k

1. 1
ΘΕΜΑ A (Moνάδες 5x5 = 25)
Για τις ερωτήσεις Α1 έως και Α5 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το
γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.
A1. Σε ποια από τις ακόλουθες χημικές αντιδράσεις το Η2S λειτουργεί ως οξειδωτικό σώμα;
α. 2ΝaΟΗ(aq) + Η2S(aq)  Na2S(aq) +2H2O(l)
β. HS-
(aq) + H2O(l)  S-2
(aq) + H3O+
(aq)
γ. 5H2S + 2MnO4
-
+ 6H+
 5S + 2Mn+2
+ 8H2O
δ. Mg(s) + H2S(aq)  MgS(aq) + H2(g)
Α2. H αρχική ταχύτητα της αντίδρασης C(s) + CO2(g)  2CO(g) μειώνεται αν
α. αυξήσουμε τον αριθμό των κόκκων άνθρακα σε κάθε 1 g.
β. προσθέσουμε επιπλέον ποσότητα CO2(g) (V, Τ: σταθερά).
γ. προσθέτουμε επιπλέον ποσότητα CO(g) (V, Τ: σταθερά).
δ. προσθέτουμε επιπλέον ποσότητα CO(g) (P, Τ: σταθερά).
Α3. Για τη χημική ισορροπία: Α(s) + xB(g) 2Γ(g) , Κc = 10-2
L/mol.
H τιμή του x είναι:
α. 1 β. 2
γ. 3 δ. 4
Α4. Aπό τα ακόλουθα χημικά στοιχεία έγχρωμες ενώσεις σχηματίζει:
α. ο 30Zn β. το 2Ηe
γ. το 27Co δ. το 11Να
Α5. Ποιος από τους ακόλουθους απλούς δεσμούς C-C που εντοπίζονται με βέλη διαθέτει το
μικρότερο μήκος;
α. β.
γ. δ.
ΘΕΜΑ Β (Moνάδες: 6+6+6+7 = 25)
Β1. Το όζον (Ο3) στη στρατόσφαιρα μπορεί να καταστραφεί με την ακόλουθο μηχανισμό δύο βημάτων:
Cl(g) + O3(g)  ClO(g) + O2(g) και
ClO(g) + O(g)  Cl(g) + O2(g)
α. Ποια είναι η συνολική εξίσωση που περιγράφει την παραπάνω διαδικασία;
β. Ποιο από τα σωμάτια του παραπάνω μηχανισμού είναι ο καταλύτης;
γ. Ποιο από τα σωμάτια του παραπάνω μηχανισμού είναι ενδιάμεσο;
δ. Να αναφέρετε τη θεωρία κατάλυσης που περιγράφει την παραπάνω διαδικασία διάσπασης
του όζοντος.
ε. Ποιος είναι ο μέγιστος αριθμός μορίων Ο2 που μπορούν να προκύψουν από τη διάσπαση 2 mol
μορίων όζοντος;

2. 2
B2. Τα ψάρια διαθέτουν γεύση και οσμή ¨ψαριού¨ λόγω της παρουσίας
ενώσεων αζώτου που ονομάζονται αμίνες. Οι αμίνες, όπως η
μεθυλαμίνη (CH3NH2) στο σώμα του ψαριού προέρχονται από την
αποδόμηση των πρωτεϊνών του. Όταν σερβίρεται ψάρι, συνήθως
συνοδεύεται με λεμόνι ή ξίδι, τα οποία περιορίζουν τη γεύση και την
οσμή του ψαριού. Το λεμόνι περιέχει κιτρικό οξύ ενώ το ξίδι περιέχει οξικό οξύ.
α. Να συμβολίσετε με χημική αντίδραση την αντίδραση που περιορίζει την οσμή και τη γεύση
ψαριού όταν το ψάρι συνοδεύεται με λεμόνι
β. Να συμβολίσετε με χημική αντίδραση την αντίδραση που περιορίζει την οσμή και τη γεύση
ψαριού όταν το ψάρι συνοδεύεται με ξίδι
γ. Να προτείνετε μέθοδο εργαστηριακής παρασκευής της μεθυλαμίνης (CH3NH2, ξεκινώντας από
αλκυλοχλωρίδιο και κατάλληλα ανόργανα αντιδραστήρια (διαδικασία δύο βημάτων).
Β3. Ίσοι όγκοι διαλυμάτων δύο μονοπρωτικών οξέων ογκομε-
τρούνται με πρότυπο διάλυμα ΝaOH 0,1 M. Oι δύο καμπύ-
λες ογκομέτρησής τους (Ι) και (ΙΙ) παριστάνονται στο διπλανό
κοινό διάγραμμα.
α. Πρόκειται για ισχυρά ή ασθενή οξέα; Να εξηγήσετε τις
επιλογές σας.
β. Ποια από τις διπλανές καμπύλες αντιστοιχεί στο πυκνό
ογκομετρούμενο διάλυμα; Να εξηγήσετε την επιλογή σας.
γ. Ποια από τις διπλανές καμπύλες αντιστοιχεί στο οξύ με τη
μεγαλύτερη σταθερά ιοντισμού; (παντού, θ=25 o
C).
Β4. Θεωρούμε το χημικό στοιχείο (Σ) για το οποίο δίνονται οι
πρώτες έξι ενέργειες ιοντισμού του:
Ενέργειες
ιοντισμού
σε kJ/mol
1η
2η
3η
4η
5η
6η
557,5 1816,7 2744,18 11577 14842 18379
α. Σε ποια κύρια ομάδα του Περιοδικού Πίνακα εμφανίζεται το στοιχείο (Σ);
Να εξηγήσετε την επιλογή σας.
β. Ποιος είναι ο συνήθης αριθμός οξείδωσης του στοιχείου (Σ) στις χημικές του ενώσεις;
Να εξηγήσετε την επιλογή σας.
γ. Ποιος είναι ο μικρότερος ατομικός αριθμός που μπορεί να έχει το στοιχείο (Σ);
Να εξηγήσετε την επιλογή σας.
δ. Να υπολογίσετε την ελάχιστη απαιτούμενη ενέργεια για να μετατραπεί 1 mol ατόμων του
στοιχείου Σ σε κατιόντα με φορτίο +3. Να εξηγήσετε την επιλογή σας.
ε. Δίνεται το ομοιοπολικό χλωρίδιο του στοιχείου (Σ) με μοριακό τύπο ΣCl3.
Nα γράψετε τα ατομικά τροχιακά που επικαλύπτονται για να προκύψουν οι δεσμοί στο μόριο
του χλωριδίου του Σ. Δίνεται 17Cl.
ΘΕΜΑ Γ (Moνάδες: 15+10 = 25)
Γ1. Διαθέτουμε ισομοριακό μίγμα κορεσμένης μονοσθενούς αλδεΰδης (Ε1) και κορεσμένης μονοσθε-
νούς αλκοόλης (Ε2) που χωρίζεται σε τέσσερα ίσα μέρη.
Α΄ μέρος: αντιδρά πλήρως με αμμωνιακό διάλυμα νιτρικού αργύρου και προκύπτουν 21,6 g κατό-
πτρου αργύρου.
Β΄ μέρος: αναμιγνύεται με περίσσεια αλκαλικού διαλύματος ιωδίου οπότε προκύπτουν 78,8 g κίτρι-
νου δυσδιάλυτου στερεού.
(Ι)
(ΙΙ)

3. 3
(Α)αλκένιο (B) (Γ)
+Η2 / Pd
(Δ) (E)
+Cl2 +ΚΟΗ
αιθανόλη
+Η2Ο
Ηg/HgSO4/H2SO4
+SOCl2
(Στ)
(Ζ)
+Μg/αιθ)1. +CκΗ2κΟ (Θ)
2. + Η2Ο
(Κ)
+ Ι2 / ΚΟΗ
(Λ) + κίτρινο ίζημα (Μ)
Cu/θέρμ
(Ν)
(Σ)
(Τ) (Φ)(X)
+HBr
(Ξ)
+CλΗ2λ-3Νa (Π)
(P)
+HCN
+H2O / H+
Ηg/HgSO4/H2SO4
+Η2Ο
O
OH
OH
+
+ Νa
+ H2/Ni
(Y)
Γ΄ μέρος: θερμαίνεται, ατμοποιείται και αναμιγνύεται με μοριακό υδρογόνο, παρουσία λεπτόκοκ-
κου νικελίου. Μετά το τέλος της υδρογόνωσης, στο χώρο της υδρογόνωσης, ανιχνεύθηκε
μόνο μια οργανική ένωση.
Δ΄ μέρος: αναμιγνύεται με 260 mL υδατικού διαλύματος ΚΜnO4 συγκέντρωσης 1Μ, που είναi οξινι-
σμένο με H2SO4 (αρκετή ποσότητα Η2SO4).
α. Να βρείτε την ποιοτική και ποσοτική σύσταση (σε mol) του συνολικού ισομοριακού μίγματος.
β. Σε ποια κατηγορία κατάλυσης αντιστοιχεί η υδρογόνωση των ατμών του Γ΄μέρους;
Να αναφέρετε τη θεωρία κατάλυσης που εξηγεί τη δράση του λεπτόκοκκου Νi.
γ. Για τον πλήρη αποχρωματισμό του διαλύματος που προέκυψε από την ανάμιξη του διαλύματος
ΚMnO4/H2SO4 με το Δ΄ μέρος (αφού πρώτα απομακρυνθεί το οργανικό προϊόν) απαιτήθηκε η
εισαγωγή 14 g σκόνης μεταλλικού σιδήρου (Fe). Όλη η σκόνη διαλύθηκε πλήρως και έδωσε μίγμα
θειικών αλάτων σιδήρου (ΙΙ) και σιδήρου (ΙΙΙ).
i. Nα εξηγήσετε το λόγο που επιλέξαμε 14 g σκόνης σιδήρου και όχι 14 g ενός ελάσματος σιδή-
ρου.
ii. Nα υπολογίσετε την ποσοτική σύσταση του μίγματος των δύο θειικών αλάτων (σε mol) και το
ποσοστό μετατροπής του μεταλλικού σιδήρου σε σίδηρο (ΙΙ).
Δίνονται, οι σχετικές ατομικές μάζες: C: 12, H: 1, O:16, Ag: 108, I: 127 και Fe 56.
Γ2. Δίνεται το ακόλουθο διάγραμμα χημικών μετατροπών:
Επιπλέον γνωρίζουμε ότι κάθε μόριο της ένωσης (Δ) διαθέτει συνολικά έξι σ- ομοιοπολικούς
δεσμούς τύπου sp3
-s.
Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των οργανικών ενώσεων (Α) έως (Φ) οι οποίες αποτελούν
τα κύρια προϊόντα των αντιδράσεων.

4. 4
ΘΕΜΑ Δ (Moνάδες: 5+5+5+5+5 = 25)
Οι πάγκοι σε πολλά μαθητικά εργαστήρια συχνά καλύπτονται από ένα λεπτό στρώμα λευκής σκόνης.
Συνήθως πρόκειται για στερεό χλωριούχο αμμώνιο (ΝΗ4Cl), που παράγεται από την αντίδραση ατμών
αμμωνίας (ΝΗ3) και ατμών υδροχλωρίου (ΗCl). Τα περισσότερα εργαστήρια διαθέτουν πυκνά υδατικά
διαλύματα ΝΗ3 και ΗCl.
Δ1. α. Να συμβολίσετε με χημική εξίσωση την παραπάνω αντίδραση και να τη χαρακτηρίσετε ως οξειδο-
αναγωγική ή μεταθετική εξηγώντας την επιλογή σας.
β. Στο εργαστήριο, χλωριούχο αμμώνιο μπορεί να παραχθεί και από την ακόλουθη αντίδραση:
ΝΗ3(g) + Cl2(g)  N2(g) + NH4Cl(s)
i. Να ισοσταθμίσετε την παραπάνω χημική εξίσωση.
ii. Ποια από τις ουσίες της αντίδρασης είναι το οξειδωτικό και ποια το αναγωγικό; Να εξηγήσετε
τις επιλογές σας;
iii. Πόση ποσότητα ΝΗ4Cl(s) (σε mol) προκύπτει από την παραπάνω αντίδραση κατά την ανάμειξη
4,48 L Cl2(g) (σε STP) με 13,6 g NH3(g);
Απομονώνουμε την ποσότητα του ΝΗ4Cl(s) που προέκυψε από το ερώτημα (Δ1iii) και τη χωρίζουμε σε
τέσσερα ίσα μέρη.
Δ2. Α΄ μέρος: Προστίθεται σε x L υδατικού διαλύματος που περιέχει ΝaΟΗ συγκέντρωσης 0,1 Μ και ΝΗ3
συγκέντρωσης 0,1 Μ (διάλυμα Υ1), χωρίς μεταβολή του όγκου του διαλύματος. Προκύπτει
το ρυθμιστικό διάλυμα Υ2 με [Η3Ο+
] = 10-4
[ΟΗ-
]. Να υπολογίσετε:
α. το pH του διαλύματος Υ1.
β. την αριθμητική τιμή x του διαλύματος Υ1 που απαιτήθηκε.
Δ3. Β΄ μέρος: διαλύεται σε 500 mL διαλύματος CH3COONH4 συγκέντρωσης 0,2Μ, χωρίς μεταβολή όγκου,
οπότε προκύπτει το διάλυμα Υ3. Να χαρακτηρίσετε το διάλυμα Υ3 ως όξινο, βασικό ή
ουδέτερο.
Δ4. Γ΄ μέρος: Διαλύεται πλήρως σε νερό, οπότε προκύπτει υδατικό διάλυμα ΝΗ4Cl (διάλυμα Υ4) όγκου
500 mL.
α. 10 mL του διαλύματος Υ4 αραιώνονται με πολύ μεγάλη ποσότητα νερού (άπειρη αραί-
ωση). Να υπολογίσετε το βαθμό ιοντισμού του αμμωνίου (ΝΗ4
+
) στο διάλυμα Υ5 που
προέκυψε.
β. Μέρος του διαλύματος Υ4 ογκομετρείται με πρότυπο διάλυμα CH3ONa συγκέντρωσης
0,2 Μ. Χρησιμοποιήθηκε πρωτολυτικός δείκτης Β (ασθενής μονοπρωτική βάση) με στα-
θερά ιοντισμού Κb = 10-3
και χρώμα όξινης μορφής κόκκινο και χρώμα βασικής μορφής
μπλε.
i. Να υπολογίσετε το pH του ογκομετρούμενου διαλύματος στο ισοδύναμο σημείο.
ii. Ποιο είναι το χρώμα που απέκτησε το ογκομετρούμενο διάλυμα στο ισοδύναμο
σημείο.
iii. Να υπολογίσετε τον αριθμό mol καθαρού ΝaOH(s) που πρέπει να προστεθεί σε 20 mL
του ογκομετρούμενου διαλύματος του ισοδύναμου σημείου, χωρίς μεταβολή του
όγκου του διαλύματος, ώστε να αλλάξει το χρώμα του διαλύματος.
Δ5. Δ΄ μέρος: Εισάγεται σε κενό δοχείο όγκου V L, θερμαίνεται στους 500 o
C, οπότε πραγματοποιείται
διάσπαση του ΝΗ4Cl οπότε αποκαθίσταται η ακόλουθη χημική ισορροπία:
ΝΗ4Cl(s) NH3(g) + HCl(g)
Στη συνέχεια διπλασιάζουμε τον όγκο του δοχείου της αντίδρασης, διατηρώντας τη
θερμοκρασία στο δοχείο σταθερή, οπότε αποκαθίσταται νέα χημική ισορροπία.
Ποια επίδραση έχει ο διπλασιασμός του όγκου:
α. στις ποσότητες ΝΗ4Cl, NH3 και ΗCl που υπάρχουν στο δοχείο της αντίδρασης.
β. στις συγκεντρώσεις [ΝΗ3] και [ΗCl] που υπάρχουν στο δοχείο της αντίδρασης.
Δίνονται: οι σχετικές ατομικές μάζες: Ν: 14, H: 1,
oι σταθερές ιοντισμού: της ΝΗ3 : Κb = 10-5
, του CH3COOH: Ka = 10-5
όλα τα διαλύματα βρίσκονται σε θερμοκρασία 25 o
C, Κw = 10-14
.
ΚΑΛΗ ΤΥΧΗ

5. 5

6. 6

7. 7

8. 8

9. 9

10. 10

11. 11