1. 1

2. Vecorite e Androidit
 Android eshte multi-user sistem i bazuar ne Linux, ku cdo
aplikacion perfaqeson nje user.
 Sistemi rregullon privilegjet perkatese per cdo UserID
(aplikacion).
 Informacionet mbi UserID-te jane te disponueshme vetem
per sistemin, ndersa per aplikacionet vetem ato te vetat.
 Cdo aplikacion aktivizon nje proces te vecante.
 Proceset nderpriten kur aplikacionet nuk perdoren ose kur
sistemi ka nevoje per memorje shtese.
 Cdo aplikacion ka qasje vetem ne komponentet e
nevojshme per tu ekzekutuar dhe jo me teper.
2

3. Vecorite e Androidit
 Nje aplikacion mund te kerkoje qasje ne te dhenat si:
listen e kontakteve, SMS mesazhet, SD Card, kamere,
bluetooth,etj.
 Keto qasje i jepen aplikacionit gjate kohes se
instalimit.
 I tere kodi distribuohet ne nje pako (fajll) te vetme qe
ka ekstenzionin .apk
3

4. Siguria ne Android
 Cdo aplikacion ndodhet ne “sandbox”-in e tij
 Asnje aplikacion nuk mund:
- Te afektoje aplikacionet tjera
- Te lexoje te dhenat e aplikacioneve tjera
- Te kete qasje ne rrjet
- Te mbaje pajisjen ndezur
 Aplikacionet mund te shkembejne te dhena vetem pas
dhenies se te drejtave perkatese
4

5. Disa privilegje sistemore
5

6. 4 komponentet kryesore ne Android
1. Activities
2. Services
3. Content Providers
4. Broadcast Receivers
6

7. 1. Activities
 Nje Activity perfaqeson nje dritare (screen) te vetme
te shfaqur ne nje kohe te vetme.
 Shembuj te nje Activity: Thirrja e nje numri
(dialpad), dergimi i nje emaili, google map, etj.
 Cdo aplikacion ka nje Main Activity, qe shfaqet kur
aplikacioni hapet per here te pare.
 Activities qe jane te mbyllura ruhen ne Back Stack
dhe paraqiten sipas metodes Last in, First Out
7

8. Gjendjet e nje Activity
 Sa here qe shtypni butonin Back ose Home, Android
ruan gjendjen e Activity-s prezent.
 Ne rast te mbylljes se nje Activity,
inicializohet onSaveInstanceState() dhe ruhet
gjendja ne Bundle (mapping per relacionet midis
Activities).
 Nese prape thirret nje Activity e shkaterruar, sistemi
e rikrijon ate duke thirrur
onCreate() dhe onRestoreInstanceState().
 Kjo ndodhe vetem ne rastet kur Bundle kthen vlere te
ndryshme prej NULL.
8

9. Activity Lifecycle
9

10. 10

11. 2. Services
 Services jane komponente aplikacionesh qe kryejne
operacione te caktuara ne background, pa ofruar
ndonje user interface.
 Ne kohe reale mund te jene aktive me teper servise.
Psh. te surfojme ne internet, te degjojme muzike,
apo te kopjojme ndonje fajll. Kjo behet permes IPC
(InterProcess Communication).
 Services ne Android dallojne nga Services ne Linux
11

12. Gjendjet e nje Service
 Services kane lifecycle me te thjeshte se Activities
 Nje Service ka dy forma: (1) STARTED ose (2)
BOUND
 Nje STARTED service mund te kryeje nje operacion
te caktuar, por duke mos i kthyer ndonje result
thirresit (Caller). – startService()
 Nje BOUND service lejon komponentet te
komunikojne me servisin, te dergojne requests apo te
marrin results. – bindService()
12

13. 13

14. 3. Content Providers
 Content Providers jane komponente qe u
ofrojne te dhena ne formate te caktuara
aktiviteteve tjera.
 Menyra e funksionimit te nje provideri eshte si
ajo e dy tabelave relacionale ne DB.
 Psh. CalendarProvider ruan ngjarjet e
perdoruesit ne nje vend (repository), ose
ContactProvider qe menaxhon te dhenat mbi
kontaktet e personave te regjistruar.
14

15. 3. Content Providers
 Content Providers operojne sipas CRUD ne DB.
Operojne permes metodave:
insert(), update(), delete(), dhe query()
 Cdo ContentProvider posedon nje URI qe perdoret si
identifikues.
Psh. URI i User Dictionary:
content://user_dictionary/words
 Queryt per perdorim te dhenash jane identike me
ato te SQL.
Psh. SELECT _ID, word, frequency, locale FROM words
WHERE word = <userinput> ORDER BY word ASC;
15

16. Intents
 Intents jane mesazhe qe perdoren per te
aktivizuar nje Activity, Service apo Broadcast
Receiver.
 Nje Intent eshte thjeshte nje objekt qe permban
pershkrimin mbi operacionin qe duhet realizuar.
 Android perkrahe dy lloje te intents: Explicit dhe
Implicit Intents.
Intent intent = new Intent(Intent.ACTION_VIEW,
Uri.parse("http://www.google.com"));
16

17. Intents dhe Intent Filters
17

18. Intent Filters
 Intent Filters vlejne vetem per Intentet implicit.
 Intentet eskplicit nuk mund te filtrohen.
 Filteret vendosen ne Android Manifest fajllin.
 Psh.
<intent-filter . . . >
<action android:name="android.intent.action.MAIN" />
<category android:name="android.intent.category.LAUNCHER" />
</intent-filter>
18

19. 4. Broadcast Receivers
 Broadcast Receivers jane built-in komponente te
Androidit qe punojne ne prapavije.
 Broadcast Receivers na njoftojne per ngjarjet (events)
e ndryshme, si psh. kur pranojme nje SMS apo nje
thirrje, kur bateria eshte e zbrazur, kur pajisja
ristartohet, etj.
 Poashtu, mund te krijojme Broadcast Receivers per
aplikacione, qe mund te njoftojne sistemin apo
aplikacionet tjera per ngjarje te caktuara.
 Nje Broadcast Receiver mund te shkrepe (trigger)
ekzekutimin e nje kodi te caktuar, ose mund te inicoje
nje activity apo nje service.
19

20. Dy metodologjite e UI
 PROCEDURAL dhe DECLARATIVE
 Metoda Deklarative perdore XML elementet per te
dizajnuar UI, ngjajshem me HTML.
 Perparesi e metodes deklarative eshte perdorimi I
WYSIWIG editorit, poashtu leximi i XML eshte me
i lehte.
 Disavantazh i metodes deklarative eshte
manipulimi me user input.
20

21. Dy metodologjite e UI
 Metoda procedurale apo programative perdore
Java per te dizajnuar. Elementet e UI mund te
krijohen ne runtime.
 Perparesi e kesaj metode eshte mundesia e
menaxhimit te eventeve te ndryshme.
 Strategjia me e mire eshte qe te perdoren te dy
metodat se bashku.
21

22. Literatura dhe Referencat
 Mobile Computing, Raj Kamal
 Learning Android (Building Applications for the
Android Market), Marko Gargenta
 Mobile Computing Principles: Designing and
Developing Mobile Applications with UML and
XML, Roy T. Fielding
22

23. Resurse online
 http://developer.android.com/guide/components/ind
ex.html
 http://www.vogella.com/android.html
 http://www.androidhive.info
 http://thenewboston.org/list.php?cat=6
23