1. GERÇEK ANLAM Her sözcük bir nesne , durum ya da fiili anlatmak için türetilmiştir.Sözcüğün bu ilk , asıl ya da temel anlamı, gerçek anlamı oluşturur.
2. Gerçek anlam, sözcüğün akla ilk gelen anlamıdır.Sözcükler tek başlarına düşünüldüklerinde zihnimizde beliren anlam gerçek anlamdır.
4. ‘ DAL’ sözcüğünün gerçek anlamı,’ağacın gövdesinden ayrılan kollarından her biri’dir.
5. ‘ BARDAK’ Sözcüğü,’su ve benzeri şeyleri içmek için kullanılan, genellikle camdan yapılan kap’ anlamını çağrıştırır.
6. ‘ EV’ sözcüğü genel olarak hepimiz için “bir kimsenin yada ailenin içinde yaşadığı yer,konut” anlamı taşır. Bunun gibi “ateş,elma,su,yaprak,araba” sözcüklerinin belli ve tek bir gerçek anlamı vardır.Bu sözcüklere sonradan yeni anlamlar yüklenmiş olsa bile bu ilk anlamlar,sözcüklerin gerçek anlamları olarak kalır.
7. Aşağıdaki cümlelerde koyu yazılmış sözcükler gerçek anlamlarıyla kullanılmıştır. Önünde su ile dolu bir bardak vardı. İpi makaraya sardı . Bir ağacın gölgesine oturduk. Dışarıda bir adam seni bekliyor. Bu bavul çok ağırmış. Otomobilimiz yolda bozuldu.
8. Örnek Soru: Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük gerçek anlamıyla kullanılmamıştır. 1- Aynaya bakarak saçlarını taradı. 2-yolda derin bir çukur kazılmıştı. 3-Onun bu ince davranışını çok beğendik. 4-Örtüyü masanın üzerinden kaldırdı.
9. Birinci seçenekteki ayna sözcüğü, ışığı yansıtan,varlıkların görüntüsünü veren cilalı ve sırlı cam İkinci seçenekteki derin sözcüğü, dibi,yüzünden ya da ağzından uzak olan. Dördüncü seçenekteki kaldırmak sözcüğü, bir şeyi bulunduğu yerden almak. Anlamında kullanılmıştır.Bu anlamlar söz konusu sözcüklerin gerçek anlamlarıdır.
10. Oysa üçüncü seçenekteki ince sözcüğü kibar,nazik anlamında kullanılmıştır. Bu da sözcüğün gerçek değil mecaz anlamıdır.Çünkü ince sözcüğünün gerçek anlamı kalınlığı az olan dır.Örneğin: ince sözcüğü aşağıdaki cümlelerde gerçek anlamında kullanılmıştır. Elinde ince bir defter vardı Bu ip çok ince,hemen kopar.
12. KONU TESTİ 1 1.Seyrek, fazla, koyu ( Bu sözcüklerin karşıt anlamlıları sırasıyla aşağıdakilerden hangileridir? A)Sık, çok, siyah B)Bol, noksan, kara C)Sık, noksan, açık D)Uzun, az, gri 2. Korumak sözcüğüne aşağıdakilerden hangisi anlamca en uzaktır? A)Gözetmek B)Elinden tutmak C)Esirgemek D)İhmal etmek 3. Çok ağır sözler söyledi. Cümlesindeki ağır sözcüğünün anlamı, aşağıdakilerden hangisidir? A)Dokunaklı B)Anlaşılmayan C)Çetin, güç D)Yavaş 4.Kalem böyle çalınmıştır yazıma. Yazım kışa uymaz, kışım yazıma. Bu dizelerde koyu yazılı sözcükler arasında nasıl bir ilişki vardır? A)Eş anlamlılık B)Sesteşlik C)Karşıt anlamlılık D)Çok anlamlılık 5.Gazete, kitap, dergi Yukarıdakilerin ortak özelliği aşağıdakilerin hangisinde de vardır? A)Radyo B)Televizyon C)Teyp D)Ansiklopedi
13. 6.Çevrenizdeki insanlara kol kanat gerer , onları çok severdi. Altı çizili sözün bu cümleye kattığı anlam aşağıdakilerden hangisinde vardır? A-Öyle göründüğüne bakma, aslında bütün sevdiklerini korur o. B-Kimseye büyüklenmez, herkesi eşit tutardı. C-İyinin, güzelin yanında olmak, oldukça güzel bir şey olmalı. D-Kitap kurduydu çünkü elinden kitap düşmezdi. 7.’’Kararını değiştirmek’’, ‘’vazgeçmek’’,’’sözünü geri almak’ Yukarıdaki deyimlerin ortak anlamı aşağıdakilerden hangisidir? A-Caymak B-Başarısızlık C-Af dilemek D-Üzülmek 8. Aşağıdaki atasözlerin hangisinde karşıt anlamlı sözcük- ler bir arada kullanılmamıştır ? A-Akıllı, köprü arayıncaya kadar deli suyu geçer. B-Alçak uçan yüce konar, yüce uçan alçak konar. C-Tatsız aşa tuz neylesin, akılsız başa söz neylesin. D-Açlık ile tokluğun arası bir dilim ekmek.
14. 9.’’Durup dururken vurmaya kalkmaz mı?’’ Cümlesinde geçen ‘’Kalkmak’’ sözcüğü yerine aşağıdakilerden hangisinin kullanılması en uygundur? A-Doğrulmak B-Yeltenmek C-Atılmak D-Uzanmak 10.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ‘’götürmek’’ sözcüğü, ‘’taşımak,ulaştırmak ya da koymak’’ anlamı dışında kullanıl- mıştır? A-Bu mektubu lütfen ona götürün. B-Kimsesiz ve yaşlı komşusuna sık sık yemek götürürdü. C-Ben küçükken babam beni sinemaya götürürmüş. D-İçimizde haber getirecek bir tek sen vatsın. 11.’’Sandalye, koltuk, tabure’’ Sözcüklerinin ortak özelliği, aşağıdakilerin hangisinde de vardır? A-Sıra B-Masa C-Yatak D-Dolap
15. 12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ‘’için’’ sözcüğü, diğer- lerinden farklı anlamda kullanılmıştır? A-Sinemaya gitmek için evden erken çıktı. B-Sınavda başarılı olmak için çok çalıştı. C-Bunları sizin iyiliğiniz için söylüyorum. D-Benim için hava hoş, diyordu. 13.’’Para kazanacakmış da çoluk çocuk geçindirecekmiş.’’ Cümlesinde ‘’da’’ sözcüğünün cümleye kattığı anlam aşağıdakilerden hangisidir? A-Yalvarma B-Önemseme C-Küçümseme D-Azarlama 14. 1. Yemeğini yedi yemedi dışarı fırladı. 11. Oldum olası tedbirli, bir insanım. 111. Çocuk durup dururken bayılmasın mı. 1V. Alo der demez sesini tanıdım. Hangi altı çizili sözcükler birbirine yakın anlamlıdır? A-1. ve 11. B-1. ve 1V. C-11. ve 1V. D-111. ve 1V.
16. 15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcükler yanlış kullanılmıştır? A-Caddenin arka sokaklarına daldık . B-Bir çırpıda zarfı açtır. C-Tren acı acı düdük öttürerek gara girdi. D-Sıfırın altında otuz derece soğuk vardı. 16.’’Öğretmenlik mesleğini bırakamayacağını anladı.’’ Bu cümledeki koyu yazılmış sözcüğün kullanımına göre yerine aşağıdakilerden hangisi tümüyle getirilebilir? A-İstifa etmek, sevmek, başarmak B-Ayrılmak, öğrenmek, sürdürmek C-Atmak, çekinmek, usanmak D-Terk etmek, ayrılmak, çekilmek
17. 17.O kadar vurdumduymaz ki ne yapacağımı bilemiyorum. Yukarıdaki cümlede koyu yazılmış sözcüğün yerine aşağıdaki sözcük çiftlerinden hangisi kullanılabilir? A-Duygusuz-Garip B-Aldırmaz-Acayip C-Tuhaf-Dalgın D-Aldırışsız-Sorumsuz 18.Çocuğunun bozuk oyuncağını onardıktan sonra günlük işle- rini görmeye başladı. Daha sonra onun her isteğini yerine getirmenin yanlış olduğunu düşündü. Yukarıdaki paragrafta koyu yazılı sözcüklerin yerine aşa- ğıdakilerden hangisi kullanılırsa, paragraf anlamını olduğu gibi korur? A-Düzeltme B-Düzenlemek C-İşletmek D-Yapmak
18. 19. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ‘’hani’’ sözcüğü ‘’ O za- man da böyle demiştin hani’’ cümlesindekiyle aynı anlamda kullanılmıştır? A-Ne oldu, hani beni yalnız bırakmayacaktın? B-Geçen yıl kolumda bir ağrı duymuştum hani. C-Telaşla dönerek sordu: Hani arkadaşlar!? D-Hani, benim kim olduğumu bilmese… 20.’’Susun yahu, durun yahu, başlasın dinleyelim diye bağırmak istiyor; fakat bu uyarılara……………………olmuyordu.’’ Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi uygun düşer? A-Kulak misafiri olan B-Kulak asan C-Kulağını açan D-Kulaklarını diken
19. 21. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, ‘’sarmak’’ sözcüğü mecaz anlamında kullanılmıştır? A-Bu iş beni sarmaya başladı. B-Kuşağını sıkıca beline sardı. C-Salıncağın ipini ağacın dalına sardı. D-Kollarını annesinin boynuna sarmıştı. 22. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ‘’kuyruk’’ sözcüğü bir deyim içinde yer almamaktadır ? A-Sonunda onun da kuyruğu kapana kısıldı. B-Bir anda kuyruğu kapının arasına sıkıştı. C-Seninki yine güç durumda kalınca kuyruk sallamaya başladı. D-Kuyruk acısı olmasa böyle konuşur mu? 23. Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki ‘’el’’ sözcüğü, diğer dördündekinden farklı anlamda kullanılmıştır? A-El elin nesine, gülerek gider yasına. B-El sözüne uyan karısını tez boşar. C-El eli yıkar, iki el yüzü yıkar. D-El için ağlayan gözden olur.
20. 24.1.Kuru üzümü çok severdi. 11.Kara kuru bir çocuktu. 111.Bana kuru bir bez getirin dedi. 1V.Ocağa bir kucak kuru odun attı. Bu cümlelerin hangilerinde ‘’kuru’’ sözcüğü aynı anlamda kullanılmış. A-1.ile 111. B-1.ile 1V. C-11.ile 111. D-111.ile 1V. 25.Aşağıdaki sözcük sıralamalarından hangisi diğerlerinden farklıdır? A-Buğday-Un-Ekmek B-Üzüm-Pekmez-Bal C-Ağaç-Kağıt-Kitap D-Et-Kıyma-Köfte 26.’’odun’’ ile ‘’sıcaklık’’ arasındaki ilişkinin benzeri aşağıdakilerin hangi- sinde vardır? A-Mum-ışık B-Kalem-yazı C-Fırın-ekmek D-Otomobil-benzin 27.Kaç yanık yolcuya soğuk su verdi, Değdi kaç dudağa çoban çeşmesi. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ‘’değmek’’ sözcüğü, bu dizelerdeki anlamıyla kullanılmıştır? A-Gönderdiğim para şimdi eline değmiş midir B-Ağacın dalları elektrik tellerine değdi. C-Değmeyin çocuğa da ders çalışsın. D-Attığı kurşun az daha hedefe değiyordu.
23. 1. ‘’leke’’ sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde MECAZ anlamda kullanılmıştır? A-Çocuk, giysisindeki lekeye baktı. B-Tırnaklarında beyaz lekeler vardı. C-O adamın hiçbir lekesi yoktur. D-Gömleğinde bir çamur lekesi vardı. 2.Aşağıdakilerin hangisinde ‘’bütün’’ sözcüğü, anlamca diğerlerinden farklıdır ? A-Kahvaltıda bütün bir ekmeği yedi. B-Bütün ağaçlar tomurcuklanmaya başladı. C-Kitaplığındaki bütün kitaplar yeni. D-Okulun bütün sıraları onarıldı. 3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ‘’özel’’ sözcüğü ‘’her zaman görülen- den, olağandan farklı’’ anlamında kullanılmıştır? A-Bu özel bir mektup, okuyamazsın. B-Çileğin özel bir kokusu ve tadı vardır. C-Annem benim için özel yemekler yapmıştı. D-Bu araba devlete ait değil, özel.
24. 4.1. Son yağmurlardan sonra ekinler çıkmaya başladı. 11. Zayıflıktan adeta kemikleri çıkmış. 111. Kravatının boyası gömleğine çıkmıştı. 1V. Bıyıklarının çıktığını söyleyip böbürleniyor. Bu cümlelerin hangilerinde, ‘’çıkmak’’ sözcüğü aynı anlamda kulla- nılmıştır? A-1. ile 11. B-1. ile 111. C-11. ile 111. D- 1. ile 1V. 5.Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerden hangisi gerçek anlamıyla kullanılmıştır? A-Bu işte onun da parmağı var. B-Ocaktaki odunlar çatır çatır yanıyordu . C-Bu kitap insanı düş dünyasına sürüklüyor . D-Son günlerde fiyatlar hızla tırmanıyor . 6.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, altı çizili deyim ‘’anımsamak’’ anlamında kullanılmıştır? A-Sabah olmuş beklerken, gözümün önünde bir kaza oldu. B-Sevdiği kitaplarını, gözü gibi korurdu . C-Köydeki çocukluğum, İstanbul’a gelişimiz hep gözümün önüne geldi . D-Her an, çocuklar gözünün önünde olsun isterdi.
25. 7. Aşağıdaki deyimlerin hangisinde ‘’küçümseme’’ anlamı yoktur ? A-Yüreği burkulmak B-Burun kıvırmak C-Dudak bükmek D-Tepeden bakmak 8.Aşağıdakilerden hangisi bir deyim değildir ? A-Borç altına girmek B-Göz göze gelmek C-İşi başından aşkın olmak D-Bugünün işini yarına bırakmamak 9.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir deyim, açıklamasıyla verilmiştir? A-Bu iri yarı adam, adeta herkese meydan okuyordu. B-Bence bu tür çirkin olaylara meydan verilmemeli. C-Bana öyle geliyor ki bu adam meydanı boş bulmuş. D-Onları; açıkça, evsiz barksız hale getirip meydanda bıraktılar. 10. ’’Arka’’ sözcüğü, aşağıdaki cümlelerin hangisinde ‘’çocuğun arkası ağrı- yormuş’’ cümlesindeki anlamıyla kullanılmıştır? A-Karısı, kocasının arkasından bir kova su döktü. B-Bu masalın arkasını çok merak ediyorum. C-Bu evin arkasındaki sıvalar dökülmüş.
26. 11.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir deyim yoktur ? A-Adam bizi görünce kaçacak delik arıyor. B-Bu güzel sözleri duyunca koltuklarım kabardı. C-O gün adeta ağzını bıçak açmıyordu. D-Adam, bizimle konuşmak istemiyormuş. 12.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ‘’kendi’’ sözcüğü deyim anlamıyla kullanılmamıştır ? A-Kardeşi, kendi beğenmişin biriydi. B-Bu sözleri, çekinmeden kendisine söylemiş. C-Göz göre göre kendini ateşe atıyorsun. D-Bu sözler üzerine gülmekten kendimi alamadım. 13.Aşağıdakilerden hangisi diğerlerine göre daha genel anlamlıdır? A-Leylek B-Hayvan C-Göçmen kuş D-Kuş 14.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük terim değildir ? A- Masa başında çalışmak çok daha keyifli. B-Maddelerin atomlardan oluştuğunu biliyoruz. C-Bu şiirin, değişik bir kafiye düzeni var. D-İç Anadolu’daki en geniş ova , Konya Ovası’dır.
27. 15.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eş anlamlı sözcükler bir arada kul- lanılmıştır? A-Tuttuğunu koparan, girgin ve becerikli biriydi. B-Onu üzecek herhangi bir söz söylemediler. C-Bu görkemli kalabalıkta önemli kişiler de vardı. D-Bu işten hem onlar bıktı hem de biz usandık. 16.Aşağıdaki dizelerin hangisinde karşıt anlamlı sözcükler bir arada kullanılmıştır? A-Kuru güz yaprakları uçuşuyor rüzgarda. B-Okuma yok, yazma yok, bilmeyiz eski yeni. C-Nerede o günler, o şevk, o heyecan. D-Gece bülbül, ağaran vakte kadar ağlarmış. 17.1. Bir zamanlar burası büyükbabasınındı. 11. Uzun süredir beklediği fırsat ayağına gelmemişti. 111. Birkaç akşam önce gördüğü rüya birden aklına geldi. 1V. Çoktan beri görmediği arkadaşı karşısındaydı. Bu cümlelerdeki altı çizili sözlerden hangileri aynı anlamda kullanıl- mıştır? A-1. ve 11. B-1. ve 1V. C-11. ve 111. D-11. ve 1V.
28. 18.Aşağıdaki cümlelerde geçen ikilemelerden hangisi, farklı bir biçimde kurulmuştur? A-Köye, aşağı yukarı 3 km vardı. B-Bu yıl da acı tatlı olaylarla geçti. C-Yalan yanlış bilgilerle bir sonuca varılamaz. D-Yaşlı genç, herkes oraya toplanmıştı. 19.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yansıma bir sözcük vardır? A-Ocaktaki odunlar çatırdayarak yanıyordu. B-Yemekten sonra kısa bir gezintiye çıktık. C-Böyle ileri geri konuşması hoş değil. D-Birkaç gün önce havalar günlük güneşlikti. 20.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, altı çizili sözcük soyut anlamlıdır: A-Kolunda ince bir sargı vardı. B-Uyuyamadan yatakta uzun süre dönüp durdu. C-Bu para ile kendime bir çanta alacaktım. D-Adamın üzüntüsü yüzünden okunuyordu.
29. 21.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ‘’daha’’ sözcüğü diğerlerinden farklı bir anlamdadır? A-Bir saat daha beklememiz gerekiyordu. B-Salona girdik ki daha kimsecikler gelmemiş. C-Ee, anlat bakalım daha neler var. D-Bu işin bitmesi için daha üç adam lazım. 22. ’’Sen bu olayın üstüne bir sünger çeksen iyi olur.’’ Altı çizili sözün bu cümleye kattığı anlam aşağıdakilerden hangisinde vardır? A-Onun sana yaptığı iyilikleri düşün ve bunu olmamış say. B-Şu çocukların içinde temizi de pasaklısı da var. C-Dolaptaki kadayıfı da, revaniyi de yemişti. D-Salonun dış kapısının altına bir sünger yapıştırdı. 23.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili deyim ‘’uygun bulmak, is- temek’’ anlamında kullanılmıştır? A-Dediklerine göre o delikanlıya gönül vermişti . B- Gönül rahatlığı ile bir sabah kahvesi içti. C-Ara sıra bir mektupla gönlümüzü alırdı . D-Kendisini o halde kimsenin görmesine gönlüm razı olmadı .
30. 24. ’’Geniş’’ sözcüğü, aşağıdaki cümlelerin hangisinde mecaz anlamda kullanılmıştır? A-Geniş gövdeli bir ağacın altına oturduk. B-Yalnızdı ama çok geniş bir evde oturuyordu. C-Onlara, geniş iş imkanları açıldı. D-Salona, geniş ve yüksek bir kapıdan giriliyordu. 25.1. Konuyu iyiden iyiye araştırın. 11. Yıllardan beri iyi kötü geçinip gidiyorlar. 111. Sınava, gereği gibi hazırlanmalısın. 1V. Çocuk, soluk soluğa içeri girdi. Yukarıda altı çizili sözcüklerden hangileri aynı anlamdadır? A-1. ve 11. B-1. ve 111. C-11. ve 1V. D-111. ve 1V. 26. ’’Oğlum böyle bir şey yaparsa onu ölmüş farzederim. Bir evladım vardı; Allah elimden aldı derim, bağrıma taş basarım.’’ cümlesindeki ‘’bağrına taş basmak’’ deyimi hangi anlamda kullanılmıştır? A-Sesini çıkarmaksızın acıya katlanmak. B-Pek dokunmak C-Çok acı duymak. D-Kucaklamak.
31. 27.Aşağıdaki cümlelerde altı çizili deyimlerden hangisi, ‘’Bir şeyi yapma- sını baskı yaparak istemek’’ anlamında kullanılmıştır? A-Ben bile onun üstüne varacak yüreği kendimde bulamadım. B-Adamı gözünün önünde soymuşlar da üstüne gidememiş . C-Kadınlar sopalarla üstüne yürüdüler . D-Kocası ölünce evin geçimi de üstüne kaldı . 28. Dere, nehir- akarsu Bu sözcükler arasındaki ilişkinin benzeri aşağıdakilerden hangisinde de vardır? A-Göl, deniz-akarsu B-Yaz, kış-mevsim C-Kapak, sayfa-kitap D-Çocuk, anne-baba 29.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir deyim açıklamasıyla verilmiştir? A-Ondan hesap sormaya, olayın acısını ondan çıkarmaya hiç hakkım yok. B-Gözünü kırpmadan, hiç çekinmeden ve duraksamadan adama ateş etmiş. C-Senin de her tarakta bezin var, herkesin yardımına koşman da cabası. D-Lafı ağzına tıkmasana, bakalım ne söyleyecek.
32. 30.Aşağıdaki deyimlerden hangisi ‘’kendinden beklenen, istenen bir işi yapmamak için birtakım engeller çıkarmak, gerçekleşmesi mümkün olmayan koşullar ileri sürmek’’ anlamını taşımaktadır? A-İpe un sermek B-İpe sapa gelmemek C-İpini kendi eliyle çekmek D-İpin ucunu kaçırmak 31. ’’Yol’’ sözcüğü, aşağıdaki cümlelerin hangisinde somut olma özel- liğini kaybetmiştir? A-Bu yoldan 100 metre sonra sola dönün. B-Eskişehir yolunda trafik kazası olmuş. C-Problemin çözüm yolunu bir kez daha anlatır mısın? D-Bu yolu da mı yeni asfaltlamışlar.
