2. 1 Inleiding: professioneel handelen en solidariteit in
diverstiteit
solidariteit in diversiteit hier en nu
professioneel handelen
aanknopingspunten voor interventielogica’s
Tussendoor: STAVAZA case-onderzoek
2 Co-creëren van interventielogica’s (2 werkgroepen)
3 Napraten in Foyer de Stroming
agenda
3. 1. solidariteit in diversiteit
hier en nu
Op plaatsen waar mensen van diverse afkomst nabij zijn
(hier) en in interpersoonlijke praktijken betrokken zijn (nu)
ontstaan nieuwe vormen van solidariteit in diversiteit.
leren
gemeenschap
plaats
diversiteit
solidariteit
interpersoonlijke praktijken
4. LEREN: groepswerk en tutoring in de klas van
Mater Dei, een basisschool uit Leuven
9. 2. professioneel
handelen
Intentioneel en doelgericht handelen dat een bepaalde, al
dan niet geëxpliciteerde, interventielogica volgt.
Interventielogica: antwoord op de vraag waarom een
welbepaalde (reeks van) professionele handeling(en) een
beoogd doel bewerkstelligt.
10. 2. professioneel
handelen
Lang niet al het professioneel handelen in de cases is expliciet
gericht op solidariteit in diversiteit.
leren lezen en rekenen (Mater Dei)
handhaven kwaliteitscriteria en voorschriften inzake hygiëne (SPIT)
leuke activiteiten organiseren (Chiro-Brussel)
erkenning zoeken voor wonen in groep (Solidair Wonen)
11. 2. professioneel
handelen
Heel wat professioneel handelen valt terug op min of meer
beproefde handelingsmodellen.
Leren lezen en schrijven: heel wat studie en –onderzoekswerk
waar leerkrachten argumenten uit putten voor het expliciteren
van hun interventielogica.
12. 2. professioneel
handelen
professioneel handelen dat bijdraagt tot solidariteit in
diversiteit (hier en nu): in mindere mate expliciete
interventielogica’s.
Kookouders van Chiro Koekelberg beslissen om halal te koken op
kamp vanuit hun directe betrokkenheid bij het reilen en zeilen van de
chirogroep.
13. 2. professioneel
handelen
DieGem:
expliciteren van interventielogica’s gericht op solidariteit in
diversiteit.
Op basis van wetenschap EN van praktijkervaring:
- actie-onderzoek
- agenda begeleidingscommissie 1/4/2015
- zomerschool
(interactieve) praktijken- en kwestiebank: voortschrijdende
inzichten
15. 21 retrospectieve cases
Voortgang case-
onderzoek
Praktijkenbank Torekes, Spring Global Mail, Mater Dei, Chiro Brussel
Solidair Wonen, Leeggoed, SPIT, Tower Automotive,
Schatten van Mensen
Lopend Sledderlo, De Lijn, Seizoenspluk, Nevenstroom,
HIVSET Turnhout, Ledeberg, City Pirates
Gepland Yota, CollectActief, Movement X, Mangoboom in
bloei, Pianofabriek
16. 12 actiecases
- Torekes, Mater Dei en Chiro Brussel
- verschillende andere actie-onderzoeken in de
pijplijn in opvolging van retrospectieve cases
Voortgang case-
onderzoek
19. 2. professioneel
handelen
- focus op hier en nu
- toenemende culturele diversiteit
- …
het professioneel handelen om solidariteit in diversiteit
mogelijk te maken
≠
lineair en sociaal-technologisch proces:
doelformulering plannen implementeren evalueren
20. Wat is hier en nu wenselijk (naar doel en werkwijze)?
=> geen blauwdruk, een voortdurend leerproces
vermogen om te oordelen over wat in concrete situaties
waar mensen van diverse afkomst nabij zijn wenselijk is:
competenties
grondhouding
politiek-maatschappelijke context
2. professioneel
handelen
25. Analyse beleidsdocumenten
Vlaams (homogeniteit, integreren, sociale cohesie en sociaal
kapitaal) versus lokaal (pragmatiek)
etnische culturele mix in de school, buurt, jeugdhuis en op de
werkvloer
persoonlijke autonomie en emancipatie versus individuele en/of
collectieve verantwoordelijkheden
solidariteit dat voortkomt uit conflict is nauwelijks terug te
vinden
economische herverdeling en culturele erkenning
3. aanknopingspunten
voor een interventielogica
27. - Specifiek inrichten van de school om contact tussen
leerkarchten, directie en ouders te bevorderen.
- Ongewenst imago (een school voor kansengroepen) van een
specifieke plaats (de school) bijsturen.
- Industriële keuken inrichten en alleen voor keukenpersoneel
toegankelijk maken.
- Arbeid aan één grote keukentafel organiseren.
3. aanknopingspunten
voor een interventielogica
29. 3. aanknopingspunten
voor een interventielogica
- Animatorentraject BINT opstarten om de leidingsploeg
van stadsgroepen te mixen.
- BINT exclusief voor meisjes aanbieden om uitval te
vermijden.
-Een etnisch-culturele mix van bewoners samenbrengen.
32. 3. aanknopingspunten
voor een interventielogica
Individuele bewoners ondersteunen,
problemen bespreekbaar maken in de groep,
oplossingen zoeken en waar nodig
scheidsrechter spelen.
Sociale gemeenschap, verbinden
33. 3. aanknopingspunten
voor een interventielogica
Leerkrachten letterlijk onderdompelen in de leefwereld
van gezin en woonomgeving van de leerlingen.
Politieke gemeenschap, onderbreken
35. Arbeiders wijzen op voorschriften en kwaliteitscriteria
tot zij de normen halen.
Zoeken naar concrete oplossingen voor (culturele)
drempels om taken ongehinderd te kunnen uitvoeren.
3. aanknopingspunten
voor een interventielogica
Kwalificeren
36. Het samenleven zo goed mogelijk organiseren.
Essentiële afspraken maken en handhaven, met andere
afspraken pragmatisch omgaan.
3. aanknopingspunten
voor een interventielogica
Socialiseren
37. - Inspelen op de actualitiet in de activiteiten (bv. rellen in
Molenbeek).
- Ruimte maken voor vele kleine gesprekjes tussen leden.
3. aanknopingspunten
voor een interventielogica
Subjectiveren
39. BRABOZAAL: leen als organisatie en leren als professional
4. co-creëren van
interventielogica’s
context (beleid,
praktijkondersteuning, …)
professioneel
handelen
leren
gemeenschap
plaats
diversiteit
solidariteit
interpersoonlijke praktijken leren als
professional
leren als
organisatie
40. ANTWERPSE ZAAL: integreren versus transformeren
4. co-creëren van
interventielogica’s
context (beleid,
praktijkondersteuning, …)
professioneel
handelen
leren
gemeenschap
plaats
diversiteit
solidariteit
interpersoonlijke praktijken integreren
transformeren
41. ANTWERPSE ZAAL: van nabij of op afstand
4. co-creëren van
interventielogica’s
context (beleid,
praktijkondersteuning, …)
professioneel
handelen
leren
gemeenschap
plaats
diversiteit
solidariteit
interpersoonlijke praktijken
professioneel handelen op afstand
professioneel handelen van nabij
Notes de l'éditeur
Vandaag focussen we op het professionele handelen dat zo’n nieuwe vormen van solidariteit hier en nu (mee) mogelijk maken.
Niet alle professioneel handelen dat we in de cases tegenkomen is explicite gericht op het mogelijk maken van solidariteit in diversiteit hier en nu
Actie-onderzoek: zie overzicht.
Als onderzoekers samen met de betrokkenen in een case een professionele interventie opzetten om solidariteit in diversiteit hier en nu mogelijk te maken en daaruit te leren.
Zomerschool
Voorrang en gratis voor leden begeleidingscommissie.
Voorlopig alleen nog maar actief bekend gemaakt bij uitnodiging begeleidingscommissie 1/4 en al 9 inschrijvingen waarvan 6 uit de BC.
Dus snel inschrijven (voor 17/04/2015). Op basis van de interesse uit de BC, zullen we nog ruimer werven.
Selectie vier laatste cases op basis enkele criteria:
Cases waar strijd een bron van siolidariteit is
Cases die niet vertrekken vanuit gevestigd middenveld, maar vanuit initiatief van meer recente zelforganisaties
- niet alleen een zaak van competenties (bv. interculturele competenties, diversiteitscompetenties,…)
- maar ook van grondhouding (bv. kritisch-reflexiviteit, (C. Argyris en D. Schön) normatieve professionaliteit (H. Kunneman), presentiebenadering (A. Baart),…)
- en een verhouding tot politiek-maatschappelijke context met diverse ambivalenties en spanningsvelden over solidariteit in diversiteit (bv. integreren versus transformeren, universeel versus particularistisch,…)
maatschappelijke context van globalisering, individualisering, migratiestromen.
Daagt bestaande vormen van solidariteit uit.
- politieke context met maatschappelijke ambivalenties en
spanningsvelden (cfr. spanningsvelden van solidariteit in diversiteit). Straks Transformeren versus
integreren
- flankerende praktijken (overheidsbeleid, regelgeving, omkadering,
ondersteuning (intermediair),…). Cfr. inzet van meerdere leden van de begeleidingscommissie
- uitwisseling tussen interpersoonlijke praktijken
(samenwerkingsverbanden, complementaire praktijken,…), samenstromen van praktijken waardoor solidariteit in diversiteit betekenis kan krijgen op een groteren schaal, Cfr. Brede
schoolbenadering Mater Dei waardoor school betekenis krijgt voor de buurt.
sterke focus op homogeniteit, integreren, sociale cohesie en sociaal kapitaal in Vlaams inburgerings- en integratiebeleid tegenover pragmatiek bij lokale overheden en organisaties
sterk geloof in etnische culturele mix in de directe nabijheid in de vier domeinen (school, buurt, werkvloer, jeugdhuis,…)
verschillende posities inzake onderhandelbaarheid van solidariteit in diversiteit: aandacht voor persoonlijke autonomie en emancipatie versus nadruk op individuele en/of collectieve verantwoordelijkheden
idee dat solidariteit kan voortkomen uit conflict is nauwelijks terug te vinden
aandacht voor economische herverdeling en culturele erkenning komt vaak samen voor, cfr kwestiebank
MATER DEI
Door de specifieke inrichting van de school ligt de drempel voor ouders lager om directie en leerkrachten aan te spreken. Soms groeten zij ouders en kinderen aan de schoolpoort. ’s Avonds wachten kleuters samen met hun leerkrachten de ouders op in een gezamenlijke ruimte.
Om het ongewenst imago (een school voor kansengroepen) van een specifieke plaats (de school) bij te sturen wijzigt de raad van bestuur het logo van de school. De voorstellingsfolder zet de diversiteit onder de leerlingen als een troef in de verf.
SPIT
Voor de Horecaopleiding van SPIT richtte de bedrijfsleiding een volledig ingerichte industriële keuken. Die keuken vormt een terrein waar alleen keukenpersoneel mag vertoeven. Je hoort bij deze groep of niet. Je kan er niet zo maar ‘doorlopen’ of ‘binnenlopen’ als je niet bij het keukenpersoneel hoort. Dat versterkt het gevoel van samenhorigheid bij een heel diverse groep van arbeiders.
Centraal in de keuken staat een lange werktafel. Aan deze tafel snijden de arbeiders in de voormiddag onder andere alle groenten. Rond en over deze tafel verloopt de meeste communicatie. Het is een echte ontmoetingsplaats.
CHIRO BRUSSEL
De leidingsploegen van Brusselse stadsgroepen zijn momenteel nog minder divers samengesteld dan het ledenbestand. Om ook daar een meer diverse samenstelling te krijgen startte Chiro Brussel het animatorentraject BINT. Toen doorstroming van BINT naar de leidingsploeg van stadsgroepen niet vanzelfsprekend bleek, stuurde Chiro Brussel het opzet van BINT bij.
Recent gestarte BINT-groepen bereiken meisjes met een uiteenlopende etnisch-culturele achtergrond. BINT blijft evenwel exclusief voor meisjes. De begeleidsters vrezen voor uitval wanneer ze de werking ook voor jongens openstellen.
SOLIDAIR WONEN
De initiatiefnemers van Solidair Wonen kiezen van bij de aanvang voor een etnisch-culturele mix van bewoners. Niet alleen omdat zowel Belgische mannen als vluchtelingen moeilijk toegang vinden tot de reguliere woningmarkt. Maar ook vanuit de overtuiging dat samen leven met mensen van andere herkomsten een sterke meerwaarde levert voor alle bewoners. En effectief, sommige bewoners ervaren de diversiteit als leerrijk en fijn. Volgens andere bewoners bemoeilijkt de diversiteit net het samen leven.
SPIT
Door Nederlands als voertaal op te leggen bepaalt de bedrijfsleiding van SPIT deels de omgangsvormen onder de groep van diverse keukenarbeiders
Taaldiversiteit is één van dekwesties uit de kwestiebank.
Rationele gemeenschap
Een gemeenschap waarin principes, praktijken en normen die vormgeven aan het samen handelen vastliggen.
Normeren
Professionele inzet kan gericht zijn op het invoeren van nieuwe normen of het versterken van bestaande normen binnen een rationele gemeenschap.
SOLIDAIR WONEN
Bewoners die samen onder één dak wonen, ondersteunen elkaar in hun dagelijkse bezigheden. Iemands herkomst is daarbij van weinig belang. Maar samenwonen gaat met ups en downs. Persoonlijke problemen, strubbelingen tussen enkele bewoners of negatieve gebeurtenissen kunnen de groepsdynamiek in huis onder druk zetten. Op zo’n momenten speelt de woonbegeleider een onmisbare rol: individuele bewoners ondersteunen, problemen bespreekbaar maken in de groep, oplossingen zoeken en waar nodig scheidsrechter spelen
Gedeelde waarden en normen noodzaak voor solidariteit in diversiteit (cfr. kwestiebank)
Sociale gemeenschap
Een gemeenschap waarin het delen van middelen en activiteiten het sociale verkeer tussen mensen regelt.
Verbinden
Een verbindende dynamiek zoekt naar nieuwe vormen van gemeenschappelijkheid.
MATER DEI
Naast heel ruimdenkende leraren, waren er ook met een eerder conservatieve, nostalgische of zelfs racistische kijk. Het lerarenkorps meekrijgen in de nieuwe visie van de school en de pedagogische principes daarachter was een werk van lange adem. De directie organiseerde ontmoetingen en studiedagen om de buurt beter te leren kennen. Eigen personeelsvergaderingen gingen door in de gebouwen van buurtwerking ’t Lampeke. Door leerkrachten letterlijk onder te dompelen in de leefwereld van gezin en woonomgeving van de leerlingen, mikte de directie en het bestuur op groeiend inzicht en begrip.
Politieke gemeenschap
Onderbreken van processen van gemeenschapsvorming door zij die weigeren zich in te passen in de bestaande orde en die orde daarop aanspreken.
Onderbreken
Een dynamiek van onderbreken stelt vragen bij een bepaalde ordening in een gemeenschap
SPIT
Ze houden sterk vast aan wat ze een ‘professionele’ benadering van het werk noemen. De taken voer je ordentelijk en volgens de voorschriften uit. Als dit niet gebeurt wijzen ze een arbeider er op tot hij of zij de normen wel haalt: de grootte waarop je de aardappelen snijdt, het schortje dragen, de handen wassen en Nederlands spreken waar nodig. Is er omwille van godsdienstovertuiging een probleem bij de uitvoering van een taak, dan zoeken de werkleiders naar oplossingen totdat de betrokken arbeider de taak ongehinderd uitvoert.
Kwalificatie
Het verwerven van kennis, vaardigheden, overtuigingen om te functioneren binnen een gemeenschap
SOLIDAIR WONEN
Een huis delen met drie à vier medebewoners waar je niet voor kiest, is niet altijd makkelijk. Zeker niet als die medebewoners andere gebruiken hebben. Het is zowel voor bewoners als voor woonbegeleiders een voortdurend leerproces om het samen leven zo goed mogelijk te organiseren. Het huishoudelijk reglement leidt het samen wonen in goede banen. De mate waarin het regelement moet worden gevolgd, is vaak een kwestie van schipperen. Sommige regels staan niet ter discussie, zoals een respectvolle houding aannemen tegenover medebewoners en woonbegeleiders en het verbod op verbale of fysieke agressie. Daar moeten bewoners zich aan (leren) houden. Op andere punten zijn woonbegeleiders pragmatisch geworden.
Socialisatie
leren deel uit te maken van de bestaande sociaal-culturele, politieke en morele orde van een gemeenschap
CHIRO BRUSSEL
De leiding speelt met haar activiteiten al eens in op de actualiteit, met een politiespel na de zware rellen in Molenbeek bijvoorbeeld.
Maar ook de vele kleine gesprekjes tussen leden vormen evenzeer kansen om stil te staan bij zichzelf in relatie tot de wereld. Leidingsploegen vervullen een belangrijke rol bij deze leerprocessen. Een mix van leiding die vertrouwd is met de wijk en gemeenschap en leiding die beslagen is in het opzetten en begeleiden van activiteiten is daartoe waardevol.
Subjectificatie
in vraag stellen van de eigen positie van waaruit men gewoonlijk spreekt en handelt en zo bestaande gemeenschapsideaal doorbreken.
CASES
SPIT
CHIRO BRUSSEL
CASES
DE LIJN
CHIRO BRUSSEL
CASE
LEEGGOED
SOLIDAIR WONEN
CASES
TOWER AUTOMOTIVE
CITY PIRATES
DE LIJN
SCHATTEN VAN MENSEN
