History of gardens and parks from the Middle Ages till these days. Netherlands. Art History. Green monuments. Green Heritage.

1. NEDERLANDSENEDERLANDSE TUINARCHITECTUURTUINARCHITECTUUR
CHRISTELIJKE
MIDDELEEUWENMIDDELEEUWEN

2. IAIA
Opkomst van de tuinkunst in de tijd vanvan de tuinkunst in de tijd van
monniken, ridders en horigen: tuinen vanmonniken, ridders en horigen: tuinen van
kloosters, kastelen en boerderijen.kloosters, kastelen en boerderijen.

3. 820 n.Chr. (of eind 8820 n.Chr. (of eind 8steste
eeuw?). Plattegrond van Klooster Sankt Galleneeuw?). Plattegrond van Klooster Sankt Gallen
(Zw.):(Zw.): voorbeeld voor Benedictijner kloosters, met kerken envoor Benedictijner kloosters, met kerken en
kloostergangen; tuin van de klooster-arts; tuin van de tuinman enkloostergangen; tuin van de klooster-arts; tuin van de tuinman en
begraafplaats annex boomgaard.begraafplaats annex boomgaard.

4. Plattegrond behorend bij het gedicht Hortulus door de monnikPlattegrond behorend bij het gedicht Hortulus door de monnik
Walafried Strabo (842 n.Chr.). Deze is gevonden in deWalafried Strabo (842 n.Chr.). Deze is gevonden in de
kloosterbibliotheek van St. Gallen. In 838 werd Walafriedkloosterbibliotheek van St. Gallen. In 838 werd Walafried abt van
het klooster van Reichenau, niet ver van St. Gallen.

5. Reconstructie van de tuin van Walafried Strabo in OpenluchtmuseumReconstructie van de tuin van Walafried Strabo in Openluchtmuseum
Arnhem. De sierperken zijn afgebakend planken.Arnhem. De sierperken zijn afgebakend planken.

6. Capitulare de villis (ca. 820): verordening van Karel de Grote (742-verordening van Karel de Grote (742-
814) over de planten die op zijn goederen in zijn rijk geplant dienen te worden.814) over de planten die op zijn goederen in zijn rijk geplant dienen te worden.
Illustratie ook uit zelfde verordening.Illustratie ook uit zelfde verordening.
 Hier nog plaatje vanHier nog plaatje van
kasteel?kasteel?

7. Petrus Crescentius (Italie)
(1230-1321) schreef het boek:
Liber ruralium commodorum,
(ca. 1306-1309).
Deze uitgave dateert van ca.
1470.

8. Illustratie uit:Illustratie uit:
Roman de laRoman de la
RoseRose / G. de/ G. de
Lorris, 13deLorris, 13de
eeuw.eeuw.
Zoals Albertus
Magnus opmerkte in
de 13 de eeuw: de
tuin is zo groot dat
men er met een
gezelschap in kan
staan te
converseren.

9. Kasteel Ammersoyen in de 18Kasteel Ammersoyen in de 18dede
eeuweeuw

10. Kasteel Ammersoyen te Ammerzoden, met binnenplaats (hof?)Kasteel Ammersoyen te Ammerzoden, met binnenplaats (hof?)
binnen de kasteelmurenbinnen de kasteelmuren

11. Kasteel Ammersoyen met voorburcht, anno ca. 1980Kasteel Ammersoyen met voorburcht, anno ca. 1980

12. IB
Tuinkunst in de tijd van
ontdekkingsreizen, hervorming en
humanisme

13. Columbus vertrekt naarColumbus vertrekt naar
Amerika, vanuit de havenAmerika, vanuit de haven
van La Rabida in Zuid-van La Rabida in Zuid-
Spanje, in opdracht vanSpanje, in opdracht van
Koningin Isabella vanKoningin Isabella van
CastilieCastilie

14. In 1492 wordt landt Columbus op San Salvador (Bahama’s). Dit is deIn 1492 wordt landt Columbus op San Salvador (Bahama’s). Dit is de
ontdekking van Amerika.ontdekking van Amerika.

15. De reis van Vasco da Gama (1497)De reis van Vasco da Gama (1497)

16. Opkomst van de wetenschap. OprichtingOpkomst van de wetenschap. Oprichting
van de botanische tuin in Leiden.van de botanische tuin in Leiden.

17. De Leidse hortus wordt vanaf 1594 aangelegd. Clusius (Kluis) was deDe Leidse hortus wordt vanaf 1594 aangelegd. Clusius (Kluis) was de
wetenschappelijk begeleider en inspirator; Clutius (Kluit) was dewetenschappelijk begeleider en inspirator; Clutius (Kluit) was de
hovenier. Plattegrond van de hortus in 1594 en 1610.hovenier. Plattegrond van de hortus in 1594 en 1610.

18. Leidse hortus ca. 400Leidse hortus ca. 400
jaar na oprichtingjaar na oprichting

19. Doronicum, tulp, pioen uit het kruidenboek van Clusius

20. Portret van DesideriusPortret van Desiderius
Erasmus of GerritErasmus of Gerrit
Gerritszoon 1466 (of-69)Gerritszoon 1466 (of-69)
-1536 .-1536 .
Zijn boek waarin hij eenZijn boek waarin hij een
tuin beschrijft is getiteld:tuin beschrijft is getiteld:
Convivium religiosumConvivium religiosum
(1522)(1522)
Als humanist bepleit hijAls humanist bepleit hij
in het algemeen dein het algemeen de
terugkeer naar Griekseterugkeer naar Griekse
en Romeinse tekstenen Romeinse teksten
(bijv. Vitruvius en Serlio)(bijv. Vitruvius en Serlio)
en verdraagzaamheiden verdraagzaamheid

21. Portret van de architectPortret van de architect
Hans Vredeman de VriesHans Vredeman de Vries
(1527-1607). In zijn(1527-1607). In zijn
tuinontwerpen geeft hijtuinontwerpen geeft hij
interpretaties van deinterpretaties van de
Italiaanse tuinarchitectuur.Italiaanse tuinarchitectuur.

22. Prent uit boekPrent uit boek Hortorum viridariumque ….formaeHortorum viridariumque ….formae, 1583., 1583.

23. Prent uit boekPrent uit boek Hortorum viridariumque ….formaeHortorum viridariumque ….formae, 1583, met hele vroege, 1583, met hele vroege
toepassing van tulp.toepassing van tulp.
Uit Hortorum…formae, 1583Uit Hortorum…formae, 1583

24. TIJD VAN REGENTEN EN VORSTEN:TIJD VAN REGENTEN EN VORSTEN:
GOUDEN EEUWGOUDEN EEUW
NEDERLNEDERLAANDSENDSE TUINARCHITECTUURTUINARCHITECTUUR

25. IIAIIA
Hollands classicistische tuinkunst in de tijdHollands classicistische tuinkunst in de tijd
van Hooft en Huygens.van Hooft en Huygens.

26. Na een reis naar Italie, liet Constantijn Huygens, secretaris van de Prins van
Oranje, vanaf 1641 Hofwijk te Voorburg bouwen. De architecten Jacob van
Campen en Pieter Post werkten samen in opdracht van Huygens aan dit
project, dat geinspireerd is op de werken van Vitruvius en Palladio.

27. Jacob Cats lietJacob Cats liet
in 1651 het Huisin 1651 het Huis
Sorghvliet, hetSorghvliet, het
tegenwoordigetegenwoordige
Catshuis,Catshuis,
bouwen. Huisbouwen. Huis
en siertuin zijnen siertuin zijn
in Hollandsin Hollands
ClassicistischeClassicistische
stijl.stijl.

28. Beeckestijn aan het
Wijkermeer

29. Kasteel Keukenhof te Lisse met hetKasteel Keukenhof te Lisse met het
bergje of de koepel Meerzicht, uitziendbergje of de koepel Meerzicht, uitziend
op het Haarlemmermeer.op het Haarlemmermeer.

30. Villa Lante Bagnaia, gebouwd in 1587.

31. Paleis Honselersdijk
te Naaldwijk.
Gebouwd in 1633
voor Frederik
Hendrik.
Hollands
classicistische
aanleg.

32. Titelprent van boek van
Jan van der Groen:
Den Nederlandtsen
Hovenier, 1669.
Jan van der Groen was
hovenier van stadhouder
Willem III.
Hierin staan ca. 500
planten beschreven en
vindt men 100 modellen
van tuinperken, veelal
naar Italiaans en Frans
model.
Het boek heeft gediend
als bronmateriaal voor
planten, bij de restauratie
van Paleis Het Loo.

33. Voorbeelden voor tuinperl (links) van Serlio (1537-1551),
uit zijn 5 boeken over Architectura, gepubliceerd vanaf 1537 en gepubliceerd in het
Nederlands in 1539. Voorbeeld van Jan van der Groen (1669) rechts.

34. Ontwikkeling van de lange Franse
perspectief-as

35. De lange perspectief-as van Versailles, aangelegd tussen 1660 en 1670
naar ontwerp van André le Notre.

36. Hofstede Clingendael te Wassenaar, de vroegste Frans classicistische aanleg?
Aanleg Ca. 1680; zichtas nog bestaand.

37. De lange as op Het Loo te Apeldoorn werd
aangelegd nadat Willem III tot koning van Engeland
was gekroond in 1689. Eerst reikte de aanleg tot de
eikenlaan.

38. Prent van de aanleg op
Kasteel Heemstede te
Houten, in laatste decennium
van de 17de
eeuw.
Tekenaar Daniel
Stoopendaal.

39. Oranjerie van Sorghvliet Den Haag, bestemd voor overhouden van Citrusbomen:
sinaasappel, citroen, limoen etc. J. vd Aveelen, 1691-1698J. vd Aveelen, 1691-1698

40. Berceaux of lustprieelen op Sorghvliet te Den Haag. J. vd Aveelen, 1691-1698J. vd Aveelen, 1691-1698

41. Theekoepel Bosch en Hoven in Aerdenhout-Bloemendaal.Theekoepel Bosch en Hoven in Aerdenhout-Bloemendaal.

42. Parnassusberg op Sorghvliet te DenParnassusberg op Sorghvliet te Den Haag. J. v.d. Aveelen, 1691-1698J. v.d. Aveelen, 1691-1698
Hier komt dia van bergje op Sorghvliet/DenHier komt dia van bergje op Sorghvliet/Den
Haag of Gunterstein/Breukelen, nogHaag of Gunterstein/Breukelen, nog
scannenscannen

43. Cascade of waterval op Sorghvliet, Den Haag. J. vd Aveelen,J. vd Aveelen,
1691-1698.1691-1698.

44. Grot op bergje, met uitzicht op berceaux. Sorghvliet, Den Haag. J. v.d.Grot op bergje, met uitzicht op berceaux. Sorghvliet, Den Haag. J. v.d.
Aveelen, 1691-1698Aveelen, 1691-1698

45. Tuinbeelden Pomona (l) en Flora (r) in tuin van Huize Willet Holthuysen.
Beeldhouwer Ignatius van Logteren, 1721.

46. Schelpengrot en
schelpengalerij op
Rosendael te Rosendaal
(Gld).

47. Grand Canal op Renswoude te Renswoude. Aanleg 1708.

48. Vogelvijver en vogelvoliere (menagerie) op Sorghvliet te Den Haag.
J. vd Aveelen, 1691-1698J. vd Aveelen, 1691-1698

49. Visvijver en loofgangen langs vijver, op Sorghvliet te Den Haaf.
J. vd Aveelen, 1691-1698

51. Opkomst van landschapsstijl ten tijde van deOpkomst van landschapsstijl ten tijde van de
VerlichtingVerlichting
NEDERLANDSENEDERLANDSE TUINARCHITECTUURTUINARCHITECTUUR

52. IV
In Nederland heeft de landschapsstijl zich ontwikkeld uit hetIn Nederland heeft de landschapsstijl zich ontwikkeld uit het
strakke keurslijf van de classicistische tuinarchitectuur,strakke keurslijf van de classicistische tuinarchitectuur,
onder invloed van verschillende Franse, Duitse en Engelseonder invloed van verschillende Franse, Duitse en Engelse
geschriften en de komst van Duitse tuinarchitecten naar onsgeschriften en de komst van Duitse tuinarchitecten naar ons
land.land.
We noemen hier Franse werken van J.J. Rousseau en LeWe noemen hier Franse werken van J.J. Rousseau en Le
Rouge; het Duitse standaardwerk van C.L.L. Hirschfeld; deRouge; het Duitse standaardwerk van C.L.L. Hirschfeld; de
tuinarchitectonische werken van W.Kent, Lancelot Brown entuinarchitectonische werken van W.Kent, Lancelot Brown en
Humphrey Repton; en de emigratie van Duitse tuin-Humphrey Repton; en de emigratie van Duitse tuin-
architecten naar ons land, zoals van J.G.Michael enarchitecten naar ons land, zoals van J.G.Michael en
J.D.Zocher srJ.D.Zocher sr

53. IV AIV A
De vroege pittoreske landschapsstijlDe vroege pittoreske landschapsstijl
(laatste kwart 18(laatste kwart 18dede
eeuw - 1815) en deeeuw - 1815) en de
natuur-beleving in de Franse tijd.natuur-beleving in de Franse tijd.

54. G.L.Le Rouge:G.L.Le Rouge: Details des nouveaux jardins a la modeDetails des nouveaux jardins a la mode, 1777. Dit plan, 1777. Dit plan
van Petit Tranon in Anglo-chinese stijl is gedateerd 1774.van Petit Tranon in Anglo-chinese stijl is gedateerd 1774.

55. Rocher in Foret de Marly, door G.L.Le Rouge, uit Details des nouveauxDetails des nouveaux
jardins a la modejardins a la mode, 1777., 1777.

56. De Zwitsers-Franse Jean Jacques Rousseau (1712-1778) was filosoof, schrijver en
componist. Hier zijn standbeeld (l) en zijn botanische boek Recueil de Plantes (r),
geschreven door Rousseau en Jacques Aubrey. Afgebeeld Lilium candidum.

57. J.J.Rousseau was aan het eind van zijn leven, in
1778, 6 weken te gast bij Graaf René de Girardin,
op de buitenplaats Ermenonville bij Parijs.
Hier is hij overleden en De Girardin liet hem
begraven op het Ile de peupliers aldaar.
In 1794 is hij overgebracht naar het Pantheon.
Links: Ile de peupliers, door J. Merigot, 1811.
Rechts: foto 2006.

58. In Frankrijk, in Colmar’s Museum Unterdenlinden is deze wandschildering van
Rousseau’s graf bewaard gebleven.

59. Invloed via 18de
eeuwse Duitse tuinarchitectuur?
C.C.L.Hirschfeld schreef Theorie der Gartenkunst (1779-1785), dat tegelijkertijd
in het Frans verscheen, onder de titel Theorie de l’art des jardins.

60. Ontwerp voor Stowe,
door William Kent, ca.
1740 voor Lord Temple.
Vergelijk met
Beeckestijn, 1772.

61. Situatietekening van Park Renswoude in 1769 (copie). Mooi voorbeeld
van de overgang van barok naar landschapsstijl.

62. AnoniemeAnonieme
kaart v.d.kaart v.d.
buitenplaatsbuitenplaats
Cromvliet teCromvliet te
Rijswijk,Rijswijk,
1810.1810.

63. De grote cascade op Biljoen / Beekhuizen, ontwerp van J.G.Michael, 1784.

64. Ontwerp / opmeting van de buitenplaats
Beeckestijn te Velsen, door J.G.Michael,
1772.
Beeckestijn wordt in het algemeen
beschouwd als eerste landschapspark in
Nederland.
Onder een stukje bos met “Engels
bloemhout”.

65. Engels bloemhout en slingerende paadjes, zoals door de tuinarchitect J.G.Michael
voorgesteld.

66. IV BIV B
De latere, meer open landschapsstijl ( ca. 1815 – 1870)De latere, meer open landschapsstijl ( ca. 1815 – 1870)
met veel exotische bomen en heesters (gardenesk) enmet veel exotische bomen en heesters (gardenesk) en
tuinsieraden, in de eeuw van de Zochers.tuinsieraden, in de eeuw van de Zochers.

67. Het boekHet boek Anmerkungen uber die LandhaeuserAnmerkungen uber die Landhaeuser
uit 1773, van C.C.L. Hirschfeld is vertaald inuit 1773, van C.C.L. Hirschfeld is vertaald in
het nederlands in 1779.het nederlands in 1779.
Dit boek was omstreeks 1780, toen Zocher srDit boek was omstreeks 1780, toen Zocher sr
in Nederland arriveerde, veel gevraagd inin Nederland arriveerde, veel gevraagd in
Nederland. Zocher zal zeker bekend zijnNederland. Zocher zal zeker bekend zijn
geweest met de boeken en theorien vangeweest met de boeken en theorien van
Hirschfeld en dit heeft hem mogelijk geholpenHirschfeld en dit heeft hem mogelijk geholpen
zelf de landschapsarchitectuur in Nederlandzelf de landschapsarchitectuur in Nederland
te helpen verspreiden.te helpen verspreiden.

68. Ontwerpen voor Meerenberg te Heemstede, door Daniel Marot (ca. 1730) en Jan DavidOntwerpen voor Meerenberg te Heemstede, door Daniel Marot (ca. 1730) en Jan David
Zocher sr (1794).Zocher sr (1794).
Karakteristieke kenmerken voor de landschappelijke aanleg: dicht hakhout binnenKarakteristieke kenmerken voor de landschappelijke aanleg: dicht hakhout binnen
omgevende paden of lanen; zichtas behoud; solitaire bomenaanplant;omgevende paden of lanen; zichtas behoud; solitaire bomenaanplant; open weiden;
waterpartij met eiland.

69. Jan David Zocher jr (1792-1870), architect en tuinarchitect. Zijn bekendsteJan David Zocher jr (1792-1870), architect en tuinarchitect. Zijn bekendste
bouwwerk was de Beurs op de Dam, 1845 geopend en 1903 afgebroken.bouwwerk was de Beurs op de Dam, 1845 geopend en 1903 afgebroken.

70. Ontwerp van Park rond Slot Zuylen, door J.D.Zocher jr., 1839.

71. Ontwerpen van Fa. J.D. en L.P. Zocher (1850-1900) van De Schaffelaar (1853)
te Barneveld (l) en De Keukenhof ( 1857) te Lisse (r)

72. Planten in de landschapsstijl: Rhododendron ponticum uit het boek van
J.C. Krause: Afbeeldingen der fraaiste, meest uitheemse boomen en
heesters… 1802; en rododendrons op Gooilust.

73. Ontwerp voor het Vondelpark en villapark Willemspark, Fa. J.D. en L.P.Ontwerp voor het Vondelpark en villapark Willemspark, Fa. J.D. en L.P.
Zocher, 1877Zocher, 1877

74. IdeeenmagazinIdeeenmagazin …J.G.Grohmann, 1796…J.G.Grohmann, 1796
Magazijn van Tuinsieraaden…van Tuinsieraaden… Gijsbert van Laar, Amsterdam 1802Gijsbert van Laar, Amsterdam 1802

75. Het huisje van Ka-Buur op Elswout (r), geinspireerd op plaatje uit Magazijn van
tuinsieraaden …van Gijsbert van Laar, 1802.

76. Gemengde stijl: de tijd van de tuinarchitecten Hugo
Poortman en Leonard Springer.
Ca. 1880-1940

77. Hugo Poortmen, 1901. Ontwerp voor de binnentuinen op Middachten te De Steeg.Poortmen, 1901. Ontwerp voor de binnentuinen op Middachten te De Steeg.
 MiddachtenMiddachten

78. Ook op Twickel te Delden werkte Hugo Poortman als opzichter van Eduard F. André, voor een
nieuw ontwerp van de binnentuinen, vanaf 1886. Dit ontwerp werd naar zijn eigen inzichten
vanaf 1907 gewijzigd.

79. VV
Tijd van wereldoorlogen en nieuwe technologieTijd van wereldoorlogen en nieuwe technologie

80. V AV A
Nederlandse tuinkunst in de tijd van het Vredespaleis;Nederlandse tuinkunst in de tijd van het Vredespaleis;
Keizer Wilhelm II van Duitsland (op Amerongen en Doorn,Keizer Wilhelm II van Duitsland (op Amerongen en Doorn,
1918-1941 ); Clingendael in het Spergebied en als huis van1918-1941 ); Clingendael in het Spergebied en als huis van
Seys Inquart en de Benedictijner Kloosters Slangenburg teSeys Inquart en de Benedictijner Kloosters Slangenburg te
Doetinchemen enDoetinchemen en Mamelis bij Lemiers/Vaals, als Duitsebij Lemiers/Vaals, als Duitse
bezittingen.bezittingen.

81. Vredespaleis en zijn stichter Andrew Carnegie, met tuin.
Ontwerp tuin door Th. Mawson, ca. 1910.

82. Tuinontwerp van Thomas MawsonTuinontwerp van Thomas Mawson
uit 1910 in Architectonische Tuinstijluit 1910 in Architectonische Tuinstijl
Opening paleis 1913.Opening paleis 1913.

83. Pergola’s begroeid met Parthenocissus tricuspidata (wilde wingerd, 1860 uit
China en Japan) karakteriseren de tijd van het Interbellum.

84. Verblijf van Keizer Wilhelm II op Amerongen 1918-1920. Hier de keizer
en Graaf Bentick in de tuin van Poortman.

85. De cottage garden (rechts) en de geometrische tuin op de voormalige
moestuinen, naar ontwerp van Poortman, tijdens het Interbellum.

86. Keizer Wilhelm II (1859–19411859–1941) op Huis Doorn, 1920-1941. Wilhelm II was van 1888 totwas van 1888 tot
1918 de laatste koning van Pruisen en de derde en laatste keizer van het Duitse1918 de laatste koning van Pruisen en de derde en laatste keizer van het Duitse
Keizerrijk.Keizerrijk.
Hieronder links zijn toenmalige residentie Paleis SanssouciHieronder links zijn toenmalige residentie Paleis Sanssouci

87. Van 1920 tot zijn dood in 1941 genoot Keizer Wilhelm II gastvrijheid op Huis Doorn te
Doorn. Ook hier heeft Hugo Poortman in 1919 in de tuinen zijn sporen achter gelaten.

88. De eerste vrouw van keizer Wilhelm II was Augusta Victoria. Naar haar overlijden inDe eerste vrouw van keizer Wilhelm II was Augusta Victoria. Naar haar overlijden in
1921 werd deze Augusta Victoria - rozentuin aangelegd.1921 werd deze Augusta Victoria - rozentuin aangelegd.

89. Slangenburg bij Doetinchem, sinds 1895 Duits bezit (familie Passmann) en in 1945Slangenburg bij Doetinchem, sinds 1895 Duits bezit (familie Passmann) en in 1945
verbeurd verklaard als vijandelijk vermogen. Sindsdien is het kasteel hetverbeurd verklaard als vijandelijk vermogen. Sindsdien is het kasteel het
gastenverblijf van de Sint – Willibrordsabdijgastenverblijf van de Sint – Willibrordsabdij (Benedictijner Klooster), terwijl de(Benedictijner Klooster), terwijl de
gronden in eigendom zijn van Staatsbosbeheer.gronden in eigendom zijn van Staatsbosbeheer.

90. Arboretum en boomgaard binnen de grachten, op De Slangenburg bij Doetinchem.
Na WOII zijn deze ‘tuinen’ beheerd en opgeknapt door Staatsbosbeheer.

91. Bekendste tuinarchitect tussen 1880 en 1920 is Leonard Springer (1855-1940).
Hij was in zijn tijd zeer bekend als tuinarchitect, schrijver van artikelen en
dendroloog. Oprichter van de Bond van Nederlandse Tuinarchitecten (BNT) en
de Nederlandse Dendrologische Vereniging (NDV). Zijn tuinen en parken
munten uit door een rijk sortiment.

92. De abdij St. Benedictusberg te
Mamelis (bij Vaals) was vóór de
oorlog gebouwd door Duitse
Benedictijnen en dus Duits bezit.
De oude abdij is gebouwd door D.
Boehm en M. Weber in 1922.
Na WO II (vanaf 1956) heeft DOM
Hans van der Laan het ontwerp
voor de binnentuin en de
processietuin gemaakt in
modernistische stijl.

93. Begin van processietuin (vgl. middeleeuwse pandhof), ontworpen door DOM
Hans van der Laan, vanaf 1956 en aangelegd door P.A.M. Buys tussen 1960
en 1965. De hier toegepaste stijl noemen we modernisme.

94. St. Benedictusberg te Mamelis/Vaals. Kijkje in de binnentuin. Ontwerp DOM
Hans van der Laan, vanaf 1956.

95. V BV B
Openbaar en gemeenschappelijk groen in de tijdOpenbaar en gemeenschappelijk groen in de tijd
van Wederopbouw (1945-1960). Modernistischevan Wederopbouw (1945-1960). Modernistische
tuiarchitectuurtuiarchitectuur

96. In de Wederopbouw-periode was Mien Ruys (1904-1999) een veelgevraagde
tuinarchitecte, ook voor parken en gemeentegroen.
Links de gesloten binnentuin van de Muzenhof in Amsterdam; in het midden de
watertuin in Dedemsvaart en rechts tuinaanleg bij gebouwen van het NUON in Alkmaar..

97. Stedenbouwkundig ontwerp van Mien Ruys voor Nagele (1947-1949). Verschillende
ontwerpers werkten in groepsverband. Dit is het aandeel van Mien Ruys.

98. In dienst van de gemeente Amsterdam werkte de tuinarchitect Hans Warnau in
een uitgesproken functionalistische stijl. Darwinplantsoen, 1952

99. Kromhoutpatk, Tilburg, ontworpen door Buro B+B, Stedebouw en
Landschapsarchitectuur BV, 1991. Situatie 2006.

100. Zicht over het Kromhoutpark te
Tilburg. Ontwerp Buro B+B,
Stedebouw en
Landschapsarchitectuur BV, 1991.
Foto 2006.

101. Oeverreservaat De Blaauwe Kamer, Rhenen/Wageningen. Dijkdoorbraak
1992. Ecologisch beheer door groot wild. Natuurlijke soorten (flora en
fauna) nemen toe. Idee: Plan Ooievaar.