2016
 
Pds langedijk
Pds langedijkPds langedijk
Pds langedijk
 
Pds langedijk
Pds langedijkPds langedijk
Pds langedijk
 
Seminariewerk Doorverwijzing Naar De Dietist
Seminariewerk Doorverwijzing Naar De DietistSeminariewerk Doorverwijzing Naar De Dietist
Seminariewerk Doorverwijzing Naar De Dietist
 
Co-design voor adequaat eten en bewegen
Co-design voor adequaat eten en bewegenCo-design voor adequaat eten en bewegen
Co-design voor adequaat eten en bewegen
 

Plus de VBVK

Refzhh 2015 jette folder
Refzhh 2015 jette folderRefzhh 2015 jette folder
Refzhh 2015 jette folderVBVK
 
Publicatie nivel
Publicatie nivelPublicatie nivel
Publicatie nivelVBVK
 
Kwaliteit van communicatie
Kwaliteit van communicatieKwaliteit van communicatie
Kwaliteit van communicatieVBVK
 
Vlaams agentschap kwaliteitsindicatoren
Vlaams agentschap kwaliteitsindicatorenVlaams agentschap kwaliteitsindicatoren
Vlaams agentschap kwaliteitsindicatorenVBVK
 
Workshop betere zorg door betere planning congres vbvk[1]
Workshop betere zorg door betere planning congres vbvk[1]Workshop betere zorg door betere planning congres vbvk[1]
Workshop betere zorg door betere planning congres vbvk[1]VBVK
 
Workshop betere zorg door betere planning congres vbvk
Workshop betere zorg door betere planning congres vbvkWorkshop betere zorg door betere planning congres vbvk
Workshop betere zorg door betere planning congres vbvkVBVK
 
Tevredenheid bij verpleegkunigen motivatie in de non profitsector
Tevredenheid bij verpleegkunigen  motivatie in de non profitsectorTevredenheid bij verpleegkunigen  motivatie in de non profitsector
Tevredenheid bij verpleegkunigen motivatie in de non profitsectorVBVK
 
National MS Center
National MS CenterNational MS Center
National MS CenterVBVK
 
Preoperatief traject Mol
Preoperatief traject MolPreoperatief traject Mol
Preoperatief traject MolVBVK
 
Ondervoeding
OndervoedingOndervoeding
OndervoedingVBVK
 
Poster vbvk
Poster vbvkPoster vbvk
Poster vbvkVBVK
 
Personeelsevaluatiesysteem
PersoneelsevaluatiesysteemPersoneelsevaluatiesysteem
PersoneelsevaluatiesysteemVBVK
 
Patiënteninformatie over de poortkatheter
Patiënteninformatie over de poortkatheterPatiënteninformatie over de poortkatheter
Patiënteninformatie over de poortkatheterVBVK
 
Onderzoek naar de toepassin van fysieke fixatie bij de bewoners van wzc ooste...
Onderzoek naar de toepassin van fysieke fixatie bij de bewoners van wzc ooste...Onderzoek naar de toepassin van fysieke fixatie bij de bewoners van wzc ooste...
Onderzoek naar de toepassin van fysieke fixatie bij de bewoners van wzc ooste...VBVK
 
Naar een resultaatsgerichte zorg 30 november 2012 van bogaert
Naar een resultaatsgerichte zorg 30 november 2012 van bogaertNaar een resultaatsgerichte zorg 30 november 2012 van bogaert
Naar een resultaatsgerichte zorg 30 november 2012 van bogaertVBVK
 
Meer tijd voor zorg
Meer tijd voor zorgMeer tijd voor zorg
Meer tijd voor zorgVBVK
 
Lezing flexibel roosteren congres vbvk
Lezing flexibel roosteren congres vbvkLezing flexibel roosteren congres vbvk
Lezing flexibel roosteren congres vbvkVBVK
 
Geriatrische patiënten op een dienst heelkunde worden ze voldoende gedetecteerd
Geriatrische patiënten op een dienst heelkunde  worden ze voldoende gedetecteerdGeriatrische patiënten op een dienst heelkunde  worden ze voldoende gedetecteerd
Geriatrische patiënten op een dienst heelkunde worden ze voldoende gedetecteerdVBVK
 
Geef jezelf een boost
Geef jezelf een boostGeef jezelf een boost
Geef jezelf een boostVBVK
 
Eoidurale verdoving tijdens arbeid en bevalling versus gewichtsrevolutie van ...
Eoidurale verdoving tijdens arbeid en bevalling versus gewichtsrevolutie van ...Eoidurale verdoving tijdens arbeid en bevalling versus gewichtsrevolutie van ...
Eoidurale verdoving tijdens arbeid en bevalling versus gewichtsrevolutie van ...VBVK
 

Plus de VBVK (20)

Refzhh 2015 jette folder
Refzhh 2015 jette folderRefzhh 2015 jette folder
Refzhh 2015 jette folder
 
Publicatie nivel
Publicatie nivelPublicatie nivel
Publicatie nivel
 
Kwaliteit van communicatie
Kwaliteit van communicatieKwaliteit van communicatie
Kwaliteit van communicatie
 
Vlaams agentschap kwaliteitsindicatoren
Vlaams agentschap kwaliteitsindicatorenVlaams agentschap kwaliteitsindicatoren
Vlaams agentschap kwaliteitsindicatoren
 
Workshop betere zorg door betere planning congres vbvk[1]
Workshop betere zorg door betere planning congres vbvk[1]Workshop betere zorg door betere planning congres vbvk[1]
Workshop betere zorg door betere planning congres vbvk[1]
 
Workshop betere zorg door betere planning congres vbvk
Workshop betere zorg door betere planning congres vbvkWorkshop betere zorg door betere planning congres vbvk
Workshop betere zorg door betere planning congres vbvk
 
Tevredenheid bij verpleegkunigen motivatie in de non profitsector
Tevredenheid bij verpleegkunigen  motivatie in de non profitsectorTevredenheid bij verpleegkunigen  motivatie in de non profitsector
Tevredenheid bij verpleegkunigen motivatie in de non profitsector
 
National MS Center
National MS CenterNational MS Center
National MS Center
 
Preoperatief traject Mol
Preoperatief traject MolPreoperatief traject Mol
Preoperatief traject Mol
 
Ondervoeding
OndervoedingOndervoeding
Ondervoeding
 
Poster vbvk
Poster vbvkPoster vbvk
Poster vbvk
 
Personeelsevaluatiesysteem
PersoneelsevaluatiesysteemPersoneelsevaluatiesysteem
Personeelsevaluatiesysteem
 
Patiënteninformatie over de poortkatheter
Patiënteninformatie over de poortkatheterPatiënteninformatie over de poortkatheter
Patiënteninformatie over de poortkatheter
 
Onderzoek naar de toepassin van fysieke fixatie bij de bewoners van wzc ooste...
Onderzoek naar de toepassin van fysieke fixatie bij de bewoners van wzc ooste...Onderzoek naar de toepassin van fysieke fixatie bij de bewoners van wzc ooste...
Onderzoek naar de toepassin van fysieke fixatie bij de bewoners van wzc ooste...
 
Naar een resultaatsgerichte zorg 30 november 2012 van bogaert
Naar een resultaatsgerichte zorg 30 november 2012 van bogaertNaar een resultaatsgerichte zorg 30 november 2012 van bogaert
Naar een resultaatsgerichte zorg 30 november 2012 van bogaert
 
Meer tijd voor zorg
Meer tijd voor zorgMeer tijd voor zorg
Meer tijd voor zorg
 
Lezing flexibel roosteren congres vbvk
Lezing flexibel roosteren congres vbvkLezing flexibel roosteren congres vbvk
Lezing flexibel roosteren congres vbvk
 
Geriatrische patiënten op een dienst heelkunde worden ze voldoende gedetecteerd
Geriatrische patiënten op een dienst heelkunde  worden ze voldoende gedetecteerdGeriatrische patiënten op een dienst heelkunde  worden ze voldoende gedetecteerd
Geriatrische patiënten op een dienst heelkunde worden ze voldoende gedetecteerd
 
Geef jezelf een boost
Geef jezelf een boostGeef jezelf een boost
Geef jezelf een boost
 
Eoidurale verdoving tijdens arbeid en bevalling versus gewichtsrevolutie van ...
Eoidurale verdoving tijdens arbeid en bevalling versus gewichtsrevolutie van ...Eoidurale verdoving tijdens arbeid en bevalling versus gewichtsrevolutie van ...
Eoidurale verdoving tijdens arbeid en bevalling versus gewichtsrevolutie van ...
 

Malnutritie binnen de ouderzorg 16022012

  • 1. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg Els Suys Hoofdverpleegkundige geriatrie-OLV campus Asse Trainer “Ethiek in de praktijk”- Vlaamse Verpleegunie
  • 2. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • Aanvang: • Casus binnen WZC: • Ondervoede bewoner in WZC: • Curatieve maagoperatie na maagCA • => ingestelde behandeling:palliatief ipv curatief /onvoldoende!! • => opstart parenterale nutritie • => bracht proces van verandering en vernieuwing op gang
  • 3. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • Symposium • "Malnutritie in de ouderenzorg, een samenwerkingsinitiatief Groot-Dilbeek en Ternat : Thuis en in het Tehuis" • => op vraag van huisartsen • => nood aan info • => besef dat er iets moet veranderen! • => vanuit de casus wordt er een richtlijn opgezet, die toepasbaar is in analoge situaties, volgens de methodiek Heracleitos.
  • 4. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • Er wordt een studie opgezet om deze richtlijn om te zetten in een evidenced based richtlijn: • Studie in WZC in 2010-2011 bij 56 bewoners, die aantoont dat er een hoge mortaliteit en morbiditeit is ten gevolge van malnutritie
  • 5. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • Waarom project rond malnutritie? • DOEL:malnutritie gaan bestrijden vanaf de basis, te beginnen thuis via de huisarts! • Er lopen wel een aantal projecten, maar de meeste in het ziekenhuis! • De bedoeling is om een betere samenwerking te bekomen tussen thuiszorg-WZC- ZH... waarbij de patiënt centraal staat. • nu loopt men vaak achter op de feiten!!! cfr studie in WZC in 2010: hoge mortaliteit en morbiditeit
  • 6. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • Studie binnen WZC & thuiszorg: • gebaseerd op MNA = Mini Nutritional Assessment Scale • gevalideerde screeningsmethode • Vooral voor geriatrische patiënten- cfr Espen guidelines for nutrition screening • - De Mini Voeding Assessment ®-Short Form (MNA-SF ®) is een verkorte vorm van de MNA ® ,die op een gemakkelijke manier oudere patiënten (65 jaar en ouder) voor ondervoeding screent in minder dan vijf minuten De MNA-SF ® werd ontwikkeld en gevalideerd om een efficiëntere screening proces te leveren. De MNA-SF ® behoudt de geldigheid en juistheid van de volledige MNA ®. • - de MNA is een geregistreerd handelsmerk van Societe des Produits Nestle SA
  • 7. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • =>punten: • verminderde eetlust, gewichtsverlies, mobiliteit,ged laatste 3 maanden psych stress of ziekte,neurologische problemen, BMI • => 0-7p:ondervoed /8-11p:risico op ondervoed/ 12-14p: normaal
  • 8. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg In WZC:MNA: => 33,5 % is ondervoed => 40,3% heeft risico op ondervoeding  Slechts 1 op 4: normale voedingstoestand!!!
  • 9. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg In WZC: Overlijdens volgens MNA: Alle overlijdens hebben MNA tussen 0 en 7 punten = ondervoed!
  • 10. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg In WCZ:78,9% MRSA bij ondervoeding en risico op ondervoeding
  • 11. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg In WZC:80% van de valincidenten bij ondervoeding en risico op ondervoeding, met vooral multipele valincidenten
  • 12. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg InWZC: 66% Decubitus GRAAD I - 83% Decubitus GRAAD II - 100% Decubitus GRAAD III bij ondervoeding of risico op ondervoeding
  • 13. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • 91,6 % Oppervlakkige wonden bij ondervoeding en risico op ondervoeding • 100% Diepe wonden bij risico op ondervoeding • 88,1% Flapwonden bij ondervoeding of risico op ondervoeding • 83,3% Wondtrauma bij ondervoeding
  • 14. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg In WZC: Graad van zorgbehoevendheid: 92,2% Cd-score- 86,6% C-score- 83,3% B- score met ondervoeding of risico op ondervoeding
  • 15. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg In WZC:=>76,8% : 1 ziekenhuisopname bij ondervoeding of risico op ondervoeding =>100% : 2 - 3 – 4 ziekenhuisopnames bij ondervoeding
  • 16. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg Besluit: • Alle overleden bewoners waren ondervoed! • Groot risico op decubitus bij ondervoeding, en vooral ernstige decubitusletsels(100%) • Hoog risico op MRSA • Enorme toename van valincidentie, met hoofdzakelijk multipele valincidenten • Bijvoeding en sondevoeding werden opgestart =>voldoende??? => hoge mortaliteit!!! =>TPN??? • Groot risico op verwondingen, vooral skin-tears en diepe wonden • Hoge mate van zorgbehoevendheid bij ondervoeding • Duidelijke toename van aantal ziekenhuisopnames, en vaak meerdere ziekenhuisopnames
  • 17. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • ondervoeding heeft multipele negatieve gevolgen voor de bewoner/patiënt zowel qua mortaliteit als morbiditeit • al deze complicaties hebben enorme financiële gevolgen , alsook een hogere werkbelasting
  • 18. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • Het probleem deint nog steeds verder uit! • 100% van de nieuwe opnames in WZC zijn ondervoed! • Rol van de huisarts is cruciaal voor preventie én een snelle detectie én behandeling!!! • Bij opname in ZH met multipele complicaties is situatie nog moeilijk recht te trekken!! • Meeste projecten lopen in ZH maar niet in thuiszorg of WZC, de basis
  • 19. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • De nood aan een degelijk,handig werkinstrument blijkt nodig om de verschillende actoren, zijnde huisartsen- WZC-thuiszorg, te helpen in de preventie, behandeling, opvolging van deze problematiek. • EENVOUDIG en SNEL softwareprogramma: hoe minder men zelf nog dient in te vullen hoe meer het zal gebruikt worden (artsen en verpleegkundigen, zeker in thuiszorg en WZC hebben er amper ruimte voor!) • Slechts enkele items invullen- rest automatische berekening van bvb BMI- lengte...en resultaat MNA
  • 20. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • Berekening Lengte adhv van de LLL: • de meest gebruikte en nauwkeurigste formules om uit kniehoogte L te berekenen: • Hoe meten? • De kniehoogte (lower leg length: LLL) wordt gemeten vanaf de bovenkant van de patella (knieschijf) tot de onderkant van de voet. De proefpersoon zit met de knie in een hoek van 90 graden. Er wordt een rechte lat gebruikt om zo de kuitspieren niet mee te meten. De meting op deze manier zal bij bedlegerige patiënten moeilijker zijn, maar niet onmogelijk. • Chumlea WC 1998: • Blanke man: L= 78,31 + (1,94 * kniehoogte) -(0,14 * leeftijd) • Blanke vrouw: L= 82,21 + (1,85 * kniehoogte) - (0,21 * leeftijd) • BMI=Body Mass Index • - Formule: Gewicht in kilogram/(lengte in meter)X(lengte in meter) • =>automatische berekening van lengte adhv LLL en BMI en resultaat MNA!!!
  • 21. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • Gratis ter beschikking gesteld • => via internet - ook leesbaar en bruikbaar op smartphone • => Handig werkinstrument! • www.ondervoeding.be • www.sousnutrition.be
  • 22. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • Malnutritieprogramma: • -malnutritie opsporen via MNA • -afhankelijk van resultaat stappenplan doorlopen: • -oorzaken uitsluiten en behandelen => • 1/normale voeding nastreven=> • 2/ bijvoeding- vervangvoeding opstarten=> • 3/ enterale voeding=> • 4/ parenterale voeding (of combinatie 3 & 4) • In het programma worden kort de verschillende stappen uitgelegd, waarbij de arts uiteraard beslist welke behandeling wordt opgestart.
  • 23. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • OORZAKEN :Meals on Wheals • Medication effects .Wandering(dementia) • Emotional problems .Hyper/hypothyroidism • Anorexia, alcoholism .Enteric malabsortion • Late life paranoia . Eating problems • Swallowing disorders . Low salt, low cholesterol diets • Oral factors . Social problems • No Money
  • 24. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • Mogelijke oorzaken: • - Fysisch: • $ Vlugger verzadigingsgevoel : • * afname in dorstperceptie - MAAR vochtbehoefte verminderd niet • * eetlustremmende/eetluststimulerende hormonen • $ Orale problemen: • * slechte mondhygiëne • * slecht passend gebit • * gebit wordt niet gebruikt • * moeilijkheden bij kauwen • * slikproblemen • * pijn bij het eten • * veranderde smaak en geur
  • 25. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • $ Beperkte mobiliteit: • Niet alleen kunnen eten (fysiek afhankelijk): dementie, artritis, fysieke handicap, tremor, parese, plegie • $ Visusstoornissen: • Problemen met voedselbereiding/ aankoop • $ Verminderde reuk en smaak • $ Verminderde reserves • $ Failure to thrive: • Verslechtering van de functionele toestand die buiten verhouding staat tot de onderliggende aandoening. • Oorzaak: eiwitmalnutritie, sarcopenie (geleidelijke afname van spier en kracht bij het verouderen), cognitieve achteruitgang, depressie
  • 26. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • $ Geen of minder besef van evenwichtige, volwaardige voeding • $ Verminderde opname: • Veroorzaakt door slechte eetlust, smaakstoornissen, niet in staat zijn om te eten of het niet in staat zijn om zichzelf te voorzien van voldoende voeding • - Psychisch: • $ Depressie • $ Rouw: • - ervaringen • - Rouwprocessen • $ Veranderingen in levenssituatie
  • 27. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • - Sociaal: • $ Eenzaamheid, sociaal isolement • $ Beperkt budget, armoede • $ Omgeving waarin voeding wordt aangeboden is belangrijk
  • 28. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • - Ziektegerelateerd: • $ Dysfagie: • * CVA, Ziekte van Parkinson • * Oesophagitis • * Gebitsproblemen • * Slechte mondhygiëne • * Xerostomie (hyposalivitatie of drogemondsyndroom) • * Pharynx/ slokdarmcarcinoom • $ Verminderde vertering en/of opname: • Tgv medische of chrirurgische interventies, neurologische afwijkingen • $ Verhoogde behoefte door verhoogd metabolisme: • Zoals sepsis, trauma, endocrinologische ziekten
  • 29. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • $ Atrofische gastritis, maagzweren, galstenen • $ Chronische ziekte: COPD, Reumatoïde Artritis, maligniteiten • $ Malabsorptie • $ Hyper-hypothyroïdie • $ Monotoon of zinloos dieet • $ Alcoholverslaving • $ Dementie • $ Medicatie (met negatief effect op eetlust) • $ Anorexie: (verminderde eetlust, veranderde smaak- en geur), nausea, malabsorptie
  • 30. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • 1/ Normale voeding • => inschakelen van mantelzorgers, of andere zorgverstrekkers om een normale, volwaardige voeding te kunnen aanbieden en opname van nodige voedingsstoffen te garanderen. • Aandacht voor: • - aangepast materiaal • - voldoende drinken!! • - eventueel indikken van vloeistoffen bij slikproblemen • - goede mondhygiëne • - HULP: belang van SOCIALE CONTACTEN
  • 31. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • 2/ Bijvoeding - vervangvoeding: • $ Voordelen: • - evenwichtige verhouding van de voedingsstoffen • - geen bereidingstijd • - Klein volume • - smaakvarianten • - toevoeging hoogwaardige eiwitbronnen ed om kwaliteit en smaak te verbeteren • $ Nadelen: • - geen terugbetaling • - „snel beu zijn‟ • - aversie smaak
  • 32. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • $ Hoe aanbieden: • => variatie brengen in soort en manier van serveren! Bvb: • - drankjes: best koel = fris in de mond, niet plakkerig • - soep bvb ter vervanging van gewone soep • * Verdeling tussen de maaltijden • * MOTIVATIE van patiënt- mantelzorgers! • * calorie- en/of eiwitrijke supplementen, aansluitend op de maaltijd • * uitzonderlijk en kortstondig als vervangmaaltijd • * eiwitrijke bijvoeding: bij onvoldoende inname van eiwitten onder de vorm van vlees, vis...of bij verhoogde eiwitbehoefte bvb. bij decubitus • * energierijke bijvoeding: bij verminderde eetlust en/of verhoogd energieverbruik zoals infecties
  • 33. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg Fortimel EXTRA 2 à 3 bijvoedingen Fortimel CREME uit de lijst hiernaast Neen Fortimel FRUIT Fortimel SOUP Vetrestrictie Fortimel JUCY Nutilis Complete 2 à 3 bijvoedingen Slikstoornissen ? Ja uit de lijst hiernaast (Stadium 1) Fortimel FRUIT Neen (Stadium 3) Eet meer dan 50% van de Diabetes ? Ja 2 à 3 Diasip / dag als bijvoeding maaltijd Vervang elke Fortimel COMPACT ontbrekende Nutridrink Multi Fibre Neen maaltijd door 2 Nutridrink producten uit de lijst hiernaast Nutridrink Yoghurt Style Score ≥ 1** Slikstoornissen ? Ja Vervang elke ontbrekende maaltijd door 2 Nutilis Complete (Stadium 1) Neen Eet minder dan 1/3 van de Diabetes ? Ja Vervang elke ontbrekende maaltijd door 2 Ja maaltijd Diasip Neen Geen bijkomende behandeling nodig Voor het verdikken van Nutilis Powder voeding & dranken Voor het verdikken van Slikstoornissen ? Ja heldere dranken Nutilis Clear Neen Vochtaanbreng Nutilis Aqua Onbeperkte inname (Stadium 2) Stadium 1 Stadium 2 Stadium 3 Score = 0* Doorligwonde ? Ja 1 Cubitan / dag 2 Cubitan / dag 3 Cubitan / dag MUST Score * Score = 0  Laag risico ** Score ≥ 1  Matig of hoog risico
  • 34. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • 3/ Enteraal : • Enterale Nutritie: • $ krijgt de voorkeur indien geen contra-indicaties • $ “If the gut works, use it!” • $ Berekening energiebehoefte: • 25 à 35 kcal/kg/24u • $ Contra- indicaties: • - Intestinale obstructie/ileus • - Ernstig acuut inflammatoir darmlijden • - Hoog debiet enterocutane fistel • - Malabsorptie (short bowel) • - Intestinale dysmotiliteit • - Ernstige diarree • - Braken
  • 35. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • $ Toegangswegen: • - Korte termijn: • & Nasogastrisch: feeding tube of maagsonde • & Nasoduodenaal/jejunaal • - Lange termijn: • & Gastrostomie • & Jejunostomie • - Voorkeur: • & PEG
  • 36. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • 4/ Parenteraal : • $ Wat? • Intraveneuse infusie van nutriënten via een veneuse catheter • Soorten: • -Glucose, aminozuren en vetten in compartimentsysteem • Ternaire mengsels: verbreken van zegels levert ready to use product op • - TPN gemaakt in apotheek (eigen voorschrift)
  • 37. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • $ Doel: • Voedingstoestand vrijwaren, op peil houden of verbeteren • Aanvulling bij enterale voeding om snel, grote tekorten aan te vullen • Ondersteuning door TPN bij geselecteerde patiënten bvb onder chemotherapie • Betere tolerantie van behandeling • Ook in palliatieve setting om levenskwaliteit te verbeteren (cfr wensen van de patiënt- CAVE therapeutische hardnekkigheid)
  • 38. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • tijdelijk : • als aanvulling van enterale voeding om bvb snel tekorten aan te vullen. • Labo-resultaten geven bvb steeds tekorten aan in foliumzuur, Vit D... • vitaminen-supplementen enteraal toedienen zullen maar gedeeltelijk kunnen worden opgenomen en het zal dus lang duren om tekorten aangevuld te krijgen (in een normale gezondheidstoestand) • => aanvulling parenteraal is dus mogelijke oplossing!! • Mede zal door ondervoeding: • - verstoorde vocht- en elektrolytenbalans/vitaminen- en andere deficiënties- anemie/ Verminderd renaal concentratievermogen/ Gastro-intestinale functie: T.g.v. Langdurig vasten verliest darm de capaciteit om water en electrolyten te re-absorberen • => enterale voeding zal niet volstaan/ supplementair parenteraal!
  • 39. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • $ Hoe? • Via externe centrale katheter of veneuze poort =>daghospitalisatie voor plaatsing • PICC is optie (Peripherally inserted central venous catheter)
  • 40. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg Parenterale nutritie => kan ook in WZC of thuiszorg! Home Care Service: Voordeel: Continuïteit van de zorg: Patiënt kan in vertrouwde thuissituatie blijven! => grote tevredenheid! => vermindering ZH-opnames!!! *hoge ZH-bezetting-vergrijzing* 80% nachtelijke toediening: minimale vrijheidsbeperking Beperkt aantal complicaties Kostprijs: bijdrage patiënt: 0,62 Euro/dag(veel misvatting!) Firma zorgt voor opleiding vpk in thuiszorg of WZC: =>duidelijke info =>procedures =>aanlevering nodige materiaal(vooraf samengestelde setjes waarin al het nodige zit-in logische volgorde-zeer gebruiksvriendelijk!) =>overleg tussen ZH(specialist- voedingsdeskundige) en huisarts voor opvolging verloop TPN en evolutie voedingstoestand, labo’s ed
  • 41. Kan de patiënt enteraal gevoed worden? Ja Nee Raadpleeg TPN indicatie diëetiste Kathetertype? Centrale katheter Perifere katheter Elektrolyten toegestaan Nee Ja Volledige voeding of bijvoeding? Verhoogde eiwitbehoefte? Supplement Totale TPN JA Nee Vb.: IZ, zware chirurgie, kankercachexie, obese patiënt Gewicht patiënt < 65 > kg Olime 65kg Olimel Olimel Olimel Olimel Olimel l N9E 2 N4E N7E 1.5 N9 1 L N9 2 L N7E 2 L 1,5 L L 840 NP kcal 9 gN 1680 NP kcal 18 gN 1440 NP kcal 10.5 gN L 1920NP kcal 14 gN 1680 NP kcal 18 gN 900 NP kcal 6 gN
  • 42. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • Link voor wat betreft attesten tot terugbetaling voor enterale en parenterale nutritie • Link naar kennisgeving:Informatie voor patiënt en mantelzorgers ivm toestand van malnutritie en nood tot ingrijpen • Link naar firma‟s voor meer specifieke productinfo =>via beslissingsboom juiste keuze van producten
  • 43. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • Tip: • beweging stimuleren tot behoud spiermassa (zowel gladde als skeletspieren) • => beter behoud algemene toestand: • - sarcopenie • - hartspier:verminderde cardiale functie • - AH-spieren: verminderde ademhalingsfunctie • - inactiviteit: verminderde spiersterkte
  • 44. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • Streven naar uitgebouwd opvolgingsprogramma in ZH • => specifiek gericht voor patiënten met malnutritie • => met bvb vaste consultatiedagen: • - voor bijkomende onderzoeken • - opstarten enterale voeding na bvb plaatsen PEG- sonde of parenterale voeding na bvb plaatsing veneuze poort  verblijfsduur in ZH zo kort mogelijk houden  snelle terugkeer naar huis  continuïteit van de zorg garanderen  Op deze manier ontwikkelt er zich een goede samenwerking tussen alle actoren die met de patiënt te maken hebben, waarbij de patiënt centraal staat!
  • 45. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • Implicaties voor de praktijk: • De patiënt moet keuzevrijheid hebben over het zorgaanbod. Op die manier kan hij immers een persoonlijk afgestemd zorgpakket samenstellen en maakt hij zijn wensen en behoeften kenbaar. In de chronische zorg blijkt er bovendien grote behoefte aan het kunnen invullen van het eigen leven en zelfbeschikking. • De patiënt moet steeds kunnen kiezen om wel of juist géén gebruik te maken van de zorg, om de voor hem belangrijke dingen te kunnen doen.
  • 46. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • Doel is om op langere termijn, • => vooral preventief te werken • => een vroegtijdige opsporing van malnutritie • => de morbiditeit te verlagen • => hierdoor de patiënt langer in zijn thuissituatie te houden • => de ziekenhuisbezetting te verlagen (wat zeker noodzakelijk zal worden, gezien de nu al zeer hoge bezettingsgraad in het ziekenhuis en de steeds toenemende vergrijzing).
  • 47. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg BEWUSTWORDING! Nutritiescreening op REGELMATIGE basis! MULTIDISCIPLINAIR: Continuïteit van zorg garanderen • Iedereen moet ALERT zijn op tekens van ondervoeding • * sensibiliseren • * informeren • * motiveren • => Onze plicht als hulpverleners om mensen te helpen!
  • 48. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • HET • BELANG • VAN • DE • PATIËNT • PRIMEERT!! • =>VRAAGGESTUURDE • KWALITEITSVOLLE ZORG
  • 49. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • Door bewustwording • =>ondersteuning bekomen => Subsidiëring? • =>terugbetaling bijvoeding zoals in Nederland? • Verdere evolutie blijven opvolgen: • =>verdere opvolging van resultaten via website :concrete cijfers • =>opvolgprogramma ZH-WZC-thuiszorg
  • 50. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • 26/04/2012: studienamiddag: “Gebruik van indicatoren en hun impact op malnutritie” • Opvolgen van verschillende indicatoren: • Wat doet men er concreet mee? • Wat hebben ze gemeen? • Kan men op basis van deze concrete gegevens iets veranderen?
  • 51. MALNUTRITIE binnen de ouderenzorg • DANK U VOOR UW AANDACHT • VRAGEN?