Maszyny do zbioru ziemniaków i buraków

1. Blok II: Mechanizacja prac
w produkcji roślinnej
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Lekcja 7: Maszyny do zbioru ziemniaków
i buraków (1 godz.)
1. Sposoby zbioru ziemniaków
2. Rozdrabniacze łętów
3. Kopaczki przenośnikowe
4. Kombajny ziemniaczane
5. Sposoby zbioru buraków
6. Maszyny do jednoetapowego zbioru buraków
7. Maszyny do wieloetapowego zbioru buraków

2. Sposoby zbioru ziemniaków

3. 1.Sposobyzbioruziemniaków
W zależności od liczby przejazdów nad redliną zbiór dzieli
na wieloetapowy lub jednoetapowy (bezpośredni).
W trosce o jakość zbioru i trwałość przechowalniczą na
coraz większą skalę stosuje się zbiór dwuetapowy, zarówno
przy produkcji ziemniaków jadalnych, jak i sadzeniaków.
W pierwszej kolejności stosuje się kopaczki układające
wykopane ziemniaki za sobą na wały podłużne o szerokości
0,8-1,0 m, razem z resztkami domieszek, lub kopaczki
wyposażone w uproszczone urządzenia do wydzielania
porostu. Najczęściej są to kopaczki jedno-
i dwurzędowe. Do zbioru ziemniaków na małych polach
wykorzystuje się też inne kopaczki: przenośnikowe
wibracyjne, rzędujące i gwiazdowe (rzadko stosowane).
Kopaczki mogą być zawieszane lub półzawieszane.

4. 1.Sposobyzbioruziemniaków
W następnej kolejności, po 3-4 godzinach, gdy
ziemniaki obeschną i ogrzeją się na powierzchni gleby,
do podbierania materiału ułożonego w wały stosuje się
kombajny wyposażone w podbieracze łopatkowe lub
szczotkowe. Kombajny te mogą mieć skrócone zespoły
odsiewające, gdyż ilość podbieranej ziemi jest niewielka.
Dlatego też przy zbiorze dwuetapowym zwiększa się
prawie dwukrotnie wydajność maszyn oraz przeciętnie
o połowę zmniejsza ilość bulw uszkodzonych, dzięki
czemu uzyskuje się ich lepszą trwałość przechowalniczą.

5. 1.Sposobyzbioruziemniaków Do zbioru jednoetapowego (bezpośredniego) są stosowane
kombajny ciągnikowe lub samojezdne. Kombajny ciągnikowe
można podzielić na kombajny z uproszczonymi zespołami
separującymi, ładujące na przyczepy zebrane ziemniaki
z resztkami domieszek w postaci brył, kamieni i niewielkiej ilości
zanieczyszczeń słomiastych, lub wyposażone w automatyczne
separatory. Kombajny takie nazywane są kopaczkami ładującymi
lub kombajnami bezobsługowymi. Drugą grupę stanowią kombajny
obsługiwane przez pracowników wybierających domieszki lub
bulwy ze strumienia ziemniaków i zanieczyszczeń
transportowanych do zbiornika lub bezpośrednio na jadącą obok
przyczepę.
Kombajny ze zbiornikiem wychylnym (o ładowności do 2t) lub ze
zbiornikiem wyposażonym w przenośnik podłogowy (o ładowności
do 6t) bądź kombajny z przenośnikiem wyładowczym są szerzej
stosowane w gospodarstwa o różnej skali koncentracji produkcji
ziemniaków.

6. 1.Sposobyzbioruziemniaków Kombajny samojezdne są budowane ze zbiornikiem o pojemności
do 20 t i różnią się liczbą podkopywanych redlin, ale najczęściej
są to maszyny czterorzedowe. Kombajny samojezdne w przedniej
części są wyposażone w rozdrabniacz łętów i mogą być
zastosowane na dużych plantacjach bez wstępnego
przygotowania.
Przy uproszczonych konstrukcjach separujących maszyn
zbierających wskazane jest zastosowanie rozdrabniaczy łętów.
Prócz mechanicznej metody niszczenia łętów są stosowane
metody chemiczna lub chemiczno-mechaniczna (najbardziej
skuteczna). W metodzie chemicznej stosuje się opryskiwacze,
a w chemiczno-mechanicznej - opryskiwacze i rozdrabniacze
łętów.

7. 1.Sposobyzbioruziemniaków

8. Rozdrabniacze łętów

9. 2.Rozdrabniaczełętów
Rozdrabniacz łętów może być maszyną 2-, 4- i 6-rzędową,
przystosowaną do szerokości międzyrzędzi 62,5, 67,5 i 75 cm.
Elementami roboczymi tej maszyny są dostosowane do profilu
redlin pracujące pionowo płaskie, zaostrzone bijaki o różnej
długości. Wysokość ich ustawienia i prędkość jazdy agregatu
decyduje o jakości zniszczenia porostu. Budowa rozdrabniaczy
bijakowych o poziomej osi obrotu jest zbliżona do glebogryzarek.
Do rozdrabniania łętów mogą być zastosowane maszyny
z wirnikami o osi pionowej, z nożami zamocowanymi przegubowo,
podobnie jak w kosiarkach rotacyjnych. Tego typu maszyny są
również stosowane w sadach do rozdrabniania gałęzi. Są to
maszyny uniwersalne i jakość rozdrabniania łętów jest gorsza,
gdyż łęty płożące w redlinach nie są zniszczone.
Rozdrabniacze łętów są wykonywane jako maszyny zawieszane lub
- częściej - jako półzawieszane, gdyż lepiej kopiują
ukształtowanie pola.

10. Rozdrabniacz bijakowy:
b - schemat,
c –układ napędowy;
1 - wał,
2 - bijak,
3 - korba,
4 - rama,
5 - koło podporowe,
6 - łańcuch,
14 – wał przegubowy,
15 - przekładnia stożkowa,
16 - przekładnia pasowa,
17- napinacz
2.Rozdrabniaczełętów

11. Łańcuchowy rozdrabniacz łętów z osią pionową
2.Rozdrabniaczełętów

12. Kopaczki przenośnikowe

13. 3.Kopaczkiprzenośnikowe Kopaczki przenośnikowe służą do wydobywania ziemniaków
z ziemi, odsiewania gleby od wydobytego plonu i pozostawienie go
na polu w wąskim rzędzie, umożliwiającym stosunkowo łatwe
ręczne zebranie wydobytych ziemniaków i zwiezienie ich z pola.
Kopaczki mogą być wyposażone w poprzeczny przenośnik, który
wykopane bulwy usypuje w bruzdę między dwie sąsiednie redliny.
Tego typu maszyny nazywają się kopaczkami rzędującymi.
Najbardziej popularną maszyną jest kopaczka przenośnikowa
półzawieszana, która wykopuje ziemniaki z dwóch rzędów. Rama
maszyny l spoczywa na dwóch tylnych kołach jezdnych i jednym
kole podporowym z przodu. Z ramą kopaczki jest połączona
przegubowo rama zawieszenia, za pomocą której łączy się
maszynę z trzypunktowym układem zawieszenia ciągnika.
W wyniku takiego połączenia podnośnik hydrauliczny ciągnika
może być wykorzystany do podnoszenia zespołów roboczych
kopaczki z położenia roboczego w transportowe. W przedniej
części ramy są przykręcone lemiesze. Do tylnych krawędzi
trzonów lemieszy są zamocowane wahliwe klawisze stalowe,
których zadaniem jest zabezpieczenie prętów przenośnika przed
uszkodzeniem w razie dostania się między lemiesz a przenośnik
kamienia lub innego twardego przedmiotu.

14. 3.Kopaczkiprzenośnikowe
Przenośnik prętowy składa się z dwóch łańcuchów o rozłącznych
ogniwach i stalowych prętów połączonych z łańcuchami. Pod
górną częścią przenośnika znajdują się wstrząsacze, wykonane w
postaci eliptycznych kół zębatych nie napędzanych. Ich obrót
powodują przesuwające się przenośniki, w wyniku czego
eliptyczne koła zębate ustawiają się w położeniu równoległym lub
prostopadłym do przenośnika, powodując w ten sposób intensywne
ruchy wstrząsające w kierunku prostopadłym do jego przesuwu.
Lemiesze podkopują redliny, a ponieważ są nachylone pod pewnym
kątem, więc podnosząc ziemię i ściskając rozluźniają ją, a bryły
wstępnie kruszą. Schodzący z lemieszy materiał dostaje się na
przenośnik łańcuchowo-prętowy, gdzie ziemia jest dalej kruszona
oraz odsiewana i w rozdrobnionej formie przesypuje się przez
prześwity między prętami. Dalsza separacja zanieczyszczeń
i ziemi zachodzi na przenośniku prętowym tylnym.

15. 3.Kopaczkiprzenośnikowe
Kopaczka przenośnikowa półzawieszana:
1 - lemiesz, 3 - przenośnik przedni, 9 -wał przegubowo-teleskopowy,
10 - rama, 11 - koło jezdne, 12 - koło podporowe, 13 - rama
zawieszenia

16. Kopaczka dwurzędowa do ziemniaków WEGA 1600 Z
3.Kopaczkiprzenośnikowe

17. Kopaczka do ziemniaków i warzyw WEGA 1600 PLUS
3.Kopaczkiprzenośnikowe

18. Kombajny ziemniaczane

19. 4.Kombajnyziemniaczane Kombajny umożliwiają kopanie ziemniaków, oddzielanie bulw
od ziemi, łęcin, kamieni i innych zanieczyszczeń oraz ładowanie
na środki transportowe. Są produkowane najczęściej jako
maszyny jedno- lub dwurzędowe przyczepiane do ciągników.
Zastosowanie kombajnu do zbioru ziemniaków eliminuje pracę
ręczną związaną ze zbieraniem i ładowaniem ziemniaków. Do
obsługi agregatu z kombajnem ziemniaczanym potrzeba kilku
ludzi stanowiących obsługę kombajnu.
Przedstawiony na schemacie kombajn ziemniaczany jest maszyną
jednorzędową, przyczepianą, napędzaną od wałka odbioru mocy
ciągnika. Zasadniczymi zespołami kombajnu są: rama, zespół
wyorujący, odsiewacz przenośnikowy (zespół odsiewający glebę),
oddzielacz porostu (zespół oddzielający łęciny i chwasty), koło
podnoszące (przenośnik bębnowy), górka palcowa, stół
przebierczy, układ napędowy, układ hydrauliczny i instalacja
elektryczna.

20. 4.Kombajnyziemniaczane Kombajn jednorzędowy:
a - widok, b - schemat;
1 - rama, 2 - koło jezdne,
3 - dyszel, 4 -siłownik
hydrauliczny,
5 - przecieracz, 6 - rama
wyorywacza, 7 - lemiesz,
8 - krój tarczowy, 9 - rolka
kopiująca, 10 - odsiewacz
przenośnikowy,
11 - przenośnik porostu,
12 - koło podnoszące,
13 - górka palcowa,
14 - rama stołu
przebierczego,
15 - zbiornik kamieni, 16 - zbiornik ziemniaków, 17 - przenośnik
przebierczy, 18 - przenośnikładujący, 19 - wstrząsacz eliptyczny,
20 - odrzutnik,21 - odsiewacz tarczowy, 22 - łopatka zgarniająca,
23 - wstrząsacz oddzielacza porostu

21. 4.Kombajnyziemniaczane
KOMBAJN DO ZIEMNIAKÓW ANNA

22. 4.Kombajnyziemniaczane
Kombajn do zbioru warzyw i ziemniaków BOLKO

23. 4.Kombajnyziemniaczane
Kombajn do zbioru ziemniaków BOLKO T

24. 4.Kombajnyziemniaczane
Kombajn do zbioru ziemniaków BOLKO S

25. 4.Kombajnyziemniaczane
Kombajn do zbioru ziemniaków PYRA 1500

26. Sposoby zbioru buraków

27. 5.Sposobyzbioruburaków Zbiór buraków polega na wykonaniu dwu zasadniczych czynności:
ogłowienia, czyli odcięcia główek buraków z liśćmi, i wyciągania
korzeni z ziemi.
W zależności od tego, czy czynności te są wykonywane
jednocześnie, czy oddzielnie, rozróżnia się zbiory:
- jednoetapowy,
- dwuetapowy,
- trzyetapowy.
W każdym z tych wariantów trzeba oddzielnie transportować
z pola liście i korzenie buraków.
Do jednoetapowego zbioru buraków stosuje się kombajny
samojezdne, które są wyposażone we własny zbiornik. Są to
maszyny 6- lub 9-rzędowe, wyposażone w rozdrabniacz liści,
który rozrzuca je na powierzchnię pola. Zbiornik korzeni
rozładowuje się albo na środki transportowe, albo na pryzmy
formowane na skraju pola. Do załadunku korzeni z pryzmy
stosuje się ładowarki czołowe lub specjalne ładowarki
samojezdne.

28. Maszyny do jednoetapowego
zbioru buraków

29. 6.Maszynydojednoetapowegozbioruburaków

30. Na poprzednim slajdzie pokazano zdjęcie kombajnu samojezdnego,
w którym zespoły ogławiające, rozdrabniające i rozrzutniki liście oraz
zespoły wyorujące umieszcza się przed kołami podwozia . Podwozie
składa się z sześciu kół ogumionych, ale może być stosowane również
podwozie półgąsienicowe. Wszystkie koła o dużych szerokościach są
napędzane i sterowane, co umożliwia wykonywanie ciasnych uwroci
i prowadzenie kombajnu z przesuniętymi kołami. Tworzą się wówczas
podwójne ślady, a ruch tak przestawionym podwoziem pojazdu nazywa
się „psim chodem". Szerokie opony i przesunięcie kół układu jezdnego
zmniejszają naciski na glebę i umożliwiają pracę nawet w trudnych
warunkach polowych. Korzenie zgromadzone w zbiorniku są najczęściej
wysypywane na pryzmę zlokalizowaną na uwrociu, obok drogi dostępnej
dla środków transportowych o dużej ładowności, którymi dowozi się
korzenie do cukrowni.
W kombajnie samojezdnym zastosowano rozdrabniacz bijakowy,
którego wał z bijakami stalowymi ścina liście i kieruje do
rozdrabniacza, zakończonego wyrzutnikiem, który rozrzuca liście na
powierzchni pola. Za zespołem ścinającym znajduje się wał z bijakami
gumowymi oczyszczającymi, który oczyszcza główki korzeni z suchych
liści i innych zanieczyszczeń. Krótkie liście wraz z częścią główki są
ścinane skośnym nożem płaskim, prowadzonym płozami. Odcięte główki
pozostają na polu.
6.Maszynydojednoetapowegozbioruburaków

31. Po 2-3 tygodniowym okresie składowania korzeni w pryzmie
o wysokości 2-2,5 m są one podbierane montowanymi na ciągniku
ładowarkami czołowymi lub samojezdnymi ładowarko-
doczyszczarkami i ładowane na środki transportowe. Po takim
okresie doczyszczanie korzeni jest bardziej skuteczne i odsianą
ziemię można rozwieźć po polu. Maszyna jest wyposażona
w podbieracze ślimakowe, przenośniki transportowe i gwiazdowy
oczyszczacz korzeni, które po oczyszczeniu są transportowane
przenośnikiem ładującym do skrzyni ładunkowej.
6.Maszynydojednoetapowegozbioruburaków

32. Maszyny do wieloetapowego
zbioru buraków

33. Zbiór dwuetapowy buraków polega na oddzielnym ogławianiu liści
i wyorywaniu korzeni, przy czym zarówno liście, jak i korzenie
są bezpośrednio ładowane na środki transportowe.
W trzyetapowym zbiorze buraków występują trzy oddzielne
operacje. W pierwszej operacji buraki są ogławiane, w drugiej
wyorywane i układane w wały, a w trzeciej korzenie są
podbierane i ładowane na środki transportowe za pomocą
ładowarek z przenośnikiem lub gwiazdą podbierającą.
Do zbiorów dwuetapowego i trzyetapowego stosuje się zwykle
maszyny o dużej szerokości roboczej, sześciorzędowe. Umożliwia
to uzyskanie większej wydajności pracy niż przy jednoetapowym
zbiorze kombajnem. Stosuje się zarówno maszyny ciągnikowe,
jak i samojezdne.
7.Maszynydowieloetapowegozbioruburaków

34. Sześciorzędowy ogławiacz zawieszany Z362 stosowany w zbiorze
dwuetapowym
1. Bijakowy zespół ścinający
2. Przenośnik ślimakowy
3. Przenośnik taśmowy
4. Urządzenia dogławiające
5. Koło podporowe
6. Śruba regulacyjna
Do agregatowania z przednim trzypunktowym układem zawieszenia
7.Maszynydowieloetapowegozbioruburaków

35. Trzyrzędowa kopaczka buraków Z623 stosowany w zbiorze
dwuetapowym
1. Rama zaczepu
2. Wał przegubowo – teleskopowy
3. Rama
4. Przekładnia zębata stożkowa
5. Przekładnia gwiazdy czyszczącej
6. Przenośnik ładujący
7. Koło jezdne
8. Gwiazda czyszcząca
9. Drgający lemiesz wyorujący,
10.Koło podporowe
7.Maszynydowieloetapowegozbioruburaków

36. Sześciorzędowy wyorywacz zawieszany Z415 stosowany w zbiorze
trzyetapowym
1. Rama 2. Koło podporowe 3. Płoza
4. Talerz wyorujący 5. Gwiazda czyszcząca 6. Ruszt kierujący
7. Wrzeciono nastawcze 8. Jarzmo 9. Pokrętło
10. Kółko regulacyjne 11. Centralna śruba regulacyjna 12. Ruszt zewnętrzny
13. Listwa
7.Maszynydowieloetapowegozbioruburaków

37. Ładowacz buraków T342 stosowany w zbiorze trzyetapowym
1. Gwiazda podbierająca
2. Płoza kopiująca
3. Koło
4. Przenośnik wzdłużny
5. Gwiazda czyszcząca
6. Przenośnik ładujący
7. Ekran
7.Maszynydowieloetapowegozbioruburaków