http://e-taksh.blogspot.gr/2015/04/630.html Ιστορία Ε΄ 6.30β. ΄΄ Τα ελληνικά κράτη μετά την άλωση της Πόλης ΄΄

1. Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής
Ιστορία Ε΄ Τάξης - Ενότητα 6 - Κεφάλαιο 30β:
΄΄ Τα ελληνικά κράτη μετά την άλωση της
Πόλης ΄΄
 Σχεδιαγράμματα
 Θεωρία
 Παρουσιάσεις
http://e-taksh.blogspot.gr

2. eva -edu
Κεφάλαιο 30β Τα ελληνικά κράτη μετά την άλωση της Πόλης
Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους το 1204 π.Χ οι βυζαντινοί αρχηγοί έφτιαξαν
4 μικρά ελληνικά κράτη για να γίνει η Κωνσταντινούπολη ξανά ελεύθερη.
Τα 4 ελληνικά κράτη ήταν
1. Η αυτοκρατορία της Νίκαιας στη Μικρά Ασία
2. Η αυτοκρατορία της Τραπεζούντας στον Εύξεινο Πόντο. Την έφτιαξαν οι Κομνηνοί.
3. Το Δεσποτάτο της Ηπείρου με πρωτεύουσα την Άρτα. Το έφτιαξε ο Μιχαήλ Ά Άγγελος
4. Το Δεσποτάτο του Μιστρά στη Σπάρτη. Το έφτιαξαν οι Παλαιολόγοι.
Ερωτήσεις για το σχολείο
Από ποιους έγινε η άλωση της Κωνσταντινούπολης; Από τους Σλάβους ή από τους Φράγκους;
Πές μου 1 ελληνικό κράτος που έφτιαξαν οι βυζαντινοί;……………………………………………………..

3. Ιστορία Ε΄ Δημοτικού – «Στα βυζαντινά χρόνια»
Ενότητα Στ΄: Το Βυζάντιο παρακμάζει και υποκύπτει σε κατακτητές – Κεφάλαιο 30ο
β
Σαμούχος Πέτρος©
Αυτοκρατορία της Νίκαιας
 ιδρύθηκε από τον Θεόδωρο Λάσκαρη και τον Πατριάρχη
 πρωτεύουσα η Νίκαια της Μικράς Ασίας
 σύμβολό της ο δικέφαλος αετός
 απελευθέρωσε την Κωνσταντινούπολη (57 χρόνια μετά)
Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας
 ιδρύθηκε από τους Κομνηνούς
 πρωτεύουσα η Τραπεζούντα του Εύξεινου Πόντου
 ελεύθερη για 257 χρόνια
 κέντρο του ποντιακού ελληνισμού
Δεσποτάτο της Ηπείρου
 ιδρύθηκε από τον Μιχαήλ Α΄ Άγγελο
 πρωτεύουσα η Άρτα
 απελευθέρωση Θεσσαλονίκης (1224)
Δεσποτάτο του Μιστρά
 ιδρύθηκε από τους Παλαιολόγους
 ακμή σε γράμματα και τέχνες
(Γεώργιος Πλήθων – Γεμιστός)
 στέψη του τελευταίου βυζαντινού αυτοκράτορα
(Κωνσταντίνος Παλαιολόγος)
Τα ελληνικά κράτη μετά την άλωση της Πόλης
Ο Αλέξιος Γ’ Κομνηνός και
η σύζυγός του Θεοδώρα
Παναγία Παρηγορίτισσα
Δημιουργός: Πέτρος Σαμούχος
http://samouchos.weebly.com/

4. Ιστορία Ε΄ Δημοτικού – «Στα βυζαντινά χρόνια»
Ενότητα Στ΄: Το Βυζάντιο παρακμάζει και υποκύπτει σε κατακτητές – Κεφάλαιο 30ο
β
Σαμούχος Πέτρος©
Περίληψη μαθήματος


Ερωτήσεις
 Ποιο ήταν το σύμβολο της Αυτοκρατορίας της Νίκαιας και ποια η
σημασία του;
 Δύο πολύ γνωστές ποδοσφαιρικές ομάδες της Ελλάδας, η Α.Ε.Κ. και
ο Π.Α.Ο.Κ. έχουν ως έμβλημα τον δικέφαλο αετό. Γνωρίζεις τον λόγο;
 Η Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας υπήρξε το κέντρο του ποντιακού
ελληνισμού. Γνωρίζεις κάποια στοιχεία για τους Ποντίους;
 Για ποιο λόγο το Δεσποτάτο του Μιστρά έχει ξεχωριστή θέση στη
ζωή του τελευταίου αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Παλαιολόγου;
 Γνωρίζεις ποια ήταν η μοίρα της περιοχής που κατοικούμε την
περίοδο για την οποία συζητάμε;
 Ποια ήταν η πιο ξεχωριστή στιγμή για το Δεσποτάτο της Ηπείρου;
Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους
(1204) δημιουργήθηκαν από τους βυζαντινούς άρχοντες τέσσερα
ελληνικά κράτη, με σκοπό να απελευθερώσουν τη σκλαβωμένη
πρωτεύουσα.
Κωνσταντίνος Παλαιολόγος
Δημιουργός: Πέτρος Σαμούχος
http://samouchos.weebly.com/

5. 1. Αυτοκρατορία Νίκαιας
Ιδρυτές:
Αυτοκράτορας Θεόδωρος Λάσκαρης και ο
Πατριάρχης
Διάρκεια: 57 χρόνια
Απελευθέρωσαν την Κωνσταντινούπολη
το 1261.
ΙΣΤΟΡΙΑ Ε’
ΚΕΦ. 30β. ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ
ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ
4. Το Δεσποτάτο του Μυστρά
Ιδρυτές: Παλαιολόγοι
Ακμή σε γράμματα και τέχνες (Γεώργιος
Πλήθων-Γεμιστός)
Εδώ στέφθηκε ο τελευταίος αυτοκράτορας
του Βυζαντίου Κωνσταντίνος Παλαιολόγος.
3. Το Δεσποτάτο της Ηπείρου
Ιδρυτής: Μιχαήλ Α' Άγγελος
Πρωτεύουσα η Άρτα
Απελευθέρωση Θεσσαλονίκης το 1224.
Δημιουργία 4 μικρών ελληνικών κρατών
Σκοπός τους:
Η απελευθέρωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους
2. Αυτοκρατορία Τραπεζούντας
Ιδρυτές: Κομνηνοί
Διάρκεια: 257 χρόνια
Ρίζες του ποντιακού ελληνισμού
Δημιουργός: Βασίλης Παπαγιάννης http://blogs.sch.gr/vpapagiann/

6. 30β. Τα ελληνικά κράτη μετά την άλωση της Πόλης
Δημιουργία 4 μικρών κρατών
▼
▼
Να απελευθερώσουν την Κωνσταντινούπολη από τους Φράγκους.
1. Αυτοκρατορία Νίκαιας
Ιδρυτές: Αυτοκράτορας Θεόδωρος Λάσκαρης + Πατριάρχης
Διάρκεια: Λάσκαρης + Παλαιολόγοι 57 χρόνια
Απελευθέρωσαν την Κωνσταντινούπολη το 1261.
2. Αυτοκρατορία Τραπεζούντας
Ιδρυτές: Κομνηνοί
Διάρκεια: 257 χρόνια
Ρίζες του ποντιακού ελληνισμού
3. Το Δεσποτάτο της Ηπείρου
Ιδρυτής: Μιχαήλ Α' Άγγελος
Πρωτεύουσα η Άρτα
Απελευθέρωση Θεσσαλονίκης το 1224.
4. Το Δεσποτάτο του Μυστρά
Ιδρυτές: Παλαιολόγοι
Ακμή σε γράμματα και τέχνες (Γεώργιος Πλήθων-Γεμιστός)
Εδώ στέφθηκε ο τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου Κωνσταντίνος Παλαιολόγος.
Σκοπός
Κανέλλος-Μάριος Κανελλόπουλος

7. Άλωση της Πόλης 1204
∆ιαµελισµός βυζαντινής αυτοκρατορίας.
Βενετικές κτήσεις.
Βασίλειο της
Κωνσταντινούπολης.
Βασίλειο της Θεσσαλονίκης.
∆ουκάτο των Αθηνών.
Ηγεµονία Αχαΐας.
Λατινικά κράτη. Ελληνικά κράτη.
Αυτοκρατορία της Νίκαιας.
Αυτοκρατορία της
Τραπεζούντας.
∆εσποτάτο της Ηπείρου.
∆εσποτάτο του Μυστρά.
Ελληνικά κράτη
Αυτοκρατορία της
Νίκαιας
Ιδρυτής: Αυτοκράτορας
Θεόδωρος Λάσκαρης.
Πρωτεύουσα: Νίκαια.
∆ιάρκεια: 57 χρόνια
(ως την ανάκτηση της Πόλης,
1261).
Αυτοκρατορία της
Τραπεζούντας
Ιδρυτές: Οικογένεια
Κοµνηνών.
Πρωτεύουσα: Τραπεζούντα.
∆ιάρκεια: 257 χρόνια
(ως την τουρκική κατάκτηση,
1461).
∆εσποτάτο της Ηπείρου
Ιδρυτής: Μιχαήλ Α΄ Άγγελος.
Πρωτεύουσα: Άρτα.
Απελευθέρωση της
Θεσσαλονίκης, 1224.
∆εσποτάτο του Μυστρά
Ιδρυτές: Παλαιολόγοι
Πρωτεύουσα: Μυστράς.
Ίδρυση: 1262
∆ιάρκεια: 198 χρόνια (το 1460
καταλύθηκε από το Μωάµεθ Β΄).
Παιδίον Τόπος

8. 30 β. Τα ελληνικά κράτη μετά την άλωση της Πόλης
1. Τι έγινε η βυζαντινή αυτοκρατορία μετά την άλωσή της από τους Φράγκους
(1204);
Δημιουργήθηκαν από βυζαντινούς άρχοντες τέσσερα μικρά ελληνικά κράτη, με σκοπό να
απελευθερώσουν τη σκλαβωμένη πρωτεύουσα.
2. Ποια ήταν τα κράτη αυτά και τι γνωρίζετε για το καθένα;
1. Η αυτοκρατορία της Νίκαιας
Ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Θεόδωρος Λάσκαρης και πατριάρχης κατέφυγαν στη
Νίκαια της Μικράς Ασίας και εκεί ανασύνταξαν την εξόριστη βυζαντινή αυτοκρατορία.
Σύμβολό της ο δικέφαλος αετός, με το ένα κεφάλι να κοιτάει την ανατολή και το άλλο τη
χαμένη Κωνσταντινούπολη. Με διπλό αγώνα τόσο εναντίον των Φράγκων, όσο και εναντίον
των Τούρκων ο Λάσκαρης και οι διάδοχοί του Παλαιολόγοι κατάφεραν να τη διατηρήσουν
για 57 χρόνια. Είναι «η ιστορία της Πόλης χωρίς την Πόλη».
2. Η αυτοκρατορία της Τραπεζούντας
Ιδρυτές της ήταν οι Κομνηνοί. Πρωτεύουσα είχε την Τραπεζούντα του Εύξεινου Πόντου.
Δεν κατάφερε, λόγω αποστάσεως, να συνεργαστεί με τα άλλα ελληνικά κράτη. Παρόλα
αυτά οργανώθηκε οικονομικά και στρατιωτικά και κατάφερε να κρατηθεί ελεύθερη για 257
χρόνια. Ήταν το χριστιανικό κέντρο των γύρω από τον Εύξεινο Πόντο ελληνικών πόλεων
και σ’ αυτή έχει τις ρίζες του ο ποντιακός ελληνισμός.
3. Το Δεσποτάτο της Ηπείρου
Το ίδρυσε στην Ήπειρο ο δεσπότης Μιχαήλ Α’ Άγγελος με πρωτεύουσά του την Άρτα.
Με τον καιρό αύξησε την επικράτειά του σε όλη τη δυτική Ελλάδα και τη Μακεδονία.
Σημαντικό γεγονός της ιστορίας του ήταν η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τους
Λατίνους (1224).
4. Το Δεσποτάτο του Μιστρά
Το ίδρυσαν πολύ αργότερα οι Παλαιολόγοι με πρωτεύουσα το Μιστρά, κοντά στη Σπάρτη.
Απλώθηκε σιγά σιγά και παίρνοντας εδάφη από τους Φράγκους, έφτασε ως τον Ισθμό της
Κορίνθου. Γνώρισε μεγάλη ακμή στα γράμματα και τις τέχνες. Εδώ έζησε και δίδαξε ο
Γεώργιος Πλήθων-Γεμιστός. Εδώ στέφτηκε ο τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου
Κωνσταντίνος Παλαιολόγος. Τα κάστρα τα παλάτια και οι εκκλησίες του σώζονται ως
σήμερα.
eimet08

9. 28/03/11
30Β. ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ
Η αυτοκρατορία της Νίκαιας:
 Ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Θεόδωρος Λάσκαρης και ο Πατριάρχης μόλις έγινε η Άλωση
της Κωνσταντινούπολης έφυγαν γα τη Νίκαια της Μικράς Ασίας.
 Η αυτοκρατορία της Νίκαιας έκανε σύμβολό της το δικέφαλο αετό.
 Ο Λάσκαρης και οι διάδοχοί του οι Παλαιολόγοι κατάφεραν να διατηρήσουν την
αυτοκρατορία για 57 χρόνια και από εκεί να ελευθερώσουν την Πόλη.
Η αυτοκρατορία της Τραπεζούντας:
 Ιδρυτές της ήταν οι Κομνηνοί.
 Πρωτεύουσά της ήταν η Τραπεζούντα του Εύξεινου Πόντου.
 Η θέση και η απόστασή της από τα άλλα ελληνικά κράτη δεν τη βοήθησε να συνεργαστεί μαζί
τους.
 Σ’ αυτή την αυτοκρατορία έχει τις ρίζες του ο ποντιακός ελληνισμός και γι’ αυτή μιλούν
ακόμη οι παραδόσεις, οι χοροί, τα τραγούδια των Ποντίων.
Το δεσποτάτο της Ηπείρου:
 Το ίδρυσε στην Ήπειρο ο δεσπότης (= ηγεμόνας) Μιχαήλ Α’ Άγγελος με πρωτεύουσά του την
Άρτα.
 Με τον καιρό απλώθηκε το δεσποτάτο σε όλη τη δυτική Ελλάδα και Μακεδονία.
 Η πιο σημαντική στιγμή της ιστορίας του ήταν η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης.
Το δεσποτάτο του Μιστρά:
 Το ίδρυσαν οι παλαιολόγοι σε μια οχυρωμένη θέση κοντά στη Σπάρτη.
 Σιγά-σιγά εξαπλώθηκε κι έφτασε ως τον Ισθμό της Κορίνθου.
 Το δεσποτάτο γνώρισε μεγάλη ακμή στα γράμματα και τις τέχνες.
 Εδώ στέφθηκε ο τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου Κωνσταντίνος Παλαιολόγος.
Σκάρπα Ηλέκτρα

10. Κεφ. 30β
Τα Ελληνικά κράτη μετά την Άλωση της Πόλης το 1204μ.Χ. από τους
σταυροφόρους
1. Τι συνέβη μετά την άλωση της Πόλης;
Δημιουργήθηκαν 4 μικρά ελληνικά κράτη που είχαν σκοπό να
απελευθερώσουν την Κων/πολη από τους Φράγκους.
2. Ποια είναι τα κράτη αυτά;
Η αυτοκρατορία της Νίκαιας, η αυτοκρατορία της Τραπεζούντας, το
Δεσποτάτο της Ηπείρου και το Δεσποτάτο του Μυστρά.
 ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΊΑ ΤΗΣ ΝΙΚΑΙΑΣ
Την ίδρυσαν ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Θεόδωρος Λάσκαρης και ο
Πατριάρχης που κατέφυγαν στην Νίκαια της Μ. Ασίας. Εκεί ανασύνταξαν την
αυτοκρατορία. Αυτή είχε έμβλημα τον δικέφαλο αετό με το ένα κεφάλι να
κοιτά την ανατολή και το άλλο την χαμένη Πόλη. Ο Λάσκαρης και οι
Παλαιολόγοι για 57 χρόνια, διατήρησαν την αυτοκρατορία της Νίκαιας, μέχρι
που μπόρεσαν να απελευθερώσουν την Κων/πολη το 1261.
 ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΊΑ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑΣ
Την ίδρυσαν οι Κομνηνοί και είχε πρωτεύουσα την Τραπεζούντα. Η
αυτοκρατορία αυτή έμεινε ελεύθερη για 257 χρόνια και είχε οργανωθεί
οικονομικά και στρατιωτικά. Εδώ έχει τις ρίζες του ο Ποντιακός
Ελληνισμός(χοροί, τραγούδια, παραδόσεις).
 ΔΕΣΠΟΤΑΤΟ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ
Το ίδρυσε ο Μιχαήλ Α’ Άγγελος και είχε πρωτεύουσα την Άρτα. Η πιο
σημαντική στιγμή του Δεσποτάτου ήταν η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης
(δεύτερη σημαντικότερη πόλη της αυτοκρατορίας) από τους Φράγκους το
1224 μ.Χ.
 ΔΕΣΠΟΤΑΤΟ ΤΟΥ ΜΥΣΤΡΑ
Το ίδρυσαν αργότερα οι Παλαιολόγοι κοντά στην Σπάρτη. Απλώθηκε ως τον
Ισθμό της Κορίνθου. Γνώρισε ακμή σε γράμματα και τέχνες. Εκεί δίδαξε ο
σοφός Γεώργιος Πλήθων Γεμιστός. Σε αυτό το δεσποτάτο στέφτηκε ο
τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου, ο Κων/νος Παλαολόγος.
Δημήτρης Βογιατζάκης

11. Κεφάλαιο 30ο β΄
Τα ελληνικά κράτη
μετά την άλωση της Πόληςμετά την άλωση της Πόλης.
Η παρουσίαση διαμορφώθηκε από τον Πέτρο ΣαμούχοΗ παρουσίαση διαμορφώθηκε από τον Πέτρο Σαμούχο.

12. Την επόμενη μέρα της Άλωσης οι ΔυτικοίΤην επόμενη μέρα της Άλωσης, οι Δυτικοί
διαμέλισαν τα εδάφη της αυτοκρατορίας και τα
ά ξύμοιράστηκαν μεταξύ τους.
Δημιουργός: Πέτρος Σαμούχος http://samouchos.weebly.com/

13. Δημιουργός: Πέτρος Σαμούχος http://samouchos.weebly.com/

14. Δ ήθ δ ά άΔημιουργήθηκαν διάφορα λατινικά
βασίλεια όπως της Κωνσταντινούπολης…βασίλεια όπως της Κωνσταντινούπολης…
Δημιουργός: Πέτρος Σαμούχος http://samouchos.weebly.com/

15. …της Θεσσαλονίκης……της Θεσσαλονίκης…
Δημιουργός: Πέτρος Σαμούχος http://samouchos.weebly.com/

16. … το Δουκάτο των Αθηνών…… το Δουκάτο των Αθηνών…
Δημιουργός: Πέτρος Σαμούχος http://samouchos.weebly.com/

17. … το Πριγκιπάτο της Αχαΐας…… το Πριγκιπάτο της Αχαΐας…
Δημιουργός: Πέτρος Σαμούχος http://samouchos.weebly.com/

18. … ενώ τα νησιά του Αιγαίου, η Κρήτη, η… ενώ τα νησιά του Αιγαίου, η Κρήτη, η
Εύβοια τα Επτάνησα πέρασαν στηνΕύβοια τα Επτάνησα πέρασαν στηνΕύβοια, τα Επτάνησα πέρασαν στηνΕύβοια, τα Επτάνησα πέρασαν στην
κυριαρχία των Ενετών.κυριαρχία των Ενετών.
Δημιουργός: Πέτρος Σαμούχος http://samouchos.weebly.com/

19. Πολλά εδάφη της αυτοκρατορίαςΠολλά εδάφη της αυτοκρατορίαςΠολλά εδάφη της αυτοκρατορίαςΠολλά εδάφη της αυτοκρατορίας
παρέμειναν ελεύθερα και σε αυτάπαρέμειναν ελεύθερα και σε αυτά
δ ήθ ξά άδ ήθ ξά άδημιουργήθηκαν ανεξάρτητα ελληνικάδημιουργήθηκαν ανεξάρτητα ελληνικά
κράτη.κράτη.κράτη.κράτη.
Δημιουργός: Πέτρος Σαμούχος http://samouchos.weebly.com/

20. Δημιουργός: Πέτρος Σαμούχος http://samouchos.weebly.com/

21. Ο αυτοκράτορας τουΟ αυτοκράτορας του
ΒυζαντίουΒυζαντίουΒυζαντίουΒυζαντίου
Θεόδωρος ΛάσκαρηςΘεόδωρος Λάσκαρης
και ο Πατριάρχης, μετάκαι ο Πατριάρχης, μετά
την άλωση της Πόληςτην άλωση της Πόληςτην άλωση της Πόλης,την άλωση της Πόλης,
κατέφυγαν στη Νίκαιακατέφυγαν στη Νίκαια
Μ ά Α ίΜ ά Α ίτης Μικράς Ασίας.της Μικράς Ασίας.
Δημιουργός: Πέτρος Σαμούχος http://samouchos.weebly.com/

22. Ε ί ύ ξΕ ί ύ ξΕκεί ανασύνταξαν τοΕκεί ανασύνταξαν το
βυζαντινό κράτος,βυζαντινό κράτος,β ζ ρ ς,β ζ ρ ς,
ιδρύοντας τηνιδρύοντας την
αυτοκρατορία τηςαυτοκρατορία τηςαυτοκρατορία τηςαυτοκρατορία της
Νίκαιας.Νίκαιας.ςς
Έμβλημά της ήταν οΈμβλημά της ήταν ο
δικέφαλος αετόςδικέφαλος αετόςδικέφαλος αετόςδικέφαλος αετός..
Δημιουργός: Πέτρος Σαμούχος http://samouchos.weebly.com/

23. Δημιουργός: Πέτρος Σαμούχος http://samouchos.weebly.com/

24. Ιδρυτές της ήταν οιΙδρυτές της ήταν οιΙδρυτές της ήταν οιΙδρυτές της ήταν οι
ΚομνηνοίΚομνηνοί..
Π ύ ά ήΠ ύ ά ήΠρωτεύουσά της ήτανΠρωτεύουσά της ήταν
ηη ΤραπεζούνταΤραπεζούντα τουτουηη ρ ζρ ζ
Εύξεινου Πόντου.Εύξεινου Πόντου.
Η αυτοκρατορία αυτήΗ αυτοκρατορία αυτήΗ αυτοκρατορία αυτήΗ αυτοκρατορία αυτή
παρέμεινε ελεύθερηπαρέμεινε ελεύθερηρ ρρ ρ
για 257 χρόνια.για 257 χρόνια.
Δημιουργός: Πέτρος Σαμούχος http://samouchos.weebly.com/

25. Δημιουργός: Πέτρος Σαμούχος http://samouchos.weebly.com/

26. Ιδρύθηκε στην ΉπειροΙδρύθηκε στην ΉπειροΙδρύθηκε στην ΉπειροΙδρύθηκε στην Ήπειρο
από τοναπό τον Μιχαήλ ΆΜιχαήλ Ά
ΆγγελΆγγελ κα είχε γ ακα είχε γ αΆγγελοΆγγελο και είχε γιακαι είχε για
πρωτεύουσα τηνπρωτεύουσα την ΆρταΆρτα..
Η σημαντικότερη στιγμήΗ σημαντικότερη στιγμή
της ιστορίας του ήταν ητης ιστορίας του ήταν ηης ρ ς ή ηης ρ ς ή η
απελευθέρωση τηςαπελευθέρωση της
Θεσσαλονίκης από τουςΘεσσαλονίκης από τουςΘεσσαλονίκης από τουςΘεσσαλονίκης από τους
Λατίνους το 1224 μ.Χ.Λατίνους το 1224 μ.Χ.
Δημιουργός: Πέτρος Σαμούχος http://samouchos.weebly.com/

27. Δημιουργός: Πέτρος Σαμούχος http://samouchos.weebly.com/

28. Ιδρύθηκε από τουςΙδρύθηκε από τους
Παλαιολόγους σε μιαΠαλαιολόγους σε μιαΠαλαιολόγους σε μιαΠαλαιολόγους σε μια
οχυρωμένη θέσηοχυρωμένη θέση
ά Σ άά Σ άκοντά στη Σπάρτη.κοντά στη Σπάρτη.
Δημιουργός: Πέτρος Σαμούχος http://samouchos.weebly.com/

29. Αν και ήταν μικρόΑν και ήταν μικρό
στην αρχή στηστην αρχή στηστην αρχή, στηστην αρχή, στη
συνέχεια κατάφερεσυνέχεια κατάφερε
να εξαπλωθεί μέχρινα εξαπλωθεί μέχρι
και τον Ισθμό τηςκαι τον Ισθμό τηςκαι τον Ισθμό τηςκαι τον Ισθμό της
Κορίνθου.Κορίνθου.
Δημιουργός: Πέτρος Σαμούχος http://samouchos.weebly.com/

30. Εδώ έζησε και δίδαξεΕδώ έζησε και δίδαξε
ο σοφόςο σοφός ΓεώργιοςΓεώργιοςο σοφόςο σοφός ΓεώργιοςΓεώργιος
ΠλήθωνΠλήθων--ΓεμιστόςΓεμιστός..
Δημιουργός: Πέτρος Σαμούχος http://samouchos.weebly.com/

31. Επίσης, εδώΕπίσης, εδώ
έ θέ θστέφθηκε οστέφθηκε ο
τελευταίοςτελευταίοςςς
αυτοκράτορας τουαυτοκράτορας του
ΒυζαντίουΒυζαντίουΒυζαντίου,Βυζαντίου,
ΚωνσταντίνοςΚωνσταντίνοςςς
ΠαλαιολόγοςΠαλαιολόγος..
Δημιουργός: Πέτρος Σαμούχος http://samouchos.weebly.com/

32. Τα ελληνικά κράτη μετά την άλωση της Πόλης
Τι θα μάθουμε:
 Τα ελληνικά και λατινικά κράτη που δημιουργήθηκαν μετά την
άλωση της Πόλης.
 Ποιοι ήταν οι ιδρυτές και ποια η ιστορική πορεία των
ελληνικών κρατών.
Μετά την άλωση της Πόλης το 1204, οι Φράγκοι διαμέλησαν τη
Βυζαντινή αυτοκρατορία και τη μοιράστηκαν. Έτσι, δημιουργήθηκαν
λατινικά κράτη. Η ιστορική αυτή περίοδος ονομάζεταιΦραγκοκρατία:
 Βενετικές κτήσεις (τα σημαντικότερα νησιά του Αιγίου και του
Ιουνίου πελάγους).
 Βασίλειο της Κωνσταντινούπολης.
 Βασίλειο της Θεσσαλονίκης.
 Δουκάτο των Αθηνών.
 Ηγεμονία Αχαΐας.

33. Το Βασίλειο της Θεσσαλονίκης.
Επίσης, βυζαντινοί άρχοντες ίδρυσαν τέσσερα ελληνικά κράτη,
σκοπός των οποίων ήταν:
 η ανάκτηση της Πόλης και
 η ανασύσταση της βυζαντινής αυτοκρατορίας
Τα ελληνικά κράτη:
 Αυτοκρατορία της Νίκαιας
 Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας
 Δεσποτάτο* της Ηπείρου
 Δεσποτάτο του Μιστρά
*Δεσποτάτο: πριγκιπάτο
Δεσπότης: ηγεμόνας
Αυτοκρατορία της Νίκαιας

34. Ιδρύθηκε από το τελευταίο αυτοκράτορα του Βυζαντίου το Θεόδωρο
Λάσκαρη στη Νίκαια* της Μικράς Ασίας.
Θεόδωρος Λάσκαρης
Ως έμβλημά της καθιέρωσε το δικέφαλο αετό που το έναν κεφάλι του
κοιτάει προς την Ανατολή και το άλλο τη χαμένη Κωνσταντινούπολη.
Η αυτοκρατορία της Νίκαιας διατηρήθηκε για 57 έτη μέχρι
την απελευθέρωση της Πόλης το 1261.
Η αυτοκρατορία της Νίκαιας το 1254.

35. *Νίκαια: Πόλη κοντά στην ασιατική πλευρά της Προποντίδας (160 χλμ. από την
Κωνσταντινούπολη). Ο αυτοκράτορας κατέφυγε στην κοντινότερη μεγάλη
πόλη. απελευθέρωση της Πόλης το 1261.
Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας
Ιδρύθηκε από την οικογένεια των Κομνηνών με πρωτεύουσα
την Τραπεζούντα του Εύξεινου Πόντου. Δε συνεργάστηκε με τα άλλα
ελληνικά κράτη γιατί βρισκόταν σε μεγάλη απόσταση από
αυτά.Διατηρήθηκε για 257 χρόνια.
Η σημαία των Κομνηνών της Τραπεζούντας.
Το έμβλημα της αυτοκρατορίας.
Αποτέλεσε και κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας το χριστιανικό
κέντρο των γύρω από τον Εύξεινο Πόντο ελληνικών πόλεων. Σε αυτή
έχει τις ρίζες του ο ποντιακός ελληνισμός και γι΄ αυτή μιλούν οι
παραδόσεις, οι χοροί και τα τραγούδια των Ποντίων.
Δεσποτάτο της Ηπείρου
Ιδρύθηκε από το Μιχαήλ Α' τον Άγγελο, με πρωτεύουσα την Άρτα.
Κατάφερε να επεκτείνει την επικράτειά του σε όλη τη Δυτική Ελλάδα
και τη Μακεδονία. Το 1224 κατάφερε να απελευθερώσει τη
Θεσσαλονίκη από τους Φράγκους.

36. Η επέκταση του Δεσποτάτου της Ηπείρου.
Δεσποτάτο του Μυστρά
Δεν δημιουργήθηκε αμέσως μετά την άλωση της Πόλης από τους
Φράγκους αλλά αρκετά αργότερα, το 1262. Ιδρύθηκε από
τους Παλαιολόγους κοντά στη Σπάρτη.
Ο Μυστράς σήμερα.
Σταδιακά επεκτάθηκε και έφτασε τα σύνορά του μέχρι τον Ισθμό της
Κορίνθου.

37. Τοιχογραφία από εκκλησία του Μυστρά. Εικονίζει τη θριαμβευτική είσοδο του Χριστού στα
Ιεροσόλυμα.
Η βάπτιση του Χριστού. Τοιχογραφία από την "Περίβλεπτο¨, εκκλησία του Μυστρά.
Εδώ έζησε και δίδαξε ο σοφός Γεώργιος Πλήθων-Γεμιστός και
στέφθηκε ο τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου Κωνσταντίνος
Παλαιολόγος.

38. Γεώργιος Πλήθων-Γεμιστός
Κάνε κλικ εδώ για να δεις ένα ντοκιμαντέρ για τα ελληνικά
Δεσποτάτα.
Κάνε κλικ εδώ για να παίξεις με την Καστροπολιτεία του Μυστρά.
Αναρτήθηκε από Αδάμ Δημήτριος στις 11:30 π.μ.

39. Εγκύκλιος Παιδεία
ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ
Μετά την άλωση της Πόλης από τους Φράγκους και αφού αυτοί ίδρυσαν δικά τους
κράτη(βασίλειο Κωνσταντινούπολης - βασίλειο Θεσσαλονίκης -πριγκιπάτο Αχαΐας -
Δουκάτο της Αθήνας - νησιά και Κρήτη στους Βενετούς), ιδρύθηκαν τέσσερα ελληνικά
κράτη.
Η αυτοκρατορία της Νίκαιας
Την ίδρυσε, ο τελευταίος βυζαντινός αυτοκράτορας, Θεόδωρος
Λάσκαρης(ανακηρύχτηκε αυτοκράτορας στην Αγία Σοφία και κατέφυγε κατόπιν στη
Νίκαια). Έμβλημά της ήταν ο δικέφαλος αετός( Τα δυο κεφάλια δήλωναν τις δυο
ηπείρους που εκτεινόταν. Το ένα κεφάλι υποτίθεται ότι βλέπει προς τη Δύση -
Ευρώπη - και το άλλο προς την Ανατολή - Ασία).
Αγωνίστηκε, όπως και οι διάδοχοί του(Ιωάννης Γ' Βατάτζης - Θεόδωρος Β' Λάσκαρης -
Ιωάννης Δ' Λάσκαρης) εναντίον Τούρκων και Φράγκων.

40. Ουσιαστικά θεωρείται "η συνέχεια της Πόλης, χωρίς απλά αυτήν"
Η αυτοκρατορία της Τραπεζούντας
Ιδρύθηκε από τους Κομνηνούς(Ανδρόνικο και Δαβίδ - εγγόνια του Ανδρόνικου Α'
Κομνηνού, αυτοκράτορα του Βυζαντίου)
Μακρυά καθώς ήταν, δε συνεργάστηκε αρκετά με τα άλλα ελληνικά κράτη
Κατόρθωσε να επιβιώσει για 257 χρόνια, αφού το 1461 έπεσε στα χέρια των Τούρκων.
Όλα αυτά τα χρόνια και καθώς η Ελλάδα είχε κατακτηθεί από τους Τούρκους, η
πρωτεύουσά της, η Τραπεζούντα, ήταν το κέντρο του χριστιανικού Ελληνισμού του
Πόντου.
Εκεί βρίσκονται και οι ρίζες του ποντιακού ελληνισμού.
Οι σημερινές ποντιακές παραδόσεις, οι χοροί και τα τραγούδια σ' αυτήν αναφέρονται.
Το δεσποτάτο της Ηπείρου
Ιδρύθηκε από το Μιχαήλ Α' τον Άγγελο, με πρωτεύουσα την Άρτα.

41. Επεκτάθηκε στη Δυτική Ελλάδα και στη Μακεδονία, όπου ελευθέρωσε και τη
Θεσσαλονίκη(1224), την οποία κράτησε 20 χρόνια.
Το δεσποτάτο του Μιστρά
Ιδρύθηκε πολύ αργότερα(1259) από τους Παλαιολόγους. Ήταν κοντά στη Σπάρτη αλλά
σιγά σιγά επεκτάθηκε ως τον Ισθμό της Κορίνθου.
Γνώρισε μεγάλη πολιτιστική ακμή. Σ' αυτό δίδαξε και ο σοφός Γεώργιος Πλήθων-
Γεμιστός,ο οποίος έγραψε περίφημα συγγράμματα με σκοπό την αναγέννηση και
διάσωση του Ελληνισμού. Πήρε επίσης μέρος στις συνόδους για την ένωση των δύο
εκκλησιών και ήταν υπέρμαχος της άποψης ότι οι Βυζαντινοί ήταν "Έλληνες στην
καταγωγή, όπως μαρτυρούσε η γλώσσα και η παιδεία τους" και θα έπρεπε να
αποκαλούνται Έλληνες. Στο Μιστρά τέλος στέφθηκε και ο τελευταίος αυτοκράτορας
του Βυζαντίου, οΚωνσταντίνος ο ΙΑ' ο Παλαιολόγος.
Πολλά ερείπια εκκλησιών και του παλατιού σώζονται ως σήμερα.

42. Αναρτήθηκε από ΝΙΚΟΣ στις Τετάρτη, Μαρτίου 11, 2009

43. Τουλιόπουλος Φώτης
Τα ελληνικά κράτη που δημιουργήθηκαν μετά την άλωση της Πόλης από τους Φράγκους
Θ

44. Α
Τ

45. Παρουσίαση από το Γιάννη Σουηδία

46. Πατήστε στην παραπάνω εικόνα για να παίξετε ένα παιχνίδι με την καστροπολιτεία του Μυστρά

47. ΚΩΣΤΑΣ ΜΕΣΑΖΟΣ
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ
ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ - ΚΛΙΚ
Ο κατακερματισμός του Βυζαντίου μετά την άλωση της Πόλης από τους Φράγκους το 1204 μ.Χ.
Mετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους
σταυροφόρους,στα μέρη που όριζε το Βυζάντιο
ιδρύθηκαν πολλά κρατίδια.
Φράγκοι, Καταλανοί, Βενετοί, Γενουάτες και
Ιωαννίτες ιππότεςσυμφώνησαν να μοιραστούν εδάφη
του Βυζαντινού κράτους με τους Βενετούς να
λαμβάνουν τη μερίδα του λέοντος στη νησιωτική
χώρα.
Όμως τέσσερα χωριστά κρατίδια με βυζαντινούς
άρχοντες μπόρεσαν να δημιουργηθούν,να
αναπτύξουν πλούσια δράση και να συνεχίσουν την
ιστορία της ένδοξης αυτοκρατορίας.Δεν κατάφεραν
να ενώσουν τις δυνάμεις τους για να αναστήσουν το

48. Βυζάντιο, αρκετές φορές συγκρούστηκαν μεταξύ
τους, με αποτέλεσμα να εξασθενίσουν οι δυνάμεις
τους.
Αυτά ήταν:
1.Η Αυτοκρατορία της Νίκαιας-ΚΛΙΚ
Κάνε κλικ στην εικόνα!
Ο Θεόδωρος Λάσκαρης
Η Αυτοκρατορία της Νίκαιας ιδρύθηκε από τον
τελευταίο αυτοκράτορα του Βυζαντίου Θεόδωρο

49. Λάσκαρη.Καθιέρωσε ως έμβλήμά της το δικέφαλο
αετό και έζησε 57 χρόνια μέχρι την ανάκτηση της
Πόλης το 1261.
2.Η Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας-ΚΛΙΚ
Ιδρύθηκε από την οικογένεια των Κομνηνών με
πρωτεύουσα την Τραπεζούντα.Βρέθηκε μακριά από
τα υπόλοιπα ελληνικά κράτη,αλλά διατήρησε τον
ελληνισμό και το χριστιανισμό για 250 περίπου
χρόνια μέχρι να κατακτηθεί από τους Τούρκους το
1461.
Ο Μωάμεθ στην Τραπεζούντα 1461 μ.Χ.
Εκεί έχει τις παραδόσεις και τις ρίζες του ο ποντιακός
ελληνισμός.

50. Τα ελληνικά κράτη το 13ο αιώνα μ.Χ.
3.Το Δεσποτάτο της Ηπείρου-ΚΛΙΚ
Το ίδρυσε στην Ήπειρο ο δεσπότης Μιχαήλ
Α΄Άγγελος με πρωτεύουσα την Άρτα.Με τον καιρό
αύξησε την επικράτειά του και απελευθέρωσε
τη Θεσσαλονίκη από τους Φράγκους το 1224 μ.Χ.

51. 3.Το Δεσποτάτο του Μιστρά-KΛΙΚ
Η καστροπολιτεία του Μιστρά
Ιδρύθηκε χρονικά πολύ αργότερα από τα άλλα τρία
ελληνικά κράτη το 1262 μ.Χ.Δυο χρόνια πριν πάρει
πίσω την Πόλη, ο Μανουήλ Παλαιολόγος νίκησε στη
μάχη της Πελαγονίας το Δεσπότη της Ηπείρου και
συνέλαβε αιχμάλωτο το σύμμαχό του πρίγκιπα της
Αχαΐας Γουλιέλμο Βιλλεαρδουίνο. Τον απελευθέρωσε
παίρνοντας ως αντάλλαγμα τα φρούρια
της Μονεμβασιάς,τηςΜάνης και του Μιστρά.Έτσι
ιδρύθηκε το δεσποτάτο του Μιστρά που διατηρήθηκε
μέχρι το 1460.Η οχυρωμένη πόλη του Μιστρά έγινε
κέντρο ελληνοβυζαντινού πολιτισμού,όπως δείχνουν
ακόμα οι εκκλησίες με τις τοιχογραφίες τους και τα
παλάτια των Παλαιολόγων.

52. Μιστράς-Παντάνασσα
Eδώ δίδαξε ο σοφός Γεώργιος Πλήθων-Γεμιστός. Από
εκεί ξεκίνησε για την Κωνσταντινούπολη
ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, ο τελευταίος
αυτοκράτορας του Βυζαντίου.
Π Ε Ρ Ι Λ Η Ψ Η
Συμπλήρωσε τις λέξεις με βάση το αρχικό γράμμα και διάβασε
την περίληψη του μαθήματος.
Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους
Φ………….. Βυζαντινοί ά……………. ίδρυσαν μικρά ε…………..
κράτη, με σκοπό να α……………. τη σκλαβωμένη
πρωτεύουσα. Αυτά ήταν:
Η αυτοκρατορία της Ν………….. με ιδρυτή το Θ…………
Λ…………..στη Μικρά Ασία και πρωτεύουσα τη Ν………….. . Η
αυτοκρατορία της Τ…………… στον Εύξεινο Π……………. με
ιδρυτές τους Κ……………………. και πρωτεύουσα την
Τ……………….. .Το δεσποτάτο της Η…………… με
πρωτεύουσα την Α……………., που ίδρυσε ο δεσπότης

53. Μ…………… Ά…………. Τέλος, αργότερα, ιδρύθηκε το
δεσποτάτο του Μ………….. με ιδρυτές τους Π…………… . Εκεί
δίδαξε ο φιλόσοφος Γεώργιος Π………….. ή Γ………… .
Παρόλο που τα κράτη αυτά ήταν αξιόλογα ,οι μεταξύ τους
π…………… τα εξασθένισαν και δεν μπόρεσαν να ε……… τις
δυνάμεις τους για να ανασυστήσουν το Βυζάντιο.
Αναρτήθηκε από ΚΩΣΤΑΣ ΜΕΣΑΖΟΣ στις Τετάρτη, Μαρτίου 12, 2014

54. Τα ελληνικά κράτη μετά την άλωση της Πόλης
Μαζί με τα στυροφορικά κράτη που ιδρύονταν στον ελλαδικό χώρο μετά την άλωση της
Κωνσταντινούπολης, ιδρύθηκαν τέσσερα ελληνικά κράτη, που είχαν στόχο την
απελευθέρωση της Πόλης.
Η Αυτοκρατορία της Νίκαιας
Θεόδωρος
Λάσκαρης
Η αυτοκρατορία της
Νίκαιας
Ιδρύθηκε από τον βυζαντινό στρατηγό Θεόδωρο Λάσκαρη. Η αυτοκρατορία της Νίκαιας
αφού εδραίωσε την κυριαρχία της αρχικά στη Μικρά Ασία, στη συνέχεια άρχισε να
καταλαμβάνει εδάφη των Φράγκων στη Θράκη με απώτερο στόχο την απελευθέρωση της
Κωνσταντινούπολης. Στην προσπάθεια αυτή ήρθε σύγκρουση με το Δεσποτάτο της
Ηπείρου, αλλά τελικά πέτυχε το 1261 να μπει στην Πόλη και να διώξει τους Φράγκους.
Η Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας

55. Ιδρύθηκε από τους Αλέξιο και Δαυίδ Κομνηνούς, εγγονούς του αυτοκράτορα
Ανδρόνικου Α΄Κομνηνού. Διατηρήθηκε για 257 χρόνια και υπέκυψε στους Μωαμεθανούς
Τούρκους το 1261.
Η πόλη της Τραπεζούντας αποτελούσε το κέντρο του ποντιακού ελληνισμού και γι'
αυτό η αυτοκρατορία της Τραπεζούντας έχει ταυτιστεί με την ιστορία των Ποντίων.
Το Δεσποτάτο της Ηπείρου
Ιδρύθηκε από τον Μιχαήλ Άγγελο Κομνηνό Δούκα, εξάδελφο των
αυτοκρατόρων του Βυζαντίου Ισαακίου Β΄Αγγέλου και Αλεξίου Γ΄. Ο Μιχαήλ έκανε
πρωτεύουσά του τη Νικόπολη και από εκεί επέκτεινε συνεχώς το κράτος του έχοντας
ως στόχο να φτάσει στην Κωνσταντινούπολη. Τον διαδέχθηκε ο Θεόδωρος
Κομνηνός Δούκας, ο οποίος κατέλαβε τη Θεσσαλονίκη και από εκεί και μετά ήρθε σε
σύγκρουση με την αυτοκρατορία της Νίκαιας, η οποία είχε τον ίδιο σκοπό μ' αυτόν, την
απελευθέρωση της Πόλης.
Παράλληλα ήρθε σε σύγκρουση με τους Βουλγάρους από τους
οποίους ηττήθηκε (1230). Μετά την ήττα αυτή το Δεσποτάτο της Ηπείρου δεν μπόρεσε
να ανακτήσει την αρχική του δύναμη, μάλιστα λίγο καιρό μετά (1246) η Θεσσαλονίκη
κυριεύθηκε από την αυτοκρατορία της Νίκαιας. Το 1337 έγινε μέρος ξανά της
βυζαντινής αυτοκρατορίας.

56. Το Δεσποτάτο του Μυστρά
Το δεσποτάτο του Μυστρά ιδρύθηκε το 1348 από τον Ιωάννη ΣΤ΄ Καντακουζηνό, ο
οποίος όρισε πρώτο Δεσπότη τον γιο του Μανουήλ.
Από το 1384 οι Δεσπότες του Μυστρά προέρχονται από την οικογένεια των Παλαιολόγων.
Το Δεσποτάτο του Μυστρά είχε να αντιμετωπίσει αρχικά τους Φράγκους και
αργότερα τους Τούρκους. Πέτυχε να απελευθερώσει την
Πελοπόννησο με Δεσπότες τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο και τον αδελφό του
Θωμά. Στην περίοδο αυτή εκτός από τις στρατιωτικές νίκες παρουσιάστηκε άνθηση των
γραμμάτων και των τεχνών με σπουδαίοτερι εκπρόσωπο τον Γεώργιο Γεμιστό
Πλήθωνα.
Το 1444 οι Βενετοί μετέφεραν με τα καράβια τους 60.000 Τούρκους στρατιώτες από
τη Μικρά Ασία. Το δεσποτάτο τότε έγινε φόρου υποτελές (αναγκάστηκε, δηλαδή, για να
παραμείνει ελεύθερο να πληρώνει φόρο) στους Οθωμανούς Τούρκους.
Το 1449 ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος αναχωρεί για την Κωνσταντινούπολη,
όπου στέφεται αυτοκράτορας.
Οι συγκρούσεις των Παλαιολόγων ήταν η αιτία που ο σουλτάνος Μωάμεθ Β΄ κατέλαβε
τον Μυστρά το 1460 χωρίς μάχη.

57. τα πεμπτάκια του 2ου
Τα ελληνικά κράτη μετά την άλωση της Πόλης
1. Η Αυτοκρατορία της Νίκαιας
Ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Θεόδωρος Λάσκαρης και ο
Πατριάρχης, μετά την άλωση της Πόλης, κατέφυγαν
στηΝίκαια της Μικράς Ασίας και ανασύνταξαν εκεί την εξόριστη
βυζαντινή αυτοκρατορία.
Αυτή φιλοξενούσε τώρα τον αυτοκρατορικό αετό και μάλιστα
δικέφαλο, με το ένα κεφάλι να κοιτάζει την Ανατολή και το άλλο
τη χαμένη Κωνσταντινούπολη.
Κάνοντας διπλό αγώνα, κατά των Τούρκων και των Φράγκων, ο
Λάσκαρης και οι διάδοχοί του
Παλαιολόγοι κατάφεραν να διατηρήσουν τη νέα
«αυτοκρατορία» επί 57 χρόνια και από εκεί να απελευθερώσουν
την Πόλη (1261).
Η ιστορία της αυτοκρατορίας της Νίκαιας είναι «η ιστορία της
Πόλης χωρίς την Πόλη».

58. 2. Η Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας
Ιδρυτές της ήταν οι Κομνηνοί. Πρωτεύουσά της είχε
την Τραπεζούντα του Εύξεινου Πόντου. Η θέση και η μεγάλη
απόστασή της από τα άλλα ελληνικά κράτη δεν τη βοήθησε να
συνεργαστεί μαζί τους. Οι ιδρυτές και οι διάδοχοί τους,
αγωνίστηκαν μόνοι, ανάμεσα σε πολλούς εχθρικούς λαούς, την
οργάνωσαν οικονομικά και στρατιωτικά και κατάφεραν να την
κρατήσουν ελεύθερη 257 χρόνια.
Στο διάστημα αυτό, αλλά και στα χρόνια της τουρκοκρατίας που
ακολούθησαν, η Τραπεζούντα ήταν το χριστιανικό κέντρο των
γύρω από τον Εύξεινο Πόντο ελληνικών πόλεων. Σ’ αυτή έχει τις
ρίζες του ο ποντιακός ελληνισμός και γι’ αυτή μιλούν ακόμη οι
παραδόσεις, οι χοροί και τα τραγούδια των Ποντίων.
3. Το Δεσποτάτο της Ηπείρου
Το ίδρυσε στην Ήπειρο ο δεσπότης Μιχαήλ Α' Άγγελος με
πρωτεύουσά του την Άρτα. Με τον καιρό αύξησε την επικράτειά
του σε όλη τη δυτική Ελλάδα και τη Μακεδονία. Η πιο σημαντική
στιγμή της ιστορίας του όμως ήταν η απελευθέρωση της
Θεσσαλονίκης, της δεύτερης σημαντικής πόλης της
Αυτοκρατορίας, από τους Λατίνους, είκοσι χρόνια μετά την άλωσή
της (1224).

59. 4. Το Δεσποτάτο του Μυστρά
Το ίδρυσαν πολύ αργότερα οι Παλαιολόγοι σε οχυρωμένη από
τους Φράγκους θέση, κοντά στη Σπάρτη. Το μικρό, στο ξεκίνημά
του, Δεσποτάτο απλώθηκε σιγά-σιγά και, αφαιρώντας εδάφη από
τους Φράγκους, έφτασε ως τον Ισθμό της Κορίνθου. Το Δεσποτάτο
γνώρισε μεγάλη ακμή στα γράμματα και τις τέχνες. Εδώ έζησε και
δίδαξε ο σοφός Γεώργιος Πλήθων-Γεμιστός. Εδώ στέφθηκε ο
τελευταίος αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Παλαιολόγος.
Η καστροπολιτεία του Μυστρά
μια περιπέτεια για μικρούς εξερευνητές
(κάντε κλικ στον παρακάτω σύνδεσμο)
http://www.culture.gr/culture/mystras-edu/
Αναρτήθηκε από Μανόλης Καβαδάκης στις 10:57 π.μ.

60. 2. Η περίοδος της Λατινοκρατίας και τα ελληνικά κράτη
Μπακάλης Κώστας: history-logotexnia.blogspot.com

61. Όροι-κλειδιά της ενότητας
Λατινοκρατία,ρ
 αυτοκρατορία Κωνσταντινούπολης,
 βασίλειο Θεσσαλονίκης, βασίλειο Θεσσαλονίκης,
 δουκάτο Αθηνών,
 ηγεμονία Αχαΐας ηγεμονία Αχαΐας,
 αυτοκρατορία Τραπεζούντας,
 αυτοκρατορία Νίκαιας,
 κράτος Ηπείρου,
 δεσποτάτο Μυστρά,ρ ,
- ανασύσταση Βυζαντινής Αυτοκρατορίας,
- ξύπνημα εθνικού αισθήματος στον Ελληνισμόξύπνημα εθνικού αισθήματος στον Ελληνισμό
του Βυζαντίου.

62. α. Τα λατινικά κράτη

63.  O ενετικός στόλος σπάζει τις αλυσίδες του Κεράτιου
http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Constantinople_mural,_Istanbul_
A h l l MArchaeological_Museums.jpg

64.  Η άλωση της
Κωνσταντινούπολης από τους
σταυροφόρους (1204 μ.Χ.)
(Τοιχογραφία από την αίθουσα του
Μεγάλου Συμβουλίου, στο Ανάκτορο
)των Δόγηδων, Βενετία).

65. Με τη διανομή των βυζαντινών εδαφών
(Ρωμανία) αρχίζει η περίοδος( μ )
της Λατινοκρατίαςτης Λατινοκρατίας.

66. Βενετικές
 ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΚΡΑΤΗ
Βενετικές
κτήσεις
 ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΚΡΑΤΗ
 ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΡΑΤΗ

67. ΛΑΤΙΝΟΚΡΑΤΙΑ
ΒΕΝΕΤΟΙ ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΚΡΑΤΗ
 φεουδαρχικά, εξαρτημένα αλυσιδωτά το ένα απόφ ρχ , ξ ρ ημ
το άλλο
Η μερίδα του λέοντος περιήλθε στους
Βενετούς που έλαβαν το μεγαλύτερο
1. Αυτοκρατορία Κων/πολης
(Βαλδουίνος της Φλάνδρας)Βενετούς, που έλαβαν το μεγαλύτερο
μέρος της βασιλεύουσας
(Βαλδουίνος της Φλάνδρας)
και τα σημαντικότερα λιμάνια και ημ ρ μ
νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου
Πελάγους.

2. Β α σ ί λ ε ι ο τ η ς Θ ε σ σ α λ ο ν ί κ η ς

3. Δουκάτο των Αθηνών
- Καταλανοί (14ος αι.)
λ ή έ π ζ ώ (έ 1456)-φλωρεντιανή οικογένεια τραπεζιτών (έως 1456)
4. Η Ηγεμονία της Αχαΐας, από την οποία
γεννήθηκε το Δεσποτάτο του Μυστρά. Οι
φεουδαρχικοί θεσμοί θύμιζαν έντονα Γαλλία.

68. Αφήγηση από το βιβλίο της Β΄Γυμνασίου: «Ιστορία Ρωμαϊκή και Βυζαντινή» των Λ.
Τσακτσίρα, Ζ. Ορφανουδάκη, Μ. Θεοχάρη, ΟΕΔΒ, Αθήνα 1999 (σ.σ. 277 -278) .
Οι Βενετοί, λαός εμπόρων ενδιαφέρθηκαν πιο πολύ να πάρουν στην κατοχή τους επίκαιρες
θέσεις για τη ναυσιπλοΐα τους παρά εκτάσεις μεγάλες. Έτσι, μετά από έντονες διπλωματικές
ζυμώσεις, κράτησαν το Δυράχιο στην Ήπειρο, πολλά νησιά του Αιγαίου, την Κρήτη, τα
Επτάνησα, την Εύβοια και άλλους κατάλληλους για το εμπόριο σταθμούς στην Πελοπόννησο
και τη Θράκη. Τέλος και η Κύπρος γνώρισε τη βενετική κατοχή. Η Βενετία πήρε ακόμα το
προνόμιο να ορίζει το Λατίνο πατριάρχη της Κωνσταντινούπολης και απαλλάχτηκε από τον
ό έλ Λ ί Α άόρκο υποτέλειας στο Λατίνο Αυτοκράτορα.
Στην Κρήτη, τα Επτάνησα και την Κύπρο η Κυριαρχία των Βενετών κράτησε περισσότερο
από τις άλλες κτήσεις. Οι Βενετοί συχνά χρειάστηκε να πάρουν σκληρά μέτρα, για να
κα απνίγουν οπικές εξεγέρ εις ων Ελλήνων Είχε ό ως και κά ι θε ικό η κα οχή αυ ήκαταπνίγουν τοπικές εξεγέρσεις των Ελλήνων. Είχε όμως και κάτι θετικό η κατοχή αυτή,
ήταν συγκριτικά καλύτερη από την τουρκική δουλεία και έφερε τους κατοίκους των περιοχών
αυτών κοντά στην Ευρωπαϊκή Αναγέννηση. Τα Επτάνησα δεν γνώρισαν Τουρκοκρατία.
 O Ενετικός πτερωτός λέοντας,O ς ρ ς ς,
έμβλημα των Ενετών.
http://commons.wikimedia.org/wiki/File:
Flag_of_Most_Serene_Republic_of_p
Venice.svg

69. β. Τα ελληνικά κράτη

70.  Μετά την πτώση της Πόλης (1204) οι δυνάμεις του ελληνισμού βρήκαν καταφύγιο σε
τρία ελληνικά κράτη:
ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑΣ1.
• που εκτεινόταν στις ΝΑ ακτές του Ευξείνου Πόντου.
ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΙΚΑΙΑΣ2. ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΙΚΑΙΑΣ2.
• Το δεύτερο και ισχυρότερο, όπως αποδείχτηκε στη
συνέχεια, στο ΒΔ τμήμα της Μ. Ασίας.
ΚΡΑΤΟΣ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ3 ΚΡΑΤΟΣ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ3.
• περιλάμβανε την Ήπειρο και την Αιτωλοακαρνανία.

71. Το κράτος της Τραπεζούντας κατά το μαροκινό γεωγράφο Κουμάρι (μέσα 14ου αι.)
Αδιάκοπα διασχίζουν τη χώρα αυτή ταξιδευτές, που κατευθύνονται προς την επαρχία Κριβν,
την έρημο του Καμπτσάκ και άλλες χώρες στο Βορρά. Η αυτοκρατορία της Τραπεζούντας είναι
πιο μεγάλη και σπουδαία στα μάτια των χριστιανών μοναρχών από το Βασίλειο της Γεωργίας,
γιατί ο πληθυσμός της είναι μεγαλύτερος και τολμηρότερος. Ο βασιλιάς της Τραπεζούντας είναι
από γενιά ενδοξότερη και υπερέχει κατά πολύ σε δύναμη από τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου. Οι
στρατιώτες του, αν και λίγοι και άσχημα εξοπλισμένοι, είναι ήρωες και θυμίζουν φοβερά
λιοντάρια που δεν επιτρέπουν στη λεία τους να ξεφύγει ποτέ [...].
Bryer, Shipping in the Empire of Trebizond, Mariner's Mirror 52 (1966) 3-4.
 Η περιγραφή του άραβα γεωγράφου Ουμάρι προέρχεται από τον γενουάτη έμπορο
Μπέλμπαν. Πού φαίνεται αυτό; Πού οφειλόταν η ευημερία και η δύναμη του κράτους της
Τραπεζούν αςΤραπεζούντας;
ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΟ Ο
ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑΣ
 Ο ναός της Αγίας
Σοφίας της
Τραπεζούντας. Πριν
το 1260

72. Στο διάστημα των 57
χρόνων που
π βάλλ άπαρεμβάλλονται ανάμεσα
στην άλωση της
Κων/πόλεως από τους
Λατίνους το 1204 και στηνΛατίνους το 1204 και στην
ανάκτησή της το 1261, η
Νίκαια υπήρξε η έδρα της
βυζαντινής αυτοκρατορίαςβυζαντινής αυτοκρατορίας
«εν εξορίᾳ». Στην εικόνα η
εκκλησία της Κοιμήσεως της
Θεοτόκου της Νίκαιας, πουΘεοτόκου της Νίκαιας, που
καταστράφηκε το 1922,
κατά τη διάρκεια της
Μικρασιατικήςρ ής
καταστροφής.
 Πηγή: Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ.Θ΄, σ. 113.ηγή ρ η ς, ,
ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΙΚΑΙΑΣΟ Ο Ν

73. Ο Ιωάννης Βατάτζης (1222-1254) απαγορεύει την εισαγωγή πολυτελών ενδυμάτων
Ο αυτοκράτορας είδε ότι οι Ρωμαίοι σπαταλούσαν, χωρίς να υπάρχει ανάγκη, τα πλούτη
ά δύ πό ξέ λ ύ π δ λά ύ π ίτους, για να αγοράσουν εδύματα από ξένους λαούς παρδαλά ρούχα που είχαν κατα-
σκευάσει πέρσες και σύροι υφαντουργοί και κομψά ενδύματα που είχαν υφανθεί από
ιταλούς υφαντουργούς.
Γι' αυτό έβγαλε νόμο κατά τον οποίο αν κάποιος από τους υπηκόους του και ηΓι' αυτό έβγαλε νόμο, κατά τον οποίο, αν κάποιος από τους υπηκόους του και η
οικογένειά του φορούσαν τέτοια ξενόφερτα ρούχα, θα κηρυσσόταν άτιμος. Όλοι ήταν
υποχρεωμένοι να φορούν ρούχα που κατασκευάζονταν στη χώρα των Ρωμαίων και από
ρωμαίους υφαντουργούςρωμαίους υφαντουργούς.
Νικηφόρος Γρηγοράς, Ρωμαϊκή Ιστορία, έκδ. I. Bekker-L. Schopen (Βόννη 1829),
τόμ. 1, 43.
 Γιατί ο Ιωάννης Δούκας Βατάτζης (1222-1254) απαγόρευσε, κατά τη γνώμη σας και
σύμφωνα με το σχετικό κείμενο, την εισαγωγή και τη χρήση πολυτελών δυτικών και
ανατολίτικων ενδυμάτων;μ ;
 Ο αυτοκράτορας Ιωάννης Γ' Βατάτζης (1222-1254). Μικρογραφίαρ ρ ς ης ζης ( 5 ) ρ γρ φ
από το Ζωναρά της Μόδενας, 15ος αιώνας.
http://www.ime.gr/chronos/10/gr/gallery/pa3a1.html

74. ΚΡΑΤΟΣ ΤΗΣ
ΗΠΕΙΡΟΥΗΠΕΙΡΟΥ
 Ναός Παναγίας Παρηγορήτισσας Άρτας
Κτίσμα των Κομνηνοδουκάδων του 13ου
αιώνα.

76. Πελαγονίας, μάχη: στα 1259 στη μάχη της Πελαγονίας, πολύ κοντά στην πόλη της
Κ ά λ λ ώθ ή ά ί Νί ίΚαστοριάς, ολοκληρώθηκε η οριστική επικράτηση της αυτοκρατορίας της Νίκαιας με τη νίκη
του Μιχαήλ Η' Παλαιολόγου απέναντι στο στρατό του Μιχαήλ της Ηπείρου, η οποία οδήγησε
στην ανακατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τον πρώτο. Σ' αυτήν συμμετείχε και ο
Γουλιέλμος Β' Βιλλεαρδουίνος με άλλους φράγκους ηγεμόνες οι οποίοι αιχμαλωτίστηκανΓουλιέλμος Β' Βιλλεαρδουίνος με άλλους φράγκους ηγεμόνες, οι οποίοι αιχμαλωτίστηκαν.
http://www.ime.gr/chronos/projects/fragokratia/gr/pagia_pages/glossary.html#p
 Φράγκοι - Ρωμαίοι.
Χρονικό Σκυλίτζη, fol.ρ ζη,
107v (cf. fig. 123).
(THURN 174-175.
52-58). Μαδρίτη,
Biblioteca Nacional.
http://www.ime.gr/cho
ros/mystras/gr/image
A A h ls/13A2.picA.html

77. Μετά τη μάχη της Πελαγονίας(1259): ΔΕΣΠΟΤΑΤΟ ΜΥΣΤΡΑ
4321
Πρωτεύουσα του
δεσποτάτου ήταν
Κυβερνιόταν από
ένα δεσπότη,
- Αποτέλεσαν τον
πυρήνα ενός
Τα κάστρα Μάνη,
Γεράκι,
ο Μυστράς. Η
πόλη αποτελεί με
τα παλάτια, τα
αδελφό του
βυζαντινού
αυτοκράτορα.
μικρού κράτους
- απορρόφησε
βαθμιαία τις
Μονεμβασία,
Μυστράς
δόθηκαν από τους
αρχοντικά και τις
εκκλησίες της
ζωντανή
ρ ρ
βαθμιαία τις
φραγκικές
κτήσεις
δόθηκαν από τους
Φράγκους στο
Βυζάντιο.
ζωντανή
μαρτυρία για το
μεγαλείο του
- εξελίχτηκε στο
δεσποτάτο του
Μ ά πολιτισμού και
της τέχνης του.
Μυστρά.

78.  Συγκέντρωσε,
παρουσίασε και
σχολίασε
λογοτεχνικές
περιγραφές,
δσχέδια, εικόνες και
εικαστικά έργα
σχετικά με τους
ύναούς και την
πόλη του
Μυστρά.
Μυστράς: Το παλάτι των Παλαιολόγων. Πηγή: http://el.wikipedia.org
ΔΕΣΠΟΤΑΤΟ ΜΥΣΤΡΑ

79. γ. Λατίνοι κι Έλληνες

80. Τα τέσσερα αυτά κράτη συσπείρωσαν τις δυνάμεις του Ελληνισμού
 κατά των Λατίνων.
Ο κατακτητές έδ ξ π ίΟι κατακτητές έδειξαν υπεροψία και
περιφρόνηση προς τους «σχισματικούς» Έλληνες
Οι κατακτημένοι, με ελάχιστες εξαιρέσεις,
αντιστάθηκαν αποφασιστικά στους Λατίνους.
Έντονη αντιπαλότητα  καταπίεση των κατακτημένωνΈντονη αντιπαλότητα  καταπίεση των κατακτημένων

81. Ο ά Ν λί Λέων Σγουρός ά ή Θ ύλ όΟ «άρχων» του Ναυπλίου Λέων Σγουρός μετά την ήττα του στις Θερμοπύλες από
το Βονιφάτιο Μομφερατικό, υποχώρησε και κατέφυγε στον Ακροκόρινθο, από όπου
γκρεμίσθηκε έφιππος, «ἵνα γὰρ μὴ δούλειον ἧμαρ ἴδει».γ ρ μ η φ ς, γ ρ μὴ ἧμ ρ
Στην εικόνα: Οι οχυρώσεις του Ακροκορίνθου. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ.Θ΄, σ.249.

82. Η φραγκική καταπίεση στη Στερεά Ελλάδα
Στα Σάλωνα (Άμφισσα) ζούσε ένας φράγκος
θέ π ύ Κό π λύ όαυθέντης, με το παρωνύμι Κόντος, πολύ κακός
άνθρωπος, κλέφτης, άρπαγας και κακότροπος. Και
ξεγύμνωνε και έδερνε και βασάνιζε με αγγαρείες
(υποχρεωτικές υπηρεσίες) και ταλαιπωρίες τους(υποχρεωτικές υπηρεσίες) και ταλαιπωρίες τους
Σαλωνίτες. Τελευταία μαθαίνοντας πως ο δεσπότης
(επίσκοπος) Σαλώνων Σεραφείμ είχε πολλά πλούτη και
μια ωραιότατη ανεψιά αποφάσισε να πάρει την κόρημια ωραιότατη ανεψιά, αποφάσισε να πάρει την κόρη
στο παλάτι του, αρπάζοντας και τα πλούτη του
Σεραφείμ. Ο δεσπότης μαθαίνοντας το άρπαγμα της
ανεψιάς του, σήκωσε με λόγους τους Σαλωνίτεςανεψιάς του, σήκωσε με λόγους τους Σαλωνίτες
εναντίον του τυράννου και έγραψε στους Τούρκους να
έρθουν να τους παραδώσουν τα Σάλονα λέγοντας
καλύτερα να δουλεύουμε Τούρκους παρά Φράγκους.ρ μ ρ ς ρ ρ γ ς
Το Χρονικό του Γαλαξειδίου, Ευθύμιου Πενταγιώτη
ιερομόναχου, Αθήνα 1996 (γλωσσική προσαρμογή),
211-212.
 Πώς συνδέονται, σύμφωνα με το παράθεμα, η
Φραγκοκρατία με την οθωμανική κατάκτηση στο
γεωγραφικό χώρο της Στερεάς Ελλάδας;

83. δ. Νέα ιδεολογία και
ανάκτηση της Πόλης

84. ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ: ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΡΑΤΗ
Νέα ιδεολογία (μετά το 1071 και κυρίως
μετά το 1204):
οργανώθηκαν στρατιωτικά και πολιτικά
μετά το 1204):
 σύνδεση αρχαίας ελληνικής
κληρονομιάς και χριστιανικής πίστης
πρόκοψαν στην οικονομία και τον
πολιτισμό
 αφύπνιση εθνικού αισθήματος
επιδόθηκαν σ' έναν αγώνα για:
Ελληνισμού α) ανάκτηση της Πόλης
β) ανασύσταση της βυζαντινής
ίαυτοκρατορίας

85. Το έργο της ανασύστασης της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας
πραγματοποιήθηκε τελικά από τον αυτοκράτορα της Νίκαιας Μιχαήλ Η'
Παλαιολόγο (1261).
Αφήγηση από το βιβλίο της Β΄Γυμνασίου: «Ιστορία Ρωμαϊκή και
Βυζαντινή» των Λ. Τσακτσίρα, Ζ. Ορφανουδάκη, Μ. Θεοχάρη, ΟΕΔΒ,
( )Αθήνα 1999 (σ.281) .
Ο Μιχαήλ Παλαιολόγος πολύ γρήγορα βρέθηκε αντιμέτωπος με τους
ενωμένους εναντίον του στρατούς της Ηπείρου και της Αχαΐας.
Κ ό θ ό ή ά Π λ ί άΚατόρθωσε όμως να τους νικήσει στη μάχη της Πελαγονίας, κοντά στην
Καστοριά και απερίσπαστος έστρεψε την προσοχή του προς την
Κωνσταντινούπολη. Η τύχη τον βοήθησε πολύ. Ο στρατηγός Αλέξιος
Σ ρα ηγόπουλος που βρι κό αν ε ικρή δύνα η η Θράκη πλη ία εΣτρατηγόπουλος, που βρισκόταν με μικρή δύναμη στη Θράκη, πλησίασε
την Κωνσταντινούπολη και πληροφορήθηκε ότι ο στόλος των Βενετών
έλειπε από το Βόσπορο. Με δική του πρωτοβουλία και χωρίς να
συναντήσει αντίσταση μπήκε στην πόλη στις 25 Ιουλίου 1261 Οσυναντήσει αντίσταση μπήκε στην πόλη στις 25 Ιουλίου 1261. Ο
Λατίνος αυτοκράτορας που είχε βγει απ΄ την πρωτεύουσα δεν τόλμησε
να ξαναγυρίσει. Έφυγε στη Δύση.
15 Αυγούστου 1261: Ο Μιχαήλ μπαίνει θριαμβευτικά στην Πόλη Με15 Αυγούστου 1261: Ο Μιχαήλ μπαίνει θριαμβευτικά στην Πόλη. Με
μεγαλοπρέπεια παλιών ξεχασμένων καιρών έγινε στην Αγία Σοφιά η
στέψη του ως αυτοκράτορα Ρωμαίων. Ο ανήλικος βασιλιάς
παραμερίστηκε και ο Μιχαήλ πήρε όλη την εξουσία. Μ’ αυτόν αρχίζει ηπαραμερίστηκε και ο Μιχαήλ πήρε όλη την εξουσία. Μ αυτόν αρχίζει η
τελευταία δυναστεία του Βυζαντίου: Η δυναστεία των Παλαιολόγων.

86. Ο Μιχαήλ Παλαιολόγος εισέρχεται στην ανακτηθείσα Πόλη
Γ ί ά Χ ή Πύλ ά ώ άΓονυπετείς μπροστά στη Χρυσή Πύλη ο αυτοκράτορας και οι στρατιώτες του άκουσαν τις
δεκατρείς προσευχές, που συντέθηκαν από τον Ακροπολίτη ως ευχαριστία στον θεό. Έπειτα
προχωρώντας με την εικόνα της Παναγίας μπροστά, η αυτοκρατορική πομπή έφθασε
βαδίζοντας στη μονή Στουδίου Τότε οΜιχαήλ ίππευσε το άλογο του και προχώρησεβαδίζοντας στη μονή Στουδίου. Τότε οΜιχαήλ ίππευσε το άλογο του και προχώρησε
έφιππος προς την Αγία Σοφία μέσα σε λαϊκές επευφημίες, για να επαναλάβει και πάλι τις
ευχαριστίες τους στο θεό. Αφού προσευχήθηκε, εγκαταστάθηκε στο αυτοκρατορικό παλάτι.
C. Diehl, Η Ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας... σ. 85
 Ποιος υπήρξε ο συμβολισμός της δεύτερης στέψης του Αυτοκράτορα στην Αγία Σοφία;

87.  Η Βυζαντινή αυτοκρατορία μετά την ανάκτηση της Κωνσταντινούπολης Η Βυζαντινή αυτοκρατορία μετά την ανάκτηση της Κωνσταντινούπολης.
Με κίτρινο χρώμα σημειώνονται τα λατινικά κράτη που δημιουργήθηκαν μετά τη Δ΄ Σταυροφορία.

88. ΑΣΚΗΣΗ: Πηγή: www.museduc.gr
Με μολύβια διαφορετικών χρωμάτων σκιάστε στον παρακάτω χάρτη:
α) τις περιοχές όπου εκτείνονταν η Αυτοκρατορία της Νίκαιας, το «Δεσποτάτο της
Ηπείρου», η Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας, το Βουλγαρικό Βασίλειο και το Σερβικό
Βασίλειο,
β) σημειώστε τις πρωτεύουσες των κρατών,
)γ) σημειώστε τις βασικές περιοχές ή πόλεις που πήραν οι Βενετοί μετά την
Δ΄ Σταυροφορία.

89. ΜΟΝΕΣ ΚΑΙ ΝΑΟΙ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ
 ΠΑΝΑΓΙΑ ΣΟΥΜΕΛΑ
Η μονή ιδρύθηκε το 386 κατά την παράδοση από τους Αθηναίους
μοναχούς Βαρνάβα και Σωφρόνιου, όπου και μεταφέρουν την
εικόνα της Παναγίας από τον ναό της στον Παρθενώνα και την
πήγαν στον Πόντο. Την εικόνα της Πανάγιας Αθηνιώτισσας,
κατοπινή Σουμελά, τη ζωγράφισε ο ευαγγελιστής Λουκάς.
Η μονή βρίσκεται στο όρος Μελά νότια της Τραπεζούντας σε
υψόμετρο 1320 μέτρα πάνω από την επιφάνια της θάλασσας. Το
μοναστήρι είναι χτισμένο σε έναν γιγάντιο βράχο και φαίνεται να
κρέμεται από αυτόν, στο βάθος της γραφικότατης κοιλάδας του
ποταμού Πυξίτη. Απέχει από το Δικαίσιμο (Cevislouk) περίπου 40
χιλιόμετρα και από την Τραπεζούντα γύρω στα πενήντα.
Η Μονή της πανάγιας Σουμελά γνώρισε μεγάλη λάμψη
επί Μ. Κομνηνών. Ιδιαίτερα ο Αλέξιο Γ' (1349-1390) ανακαίνισε τον
ναό στη μορφή που διατήρησε μέχρι τελευταία. Από τότε σώζονταν
τοιχογραφίες με μορφές αγίων και αυτοκρατόρων. Μετά την
κατάκτηση του Πόντου από τους Τούρκους
η μονή συνεχίζει να υπάρχει και γίνεται το κέντρο
των Χριστιανών και σύμβολο της Ορθοδοξίας. Έτσι έζησε μια πηγή
φωτός, που κράτησε ολόκληρο τον Ελληνισμό του Πόντου στα
δύσκολα εκείνα χρόνια. Με την Μικρασιατική καταστροφή
εγκατέλειψαν και οι Μοναχοί με την βία την Μονή, αφού όμως
έκρυψαν την εικόνα, το χειρόγραφο Ευαγγέλιο του Οσίου
Χριστόφορου και τον βαρύτιμο Σταυρό του αυτοκράτορα Μανουήλ

90. Γ' (1391-1417). Οι τελευταίοι Μονάχοι εξεδιώχτηκαν τον Αύγουστο
του 1924. Μετά από αίτημα του Βενιζέλου τον Οκτώβριο του 1931
πήραν τη συγκατάθεση από την Τουρκική Δημοκρατία, ανάσκαψαν
τα βρήκαν τα ιερά κειμήλια και τα μετέφεραν στην Ελλάδα.
Ανιστορήθηκε στην Ελλάδα το 1951 στα υψώματα καστανιάς
Βέροιας η νέα Μονή Σουμελάς, από τον Φίλωνα Κτενίδη. Αποτελεί
τόπο πανελλήνιου προσκυνήματος και παγκόσμιας ποντιακής
αμφικτιονίας κάθε Δεκαπενταύγουστο.
 ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΕΡΙΣΤΕΡΕΩΤΑ- Kustal Manastir
Σταυροπηγιακή και Βασιλική μονή του Πόντου, χτίστηκε πάνω
στην κορφή ενός τεράστιου βράχου το 752 μ.Χ. και βρίσκετε
βορειοανατολικά της Παναγίας Σουμελά στην περιοχή της
Γαλλίαινας. Ανήκε κατ' ευθείαν στο Πατριαρχείο όπως όλα τα
Σταυροπηγιακά Μοναστήρια. Η μονή κατείχε μια θαυμάσια
βιβλιοθήκη η οποία καταστράφηκε εν μέρει το 1904 από πυρκαγιά,
μαζί με τα άλλα κτίρια της, που χτίστηκαν εκ νέου λίγο
αργότερα. Τα χειρόγραφα καθώς και τα άλλα κειμήλια της μονής,
χάθηκαν κατά των ξεριζωμό του 1923 Σήμερα το μοναστήρι είναι
ερειπωμένο.
 ΜΟΝΗ ΒΑΖΕΛΩΝΟΣ- Vazelon Manastiri Maçka
Είναι το αρχαιότερο μοναστήρι του Πόντου, ιδρύθηκε η μονή αυτή
το 270 μ.Χ., μέσα στα πιο δύσκολα χρόνια των διωγμών του
Διοκλητιανού. Βρίσκεται νότια της Τραπεζούντας και δεξιά της οδού

91. προς Αργυρούπολη, ο δρόμος προς τη Λαραχανή. Στην μονή
υπήρχε ιερή σπηλιά, όπως και στην Παναγία Σουμελά. Ο χώρος
της μονής ονομαζόμενος Άγιος Προφήτης Ηλίας εμφανίζεται στους
κώδικες Βαζελώνος ήδη από το 13ο αι., στα φύλλα 104,και στο
φύλλο 115 του 1292. Σήμερα το μοναστήρι είναι ερειπωμένο.
 ΜΟΝΗ ΘΕΟΣΚΕΠΑΣΤΟΥ-Kizlar Manastir
Η Μονή Θεοσκεπάστου, βρίσκεται στην δυτική πλαγία του Μιθρίου
όρους, ήταν το μοναδικό γυναικείο μοναστήρι στην επικράτεια των
Μεγάλοκομνηνών. Ιδρύθηκε το 1340 από την Ειρήνη την
Παλαιολογίνα, χήρα του αυτοκράτορα Βασιλείου και μητέρα του
Αλέξιου Γ΄ Κομνηνού. Στην εκκλησία της μονής, βρίσκονταν οι
τάφοι του δεσπότου Ανδρόνικου (1376), και του Μανουήλ Γ΄
Κομνηνού (1417). Μετά την ανακαίνιση του 1843, η Θεοσκέπαστος
παρέμεινε γυναικεία μονή μέχρι το 1922. Τώρα είναι μόνο ερείπια,
αφού προηγουμένως μετατράπηκε σε στάβλο.
 ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΕΥΓΕΝΙΟΥ 7ος αιώνας Τραπεζούντα-Yeni
Cuma Camii Hagios Eugenios Kilisesi
Χτισμένος σε απόσταση 200 μ. ανατολικά της ακρόπολης της
Τραπεζούντας. Πρόκειται για το ναό του πολιούχου της
Τραπεζούντας, που ήταν μοιραίο να καταστραφεί δυο φορές πριν
από την άλωση της πόλεως, το 1220 από τους Τούρκους και το

92. 1340 κατά την διάρκεια μιας στάσεως.
Στο ναό μαρτυρείτε ότι ήρθε και προσκύνησε ο Ιωάννης ο
Βουλγαροκτόνος και αργότερα στέφθηκε αυτοκράτορας ο Αλέξιος
Γ' Κομνηνός (1349-1390). Ο ναός μετά την άλωση μετατράπηκε σε
μουσουλμανικό τέμενος, αλλά μέχρι το 1920 διατηρούνταν
τοιχογραφίες, ανάμεσα στις οποίες ο Fallmerayer παλαιότερα είχε
διακρίνει τις προσωπογραφίες των αυτοκρατόρων της
Τραπεζούντας Αλεξίου Α΄ 1204 - 1222 και Αλεξίου Γ' 1349-1390. Οι
τοιχογραφίες αυτές ευρίσκονταν στο εξωτερικό του ναού. Σήμερα
λειτουργεί ως τζαμί.
 ΝΑΟΣ ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ 13ος αιώνας Τραπεζούντα-Ayasofya
Müzesi Hagia Sophia Kilisesi
Από τα παράλια Δυτικά της Τραπεζούντας η Αγια Σοφία δεσπόζει
πάνω σ' ένα ύψωμα, πάνω από την θάλασσα. Η εκκλησία κτίστηκε
πάνω, ή δίπλα σε αρχαίο ναό. Χτίστηκε από τον Μανουήλ
Α' 1238-1263 με πρότυπο την Αγία Σοφία Κωνσταντινούπολης και
διακοσμείται με θαυμάσιες τοιχογραφίες και μωσαϊκά, εξαιρετικά
δείγματα τέχνης της εποχής του. Μετατράπηκε σε τζαμί και έτσι τα
μωσαϊκά καλύφθηκαν με σουβά Το 1960 η τουρκική κυβέρνηση,
απεφάσισε την μετατροπή του τεμένους σε μουσείο. Κοντά στο ναό
υπάρχει και τετραώροφος πύργος καμπαναριό, πολλοί το
ταυτίζουν με παρατηρητήριο τοπικής σχολής αστρονόμων, επειδή
στη μονή δίδασκε ο αστρονόμος Κωνσταντίνος Λουκίτης.
 Ναός Παναγιά Χρυσοκέφαλος, Τραπεζούντα - Camii
Panagia Khrysokephalos Virgin Kilisesi

93. Η Χρυσοκέφαλος ήταν ο ναός όπου γίνονταν οι στέψεις των Μ.
Κομνηνών. Ο ναός έφερε την ονομασία χρυσοκέφαλος ήδη από
την εποχή του Κωνσταντίνου Θ΄ Μονομάχου (1042-55). Μετά την
άλωση της Τραπεζούντας, το 1461 επαψε η Παναγία η
Χρισοκέφαλος να είναι Μητρόπολη. Η Παναγία η Χρισοκέφαλος
βρίσκεται στο Μεσόκαστρο και σήμερα λειτουργεί σαν Φατίχ Τζαμί
(Τζαμί του Πορθητή). Είναι από τους παλαιοτέρους ναούς της
πόλη, ο τωρινός ναός είναι κατασκεύασμα των Κομνηνών. Πίσω
από το άγιο βήμα, υπήρχε ο τάφος του Αλέξιου Δ΄, από το 1980 τα
οστά του βρίσκονται στην Νέα Μονή Παναγία Σουμελά, στο Βέρμιο.
 Ναός της Αγίας Άννας, Τραπεζούντα - Küçük Ayvasıl
Kilisesi
Από τους παλαιότερους σωζόμενους ναούς. Φέρει κτητορική
επιγραφή του έτους 884/885. Ο ναός σήμερα είναι κλειστός.
 ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑ

94. Βρίσκεται στο Μίθριο, το 1362 η Βασιλική οικογένεια μεταφέρεται σ`
αυτό για να αποφύγει την πανούκλα, που είχε πλήξει την
Τραπεζούντα. Αναπαλαιώθηκε και χρησιμοποιείται σήμερα σαν
βιβλιοθήκη.
 Ναός Αγίας Μαρίας, Τραπεζούντα - Maria Kilisesi
Σήμερα λειτουργεί σαν Τζαμί.
 Ναός Αγίου Σάββα, Τραπεζούντα - Magara Kiliseleri
Masatlik
Βρίσκεται στις βόρειες πλάγιες του Μίθρειου. Μνημονεύεται από
το Μιχαήλ Πανάρετο, το Μάιο του 1344 ο Ιωάννης Γ΄ Κομνηνός
ανατρέπεται από τον πατέρα του, τον κατοπινό Μιχαήλ
Κομνηνό, και φυλακίζεται σ` αυτό το Νοέμβριο του 1349 ο
Μιχαήλ ανατρέπεται από τον μετέπειτα Αλέξιο Γ΄ Κομνηνό και
περιορίζεται σε κελί, στο ναό του Αγίου Σάββα.
 Ναός Αγίου Ελευθερίου, Τραπεζούντα - Hüsnü Köktug Cami
Βρίσκεται δίπλα στο λιμάνι της Δαφνούς και λειτουργεί σαν
Τζαμί.
 Ναός Αγίου Φιλίππου, Τραπεζούντα - Kurdrettin Cami
Σήμερα λειτουργεί σαν Τζαμί.
 Ναός Αγίου Ανδρέα, Τραπεζούντα - Molla Nakip Cami
Σήμερα λειτουργεί σαν Τζαμί.

95.  Ναός Αγίου Μιχαήλ, Πλάτανα Τραπεζούντα - Orta Mahalle
Kilisesi Akcaabat
Ο ναός σήμερα είναι κλειστός.
Πηγή:
http://www.opontos.gr/index.php?option=com_content&view=article&i
d=25&Itemid=7

96. Έντεκα μηνών
Ημερομηνία:
Βάρος: [Βάρος[ Ύψος: [Ύψος]
Σημειώσεις:
[Τοποθετήστε φωτογραφίες εδώ]