1. Money Show Thessaloniki 2015
Ο ρόλος τηςΤοπικής Αυτοδιοίκησης σε
συνθήκες κρίσης
ΠάρηςΤσογκαρλίδης
ΑντιδήμαρχοςΤεχνικώνΥπηρεσιών & Πολεοδομίας
Δήμου Πυλαίας Χορτιάτη

2. Συγκριτικά Δήμου 2001-2011
Στις εκλογές 2014 σε απογεγραμμένο πληθυσμό 70.653 και
εγγεγραμμένων 40.556 ψήφισαν 28.552 (ποσοστό 70,4%)
Πηγή: Προσωρινά στοιχεία Δήμου Πυλαία Χορτιάτη

3. ΕΣΟΔΑ ΔΗΜΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΡΑΤΙΚΟ ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟ 2015 ΚΑΙ
ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ
εκατ. € εκατ. €
α) Π/Σ 2015 β) ΕΣΟΔΑ ΔΗΜΩΝ β/α % ν. 3852/2010
ΦΠΑ 14.411 910 6,31% 12%
ΦΕΦΝΠ 13.184 1.133 8,60% 21,30%
ΕΝΦΙΑ 3.512 164 4,67% 11,30%
Ξεκάθαρη υποχρηματοδότηση των Δήμων
Πηγή Προσυνέδριο ΚΕΔΕ Ξάνθη Μάρτιος 2015

4. Αδιαμφισβήτητη αλήθεια
Η εκτίμηση απόδοσης ΚΑΠ, στην εισηγητική έκθεση του Κρατικού
Προϋπολογισμού 2015, ανέρχεται σε 2.735,1 εκατ. € όταν οι
αναμενόμενοι πόροι, με βάση τον Κρατικό Προϋπολογισμό 2014, είναι
2.783 εκατ. €. Τα έσοδα των δήμων, μετά την εφαρμογή των
μνημονιακών παρεμβάσεων, μειώνονται πολύ κάτω από το μισό των
αναμενόμενων εσόδων όπως τα είχε προβλέψει ο Ν. 3852
(Καλλικράτης)
Ενώ τα έσοδα των ΚΑΠ αποτελούν ποσοστιαία συμμετοχή σε
συγκεκριμένους φόρους, τα έσοδα των φόρων αυξάνονται, αλλά των
δήμων μειώνονται.
Πηγή Προσυνέδριο ΚΕΔΕ Ξάνθη Μάρτιος 2015

5. Οι δυνατότητες επηρεασμού της Αυτοδιοίκησης στα μακροοικονομικά
μεγέθη είναι πολύ περιορισμένες. Οι προσπάθειες να «εξηγηθούν» τα
ελλείμματα με βάση τα οικονομικά των δήμων είναι τουλάχιστον
άστοχες.
Πηγή: Οι Δήμοι σε αριθμούς 2015

6. Πηγή Προσυνέδριο ΚΕΔΕ Ξάνθη Μάρτιος 2015
Οι μειώσεις που υπέστησαν οι Ελληνικοί δήμοι χαρακτηρίζονται
πρωτοφανείς σε σχέση:
• Με τους υπόλοιπους Ευρωπαϊκούς δήμους
• Με την ιστορική εξέλιξη των τοπικών
δημόσιων οικονομικών των 40 τελευταίων
χρόνων
• Με τις μειώσεις που υπέστησαν οι άλλοι
φορείς της Κεντρικής και Γενικής κυβέρνησης.

7. Η πορεία των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (χωρίς τις
μεταφερόμενες αρμοδιότητες)
Πηγή Προσυνέδριο ΚΕΔΕ Ξάνθη Μάρτιος 2015

8. Σχέση τοπικών- κεντρικών δημοσίων επενδύσεων
Πηγή: ΟΟΣΑ 2013

9. Διάρθρωση δημόσιου χρέους κατά φορέα γενικής κυβέρνησης
Πηγή: ΟΟΣΑ 2013

10. Πηγή Προσυνέδριο ΚΕΔΕ Ξάνθη Μάρτιος 2015
Οι Ελληνικοί δήμοι έχουν τη μικρότερη συμβολή στο δημόσιο χρέος όχι μόνο
στις Ευρωπαϊκές ΤΑ, αλλά στο σύνολο των χωρών του ΟΟΣΑ. Όχι μόνο δεν
παράγουν ελλείμματα αλλά με τα πλεονάσματα τους συμβάλλουν στην
απομείωση του ελλείμματος της κεντρικής κυβέρνησης. Όπως προκύπτει
από τον Κρατικό Προϋπολογισμό 2015 και από τον πίνακα των
αναμενόμενων αποτελεσμάτων της γενικής κυβέρνησης, το 2015 οι ΟΤΑ θα
προσφέρουν 863 εκατ. € πλεόνασμα ενώ η υπόλοιπη γενική κυβέρνηση
έλλειμμα ύψους 1.323 εκατ. €

11. Πηγή εισηγητική έκθεση του Κρατικού Προϋπολογισμού 2015


12. Το ποσοστό των δαπανών των δήμων που κρίθηκαν ως μη
σύννομες είναι μικρότερο από το 0,5% του συνόλου των
απορριφθέντων από τις ΥΔΕ δαπανών της Γενικής
Κυβέρνησης.
Πηγή Προσυνέδριο ΚΕΔΕ Ξάνθη Μάρτιος 2015

13. ΟΤΑ τις περιόρισαν κατά 70% ενώ η γενική κυβέρνηση
κατά 45%
Πηγή Προσυνέδριο ΚΕΔΕ Ξάνθη Μάρτιος 2015

14. Οι δανειακές υποχρεώσεις καλύπτουν το 64% των απαιτήσεων
και διαθέσιμων.
Πηγή Προσυνέδριο ΚΕΔΕ Ξάνθη Μάρτιος 2015

15. Οι κυριότερες πηγές εσόδων των Δήμων είναι οι διάφορες δημοτικές
φορολογίες, τέλη και δικαιώματα (επαγγελματικές άδειες, τέλος
ακίνητης ιδιοκτησίας, τέλη διανυκτέρευσης σε ξενοδοχεία,
δικαιώματα έκδοσης αδειών, τέλη αποκομιδής σκυβάλων, πρόστιμα,
κ.α.), καθώς και κρατικές χορηγίες. Οι φορολογίες, τα τέλη και
δικαιώματα αποτελούν τη σημαντικότερη πηγή εσόδων για τους
Δήμους ενώ οι κρατικές χορηγίες αντιπροσωπεύουν μόνο μικρό
ποσοστότων τακτικών εσόδων τους. Η Κυβέρνηση επιχορηγείέργα
υποδομής που αναλαμβάνουν οι Δήμοι και το ύψος της κρατικής
χορηγίας εξαρτάται απότο είδος του συγκεκριμένου έργου και τις
ανάγκες και δυνατότητες του κάθε Δήμου.
ΕΣΟΔΑ ΔΗΜΩΝ

16. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση καλείται στις σημερινές
μνημονιακές συνθήκες να επιβεβαιώσει τον ιστορικό
της ρόλο τόσο στον αναπτυξιακό τομέα και στην
επανεκκίνηση της οικονομίας όσο στην αντιμετώπιση
της ανθρωπιστικής και κοινωνικής κρίσης.

17. ΒΙΩΣΙΜΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Ο ΡΟΛΟΣ
ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
• Χρηματοδότηση επενδύσεων κεφαλαίου στο τοπικό
επίπεδο
• Πηγές χρηματοδότησης επενδύσεων κεφαλαίου στο
τοπικό επίπεδο
• Δημιουργία συμπράξεων με τον ιδιωτικό τομέα
• Παροχή τοπικών υπηρεσιών από τον ιδιωτικό τομέα
• Προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης στο τοπικό
επίπεδο
• Ενεργειακή απόδοση

18. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ
ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
• Εθνικό Πλαίσιο (Πρόγραμμα ελάχιστου εγγυημένου
εισοδήματος σε όλη την Ελλάδα – Κοινωνικά
παντοπωλεία)
• Κοινωνική Ευθύνη ( Επισιτιστικό Πρόγραμμα)
• Στοχευμένη κοινωνική βοήθεια
• Φροντίδα σε επίπεδο τοπικής κοινότητας
• Διαδημοτική συνεργασία

19. ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
• Ανάδειξη πολιτιστικής ιστορίας
• Δρώμενα
• Εκπαίδευση σε θέματα πολιτισμού και
• Τεχνολογικές υποδομές (WiFi, Λογισμικό Ανοιχτού
Κώδικα κλπ.)
• Δράσεις για την υγεία και την άθληση

20. Πρακτικές Αστικού Σχεδιασμού
• ανάκτηση του δημόσιου χώρου
• βιώσιμη κινητικότητα
• βελτίωση της εικόνας της πόλης
• αλλαγές στις διαδικασίες σχεδιασμού και
υλοποίησης των έργων.

21. Τι κάνουν σήμερα οι Δήμοι;
 Οι Δήμοι σε όλη τη χώρα προσπαθούν με την υποστήριξη ειδικών
εξωτερικών συμβούλων, να διεκδικήσουν εκπληρώνοντας τυπικά κριτήρια
επιλεξιμότητας για χρηματοδότηση, διαθέσιμους πόρους και δικτυώσεις σε
έναν μεταξύ τους ανταγωνισμό για τμήματα των ροών εθνικών και
ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων (λ.χ. τομεακά και περιφερειακά προγράμματα
ΕΣΠΑ, αλλά και κοινοτικές πρωτοβουλίες όπως energy cities, green cities κλπ).
 Η διεκδίκηση πόρων γίνεται μετά από διοικητική και τεχνική ωρίμανση
διακεκριμένων έργων με περιορισμένες, αν όχι ανύπαρκτες ευρείες ζυμώσεις
σε τοπική κλίμακα ή αναδράσεις από τοπικές συλλογικότητες, και συνήθως
αφορούν μονοτομεακά έργα.

22. Αποτέλεσμα....
Διασπορά μικρών έργων συμβατικής ανάπλασης
δημόσιων χώρων και ολοκλήρωσης σημειακών
κοινωνικών υποδομών (σχολεία, πολιτιστικά
κέντρα κλπ) που λειτουργούν μάλλον ασύνδετα
μεταξύ τους, και πολύ λιγότερο ως μείζονος
σημασίας μετασχηματισμοί του αστικού
συγκροτήματος

23. Θαλλάσιο Μέτωπο Θεσσαλονίκης
• Δεν πρέπει να αφορά μόνο στο τμήμα εντός
των διοικητικών ορίων της Θεσσαλονίκης
• Το αστικό μέρος του θαλασσίου μετώπου
πρέπει να περιλαμβάνει και περιοχές που
βρίσκονται εγγύς του δυτικού ορίου του
Δήμου Θεσσαλονίκης καθώς και ανατολικά τα
τμήματα περιοχών Δήμου Καλαμαριάς και
Δήμου Πυλαίας-Χορτιάτη.

24. Θεσμικό πλαίσιο
• Δήμος Αμπελοκήπων-Μενεμένης με ΓΠΣ του Ν.2508/97,
υπό δημοσίευση.
• Δήμος Θεσσαλονίκης με εγκεκριμένο ΓΠΣ του Ν.1337/83
και υπό εκπόνηση ΓΠΣ του Ν.2508/97 στο Β1 υποστάδιο
του.
• Δήμος Καλαμαριάς με ΓΠΣ του Ν.2508/97 εγκεκριμένο και
δημοσιευμένο στο ΦΕΚ 3 ΑΑΠ/2015
• Δήμος Πυλαίας-Χορτιάτη με ΓΠΣ του Ν.2508/97, υπό
δημοσίευση.

25. Απαιτούμενες μελέτες για την υλοποίηση της
ανάδειξης του θαλασσίου μετώπου
• Πολεοδομικές μελέτες Αναθεώρησης περιοχών Δήμου
Θεσσαλονίκης, έγκριση με ΠΔ.
• Πολεοδομικές μελέτες επέκτασης – αναθεώρησης Δήμου
Θεσσαλονίκης, έγκριση με ΠΔ.
• Πολεοδομικές μελέτες επέκτασης Δήμου Πυλαίας-
Χορτιάτη, έγκριση με ΠΔ.
• Μελέτες αστικού σχεδιασμού Δήμου Θεσσαλονίκης,
ενδεχομένως θεσμικά ακάλυπτες, λόγω ύπαρξης μόνο ΓΠΣ.
• Μελέτες αστικού σχεδιασμού Δήμου Καλαμαριάς.
• Μελέτες αστικού σχεδιασμού Δήμου Αμπελοκήπων-
Μενεμένης, ενδεχομένως θεσμικά ακάλυπτες, λόγω
ύπαρξης μόνο ΓΠΣ.

26. Απαιτούμενες μελέτες για την υλοποίηση της
ανάδειξης του θαλασσίου μετώπου
• Μελέτη θαλάσσιας συγκοινωνίας και ενσωμάτωση
στον συνολικό σχεδιασμό και θεσμικό πλαίσιο.
• Μελέτη επέκτασης μέσου σταθερής τροχιάς και
ενσωμάτωση στον συνολικό σχεδιασμό και θεσμικό
πλαίσιο.
• Μελέτη ΟΛΘ και ενσωμάτωση στον συνολικό
σχεδιασμό και θεσμικό πλαίσιο.
• Μελέτη Επιχειρηματικού Κέντρου και ενσωμάτωση
στον συνολικό σχεδιασμό και θεσμικό πλαίσιο.
• Χωροθέτηση μαρίνων και ενσωμάτωση στον συνολικό
σχεδιασμό και θεσμικό πλαίσιο.

27. Σύμφωνα με την ισχύουσα πολεοδομική νομοθεσία
και ειδικότερα με τον Ν.4269/2014 (ΧΩΠΟΜΕ), το
μοναδικό εργαλείο που μπορεί να παράσχει θεσμική
κάλυψη και πλήρη προστασία για το σύνολο των
προτεινόμενων ρυθμίσεων και των
αλληλοεξαρτήσεων μεταξύ τους, είναι το Ειδικό
Χωρικό Σχέδιο (ΕΧΣ) του άρθρου 8 του Ν.4269/2014.