dhamma pdf

1. กอนคุณจะเหลือเพียงวิญญาณ
ที่ถามหาสุคติภูมิดวยความสิ้นหวัง...
เสียดาย…
คนตาย
ไมไดอาน
ดังตฤณ

2. ๑
สารบัญ
สารบัญ ................................................................................................................................................................. ๑
คํานํา ....................................................................................................................................................................๒
ปฐมบรรพ - เกิดมาเปนอยางนี้ไดอยางไร .........................................................................................................๔
บทที่ ๑ - ใครเปนผูรูแจงเรื่องกรรม ............................................................................................................... ๖
บทที่ ๒ - เหตุใดจึงเกิดเปนมนุษย............................................................................................................... ๑๕
บทที่ ๓ - เหตุใดจึงเกิดเปนหญิงเปนชาย .................................................................................................. ๒๖
บทที่ ๔ - เหตุใดจึงเกิดเปนผูมรูปงาม ........................................................................................................ ๓๖
ี
บทที่ ๕ - เหตุใดจึงมีฐานะร่ารวย................................................................................................................ ๕๖
ํ
บทที่ ๖ - เหตุใดจึงมีสติปญญามาก............................................................................................................๗๓

สรุปปฐมบรรพ ............................................................................................................................................. ๘๖
ทุติยบรรพ - ตายแลวไปไหนไดบาง................................................................................................................๘๗

บทที่ ๗ - สัจจะเกี่ยวกับความตาย...............................................................................................................๙๐
บทที่ ๘ - สภาพความเปนอยูของสัตวในภพภูมิตางๆ............................................................................ ๑๑๗
สรุปทุติยบรรพ.......................................................................................................................................... ๑๓๔
ตติยบรรพ - ยังอยูแลวควรทําอะไรดี ............................................................................................................ ๑๓๕
บทที่ ๙ - คําถามที่นากลัวที่สุดในชีวต.....................................................................................................๑๓๗
ิ
บทที่ ๑๐ - วิชารูตามจริง .......................................................................................................................... ๑๔๕
สรุปตติยบรรพ ...........................................................................................................................................๑๕๙
บทสงทาย.......................................................................................................................................................๑๖๑
โปรยปกและหนาขอบคุณ..........................................................................................................................๑๖๒

3. ๒
คํานํา
ทุกคนตางมีความนาเวทนาอยูในทางใดทางหนึ่ง ตอใหเปนบุคคลที่เหมือนอิ่มเอมเปรมสุข เปน
ที่อิจฉาของสังคมขนาดไหน ก็ยอมรูในใจเขาเองวาชีวตยังมีขอขัดของประการใดบาง
ิ
ทําไมชีวิตถึงมีความขัดแยง เหตุใดจึงไมมีใครเปนสุขไดแตถายเดียว? ก็เพราะคนเราไมรูแลวกอ

กรรมดีบางเปนบางครั้ง และเพราะคนเราไมรูแลวกอกรรมชั่วบางเปนบางคราว ไมมีใครเกิดมาพรอมกับ
ความรูวาทําดีตองเสวยผลดี ทําชั่วตองเสวยผลชั่ว จะชาเร็วไมมีใครหนีแรงสะทอนกลับของบาปบุญได
พน
คนทั่วไปจะมีความเชื่อทางศาสนา หรือเชื่อเรื่องชีวิตหลังความตายอยางไรก็ตาม สํารวจแบบ
ชําแหละตัวเองแลวก็ตองพูดกันตรงๆวานอกจากอาการปกใจเชื่อ แทบไมมีใครรูแจงเห็นจริงราวกับตา
เห็นรูปกันสักกี่ราย โดยเฉพาะอยางยิ่งถาเชื่อมั่นและอยากไปสวรรค อยากเขาถึงนิพพาน ก็ยิ่งนอยเทา
นอยชนิดนับหัวไดที่จะทราบทางไปอยางแทจริง ชนิดติดความจําขึ้นใจ และถือประพฤติปฏิบัตตนบน ิ
เสนทางกรรมอันนําสูสุคติภมิ
ู
พระพุทธเจามีคําตอบ มีคําอธิบาย มีความรูจริงเกี่ยวกับเรื่องกรรมวิบากและภพภูมิทั้งปวง บาง
วันผูเขียนนึกเสียดายขึ้นมาวาธรรมะในพระไตรปฎกอันเปรียบประดุจภูเขาทองยังกองอยูอยางเปดเผย
แตนอยคนจะเหลือบแลไปเห็น และนอยคนที่เห็นแลวเต็มใจจะอาน จึงเปนที่มาของหนังสือชื่อ
‘เสียดาย… คนตายไมไดอาน’ เลมนี้
จุดใหญใจความของหนังสือเลมนี้ สําหรับเปาหมายแรกคือใหรและเขาใจเหตุผลที่มาที่ไป
ู
เกี่ยวกับกรรม ชนิดที่อานแลวไดคําตอบนาพอใจใหกับความสงสัยของคนทั่วไป สวนเปาหมายปลายทาง
สุดทายคือใหประจักษแนววิธีรูแจงเรื่องกรรมดวยตนเอง ชนิดที่อานแลวไมตองเถียงใครอีก รูเฉพาะตน
วากรรมวิบากเปนเรื่องจริง เปนสัจจะ เปนอมตะไมแปรผันตามกาล
แมอานอยางคราวที่สุด อยางนอยผูอานก็นาจะเปดตาขึ้นเห็นโลกดวยมุมมองที่แตกตางไป
เหลือบแลไปตามทองถนนก็สามารถเห็นผลกรรมปรากฏฟองอยูบนรูปรางหนาตาและบุคลิกนิสัยของใคร
ตอใครอยางชัดเจน กระทั่งเมื่อเบิ่งจองมองกระจกเงา หรือเฝาพินิจความสุขความทุกขอันเปนปจจุบัน
กาลของตนเอง ก็สามารถเห็น ‘ความจริง’ เกี่ยวกับกรรมวิบากไดทุกวินาทีอยูแลว
ผูเขียนประสงคจะเรียบเรียงเรื่องกรรมวิบากตามลําดับความอยากรูอยากเห็นของมนุษย นั่นคือ
ใหทราบที่มาวาเราเปนอยางนี้ดวยกรรมเกาอันใด จากนั้นจึงแสดงใหเห็นวาในธรรมชาติมีชองชั้นภพภูมิ

ใดรองรับกรรมประเภทตางๆอยูบาง แลวจึงสรุปลงที่ความนาจะเปน หรือสิ่งที่นาจะทําขณะยังมีลม

หายใจของความเปนมนุษยนี้อยู

4. ๓
แนวคิดขางตนทําใหโครงสรางของหนังสือแบงเปน ๓ ภาค หรือ ๓ บรรพ (อานวาบัพพะ) บรรพ
แรกคือการตอบคําถามวาพวกเรา เกิดมาเปนอยางนี้ไดอยางไร? บรรพที่สองคือการตอบคําถามวา
พวกเรา ตายแลวไปไหนไดบาง? บรรพสุดทายคือการตอบคําถามวาพวกเรา ยังอยูแลวควรทําอะไร
ดี? ซึ่งก็แปลวาครอบคลุมเรื่องกรรมวิบากและภพภูมิทั้ง ๓ กาลคืออดีต ปจจุบัน และอนาคต
ผูเขียนขอถวายกุศลทั้งหมดจากการเขียนหนังสือเปนเครื่องบูชาพระพุทธเจา ผูถายทอดความรู
อันเปนประโยชนสงสุดใหแกพระสาวก เพื่อพระสาวกจะไดสบทอดความรูท้งหลายใหแกครูบาอาจารย
ู ื ั
รวมสมัย ตราบกระทั่งตกทอดมาถึงผูเขียนในกาลปจจุบัน
ดังตฤณ
สิงหาคม ๒๕๔๗

5. ๔
ปฐมบรรพ - เกิดมาเปนอยางนี้ไดอยางไร?
บางคนใชเวลากวาครึ่งชีวิต หมกมุนอยูกับคําถามซ้ําๆ เชนทําไมถึงเกิดมากับพอแมฐานะความ
เปนอยูอัตคัดขัดสน ทําไมถึงเกิดเปนหญิงใหตองเสียเปรียบเขาอยูร่ําไป ทําไมถึงรูปไมงามแถมนามยัง
ตลก ไมมีอะไรเปนที่เชิดหนาชูตาสักอยาง
หรือบางคนแมเหมือนมีพรอมทั้งทรัพยสมบัติ รูปสมบัติ และคุณสมบัติ ก็ตองทรมานใจกับ
ขอบกพรองเล็กใหญในชีวิต เชนฐานะร่ํารวยแตเต็มไปดวยภาระนาหนักอก เปนชายแตใจแอบเปนหญิง
สวยหลอแตตัวเตี้ยขาสั้นเตอ เรียกวาเจอเผชิญปญหารบกวนจิตใจเดิมๆไดตลอด มองคนอื่นรอบตัวเขา
ไมเห็นตองทนทุกขทรมานกับปญหาเชนตนกันเลย
หากเคยรูสึกนอยใจในชะตากรรมของตัวเองมากอน คนที่คงโดนเรากลาวโทษมากที่สดเห็นจะ ุ
ไดแกบุพการีผูใหกําเนิด ใหเราเกิดมาแลวก็ไมรูจักเลี้ยงใหดีมีความสุขสมบูรณอยางลูกคนอื่น อันดับ
ตอมานาจะไดแกเทวดาฟาดิน อุตสาหทําดีเหตุใดจึงแลไมเห็นและตกรางวัลกับเรามากๆ
และแมคนไทยบางสวนถูกสอนมาถูกทาง คือใหหมั่นทองติดปากวาเรื่องที่เกิดขึ้นในวันนี้ ‘มัน
เปนกรรมเกาของเราเอง’ แตก็มักเปนการทองแบบนกแกวนกขุนทองเอาไวปลอบใจตัวเอง มากเสียกวา
ที่จะตระหนักวานั่นเปนความรูอันควรลงใหลึกและเขาใจใหซึ้ง จําแนกละเอียดเปนเรื่องๆไปวาที่กาลัง
ํ
เปนอยู ที่กําลังพอใจหรือไมพอใจมาจากการกระทําแบบไหน เพื่อความรูแจง เพื่อความสังวรระวัง และ
เพื่อความเรงรัดใหตนเองพัฒนาตอๆไป ทั้งในดานที่ดีอยูแลวและในดานที่ยังพรองอยู
ในปฐมบรรพหรือสวนแรกของหนังสือเลมนี้ จะพูดถึง ‘กรรมเกา’ ในหลายฐานะ ทั้งโดยความ
เปนชางผูปนแตงรูปรางหนาตา ทั้งโดยความเปนบรรพบุรุษผูมอบมรดกตกทอดเปนเงินทองของใช ทั้ง
โดยความเปนองครักษพิทักษความปลอดภัย ทั้งโดยความเปนยักษในตะเกียงวิเศษ รวมทั้งความเปน
อะไรตออะไรใหเราอีกมากมาย ชนิดที่ตอไปจะไดขอบคุณหรือกลาวโทษใหถูกตัวกันจริงๆ ไมใชโทษมั่ว
ไปเรื่อยโดยไมตองมีหลักฐานประกอบการพิจารณาใดๆ หาวาพอแมไมพยายามใหดีกวาที่เคยบาง หาวา
เทวดากลั่นแกลงบาง หาวาคนรอบขางเลวรายไปหมดบาง
ปฐมบรรพจะชี้ชัดตามพระพุทธองคตรัส คือ สัตวทั้งหลายมีกรรมเปนของตน มีตนเปน
ทายาทแหงกรรม มีกรรมเปนกําเนิด มีกรรมเปนเผาพันธุ มีกรรมเปนที่พึ่งอาศัย กรรมยอม
จําแนกสัตวใหเลวและประณีตได
ผูที่เริ่มเชื่อความจริงดังนี้ยอมเลิกเรียกรองสิ่งใดๆจากผูอื่น แลวหันมาเรียกรองเอาสิ่งที่ตน
ปรารถนาจากปจจุบันกรรมของตัวเอง และตอไปหากจะนอยใจชะตาหรือสภาพความเปนอยูตางๆ ก็คง
นอยใจตัวเองในอดีต ไมนอยใจ ‘ผิดตัว’ อยางที่แลวๆมา กับทั้งตระหนักในสิ่งที่ควรตระหนัก เชนโดย
หลักธรรมชาติแลวเราควรกราบกรานแทบเทาขอบพระคุณพอแม ไมวาทานจะเลี้ยงดูเรามาอยางไร

6. ๕
หรือแมกระทําตอเราเชนใดก็ตาม เหตุผลหลักคือพวกทานเปนประตูนําเราเขาเสนทางมนุษย อันเปน
ที่สุดแหงศักยภาพการพัฒนาตนเอง รวมทั้งตระหนักวาเทวดานางฟาทานเคยทําดีมาก็สมควรไปเสวย
สวรรคเพื่ออยูเลนเปนสุข ไมใชตองมาคอยสอดสองดูแลมนุษยตั้งเกือบหมื่นลานคนบนโลกทุกวัน หาก
รางวัลแหงการทําดีคือตองขึ้นสวรรคไปคอยสอดสองดูแลมนุษยราวกับเปนขี้ขาสิ่งมีชีวิตในภูมิต่ํากวาไป
ทั้งชาติ ซึ่งอยางนี้ก็อยาทําดีหวังสวรรคกนเลยดีกวา เอาแคครึ่งๆกลางๆพอไดกลับมาเปนมนุษยอีกที
ั
แลวงอมืองอเทารอรับความชวยเหลือจากเบื้องบนเทานั้นพอ
พระพุทธเจาตรัสวา ผูสามารถมีตนเปนที่พึ่งแหงตนนั้น นับวาไดที่พึ่งอันหายาก และในแง
ของการเปนที่พึ่งแหงตนในระยะยาวก็ควรจะตองรูจักกรรมทั้งฝายดีและฝายชั่ว รูวากรรมอันใดดีจะไดทํา

ใหมากเพื่อไดเปนเรือใหญอาศัยแลนไปในมหาสมุทรแหงภพภูมิ รวมทั้งรูวากรรมอันใดชัวจะไดหลีกเลี่ยง
่
ใหหางเพื่อไมตองโดนมันโยนลงน้ําไปลอยคอลําบากลําบน

7. ๖
บทที่ ๑ - ใครเปนผูรูแจงเรื่องกรรม?
คนเราชอบพูดเรื่องลี้ลับนาตื่นเตน เรื่องที่พยากรณยากวาจะออกหัวออกกอยทาไหน เพราะ
ชอบแสดงความคิดเห็นวาเรื่องนั้นเรื่องนี้นาเชื่อหรือไมนาเชื่อ และถึงจุดหนึ่งอยากพิสูจนวาตนเปนฝาย
ถูกในขณะที่คนอื่นอานทางไมขาดอยางตน อยางเชนบางทีเถียงกันคอเปนเอ็นเรื่องมนุษยตางดาว เรื่อง

สัตวประหลาด เรื่องสงครามโลก ฯลฯ ตางคนตางมั่นใจเอาจริงๆวาความเชื่อของตนถูก ความเชื่อของตน
เทานั้นตรงกับความจริง ทั้งๆที่อาจไมรูขอมูลอันเปนขอเท็จจริงประกอบเลยแมแตนอย
มนุษยเปนกันไดอยางนี้จริงๆ คือเชื่อโดยไมตองหาหลักฐานสนับสนุน ฉะนั้นเมื่อเถียงกันเรื่อง
ความเชื่อแลวถามอีกฝายวา ‘แนใจไดอยางไร?’ แลวสืบไปสืบมาสรุปวาเพราะคิดเอาเอง เพราะคาดเดา
เอาตามอําเภอใจ หรือเพราะมีอคติอยากใหความจริงตรงกับสิ่งที่ตนเชื่อ ก็อยาไปใสใจเลยจะดีกวา เปน
ทุกขเปลาๆ เพราะคนเกือบทั้งโลกตางก็ยินดีที่จะทึกทักตามใจตนตางๆนานา ไมมีวันที่เราจะไปไลจี้ให
ใครตอใครหันเหศรัทธาของเขามาตามทางศรัทธาของเราไดหมดแนๆ
ขอยกตัวอยางที่เห็นไดชัดประการหนึ่ง ไมวาไทยหรือเทศ ไมวาเชื่อนรกสวรรคหรือไม เวลา
โกรธเกลียดใครก็มักสาปแชงวา ‘ไปลงนรกเถอะ!’ หรือแมไมถึงขั้นสาปแชง ก็นึกอยูในใจวากรรมที่เขา
ทําใหเราเดือดเนื้อรอนใจยอมสงเขาไปไมดีแนนอน นับวาเปนการเดาแกมแชงอยูดี คนเราก็เทานี้ รักใคร
ก็จะดันกนเขาขึ้นฝงสวรรค เกลียดใครก็จะขวางเขาลงเหวนรก โดยที่ความจริงสวรรคและนรกไมไดเปด
ประตูตอนรับใครตามการแยกเขี้ยวยิงฟนลุนตัวโกงของบรรดาญาติมตรหรือศัตรูคอาฆาตรายใดเลย
ิ ู
เรื่องของกรรม หรือที่คนไทยชินหูกับคําวา ‘กฎแหงกรรม’ นั้น เปนหนึ่งในสี่ของอจินไตย
อจินไตยคือเรื่องที่ไมควรใชความคิดตรึกเดาหรือฟุงซานจินตนาการไปเอง คือจิตไมรูวาทําอะไรแลวจะ

โดนสนองคืนทาไหน แตกรรมรูวาจะตองจัดการอยางไร จิตไดแตคาดเดา สวนกรรมเปนผูตดสินวาเรา
ั
เดาถูกหรือเดาผิด
ในตนบทขอกลาวถึงอจินไตยโดยสังเขปเปนอันดับแรก เพราะเห็นวาโยงกันแลวจะทําใหเขาใจ
เรื่องกรรมวิบากไดกระจางกวางขวางขึ้น
อจินไตย ๔
๑) พุทธวิสัย – หมายถึงคุณสมบัติและความสามารถของพระพุทธเจา ยกตัวอยางเชนหนึ่งใน
ความสามารถของพระพุทธองคคือ ‘รูทกอยาง’ ถาดวยปุถุชนวิสัยก็ยอมสงสัยวามันจะเปนไปไดอยางไร
ุ
มนุษยที่ไหนจะไปรูทุกอยางไดเลา อันนี้เปนการมองมาจากมุมมืดอันแคบจํากัดของปุถชน ซึ่งแมไดขาว
ุ 
วามนุษยอื่นแคจดจําสิ่งตางๆไดมากกวา หรือคิดเลขไดเร็วกวา หรือเจนจัดในการงานหลากหลายกวาตน
ก็โนมเอียงจะดูหมิ่น เห็นเปนขาวกุ พรอมจะเอยเต็มปากเต็มคําแลววาไมเชื่อ อยางนี้จะไปเชื่อพุทธวิสัย
อันเหนือมนุษยและเทวดาทั้งหลายไดอยางไร

8. ๗
๒) ฌานวิสัย – หมายถึงคุณภาพจิตที่สามารถนิ่งอยางเอกอุ เสพรสปติสุขในสมาธิอันยิ่งใหญ
ระดับทิพยที่เกินประสบการณมนุษยสามัญ และนอกจากนั้นยังมีผลเปนความผองใสทางกายเกินคน
ธรรมดา ลวงรูสิ่งลี้ลับตางๆมากกวาที่จิตคิดๆนึกๆทั่วไปจะทําได เมื่อผูไดฌานพยายามพรรณนา
ความสุขและความลวงรูตางๆใหคนกิเลสหนาทั้งหลายฟง หรือกระทั่งอยากใหรับรูตาม เขาจะมีภาพของ
คนบา คนเพอเจอ หรือคนหลอกลวงมากกวาอยางอื่น และในทํานองเดียวกันแมใครเชื่อเรื่องฌาน ก็ไม
อาจจินตนาการถูกวารสสุขระดับฌานนั้นยิ่งกวารสสุขแบบโลกๆสักแคไหน รวมทั้งไมอาจเขาใจเลยวาจิต
อีกแบบสามารถทะลุทะลวงกําแพงความไมรูตางๆนานาไดอยางไร เชนอานใจคนอื่นออกเปนคําๆ
พยากรณอนาคตไดแมนยําเหลือเชื่อ ฯลฯ
๓) วิบากแหงกรรม – หมายถึงผลที่ปรากฏเปนเหตุการณตางๆนานาในชีวตเรา เมื่อไมรูเหตุผล
ิ
เราก็อาจบัญญัติคําวา ‘บังเอิญ’ ขึ้นมา แตแมเมื่อเชื่อวาสิ่งทั้งหลายเปนผลที่หลั่งไหลมาจากตนธารคือ
กรรมเกา ก็ไมอาจเขาถึงวาตนเองเคยไปทํากรรมอันใดไว หลายคนโยงกรรมอันเปนตนเหตุเขากับผล
กรรมอันเปนปลายทางดวยความคิดคาดเดา บางทีเผอิญถูก แตหลายทีจะผิดถนัด และแมจะเรียนรูเรื่อง
กฎแหงกรรมละเอียดลออปานใด ทองจําหลักของกรรมวิบากไดมากมายเพียงไหน ก็ไมอาจระบุดวย
จินตนาการคิดนึกวาตนเจอสุขหรือเจอทุกขหนึ่งๆเพราะแรงกรรมเกาอันใดเหวี่ยงมา
๔) ความคิดเรืองโลกและจักรวาล – หมายถึงที่มาที่ไปของวัตถุซึ่งใหญมากๆเชนโลกและ
่
ดวงดาว กับวัตถุที่เล็กมากๆเชนอะตอมและองคประกอบสุดจิ๋ว หลายคนเขาใจวาปจจุบันนักวิทยาศาสตร
พบคําตอบทั้งหมดแลว แตความจริงก็คืออัจฉริยะที่อุทิศทั้งชีวิตทํางานคนควาวิจัยเกี่ยวกับวัตถุระดับมห
ภาคและจุลภาคนั้น เลิกพูดถึง ‘ความจริงสุดทาย’ กันนานแลว หลายคนเชื่อวานักวิทยาศาสตรที่รูมาก
ที่สดในโลก อยางมากก็เปนไดแคเด็กที่ยืนอยูชายหาดแตอยากรูอยากเห็นและสัมผัสความลี้ลับของทอง
ุ
สมุทรกันเทานั้น เอาแคไดขอสันนิษฐานวากอนเกิดจักรวาลไมมีอวกาศ ไมมีกาลเวลา เทานี้ก็งงแปดกลับ
แลววาสภาพนั้นเปนอยางไร และเหตุใดจึงอุบัติมหากัมปนาท จากความไมมีอะไรกลายเปนดาราจักรนับ
แสนลานอยางที่กําลังเห็นๆอยูไดทาไหน
ผูมีสิทธิ์ลวงรูเรื่องอจินไตย
จากนิยามของอจินไตยทั้ง ๔ คงสรุปไดวาเรื่องอจินไตยนั้น ขืนคิดๆนึกๆเอาก็หัวแตกเปลา

เพราะจะไมมีใครไดคําตอบเรื่องอจินไตยจากจินตนาการคาดเดา อยางไรก็ตาม ใชวาเปนเรื่องอจินไตย
แลวเราจะหมดสิทธิ์ลวงรูความจริงอยางสิ้นเชิง เชนพุทธวิสัยนั้น เมื่อชาติหนึ่งชาติใดเบื้องหนาโพน
สามารถบําเพ็ญบารมีจนแกกลาพอจะบรรลุอนุตตรสัมมาสัมโพธิญาณ ไดตรัสรูเปนพระพุทธเจาพระองค
หนึ่ง ก็ยอมเขาถึงพุทธวิสัยไดวามีขอบเขตประมาณใด


9. ๘
และสําหรับมนุษยที่บารมีไมสามารถถึงความเปนพระพุทธเจา ก็อาจบําเพ็ญเพียรทําสมาธิจนถึง
ฌาน ผูไดฌานยอมทราบฌานวิสัยได รวมทั้งยังอาจจะหยั่งรูเรื่องกรรมวิบากและเรื่องจักรวาลกับภพภูมิ

ตางๆเปนของแถมอีกดวย สมดังที่พระพุทธเจาตรัสไวเกียวกับเรื่องนี้วา
่
เมื่อจิตเปนสมาธิ บริสุทธิ์ผองแผว ไมมีกเลสใดจรมารบกวน มีความออนควรแกการ
ิ
งาน มีความตั้งมั่นไมหวั่นไหวแลว ก็ยอมสามารถโนมนอมจิตไปเพื่อรูการจุติและการอุบัติของ
สัตวท้งหลาย อาศัยทิพยจักษุอันบริสุทธิ์ลวงตาเนือของมนุษย เห็นหมูสัตวที่กําลังจุติและกําลัง
ั ้
อุบัติ ทั้งในสภาพเลว ทั้งในสภาพประณีต ทั้งมีผิวพรรณดี ทั้งมีผิวพรรณทราม ทั้งไดดี ทั้งตกยาก
นอกจากนั้นยังรูชัดวาหมูสัตวยอมเปนไปตามกรรม จําแนกถูกวาเมื่อสัตวใดดํารงตนอยู
ดวยกายทุจริต วจีทุจริต มโนทุจริต ติเตียนพระอริยเจา เปนมิจฉาทิฏฐิ ยึดถือการกระทําดวย
อํานาจความเห็นผิด เบื้องหนาเมื่อตายเพราะกายแตก ก็ยอมเขาถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก
สวนสัตวเหลาใดดํารงตนอยูดวยกายสุจริต วจีสุจริต มโนสุจริต ไมติเตียนพระอริยเจา เปน
สัมมาทิฏฐิ ยึดถือการกระทําดวยอํานาจความเห็นชอบ เบื้องหนาเมื่อตายเพราะกายแตก เขา
ยอมเขาถึงสุคติ โลก สวรรค
นี่คือภาพการเห็นอยางใหญที่สด สรุปโดยรวมคือถาทําดี มีความเห็นถูก สัตวยอมบายหนาไป
ุ
ถือกําเนิดในสภาพนาชื่นใจ แตถาทําชั่ว มีความเห็นผิด สัตวยอมบายหนาไปถือกําเนิดในสภาพนา
สังเวช เมื่อเห็นการถือกําเนิดของวิญญาณแบบหนึ่งๆ ก็หมายความวายอมเห็นสภาพแหงภพภูมิซึ่ง
ปรากฏอยูนอกเหนือการรับรูของตาเนื้อดวย อยางเชนโลกมนุษยใบอื่น หรือเชนโลกทิพยของเทวดา
เปนตน
เปนอันวาใครมีสมาธิจิตที่บริสทธิ์ก็มีสิทธิ์ลวงรูเรื่องอจินไตย ทราบวาวิสัยของผูมีฌานมีขอบเขต
ุ
ประมาณไหน ทราบวาผลของการประพฤติประกอบกรรมแบบหนึ่งๆจะออกหัวออกกอยในวันตายทาใด
กับทั้งทราบดวยวาโลกอื่นมีจริงหรือไม มีที่มาที่ไปเพื่อรองรับวิญญาณบุญวิญญาณบาปประเภทใดบาง
พระพุทธองคยังตรัสปดทายวาการจะมีสมาธิบริสุทธิ์ผองแผวไดนั้น คือตองปฏิบัติธรรมตาม
แนวทางที่ถูกตองอีกดวย และพระองคทานก็ไมไดตรัสลอยๆแบบคิดเองสรุปเองโดยปราศจากหลักฐาน
ยืนยันเปนบุคคล สมัยพุทธกาลมีพระที่เจริญสติเจริญปญญาตามแนวทาง ‘สติปฏฐาน ๔’ แลวไดผลจริง
มากมาย อยางพระผูทรงคุณวิเศษเปนทีเลื่องลือเชนทานอนุรุทธะ ซึ่งมีตาทิพยและลวงรูเรื่องกรรมวิบาก
่
ไดมาก สาธยายธรรมเกี่ยวกับกรรมวิบากไดมาก พอใครสงสัยไถถามวาทําไมทานทราบกรรมวิบากได
แจมแจงแทงตลอดนัก ทานก็จะตอบใหหายกังขาวา
ดูกรผูมีอายุทั้งหลาย เรายอมรูวิบากของการกระทําทั้งที่เปนอดีต ทั้งที่เปนอนาคต โดย
ฐานะ โดยเหตุ จะแจงตามความเปนจริง ก็เพราะไดเจริญ ไดกระทําใหมากซึ่งสติปฏฐาน ๔

10. ๙
และการยืนยันทํานองเดียวกันก็มิไดขึ้นอยูกับยุคสมัย ไมใชวาสิ้นพระสัมมาสัมพุทธเจาและพระ
สาวกแวดลอมพระองคแลวก็เปนอันหมดกัน ไมมีใครทําไดอีก ขอเท็จจริงคือใครเจริญสติปฏฐาน ๔ ให
มาก จะเปนสองพันปกอน จะเปนสองพันปหนา หรือจะเปนปนี้ พ.ศ. นี้ ก็ยอมมีสิทธิ์รูเรื่องอจินไตยอยาง
กรรมวิบากและภพภูมิไดเสมอกันหมด ไมเวนแมแตผูเขียนและผูอานหนังสือเลมนี้ดวย!
นิยามของกรรมและวิบาก
กรรม แปลวาการกระทํา แบงอยางกวางสุดเปนทําดี (กุศลกรรม) และการทําชั่ว (อกุศลกรรม)
และการกระทํานั้นยอมไหลมาจากเจตนา จึงตองตัดสินกันที่เจตนาวาเปนบวกหรือเปนลบ คือจะเห็น
พระพุทธเจาตรัสไวชด เรากลาวเจตนาวาเปนกรรม บุคคลคิดกอน แลวจึงกระทํากรรมดวยกาย
ั
ดวยวาจา ดวยใจ ดังนี้จะเห็นวากรรมมิใชสิ่งที่ลี้ลับแตอยางใด ไมตองใชความสามารถแบบผูวิเศษที่
ไหน ถาหากเห็นเขาไปในขณะหนึ่งๆไดวาเรามีเจตนาอยางไร ก็เรียกวาเปนผูเห็นกรรมของตนเองแลววา

ดีหรือราย หากเปนไปในทางเกื้อกูลกรุณาก็ตองวาดี หากเปนไปในทางเบียดเบียนใหเดือดรอนก็ตองวา
ราย
ขอยกตัวอยางงายที่สุด คนเราอาจรองดังๆออกมาเปนคําวา ‘เฮย!’ เหมือนกัน ทั้งสุมเสียง ทั้ง
ระดับเสียง ทั้งความสั้นยาวของเสียง ดูเผินๆนาจะกอกรรมทางวาจาอันเดียวกัน แตหากทราบวารองใน
เหตุการณแบบไหนก็จะเห็นเจตนาที่อยูเบื้องหลังวจีกรรม เชนถารองขึ้นมาขางหลังคนกําลังเผลอ กะให
เขาสะดุงตกใจขวัญหาย อันนั้นก็เรียกวามีความประสงคราย แตถารองขึ้นเตือนเพราะเห็นคนกําลังจะ
เดินเหมอใหรถชน เชนนั้นจะเรียกวามีความประสงคดี
แมทางกฎหมายเวลาจะตัดสินใครก็ดูกันที่เจตนา ไมใชเห็นใครฆาคนแลวตัดสินไปเหมือนๆกัน
หมด กฎแหงกรรมก็เชนนั้น คือไมไดมองกรรมโดยความเปนเหตุการณที่เกิดขึ้น แตมองกรรมโดยความ
เปนเจตนา ถาจําไวอยางนี้ก็จะสบายใจและตอบคําถามใหตัวเองไดหลายๆเรื่อง เชนขับรถอยูดีๆมีแมว
โดดใสลอ ไมเปดโอกาสใหเราเบรกใดๆทั้งสิ้น อยางนี้เรายอมไมไดชอวาเปนผูฆาสัตวแตอยางใดเลย
ื่
อีกประเด็นหนึ่ง มีผูเชื่อวาคนเราเจตนาทําอะไรไปทั้งชีวตนั้นก็เพราะการดลบันดาล หรือเพราะ
ิ
การควบคุมของสิ่งลี้ลับที่ทรงอํานาจเหนือมนุษย ความจริงการคิดทําอะไรของเราเปนเพียงปฏิกิริยา
โตตอบสิ่งกระทบเทานั้น ดังเชนที่พระพุทธองคทรงยืนยันวา ก็เหตุเกิดแหงกรรมเปนไฉน? ผัสสะ
นั่นเองเปนเหตุเกิดแหงกรรม
ฉะนั้นหากขาดผัสสะเชนรูปกระทบตา เสียงกระทบหู กลิ่นกระทบจมูก รสกระทบลิ้น ของกระทบ
ตัว นามธรรมกระทบใจ จิตของเราจะวางเฉย ไมนอมไปสูความจงใจเจตนากระทําการใดๆเลย
ตัวอยางเชนถาเด็กขางถนนผูตกยากไมมีความหิวโหยแตะตองกาย น้ําลายก็จะไมไหลสอ ใจคอจะไม
อยากลอบขโมยขาวและน้ําขึ้นมาได เปนตน สวนที่วาเขาจะยับยั้งชั่งใจหรือตัดสินใจลงมือขโมย อันนี้ก็
ขึ้นอยูกบการรบกันระหวางกิเลสและมโนธรรม ซึ่งจะไดกลาวถึงรายละเอียดในบทตอๆไป
ั

11. ๑๐
ในที่นี้สรุปคือโดยความเปนมนุษยธรรมดาๆที่มีหูตา มีหนึ่งสมองสองมืออยางนี้เอง สามารถ
เขาอกเขาใจเรื่องกรรมได เพราะทั้งเหตุใหเกิดกรรม และทั้งเจตนากอกรรมหนึ่งๆนั้น สามารถสืบทราบ
ตรวจสอบ และรูจริงแกใจตนวาทําสิ่งใดเพราะอะไร และเพื่ออะไร
วิบาก แปลวาผลแหงกรรมดีกรรมชัวที่ทําไว วิบากเปนสิ่งที่รูไมไดงายๆเหมือนกรรม ดังที่กลาว
่
แลวแตตนวาวิบากกรรมเปนหนึ่งในอจินไตย ไมควรคิดคาดเดาใหเกิดโทษทางใจเปลาๆ อยางเชนเรา
ชอบไปเรงรัดระคนสาปแชงใหคนเลวไดรบความวิบัติไวๆ ยิ่งถาใครทํารายเราแลวไมเห็นเขาถึงความ
ั
วอดวายภายใน ๓ วัน ๗ วัน ก็มักบนวาสงสัยวิบากกรรมไมมีจริงกระมัง
ที่วิบากเปนสิ่งรูไดยาก หรือกระทั่งเชื่อไดยากวาเปนของจริง ก็เพราะลําดับการใหผลของกรรม
นี่เอง เชนบอกยากวาเรารอง ‘เฮย!’ ดวยเจตนาแกลงคนไปแลวเมื่อใดผลนั้นจะยอนกลับมาหาเรา ลอง
ตรองดูวาถารองแกลงเพื่อนใหตกใจเลนโดยทราบวาเปนไปเพื่อหัวเราะสนุก ก็จะมีน้ําหนักความรูสกที่ใส
 ึ
ลงไปในการกระทําอยางหนึ่ง แตถารองแกลงคนแกที่เราทราบวาเปนโรคหัวใจ ไมควรตกใจมากๆอาจ

ช็อกได น้ําหนักความรูสึกที่ใสลงไปในการกระทําจะตางไปเปนคนละเรื่องทันที ดวยความคิดนึกคาดเดา
ธรรมดาเราจะไมมีวันรูเลยวาผลสะทอนที่ยอนกลับมาหาตัวนั้น ระหวางแกลงเพื่อนเอาสนุกกับแกลงคน
แกใหช็อกตายจะตางกันขนาดไหน ที่สําคัญคือเมื่อใดจะใหผล เมื่อใหผลแลวเราอาจนึกไมถึง หรือลืมไป
แลววาเคยกอกรรมอันเปนตนเหตุใหโดนลงโทษแตปางไหน
พระพุทธเจาตรัสวา วิบากแหงกรรมเปนไฉน? เรายอมกลาววิบากแหงกรรมวามี ๓
ประการ คือ กรรมที่ใหผลในปจจุบันหนึ่ง กรรมที่ใหผลในภพที่ไปเกิดใหมหนึ่ง กรรมที่ใหผลใน
ภพถัดๆไปหนึ่ง เหลานี้แหละเรียกวาวิบากแหงกรรม
ถาทราบวารางกายนี้ก็เปนวิบากกรรมของเรา เราจะทราบวาแมวินาทีที่หายใจเขาออกใน
ปจจุบัน เราก็กําลังเสวยวิบากของกรรมอันทําไวในอดีตชาติอยู เชนเมื่อเจอใครเขาใหความชื่นชมวาเรา
สวยหลอ อันนั้นก็เรียกวาเปนการเสวยผลจากกุศลกรรมเกาในอดีตทีมาใหผลในชาติปจจุบน เปนตน
่ ั
นอกจากนี้ผูคนและสรรพสิ่งในโลกทั้งใบ ก็เหมือนถูกจัดตั้งมาใหพรอมตกรางวัลและลงโทษเรา
ไดทุกที่ทุกเวลา ไมมีการพักรอนหรือวันหยุดพิเศษดวย ฉะนั้นสิ่งที่เราทําไปโดยรูเทาไมถึงการณอาจพุง
ยอนกลับมาสนองตอบรวดเร็วราวกับจรวดภายในชั่วโมงหรือสองชั่วโมงถัดจากนาทีที่กอกรรมก็ได!
วิบากกรรมเปนธรรมชาติที่มีความอัศจรรย และไมมีธรรมชาติอื่นมาเปรียบเทียบ เพราะวิบาก
กรรมอาจทําตัวเปนแรงดึงดูด เปนแรงผลักดัน เปนผูกอสราง หรือเปนผูทําลายก็ไดทั้งนั้น และสําคัญคือ

การเขาคิวใหผลนั้น ไมอาจประเมินหรือประมาณเอาดวยอคติของปุถุชนธรรมดา
แตละคนมีฐานอํานาจที่พรอมใหกอกรรมตางกัน เชนเศรษฐีจะใหทรัพยแกผูตกยากไดมากกวา
คนใจบุญที่รวยนอยกวา ขณะเดียวกันเศรษฐีก็มีอิทธิพลจางวานคนไปบุกรุกหรือทํารายศัตรูไดมากกวา
คนใจบาปที่รวยนอยกวาไปดวย

12. ๑๑
และฐานอํานาจที่กรรมเกาสงมาใหนั้น ก็เปนเสมือนกําแพงปกปองที่มีความหนาบางและสูงต่ํา
ผิดกัน เชนเศรษฐีใหญตองเลนพนันหลายปกวาจะหมดตัว ในขณะที่ชาวบานฐานะปานกลางเลนพนัน
ไมกี่วันอาจลมจมลอนจอนได หากกรรมเกาในอดีตใหวบากเปนเรือใหญเอาไวลอยลําอยางปลอดภัยแลว
ิ
เจาของเรือตองทุบ ตองเจาะ ตองรื้อเรือตัวเองกันนาน กวาที่เรือจะจม อันนี้คงพอทําใหหายสงสัยไดวา
เหตุใดผูท่เราพิจารณาวาเขาเลวสุดๆถึงไมไดรับการลงโทษจากกฎแหงกรรมเสียที
ี
เราอาจเห็นเฉพาะเมื่อเขาสรางอกุศลกรรมในปจจุบัน แตไมเคยเห็นเลยวาปางกอนปางไหนเขา
สรางอัครมหากุศลยิ่งใหญเกินกันเพียงใด ดังนั้นจึงควรทําใจเปนกลาง บอกตนเองวาเรายังไมรูแจงเรื่อง
วิบาก แตหากรูจริงๆก็ตองปฏิบัติตามแนวทางที่พระพุทธองคประทานไว กระทั่งมีสมาธิต้งมั่น จิตมีความ
ั
ผองแผวจากกิเลส มีความเปนกลางไมลําเอียงเขาขางตัวเอง ไมมีอคติกับใครอื่น จึงคอยนอมจิตไปหยั่งรู
จับคูไดถูกวาวิบากนี้ไหลมาแตกรรมอันใด หรือกอกรรมนี้แลวจะตองไปเจอกับวิบากทาไหน แนวทาง
ปฏิบติดังกลาวจะแสดงไวตอไปในหนังสือเลมนี้ดวย
ั 
ขอกลาวถึงเกร็ดเกี่ยวกับคําวา ‘กรรม’ อีกสักนิด นิยามของกรรมยังมีอีกอยางหนึ่งที่เปนลบ คือ
ดั้งเดิมในภาษาทมิฬหรือมลายู กรรมจะหมายถึงผลรายของการกระทํา ดังนั้นถาใครใชคําวากรรมคํา
เดียวแทนบาปเคราะห หรืออีกนัยหนึ่งคือเปนวิบากราย เชนไทยเรามักพูดวา ‘ไปทําเวรทํากรรมมาแต
ไหนหนอ?’ ก็ไมถือวาผิดจากความหมายของตนตํารับเสียทีเดียว เพียงแตตองทําความเขาใจใหลึกซึ้งขึ้น
อีกนิดหนึ่ง วาพุทธเรากลาวถึงกรรมโดยความเปนกลาง สื่อไดทั้งทางดีและทางราย ถาเปนกรรมดีก็เรียก
‘กรรมขาว’ บาง หรือ ‘กุศลกรรม’ บาง สวนถาเปนกรรมรายก็เรียก ‘กรรมดํา’ บาง หรือ ‘อกุศลกรรม’
บาง
ที่ตั้งของกรรมวิบาก
นี่เปนปญหาอีกขอหนึ่งที่คนเริ่มศึกษาเรื่องกรรมมักไถถามกัน คนเราเคยชินกับการเห็นรูปดวย
ตา เห็นตนแหลงกําเนิดเสียง กลิ่น รส และสัมผัส เลยทําใหเชื่อวาถากรรมมีจริง ก็ตองสามารถแสดงตัว
ได หรือเราสามารถตรวจตําแหนงที่อยูของวิบากซึ่งเหมือนติดตามเราเปนเงาตามตัวได
ทวาพลังที่อยูในรูปของ ‘สัจจะ’ ไมไดตรวจจับกันงายๆเหมือนพลังชนิดอื่น นอกจากสมาธิจิตอัน
บริสทธิ์จากกิเลสชั่วคราวแลว ปุถชนไมอาจทราบไดวามีสัจจะกี่ลานเรื่องติดตามพวกเขาอยู และเรื่อง
ุ ุ
ไหนจะใหผลกอน เรื่องไหนจะใหผลทีหลัง
แตในเมื่อบอกวา ‘มีอยู’ ก็ควรจะบอกไดถูกวาสัมพันธกับสิ่งที่เราเห็นจะจะอยางไร พระพุทธองค
เปนนักเปรียบเทียบอุปมาอุปไมยที่ไมมีใครเสมอเหมือน เหตุเพราะพระองคสามารถเห็นในสิ่งที่สัตวอื่น
ไมเห็น และเปนการเห็นที่แจมแจงลึกซึ้งตลอดสาย ฉะนั้นจึงควรฟงพระองคตรัสคือ

13. ๑๒
กรรมที่อํานวยผลในขอบเขตกามธาตุมีอยู กามภพจึงปรากฏ และดวยเหตุน้ี กรรมจึงชื่อ
วาเปนไรนา วิญญาณชื่อวาเปนพืช ตัณหาชื่อวาเปนยาง
หมายความวาเมื่อทํากรรมอันเกลือกกลั้วอยูดวยกาม ไมไดทากรรมอันจะหลุดพนจากกามไป
ํ
รวมอยูกับพระพรหมหรือเขาถึงนิพพาน ก็ยังตองถูกคุมขังไวในอาณาเขตของกาม นั่นเองภพอันเนื่อง
ดวยกามจึงปรากฏ เพราะฉะนั้นกรรมจึงชื่อวาเปนไรนา เปนพื้นยืน เปนจุดเริ่มตนฝงเมล็ดพันธุ สวน
วิญญาณเปนพืชซึ่งอาศัยผืนนาตั้งอยู เปนสิ่งที่งอกเงยขึ้นจากพื้นดินนั้น และตัณหาหรือความทะยาน
อยากเปรียบเหมือนยาง คือพืชนั้นถายังไมหมดยางก็แปลวายังไมตาย และเอาไปเพาะปลูกใหมได
จากหลักธรรมนี้สามารถพลิกมุมมองของเราเสียใหมไดประการหนึ่ง นั่นคือเราไมอาจจินตนาการ
วามีวญญาณอมตะเปนดวงๆ วิญญาณไมไดมีรูปทรงหนาตาอยางหนึ่งๆเที่ยงแท บนสวนยอดสุดมิไดมี
ิ
เขาหรือสวมชฎาถาวร แตดวยสนามพลังกุศลแหงกรรมขาว จึงมีท่เกิดของวิญญาณซึ่งฉายรัศมีสวาง
 ี
และดวยสนามพลังอกุศลแหงกรรมดํา จึงมีที่เกิดของวิญญาณอับแสงไสว
และเมื่อตั้งมุมมองไวใหมไดอยางนี้ เราก็จะเลิกพยายามนึกคิดจินตนาการวากรรมมีรูปทรง
อยางไร เปนลูกคลื่น เปนดวงกลม หรือเปนของทึบของโปรงที่ดักหนาดักหลังหางจากเราอยูกี่เมตร ภาพ
ความจริงที่ใหญที่สุดนั้นอยูเหนือจินตนาการ เราตองทราบผานสัมผัสรูสึกเขาไปตรงๆ วาเพราะ
มีสนามพลังกรรมปรากฏรองรับอยู วิญญาณจึงไดที่ปรากฏ
หลักธรรมชาติที่วา ‘เพราะสิ่งนี้มี สิ่งนั้นจึงมีได’ เปนเรืองลึกซึ้งมาก หากเขาใจไดก็จะทําลาย
 ่
ความกังขาในขอขัดแยงทั้งปวงลงไดเชนกัน เราจะเลิกสงสัยอยางแคบจํากัดอยูในขอบเขตของรูปทรง
สีสันของรูปธรรมหยาบๆ แตจะเขาไปสัมผัสถึง ‘สัจจะแหงเหตุผล’ อันเปนตนแหลงบันดาลรางกาย
สิ่งแวดลอม และเหตุการณท้งหมด คําถามเชน ‘ที่ตั้งของกรรมวิบากอยูตรงไหน?’ จะกลายเปนของตื้นๆ
ั
ไปในทันที
หากรูสึกเหมือนจะเขาใจอะไรเปนเคารางๆ แตไมกระจางแจงเต็มที่ ก็ขอใหเห็นเปนเรื่องปกติ
เพราะจิตที่ยังคิดๆในแบบตองมีรูปทรงสีสันเปนตัวตั้งนัน จะไมสามารถสัมผัสนามธรรมซึ่งอยูคนละมิติ
้
กับรูปทรงสีสัน เหมือนสมมุติใหเราอาศัยอยูในกระดาษสองมิติที่มีเพียงดานกวางกับดานยาว เราจะนึก
ไมออกเลยวาดานลึกหรืออากาศที่รองรับกระดาษอยูนั้นเปนอยางไร เอาเปนวาทําความเขาใจผาน
สติปญญาแบบมนุษยไปพลางๆ วายังมีมิติแหงความจริงที่ใหญกวาหอหุมเราอยู และภายในขอบเขตมิติ

ดังกลาวนั้นเองเปนที่ตั้งของวิบากกรรมของเรา

14. ๑๓
บทสํารวจตนเอง
เมื่อทราบนิยามของกรรมและวิบาก จะเห็นวาคนธรรมดาสามารถรูแกใจวาตนทํากรรมทาง
ความคิด กรรมทางคําพูด และกรรมทางกายไวอยางไรบาง แตไมอาจรูเห็นแจมแจงในเรื่องวิบากของ
กรรมทั้ง ๓ นั้น
เพื่อใหสัมผัสกับของจริงในตนเอง บทนี้จะใหทําความรูจักกับกรรมวิบากของแตละคนผานกรรม
รายและกรรมดีตามลําดับ ขอใหระลึกวานี่เปนการสํารวจตนเพื่อทําความรูจักกับกรรมวิบาก ยังไมใช
ขอสอบ เพราะฉะนั้นไมตองหวังเก็บเกี่ยวคะแนน ไมตองพะวงคิดปกปองตนเอง ไมตองหวงเรื่องภาพไม

ดี เราเอาความจริงเปนที่ตั้งอยางเดียวพอ
อกุศลกรรม ถาใหนึกขึ้นมาเดี๋ยวนี้ มีกรรมอันใดในชัวชีวตที่เรารูสึกผิดชัด ไมวาจะลวงเลยมา
่ ิ
นานเพียงใดก็ยังนึกถึงอยู หรือยังจําไดอยู โดยเฉพาะอยางยิ่งที่มีเหตุการณยอนกลับมาสนอง แลว
กระตุนเตือนใหนึกถึงความผิดนั้นๆเสมอ
ใหถามตัวเองเปนขอๆอีกดวยวา
๑) เราสํานึกผิดหรือไม?
๒) เราตั้งใจไมทําอีกหรือไม?
๓) เรารักษาความตั้งใจไมทําอีกไดจริงหรือไม?
กุศลกรรม ถาใหนึกขึ้นมาเดี๋ยวนี้ มีกรรมอันใดตลอดชีวิตที่ผานมาซึ่งเราภาคภูมิใจเสมอทุกครั้ง
ที่นึกถึง ไมวาจะลวงเลยมานานเพียงใดก็ยังนึกถึงอยู หรือยังจําไดอยู โดยเฉพาะอยางยิ่งที่มีเรื่อง
ยอนกลับมาตอบแทน แลวกระตุนเตือนใหนึกถึงความดีนั้นๆเสมอ
ใหถามตัวเองเปนขอๆอีกดวยวา
๑) เรารูสึกวาบุญนั้นเปนของดีหรือไม?
๒) เรามีกําลังใจจะทําดีเชนนั้นใหยิ่งขึ้นไปหรือไม?
๓) เรารักษาความตั้งใจทําดีไดจริงหรือไม?

15. ๑๔
การตอบคําถามอยางซื่อสัตยกับตัวเองจนครบทุกขอโดยไมคานึงถึงคะแนน จะเปนชนวนใหจต
ํ ิ
เริ่มหยั่งเขาไปในความจริงเกี่ยวกับกรรมวิบากที่สัมผัสได โยงเหตุโยงผลได โดยเฉพาะเมื่อคอยๆสังเกต
ไปเรื่อยในชีวตจริงวันตอวัน แมยังไมมีญาณหยั่งรูเชนผูมีกําลังสมาธิจิตผองแผว แตอยางนอยก็ไมทําให
ิ
จิตของเราฉาบฉวย ละเลย ดูดายกับการกระทําตางๆอยางที่ผานมา สวนลึกตองเริมถูกปลุกใหสํานึกวา
่
กรรมใดๆทําแลวไมสูญเปลา แตตองยอนกลับมาคืนผล แมไมดวยเหตุการณกระทบ ก็มาในรูปสุขทุกข
ทางใจอยูดี
สรุป
พระพุทธเจาตรัสเรื่องกรรมและวิบากไวแจมแจงแลว นาเสียดายที่เหลามนุษยผูมีบุญพอจะพบ
พุทธศาสนากลับไมยอมอานกันเอง
เรื่องการตัดสินวาจะไดรับผลกรรมอยางไรนั้น จิตไมรู แตกรรมเขารู เขาไมมีอคติในการทํา
หนาที่ตัดสินสงใครไปเสวยผลใดๆ ผูรูแจงเรื่องกรรมวิบากจากจิตอันเปนสมาธิผองแผวยอมไดเปรียบ

เพราะจะไมเพียงเชื่อตามๆกัน แตเปนความเห็นประจักษแจงในสิ่งที่กําลังปรากฏอยูทนโทตอหนาตอตา
ทุกวินาที ชีวตที่เหลือจะขวนขวายพยายามประกอบแตกรรมดีใหมากที่สุด เพื่อความสุขความเจริญของ
ิ
ตนเองโดยตรง ขอใหอานตอไป จะทราบวามีวิธีพสจนเพื่อความประจักษแจงความจริงเกี่ยวกับ
ิู
กรรมวิบากดวยตนเอง ซึ่งพระพุทธเจาประทานแนวทางไวชัดเจนแลว

16. ๑๕
บทที่ ๒ - เหตุใดจึงเกิดเปนมนุษย?
ในบทกอนเราไดเห็นพระพุทธองคทรงตรัสวาเพราะมีกรรมเปนไรนา จึงมีวิญญาณเปนเหมือน
พืชตั้งอยูได ในบทนี้เราจะมองตามจริงวา…
เพราะมีกรรมดีเการองรับ วิญญาณมนุษยเราจึงปรากฏมีอยูได
และเพราะตองมีวิญญาณมนุษยปรากฏอยู รางมนุษยจึงตองเกิดมีเปนที่อาศัย
และเพราะตองมีรางมนุษย โลกมนุษยจึงตองปรากฏอยูเปนภาชนะรองรับ
และเพราะตองมีโลกมนุษย มหาจักรวาลทั้งหมดจึงปรากฏออกมาจากความวาง!
ความเปนมนุษย
บางคนนั่งชมทะเลอยางเหมอลอยก็เปนสุขแลว ไมตองการคิดอะไรเกี่ยวกับความเปนมนุษยอีก
หลายคนไดเสพกามไปวันๆก็หนําใจพอ ศักยภาพมนุษยอยางอื่นมีอยางไรบางไมสน
หลายคนไดรบผิดชอบตนเองและครอบครัวใหอยูรอดก็เหนื่อยแลว อยาเข็นใหคิดใชความเปน
ั
มนุษยในทางอื่นใดเพิ่มเติมเสียใหยาก
หลายคนตั้งเปาหมายและมุงมั่นบากบั่นไปจนถึงปลายทางสักครั้งเดียวก็เต็มอิ่มกับความเปน
มนุษยแลว
หลายคนรักการใฝฝนหลากหลาย และเต็มใจบินไปควาดาวจากหลายขอบฟา เพื่อรูจักความเปน
มนุษยอยางพิสดารสูงสุด
แตมีคนนอยเทานอย ที่ตั้งคําถามกับตนเองอยูทุกเมื่อเชื่อวันวาอะไรคือประโยชนสูงสุดที่สมควร
ไดจากความเปนมนุษย
ใครจะเห็นความเปนมนุษยอยางไร ก็ขึ้นอยูกับวาเจอใครมาบาง ประสบพบพานอะไรมาบาง และ
ใชชวิตอยางไรมาบาง
ี
แคเพียงถือกําเนิดขึ้นในโลกนี้เปนวันแรก ก็เหมือนพวกเราเกิดความไมคอยชอบใจกันแลว โดย
ประกาศผานการรองไหจาทันทีที่ออกจากทองแม ถาไมรองก็จะโดนตีใหรองเปนการบริหารปอดกัน
นอกจากนั้นยังมีใครบางคนตองรับภาระแจงการเกิดของเราใหเปนที่รับรู อยูๆจะยอมใหมาปรากฏตัวบน

17. ๑๖
โลกเฉยๆไมได สําหรับในไทยกําหนดวาอยางชา ๑๕ วันนับแตถือกําเนิด เกินกวานี้ตองมีใครสักคนโดน

ปรับเปนพัน
และนับจากนาทีที่ถูกแจงเกิด เราจะมีเอกลักษณประจําตัวใหสําคัญวาเปนตนคือชือพรอม
่
นามสกุล เราจะไมรูตัวเลยวาชื่อไปซ้ํากับใครเขาบาง รวมทั้งไมรูเลยวารวมใชนามสกุลกับญาติกี่คน รู
อยางเดียว หลายคนไมทราบดวยซ้ําวาเพียงรวมนามสกุลกับใครบางคน ก็อาจมีหนามีตาไปทั้งชีวิต หรือ
อาจตองอยูแบบหลบๆซอนๆไมอาจเปนปกติสุขในสังคมไดอยางคนอื่น
แตแมขั้นตอนอันผิวเผินของการเกิดจะยุงยากเชนนี้ จํานวนมนุษยที่มากมายนาลายตามีสวนทํา
ใหเราไมเลื่อมใสวาการเกิดเปนมนุษยนั้นยากสักเทาไหร เหมือนใครๆก็มีชีวิตมนุษยกนได แถมการ
ั
เปลี่ยนแปลงของประชากรโลกที่มีแนวโนมเพิ่มขึ้นเรื่อยๆดุจการโถมเขามาของคลื่นยักษเปนการยืนยัน
เสียดวย เมื่อสี่รอยปกอนจํานวนพลโลกเพิ่งมีแค ๔๐๐ ลาน แตในป ๒๕๐๔ พุงพรวดขึ้นเปน ๓,๐๐๐
ลาน และในเดือนกรกฎาคมป ๒๕๔๖ โลกมีประชากรทั้งสิ้นประมาณ ๖,๓๐๐ ลานคน เกือบ ๑๖ เทาของ
เมื่อสี่รอยปกอน! มากพอที่เรามองไปตามแหลงชุมชนดวยตาเปลาแลวรูสึกเหมือนตัวเองรวมเปนหนึ่งใน
ขบวนมดปลวกบนเสนทางอันไรความหมาย
และแมเรายอมเชื่อวาโลกนี้มีมนุษยกวาหกพันลาน ก็ไมไดแปลวาเราเขาใจถูกตองรอย
เปอรเซนต ความจริงคือทุกวินาทีมีการเกิดตายถายเทอยูตลอดเวลา พูดงายๆคือสมมุติวาเราสามารถ
เปนดวงตาสวรรค รูครอบโลกในคราวเดียว เราจะเห็นวิญญาณจํานวนหนึ่งมาสูโลกและไดรางมนุษยแหก
ปากรองอุแววินาทีละ ๔ คน และเห็นมนุษยจานวนหนึ่งเดินทางลาโลกวินาทีละ ๒ คน ดุจฝนที่ตกลงมา
ํ
จากเวิ้งฟาแหงความวางเปลา และเปนกระแสธารไหลบาออกไปสูมหาสมุทรแหงความไรแกนสาร
ปริมาณมนุษยไมเคยคงที่มีสมาชิกเกาอยูพรอมหนาเลยแมแตวินาทีเดียว!
มนุษยเกือบทุกคนตองการเปนที่จดจํา แตมีไมถึงหนึ่งในลานที่ถูกบันทึกในหนาประวัตศาสตร
ิ
อาจยาวนานหลายสิบป หลายรอยป หรือหลายพันป แลวในที่สุดก็จะตองถูกลืมเลือนไปจนได แมแตองค
พระสัมมาสัมพุทธเจาผูเปนหนึ่งในศาสดาของศาสนาใหญก็ทรงเคยตรัสพยากรณถึงยุคของสงฆรุน
สุดทายที่เรียก ‘โคตรภูสงฆ’ ซึ่งพนยุคนั้นไปแลวจะไมมีใครทองจําธรรมบทไดอีก และนั่นหมายความวา
จะไมมีใครรูเลยวาครั้งหนึ่งโลกนี้เคยเปนที่อุบัติของมหาบุรุษผูทรงความสําคัญยิ่งยวดตอมนุษยและ
เทวดาอินทรพรหมยมยักษนับจํานวนไมถวน
จะพูดวาพวกเราเกิดมาเพื่อรูแลวลืมก็ได
จะพูดวาพวกเราเกิดมาเพื่อถูกลืมก็ได
แกนสารและคุณคาของความเปนมนุษยอยูที่ไหน? นี่คือสิ่งที่ถูกถามถึงมาตลอด แตละคนก็ให
ความหมาย ใหคุณคากันไปตามมุมมองของตน แทจริงเราอาจไดคําตอบอันถูกตอง หากตั้งคําถามเสีย
ใหมใหตรงประเด็นกวาเดิม นั่นคือเราเกิดมาเปนมนุษยไดดวยเหตุอนใดกัน?
ั

18. ๑๗
องคประกอบของการเกิดเปนมนุษย
‘การเกิด’ ของมนุษยนั้น เรานับกันตั้งแตปฏิสนธิจนถึงคลอดออกมา สอดคลองกันทั้งทางแพทย
และทางศาสนา ฉะนั้นมาดูวาพระพุทธเจาตรัสอยางไรในขณะแหงปฏิสนธิ ทานตรัสวา เมื่อมี

องคประกอบ ๓ ประการมาประชุมพรอมกัน ยอมมีการหยั่งลงในครรภ องคประกอบทั้ง ๓ นั้น
ไดแก
๑) มารดาและบิดารวมกัน
๒) ขณะนั้นมารดาอยูในชวงเวลาไขสุก
๓) มีวิญญาณเกิดขึ้นเพื่อสืบกรรมจากภพอื่น โดยไดที่ตั้งอยูในครรภมารดา
เพื่อเขาใจเกี่ยวกับความจริงตามพุทธพจนขางตนอยางลึกซึ้ง ควรพิจารณาจาก ‘ภาวะการมี
บุตรยาก’ ซึ่งเปนปญหาอยูทั่วโลก กลาวคือบางคูสุขภาพแข็งแรงทั้งสองฝาย ตางไมไดเปนหมัน และมี
สัมพันธกนแทบทุกคืน ลูกก็ยังไมเห็นมาสักทีทั้งที่อยูกินกันเปนสิบปแลว หากอาศัยความเชื่อเพียงวา
ั
ถารวมเพศในชวงมารดามีไขสุกแลวจะตองตั้งครรภ ก็จะผิดจากความเปนจริงที่ปรากฏ ดังนั้น
ตองมีองคประกอบมากกวาการรวมเพศในชวงมารดามีไขสุกอยางแนนอน
ทางการแพทยพยายามอธิบายดวยเหตุผลอันเปนรูปธรรม ยกตัวอยางเชนดื่มเหลาสูบบุหรี่เกง มี
ความเครียด หรือเปนไขหวัดธรรมดาๆก็อาจทําใหระบบฮอรโมนเพศผิดปกติได พูดงายๆฝายชายน้ํายา
ไมพอ นอกจากนี้อาจมีกรณีทางสรีระอื่นๆของฝายหญิง เชนทอนําไขตัน มีพังผืดอยูในอุงเชิงกรานหรือ
เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่อยูในอุงเชิงกราน ก็ขัดขวางการปฏิสนธิระหวางไขกบตัวอสุจิได
ั
จะเห็นวาถาตังคําถามกันอยางจําเพาะเจาะจงเปนรายๆไป ดวยวิธีอธิบายแบบแพทยเราอาจได
้
คําตอบของภาวะ ‘มีบุตรยาก’ ไปตางๆนานา แตถาเอาคําตอบจากนักเก็บสถิติ คําตอบจะนาประหลาด
ใจเปนลนพน กลาวคือแมคูสมรสบางรายเต็มไปดวยปจจัยลบ เชนเครียดเกง กินเหลาสูบบุหรี่ถี่บอย เขา
ก็มีลูกกันได แถมมีไดเร็วเสียดวย โดยเฉพาะตอนกําลังกลุมๆเรื่องเงินเรื่องทองอยูนั่นเอง
หากพิจารณาวาธรรมชาติของการ ‘หยั่งลงในครรภ’ เปนจริงดังเชนที่พระพุทธองคตรัส เราก็
ตอบไดงายๆไมตองดนเดาสันนิษฐานหรือหาเหตุผลทางสรีระมาสนับสนุนอีกตอไป คําตอบสุดทายคือ
ถาไมมีสัตวในภูมิอื่นใดทั้งที่สูงกวาและต่ํากวาภูมิมนุษย เหมาะจะมาเกิดในทองของหญิงคน
หนึ่งๆได ตอใหมารดาและบิดาพยายามจนตายก็ไมมีทางประสพความสําเร็จเลย
ปจจุบันเทคโนโลยีตางๆผุดขึ้นเปนดอกเห็ดเพื่อชวยเหลือผูมีบตรยาก อยางเชนการทําเด็ก
ุ
หลอดแกว หลักการคือเขาจะใชยาฮอรโมนกระตุนใหมีการตกไขจํานวนมากๆ แลวนํามาผสมกับอสุจิใน