Ελληνική Επανάσταση 1821, Ιστορία Γ΄ Γυμνασίου (εργασία μαθητών)

1. ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ
Στις 03 Απριλίου του 1970 γεννήθηκε o
Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Ο
Κολοκοτρώνης γεννήθηκε στο Ραμοβούνι
της Μεσσηνίας, καταγόταν από το
Λιμποβίσι της Καρύταινας και πέρασε τα
παιδικά του χρόνια στην Αλωνίσταινα της
Αρκαδίας που ήταν τόπος καταγωγής της
μητέρας του, Ζαμπίας Κωτσάκη.
Ο πατέρας του Θεόδωρου, Κωνσταντής
Κολοκοτρώνης, πήρε μέρος στην ένοπλη
εξέγερση η οποία υποκινήθηκε από την
Αικατερίνη Β΄ της Ρωσίας το 1770 και
σκοτώθηκε μαζί με δύο αδελφούς και τον
φημισμένο Παναγιώταρο στον πύργο της
Καστάνιτσας από τους Τούρκους.
Τέλος, διακρίθηκε για την στρατηγική του
σκέψη, το θάρρος του, την αγαθή καρδιά
του και τον έντιμο χαρακτήρα του. Πίστευε
στο Θεό κι έλεγε: « Έλληνες, ο Θεός
υπέγραψε για την ελευθερία της Πατρίδος
και δεν την παίρνει πίσω την υπογραφή
του» και στον λόγο του στην Πνύκα είπε ότι
πολέμησαν «πρώτα Υπέρ Πίστεως και
έπειτα Υπέρ Πατρίδος»

2. Η δράση του Κολοκοτρώνη σιγά-σιγά
απλώθηκε, μαζί με τη φήμη του, σ' όλη
την Πελοπόννησο . Το 1802 είχε γίνει
τόσο επικίνδυνος στους κατακτητές,
ώστε ο βοεβόδας της Πάτρας πέτυχε
να εκδοθεί σουλτανικό φιρμάνι που τον
καταδίκαζε σε θάνατο και ανάθετε την
εκτέλεση στους προεστούς, οι οποίοι
αν δεν κατόρθωναν να τον σκοτώσουν
θα εκτελούνταν οι ίδιοι .
Λίγο μετά και σε ηλικία 15 ετών
διορίσθηκε, κάπος στην επαρχία
Λεονταρίου. Το 1790 και σε ηλικία 20
χρονών παντρεύτηκε τη μικρότερη
κόρη του προεστού του Ακόβου
Καρούτσου και έζησε άλλα επτά
χρόνια στο Άκοβο, όπου εγκατέστησε
το σπιτικό του.
Στο μεταξύ εντάχτηκε στα σώματα των
κλεφτών της Πελοποννήσου και
ειδικότερα στο σώμα του Ζαχαριά,
όπου γρήγορα διακρίθηκε και έγινε
πρωτοπαλίκαρο. Στη συνέχεια
συγκρότησε δικό του σώμα και
ανέπτυξε πλούσια δράση.
Μετά τους μεγάλους διωγμούς που
εξαπέλυσαν οι Τούρκοι κατά της
κλεφτουριάς κατέφυγε το 1810 στη
Ζάκυνθο, όπου έμεινε με την
οικογένειά του 15 χρόνια και
υπηρέτησε στον αγγλικό στρατό σαν
ταγματάρχης σε Σύνταγμα Ελλήνων
εθελοντών. Η θητεία του αυτή του
δίδαξε πολλά για την στρατιωτική
τέχνη, τα οποία και εφάρμοσε
αργότερα στον πόλεμο της
Ανεξαρτησίας. Μετά τη διάλυση του
Συντάγματος ασχολήθηκε με το
εμπόριο. Το 1818 μυήθηκε στη Φιλική
Εταιρεία από το φιλικό Πάγκαλο. Ως
απεσταλμένος της στη Μάνη σήκωσε
μαζί με τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη
στις 23 Μαρτίου 1821 τη σημαία της
Επανάστασης στην Καλαμάτα και
επικεφαλής πολλών άλλων
αγωνιστών, την απελευθέρωσε.

3. Ο Θ. Κολοκοτρώνης
πρωταγωνίστησε σε πολλές
στρατιωτικές επιχειρήσεις του Αγώνα
και σε πολλές κρίσιμες καμπές του
αγώνα. Χαρακτηριστικά, η νίκη στο
Βαλτέτσι το Μάιο 1821 ήταν η πρώτη
μεγάλη νίκη και έσφιξε τον κλοιό της
πολιορκίας της Τρίπολης. Η άλωση
της Τριπολιτσάς (Σεπτέμβριος 1821),
ήταν η πρώτη μεγάλη επιτυχία του
απελευθερωτικού αγώνα και
παγίωσε τη θέση των επαναστατών.
Η καταστροφή της στρατιάς των
30.000 ανδρών του Δράμαλη πασά
στα Δερβενάκια (Ιούλιος 1822), όπου
ο Κολοκοτρώνης κινητοποίησε
ακόμα και τους χωρικούς
μετατρέποντάς τους σε τρομερούς
αγωνιστές, εδραίωσε την
επανάσταση στο Μοριά.

4. Έτσι, κατά την Β΄ Εθνοσυνέλευση το
Μάρτιο-Απρίλιο του 1823 στο Άστρος,
όπου και εκδηλώθηκαν οι πρώτες
αντιθέσεις ανάμεσα στους πολιτικούς και
τους στρατιωτικούς, αποφασίστηκε
μεταξύ άλλων η κατάργηση της
Πελοποννησιακής Γερουσίας, ψυχή της
οποίας ήταν ο Κολοκοτρώνης, αλλά και
του βαθμού του αρχιστρατήγου τον
οποίο έφερε ο ίδιος. Το γεγονός αυτό
θεωρήθηκε μείωση του φυσικού
αρχηγού των στρατιωτικών σωμάτων και
σηματοδότησε τη ρήξη ανάμεσα στο
Μαυροκορδάτο, πρόεδρο του
Εκτελεστικού, και τον Κολοκοτρώνη, ο
οποίος παραιτήθηκε από αντιπρόεδρος.
Στις 16 Νοεμβρίου του 1823 οπαδοί του
διέλυσαν το Βουλευτικό.
Στη συνέχεια πολλά μέλη του που ήταν
αντίθετοι στον Κολοκοτρώνη κατέφυγαν
στο Κρανίδι, όπου όρισαν νέα
κυβέρνηση υπό τον Υδραίο Γεώργιο
Κουντουριώτη. Έτσι, στις αρχές του 1824
υπήρχαν δύο κυβερνήσεις, μία στην
Τριπολιτσά υπό τον Πετρόμπεη
Μαυρομιχάλη και η άλλη υπό τον Γ.
Κουντουριώτη στο Κρανίδι. Το Μάρτιο
του 1824 οι κυβερνητικοί στράφηκαν
εναντίον των στρατιωτικών, κατέλαβαν
την Ακροκόρινθο και την Τριπολιτσά και
άρχισαν να πολιορκούν το Ναύπλιο το
οποίο υπεράσπιζε ο Πάνος, γιος του
Κολοκοτρώνη. Ο Κολοκοτρώνης
αντιλαμβανόμενος ότι οι εξελίξεις
απέβαιναν σε βάρος του ήλθε σε
συνδιαλλαγή με τον Κουντουριώτη και
παρέδωσε το Ναύπλιο με αντάλλαγμα τη
χορήγηση αμνηστίας. Έτσι τελείωσε η
πρώτη φάση του εμφυλίου πολέμου.

6. Ο Κολοκοτρώνης μιλά σε αγωνιστές
που απειλούσαν προκρίτους
Έλληνες! Είμαι κι εγώ σύντροφός σας. Αλλά πρώτα να
με ακούσετε που θα σας μιλήσω. […] Γιατί θέλουμε
να χάσουμε την πατρίδα μας σκοτώνοντας ο ένας τον
άλλο; Εμείς εσηκώσαμε τ’ άρματα για τους Τούρκους
και ακουστήκαμε στην Ευρώπη ότι σηκωθήκαμε οι
Έλληνες για τους τυράννους [...]. Αν σκοτώσουμε
τους προεστούς, τι θα μας πουν τότε; Θ’ ακουσθή σ’
όλον τον κόσμον και θα μας πουν τα βασίλεια ότι
τούτοι δεν σηκώθηκαν για την πατρίδα και την
ελευθερίαν τους, αλλά για να σκοτωθούνε συνατοί
τους [ενν. αναμεταξύ τους]. […] Θα μας πούνε
Καρμπουνάρους, ρέμπελους κι ακατάστατους και
κανένας δεν θα μας βοηθήση […].
Πηγή: Δ. Κόκκινος, Η Ελληνική Επανάστασις, Μέλισσα,
Αθήνα 1959-1960, τόμ. 1, σ. 479-480.

8. Τον Απρίλιο του 1834, ο Θεόδωρος
Κολοκοτρώνης, ο ηγέτης της
Επανάστασης, οδηγήθηκε σε δίκη, μαζί
με τον Πλαπούτα, κατηγορούμενος για
εσχάτη προδοσία και υποκίνηση
συνωμοσίας εναντίον του βασιλιά
Όθωνα. Παρόλο που δύο από τους
πέντε δικαστές, ο Τερτσέτης και ο
Πολυζωίδης αρνήθηκαν να υπογράψουν
την ετυμηγορία, οι κατηγορούμενοι
καταδικάστηκαν σε θάνατο. Ο άνθρωπος
που υπερασπίστηκε με πάθος την
ελευθερία των Ελλήνων, βρέθηκε
φυλακισμένος στο Ναύπλιο, κάτω από
πολύ άσχημες συνθήκες. Ο
Κολοκοτρώνης πήρε χάρη, όταν ο
Όθωνας ενηλικιώθηκε. Τον Φεβρουάριο
του 1843, ο Γέρος του Μοριά κατοικούσε
στην Αθήνα.
Το βράδυ της 3ης Φεβρουαρίου,
επιστρέφοντας από ένα χορό, ένιωσε μια
αδιαθεσία. Κάλεσε τα παιδιά του, τα
αποχαιρέτισε και τα συμβούλευσε να
είναι πάντα μονιασμένα. Λίγο αργότερα,
άφησε την τελευταία του πνοή. Οι γιατροί
διαπίστωσαν απλώς τον θάνατό του και
τον απέδωσαν σε αποπληξία. Ξημέρωνε
η 4η Φεβρουαρίου. Ο Θεόδωρος
Κολοκοτρώνης πέθανε σε ηλικία 73
ετών. Η είδηση του θανάτου του βύθισε
στη θλίψη τους Έλληνες, που τον
αποχαιρέτησαν με συγκίνηση και δέος.
Δεν ήταν ένας ακόμη καπετάνιος, αλλά η
ίδια η Επανάσταση και αυτό δεν
μπορούσε να το αλλάξει η ίντριγκα των
Βαυαρών και των Ελλήνων που τον
πολέμησαν.

9. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης δεν πέθανε
από εχθρικό βόλι σε κάποια απ' τις τόσες
μάχες που έδωσε. Ούτε στην λαιμητόμο
όπου τον είχαν καταδικάσει οι δικαστές
της κυβερνήσεως του
Κωλέττη, ούτε στο υγρό και σκοτεινό κελί
του φρουρίου του
Ναυπλίου, όπου πέρασε 6 μήνες
φυλακισμένος.
Πέθανε στο σπίτι του στην Αθήνα,
ανώδυνα, ειρηνικά και ανεπαίσχυντα,
όπως εύχεται ή Εκκλησία μας, από
εγκεφαλική συμφόρηση.
Ιδού πώς:
Την βραδιά του θανάτου του ήταν
προσκεκλημένος στον Βασιλικό χορό του
Παλατιού. Εκεί χόρεψε, έφαγε και ήπιε
περισσότερο απ' ότι συνήθιζε, ευτυχής
καθώς ήταν, αφού προ δύο ήμερων είχε
παντρέψει το μικρότερο παιδί του, τον
Κωνσταντίνο (Κολίνο). Μετά τον χορό
γύρισε σπίτι του, το όποιο βρισκόταν
πολύ κοντά στα Παλάτι, την σημερινή
Βουλή των Ελλήνων.
"Έπαθε αποπληξία (τον βρήκε κόλπος
όπως λένε) κατά τον ύπνο, "κατά την 4η
ώρα της νύκτας". Δεν μπορούσε να
κουνηθεί ούτε να μιλήσει, και μετά βίας
ανέπνεε. Αν και ήρθαν οι καλύτεροι
γιατροί της εποχής, δεν μπόρεσαν να
κάνουν τίποτε περισσότερο απ' το να
παρατείνουν τις στιγμές του. Τον
φλεβοτόμησαν και του έβαλαν βδέλλες
(αφαίμαξη), χιόνι στην κεφαλή,
καταπλάσματα από σιναπόσπορο στα
πόδια. Η τελευταία του κουβέντα ήταν
αυτή προς το παιδί του τον Γενναίο:
"σου αφήνω τόσους φίλους, όσα
φύλλα έχουν τα κλαριά, και φρόντισε
να τους φυλάξεις".
Πέθανε σε ηλικία 73 ετών, στις
04/02/1843 και "ώρα 11η" πρωινή".
Όλα τα μαγαζιά και τα εργαστήρια της
Αθήνας έκλεισαν και πλήθος κόσμου
συνέρεε στο σπίτι του. Οι παλαιοί
συναγωνιστές του τον καταφιλούσαν και
έκλαιγαν με αναφιλητά. Κηρύχθηκε
τριήμερο δημόσιο πένθος.

10. Τον νεκρό τον έντυσαν με την στολή του
Αντιστράτηγου, του έζωσαν τα σπαθί, του
φόρεσαν τσαρούχια, τον απίθωσαν στα
φέρετρο και έβαλαν κάτω από τα πόδια
του μία τουρκική σημαία. Στο ένα του
πλάγιο έβαλαν τον ασημένιο του
θώρακα, ενώ στο άλλο την περικεφαλαία
του και τις σπαλέτες. Στα πόδια του
μάλιστα τοποθέτησαν την τούρκικη
σημαία. Η πολεμική αυτή εξάρτυση του
Κολοκοτρώνη βρίσκεται σήμερα στα
Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Αθηνών, όπου
και μεταφέρθηκε, ασφαλώς μετά την
εκταφή των οστών με σκοπό την
ανακομιδή τους εις την Τρίπολη.
Η πομπή κατέβηκε από την οδό Ερμού,
και μπαίνοντας στην οδό Αίολου έφτασε
στον ναό της Αγ. Ειρήνης, όπου εψάλη ή
νεκρώσιμη ακολουθία. Γύρω από την
νεκροφόρα κατά την πορεία της προς
την Αγία Ειρήνη ήσαν: Ο πρόεδρος του
Συμβουλίου Επικρατείας Κουντουριώτης,
ο Αντιστράτηγος Τσώρτς, ο
Υποστράτηγος Τζαβέλλας, ο
Υποστράτηγος Γιατράκος, οι
Συνταγματάρχες Πλαπούτας
και Μακρυγιάννης, οι σύμβουλοι
επικρατείας Δεληγιάννης και Παλαμήδης.
Επίσης ακολουθούσαν οι επώνυμοι της
εποχής και πλήθος κόσμου. Ήταν τόσος
ο λαός που όταν ή αρχή της πομπής
έμπαινε στην Εκκλησία, ή ουρά της
πομπής δεν είχε μπει ακόμα στην αρχή
της Ερμού.
Τον επικήδειο λόγο εκφώνησε μία μεγάλη
μορφή των γραμμάτων της εποχής, ο
εκκλησιαστικός ρήτορας και συγγραφέας
Κων. Οικονόμου των έξ Οικονόμων.
Έπειτα ή πομπή, περνώντας ξανά από
το παλάτι, έφτασε στο Α' νεκροταφείο.
Ιατρική πλευρά:
Τα συμπτώματα πού μας παραδίδουν οι
ιστορικοί της εποχής, δείχνουν ότι ο
Κολοκοτρώνης πέθανε από εγκεφαλικό,
είτε αιμορραγικό είτε θρομβωτικό. Ο
Κολοκοτρώνης ήταν 73 ετών, τα αγγεία
του εγκεφάλου του - με την φθορά του
χρόνου - θα είχαν πάθει σκλήρυνση
(αρτηριοσκλήρυνση), δηλαδή θα ήταν
σκληρά, άκαμπτα και εύθραυστα, και δεν
θα άντεχαν σε μεγάλη αύξηση της
αρτηριακής πιέσεως.

11. 4/3/2017 11

13. Το μνημείο απεικονίζει τον Γέρο του Μοριά καβάλα πάνω σε
άλογο. Και στο δημοτικό τραγούδι των Κολοκοτρωναίων
απεικονίζεται η γενιά του, περήφανη, να μετακινείται,
συνεχώς ευρισκόμενη πάνω σε άλογο.
...καβάλα παν' στην Εκκλησιά, καβάλα προσκυνάνε,
καβάλα παίρνουν αντίδωρο απ' του παπά το χέρι...
και δεν καταδέχονται τη γης να την πατήσουν...

14. Ελευθερία Γκουτσίδη
Μαρία Δελημιχάλη