Dit document is samengesteld door gemeente Ameland. Wat is de herkomst van de straatnamen? Dat leest u hier!

1. Straatnamenindex Ameland
Benieuwd waarom de straten op Ameland zo heten? Hieronder vindt u de betekenis van elke
straat.
Straatnamen Ballum
BARON RENGERSWEG
Theo Marius Theresius van Welderen baron Rengers (1867-1945) was van 1914 tot 1917
voorzitter (dijkgraaf) van waterschap "De Grieën" (Hollum/Ballum). Hij veel werk gedaan voor
de 1e vrijwillige ruilverkaveling van Nederland te Ballum in 1916.
Hij is ook lid van de 2e kamer en gedeputeerde van Friesland geweest. Vroeger noemde
men dit "Tussen dieken".
CAMMINGHASTRAAT
De familie van Cammingha was tot 1681 eigenaar van de Vrije Erfheerlijkheid Ameland. De
eerste was hun voorvader, de hoofdeling, Ritske Jelmera, die in de 1e helft van de 15e eeuw
de Jelmerastate liet bouwen aan de zuidkant van Ballum. In 1829 is het slot voor afbraak
verkocht voor ƒ 1250,-.
DE STRINGEN
De Stringen (nr. 250) is het gebied aan de oostkant van het dorp tussen de G. Kosterweg en
de Smitteweg.
DOUWE KLIPWEG
Douwe Klip 1874 - 1957 Ballum, was Raadslid/Wethouder van de gemeente Ameland. Hij
woonde in de boerderij die staat op de hoek Baron Rengersweg / Gerrit Kosterweg Nr 8.
Begraven te Ballum regel 10, graf 11.
GERRIT KOSTERWEG
Gerrit Koster 1871 - 1946 Ballum, was Raadslid/Wethouder van de gemeente Ameland.
Tijdens de bezetting (1940-1945) heeft hij zich ingezet, soms met gevaar voor zijn eigen
leven, voor de eilanders die problemen hadden met de Duitsers. Vooral vanwege de
tewerkstelling van eilanders in de Noordoost Polder. Hij woonde in de boerderij Gerrit
Kosterweg Nr 2. Begraven te Ballum regel 3, graf 23.
HOLLUMERWEG
De weg naar Hollum.
LOOWEG
Loo en Klèèn Loo (nr. 184) is het gebied ten zuiden van de Verbindingsweg tussen Ballum
en Halfweg (perceel verbindingsweg nr. 14). Vroeger was er in het Loo bebouwing. Dit

2. bestond uit een korenmolen en een paar boerderijen. In één van deze boerderijen woonde in
de 1e helft van de 19e eeuw een familie met de achternaam "Koning". De naam "'t Loo" is,
volgens overlevering, als volgt tot stand gekomen: Koning Willem I bezat in die tijd paleis het
Loo en hier woonde een familie "Koning", daarom heeft dit gebied deze naam gekregen.
NESSERWEG
De weg naar Nes.
PAASDUINWEG
Dit pad is genoemd naar de Paasduinen van Ballum, waar men met de paas ging eirollen,
eigooien, eislaan, e.d.
REEWEG
Via deze straat ging vroeger het vervoer van en naar de rede van Ballum. In het Amelands
"De Ree".
SKUTEWEG
Deze weg is genoemd naar schepen (schuiten). Hier is ook de "De Skutehó'n" en op het wad
"Ut Skutegat".
SMITTEWEG
De Smitte (nr. 318) is het gebied ten noorden van de Smitteweg en ten westen van
Smitteweg nr 11.
SNIKKEPAD
Ik denk dat dit pad genoemd is naar het type schip waar de Amelander vissers vanaf de 17e
eeuw tot in het begin van de 19e eeuw mee gevist hebben. De "SNIK".
STRANDWEG
Dit was vroeger de "BADWEG".
Straatnamen Buren
BINNENWEG
Deze weg leidt binnen door Buren van de Paasduinweg naar de Hoofdweg.
BOEKEPADJE
Genoemd naar Boekje Jippes Beijaard 1825 - 1851 Buren.
ESTHER MEINDERTSSTRAAT

3. Deze straat kan genoemd zijn naar 2 personen n.l. de grootmoeder en haar kleindochter.
Ten 1e Hesther Meinderts Bootsma ca. 1670 Friesland - 1737 Ballum. Zij was de echtgenote
van Ger-brandus Metz ca. 1665 Leeuwarden - 1727 Ballum, de Rentmeester Procureur
Fiscaal voor de Heer van de Heerlijkheid Ameland.
Ten 2e Hesther Meinderts Metz 1723 - 1753 Buren. Zij was de echtgenote van Pieter Gerlofs
Zwart
FOPPEDUINWEG
Genoemd naar de duintjes ten noorden van Buren. Deze duintjes zijn genoemd naar Foppe
Wouters Metz 1853 - 1929 Buren. Hij woonde op perceel Paasduinweg 34 en ging via dit
pad naar het strand. Hij werd Wouters Foppe genoemd.
FABRIEKSPAD
Deze straat is zo genoemd omdat er op perceel Fabriekspad nr. 1 in 1911 een zuivelfabriek,
de "Coöperatieve Zuivelfabriek Buren", gebouwd is. In 1929 werd dit de "Coöperatieve
Stoom-zuivelfabriek Buren". In 1943 is de melkfabriek gesloten.
HAZEWEG
Er zullen in deze omgeving wel veel hazen voorkomen.
HET MIDDELHIEM
Het Middelhiëm is een strook grond (west-oost) in het gebied tussen de perceel Esther
Meindertsstraat nr. 9 en de Tiemen Boelensweg. Op de kadastrale kaart van 1832 is het het
gebied waar de percelen nr 363 en nr 365 in liggen. In de streeknamenlijst van het
Amelander Woordenboek wordt het gebied ten noorden van het Fabriekspad aangegeven
als Middelhiëm (nr 547) maar dit moet volgens de Kadastrale kaart "Bloemstikken" zijn.-
HOOFDWEG
Het zal de belangrijkste weg door het dorp zijn geweest. Daarom deze naam. (Schoolstraat
had ook gekund. Hotel "De Klok" was tot circa 1951 de O.B.S. van Buren.)
JAN SIETJESPAD
Kan genoemd zijn naar Jan Douwes Molenaar 1862 - 1935 Buren. Zijn moeder heette
Sietske Foppes Metz.
KALKOVENWEG
De kalkoven (nr 543) stond ten oosten van het Vrijewilpad en ten noorden van de Noordwal.
Op deze plek stond van 1836 tot 1853 de kalkoven van Ede Jacob Edes 1788-1867 Buren.
Hier werden schelpen gebrand tot kalk.
KLOOSTERPAD
Het Kloasterpâd (nr 560) is zo genoemd omdat in dit gebied, Kloasterhiëm, een gebouw
heeft gestaan van het klooster Foswert te Ferwerd. Op Ameland heeft geen klooster

4. gestaan, maar een groot deel van het eiland was vroeger kloosterbezit.
KOOIPLAATS
In 1705 is de "Kooi" aangelegd door Prinses Amalia van Anhalt-Dessau. Zij was de moeder
van Prins Johan Willem Friso van Oranje Nassau. De kooi wordt nu de "Nassaukooi"
genoemd.
KOOIWEG
Weg naar de kooi.
MEESTER OUDWEG
Tames Oud 1888 - 1977 Buren, was van 1914 tot 1951 hoofdonderwijzer van de O.B.S te
Buren en van 1951 tot 1956 was hij onderwijzer van de Kardinaal de Jongschool te Nes. Hij
heeft zich er voor ingezet dat de jeugd verder ging leren naar de vaste wal. Veel heeft hij ook
voor het muziekkorps gedaan en ook voor de KVP heeft hij zich met veel ijver ingezet.
Begraven te Nes RK vak B, regel 2, graf 24.
MIEDENWEG
De Miëden waren laaggelegen binnendijkse graslanden en voornamelijk gebruikt voor
hooiwinning.
NIEUWEWEG
Deze weg is ontstaan door uitbreiding aan de noordkant van het dorp tussen de Kooiweg en
de Strandweg.
NOORDWAL
De Noa'dwal (nr. 472) loopt van Nes naar Buren aan de zuidkant van het duingebied. Het
duingebied ten noorden van dit pad was natuurlijk iets hoger, een wal, dan het gebied ten
zuiden van dit pad.
PAASDUINWEG
Paasduuntjes (nr 538) zijn de duintjes ten noorden van de westzijde van de Paasduinweg.
De naam hebben deze duintjes gekregen omdat dit de plek was waar men met Pasen
ging/gaat eirollen, eigooien, eislaan, e.d.
PASTOOR SCHOLTENWEG
Otgerus Antonius Scholten 1827 Oldemarkt - 1911 Nes, was ruim 52 jaar pastoor van de
Rooms Katholieke kerk te Nes. Door zijn inzet en ijver is in 1879 de nieuwe RK kerk
gebouwd. Pastoor Scholten was een humaan mens ook voor andersdenkenden. Pastoor
Scholten is begraven op de RK begraafplaats te Nes in het midden van het kerkhof links van
het kruis. Tot pastoor gewijd op 15 augustus 1852 en op Ameland gekomen in 1859. Pastoor
op Ameland geweest van 1859 tot 1911.

5. REEWEG
Via deze weg ging vroeger het vervoer van en naar de rede van Buren. Op Ameland "De
Ree" genoemd.
STRANDWEG
Weg naar het badstrand. Dit was vroeger de "BADWEG".
TIEMEN BOELENSWEG
Tiemen Boelens 1884 Nes - 1963 Buren, was directeur, 1911 - 1943, van de zuivelfabriek te
Buren. Raadslid van de gemeente Ameland en vele jaren heeft hij zich ingezet voor de
muziekkorpsen van Nes/Buren. In de volksmond werd hij Kuipers Tiemen genoemd omdat
zijn vader Petrus Boelens het "Kuipersvak" uitoefende.
Begraven te Nes RK -vak C, regel 2, graf 17.
VRIJEWILPAD
De Frije Wil (nr 537) is het gebied ten westen van het fiets/ wandelpad vanaf het Vrijwilpad
naar het noorden (de Vleijen).
WILLEMSPAD
Genoemd naar Willem Teunis Metz 1792 - 1864 Buren. Hij ging via dit pad naar het strand.
Willem moest voor zijn lotnummer in het leger van Napoleon. Hij heeft de tocht meegemaakt
naar Rusland.
WILLIBRORDUSSTRAAT
Deze straat is genoemd naar prediker van Gods woord "Willibrord. Er bestaat een verhaal
over Willibrord dat hij komende van het land der Denen, in een storm terecht kwam op de
Noordzee. Het schip strandde op een eiland, dat genoemd werd naar één van de goden die
daar aanbeden werd, nl. Fosite. Andere namen voor deze god of godin zijn Fosta en Forsite.
Al lange tijd is men het niet eens over de vraag welk eiland bedoeld wordt. Er wordt wel
gezegd dat Willibrord op het eiland Helgoland gestrand is inplaats van op Ameland. Dan is er
nog de Willibrordsdôbbe (nr 467) ten noorden van de begraafplaats bij Nes, waarvan de
ouderdom en oorsprong niet meer te achterhalen zijn.
Straatnamen Hollum
BADWEG
Via deze straat gingen de badgasten tot ca 1959 naar het badstrand van Hollum. Aan het
einde van deze straat stonden zo'n 40 gebouwen in de duinen. Dat waren 2 badhuizen, 2
winkels, zomerwoningen en ten westen van het dennenbos was een tentenkamp. Aan het
eerste stuk van de Fennenweg kwamen rond 1950 caravans te staan. Door de hevige

6. duinafslag moesten regelmatig zomerwoningen worden afgebroken. In 1940 moesten de
laatste huis verwijderd worden op last van de bezetter. Één van de badhuizen is verplaatst,
dat is nu discotheek Westend!. Door de sterke stroming en grote diepte kon er niet meer
veilig gezwommen worden. Toen is het badstrand verplaatst.
BOTTE NEIJSTRAAT
Deze straat is vernoemd naar Botte Neij 1897 - 1963 Hollum, schipper van de
roeireddingboot en de Motorstrandreddingboot van 1924 tot 1958. Tot 1924 was hij roeier.
Begraven te Hollum regel 2, graf 4 zuidzijde.
BOSWEG
Weg naar het bos.
BRAKSPOLLE
Dit is het gebied Hans Barentsstr nr 2 en 4 Tussen Dijken t/m nr 35. Op deze hoogte hebben
van 1795 tot 1813 barakken gestaan van de Franse bezetter. Op perceel Hans Barentsstraat
nr. 4 heeft een pakhuis van de strandvonderij gestaan. Daarom wordt het ook wel de
"Pakhuuspôlle" genoemd.
BURENLAAN
Dit was tot de 17e eeuw een "uitbuurt" van het dorp Hollum.
Het dorp Hollum was tot de 17e eeuw gesitueerd rond het plantsoen bij de Plantsoenstraat.
Voor uitbreiding van het aantal bewoners met vak- en kooplieden was in de ruimte van het
esdorp geen plaats. Zij wijken uit naar de "uitbuurt" langs het pad naar de ree. Deze uitbuurt
werd "De Buren" genoemd. Nog steeds wordt deze straat door ouderen "de Buren"
genoemd. In de 17e en 18e eeuw is de welvaart op het eiland groot en de bevolking neemt
toe. Burenlaan, Westerlaan, Oosterlaan en Herenweg worden benut als woongelegenheid. In
1911 is de Burenlaan samen met de Reeweg en de Zuiderlaan bestraat. Dit was de 1e
straatweg van Ameland.
CORNELIS BRUINPAD
Cornelis Bruin (1864 - 1944 Hollum) was Raadslid en Wethouder van de gemeente Ameland
in de dertiger jaren.
Hij was één van de oprichters van de VVV Hollum. Door zijn inzet is er in het dorp veel
verbeterd. Doordat er veel zandpaden in de natte periode slecht begaanbaar heeft hij er voor
gezorgd dat er schelpenpaden gemaakt werden (zijn bijnaam was Kees Skilp). Begraven te
Hollum regel 15, graf 15 zuidzijde.
CORNELIS SCHELLINGERSTRAAT
Deze persoon was Hervormd predikant van Hollum/Ballum 1672 -1683. Geboren op
Terschelling in 1645 en overleden op 18 maart 1720. Hij heeft er voor gezorgd dat de
tegenwoordige NH kerk van Hollum in 1679 gebouwd werd. Op de plaats van de oude kerk
die door de Watergeuzen verwoest was ca 1570. In 1683 vertrok ds. Schellinger naar

7. Winsum c.a..
DE HAGEN
Koningshagen (rechts naast nr 88). Kan genoemd zijn naar de Friese Koning Radboud. De
legende verteld dat deze koning op Ameland de afgodin Fosta aanbeden heeft.
DE KLONJES
Dit betekent De koloniën, dit is het gebied aan het einde van de Badweg ten zuiden van deze
weg. Vroeger een ontginnigsbebied.
DE MEER
De Meer (nr 139) is het gebied ten noordoosten van het parkeerterrein bij de NH kerk te
Hollum.
DE PLAATS
Deze plek werd vroeger bewoond door visserslieden.
DR. W.H. VAN RIETSCHOTENSTRAAT
Deze straat is vernoemd naar de motorstrandreddingboot "Dr. W.H. van Rietschoten" die
dienst heeft gedaan van 1955 - 1975. Na het overlijden van weduwe M.J. van Rietschoten-
Frinks, 5-3-1954 te Zeist, heeft de Mij. een legaat ontvangen om daarvan een reddingboot te
laten bouwen die dus genoemd moest worden naar haar eerder overleden echtgenoot.
Doctor Ingenieur Willem Hendrik van Rietschoten was directeur van de N.V. Goudse
Waterleiding Maatschappij.
EEUWE DE VRIESSTRAAT
Deze straat is vernoemd naar Eeuwe Jacobs de Vries 1859 - 1947 Hollum, schipper van de
roeireddingboot 1916 - 1924. Tot 1916 was hij roeier. Lid (1924 - 1933) van de plaatselijke
commissie. Begraven te Hollum regel 15, graf 17 zuidzijde.
FABRIEKSWEG
Omdat op perceel Fabrieksweg nr. 18 de Coöperatieve Zuivel Fabriek gestaan heeft (1925 -
1977) is deze naam gekozen. In het begin van de 20e eeuw is er in elk dorp een
melkfabriekje opgezet. Deze zijn van 1925 tot 1943 gesloten, daarna bleef alleen deze over.
HANS BARENTSSTRAAT
Hans Barents 1721 - 1790 Hollum, was Commandeur op de noordelijke walvisvaart. Hij voer
voor Amsterdamse reders 1740 - 1785. Op zijn grafsteen staat geschreven dat hij 52 jaar
gevaren heeft naar een koud gewest, waarvan 45 jaren als Commandeur en hij was 38 jaar
diaken van de Doopsgezinde kerk. In de 45 jaar heeft hij 144,5 walvissen gevangen.
Begraven te Hollum regel 12, graf 26 noordzijde (monument).
HARMEN VISSERSTRAAT

8. Deze straat is vernoemd naar Harmen Visser 1866 - 1936 Hollum, schipper van de
roeireddingboot 1924 - 1935. Tot 1935 was hij roeier. Hij is ruim 38 redder geweest.
Begraven te Hollum regel 10, graf 4 noordzijde.
HERENWEG
Via deze straat kwamen de Erf- en Vrijheren van de heerlijkheid Ameland het dorp Hollum in
rijden. Daarom de naam Herenweg. (zie verder verklaring bij de Burenlaan)
HIDDE DIRKS KAT
Hidde Dirks Kat 1747 - 1824 Hollum, was Commandeur op de noordelijke walvisvaart. Hij
voer voor een Hamburgse reder 1771 - 1777. In de zomer van 1777 raakten 14
walvisvaarders vast in het ijs bij de oostkust van Groenland. Een voor een werden de
schepen verpletterd door het kruiende ijs. Ook de tweemast brik "Juffrouw Klara" van
Commandeur Kat. Toen het schip kapot was moest de bemanning het schip verlaten zij
moesten toen via het ijs naar de kust van Groenland vluchten. Na vele ontberingen en
verliezen van mensenlevens werd het restant van de bemanning gered door eskimo's. De
geredden zijn opgevangen en verzorgd door de eskimo's. De geredden hebben overwinterd
in de Deense kolonie Frederiks Hoop. In september 1778 was Kat met zijn overgebleven
bemanningsleden weer terug op Ameland. Doordat Kat een dagboek heeft geschreven van
deze rampreis is hij de bekenste Commandeur van Ameland. In de 5 jaar heeft hij 9
walvissen gevangen. Deze ramp heeft aan meer dan 300 bemanningsleden gekost.
Begraven te Hollum regel 1, graf 7 zuidzijde.
JACOB DE VRIESSTRAAT
Deze straat is vernoemd naar Jacob Eeuwes de Vries 1834 - 1935 Hollum, roeier in de
reddingboot. Hij was de laatste beroepsvisser van Hollum. Zijn visserboot was de enige die
overgebleven was na de stormramp van 1890 toen de Hollumer vissersvloot verwoest is
wegens gebrek aan een goede haven. Zijn boot lag nl. op een werf in Friesland. Ouwe Jaap
is ruim 100 jaar oud geworden. Het huisje waar hij heeft gewoond stond op perceel Jacob de
Vriesstraat nr. 1.
Begraven te Hollum regel 11, graf 2 noordzijde.
JACOB VISSERPAD
Deze straat is vernoemd naar Jacob Folkerts Visser 1849 - 1930 Hollum, schipper van de
roeireddingboot 1886 - 1916 (237 geredden). Tot 1886 was hij roeier. Begraven te Hollum
regel 17, graf 18 zuidzijde.
JAN JACOBSWEG
Deze straat is genoemd naar de Jan Jacobs gemeente. Één van de 2 DG gemeenten in
Hollum. --Jan Jacobs 15.. - 1612 Harlingen, was een voorganger (liefdepreker) van de
doopsgezinde gemeente van Harlingen. Toen Jan Jacobs in 1599 de bepalingen omtrent de
weerloosheid en het tegengaan van de kinderdoop in gemengde huwelijken wilde
verscherpen, kon Pieter Jeltjes van Kollum zich daarmee niet verenigen. Dit verschil in

9. opvatting leidde tot een nieuwe scheuring en het ontstaan van het "Jan Jacobsvolk" en het
"Piebe Jeltjesvolk". De gemeente van de Oude Vlamingen van Ameland koos voor Jan
Jacobs en werd sinds die tijd "Jan Jacobs gemeente" genoemd. Dit was de strengste
gemeente, daarom noemden zij zich de "fijne mennisten". Op Ameland waren drie
verschillende gemeenten met n.l.
- De gemeente van de Oude Vlamingen of Jan Jacobs gemeente met een kerk in Nes,
Ballum en Hollum.
- De Vlaamse gemeente of Foppe Ones of Lausoms gemeente met een kerk in Nes en
Ballum.
- De Waterlandse gemeente of de Blauwe Schuur met een kerk in Nes en Hollum. (de grove
mennisten, betekent niet streng)
In 1804 is het Jan Jacobsvolk en het Foppe Onesvolk verenigd tot één gemeente. In 1854 is
de Waterlandse gemeente herenigd met de Jan Jacobs tot één gemeente onder de
benaming van "De Doopsgezinde Gemeente op Ameland". In 1708 heeft de Jan Jacobs
gemeente een kerk gebouwd op perceel Herenweg nr. 4 voor het bedrag van fl. 1846,17.
Deze kerk is in 1867 afgebroken en daarna is er de tegenwoordige DG kerk gebouwd voor
het bedrag van fl. 10747,32.
In het noordelijke deel van Hollum stond in de 17e eeuw wel een DG kerk, maar of die kerk
in deze straat gestaan heeft is niet bekend. In een akte staat geschreven dat ten noorden
van het "Tsiersumerkerkpad" een DG kerk staat. Dat was de weg van het verdwenen dorp
Sier naar Hollum. Zou deze straat ook genoemd kunnen zijn naar iemand met deze naam
die hier gewoond heeft? In deze straat op perceel nr. 1 heeft Jan J. de Vries 1866-1942
Hollum, gewoond. Hij was een zoon van Jacob Eeuwes de Vries. Hij is dus ook een "Jan
Jacobs", maar als de straat naar hem genoemd zou zijn dan was het waarschijnlijk wel "Jan
de Vriesstraat geworden.)
JAN ROEPESPAD
Deze straat is genoemd naar Jan Geerits Roep 1790-1878 Hollum. Jan Gerrits woonde in
het gehucht "De Blieke" aan de westkant van deze weg, nu Jan Roepespad nr. 4. Het land
ten westen van zijn boerderij heette Jan Roepes Hiëm.
JHR. H.J. ORTTSTRAAT
Deze straat is vernoemd naar de motorstrandreddingboot "Jhr H.J. Ortt" die dienst deed van
1949 tot 1955.
Deze boot was genoemd naar een oprichter van de Redding Mij. Jonkheer Hendrik Jacob
Ortt.
JOHAN WILHELM BURGERSTRAAT
Johannes Wilhelm Burger was Hervormd predikant van Hollum/Ballum 1772 - 1786.
Geboren in 1744 en overleden in 1832. Hij was van Duitse afkomst. Ds. Burger was een
ijverig en doortastend man, veelzijdig ontwikkeld en een streng handhaver van de censuur.
Ds. Burger was begonnen op maandagavond in de kerk te Hollum een soort catechisatie te
houden, waarbij iedereen vrij toegang had. Dit scheen erg in de smaak te vallen, want elke

10. keer was de kerk vol. Veel mensen moesten met een staanplaats genoegen nemen. Omdat
de kaarsen op de banken niet voldoende licht gaven, besloten de kerkvoogden in 1775 tot de
aanschaf van drie grote koperen kronen , die nog steeds het kerkgebouw sieren.
In 1786 vertrok ds. Burger naar Tricht (Gld).
JOHANNES BAKKERSTRAAT
Johannes Tjellings Swart 1738 - 1805 Hollum, hij was de bouwer van de bakkerij op perceel
Johannes Bakkerstraat nr. 13. Boven de deur staan zijn initialen J.T. en die van zijn vrouw
A.P. (Aartke Pieters) alsmede het jaartal 1764. Johannes was een ondernemend en
daardoor een welgesteld man, maar hij was niet bij iedereen geliefd. Hij was zijn tijd ver
vooruit want hij wilde indertijd (ca 1764) in Hollum al straatwegen aanleggen. Ook heeft hij in
1772 een Herenlogement met stalling (nu herberg De Zwaan) gebouwd nadat hij een oude
herberg, die op die plaats stond, had afgebroken. In het Koudenburg had hij een grote
boereschuur met veel landerijen. Deze schuur is na zij overlijden voor afbraak verkocht. Aan
de zuidkant van Hollum heeft hij in 1783 bij de Leenewiël een houtzaagmolen gebouwd,
maar deze heeft hij weer verkocht en de molen is in 1802 afgebroken en naar Deventer
vervoerd. (hier is de beroepsnaam bakker gebruikt i.p.v. de achternaam Swart)
KEKELBUREN
Aan de Herenwegzijde van perceel Tussen Dijken 2 was vroeger de vergaderplaats van de
landbouwers van Hollum. Het wordt "De Kêkelburen" (nr. 141) genoemd.
KERKEPAD
Waarschijnlijk gingen de kerkgangers van de westkant van het dorp, voor de laatste
ruilverkaveling, via de paden door de mieden naar de NH kerk gingen. Het zou ook kunnen
dat bewoners van het dorp Sier deze route gebruikt hebben. In de volksmond heet de straat
anders n.l. "Ea'tesreed". Genoemd naar Eit de Jong (1842 - 1912 Hollum) bewoner van
perceel Kerkepad nr. 4. Ging je hier het dorp uit, dan ging je "Ea'tes-uut". Kwam je hier het
dorp in, dan kwam je "Ea'tes-op".
Eit de Jong is begraven te Hollum regel 12, graf 23 zuidzijde.
KERKEWEG
Dit was het voormalige pad in oostelijke richting aan de noordkant van de NH kerk. Nu
richting parkeerterrein.
KOUDENBURGERWEG
Pad oostelijk van de Oosterhiemweg lopend vanaf de Verbin-dingsweg naar het noorden.
Het loopt evenwijding aan de Oosterhiemweg. Genoemd naar het gebied ten oosten van de
Ooster-hiemweg, het Kòdenburch. Dit pad werd door sommige boeren ook wel het "Twiede
Kòdenburchpâd" genoemd. In de 17e eeuw was Harmen Minnes eigenaar van dit gebied. Hij
gebruikte in aktes dan ook wel de achternaam "Koudenburg, Coudenburg en Coldenburgh".
Of de familie de naam aan het gebied heeft gegeven of dat de familie de naam van het
gebied heeft gebruikt dat is niet bekend. Harmen Minnes was gehuwd met Jancke Gerrits.

11. LOMBOKWEG
Deze weg is genoemd naar de wiel, "De Lómbók", ten zuidoosten van Hollum aan deze weg.
Deze wiel is ontstaan aan het eind van de 19e eeuw bij een dijkdoorbraak. Op dat moment
was er een hevige strijd in Ned. Indië op het eiland Lombok. Vroeger was de naam van dit
zandpad lands de oude zeedijk "Lege Wech".
MEESTER VAN DOUWENWEG
Jan van Douwen 1885 Dokkum - 1962 Hollum, was onderijzer aan de O.B.S. in Hollum. Hij
heeft ook veel gedaan voor het muziekkorps "Van Kunst naar Kracht" en het zangkoor, bij
beide was hij de dirigent. Tevens was hij correspondent van de krant. Het laatst heeft hij
gewoond in een deel van het pand op perceel Schoolstraat nr 20.
Begraven te Hollum regel 10, graf 16 zuidzijde.
MIDDELWEG
De Middelweg liep vroeger van de Koudenburgerweg naar de strandweg van Ballum, daar
wordt deze de Paasduinenweg genoemd. Volgens de kaart zou dit pad
"Wittereepsdwarsweg" heetten. Volgens de gegevens van het Amelander woordenboek zou
de naam "Middelwech" moeten zijn. Door enkele Hollumer boeren werd dit ook wel het
"Groatslechtpâd genoemd. Naar het gebied ten noordwesten van Ballum, nu het westelijke
deel van het vliegveld. Het "Groatslecht". (zie ook tekst Wittereepweg)
MIEDEDIJK
Hier lag vroeger de oude westdijk van het dorp Hollum, noord-zuid. Vanaf circa de
Westerlaan tot de Leenewiël. Het pad vanaf het Kerkepad naar het zuiden wordt nog steeds
"Miedediek" genoemd.
MR. ADRIAAN DE BRUINESTRAAT
Deze straat is vernoemd naar de motorstrandreddingboot "Mr. Adriaan de Bruine" die van
1975 tot 1988 dienst heeft gedaan. Ook deze boot was genoemd naar een oprichter van de
Mij.
Mr. Adriaan de Bruine. Dit was de laatste boot van dit type op Ameland.
NOORDERWEG
Weg aan de noordkant van het dorp.
OLFERT PIETERS LAPSTRAAT
O.P. Lap 1801 Hollum - 1854 op zee, hij was gezagvoerder op de koopvaardij. Zijn laatste
reis heeft hij gemaakt met het Nederlandse barkschip "Christina Agatha" op terugreis van
Oost-Indië naar Nederland is hij op 19 juni 1854 overleden ter hoogte van de Westereilanden
(Engelse Kanaal-eilanden). Zijn lichaam is aan boord gebalsemd en zo verder vervoerd naar
Ameland, waar hij op 8 juli is begraven te Hollum. Lap heeft veel betekend voor de burgers
van Ameland en in het bijzonder de bewoners van Hollum. Hij was zeer begaan met de

12. minder bedeelden van het eiland en heeft hen dan ook zoveel mogelijk geholpen. Begraven
te Hollum regel 11, graf 25 noordzijde (monument).
OOSTAKKERS
Gebied tussen Schoolstraat, Tussen Dijken, Meester van Douwenweg en noordkant
bebouwing Herenweg. Dit gebied was met het gebied van de Westakkers een onbebouwde
strook grond dwars door het dorp van de oostkant tot de westkant van Hollum. Er wordt
gezegd dat hier niet op gebouwd mocht worden, omdat men vanaf het kasteel in Ballum vrij
zicht moest hebben om de westkant van het eiland dit om de seinen te kunnen zien die over
en weer geseind werden. Of dit verhaal op waarheid berust is niet met zekerheid vast te
stellen. De Oostakkers werden gebruikt als bouwland.
OOSTERHIEMWEG
Genoemd naar het gebied (nr. 64) ten noorden van Hollum en ten oosten van Boomhiëmke.
Ten oosten van deze weg is het gebied met de naam "Koudenburg".
OOSTERLAAN
Laan aan de oostkant van het dorp. Deze naam was in de 18e eeuw al in gebruik. (zie verder
verklaring bij de Burenlaan)
ORANJEWEG
Deze weg heeft zijn naam gekregen in de periode 1940 - 1945. In de tweede wereldoorlog
heeft de Duitse bezetter deze weg met stenen bestraat. Dit was voor hen een belangrijke
straat want deze liep naar de Batterie (nu Jeugdherberg). Omdat de stenen oranje-rode van
kleur waren noemden de Hollumers hem al heel gauw "Oranjeweg". Dit had natuurlijk alles te
maken met de achternaam van de koninklijke familie.
Vroeger werd deze straat ook wel "TORENWEG" genoemd. Omdat sinds 1881 de vuurtoren
aan de straat staat.
OUDE VOGELWEG of VOGELWEG
PIETJE MIEDEWEG
De weg loopt van De Witte Reep tot de zeedijk door het gebied met de naam Pietje Miëde.
PLANTSOENSTRAAT
Deze straat is genoemd naar het plantsoentje wat er ten noorden van ligt. Deze plaats was
tot de 17e eeuw het hart van het esdorp Hollum. Het brandweerhuuske heeft verschillende
jaren op deze plaats gestaan. Nadat het brandweerhuuske was afgebro-ken heeft de zweef-
/draaimolen hier jaarlijks ook gestaan.
Nu staat in het plantsoen een reliëf van de "Drie Amelander Schalken" gemaakt door D. van
Kampen in opdracht van N.V. De Holm. De N.V. heeft het bij het 25 jarig bestaan, in 1984,
geschonken aan de gemeente Ameland.

13. REDDINGBOOTWEG
Vanaf de oprichting van de Redding Mij., in 1824 tot 1988 was er in het dorp een reddingboot
gestationeerd. In Museum Abraham Fock wordt deze oude traditie voor het nageslacht
bewaard.
REEWEG
Via deze weg kwam men vroeger vanaf het schip het dorp in. De schepen lagen op de
"Hollumer-ree" te laden en te lossen. Landbouwers (wagenaars) reden met paarden en
wagens lading, passagiers e.d. van en naar de ree. Omdat dit voor het dorp zo'n belangrijke
toegangsweg was is deze samen met de Zuider-laan en Burenlaan in 1911 bestraat. Dit was
de 1e straatweg van Ameland.
RIDDERWEG
Deze weg is genoemd naar de familie Ridder die hier al vele generaties, van voor 1830 tot
heden, woonachtig zijn op perceel Ridderweg nr. 4. Seije Jans Ridder 1807 - 1893 Hollum,
was landbouwer op deze plaats. Ging je hier het dorp uit, dan ging je "Seijes-uut". Kwam je
hier het dorp in, dan kwam je "Seijes-op". Seije Jans Ridder is begraven te Hollum regel 15,
graf 4 noordzijde.
SPINHUISSTRAAT
Op perceel Spinhuistraat nr. 1 is 1794 een spinhuis opgericht. Dit was een soort sociale-
werkplaats waar arme dorpsbewoners werkgelegenheid en inkomen vonden onder leiding
van "spinbaas Tryn".
TERPELANNEN
Terpelannen (nr. 135) is het gebied direct buiten Hollum ten zuidoosten van de Ridderweg.
TJETTEPAD
Dit pad is genoemd naar Tjeerdje Jans van der Zwaag (1818 Kooten-Achtkarspelen - 1886
Hollum) echtgenote van Douwe Bottes Neij. Zij bewoonde een kleine boerderij op perceel
H.D. Katstraat Nr 2. met twee ongehuwde zoons n.l. Tjette Jan en Tjette Klaas. Ging je hier
het dorp uit, dan ging je "Tjettes-uut". Kwam je hier het dorp in, dan kwam je "Tjettes-op".
TRAPWEG
Deze weg is genoemd naar een trap (nr. 195) over de Hollumerdijk. Deze dijk lag noord-zuid
ongeveer op de plaats van de Pietje Miedeweg. Iets ten noorden van groepsverblijf "De
Hollumertrap" P. Miedeweg nr 3 liep vroeger een zandweg van Hollum naar Ballum. Deze
zandweg kruiste op deze plaats de dijk, waar een soort trap in was gemaakt, dat men er
gemakkelijk overheen kon klimmen. Iets meer naar het oosten was de Ballumertrap over de
dijk van Ballum.
TUSSEN DIJKEN
Dit was vroeger een zandweg tussen de noordelijke- en de zuidelijke dijken van het dorp.

14. WESTAKKERS
De Westakkers (nr 92) is het gebied van de Schoolstraat tot de bebouwing van de H.D.
Katstraat ten noorden en ten zuiden begrensd door de bebouwing. De Westakkers werden
gebruikt als bouwland. Op de kadastrale kaart van 1832 staat "WESTER AKKERS". (zie ook
tekst Oostakkers)
WESTERLAAN
Straat aan de westkant van het dorp. Deze naam was in de 18e eeuw al in gebruik. In de
17e eeuw werd er ook "VOORSTRAAT" geschreven inplaats van Westerlaan.(zie tekst
Burenlaan)
WITTEREEPWEG (WITTE REEPWEG)
(Komt niet voor in naamlijst van Amelander woordenboek.)
WITTEREEPS-DWARSWEG (WITTE REEPSDWARSWEG)
De WITTE REEPDWARSWEG is volgens de naamlijst van het Amelander woordenboek het
pad ten westen van de Witte Reep vanaf de verbindingsweg in noordelijke richting. Hiermee
wordt mee bedoeld de weg die op de kaart is aan gegeven met de naam "WITTE
REEPWEG". Dat men dit de Witte Reepsdwarsweg heeft genoemd lijkt mij wel juist omdat dit
dwars langs het gebied loopt met de naam de Witte Reep.
YME DUNEWEG
De Ymedunen (nr. 87) is het gebied ten oosten van de Jan Jacobstraat. De noordelijk en
zuidelijke begrenzing was ongeveer de Bosweg en de Badweg. De gebruikte naam kan
zowel van een vrouw als van een man zijn. In de eerste helft van de 17e eeuw werd de
naam "IMDUNE" al gebruikt.
ZUIDERLAAN
Laan aan de zuidkant van het dorp. De Zuiderlaan is samen met de Burenlaan en Reeweg in
1911 bestraat. Dit was de 1e straatweg van Ameland.
(zie tekst Burenlaan)
ZWANEPLEIN
Vroeger noemde men dit "De Noordhoek". Het plein is genoemd naar "herberg De Zwaan"
op perceel Zwaneplein Nr 6, welke gebouwd is in 1772 door Johannes Tjellings Swart als
"Heerenlogement". De heren die in deze herberg overnachtten waren voornamelijk
kooplieden van de vastewal. Zij kwamen hier naartoe als er weer een schip was gestrand om
de lading e.d. te kopen.
Straatnamen Nes

15. BALLUMERWEG
De weg naar Ballum.
BURGEMEESTER BOLOMEIJWEG
Johan Benjamin William Bolomey 1877 Gorkum - 1954 Haarlem, was burgemeester van
1906 tot 1942 van Ameland. Gedurende zijn burgemeesterschap onderging Ameland een
metamorfose van een sterk geïsoleerde gemeenschap naar een gebied vol toeristische
aktiviteiten. Burgemeester Bolomey was gehuwd met de eilandse Lemke Postma 1892 Nes -
1972 Leeuwarden. Het echtpaar is begraven op de algemene begraafplaats te Nes (VAK A,
zuid-oost regel 5, graven 8 en 9).
BURGEMEESTER WALDAWEG
Roel Walda 1897 Ureterp (Frl) - 1983 Heerenveen, was burgemeester van Ameland van
1945 tot 1955 van Ameland. Door zijn inzet is er op het eiland een ULO school gekomen in
1947. In de 2e wereldoorlog was aktief in het verzet. Hij was Statenlid van Friesland en
Raadslid/Wethouder van de gemeente Hindelopen.
COMMANDEURSTRAAT
Een Commandeur was de kapitein van de oude walvisvaart naar de noordelijke ijszee.
Ameland telde in de 18e eeuw zeer veel Commandeurs en zij namen veel bemanningsleden
uit eigen omgeving mee naar de vangstgebieden.
DE REED
Amelander woord voor "wagenpad".
DE TUUN
De Tuun was een kwekerij in het gebied ten zuiden van de RK kerk. Tot 1998 in gebruik bij
Oostergo Bedrijven. Vroeger was het "de tuun" van groenteboer Heidstra te Nes.
DE WORTELTUIN
De Wó'teltuun is het gebied ten westen van deze weg.
Dit gebied zal wel gebruikt zijn voor verbouw van groenten.
EPKE VAN DER GEESTWEG
Epke van der Geest, geboren in 1905 te Nes, was raadslid en wethouder van de gemeente
Ameland.
GROENLAND
Dit is niet een naam die vroeger in dit gebied gebruikt werd. De naam "Groenland" is voor
deze straat gebruikt door de van oudsher bestaande relatie, door walvisvaart in de 18e
eeuw, tussen Ameland en Groenland.

16. HANS JOCHEMSTRAAT
Hans Jochems Schut 1724 - 1787 Nes, was Commandeur van 1746 t/m 1778 op de
walvisvaart in de noordelijke ijszee. Hij voer voor Amsterdamse reders en heeft als
Commandeur 107 walvissen gevangen. In 1753 heeft hij een huis laten bouwen op perceel
Vermaningspad nr. 4. Het pand wat er nu staat is in 1975 geheel in stijl gebouwd met de
stenen van het oorspronkelijke huis. Nu wordt het bewoond door dierenarts Heere Schols,
een nazaat van Hans Jochems Schut.
FOSTALAND
Toen dit gebied bebouwd werd met woningen kreeg straat de oude naam "Het Berouw". Dit
is het gebied ten westen van de weg Stokershiem en ten noorden van de oude zeedijk. De
bewoners vonden dit geen mooie naam en hebben verzocht om de naam te veranderen in
"Fostaland". De naam Fostaland zou in een ver verleden aan Ameland verbonden zijn
geweest. Omtrent klooster Foswert kan nu worden gesteld dat dit niet op Ameland gestaan
heeft, wel heeft het klooster veel bezit gehad op het eiland en stonden er verschillende
gebouwen verspreid op Ameland. De heer Jan Houwink heeft in de Staatkundige
Geschiedenis geschreven 'In de grijze oudheid zou er op Ameland zijn aanbeden de afgod
"FOSTA", waarvan het altaar in de 8e eeuw door de discipelen van Willibrord werd omver
geworpen. Ameland wordt dan ook wel eens met de naam "FOSTELAND" betiteld. (zie
bijlage Fostaland)
HIEMKESWEG
Hiëmkes betekent meedere heemen. Oorspronkelijk een klein stuk bouwland, door dijkjes
omgeven en ontstaan door ontginning van een deel van de gemeenschappelijke grond. Het
erf van een boerderij wordt ook wel "hiëm" genoemd. Het is Amelands voor het woord
"heem".
HOGE EGGENWEG
Hoge Eggen is het gebied ten zuiden van de weg over de grie (Hoge Eggenweg) tegenover
T splising met de Spijkerboorweg. Het woord "eg" zal afkomstig zijn van de verdeling van de
Marken. In Hollum en Ballum werden de Marken, de gemeenschappelige mieden, verdeeld
"in eggen". In Hollum waren er 6 en in Ballum 3 eggen. Van Nes/Buren zijn uit schriftelijke
bronnen geen "eggen" bekend.
HOGE MIEDEWEG
Hoge Miëde is het land ten oosten van Nes, was vroeger hoog miëdeland. De Hoge
Miëdewech was vroeger op de plaats van de tegenwoordige oostelijke rondweg om Nes.
JACOBSHIEM
Jacob Freerkshiëm (ook wel Jaweshiëm) is het gebied in de miede ten oosten van Nes. Het
zal genoemd zijn naar Jacob Freerks. De 1e keer huwde hij in 1746 met Dirkje Martens en
de 2e keer in 1752 met Janke Gosses. Bij zijn 1e vrouw heeft hij 2 zonen, nl. Freerk in 1746
en Jan in 1747. Jacob Freerks is voor 1790 overleden. Op de kadastrale kaart 1832 staat

17. aan de zuidkant van Buren ook een Jacob Freerks Hiëm. Dit is het gebied wat begrenst word
door de Kloosterheemweg, melkeweg en Reeweg. Dit staat niet in de lijst van streeknamen
van het Amelander woordenboek.
JAN BROUWERPAD
Jan Brouwer 1911 - 1997 Nes, was 20 jaar raadslid waarvan 8 jaar wethouder van de
gemeente Ameland.
Begraven te Nes RK vak A, regel 3, graf 35.
JAN JACOBSTRAAT
Deze straat heeft deze naam gekregen omdat op perceel Jan Jacobsstraat nr. 1 vroeger de
kerk van de Jan Jacobs gemeente heeft gestaan. Jan Jacobs 15.. - 1612 Harlingen, was een
voorganger (liefdepreker) van de doopsgezinde gemeente van Harlingen. Toen Jan Jacobs
in 1599 de bepalingen omtrent de weerloosheid en het tegengaan van de kinderdoop in
gemengde huwelijken wilde verscherpen, kon Pieter Jeltjes van Kollum zich daarmee niet
verenigen. Dit verschil in opvatting leidde tot een nieuwe scheuring en het ontstaan van het
"Jan Jacobsvolk" en het "Pieter Jeltjesvolk". De gemeente van de Oude Vlamingen van
Ameland koos voor Jan Jacobs en werd sinds die tijd "Jan Jacobs gemeente" genoemd. Dit
was de strengste gemeente, daarom noemden zij zich de "fijne mennisten". Op Ameland
waren drie verschillende gemeenten met n.l.
- De gemeente van de Oude Vlamingen of Jan Jacobs gemeente met een kerk in Nes,
Ballum en Hollum.
- De Vlaamse gemeente of Foppe Ones of Lausoms gemeente met een kerk in Nes en
Ballum.
- De Waterlandse gemeente of de Blauwe Schuur met een kerk in Nes en Hollum. (de grove
mennisten, betekent niet streng)
In 1804 is het Jan Jacobsvolk en het Foppe Onesvolk verenigd tot één gemeente. In 1854 is
de Waterlandse gemeente herenigd met de Jan Jacobs tot één gemeente onder de
benaming van "De Doopsgezinde Gemeente op Ameland".
JAN KLEINSTRAAT
Jan Klein 1908 - 1984 Nes.
Begraven te Nes vak C, regel 8, graf 3.
JELLE HANSENPAD
Jelle Hansen Schut 1750 Nes - 1827 Monnikendam, was zeeman en heeft op de walvisvaart
in de noordelijke ijszee verschillende rangen doorlopen tot aan stuurman. In 1766
harpoeneerde hij tijden de reis 2 walvissen, waarvoor hij van de rederij in Amsterdam 50
gulden kreeg. In de tuin van perceel Commandeurstraat nr. 23 staat een stuk walviskaak
(kakebiên), door hem als jachttrofee meegebracht met de initialen I.H.S. en het jaartal 1766.
Ook voer hij bij de koopvaardij in verschillende rangen tot aan kapitein.
JOHANNES HOFKERWEG

18. Johannes Eeltjes Hofker 1877 - 1926 Nes, was hotelhouder in "Hotel Land en Zeezicht", het
latere hotel Hofker. Het hotel had een goede naam in de recreatiewereld die toen pas begon
met het nieuwe badhotel te Nes. Van 1900 tot 1918 was hij de grootste werkgever op
Ameland.
Begraven te Nes vak C, regel 4, graf 13.
KARDINAAL DE JONGWEG
Kardinaal Jan de Jong 1885 Nes - 1955 Amersfoort, was docktor in de wijsbegeerte en
godgeleerdheid, priester, aartsbisschop van Utrecht, kardinaal der Rooms-Katholieke Kerk.
In 1945 werd hij benoemd tot Kardinaal, voor zijn aandeel in en zijn verzet tegen de
bezetters van zijn vaderland en zijn standvastige houding als kerkleider.
Jan de Jong was geboren in het huis op perceel Reeweg nr. 34. Hij is begraven op het RK
kerkof te Utrecht.
KERKEPAD
Dit pad tussen de Van der Stratenweg en de Jan Jacobstraat werd gebruikt door de
kerkgangers van de Jan Jacobse gemeente en door de kerkgangers van de Hervormde
Kerk.
KERKPLEIN
Het plein is zo genoemd omdat sinds 1734 de Hervormde Kerk hier staat. Tot 1734 werd de
oude kerk, in 1752 afgebroken, gebruikt op de Algemeene Begraafplaats van Nes.
KERKSTRAAT
(zie Kerkplein)
KIEVITSWEG
Deze weg kan genoemd zijn naar een bekende weidevogel, "de kievit". Maar zou ook
genoemd kunnen zijn naar een oud geslacht uit Nes/Buren met de achternaam "Kiewiet of
Kiewied". In de 18e eeuw werd deze achternaam voor het eerst door "Jan Teunis" (1769-
1848 Buren) gebruikt. Omdat de achternaam vroeger op meerdere manieren werd
geschreven, ook als "Kievit", is het heel goed mogelijk.
KLAAS GOUWMAWEG
Klaas Gouwma was van 1914 tot 1945 duinwachter/opzichter te Nes Ameland bij
Rijkswaterstaat. Hij behartigde voor domeinen de aankweek van de dennebomen, hij had
toezicht op de veerdienst Nes-Holwerd, de duinbescherming, steenglooing aan de zuidzijde
van het eiland en de steigers. Hij was directeur van de fanfare te Nes. Hij heeft verschillende
boeken geschreven over zijn werk op Ameland.
KOLKWEG
De Kolk is het gebied aan de noordkant van de strandweg voor de splitsing Zwarteweg
(perceel Strandweg nr. 39).

19. Was vroeger laag land. Er werd veel geschaatst.
KROONSTUK
Kroänstik is het gebied ten oosten van de Polderweg en ten noorden van de Miedenweg.
LEGE MIEDEWEG
Lege Miëde is het gebied ten oosten van de oostelijke rondweg om Nes.
LIJNBAAN
Een lijnbaan was een onderdeel van een touwslagerij. In 1832 was Jan Gerrits Kooy (1786 -
1832 Nes) "touwslager" op perceel nr. 117 (kadastrale kaart 1832). dit was ten noorden van
de oude RK begraafplaats bij de Schoolstraat. De lijnbaan was een lange smalle strook land
richting noordoosten (kadastrale kaart 1832 perceel nr. 116) dat liep tot de tegenwoordige
Strandweg. Jan was tevens kalkbrander.
MARTEN JANSZENWEG
Marten Jans 1737 Buren - 1811 Nes, was Commandeur van 1768 tot 1771 en 1773 t/m 1777
op de noordelijke walvisvaart voor Hamburgse reders. In de zomer van 1777 raakten 14
walvisvaarders vast in het ijs bij de kust van oost Groenland. Een voor een werden de
schepen verpletterd door het kruiende ijs. Ook het schip "Het Witte Paard" van Commandeur
Marten Jans. Toen het schip kapot was moest de bemanning het schip verlaten zij moesten
via het ijs naar de kust van Groenland vluchten. Na vele ontberingen en verliezen van
mensenlevens werd het restant van de bemanning gered door eskimo's. De geredde
walvisvaarders hebben overwinterd in de Deense kolonie Juliaans Hoop. Marten Jans heeft
een dagboekje geschreven over deze ramp. Marten Jans heeft gewoond in het noordelijke
deel van het pand op perceel Marten Jansweg nr. 2. In 1770 heeft hij dat huis gekocht.
MIEDENWEG
De miëden waren laaggelegen binnendijkse graslanden en werden gebruikt voor
hooiwinning.
MOLENWEG
Aan deze weg staat de korenmolen "De Phenix". In 1629 wordt er op deze plek een molen
opgericht door Watse Jacobs van Leeuwarden. In 1838 is de molen door een hevige storm
verwoest. Op dezelfde is toen plaats is een nieuwe molen gebouwd met de naam "De Hoop".
Tijdens een onweer in 1880 is de bliksem in de molen geslagen en is de molen afgebrand. In
dat zelfde jaar is er weer een nieuwe molen gebouwd met de naam "De Phenix". Dat
betekent: "Uit de as herrezene". De molen is laag maar vangt genoeg wind, omdat hij op het
"möllensduun" staat.
MOLENPLAAT
Zandbank tussen de strekdam (Ballumerbocht) en de steiger te Nes, ten zuiden van het
bebakend vaarwater.

20. NOORDERWEG
Weg aan de noordkant van het dorp.
NOORDERSPRUIT
Geul ten zuiden van het Pinkewad en ten oosten van de oude dam (Ameland-Friesland). Ter
hoogte van de Nassau-kooi.
OBBE EDSKESSTRAAT
Obbe Itskes 1754 - 1783 Nes, was Commandeur voor Hamburgse reders van 1759 t/m 1783
Op de noordelijke walvisvaart. De 2e naam van deze Commandeur wordt anders
geschreven n.l. met een "I, Y of IJ". In drie koopaktes staat "Obbe Itskes" en één keer "Obbe
Ytskes". In de lijst van Schippers en Commandeurs van Ameland uit 1781 wordt geschreven
"Obbe IJdskes".
PAASDUINWEG
De Paasduun is gelegen ten noorden van Nes in de Vleijen. De naam heeft deze duin
gekregen omdat dit de plek was waar men met pasen ging/gaat eirollen, eigooien, eislaan,
e.d.
PEKMANSHIEM
Pekmanshiëm, Pekmoershiëm of Pekmoeishiëm is het gebied ten noorden van Rondweg,
ten westen van de Polderweg en ten zuiden van de Miedenweg.
POLDERWEG
Deze weg loopt van het dorp naar de polder tussen Nes en Buren. De weg sluit aan op de
Grote Miedenweg.
REEWEG
Via deze weg ging vroeger het vervoer van en naar de rede van Nes. Op Ameland "De Ree"
genoemd. Vroeger werd deze weg "Postwech" genoemd. De weg naar de "Postboat". Aan
deze weg stond in 1832 een Kalkoven (kadastrale kaart 1832 perceel nr. 410, nu Reeweg nr.
16) van Jan Gerrits Kooy 1786-1832 Nes. Jan Gerrits Kooy was tevens touwslager. Jan
Jacobs Metz 1793-1858 Nes, was in 1846 de laatste met het beroep van kalkbrander. Hij
woonde in 1846 in het pand met huisnummer 36 Nes.
RIXT VAN DONIASTRAAT
Rixt van Donia 1620 - 1681, was de echtgenote van Watse Frans van Cammingha 1603 -
1668. Zij heeft veel gedaan voor de minder bedeelden van het eiland. Zij werd ook wel
"Marijke-moi" genoemd. Zij was de laatste Vrij- Erfvrouwe van de heerlijkheid Ameland van
de familie van Cammingha. Haar erfgenamen, de familie Thoe Schwartsenberg
Hohenlansberg, verkochten het eiland in 1704 voor 170.000 Caroli gulden aan de familie
Oranje Nassau in Friesland.

21. SCHOOLSTRAAT
Deze straat is zo genoemd omdat in 1947 de ULO school hier gebouwd is. De
tegenwoordige Burgmeester Walda Scholengemeenschap.
STOKERSHIEM
Het Stokershiëm is het gebied ten oosten van de Reeweg, ten noorden van de Miedenweg,
ten westen van de Obbe Edskesstraat en ten zuiden van het Wiebe Wesselspad. Het is
genoemd naar de stoker van de kalkoven, schelpenbranderij, die aan de Reeweg (kadastrale
kaart 1832 perceel nr. 410, nu perceel Reeweg 16) van Nes heeft gestaan. De kalkbranderij
was tot 1832 van Jan Gerrits Kooy 1786-1832 Nes. Jan Jacobs Metz 1793-1858 Nes, was in
1846 de laatste met het beroep van kalkbrander. Hij woonde in 1846 in het pand met
huisnummer 36 Nes.
STRANDWEG
Dit was vroeger de "Badweg" en loopt naar het strand.
TORENHOOGTE
Dit hoog gelegen noordelijke deel van is heeft deze naam gekregen omdat in 1664 hierop de
toren gebouwd is. Deze toren is in 1732 verhoogt omdat deze voor de schepen als baken te
laag was.
TORENSTRAAT
(zie Torenhoogte).
VAN DER STRATENWEG
In dienst van de Prins van Oranje stond aan het hoofd van het eiland een "Rentmeester of
Baljuw". Op 1 mei 1724 werd Mr. Campegius van der Straten aangesteld als
Substituutbaljuw en in 1727 als Rentmeester en Procureur Fiscaal (openbare aanklager) van
Ameland. Later is hij opgevolgd door zijn zoon Petrus van der Straten, die deze functie tot
het einde van de 18e eeuw heeft uitgevoerd.
VAN HEECKERENSTRAAT
Deze straat is genoemd naar één of meer burgemeesters met de naam "van Heeckeren". Er
zijn 3 burgemeesters geweest n.l.;
1. Walraven Robbert Jacob Dirk baron van Heeckeren 1779 Zutphen
- 1837 Nes, was Grietman en Opperstrandvonder van Ameland 1813 - 1837. Begraven te
Nes vak A, regel 8, graf 3.
2. Daniël Wigbold Crommelin baron van Heeckeren 1811 Bentheim - 1888 Nes, was eerst
Grietman en later Burgemeester van Ameland 1837 - 1888. Begraven te Nes vak A, regel 8,
graf 7.

22. 3. Daniël Jan Wigbold Crommelin baron van Heeckeren 1857 Nes - 1904 Den Haag, was
Burgemeester van Ameland 1888 - 1894.
VERDEKSPAD
Deze straat is genoemd naar een vierwielige overdekte wagen, een "ferdek". Deze wagens
werden op het eiland gebruikt voor personenvervoer.
VERMANINGSPAD
Deze straat is genoemd naar de doopsgezinde kerk die aan deze straat gebouwd is. De kerk
werd een "vermaning" genoemd. Dit is de laatste DG kerk van Nes. Vroeger was dit het
kerkje van de Waterlandse of Blauwe Schuur gemeente. Van de oude DG kerken op
Ameland is alleen deze bewaard gebleven, weliswaar niet in de oorspronkelijke staat, maar
van de 3 DG kerken op Ameland is alleen deze representatief voor de kleine schuurachtige
"vermaning" in de Nederlandse architectuur. Het kerkje heeft in 1843 een vertimmering
ondergaan, waardoor helaas veel van het oude vernield is. Oorspronkelijk had het
kerkgebouw niet een wolvedak, maar een rechtopgetrokken gevel aan de oostzijde, met een
deur in de noordelijke helft. In 1843 zijn voor de oude gevel 2 kamers met portaal in het
midden gebouwd en verdween de gevel onder het wolvedak.
(zie ook tekst Jan Jacobstraat)
WIEBE WESSELSPAD
Wiebe Wessels 1735 - 1813 Nes, was Commandeur voor een Amsterdamse reder van 1757
t/m 1758 en voor Hamburgse reders van 1766 t/m 1787 voor noordelijke walvisvangst.