punism seminarik

1. prof.ecc.ba.Ymer M. Ejupi
Ligjerate :
HULUMTIMET E MARKETINGUT
Procesi dhe Metodologjia e Hulumtimeve te Marketingut
Dikur prodhuesi zanatli e njihte bleresin,i dinte nevojat dhe problemet e
tij,kerkesat,deshirat dhe shume ceshtje tjera.Prodhuesi e dinte se cfare duhet te jet forma
e produktit te prodhuar,cfare sasie i nevoitet dhe me cfare cmimi do ta shes.Ai prodhonte
per bleresin e njohur i cili gjindej diku afer prodhuesit dhe nuk kishte problem per shitjen
e produkteve te prodhuara.
Mirepo zbulimet tekniko-teknologjike perkatesishte zhvillimi bashkohor i
teknologjise industriale solli rritjen e vellimit te prodhimit apo prodhimin masovik
Si vjen deri te Hulumtimi i Marketingut.
Per tu marrur me hulumtimin e marketingut , ndermarrja duhet te te ket aresye te cilat e
shtyejne te ndermarr ket hap.Kjo do te thote se dikush nga ndermarrja duhet ta paraqes
kerkesen per hulumtim e kete do duhej ta bente menaxhmenti I ndermarrjes.
Kerkesa per hulumtim duhet te permbaje keto elemente:
1.Pershkrimin e problemit,
2. Qellimin e hulumtimit,
3.Specifikimin e tregueseve me te rendesishem,
4.Vendimet te cilat do te sillen ne baze te hulumtimeve te kryera.
Procesi i Hulumtimit te Marketingut.
I tere procesi i hulumtimit mund te ndahet ne tri faza :
28 Fazen pergaditore,
29 Fazen e hulumtimit,
30 Fazen e zbatimit.
31
32 Faza e hulumtimit
Kjo faze mund te ndahet ne shtate etapa si :
33 Analiza e situates,
34 Hulumtimi joformal,
35 Plani i hulumtimit,

2. 36 Grumbullimi dhe regjistrimi i te dhenave,
37 Perpunimi dhe analiza,
38 Interpretimi,
39 Raportimi
Kater elemente mirren si baze per hulumtimin e marketingut dhe keto elemente jane :
1. Problemi,
2. Metodat ,
3. Te dhenat,
4. Rezultatet,
Ti kethehemi Fazes se hulumtimit dhe etapave kryesore te kesaj faze.
1.Analiza e situates.
Kjo etape ndryshe quhet edhe percaktimi i problemit.Ne ket etape hulumtuesi bene
perpjekje qe te grumbulloi te dhena dhe informata te cilat jane ne dispozicion nga
evidencat e brendeshme (interne),publikimet profesionale ,diskutimet me stafin e
ndermarrjes etj te cilat lidhen me problemin e ndermarrjes,produkteve te
ndermarrjes,prodhimtarise,tregut,propagandas ekonomike etj.
Kur ndermarrja i caset nevojes per te bere hulumtimin e tregut,nuk ka dileme se per kete
edhe ka arsye serize.por duhet bere percaktimin e ketyre arsyeve.Nga numer i madh i
problemve kemi njohuri megjithate disa nga elementet nuk na jane fare te njohura.Cilat
jane ato elemente te cilat nuk i njohim sa duhet?Mirepo ne supozojme se disa elemente
te faktoreve te caktuar ndikojne ne nje dukuri te cilen jemi duke e vezhguar apo duke e
hulumtuar. Lidhur me kete ne nuk jemi te sigurte dhe te sjellim nje qendrim te caktuar
Sikur te kishim qene te sigurte atehere nuk do te kishte nevoje te shkojme ne hulumtim
me tutje por menjehere do te kishim nxjerrurr konkluzionet.Por cfare do te ishin pasojat
per ndermarrjen pot e veprohej keshtu?Pergjegjet te cilat do ti marrim ne pytjet rreth
elementeve te cilat nuk i njohim sa duhet apo nuk i njohim fare i quajm definim te
problemit .
Kjo nuk eshte pune e lehte dhe e parendesishme por varesishte se si eshte definuar
problemi apo si eshte analizuar situate (si quhet ndryshe ) varet edhe rezultati definitive
apo perfundimtar i tere procesit te te metutjeshem te hulumtimit.Ekziston rreziku se tere
hulumtimi te orientohet ne nje drejtim te gabuar.Pra definimi ni gabuar apo jo i drejte i
problemit i drejton edhe hulumtimet ne drejtim te gabuar.Per ket arsye analisti duhet te
marr ne shqyrtim sa me shume elemente dhe ti shmanget nje rreziku te tille.
Me momentin kur kemi definimin e problemit kemi filluar edhe me procesin e
hulumtimit .Pra ne ket etape bejeme perpjekje qe te bejme ndarjen e problemeve me te
rendesishme dhe te perzgjedhim problemet me ndikimin me te madh .Keshtu edhe fuqia
godites e hulumtimit do te jet me e madhe por edhe shpenzimet e hulumtimit me te
vogela.
Analistet sherbehen me nje perkujtues i cili permbane nje liste te pytjeve per te
marrur ne shqyrtim numer te mjaftuar te elementeve ne baze te cileve mund te vjen deri
te percaktimi se cili nga problemet ka domethenje per hulumtim.
Shembull.
40 Historia e ndermarrjes( kur eshte themeluar,kush e ka themeluar

3. ,lokaconi,zhvillimi,pozicioni i saj ne dege,trendi actual, historiku financiaretj),
41 Prodhimtaria( faktorete prodhimit,burimet e furnizimit me faktore te
prodhimt:lende te pare ,material riprodhues, energji etj,kostoja,metodat
tekniko-teknologjike etj),
42 Produkti (pamja,forma,madhesia,ngjyra,ambalazhi,cmimi,produktet
konkurrente),sa eshte pranauar nga ana e tregtise dhe nga ana e
konsumatoreve(produktet e ngjajshme ne treg,niveli I qarkullimit,bruto dhe
neto profiti etj),
43 Tregu( kush:mosha ,gjinia,fuqia blerese,statusi shoqeror,shijet etj;
ku:qytet,fshat,ndikimi i kushteve klimatike,nevojat,prestigji,shitoret ku shiten
produktet ,kush ndikon ne shitje etj ; si eshte blere dhe kur eshte blere)
44 Kanalet e distribuimit (ndermejtsuesit,agjentet tregtar,tregtia me pakice,kanalet
e mundeshme te shitjes etj),
45 Organizimi i shitjes (politika e shitjes:kushtet e shitjes, shitesit selekti apo
eskluziv,a eshte percaktuar cmimi shites nga ana e prodhuesit etj; avancimi i
shitjes : a behen gara ne shitje, a organizohen gara te konsumatoreve,a ka lirime
ne shitje etj; personeli : numeri,mosha,pervoja e punes,pagat,beneficionet-
bonuset,metodat e shperblimit etj ;kontrolli dhe mbikeqyrja: a banojne shitesit
ne zonat ku edhe behet shitja, si percaktohet efikasiteti i disa shitesve etj).
2.Hulumtimi joformal.
Hulumtuesi ne kontakt te drejtperdrejt me tregun bene perpjekje te shoh problemin
duke bere biseda joformale me bleresit dhe konsumatoret,tregtine,ndermjetsuesit etj dhe
Brenda nje periudhe te shkurter te vjen deri te informatat e rendesishme me problemin e
parashtruar .Keshtu do te parashtrohen hipotezat te cilat me anen e hulumtimit do te
vertetohen apo do te demantohen.
Nga vet emertimi “joformal” mund te kuptohet se ketu hulumtimi nuk behet me
zbatimin rigoroz te metodave te caktuara shkencore.Ky hulumtim orientohet ne tri
drejtime :
- hulumtimi joformal i konsumatoreve,
- “ “ i tregtise,
- “ “ i me persona kyq
Te hulumtimi joformal i konsumatoreve ,perpjekjet shkojne ne drejtim te perfshirjes
se nje numeri te konsideruar te konsumatoreve nga te cilet do te mirren sa me shume
informata (por edhe emery,adresa,mosha ,gjinia etj).Me keta konsumator te intervistuar
hapet biseda per produktin i cili na intereson dhe ti tregohet se informatat etij do ten a
ndihmojne mjaft ne ket drejtim.Kuptohet se aftesia e intrevistuesit luan rol me rendesi.
Hulumtimi joformal i tregtise behet te grosistet apo te shitesit me pakice apo edhe te
njeri dhe te tjetri dhe rrjeti tregtar do ten a jep nje njohuri te madhe per ate cka na
intereson.Grosistet na mundesojne te dhena te mira per gjendjen e pergjitheshme te
produktit ne treg I cili eshte edhe object i hulumtimit,pastaj per konkurrencen,per kushtet
e shitjes,per interesimin e tregrise me pakice e keshtu me radhe.
Tregtia me pakice ,duke qene ne kontakt te drejtperdrejt me bleresit dhe konsumatoret
mund te na ofroj te dhena specifike (cilat marka blehen dhe kerkohen,produktet te cilat
reklamohen, madhesia e stoqeve ,cmimet etj.Por duhet kuptuar se shitesit te tregtia me

4. pakice perkunder deshires sone nuk do te jene ne gjendje ten a ofrojne te gjitha ato
informata te cilat neve na interesojne.Ata kane numer te madh te njerezve te cileve iu
sherbejne,kane numer te madh te produkteve dhe nuk mund te dijne te gjitha hollesirat
per produktin i cili na intereson,kjo na shtyen qe te jemi edhe te kujdesshem me inormatat
te cilat i ofrojne njerezit nga tregtia me pakice.
Hulumtimi joformal me personat kyq,ka te bej me njerezit te cilet kane pozita kyqe ku
pervoja dhe dituria e tyre mund te na ndihmoj mjafte.Keta njerez jane : ekspertet dhe
udheheqesit ne ndermarrjen te ciles i takon produkti i cili hulumtohet,personeli i
shitjes ,specialistet e lemenjeve te ndryshem te hulumtimit,ekspertet e
mediave,konkurrentet etj. Angazhimi i ketyre njerezve per te marrur te dhena te
nevojshme varet nga nevojat perkatese dhe per ket arsye behet pershtatja e tyre
nevojave,kohes,fushave dhe koncepcionit te hulumtimit.
3.Plani i hulumtimit.
Eshte kjo etapa me e rendesishme e hulumtimit.Ne ket etape me ane te planit behet
operacionalizimi i detyrave hulumtuese,percaktohen burimet e te dhenave dhe metodat te
cilat do te zbatohen gjate hulumtimit,shpenzimet,afatet etj.
Plani i hulumtimit (projekti)
Qellimet e hulumtimit :
46 te pergjitheshme (konsumi i pergjitheshem,prodhimi,eksporti,importi etj)
47 te vecanta(shpenzimet e prodhimit,organizimi i afarizmit etj)
Perkufizimi i hulumtimeve
48 sipas territorit(local,rajonal,kombetar,nderkombetar)
49 sipas kohes(static,dinamik)
50 sipas objektit
Burimet themelore te dhenave
51 nga ndermarrja(prodhimi,furnizimi,shitja,financat,administrate etj)
52 nga te dhenat zyrtare( Entet Statistikore,Bankat,Institucionet tjera Shteterore)
53 nga te dhenat jozyrtare(Odat Ekonomike,Institutet dhe Entet,Botuesit,Tjeret)
54 nga anketat
Metodat e hulumtimit
55 interne ( te dhenat sekondare:metoda historike)
56 eksterne(kerkimit,vezhgimit,eksperimentit dhe laboratorike)
Organizimi i hulumtimeve
57 te brendeshme,
58 ne terren( teknikat :anketa,intervista,pyetesori,intervista e thelle,panelet)
Plani termin
59 per cdo operacion,
60 per cdo faze,
61 definitive
Plani i shpenzimeve
- sipas elementeve
4. Grumbullimi dhe regjistrimi i te dhenave.
Nga vet fjala mund te kuptohet se ne ket etape ndermirren akcionet e nevojshme per

5. organizimin e grumbullimit te dhenave sekondare ose te atyre nga terreni me anen e
vrojtimit apo te kerkimit.
5. Perpunimi dhe analiza.
Te dhenat e grumbulluara rregullohen duke i paraqitur ne forme tabelare nga te cilat
mund te fitohen pasqyra dhe te dhena statistikore per analiza .
6. Interpretimi.
Ne baze te analizave te te dhenave statistikore dhe problemeve te analizuara behet
interpretimi i hulumtimit duke dhene edhe porosi te caktuara lidhur me problemet e
hulumtuara.
7.Perpililimi i Raportit.
Paraqet dokumentin ne forme te shkruar lidhur me hulumtimet e kryera i cili i
dergohet porositesit apo shfryetezuesit i cili ka bere porosine per hulumtim.
Faza e trete apo faza e Zbatimit te Rezultateve.
Edhe pse mund te thuhet se kjo faze nuk eshte pjese e hulumtimit pasi hulumtuesit e kane
kryer punen e vet dhe te njejten ia kane percjellur atyre te cilet e kane porositur
hulumtimin.Megjithate ,hulumtuesi nuk mund te jet indifferent lidhur me fatin e
metutjeshem te hulumtimit te kryer.Ai behet pjesemarres aktiv me menaxhmentin e
ndermarrjes gjate zbatimit te projektit te kryer ne jeten praktike .