2. Zakaria Kasa et aL
modes of delivery. In terms of academic achievement, there was no significant difference between
post-test and pr~-test for all four modes of delivery. This implies that webcast modes of delivery
have the potential to be used on a larger scale to the teaching and learning of both on-eampus
and off campus programmes.
PENDAHULUAN Broadcasting System (BIBS) pada 1999 oleh
Dalam proses pengajaran dan pembelajaran, Universiti Berkeley (Rowe et al. 2001). Kumpulan
pelbagai mod atau kaedah boleh digunakan tersebut telah mengambil masa empat tahun
untuk membantu pengajaran dan pembelajaran untuk membangunkan sistem tersebut yang
berlaku dengan lebih berkesan. Dengan membolehkan penerimaan bah an secara
perkembangan teknologi komputer, pelbagai langsung darijarakjauh dan pengulangan semula
kaedah diperkenalkan untuk membantu pengajar rakaman kuliah atas permintaan (on-demand)
mengajar dengan lebih berkesan di samping dengan menggunakan streaming audio dan video
membantu pelajar belajar dengan lebih baik. melalui Internet. Kajian yang dijalankan pada
Teknologi webcast adalah salah satu contoh tahun 2000 dan 2001 itu mendapati bahawa
perkembangan teknologi pada masa kini. teknologi webcast boleh meningkatkan
Teknologi ini membolehkan penghantaran pembelajaran pelajar. Pelajar yang terlibat dalam
maklumat digital dibuat melalui internet secara kajian tersebut melaporkan antara sebab mereka
lebih efektif dan berkesan untuk diterirna, dilihat menggunakan teknologi webcast ialah tidak
dan didengar oleh pengguna. memahami bahan kuliah yang disampaikan, tidak
Webcast secara umumnya ditakrifkan sebagai dapat hadir untuk sesuatu kuliah dan/atau tidak
satu mod penghantaran maklumat digital melalui memahami bahasa yang digunakan oleh
internet untuk dicapai, dilihat dan didengar pensyarah semasa kuliah. Majoriti (82%) pelajar
oleh penguna. Ia melibatkan interaksi di antara menyatakan mereka lebih menyukai kuliah secara
penghantar dan penerima maklumat webcast ini bersemuka berbanding kuliah webcast. Walau
(Sinclair and Cruikshank 2001). Selain itu, bagaimanapun, 54% menyatakan melalui kuliah
terminologi webcast juga digunakan untuk webcast, mereka boleh memahami dengan lebih
menerangkan penggunaan web bagi menghantar baik dan dapat mengekalkan pemahaman kerana
bunyi dan tayangan video sarna ada secara mereka boleh mencapai (access) bahan secara
langsung ataupun tertunda (http:// berterusan. Sebanyak 60% pula menyatakan
www.pcmag.com/encyclopedia_teTm/O,2542). Siaran mereka tidak perlu menulis sesetengah nota
secara webcast boleh dilihat dengan menggunakan kuliah memandangkan mereka boleh mencapai
aplikasi tertentu untuk memainkan rakaman semula dalam web.
video seperti App!£ Qy.icktiTl1£, Real Audio, RealVideo, Poon et al. (2004) telah mengkaji
Windows Media Player ataupun Kassena Media penggunaan pengajaran berasaskan web di lapan
Player. Kesemua aplikasi ini biasanya boleh universiti di Malaysia. Kajian menunjukkan lima
dimuat turun daripada lam an web yang faktor utama yang mempengaruhi keberkesanan
menawarkan kemudahan webcast. Dari aspek proses pembelajaran dalam web iaitu tingkah
teknikal, webcast ialah kaedah untuk menerbit, laku pelajar, ciri-eiri pengajar, aplikasi interaktif,
menghantar maklumat atau menyiarkan secara teknologi atau sistem dan institusi. Kajian
langsung maklumat daripada seorang penghantar tersebut mendapati gred yang diperoleh
kepada penerima dalam satu-satu masa. Dalam kumpulan kuliah berasaskan web tidak dapat
konteks pengajaran dan pembelajaran, webcast menyaingi kumpulan tradisional.
adalah salah satu cara penyampaian maklumat Nyata, dapatan tentang keberkesanan dan
kepada lebih ramai pengguna dalam satu-satu kesesuaian penggunaan kuliah berasaskan web
mas a dan dengan berkesan (http:// tidak selaras. Sehubungan itu, sekumpulan
encyclopedia. thefreedictionary. com/webcasting). penyelidik daripada Institut Multimedia dan
Aplikasi teknologi webcast dalam pendidikan Perisian, Universiti Putra Malaysia mengkaji
belum banyak diterokai melalui kajian. Antara tentang keberkesanan penggunaan teknologi
kajian awal tentang kesesuaian penggunaan webcast dalam penyampaian kuliah kepada pelajar
teknologi webcast dalam pengajaran adalah di Universiti Putra Malaysia. lni dapat memberi
pengujian terhadap sistern kuliah Berkeley Internet input terhadap kesesuaian teknologi ini bagi
166 PertanikaJ. Soc. Sci. & Hum. Vol. 14 0.22006
3. Keberkesanan Penyampaian Kuliah Menggunakan Teknologi Webcast dalam Mod yang Berbeza
budaya pelajar Malaysia khususnya di Universiti yang menggunakan teknologi live streaming ini
Putra Malaysia, infrastrnktur internet semasa, dapat melihat rakaman yang dilakukan secara
aspek teknikal dan faktor lain yang perlu diambil langsung sebagaimana dilihat di televisyen
kira dalam pelaksanaan kuliah webcast. Kajian melalui internet.
ini melibatkan empat fasa. Setakat ini, dua fasa Pre-recorded streaming ialah suatu bentuk
kajian telah selesai dijalankan. Dalam makalah penyampaian yang hampir sarna dengan live
ini, hanya metodologi dan dapatan kajian Fasa I streaming. Bagaimanapun, siaran yang dilakukan
dan II dibincangkan. adalah secara tertunda. Fail rakaman akan
disimpan di dalarn streaming server dan apabila·
OBJEKTIF KAJIAN tiba waktu yang telah ditetapkan, siaran tersebut
Secara umumnya, kajian ini bertujuan untuk akan dimainkan semula daripada streaming server
mengkaji keberkesanan penyampaian kuliah tersebut. Semua pengguna dapat melihat siaran
menggunakan teknologi webcast dalam mod yang yang dimainkan semula pada masa yang telah
berbeza. Secara khususnya, kajian ini bertujuan ditetapkan sahaja.
untuk: Video-an-demand (VOD) mem bole h kan
penghantaran maklumat dilakukan pada bila-
1. Mengenal pasti sarna ada terdapat perbezaan bila masa yang dikehendaki. lni bermaksud
yang signifikan antara pencapaian dalam pengguna dapat melihat rakaman dari awal
Ujian Pra dan Ujian Pasca bagi pelajar yang sehingga akhir siaran dengan bebas. VOD
mengikuti pengajaran secara kuliah memainkan siaran tersebut secara terns apabila
bersemuka dengan kuliah tiga mod permintaan dibuat. Fail tersebut pula tidak akan
teknologi Webcast (live streaming, pre-"Tecorded disimpan di dalam cakera keras. Oleh itu,
streaming dan video on demand); dan pengguna dapat mengawal media atau fail
2. Meninjau persepsi pelajar terhadap ketiga- tersebut.
tiga mod teknologi webcast, kaedah Push ialah mod yang biasanya digunakan
penyampaian menggunakan ketiga-tiga mod bersama-sama pemain siaran webcast tertentu,
teknologi webcast, bah an pembelajaran antaranya ialah Marimba Castnet, Pointcast dan
menggunakan ketiga-tiga mod teknologi sebagainya. Pembekal siaran push akan
webcast dan kemudahan yang disediakan menghantar maklumat tanpa menunggu
dalarn pelaksanaan ketiga-tiga mod teknologi permintaan daripada pengguna. Maklumat yang
webcast. ingin disampaikan dibahagikan kepada salman
tertentu yang akan dipilih oleh pengguna apabila
BENTUK PENGGUNAAN membuat pendaftaran langganan. (http://
www.darwinmagazine.com/leam/curve/column.htm) .
TEKNOLOGI~BCAST
Pull ialah mod yang digunakan untuk
Terdapat lima bentuk teknologi webcast yang menghantar maklumat yang diminta oleh
biasa digunakan. Bentuk-bentuk tersebut ialah pengguna. Mod jenis ini hanya akan diterima
live streaming, pre-recorded streaming, video on apabila terdapat permintaan dilakukan sarna ada
demand, push dan pull. Dalam kajian ini, tiga melalui enjin carian seperti Lycos, Google, Yahoo
mod webcast diuji iaitu live streaming, pre-recorded dan sebagainya. Pelayan akan menghantar
streaming dan video on demand (VOD). maklumat yang diminta oleh pengguna itu
Live Streamingialah siaran atau penyampaian kepada web browseruntuk dilihat. Bagaimanapun,
maklumat secara langsung melalui kemudahan kebiasaannya mod ini digunakan bersama-sama
internet. lni dilakukan dengan menukar fail dengan mod Push di dalam teknologi webcast
audio dan visual ke dalam bentuk bit 0 dan bit (http://webcanal.inria.fr/arch/push.html) .
1 dengan menggunakan encoder tertentu. Bit-bit
ini kemudiannya dihantar ke streaming server dan TEKNIK YANG DIGUNAKAN DAlAM
apabila pengguna meminta untuk mencapai live TEKNOLOGI WEBCAST
streaming ini, bit-bit terse but akan dihantar
Teknologi webcastmempunyai dua bentuk teknik
melalui internet kepada mereka. Pengguna perlu
penyarnpaian yang biasa digunakan iaitu multicast
mempunyai decoderiaitu perisian-perisian tertentu
dan unicast.
untuk menukarkan bit tersebut kembali ke dalarn
bentuk audio visual untuk dilihat. Pengguna
PertanikaJ. Soc. Sci. & Hum. Vol. 14 No.2 2006 167
4. Zakaria Kasa el al.
Multicast Unicast
Multicast ialah teknik yang membolehkan data, Unicast bermaksud komunikasi di antara seorang
termasuk dalarn bentuk digit binari (packet) penghantar maklumat dengari seorang penerima
dihantar dalarn satu masa ke destinasi yang telah maklumat di dalam satu rangkaian. Unicast dapat
ditetapkan (Milan Nikolic et al. 2001). Sesetengah ditakrifkan sebagai satu bentuk komunikasi
rangkaian seperti Ethernet menyokong multicast berbentuk titik-ke-titik (point-to-point). Teknik
dengan membenarkan antara muka rangkaian multiple unicast pula bermaksud penyebaran
(titik yang menggabungkan terminal pengguna) maklumat lebih daripada satu sumber, iaitu
serta rangkaian awam (public network) atau daripada alamat IP (IF address) yang berbeza
rangkaian tertutup (closed network). Selain itu, akan mencapai sumber daripada pelayan (server).
multicast ialah suatu bentuk komunikasi bagi Di dalam teknik unicast, setiap pengguna akan
kebanyakan pengguna kepada sekumpulan mencapai streaming masing-masing yang
pengguna yang telah ditentukan. Multicast seterusnya menghasilkan banyak streaming
berbeza daripada penyiaran (broadcasting) yang berbentuk titik-ke-titik dalarn satu masa di antara
menghantar maklumat kepada sesiapa sahaja pengguna dengan pelayan. Kaedah ini adalah
yang mempunyai kelengkapan atau sambungan suatu kaedah yang paling banyak digunakan di
yang mencukupi untuk menerima maklumat dalam internet kerana tidak memerlukan
tersebut. rangkaian khas. Bagaimanapun, ia akan
Di dalarn multicast, setiap pengguna akan meningkatkan kesesakan di dalarn rangkaian.
menghala kepada satu stream yang sarna. Setiap Rajah 2 menunjukkan corak penggunaan teknik
stream yang dilakukan akan ditujukan kepada unicast. (http://images.apple.com/quicktime/
satu kumpulan rangkaian tertentu dan boleh streamingserver/QT_Streamin~ B.pdj)
T
dicapai oleh kebanyakan komputer di dalarn Di dalam kajian yang dijalankan ini,
rangkaian tersebut pada masa yang sarna. Ini teknologi webcast yang digunakan ialah
akan mengurangkan kesesakan di dalam mengubahsuai teknik unicast kerana tiada
rangkaian kerana ia menggunakan bilangan jalur keperluan khas diperlukan untuk membangunkan
lebar (bandwidth) yang tetap sekalipun dicapai teknik ini berbanding penggunaan teknik multicast.
oleh rarnai pengguna pada masa yang sarna.
Rajah 1 menunjukkan corak penggunaan teknik METODOLOGI
multicast. Reka bentuk eksperimen praujian pasca
Pengguna multicast memerlukan beberapa kumpulan kawalan (pre-test and post-test control
kelengkapan rangkaian tertentu. Mod rangkaian group experimental design) digunakan dalarn kajian
ini perlu menyokong penghantaran multicast ini untuk mengkaji keberkesanan pelbagai mod
dilakukan bagi membolehkan penyebaran media teknologi webcast dalarn pengajaran. Rajah 3
ataupun ia perlu mempunyai capaian ke tulang menggambarkan reka bentuk kajian yang
belakang multicast (multicast backbone - Mbone) dijalankan.
untuk membolehkan media disebarkan melalui Teknik pensampelan yang digunakan pula
internet. ( http://images. apple. com/quicktime/ untuk menjalankan kajian ini adalah
streamingserver/QT_Streamin~ TB.pdj) pensampelan rawak mudah iaitu dalam kajian
ini melibatkan dua kumpulan kursus pelajar.
t
Rajah 1: Penggunaan teknik multicast
168 PertanikaJ. Soc. Sci. & Hum. Vol. 14 No.2 2006
5. Keberkesanan Penyampaian Kuliah Menggunakan Teknologi Webcast dalam Mod yang Berbeza
Rajah 2: Penggunaan teknik unicast
R OJ ,I 02
R· pl'ri!¥l£ibim fiJ aJ. kcpada kurnpulall
R 01 02 0 1 • tijiOiil pm
O~ - ujlll.n plisca
01 X~ O2
X I - I.--knologi pI'e-rt-'elJrtiryJ
.' _ - tc "lOlogi liw sf t iJl1Iillf,{
X3· tckn )kl:,;i L·jcJl:O 0/1 dL>/tlortd
Rajah 3: Reka bentuk kajian
Dalam Fasa I kajian, sebanyak 104 orang pelajar (bersemuka), 27 orang (25.5%) berada dalam
yang mengikuti sam kursus berorientasikan Sains kurnpulan live streaming, 25 orang (23.6%) berada
manakala dalam Fasa II pula, 106 orang pelajar dalam kumpulan pre-recarded dan 28 orang
yang mengikuti sam kursus berorientasikan Sains (26.4%) berada dalam kumpulan VOD.
Sosial. Dalam setiap fasa, pelajar setiap kursus Dalam Fasa I, ujian pra dan pasea diberi
dibahagikan kepada empat kumpulan. Bagi sebelum dan selepas sesi eksperimen dijalankan.
memastikan bilangan pelajar dalam setiap Ujian yang diberi adalah sama, hanya rurutan
kumpulan kuliah melebihi 25 orang, kursus dan eara penyoalan dibezakan antara kedua-dua
dengan bilangan pelajar melebihi 100 orang versi ujian. Dalam Fasa II, beberapa perubahan
sahaja dipilih dan pengajar kursus merupakan dalam pentadbiran ujian telah dibuat
salah seorang daripada penyelidik. Dalam kajian berdasarkan pemerhatian dan maklumat yang
ini, kumpulan kawalan mengikuti pengajaran diperoleh daripada Fasa I kajian. Dalam Fasa I,
seeara bersemuka, manakala tiga kumpulan pelajar didapati berkongsi maklumat dengan ahli
eksperimen mengikuti pengajaran melalui kumpulan lain semasa dan selepas setiap sesi
teknologi webcast yang berbeza. Kumpulan kuliah dapat juga meneapai bahan kuliah secara
eksperimen pertama menerima bahan pengajaran atas talian. Dengan im, maklumat yang diperoleh
melalui teknologi pre-orecarded, kumpulan kedua setiap kumpulan kajian mungkin sarna dalam
melalui teknologi live streaming, manakala yang jangka masa satu bulan antara pentadbiran ujian
ketiga melalui teknologi video-on-demand (VOD). pra dan pasea. Memandangkan kesan yang
Pengajaran dibahagikan kepada tiga sesi. Setiap mungkin berlaku terhadap peneapaian dalam
satu sesi dijalankan dalam masa duajam. Jangka ujian pasea, maka kuiz yang mengandungi hanya
masa bagi keseluruhan pengajaran adalah tiga lima soalan diberi sebelum kuliah bermula dan
minggu. ditadbir semula selepas sesi kuliah berakhir bagi
Dalam Fasa I, 28 orang (26.9%) berada setiap sesi pengajaran mingguan. Ini
dalam kumpulan kawalan (bersemuka), 24 orang membolehkan pemahaman bagi sesuatu kuliah
(23.1 %) berada dalam kumpulan live streaming, berdasarkan mod yang berbeza diukur dengan
26 orang (25%) berada dalam kumpulan pre- lebih tepat.
recarded dan 26 orang (25%) berada dalam Selain im, sam set soal selidik diberi selepas
kumpulan VOD. Dalam Fasa II pula, 26 orang sesi kajian untuk mengenal pasti persepsi pelajar
(24.5%) berada dalam kumpulan kawalan berdasarkan kepada empat kategori iaitu
PertanikaJ. Soc. Sci. & Hum. Vol. 14 No.2 2006 169
6. Zakaria Kasa et aL
terhadap mod teknologi webcast, kaedah 0.38) masing-masing mempunyai persepsi yang
penyampaian, bahan pembelajaran, dan lebih rendah daripada kumpulan live streaming
perkhidmatan dan kemudahan teknologi yang (min = 3.14, S.P = 0.81) (Jadual 2).
digunakan. Kategori persepsi pelajar terhadap Bagaimanapun, tidak terdapat perbezaan yang
mod teknologi webcast terdiri daripada 21 item, signifikan antara ketiga-tiga kumpulan pelajar
kaedah penyampaian ialah 22 item, bahan terhadap teknologi webcast (F = 2.30, P > 0.05).
pembelajaran ialah 10 item manakala kategori
perkhidmatan dan kemudahan teknologi pula Persepsi Pelajar Terhadap Kaedah Penyampaian
adalah 5 item. Dalam kajian Fasa II yang
Persepsi pelajar terhadap kaedah penyampaian
melibatkan seramai 106 pelajar menunjukkan
dengan menggunakan tiga mod teknologi webcast
indeks kebolehpercayaan keseluruhan soal selidik
adalah sederhana positif (min = 3.14, S.D =
adalah 0.88. Jadual 1 menunjukkan indeks
0.65). Jadual 3 menunjukkan persepsi pelajar
kebolehpercayaan bagi tiga bahagian soal selidik.
terhadap kaedah penyampaian menggunakan
Data yang dikumpul dianalisis mengikutjenis
teknologi webcast. Bagaimanapun, pelajar dalam
data dan menggunakan perisian SPSS (Statistical
mod teknologi live streaming (min = 3.52, S.D =
Package for Social Science). Data deskriptif yang
0.59) didapati mempunyai persepsi yang lebih
dianalisis dengan menggunakan statistik
positif terhadap kaedah penyampaian
deskriptif seperti peratusan, min, sisihan piawai
berbanding pelajar dalam mod pre-recorded
dan frekuensi. Statistik inferens seperti Ujian-
streaming (min = 3.02, S.D = 0.53) dan VOD
t dan ANOVA digunakan untuk mengenal pasti
(min = 2.81, S.D = 0.65). Ini menu~ukkan
sarna ada terdapat perbezaan yang signifikan
bahawa pelajar yang mengikuti pembelajaran
antara pemboleh ubah yang dikaji. melalui teknologi live streaming dapat dan/atau
boleh menerima kaedah yang mereka gunakan
DAPATAN ini secara positif berbanding pelajar yang
Persepsi Pelajar Terhadap Mod Teknologi Webcast mengikuti pembelajaran mereka dengan
Secara keseluruhan, pelajar mempunyai persepsi menggunakan teknologi pre-recorded streaming.
yang sederhana positif terhadap ketiga-tiga mod Apabila ditinjau sarna ada terdapat
teknologi Webcast (min = 2.94, S.P = 0.64). Jika perbezaan yang signifikan bagi persepsi terhadap
dilihat perbandingan antara ketiga-tiga mod kaedah penyampaian, hasil analisis menunjukkan
teknologi, pelajar dalam kumpulan mod terdapat perbezaan yang signifikan antara ketiga-
teknologi pre-recorded (min = 2.82, S.P = 0.59) tiga mod penyampaian (F = 10.94, P < 0.05).
dan mod teknologi VOD (min = 2.82, S.P = Hasil ujian menunjukkan kumpulan mod live
JADUAL 1
Indeks kebolehpercayaan bagi bahagian soal selidik
Bahagian Soal Selidik Indeks Kebolehpercayaan
Persepsi Terhadap Mod Teknologi Webcast 0.88
Persepsi Terhadap Kaedah Penyampaian 0.78
Persepsi Terhadap Bahan Pembelajaran 0.74
JADUAL 2
Persepsi pelajar terhadap mod teknologi webcast
Mod Webcast Min Sisihan Piawai F
Teknologi Pre-Recorded 2.82 0.59
Teknologi VOD 2.82 0.38 2.30*
Teknologi Live streaming 3.14 0.18
Ketiga-tiga Mod 2.94 0.64
* p > 0.05
170 PertanikaJ. Soc. Sci. & Hum. Vol. 14 No.2 2006
7. Keberkesanan Penyampaian Kuliah Menggunakan Teknologi Webcast dalam Mod yang Berbeza
streaming mempunyai persepsi yang berbeza (min = 2.79, S.D = 0.73). Pelajar kumpulan mod
secara signifikan dengan kumpulan pre~ecorded teknologi live streaming didapati mempunyai
streaming dan VOD. Manakala, persepsi persepsi yang lebih positif daripada pelajar dalam
kumpulan pre~ecorded streaming tidak berbeza kumpulan mod teknologi prHecorded streaming
secara signifikan dengan kumpulan VOD. dan VOD (Jadual5). Dapatan juga menu~ukkan
terdapat perbezaan yang signifikan an tara
Persepsi Pelajar Terhadap Bahan Pembelajaran persepsi terhadap kemudahan bagi ketiga-tiga
Secara keseluruhan, persepsi pelajar terhadap mod kuliah (F = 7.24, P < 0.05). Ini
bahan pembelajaran dalam ketiga-tiga mod menunjukkan kumpulan mod live streaming
kuliah webcast adalah sederhana positif (min = mempunyai persepsi yang berbeza secara
3.01, S.D = 0.61). Jadual4 menunjukkan persepsi signifikan dengan kumpulan prHecorded streaming
setiap kumpulan pelajar terhadap bahan dan VOD. Manakala, persepsi kumpulan pre-
pembelajaran yang digunakan dalam kuliah recorded streaming tidak berbeza secara signifikan
webcast. Pelajar dalam mod live streaming (min = dengan kumpulan VOD.
3.11, S.D = 0.55) didapati mempunyai persepsi
yang lebih positif terhadap bahan pembelajaran Perbandingan Pencapaian dalam Ujian Pra dan
berbanding pelajar dalam mod pre-recorded Ujian Pasca bagi Semua Mod Kuliah
streaming (min = 3.04, S.D = 0.55) dan VOD Dari segi pencapaian pelajar yang mengikuti
(min = 2.86, S.D = 0.58). Walaupun begitu, kursus berorientasikan Sains, secara purata
hasil analisis lisan Post Hoc menunjukkan tidak mereka memperoleh 60.43 (S.P = 12.81) dalam
terdapat perbezaan yang signifikan antara ujian pra dan 82.12 (S.P = 5.69) dalam ujian
persepsi pelajar terhadap bahan pembelajaran pasca. Pelajar yang mengikuti kursus
bagi ketiga-tiga mod penyampaian (F = 1.15, P > berorientasikan Sains Sosial, secara purata
0.05). memperoleh 62.14 (S.P = 13.48) dalam ujian
pra dan 75.69 (S.P = 11.12) dalam ujian pasca.
Persepsi Pelajar Terhadap Kemudahan yang Bagi kedua-dua kursus berorientasikan Sains dan
Disediakan dalam Kuliah Webcast Sains Sosial, terdapat peningkatan dalam ujian
Secara keseluruhan, pelajar mempunyai persepsi pasca berbanding ujian pra (Jadual 6).
yang sederhana positif terhadap kemudahan yang Dalam mengenal pasti sama ada terdapat
disediakan dalam ketiga-tiga mod kuliah webcast perbezaan yang signifikan antara ujian pra dan
JADUAL 3
Persepsi pelajar terhadap kaedah penyampaian menggunakan teknologi webcast
Mod Webcast Min Sisihan Piawai F
Teknologi pre-recorded streaming 3.02 0.53
Teknologi VOD 2.81 0.65 10.94*
Teknologi live streaming 3.52 0.59
Ketiga-tiga Mod 3.14 0.65
*p < 0.05
JADUAL 4
Persepsi pelajar terhadap bahan pembelajaran yang digunakan dalam kuliah webcast
Mod Webcast Min Sisihan Piawai F
Teknologi Pre-recorded streaming 3.04 0.55
Teknologi VOD 2.86 0.58 1.15*
Teknologi Live streaming 3.11 0.55
Ketiga-tiga Mod 3.01 0.61
*p > 0.05
PertanikaJ. Soc. Sci. & Hum. Vol. 14 No.2 2006 171
8. Zakaria Kasa et aL
JADUAL 5
Persepsi pelajar terhadap kemudahan yang disediakan dalam kuliah webcast
Mod Webcast Min Sisihan Piawai F
Teknologi Pre-recorded streaming 2.58 0.77
Teknologi VOD 2.56 0.70 7.24*
Teknologi Live streaming 3.19 0.76
Ketiga-tiga Mod 2.79 0.73
* p < 0.05
JADUAL 6
Pencapaian pelajar dalam ujian pra dan ujian pasca mengikut kumpulan kuliah
Jenis Kuliah Jenis Ujian Sains Sains Sosial
Min Sisihan Piawai Min Sisihan Piawai
Bersemuka Pra 60.89 10.98 61.79 11.40
Pasca 83.75 4.00 77.95 8.80
Live streaming Pra 62.71 13.19 61.23 14.68
Pasca 83.13 4.38 74.81 13.50
Pre-recorded streaming Pra 60.77 13.24 62.67 12.62
Pasca 81.15 4.08 77.71 9.94
VOD Pra 57.50 14.02 62.86 15.33
Pasca 80.38 8.59 72.62 11.23
Keseluruhan Pra 60.43 12.81 62.14 13.48
Pasca 82.12 5.69 75.69 11.12
ujian pasca, ujian-t bersandar digunakan. Hasil 20.38). bagi kursus berorientasikan sains sosial
analisis menunjukkan terdapat perbezaan yang pula, kumpulan bersemuka menunjukkan
signifikan antara ujian pra dan pasca bagi pelajar perbezaan skor pasca-pra yang tinggi (min =
yang mengikuti kursus berorientasikan sains (t = 16.15) manakala kumpulan VOD menu~ukkan
-16.76, P < 0.05) dan kursus berorientasikan perbezaan skor yang terendah (min = 9.76)
Sains Sosial (t = -9.63, P < 0.05). (Jadual 7).
Ujian ANOVA dijalankan untuk melihat
sarna ada terdapat perbezaan antara min bagi PERBINCANGAN
perbezaan skor pelajar dalam ujian pasca dan Merujuk kepada hasil analisis daripada borang
pra dianalisis dan bukannya ujian pasca sahaja soal selidik yang telah diberikan didapati bahawa
memandangkan pencapaian setiap kumpulan persepsi pelajar bagi teknologi webcast terutama
pelajar adalah berbeza sedikit pada permulaan mod live streaming adalah rendah berbanding
kajian. Perbezaan dalam ujian pra antara mod VOD. Ini menunjukkan bahawa pelajar
kumpulan adalah sangat kecil kerana kurang berminat menggunakan mod teknologi
pembahagian kepada kumpulan telah dibuat live streaming dalam pembelajaran mereka
secara rawak serah. berbanding mod teknologi VOD. Ini mungkin
Walaupun tiada perbezaan yang signifikan disebabkan beberapa masalah teknikal yang
diperoleh antara kumpulan kuliah bagi kedua- berlaku semasa rakarnan. Masalah virus yang
dua kursus berorientasikan sains dan sains sosial, tidak dijangkakan telah menyebabkan gangguan
kumpulan bersemuka dan VOD menunjukkan terhadap penyiaran secara live streamingsehingga
perbezaan skor pasca-pra yang lebih tinggi (min pelajar dalam kumpulan tersebut terpaksa
kumpulan bersemuka = 22.86, min kumpulan dikumpulkan semula pada keesokannya untuk
VOD = 22.88) berbanding kumpulan live melihat rakarnan pengajaran yang telah dibuat.
streaming dan pre-recarded (min kurnpulan live Dengan demikian, tayangan semula itu akan
streaming = 20.42, min kumpulan pre-recarded = sarna dengan teknologi pre-recarded sekiranya
172 PertanikaJ. Soc. Sci. & Hum. Vol. 14 No.2 2006
9. Keberkesanan Penyampaian Kuliah Menggunakan Teknologi Webcast dalam Mod yang Berbeza
JADUAL 7
Taburan min bagi perbezaan skor ujian pra dan pasca
Jenis Kuliah Sains Sains Sosial
Min Sisihan Piawai Min Sisihan Piawai
Bersemuka 22.86 10.92 16.15 12.25
Live streaming 20.42 13.34 13.58 16.28
Pre-recorded 20.38 12.48 15.04 14.82
VOD 22.88 16.20 9.76 14.34
pelajar melihat rakaman melalui komputer. Oleh kesan yang tertinggi ke atas pencapaian pelajar.
itu, untuk membezakan tayangan semula Bagaimanapun, dalam kumpulan Sains,
disebabkan masalah teknikal tersebut dengan kumpulan VOD menunjukkan perbezaan ujian
mod teknologi webcast yang lain, maka tayangan pra dan pasca yang tertinggi. Berkemungkinan
semula dibuat menggunakan skrin besar. peluang untuk melihat rakaman pengajaran
Secara keseluruhan, beberapa masalah teknikal secara bebas pada bila-bila masa yang
telah dikenal pasti dalam kajian Fasa I ini. dikehendaki oleh pelajar memberi kesan yang
Masalah yang telah dikenal pasti adalah seperti positif terhadap pencapaian pelajar.
berikut: Bagaimanapun, dapatan ini tidak disokong oleh
1. Gangguan penerimaan kuliah webcast kumpulan Sains Sosial kerana kumpulan VOD
disebabkan ketidakstabilan rangkaian. menunjukkan perbezaan ujian pra dan pasca
ii. Kebanyakan responden bagi mod live yang terendah di antara keempat-empat
streaming tidak dapat mencapai siaran kuliah kumpulan. Ini mungkin berlaku kerana terdapat
disebabkan masalah peralatan di mana beberapa masalah teknikal yang berlaku semasa
sebilangan komputer tidak dapat dipasang pengajaran seperti yang dilaporkan oleh
dengan perisian Real Player. Jawatankuasa Teknikal kajian.
iii. Teks yang terlalu kecil dalam slaid Jika dilihat secara keseluruhan, tiada
menyukarkan untuk difokus oleh kamera perbezaan yang signifikan diperoleh antara
video. kumpulan kuliah bagi kedua-dua kursus
IV. Sudut rakaman video agak terhad berorientasikan Sains dan Sains Sosial. Ini
disebabkan bilik kuliah yang sempit dan menunjukkan bahawa pelaksanaan kuliah
susun atur yang tidak sesuai. dengan menggunakan mod teknologi webcast
v. Serangan virus terhadap encoder untuk ketiga-tiga mod masih belum berkesan
mengganggu peIjalanan sistem. dengan sepenuhnya tetapi hasil daripada analisis
juga menunjukkan bahawa salah satu mod
Dalam kajian ini, tiada perbezaan yang teknologi dapat diterima pakai oleh pelajar dalam
signifikan didapati di antara ujian pra dan pasca pembelajaran mereka iaitu mod VOD. Ini juga
bagi keempat-empat mod penyampaian. Dalam didapati adalah berdasarkan kepada pencapaian
Fasa Pertama kajian, ini mungkin berlaku kerana pelajar yang setanding dengan kesan pengajaran
pelajar dalam keempat-empat kumpulan telah secara bersemuka. yang mendapati pencapaian
mendapat kandungan kursus daripada pelbagai pelajar dalam kelas yang berasaskan web adalah
sumber terutamanya melalui bahan pembelajaran sarna baik dengan pencapaian pelajar dalam
yang sedia ada dalam talian dan interaksi sesama kelas bersemuka. Dapatanyang serupa juga
rakan daripada kumpulan lain. Ini ditambah diperoleh dalam kajian Hoey eta l. (1998) iaitu
pula dengan jarak masa di antara kedua-dua tiada perbezaan yang signifikan didapati dalam
ujian pra dan pasca iaitu selama satu bulan. gred akhir bagi kumpulan berasaskan-web dalam
Bagaimanapun, perbezaan antara ujian pra kumpulan bersemuka.
dan pasca didapati tertinggi bagi kedua-dua
kumpulan kuliah berorientasikan sains dan sains RUMUSAN
sosial bagi jenis kuliah bersemuka. Tidak dapat Kajian ini adalah kajian fasa pertama dan kedua
dinafikan bahawa kuliah bersemuka memberi daripada empat fasa. Dapatan kajian
PertanikaJ. Soc. Sci. & Hum. Vol. 14 No.2 2006 173
10. Zakaria Kasa et aL
menunjukkan tidak terdapat perbezaan yang on the implementation of courses offered on
signifikan dalam pencapaian pelajar bagi ujian the internet. North Carolina State University,
pra dan pasca antara keempat-empat kumpulan Raleigh, NC.
yang dikaji. Perbezaan yang tidak signifikan ini
KIM GUENTHER. 2000. Darwin Magazine. What is push
tidak mungkin disebabkan oleh masalah teknikal technology. http://www.darwinmagazine.com /
kerana masalah teknikal yang dihadapi dalam l.eam/curve/column.htm. Dicapai pada 15 Mac
Fasa I telah diatasi semasa Fasa II kajian 2004.
dijalankan. Dapatan kajian inijuga menunjukkan
bahawa penggunaan mod teknologi webcast dalam MILAN NIKOU, DAN HOFFMAN dan LJIL]ANA TRAJKOVI.
pembelajaran boleh diterima pakai kerana 2001. Mbone webcast: Network setup and data
terdapat keberkesanan yang sarna dengan kuliah collection. http://www.ensc.sfu.ca/-ljilja/papers/
imsa2003.pdf Dicapai pada 17 Mac 2004.
secara bersemuka. Persoalan seterusnya adalah,
adakah bahan kuliah webcastyang telah disunting Poo , W. C., L. T. Low dan G. F. YONG. 2004. A
dan dipertingkatkan cara penyampaiannya boleh study of web-based learning (WBL)
meningkatkan kualiti dan keberkesanan kuliah environment in Malaysia. The International
webcast berbanding kuliah secara bersemuka? Ini Journal ofEducation Management 18(6): 374-385.
merupakan persoalan yang akan cuba dijawab ROWE, L. A., D. HARLEY, P. PLETSHER and S. LAWRENCE.
dalam kajian Fasa Ketiga dan Keempat. 2001. BIBS: A lecture webcasting system.
University California, Berkeley. http://
RUJUKAN www.bmrc.berkeley.edu. Dicapai pada 15 Ogos
ANONYMOUS. 1997 . Push technology. http:// 2002.
webcanaLinria.fr/arch/push.html. Dicapai pada 15
SECHREST,]. 1998. The internet is an educational
Mac 2004.
medium WWW courseware development
ANoNYMOUS. QuickTime streaming: End-to-end literature. http://www.dev@listserv.uiub.ca.
solutions for live broadcasting and on-demand Dicapai pada 20 April 2004.
streaming of digital media. http://
SINClAIR,]. A and P. CRUIKSHANK. 2001. Webcast - A
images. apple. com/quick time/streamingserver/
concise history and analysis specific to radio
QT_Streamin~TB.pdf Dicapai pada 15 April
broadcasting. http://www.dcs.napier.ac.uk/-mm/
2004.
socbytes/feb2001/Feb2001_1 4. htm. Dicapai pada
FARLEX. 1996. The free dictionary. http:// 13 Mac 2004.
encyclopedia. thefreedictionary. com/webcasting.
ZIFF DAVIS. 1996. PC Magazine: Encyclopedia. Ziff
Dicapai pada 15 Mac 2004.
Davis Publishing Holding Inc. http://
HOEY,].]., ]. M. PETTITT dan C. E. BRAWNER. 1998. www.pcmag.com/encyclopedia_ term/0,2542.
Project 25: First semester assessment: A Report Dicapai pada 13 Mac 2004.
(Received: 20 September 2004)
174 PertanikaJ. Soc. Sci. & Hum. Vol. 14 No.2 2006
