3. Sürdürülebilirlik kavramı ilk olarak 1987 yılında
Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu’nun
yayınladığı raporda ortaya çıkmıştır. Bu raporda
Sürdürülebilir kalkınma ; Bugünün ihtiyaçlarını,
gelecek kuşakların da kendi ihtiyaçlarını
karşılayabilme olanağından ödün vermeden
karşılamaktır” şeklinde tanımlanmıştır.
Brundtland Raporu
4. Sürdürülebilirlik Kavramının
Ortaya çıkış Sebebi
Sürekli ve hızla artan dünya nüfusu, doğal enerji
kaynaklarının azalması, hatta yakın gelecekte
tükenecek olmasının (petrol yaklaşık 40 yıl, kömür 200
yıl, doğalgaz 80-100 yıl) yanı sıra özellikle son yıllarda
çeşitli doğal afetlerle kendini hissettiren küresel ısınma,
çevre kirliliği gibi sorunlar, insanlığı gelecek nesillere
temiz, sağlıklı, yaşanabilir bir çevre bırakmak üzere
harekete geçirmiştir.
5. Sürdürülebilirlik
Kavramının Amaçları
Sürdürülebilirlik kavramının
amaçlarından ilki, çevreye
saygılı ekonomik ve sosyal bir gelişim modeli
sunabilmektir. Bu model ekonomik, çevresel ve
sosyal etkenleri ortak bir paydada uzlaştıran bir
büyüme planı önerir.
6. Sürdürülebilirlik Kavramının Amaçları
Ekonomik • klasik finansal performans yanında
isletmenin kurulduğu bölge ekonomisine
etkenler katkıda bulunabilmesi
Sosyal • isletme çalışanların sosyal ve yasal
haklarının (iş şartları, maaş oranları vb.)
etkenler korunması
• isletmenin aktivitesi ve ekosistem
Çevresel arasındaki uyum; isletmenin çevresel
etkisi ve ortaya çıkan ürünlerin kaynak
etkenler tüketimi, atık miktarı ve zararlı
emisyonlar açısından gözden geçirilmesi
7. Sürdürülebilirlik
Kavramının
Amaçları
Sürdürülebilirlik kavramının bir diğer amacı
gelecek kuşakların güncel ihtiyaçlarını
karşılayabilmelerine olanak sağlamaktır.
8. Sürdürülebilirlik Kavramının Amaçları
İnsanoğlunun başlıca ihtiyaçlarının karşılanması
Su ihtiyacının
karşılanması
Açlık ve yetersiz
beslenme ile mücadele
Eğitim ihtiyacının
karşılanması
Sağlık ihtiyacının
karşılanması
Herkese iş olanağının
sağlanması
9. Sürdürülebilirlik Kavramının Amaçları
Yaşam kalitesinin yükseltilmesi
Sağlık
hizmetlerinden
yararlanma
Sosyal hizmetlerden
yararlanma
Nitelikli konutlarda
ikamet etme
Kültürel aktivite
olanaklarına erişim
Sosyal olanaklara
erişim
10. Sürdürülebilirlik Kavramının Amaçları
Yenilenebilir enerji kaynakları elde etme yöntemlerinin
geliştirilmesi
Rüzgar
enerjisi
kullanımı
Güneş
enerjisi
kullanımı
Jeotermal
enerji
kullanımı
12. Sürdürülebilirlik Kavramı ve Ekoloji:
İnsanoğlunun, ekoloji biliminin çalışma alanı olan
ekosisteme en az zararı vererek yaşamını
sürdürmesi, enerjinin yenilenebilir kaynaklardan
sağlanması, daha az enerji tüketimine bağlı olarak
daha az karbon emisyonunun oluşumuna teşvik
edilmesi, sürdürülebilirlik kavramının genel
ilkelerini oluşturmaktadır.
13. Sürdürülebilirlik Kavramı ve Ekonomi
Sürdürülebilirlik kavramı, çevreci bir ekonomik
kalkınma modeli olarak ileri sürülmüştür. Endüstri
Devrimi orijinli düşünce biçimi ekonomi merkezli
büyüme kriterlerini benimsemiştir. Bu model;
ekosistemin yok olmasına, iklim değişikliklerine,
doğal kaynakların tüketilmesine (örneğin
ormanların sanayi amaçlı yok edilmesi) ve
biyoçeşitliliğin azalmasına neden olmuştur.
17. BİNALARDA SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
Çevresel, ekonomik ve sosyal etkileri hiç küçümsenmeyecek
oranlarda olan “İnşaat Sektörü”nün, sürdürülebilir kalkınmanın
başarılabilmesi için önemli sektörlerden biri olduğu da göze
çarpmaktadır. İnşaat sektörü, çevresel problemlere doğrudan ya da
dolaylı olarak katkıda bulunmaktadır. Binalar çok büyük oranda
kaynak kullanırlar ve atık üretirler, ayrıca bina bilesen ve
malzemelerini imal etmek için yapılan işlemler de, kirlilik ve atıklara
katkıda bulunmaktadır.
21. BİNALARDA SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
WorldWatch Institute’a göre Amerika’daki binalar
temiz su akısının %17’sini ve kesilen odunun
%25’ini kullanırken; CFC (kloroflorokarbon)
üretiminin %50’sinden, toplam enerji akısının ise
%40’ından sorumludur. CO2 (karbon dioksit)
emisyonlarının %33’ünü, inşaat atığı olarak da
çöplerde bulunan malzemelerin %40’ını üretirler.
22. BİNALARDA SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
Sürdürülebilir yapım, en genel bir tanımlamayla;
binaların ve altyapıların planlanması, tasarlanması
ve inşa edilmesi yoluyla hammaddelerin doğadan
çıkarılıp, değerlendirilmesinden, binaların ve
altyapıların sökümü ve meydana gelen atıkların
yönetimine kadar olan geniş çaplı yapım
döngüsüne, sürdürülebilir kalkınma ilkelerinin
uygulanması anlamına gelmektedir.
23. BİNALARDA SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
Sürdürülebilir yapım, insan saygınlığına
yakışan ve ekonomik adaleti teşvik eden
yerleşimleri meydana getirirken, doğal ve
yapılaşmış çevre arasındaki uyumu yeniden
sağlamayı ve sürdürmeyi hedefleyen bütüncül bir
süreçtir.
26. BİNALARDA SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
İnşaat Yapımında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Bina malzemesi israfının azaltılması
Bina malzemesi olarak geri dönüştürülmüş
atıkların kullanımının arttırılması
Binalarda Enerji Verimliliği
Suyun idareli kullanımı
Dayanıklılık ve bakım
28. SÜRDÜRÜLEBİLİR BİNA SERTİFİKALARI
BREEAM: Building Research Environmental Assesment Method
(Bina Araştırma Çevresel Degerlendirme Metodu )
LEED :Leadership in Energy and Environmental Design
(Enerji ve Çevresel Tasarımda Liderlik )
SBTool :(uluslar arası)
CASBEE :(Japonya)
Green Star :(avustralya)
29. BREEAM
İngiltere’de Yapı Araştırma Kurumu (BRE) tarafından geliştirilerek,
1990 yılında uygulamaya geçirilen Yapı Araştırma Kurumu Çevresel
Değerlendirme Metodu (BREEAM), kriterlere dayalı değerlendirme
sistemlerinin ilk örneğidir
30. BREEAM BREEAM
Değerlendirme ve puanlama çeşitli performans kategorileri altında
tanımlanan kriterlere göre yapılır ve proje sağladığı her kriter için
puan toplar. Kategoriler Yönetim (Management), Sağlık ve
Memnuniyet (Health and Well-being), Enerji (Energy), Ulaşım
(Transport), Su (Water), Malzeme (Material), Atıklar (Waste), Kirlilik
(Pollution) ile Arazi Kullanımı ve Ekoloji (Land use and ecology)
olmak üzere dokuz grupta toplanmıştır
32. BREEAM
BREEAM’e göre değerlendirilen bir yapının çevresel
performansının belgelendirilmesi için gösterge
puanlarının en az % 30’unu toplaması
gerekmektedir. Bunun üzerinde performans
gösteren yapılar kademeli olarak Geçer (Pass), İyi
(Good), Çok İyi (Very good), Mükemmel
(Excellent) ve Seçkin (Outstanding) olmak üzere
derecelendirilir.
33. LEED
Amerika Yeşil Bina Konseyi(USGBC) tarafından
yeşil binaların gelişimi ve üretiminin hızını
arttırmak üzere1998’de tasarlanmış, ulusal
oybirliğine dayanan, piyasaya bağlı bir bina
değerlendirme sistemidir
34. LEED
LEED v2.2 (NC) sertifikasyon sistemi 6 kategoriden
oluşmaktadır. Bu kategoriler sürdürülebilir Arsalar
(Sustainable Sites), Su Etkinliği (Water efficiency),
Enerji ve Atmosfer (Energy and Atmosphere),
Malzemeler ve Kaynaklar (Materials and
Resources), İç Mekân Çevre Kalitesi (Indoor air
quality) ile Tasarım ve Yenilik (Innovation and
Design) olarak sıralanmaktadır.
37. SBTool
IISBE (International Initiative for a Sustainable Built
Environment) web sayfasında belirtildiği gibi; SBTool (daha
önceki adıyla GBTool) yapılar için bir çevresel değerlendirme
metodunun temelini atmak üzere ilk olarak 1998 yılında,
gelişmiş ülkelerin bir araya gelmesiyle oluşturulmuş bir
değerlendirme aracıdır.
38. CASBEE
Sev ve Canbay (2009)’ında belirttiği gibi; Japonya
Sürdürülebilir Yapı Konsorsiyumu (JSBC) ve Yeşil Bina
Konseyi (JaGBC) işbirliği ile 2001’de geliştirilen Binaların
Çevresel Etkinliği için Detaylı Değerlendirme Sistemi
(CASBEE) Japonya’nın yanı sıra Asya ülkelerinin de
sürdürülebilirlik esaslarını dikkate alarak hazırlanmıştır.
39. GREEN STAR
Avustralya Yeşil Bina Konseyi (GBCA) tarafından 2003 yılında
geliştirilen Green Star, BREEAM ile büyük benzerlik taşımakta
olup, yapıların yaşam döngüsü etkilerini değerlendirmeyi
hedeflemektedir.
40. TÜRKİYE’DE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
Günümüzde diğer gelişmekte olan ülkelerde olduğu
gibi Türkiye’de de, kontrolsüz ve hızlı bir
gelişmeyle birlikte sürdürülebilir ihtiyaçları
karşılayamayan, sağlıksız kentsel yığılmalar
oluşmaktadır.
41. TÜRKİYE’DE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
Hızlı şehirleşmenin sonucu olarak ortaya çıkan
konut ve alt yapının yetersizliği büyük kentlerin
çevrelerinde gecekonduların artmasına, çevre
bilinci olmayan planlamacıların, yap-satçı
müteahhitlerin tek bir tip planı milyonlarca binaya
uygulayıp, uyumsuz, sağlıksız, tümüyle fosil enerji
kaynaklarına bağımlı, çevreyi CO2 gazı salarak
kirleten konutlar üretmelerine yol açmıştır.
42. TÜRKİYE’DE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
Türkiye’de, geleneksel yapıların birçoğu doğaya ve
çevreye duyarlılık, iklimsel verilere uyum, doğal ve
düşük enerjili malzeme kullanımı, sağlıklı ve
konforlu yaşam çevreleri oluşturma gibi özelliklerle
sürdürülebilir binalar sınıflandırmasına girmektedir.
43. TÜRKİYE’DE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
Örneğin; Anadolu’daki eski geleneksel Türk
konutunda, odaların açıldığı mekân olan ‘Hayat’ın
konumu, iklim şartlarına bağlı olarak konutun
bulunduğu yöreye göre değişmektedir.
44. TÜRKİYE’DE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
Hayat, ılıman ve sıcak bölgelerde dışarı dönük
olarak; soğuk bölgelerdeyse evin tam ortasında
dışarı kapalı olarak tasarlanarak konutun dış
etkenlere iyice kapanıp sıcak tutulmasına özen
gösterilmiştir.
45. TÜRKİYE’DE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
Sürdürülebilirlik uygulamaları ve ekolojik duyarlılık
anlayışları toplumda yeni yeni yeşermektedir.
Sürdürülebilir yapılaşma, yatırımcının
zihniyetinden, mimarın bilgisine, kamunun
duyarlılığından, malzeme üreticisinin fiyatları düşük
tutmasına kadar yüzlerce parametresi olan ve
başarısı bu altyapı bileşenlerine bağlı bir konudur.
46. TÜRKİYE’DE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
Ayrıca, toplumun bilgilendirilmesi, bina tasarımında
bilginin üretilmesi, durum analizinin yapılarak,
sorunların çözülmesinde sürdürülebilirlik ilkeleri,
kamunun öncülüğünde bir bütün olarak ele
alınamamaktadır. Sürdürülebilir yapılaşma için
yasal mevzuatın uygunluğu ve teşvikler de çok
önemlidir. Sonuçta, sürdürülebilirlik kaygısı
toplumda ve yapı sektöründe yeterince önemli bir
konuma ulaşamamıştır
47. Türkiye Deki Sürdürülebilir Yapım İle
İlgili Yönetmelikler Ve Yasa Taslakları
Yenilenebilir enerji kaynakları kanunu
Enerji kaynaklarının ve enerjinin
kullanımında verimliliğinin artırılmasına
ilişkin yönetmelik taslağı
Enerji verimliliği kanunu
Binalarda enerji performans yönetmeliği
taslağı
48. Binalarda Enerji Performans
Yönetmeliği Taslağı
Bu yönetmelik;dış iklim şartlarını, iç
mekân gereksinimlerini, yerel
koşulları ve maliyet unsurlarını da
dikkate alarak, binalarda enerji
hizmetlerini iyileştirmek için
kriterleri, şartları ve usulleri,
yenilenebilir enerji kaynaklarının
uygulanabilirliliğinin
değerlendirilmesini, sera gazı
emisyonlarını sınırlamada milli
görüşleri izlemeye katılmayı ve
bununla birlikte binalarda
performans kriterlerinin ve
uygulama esaslarının belirlenmesini,
enerjinin verimli ve etkin
kullanılmasını ve çevrenin
korunmasını amaçlar
49. Binalarda Enerji Performans
Yönetmeliği Taslağı
Yasa'nın temel hedefi, 2020 yılına kadar Türkiye
genelindeki enerji yoğunluğunu yüzde 15
azaltmaktır. Bu yasa başarılı biçimde uygulanırsa
2020 yılına kadar en az 6,5 milyar YTL'lik
doğalgazlı santral yatırımını önleyebilir. Türkiye'nin,
elektrik talep projeksiyonuna göre arz talep
dengesi 2 yıl sonra tersine dönüyor. Kömür ve su
gibi yerli kaynaklar sonuna kadar kullanılsa dahi
doğalgazlı santral yatırımları kaçınılmaz görünüyor.
Bu yasa başarılı olursa 2020 yılına kadar doğalgazlı
santral yatırımlarının en az 6,5 milyar YTL'lik
bölümünü önleyebiliriz. Aynı zamanda 4,5 milyar
dolarlık petrol ve doğalgaz ithalatı yapmayabiliriz
50. TÜRKİYE’DE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
Türkiye’deki üniversitelerde, son yıllarda sürdürülebilir
sistemler, biyoklimatik mimarlık ve çevre etkileri üzerine
gitgide artan sayıda araştırmalar yapılmaktadır. Güneş
evleri uygulamaları, organik güneş pilleri, yenilenebilir
enerji kaynakları, enerji yönetim kurslarının yanında,
sürdürülebilir mimarlık üzerine fikir üretmek için çalışma
grupları (workshop) düzenlenmektedir.
51. TÜRKİYE’DE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
Fakat şimdiye kadar yapılan araştırmalar
sonucunda, yurtdışındaki üniversitelerde
sürdürülebilir sistemlerin eğitimi, araştırılması ve
uygulamasındaki derinliğe ülkemizde yeterli
derecede ulaşılamadığı görülmüştür
52. TÜRKİYE’DE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
Şu an Türkiye’de, sürdürülebilir yapı çevresi, yapı
ve yapımında kullanılan yapı yöntem ve
malzemelerinin nitelik ve performans standartları
ile uygulama yönetmeliklerini içeren, bina
üretiminde uyulması gerekli bir referans sistemi
mevcut değildir.
53. TÜRKİYE’DE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
Dünya’da farklı ülkelerde kullanılan gönüllü sivil
oluşumlar tarafından oluşturulan LEED, GBTool ve
BREEAM gibi sertifika sistemleri mevcut. Bir de
devlet eliyle hazırlanmış ve sisteme girmiş
Tayvan’daki EEWH ve Japonların CASBEE’si
(Comprehensive Assessment System for Building
Environmental Efficiency) gibi sertifikalar var.
54. TÜRKİYE’DE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
Türkiye’de, diğer gelişmekte olan ülkelerde olduğu
gibi, yaşam koşulları ekonomiye ve çevresel
koşullara bağlıdır. Ancak, ekonomik olanakları
düzeltme çabaları sırasında doğa ve çevre göz ardı
edilmektedir.
55. TÜRKİYE’DE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
Türkiye’nin sürdürülebilir bina tasarımında
etkin rol alamamasının nedenleri şu şekilde
belirlenmiştir;
çevre ile ilgili araştırma ve geliştirme çalışmaları
için gerekli desteğin sağlanamaması;
sürdürülebilir bina tasarımını destekleyecek
yeterli ve güvenilir verinin olmaması;
yeni teknolojilerin çoğunlukla dışa bağımlı olması;
yasalarda kurumsal yetki ve sorumluluklar
konusunda çelişki ve çakışmaların olması;
yasal altyapının uluslararası taahhütler ile uyumlu
hale getirilememesi;
56. TÜRKİYE’DE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
Çevre konusunda, entellektüel ilgi ile uzmanlık
bilgisi alanlarının karışmış olması;
çevre yönetim araçlarının tümünün etkin
kullanılması için yeterli altyapı, kaynak, bilgi ve
akıcılığın olmaması;
Ulusal düzeyde politikaları ve kararları
yönlendirecek, aynı zamanda uluslararası
taahhütlerimiz gereği bildirimde bulunulması
gereken sürdürülebilir kalkınmanın çevresel
göstergelerinin oluşturulmamış olması;
Mevcut yasal düzenlemelerin korumanın teşvik
edici olmaması; kontrolsüz nüfus artışı ve göç
sonucunda plansız kentleşme ve arazi kullanımıdır .
58. JRC Sinagogu Sürdürülebilirlik Kriterleri
LEED Platin Sertifikası
Geri dönüşüm için atık
toplama alanları
Enerji Verimlilik Alanları,
CO2 sensörleri
Yapı malzemesi seçimi
( VOC emilimli ürünler )
Doğal ışıklandırma,
hareketli sensörler
59. Dünya Ticaret Merkezi Sürdürülebilirlik Kriterleri
İkiz Kuleler’in bulunduğu
Ground Zero adı verilen
bölgenin yanına inşa edilen
yedi gökdelen
İnşaat maliyeti 35 milyon $
Sürdürülebilirlik maliyeti 700
milyon $
Yağmur suyunu çatıda
toplayan kollektörler
Buhar türbinleri ile enerji
üretimi
Sürdürülebilir tasarım ile
% 25 enerji tasarrufu
60. Commerzbank Ofis Binası Sürdürülebilirlik Kriterleri
Dünyanın ilk ekolojik
binası
Doğal havalandırma
Virendel kirişleri kullanımı
ile yapı içi kullanım
alanları
Yapı içinde yeşil alanlar
Görsel ve doğal konforun
yaratılması
61. Hypergreen Tower Sürdürülebilirlik Kriterleri
Mimar Jacques Ferrier ve
Lafarge Group
Geleceğin gökdeleni
Ductal dış cephe
Ductal; aerodinamik, hafif,
betonu 6-8 kat güçlendiren
geleceğin yapı malzemesi
Enerji üretimi için rüzgar
türbinleri, fotovoltaik paneller
Yağmur suyunu toplayıp
filtreleyen kollektörler
Prefabrike taşıyıcı elemanlar
62. Sürdürülebilirlik Kriterleri
Grid Skin adı verilen cephe
giydirmesi; güneş, hava ve iklim
şartlarına göre konumlanıyor.
Bal peteği şekliyle doğal ışığı
içeri alan,yapı içi iklimlendirmeyi
ve havalandırmayı sabit tutan
cephe gidirmesi
Uygun konumlandırma ile güneş
ışığının en verimli şekilde
kullanımını sağlıyor
Grid Skin
63. İstanbul Sapphire Sürdürülebilirlik Kriterleri
Tabanlıoğlu Mimarlık
Türkiye’nin en yüksek ekolojik
binası
261m. Yükseklik 64 kat , konut
+ ofis binası, 250 milyon $
İç hava sirkülasyonu hareketli
menfezlerle sağlanmaktadır
İki farklı kabuktan oluşan cephe
Mantolama ile %25 enerji
tasarrufu
64. İstanbul Sapphire Sürdürülebilirlik Kriterleri
Her katta iç bahçeler olarak
düzenlenen yeşil alanlar yapı
içi konforu sağlamaktadır.
Double façades adı verilen
kabuklar arasındaki ısı ve nem
kontrolü valfler ile
sağlanmaktadır.
Doğal havanın kullanımı (free-
cooling) binada yaşayanlar için
doğal bir ortam sunmaktadır.
65. Siemens Gebze Fabrikası Sürdürülebilirlik Kriterleri
LEED Sertifikası adayı
Yağmur suyu kollektörleri ile
sulama
Geri dönüşümlü çelik kullanımı
Güneş panelleri ile fabrika içi
kullanılan suyun ısıtılması
Taze hava pompalayan sensörler
Toksik olmayan yapı malz.
Seçimi
Güneş kırıcı paneller
66. Meydan Alışveriş Merkezi Sürdürülebilirlik Kriterleri
Foreign Office Architects
Alejandro Zaera-Polo
Dünyanın tek alanda en
büyük yeşil alanlı çatısı
Jeotermal enerji kullanılarak
ısıtma ve soğutma (228 sondaj)
Çöpler ayrıştırılarak
çevrimleme (recycling)
sistemi
Üç adet şaft ile otopark
egzost sistemi