Schippers van de KNRM op Ameland voor 1916

Oprichting Noord- en Zuid Hollandsche Reddingmaatschappij
in 1824
Stranding fregat “de Vreede”bij Huisduin.
Wanneer op 14 oktober 1824 het fregat “de Vreede” strandt bij Huisduinen worden door de
inwoners van Huisduinen een aantal pogingen ondernomen tot het redden van de
bemanningsleden van het gestrande schip.
Zeven mannen proberen met een vissersvlet het schip te bereiken. De eerste poging mislukt
maar bij de tweede poging weten ze 11 schipbreukelingen van boord te halen. De kapitein, de
stuurman en de bootsman blijven op het schip achter. Bij de derde poging weten ze ook deze
3 mannen van boord te halen. Maar dan slaat het noodlot toe: de vlet slaat op de terugreis om
en slechts 1 redder overleeft dit ongeluk. De overige redders en de drie bemanningsleden
komen allen om.
Uiteindelijk was deze stranding de aanleiding tot de oprichting van de Noord- en Zuid-
Hollandsche Redding Maatschappij.
Bemanning van het fregatschip “de Vreede”.
Minder bekend is dat het fregat “de Vreede” een Amelander schip was.
Het schip voer oorspronkelijk onder de naam “de Liefde”voor de V.O.C. Na de val van
Napoleon kocht een zekere schipper Burks dit schip uit de failliete boedel van de V.O.C.
waarna het in 1823 eigendom werd van schipper Cornelis Jansz. De Boer (geboren in 1766 te
Hollum). De schipper, stuurman en bootsman komen bij de stranding om het leven.
Cornelis Jansz. De Boer is een zoon van Jan Klaasz. De Boer en Rixtje Geerts.
Hij laat een vrouw en drie kinderen na.
Stuurman Pieter Romkes Stoeltjes ( geboren 1764 te Hollum) is een zoon van Romke Pieter
Stoeltjes en Marten Jans. Hij laat een vrouw en 5 kinderen na.
Bootsman Hendrik Minnes Zwart (geboren 1773 te Nes), zoon van Minne Hendriks Dijkstra
(Zwart) en Elisabeth Wietjes, laat een vrouw en 5 kinderen na.
De volgende eilanders zijn ook aan boord maar worden bij door de Huisduiners gered:
Matroos Lieuwes Hedzert de Vries ( 1786 Blija-Ballum)
Kajuitwachter Rienk Siebes Visser ( 1807 Hollum)
Rien Everts Rang (1761 Hollum) zoon van Evert Raanghs en Grietje Pieters.
De eerste activiteiten van de NZHRM op Ameland.
Geschreven door J.J. de Vries Ga voor meer info naar www.amelanderhistorie.nl

Klaas Sipkes en de eerste reddingboot in Nes.
De eerste reddingboot op ons eiland komt eind 1824 naar ons eiland. Klaas Sipkes, die
behalve stuurman ook lid is van het plaatselijk bestuur en haalt de boot naar het eiland. Op 6
februari 1825 worden de eerste 7 schipbreukelingen gered. Ze zijn afkomstig van het Engelse
schip “The Ann of Sunderland” dat bij Buren is gestrand.
Uiteraard is het nodig dat ook op de andere kant van het eiland een boot wordt gestationeerd.
De NZHRM ziet dat nog niet zitten. Dat is voor Klaas Sipkes aanleiding om zelf een boot je
aan te schaffen. Voor f 22,50 krijgt Hollum een eerste (kleine) reddingboot.
Oprichting station Hollum in 1826
In 1926 ziet de NZHRM de noodzaak van een tweede boot wel in en wordt een “echte”
reddingboot in Hollum gestationeerd. Al op 31 oktober 1827 wordt de eerste redding onder
leiding van Harmen Dirks de Boer verricht.
De bemanningen op het eiland zijn niet gelukkig met hun boten. De boten zijn erg zwaar en
ook weigeren ze om de biezen “scaphanders” (zwemvesten) te gebruiken. Deze vesten
belemmeren de bewegingsvrijheid bij het roeien.
Niet alleen is het “jutten” nog steeds een belangrijke bron van inkomsten maar ook moeten de
eilanders wennen aan het gebruik van een reddingboot. De vele strandingen, waarbij soms
mensen zijn gered maar ook dikwijls de complete bemanning omkomt, horen bij het eilander
leven. Het redden van bemanningsleden is een nieuwe ontwikkeling welke nog een plek dient
te krijgen in het leven van de kustbewoners.
Langzamerhand verbetert ook het reddingsmateriaal. Zo heeft station Nes in 1838 al de
beschikking over een grote en een kleine boot. In Hollum is echter alleen een kleine boot die
dikwijls niet opgewassen blijkt tegen de zware branding en daar niet doorheen kan komen.
Dat blijkt bijvoorbeeld bij de reddingsactie tijdens de stranding van het Russische fregat
“Gloria” op het Bornrif op 12 november 1838. De kleine boot van Hollum kan het schip niet
bereiken. Ook de kleine boot van Nes die te hulp komt kan niet bij het schip komen.
Uiteindelijk wordt besloten de grote boot van Nes op te halen. Een hele klus voor paarden en
voerlieden. Na 2 pogingen wordt het schip bereikt en worden 8 van de 21 bemanningsleden
gered.
Omdat het tij verloopt wordt de middag afgewacht. Dan hebben de schippers Foeke Cornelis
de Jong en Cornelis Harmen Visser met hun kagen het schip bereikt. Zij slagen erin de
overige 13 bemanningsleden aan boord te nemen.
De noodzaak van een grote boot voor Hollum is nu wel duidelijk geworden. En na een
uitvoerige briefwisseling tussen de grietman Van Heeckeren en de NZHRM wordt in 1843
besloten ook een grote boot te Hollum te stationeren. De kleine boot wordt verkocht en een
nieuw boothuis wordt gebouwd.

Plaatselijke besturen, commissies en de NZHRM.
In de beginjaren zijn Klaas Sipkes (1824 -1844), Heere Schols (1834 – 1843 en Harmen Dirks
de Boer (1826 – 1843) lid van de plaatselijke besturen.
In 1854 worden de beide plaatselijke besturen samengevoegd. Voorzitter werd jhr. D.W.
Crommelin van Heeckeren, burgemeester van Ameland.
In 1864 vindt een reorganisatie plaats binnen de NZHRM. De reddingsmiddelen worden op
een hoger peil gebracht, op ieder station wordt een vaste bootsman benoemd die ook de zorg
heeft voor het onderhoud en de plaatselijke besturen worden vervangen door de plaatselijke
commissies.
Een inspecteur van de maatschappij zal toezicht houden op het materieel en bovendien moet
er veel regelmatiger worden geoefend. Tot nu is dat beperkt tot 2 keer per jaar.
Schippers, bootsmannen en/of stuurlieden station Hollum vanaf 1826 tot 1989.
1826 – 1843 Hendrik Dirks de Boer.
Hendrik Dirks de Boer, geboren in 1791, zoon van Dirk Ypes de Boer en Aukje Hendriks
Hekker. Hij is niet alleen bootsman maar tevens lid van het plaatselijk bestuur in Hollum
Hij trouwt op 20 oktober 1825 met Trijntje Dreves van der Laag.
In die eerste jaren is er nog geen sprake van een vaste bemanning. Ook is er waarschijnlijk
sprake geweest van wisselende stuurlui. Het aantal reddingsacties is beperkt en lang niet altijd
wordt de reddingboot ingezet bij strandingen. Het materiaal is niet erg geschikt, de
vergoeding laag en het gevaar groot. De eilanders verdringen zich zeer zeker niet om een
plaatsje in de reddingboot in te nemen.
1843 – 1861 Jan Eeuwes Visser
Jan Eeuwes Visser, geboren op 6 december 1806, zoon van Eeuwe Dirks Visser en Martjens
Sytjes. Hij trouwde op 14 september 1834 met Trientke Jacobs van der Mei.
Jan Eeuwes Visser is omgekomen op 25 augustus 1861 bij de reddingsactie tijdens de
stranding van de Noorse bark “Dieppe Packet”van kapitein Lars M . Mörk, geladen met hout
op weg van Christiana naar Dieppe. Behalve Jan E. Visser kwamen ook P.T. Visser, B.P.
Moris, S.D. van der Laag en A.H. Visser om het leven toen de reddingsboot dwarszee kwam
te liggen en omsloeg.
1861 – 1873 Jan Douwes Dokter.

Jan Douwes Dokter, geboren in 1812 en zoon van Douwe Hendriks Dokter en Pietje Nannes.
Hij was op 2 januari 1835 getrouwd met Grietje Minnes Potstra afkomstig van Holwerd.
Op 18 september 1873 strandt de Engelse stoomboot “Mary Stuart” bij Ballum. Over het
ondernemen van actie ontstaat een meningsverschil tussen de bootsman en de voorzitter van
het plaatselijk bestuur, burgemeester van Heeckeren. Ook is de voorzitter ontevreden over de
manier waarop de reddingspogingen worden uitgevoerd. Dit is voor Jan Dokter reden om af te
treden.
1873 – 1876 Cornelis Jacobs de Boer
Cornelis Jacobs de Boer, geboren op 27 maart 1821 en zoon van Jacob Ones de Boer en
Jetske Andries.
Hij trouwt op 31 maart 1847 met Grietje Cornelis Ruijgh. Wanneer zij overlijdt op
trouwt hij op 11 december 1867 met haar zuster Hebeltje Cornelis Ruijgh. Hij is bootsman
van 1873 tot 1876 en lid van het plaatselijk bestuur van 1873 tot 1886. Hij overlijdt op 19
februari 1886.
1876 – 1886 Hidde Dirks de Groot
Hidde Dirks de Groot, geboren op 10 oktober 1827 en zoon van Dirk Jansz de Groot en Janke
Hiddes Kat. Hij trouwt op 12 september 1857 met Seike Johannes Bruin.
Hij overlijdt op 29 augustus 1886.
1886 - 1916 Jacob Folkerts Visser.
Jacob Folkerts Visser, geboren op 29 november 1849 en zoon van Folkert Jacobs Visser en
Martje Gerrits Brouwer.
Hij trouwt op 27 december 1873 met Hieke Arends Wijnberg. Hij overlijdt op 80- jarige
leeftijd op 10 april 1930. Hij is ook roeier geweest vanaf 1876 tot 1886.
1916 - 1924 Eeuwe Jacobs de Vries
1924 - 1935 Harmen Dirks Visser
1935 - 1958 Botte Neij
1958 - 1970 Sytze de Jong
1970 - 1983 Gooi Visser
1983 - 1989 Simon Visser
Schipper bij de Stichting Paardenreddingboot “Ameland”.
1989 - heden Simon Visser

Bootsman en schipper Hidde Dirks de Groot.
Hidde Dirsk de Groot wordt geboren als 11e
kind in het gezin van Dirk Jansz de Groot en
Janke Hiddes Kat.
Merkwaardig is dat de eerste twee kinderen omstreeks 1814 geboren zijn in Londen. Het kan
zijn dat schipper Dirk Jansz de Groot met zijn vrouw is uitgeweken naar Engeland. Tenslotte
waren het roerige tijden in ons land. In 1813 kwam een einde aan de Franse bezetting.
Napoleon zag echter kans om het eiland Elba te ontvluchten en opnieuw wordt er slag
geleverd. Door het verlies van de slag bij Waterloo in 1814 komt er een definitief einde aan
deze strijd. Napoleon wordt nu naar St. Helena gebracht. Maar het kan ook zijn dat vrouw en
kinderen de eerste jaren gewoon meevoeren aan boord. Ook dit kwam geregeld voor.
Eeke Dirks en Trijntje Dirks, Eeek en Jantje Dirks worden in Londen geboren. Na terugkeer
naar het eiland volgen nog 10 kinderen. Hieronder een overzicht van deze 13 kinderen.
Naam Geboren Gehuwd Overleden op
1. Trijntje Dirks 1813 29-02-1836 Douwe Kornelis Bakker 12-02-1894
2. Eeke Dirks 1814 30-11-1843 Willem Jans de Boer
3. Jantje Dirks 1816 12-02-1840 Rienk Gosse Visser 15-01-1893
4. Jan Dirks 28-09-1817 21-01-1841 Neeke Douwes van der Laag
5. Hidde Dirks 07-02-1824 4jr
6. Dirk Dirks 12-01-1823 18-03-1823 2mnd
De drieling:
7. Dirk 11-02-1824 02-03-1824 1mnd
8. Jeppe 11-02-1824 17-02-1824 1mnd
9. Giesbert 11-02-1824 02-03-1824 1mnd
10. Antje 06-04-1825 13-03-1850 Jan Leenderts Dekker 21-05-1850 25 jr
11. Hidde 10-10-1827 12-09-1857 Seike Johannes Bruin 29-08-1886 59 jr
12. Dirk 14-06-1831 15-03-1836 4 jr
13.Janke 09-11-1835

De ouders van de jonge Hidde hebben bij zijn geboorte in 1825 binnen 2 jaar 5 kinderen
verloren, waaronder een Hidde Dirk. Het 4 jaar later geboren broertje Dirk heeft al 2
voorgangers met dezelfde naam gehad. Maar opnieuw brengt deze naam geen geluk want ook
de “derde” Dirk overlijdt op 4-jarige leeftijd. In 1823 is er een tuberculose epidemie in ons
land uitgebroken. Het is mogelijk dat de ziekte het gezin heeft getroffen.
Hidde Dirks de Groot trouwt op 12 september 1857 met Seike Johannes Bruin. Voor zover ik
kan nagaan blijft het echtpaar kinderloos.
Reddingsacties.
In 1876 wordt Hidde Dirks de Groot benoemd tot bootsman op de Hollumer reddingboot.
De eerste reddingsactie op 21 oktober 1876 is een moeilijke. De bij Ballum gestrand Duitse
galjoot “Trientje” is moeilijk bereikbaar. Door de reddingboot van Hollum worden twee
pogingen ondernomen. De uitgeputte bemanning kan een derde poging niet aan. De
reddingboot van Nes komt te hulp maar ook de bemanning van deze boot ziet 2 pogingen om
het schip te bereiken mislukken. Met nieuwe roeiriemen en lijnen lukt het de vijfde keer wel.
Alle schipbreukelingen worden veilig aan land gebracht. Diezelfde avond nog strandt op de
Boschplaat tussen Ameland en Terschelling het kofschip”Taletta”uit Baltrum. Aan boord
kapitein H.C. Groenewold en 2 bemanningsleden. Ondanks de vermoeienissen van de tochten
van die dag wordt de boot opnieuw te water gebracht.
Toen de boot bij het schip kwam wilde de bemanning het schip niet verlaten. Achteraf hadden
ze gelijk want het schip komt later op eigen kracht los.
Belangrijke reddingsacties worden nog ondernomen in 1878 naar de stoomboot “Almure”, in
1979 naar het kofschip “Andreas” afkomstig van Hannover en in 1881 naar de Russische
bark “Britannia”.
In 1878 wordt in Nes een nieuwe bootwagen geplaatst. Uiteraard wil de plaatselijke
commissie van Hollum dat ook daar een nieuwe wagen komt. Met de nieuwe wagen kan
namelijk de boot gemakkelijke gelanceerd worden en ook worden dat de roeiers niet nat van
het zeewater. In 1881 wordt ook zo’n wagen in Hollum geplaatst. Het boothuis moet hiertoe
worden verhoogd. De kosten van de wagen bedragen f 230,-- en de verbouwing f 150,--.
Ook wordt het opsporen van gestrande schepen een stuk gemakkelijker door de bouw van de
vuurtoren in 1881. De 57 meter hoge toren is van ijzer gemaakt. De toren rust op een
fundering van zware zerken en 200.000 stenen. Betreft het hier garfzerken?
Op 29 augustus 1886 overlijdt Hidde Dirks de Groot. Uit de sollicitanten naar de functie van
bootsman wordt de al ervaren Jacob Folkerts Visser gekozen. Hij is immers al 10 jaar als
roeier actief bij de reddingsmaatschappij.

Bootsman en schipper Jacob Folkerts Visser.
Jacob Folkerts Visser is als derde kind geboren in het gezin van Folkert Jacobs Visser en
Martje Gerrits Brouwer.
Voor de geïnteresseerden volgt hieronder een overzicht van de 12 kinderen van Folkert en
Martje.
Naam geboortedatum gehuwd met
1. Sytske 13-04-1846 Botte Neij
2. Gerrit 21-02-1848 Pietje de Reyger
3. Jacob 29-11-1849 Hieke Wijnberg
4. Martje 26-11-1851 Hendrik Sparrius
5. Etsje 07-02-1854 Willem de Boer
6. Rinske 08-05-1856 Jan de Jong
7. Trijntje 06-10-1858 Wel gehuwd, want overleden als weduwe
op 29-02-1920 (61 jaar oud)
8. Sipke 07-11-1860 Rimkje Wijnberg
9. Grietje 08-03-1862 Sjoerd de Jong
10.Gertje 20-08-1864 overl. Op 26-09-1865
11.Getje 17-03-1866 Dirk de Boer
12.Antje 27-03-1869 Jan Hondema
Het gezin telt dus 10 dochters, waarvan er 1 jong is overleden en alle 9 anderen getrouwd zijn.
Jacob en Gerrit waren de beide jongens.
Jacob trouwt op 27 december 1873 met Hieke Arends Wijnberg. Er worden 9 kinderen
geboren waarvan er 2 op jonge leeftijd overlijden.
1. Folkert 19-10-1874
2. Tjitske 04-10-1875
3. Thijs 03-12-1877
4. Martje 23-06-1879
5. Etje 20-09-1881
6. Arend 04-08-1883
7. Gerrit 07-08-1885
8. Sytse 01-05-1889 overleden op 02-12-1891 ( 2 jr)
9. Sytze 19-12-1892 overleden op 31-12-1892 (12 dagen)
Reddingsacties.
Tijdens de tocht naar het hiervoor al genoemde kofschip “ Taletta” dat gestrand is op de
Boschplaat maakt Jacob Folkert Visser als roeier zijn eerste reddingsactie mee. De tocht is
vergeefs want de bemanning wil niet van boord en zoals al vermeld is dit achteraf gezien
terecht want het schip komt later los en kan op eigen kracht verder.

Na 10 jaar als roeier actief te zijn geweest wordt Jacob Folkert Visser in 1886 bootsman. Op
11 oktober 1887 strandt bij een zeer zware storm de Noorse bark “Telegraf” van Sandefjord
op de banken tussen Terschelling en Ameland.
Aanvankelijk kan de reddingboot in actie komen want de storm is zo hevig dat men de boot
niet kan lanceren. Die nacht luwt de wind en de volgende morgen wordt met een grote
krachtsinspanning en met levensgevaar alle opvarende van het wrak gehaald.
De bemanning bestaat uit: Jacob Folkert Visser, Teunis de Jong, Dirk Pieters Visser, Klaas
Gribberts Dokter, Arend Jacobs Barf, Botte Jans Bakker, Hendrik Jans Bakker en Jan Dirks
Bakker.
In 1888 wordt in Hollum een nieuw boothuis gebouwd. Het oude boothuis wordt vanwege
bouwvalligheid afgebroken. De kosten bedragen f 2.363,--.
Op 6 juli 1890 worden de 7 bemanningsleden van de op het Bornrif gestrande
tweemastschoener “ Vooruit” , geladen met hout, gered. Uit de schoener worden 3000
planken, 200 bos latten, 300 battings en 800 schroten geborgen.
Ook wordt in dat jaar een nieuwe reddingboot in Hollum geplaatst. Op 6 november 1890
wordt de boot in gebruik genomen.
Op 1 december 1893 redt de Hollumer reddingboot de bemanning van de Wierummer
tweemast-vissersaak “ Drie Gezusters” . Zoals bekend wordt de gehele Wierumer vissersvloot
door een storm overvallen. In totaal stranden 9 vissersboten uit Wierum op het Amelander
strand. 47 schipbreukelingen worden gered en komen dus behouden aan wal. Van de 17
uitgevaren vissersschepen verongelukten er die nacht 13, waarvan er dus 9 strand op
Ameland. De overige vier stranden op het Bornrif waarbij 22 bemanningsleden het leven
verloren. Op de zeedijk bij Wierum vinden we een gedenksteen van deze ramp.
Op 13 januari 1896 worden 16 schipbreukelingen gered van het tweemast stoomschip “Chios”
afkomstig van Hamburg en op weg naar Antwerpen. 24 september 1896 worden 18 man gered
van de Spaanse viermasterstoomboot “ Hugo” met ballast op weg van Bremen naar
Liverpool.
Ondanks veel sneeuw en ijs, waardoor de paarden de boot niet in het water kunnen brengen,
worden op 6 december 1902 6 mannen en een vrouw van de Zweedse gaffelschoener
“Elisabeth” gehaald. De boot wordt door 16 man op hun schouders dieper water gebracht.
Darbij loopt de boot ook nog eens halfvol maar de reddingsactie slaagt uiteindelijk toch.
Op 17 januari 1904 strand tijdens een zware sneeuwstorm de Russische driemastschoener
“Estland” op de Boschplaat. Wanneer de reddingboot het schip bereikt zijn 5 van de 8
bemanningsleden al overleden. De overige 3 worden veilig aan land gebracht.
Op 28 juli 1909 strandt de tweemastgaffelschoener “Johan Willem Friso” nabij paal 6. Zoals
bekend is het schip, geladen met graniet voor het Vredespaleis in Den Haag, op weg van
Zweden naar Rotterdam. De 4 bemanningsleden, een vrouw en 2 kinderen, worden allen
gered.

Enkele maanden later is het weer raak. Nu strandt op 14 december 1909 op de noordwestpunt
van het Bornrif de tjalk “Tjitskiena” uit Groningen. Doordat het schip ver van Ameland af ligt
wordt het een lange tocht. Alle 5 bemanningsleden worden veilig aan wal gebracht.
Op 9 januari 1919 strandt, alweer op het Bornrif, de tweemastschoener “Lizzie”geladen met
aardappelen op weg van Delfzijl naar Salcombe. Aan boord bevinden zich 6
bemanningsleden. Door de hoge branding kan de reddingboot moeilijk bij het schip komen en
slaat de boot zelfs enkele keren vol water. Maar toch weet men de gehele bemanning te
redden.
Op 17 maart 1913 wordt een groep werklui van de “Feugelpôlle” gehaald. De mannen zijn
bezig met de aanleg van de nieuwe zeedijk maar worden door het slechte weer en hoog water
overvallen. Bovendien is het erg koud. Het stormt zo hard dat de boot bij het te water laten
van de wagen waait. Op de “Feugelpôlle” is die middag ook de jonge Sytze de Jong, die later
schipper van de reddingboot wordt. Zoals we aflevering nr. 19 kunnen lezen worden ook
Sytze en zijn vriendje, die daar aan het spelen zijn, gered door de reddingboot.
Sommigen van de geredden zijn er slecht aan toe. Door de kou en nattigheid zijn ze meer
dood dan levend, aldus het verslag van de redding. Gelukkig komt de reddingboot net op tijd
en overleven allen deze bijzondere reddingsactie.
Op 13 november 1914 haalt de reddingboot de bemanning van een marinestoomsloep die bij
Ameland in nood is geraakt. Ook te Hollum was een dergelijke sloep gestationeerd. Daarvoor
is al eerder bijna een reddingboot uitgevaren. Net op tijd wordt ontdekt dat het hier ging om
een oefening van de marine zodat de reddingboot van Nes niet in actie hoeft te komen. Of het
hier om dezelfde sloep gaat vertelt het verhaal niet. In ieder geval bestond de bemanning van
zo’n sloep uit ca 7 personen.
In juni 1916 wordt in Hollum de reddingboot vervangen door een roeireddingboot die is
voorzien van een zeiltuig. De boot die in Hollum wordt gestationeerd is gebouwd in 1900 en
toen is ingericht als een gewone strandreddingboot werd in 1914 voorzien van een
waterballasttank met een inhoud van 1500 liter en onder het dek een aantal koperen kisten
bezat.
Op 16 september 1916 wordt afscheid genomen van bootsman Jacob Folkert Visser. Hij is
dan 67 jaar. Zijn ogen worden slechter en omdat scherp zicht een voorwaarde is voor een
bootsman lijkt het hem beter om nog voor het herfstseizoen ontslag te nemen. De
reservebootsman, Eeuwe de Vries volgt hem op.
Al eerder vis Jacob Folkert Visser onderscheiden met de gouden medaille van de orde van
Oranje-Nassau. Deze onderscheiding kreeg hij met nam voor de redding van de 18
bemanningsleden van het Spaanse schip “Hugo”in 1896.

Overzicht schippers reddingsstation Nes vanaf 1824 tot 1947.
1824 - 1844 Klaas Sipkes
Klaas Sipkes is geboren op 3 augustus 1760. Hij is een zoon van Sipke Klazen en Jantje
Feykes. Hij is getrouwd met Trynke Jacobs Bakker. Het gezin telt 6 kinderen, Jacob, Maria,
Wytske, Jantje, Aagje en Klaas.
Wanneer de oud koopvaardij kapitein zich actief gaat bezighouden met het reddingswerk van
de NZHRM in 1824 is hij al 64 jaar oud. Bekend is dat de eerste sloep die op Ameland werd
gestationeerd door hem in ontvangst is genomen. Toen de reddingmaatschappij geen sloep in
Hollum wenst te stationeren koopt Sipkes zelf een bootje voor f 22,50.
Die eerste periode zijn ook zeer zeker lang niet alle eilanders bereid om met de veel te zware
boten het riskante reddingswerk te verrichten. Er is een verslag van een bezoek van een
bestuurslid( inspecteur) van de reddingmaatschappij aan Ameland. Geconstateerd wordt dat
de boot en wat er bij hoort in redelijk staat verkeerd. In Hollum is dan nog de veel te kleine
sloep gestationeerd waar D. van der Laag toezicht op houdt. De inspecteur acht deze boot
zeker niet geschikt voor het beoogde doel. Klaas Sipkes, die volgens het rapport al zeer
bejaard is, wil wel graag van het toezicht af. Wellicht zal Heere Schols bereid zijn dit van hem
over te nemen. De algemene geest op Ameland is dat men grote problemen heeft met de
zwaarte van de boot en er is weinig lust mee te werken, het vuur ontbreekt en men vindt dat
het werk onvoldoende wordt beloond.
Er zijn wel een aantal reddingsacties in de periode 1824 tot 1843 maar dikwijls komen de
boten niet in actie. Zeker is dat Klaas Sipkes eerst zelf nog actief heeft meegedaan met het
reddingswerk. Bij latere acties ontbreekt zijn naam als roeier. Maar omdat er steeds sprake is
van wisselende bemanningen is het vrijwel onbegonnen werk om na te gaan wie als bootsman
heeft dienst gedaan.
Zo is er de stranding op 20 augustus 1844 van de Duitse galjas “Diana”. De reddingboot
wordt direct naar het strand gebracht. De bemanning bestaat uit Sijmen R. Brouwer, Cornelis
C. Colmer, Gabbe J. Scheltema, Pieter F. Kleyn, Meindert F. Metz, Jurjen C. Colmer en
Wijbren D. de Boer. Bij de eerste poging lukt het om een bemanningslid te redden. Een
tweede komt in zee terecht maar ook deze weet men behouden aan wal te brengen. De
reddingboot raakt vol water en keert terug. Cornelis Colmer is echter aan boord van het wrak
gesprongen en wordt daar met nog een schipbreukeling achter gelaten. Bij het strand gekomen
raakt de reddingboot in de problemen en slaat om. Hierbij komen Reddingbootschipper
Wijbren Douwes de Boer en de van het schip geredde kapitein G. Koning om het leven. Met
hun paarden schieten Schelte Jans Scheltema (38 jaar), Thomas B. Roep, Paulus S. de Vries
en C.J. de Jong te hulp. Schelte Jans Scheltema ziet kans een van de mannen uit zee te redden.
Daarna wordt hij door een golf van zijn paard geslagen en verdrinkt.
Cornelis Colmer ziet kans om met een stuk wrakhout de kust te bereiken. De laatste
schipbreukeling lukt dit niet en ook hij komt om het leven.
In feite zouden Wijbren D. de Boer en Schelte Jans Scheltema ook geëerd moeten worden nu
ze bij een reddingsactie om het leven zijn gekomen. Hun namen worden echter nergens
genoemd. Bij het station Hollum is een steen geplaatst met daarop de namen van de mannen
van het station Hollum die tijdens hun werk voor de reddingsmaatschappij om het leven zijn
gekomen. Bij het station Nes is dit niet het geval maar mogelijk is hier nog iets aan te doen.
Klaas Sipkes blijft tot aan zijn dood lid van het plaatselijk bestuur van Nes. Hij overlijdt op 11
oktober 1844. Volgens de tekst op zijn fraaie grafsteen is hij dan 84 jaar, 2 maanden en 8
dagen oud!

1849 - 1890 Gerben Jans Toren
Gerben Jans Toren is geboren in 1822. Hij is meer dan 40 jaar postschipper geweest en
evenzoveel jaren bootsman van de Nesser reddingboot. Hij trouwt op 24 november 1845 op
Ameland met Henderina Jans Stuut. Er worden 3 kinderen geboren, Antje in 1847, Jan in
1851 en Willem in 1852. Jan overlijdt op 30 juli 1854, 3 jaar oud. In september overlijdt zijn
moeder, Henderina Jans Stuut, 35 jaar oud.
Op 13 februari hertrouwt Gerben Jans Toren met Aaltje Sybrands Bakker. Zij is een dochter
van Sybrand Bakker en Hiltje Brouwer, afkomstig van Zaandam. Haar zuster, Metje Bakker is
op 31 oktober 1839 getrouwd met de burgemeester, Daniel Wigbold Crommelin van
Heeckeren, geboren te Bentheim (Duitsland).
Dat deze familieband wel eens aanleiding gaf tot problemen blijkt uit een brief van roeier Jan
Johannes van den Brink. Niet alleen is de zwager Gerben Jans Tooren benoemd tot stuurman
van de reddingboot maar vervolgens heeft ook nog een andere zwager, Sybrand Sybrands
Bakker benoemt tot waarnemend-stuurman. Dit omdat postschipper Toren natuurlijk niet
altijd aanwezig is. Bakker is echter boer en volgens van den Brink totaal ongeschikt voor het
reddingswerk. Volgens van den Brink trekt de burgemeester partij voor zijn familie. Aardig is
wel om te vernemen dat van den Brink schoenmaker van beroep is. Maar het moet gezegd
worden hij heeft vele reddingsacties meegemaakt!
In het gezin van Gerben Jans Toren en Aaltje Sybrands Bakker worden nog 5 kinderen
geboren. Jantje in 1856, Hiltje in 1858, Jan in 1860, Sybrand in 1861 en Lucina in 1865.
Gerben Jans Toren overlijdt op 3 januari 1890, 68 jaar oud. Ook van hem vinden we nog een
grafsteen op de algemene begraafplaats van Nes.
Ook na de dood van Gerben Jans Toren spant burgemeester van Heeckeren zich nog in voor
zijn schoonzuster. Hij schrijft een brief aan het bestuur van NZHRM te Amsterdam met het
verzoek “eenige geldelijke ondersteuning, een kleine jaarlijksche bijdrage of ene gratificatie
in eens” te verstrekken aan de weduwe Aaltje Sijbrands Bakker die onbemiddeld achterblijft.
1890 - 1898 Jacob Schelte Scheltema
Jacob Scheltema wordt geboren op 28 mei 1841. Hij is een zoon van Schelte Jans Scheltema
en Antje Jacobs van der Meij. Wanneer Jacob 35 jaar is trouwt hij op 7 juni 1876 met de 39-
jarige Willemtje Jacobs Wagenaar. Ondanks de redelijke hoge leeftijd van de bruid worden er
nog 3 kinderen geboren. Schelte op 2 april 1877, Jacob op 19 februari 1878 en Jan op 29 mei
1880.
Op 22 oktober 1891 weet de reddingboot onder leiding van de stuurman Jacob Scheltema 2
eilanders te redden van de tjalk “De Goede Verwachting”. Het schip was met steenkool
geladen op weg van Harlingen naar Nes.
In 1892 worden de 6 bemanningsleden van de Deense schoener “Kjersteminde”gered. En ook
tijdens de ramp met de Wierumer vissersvloot in 1893 was de reddingsboot van Nes paraat
maar hoefde niet in actie te komen. De bemanning van de gestrande schepen waren al door
hulpvaardige eilanders gered.
In 1895 gaat het flink mis met een reddingsactie om de bemanning van een Noorse
driemastschoener te redden. Er blijken te weinig roeiriemen aan boord te zijn. Wanneer ook
nog de stuurriem breekt blijven er maar 4 riemen over. Het lukt niet om dicht genoeg bij het
schip te komen om de bemanning uit het want te halen. De bemanningsleden, door kou en
vermoeidheid al half bewusteloos verdwenen in de diepte, aldus een lid van de plaatselijke
commissie.

1898 - 1900 Klaas Colmer
Klaas Colmer is geboren op Ameland op 29 januari 1844. Hij is één van de 11 kinderen van
Cornelis Cornelis Colmer en Aaltje Liekeles de Vries. Hij trouwt op 10 december 1868 met
Geertruida Elisabeth Bartara Bakker, een dochter van Geert Bakker en Johanna Bartara van
Heeckeren. Er worden 8 kinderen geboren in het gezin maar 5 sterven helaas op jonge
leeftijd.
Cornelis wordt geboren in 1869, Johanna Bartara in 1873 maar overlijdt in 1896, 23 jaar oud.
Daarna volgt Aaltje, geboren in 1875, Geertje in 1877 en overleden in 1887, 10 jaar oud.
Warnaar wordt geboren in 1881 maar overlijdt in 1895 wanneer hij 14 jaar is. Jacob
Christiaan wordt geboren in 1882, hij overlijdt in 1899, 17 jaar oud en ook Antje, geboren in
1884, overlijdt op 10 jarige leeftijd in 1895. Daarna wordt in 1887 nog Walrave Robert
geboren.
Tot overmaat van ramp overlijdt op 15 februari 1895 ook de moeder van het gezin, Geertruida
Bakker. Het kan zijn dat ze getroffen zijn door cholera. In Amsterdam is omstreeks deze tijd
weer een epidemie uitgebroken. Vanwege de contacten tussen de hoofdstad en ons eiland is
het mogelijk dat ook hier slachtoffers zijn gevallen.
Op 10 september 1896 trouwt Klaas Colmer opnieuw en nu met Trijntje Ferwerda afkomstig
van Drachten. Zij is 48 jaar.
Op 16 januari 1894 raakt het onbemande postschip van Klaas Colmer door hevige storm op
drift. Voorbij Buren verdwijnt het schip over ondergelopen landerijen naar de Noordzee. In
maart wordt gemeld dat het wrak is aangekomen op het strand van Schiermonnikoog. Een
hele slag voor een postschipper met een gering salaris waarvan ook nog een knecht, het
scheepsonderhoud e.d. moeten worden betaald. De vader van Klaas was bovendien tijdens een
dienstreis verdronken. De kleine Klaas werd daarbij ook overboord geslagen maar werd
gered.
Het hoofd van de school in Nes, F.D. Le Fébre, start een actie om het gezin te ondersteunen.
Van de minister ontvangt Klaas Colmer een bijdrage van f 100,--.
In 1898 wordt hij stuurman op de reddingboot van Nes en komt in actie wanneer op 2 februari
het postschip “de Jonge Gerben” met schipper Sijbrand Toren, halverwege de oude
verbindingsdam tussen Ameland en Holwerd is gestrand. De schipper, 2 bemanningsleden en
een passagier worden gered. Na nog een reddingsactie bij de stranding van het stoomschip
“Javaan” op 18 december 1898 geeft Klaas Colmer in 1900 te kennen zijn werkzaamheden als
bootsman te willen beëindigen.
1900 - 1905 Jan Lolkes Wagenaar
Jan Lolkes Wagenaar is geboren op 12 juni 1837. Hij is een zoon van Lolke Hendriks
Wagenaar en Janke Jans Joosten. Hij trouwt op 2 januari 1862 met Catharina Pieters Klein.
Er worden 6 kinderen geboren: Lolke in 1862, Grietje in 1865, Johanna in 1868, Pieter in
1872, Jan in 1874 en tenslotte in 1878 Hendrik.
Wanneer hij bootsman wordt is hij al 63 jaar. Vijf jaar later beëindigd hij zijn werkzaamheden
bij de reddingmaatschappij. Hij overlijdt op 15 juni 1916 op 79-jarige leeftijd.

1905 - 1919 Dirk Jacobus Metz
Hij wordt opgevolgd door de 35-jarige Dirk Jacobus Metz uit Buren. Hij is zeeman en heeft in
verschillende functies, ook als bootsman, gevaren. Een nadeel was dat hij 20 minuten gaans
van het boothuis woonde. Maar hiertoe werd een waarnemend bootsman benoemd die alvast
alle voorbereidingen kon treffen. Dirk Metz is geboren op 25 mei 1870 als zoon van Jacobus
Dirk Metz en Duifje Brussel. Hij trouwt op 3 oktober 1895 met Doortje Metz. Zij is een
dochter van Arjan Jans Metz en Sjoukje Molenaar.
Ze krijgen in ieder geval 5 kinderen. Jacobus wordt geboren in 1896, gevolgd door Adrianus
in 1897. Daarna wordt een dochter, Duifje, geboren in 1899. Zij overlijdt helaas wanneer ze 8
maanden oud is. Op 14 januari 1901 wordt een tweede dochter geboren die ook Duifje wordt
genoemd. Daarna volgt in 1902 Suzanna. Er kunnen hierna meer kinderen zijn geboren maar
de site van “Tresoar” geeft hierover geen verdere gegevens.
Op 10 oktober maakt de reddingboot van Nes een lange tocht over het strand (12 kilometer)
naar het Oerd omdat er tussen Ameland en Schiermonnikoog een schip zou zijn gestrand.
Inderdaad werd aangekomen op het oosteinde een schip waargenomen. Het voerde geen
noodseinen en er was een sleepboot in de buurt. Bovendien werden er geen mensen aan het
dek waargenomen. Daarop beslot men naar huis terug te keren.
Op 20 december 1911 strandt een stalen schoener “Res Nova”nabij paal 16 ten noorden van
Buren. Na opnieuw een lange tocht over het strand wordt de boot te water gebracht. Het schip
zit echter hoog op het strand en de roeiers kunnen wadend door het water de 8
bemanningsleden van boord halen.
Dirk Metz maakte de stranding van de “Liberty Glo”nog mee. Tijdens de stranding en berging
waren de beide eilander reddingboten stand by. Er ontstaan meningsverschillen tussen het
bestuur en de roeiers. Zowel de bootsman als een aantal roeiers stellen hun functie
beschikbaar. Tijdens een vergadering in februari 1920 blijkt de kwestie verder uit de hand te
lopen want voorzitter burgemeester J.B.W. Bolomey geeft het bestuur van de
reddingsmaatschappij in overweging het station op te heffen vanwege de problemen om aan
geschikt personeel te komen.
1920 - 1924 Siepko Teerling
De nieuwe bootsman wordt nu Siepko Teerling. Hij is geboren in 1893 te Westernieland in
Groningen. Hij is een zoon van Harm Teerling en Hendrika Hoogheem. Hij is 29 jaar wanneer
hij op 11 mei 1922 trouwt met de 17 jarige Grietje Smid. Zij is een dochter van Bote Smid en
Teuntje Radema. Ze is geboren in Ransdorp.
Hun in augustus 1922 geboren zoontje Harm overlijdt drie maanden na zijn geboorte.
Helaas is er op 9 april 1921 vanwege trieste omstandigheden een lange tocht van de
reddingboot nodig. Op verzoek van de kustwacht gaat de Nesser reddingboot die op zoek naar
de tijdens een oefentocht omgeslagen reddingboot van Schiermonnikoog. De bemanning kan
zich ternauwernood redden en slaagt erin boven op de omgeslagen boot te klimmen.
De Nesser reddingboot wordt ’s middags rond 2 uur met de paarden naar paal 24 gebracht.
Daar gaat de boot te water en wordt er om “de Hon” geroeid. Via de Engelsmanplaat keert de
reddingboot de volgende morgen om 11.00 uur terug. Ze hebben niets gevonden.
De bemanning van de boot van Schiermonnikoog was onder tussen ontdekt door een
passerend schip, de kusttrawler “ Rottum”. Deze neemt 10 bemanningsleden aan boord. Voor
twee bemanningsleden komt de hulp te laat. Schipper Ambrosius Dubblinga en roeier D.
Visser zijn verdronken toen ze een poging deden om hun lotgenoten te redden.

1924 - 1929 Hendrik Eeltjes Hofker.
In 1924 volgt reserveschipper Hendrik Eeltjes Hofker, geboren op 23 maart 1872 , Siepko
Teerling op. Hendrik Eeltjes Hofker is een zoon van Eeltje Hendriks Hofker en Jacoba
Jonhannes Wagenaar. Hij is op 28 december 1898 getrouwd met Wipke Wagenaar.
We kunnen nog nagaan dat hun eerste zoontje Eeltje, geboren in 1899, slechts 20 maanden
oud wordt. Daarna wordt in 1902 opnieuw een zoon geboren die ook Eeltje wordt genoemd.
In 1924 maakt hij het 100 jarig bestaan van de reddingmaatschappij mee. Op de foto die
gemaakt is ter gelegenheid hiervan zien we reddingboot van Nes aan het einde van de
Strandweg. In de boot staan George Kienstra, Harmen Visser, Botte Neij, Dirk Roep, Hessel
Kienstra, Jan Wagenaar en Oege Adema. Bij de foto staat vermeld dat George Kienstra
schipper van Nes is. Dit is waarschijnlijk onjuist want van 1924 tot 1929 was Hendrik Eeltje
Hofker schipper. Vermoedelijk is schipper Hofker vanwege werkzaamheden niet aanwezig
geweest.
Op 17 november 1928 maakt Hendrik Hofker een zware tocht met de reddingboot naar het
gestrande Zweedse stoomschip “Malmö”. Ook de reddingboot “Insulinde” van Oostmahorm
met schipper Toxopeus is onderweg naar het schip.
Beide reddingboten stellen alles in het werk om bij het schip te komen. Bij het te water
brengen van de boot wordt Hendrik Hofker buiten boord geslagen door een hoge golf.
Gelukkig weten de roeiers hun schipper weer binnenboord te krijgen. Het lukt niet om bij het
schip te komen. Intussen hadden 14 bemanningsleden de “Malmö” verlaten met een eigen
sloep. Bij de poging het strand te bereiken verdrinken drie bemanningsleden. Zij worden op
de algemene begraafplaats van Nes begraven.
De volgende morgen doet de reddingboot van Nes, nu gedeeltelijk bemand met roeiers uit
Hollum, een nieuwe poging om het schip te bereiken want er zijn nog 6 bemanningsleden aan
boord. Ook nu lukt het hun niet om de boot te bereiken. Na vier vergeefse pogingen lukt het
vervolgens de gearriveerde “ Insulinde” om langszij het schip te komen en de laatste 6 man
aan boord te nemen.
Toen het weer wat opknapte gingen 14 man weer aan boord. Een aantal bemanningsleden, de
kapitein en enkele bergers.
Op 24 november wordt het weer zo slecht dat het schip nog hoger op het strand komt te zitten.
De “Brandaris” van Terschelling wordt ingeschakeld om de mannen van boord te halen. Door
de hoge zee en de weinige diepgang kan de “ Brandaris” het schip niet bereiken. Dan wordt
opnieuw de Nesser reddingboot, met nu aan boord schipper Harmen Visser, ingeschakeld. Na
een mislukte poging weet men de tweede keer de op het schip aanwezige mannen van boord
te halen.
Aan boord van het schip waren: Kapitein Ingemanson, 2 officieren, 5 Terschellingers en de
Amelanders J. Beijaard, L. de Boer, D. Tieman en L. Postma.
Behalve schipper Harmen Visser waren de volgende roeiers aan boord van de reddingboot:
Sybrand Hofker, Botte Neij, D. Roep, P. IJnsen, L. Kanger, J. de Vries, Tj. de Vries, H.
Kienstra, J. Wagenaar en J. van der Noord.
Tien dagen na de stranding van de “ Malmö” strand nabij paal 5 bij Ballum, het motorschip
“ Tartar”. Zoals bekend was het schip al door de bemanning verlaten en aan boord genomen
door de IJmuidense trawler “ Johanna”. Wanneer de Hollumer reddingboot het schip bereikt
blijkt het dus geheel verlaten. Het licht in de kombuis brandde nog en een pan met pruimen
staat nog op het fornuis. De “Tartaarschrootjes” vonden hun weg in menige woning.
Op 10 oktober 1929 overlijdt Hendrik Eeltjes Hofker.

1928 - 1931 George Christiaan Kienstra
Opvolger van Hendrik Eeltje Hofker wordt George Kienstra die al vanaf 1907 vaste roeier in
de boot is. George Christiaan Kienstra is geboren op 10 januari 1873. Hij is een zoon van
Franciscus Kienstra en Geertruida Diekstra. Hij trouwt op 8 december 1898 met Janke
Kiewied afkomstig uit Buren. We kunnen nog de geboorte van 2 zoons vermelden. Franciscus
Johannes wordt geboren op 5 maart 1901 en op 11 september 1902 volgt Antonius Johannes
Aloisius.
In 1930 wordt besloten om het vuurpijl- en wippertoestel te verplaatsen naar het station Nes.
Het vuurpijlhuisje in Ballum blijkt in een deerlijke situatie te verkeren. Bovendien is men
slecht geoefend. Dit blijkt wanneer secretaris H.Th. de Booy op 19 mei 1931 een bezoek aan
Ameland brengt. George Kienstra wordt daarna belast met deze taak en Harmen D. Visser
neemt zijn taak als schipper van de Nesser reddingboot over. Kienstra blijft als roeier dienst
doen. Op 26 juni 1939 overlijdt George Christiaan Kienstra, 66 jaar oud. Hij was schipper van
de reddingboot, roeier, vuurpijlrichter en opzichter van het boothuis te Nes.
1931 - 1935 Harmen D. Visser tevens van Hollum
Wanneer de Nesser reddingboot in actie moet komen wordt de boot hoofdzakelijk bemand
met roeiers uit Hollum. George Kienstra, Jan Wagenaar, Sijbrand Hofker blijven echter de
reddingmaatschappij trouw en hun werk als roeier voortzetten.
1935 - 1947 Botte Neij tevens van Hollum
Ook Botte Neij is nog een aantal jaren schipper van de Nesser reddingboot. Wanneer echter in
1937 de nieuwe motorstrandreddingboot “ Abraham Fock” in Hollum wordt gestationeerd is
duidelijk dat men van de Nesser roeireddingboot in het vervolg weinig gebruik zal maken.
Verdere geschiedenis station Nes.
In 1947 wordt het station Nes opgeheven en de roeireddingboot verkocht aan de
Zeevaartschool te Amsterdam. Hiermee kwam voorlopig een einde aan het reddingsstation
van Nes, waarmee Klaas Sipkes in 1824 zo enthousiast was begonnen. Het boothuis blijft nog
in gebruik voor o.a. het lijnwerp- en wippertoestel. In feite blijft het station op die manier
gedeeltelijk nog voortbestaan. In 1958 wordt besloten het boothuis te Nes te verkopen. Maar
het zal tot 1977 duren voordat het boothuis daadwerkelijk wordt verkocht.
Botte Neij heeft ook het toezicht en de leiding voor wat betreft het lijnwerp- en wippertoestel.
Wanneer Botte Neij in 1958 afscheid neemt wordt, voor zover ik kan nagaan, de leiding
opgedragen aan Jacob Molenaar. Later is deze functie overgenomen door Th. Mosterman.
In 1978 wordt in Nes een nieuwe bergplaats voor de truck en het lijnwerp- en wippertoestel in
gebruik genomen. Ook wordt het station voorzien van een truck met een rubberboot die bij
acties vanaf het strand kan worden ingezet.
Op 11 augustus 1980 krijgt de ploeg te Nes de beschikking over een rubberboot type CM 504
Zephyr. De boot is 4.65 m lang en heeft een buitenboordmotor van 50 pk. In 1992 wordt deze
vervangen door de rubberboot “Meun” en het boothuis uitgebreid en vernieuwd.
Dan is inmiddels ook de oude “paarden” strandreddingboot door de KNZHRM definitief uit
de vaart genomen en vervangen door modern materiaal.
Onze stichting Paardenreddingboot “Ameland” werd in 1988 opgericht om de traditie van het
naar zee brengen van een reddingboot met paarden voort te zetten.

Met dank aan: Het boek “Het Reddingswezen op Ameland”1824 – 2005 van Jan A Blaak.
Het Fries Historisch en Letterkundig Centrum “Tresoar”.

Schippers van de KNRM op Ameland voor 1916

Recommandé

Recommandé

Contenu connexe

En vedette

En vedette (12)

Similaire à Schippers van de KNRM op Ameland voor 1916

Similaire à Schippers van de KNRM op Ameland voor 1916 (20)

Plus de Stichting 'De Ouwe Pôlle Ameland'

Plus de Stichting 'De Ouwe Pôlle Ameland' (20)

Schippers van de KNRM op Ameland voor 1916