1. Projectnieuws
V a n S c h a i k B o u w n i e u w s 9 n o v e m b e r 2 0 11
Samen
Op dik water bouwen bouwen
Een logistiek avontuur
Geen enkel project is
hetzelfde. Of het nu om
nieuwbouw, renovatie of
Projectnieuws
restauratie gaat, per situatie verschillen de
bouwlocatie, de planning, het benodigde
materiaal en de directe omgevingsfactoren.
Een recreatiewoning op de Loosdrechtse Plassen, een prachtige plek. Maar hoe bouw je Zo is het heel iets anders om aan een staal-
constructie op een industrieterrein te werken
zo’n woning, als je er met een vrachtwagen of kraan niet kunt komen? Van Schaik bouwt en dan aan een renovatie van een school, die
gewoon open blijft. En vraagt bouwen op
renoveert een aantal van deze woningen. Voor hen staat als een paal boven water dat deze het water om een compleet andere aanpak
dan op het vaste land. Daarom staat bij ons
manier van bouwen veel meer tijd en aandacht kost dan reguliere bouw op het vaste land. één ding centraal: intensief samenwerken.
In deze Scharnier kunt u lezen hoe wij in
verschillende projecten omgaan met het
samenspel tussen opdrachtgever, uitvoerder
en andere partners. Door vanaf het begin
transparant naar elkaar te zijn, ontstaat
meteen het gevoel van betrokkenheid.
Tegelijkertijd kijken wij ook naar de nabije
toekomst, waar het gebruik van duurzame
materialen, de certificering daarvoor en
In het ontgraven veengebied vlak buiten gebouwd en bestaan de vloeren uit beton. Nu toepassen van technieken als het 3-D
Breukelen staan drie fraaie vakantiewoningen, is heien en beton storten niet zo eenvoudig als Bouw Informatie Model (BIM) een steeds
waarvan de laatste bijna af is. Elke woning is anders. “De heistelling en de heipalen worden grotere rol gaan spelen. Samenwerken vormt
anders, zowel qua ontwerp als gebruikte mate- met een grote trekschuit aangevoerd”, legt Jan daarom de basis van onze resultaten.
rialen. Projectleider Jan van Schaik: “Bouwen op uit. “Heien is hier heel lastig qua maatvoering,
het water is een logistieke uitdaging. Niet alleen want je hebt geen bepaald referentiepunt. En wat Nico van Schaik
de materialen maar ook de mensen moeten er betreft het beton: we hebben geen betonmolen Directeur Bouwbedrijf van Schaik
elke dag heen. Dus als het bootje vaart, gaan op een boot staan, dus moet er een middel door-
SCHARNIER Van Schaik Bouwnieuws Nummer 9, November 2011
ze allemaal mee. Dat is het meest efficiënt. heen om te voorkomen dat het beton hard is als Jan. “Dat is soms een hele uitdaging, zeker
Waar logistiek en transport normaal gesproken het aankomt.” Van Schaik werkt samen met een als het gaat om onderhoud en garanties. Wij
makkelijk te organiseren zijn en je een kraan nabijgelegen watertransportbedrijf, waardoor weten precies waar je op het water rekening
en (vracht)auto’s inzet, vraagt bouwen op het gebruik gemaakt kan worden van een jachthaven, mee moet houden. Zo was voor één woning
water veel meer tijd en aandacht. In feite is deze een kraan en een trekschuit. Naast de bouwplaats een ontwerp gemaakt zonder drempels, waar-
manier van bouwen veel intensiever.” ligt een dekschuit, waar een bouwkeet, afvalcon- door de binnenvloer even hoog was als de
tainers en alle nodige voorzieningen op staan. buitenvloer. Het vergt veel aandacht om dat
Dekschuit met voorzieningen “Veel leveranciers hebben moeite om te begrijpen goed waterdicht te krijgen, want de klant wil
Op het water worden de meeste huizen op palen waar ze moeten lossen”, vertelt Jan lachend. “Ze uiteraard een waterdicht huis.”
willen graag een adres hebben waar gebouwd
wordt, maar komen dan bij de jachthaven uit. Korte lijnen een must
eN VeRDeR ... Daar wordt alles namelijk op de boot gezet en Jan van Schaik benadrukt het belang van inten-
naar de bouw gebracht.” sief overleggen en samenwerken. “ Wat betreft de
samenwerking zijn korte lijnen belangrijk. Ik ben
De klant 2 Artistiek en waterdicht het enige aanspreekpunt en stuur de uitvoerders
Scholengemeenschap onderging ingrijpende verbouwing Op het moment dat de architect een tekening direct aan. Omdat het geen standaardproject is,
heeft gemaakt, gaat de projectleider aan de is er extra veel betrokkenheid en uitleg nodig en
Perspectief 4 slag met het uitstippelen en vastleggen van de is het intensief om te begeleiden. Maar iedereen
Dick van de Merwe over het ontwerpproces met BIM uitvoering. “Daarbij houden we zoveel mogelijk vindt het leuk om aan mee te werken, omdat het
het beeld van de architect voor ogen”, vertelt heel iets anders is dan ze gewend zijn.”
Mensenwerk 5
Vroegtijdig overleg brengt meer structuur op de bouw
1 6 1
Product in beeld
Hart voor hout: FSC- en PEFC-certificering

2. Scholengemeenschap onderging ingrijpende verbouwing
Metamorfose onder schooltijd
De klant
Als een school 26 jaar oud is, is dat op
een gegeven moment overal aan te zien.
Daarom was de scholengemeenschap in
Maarssenbroek dit jaar het toneel van een
flinke opknapbeurt. Een hele kunst om dit
te realiseren terwijl er voortdurend kinderen
rondlopen en de lessen gewoon doorgaan.
De scholengemeenschap, bestaand uit de J.C.
van der Walschool, de Franciscusschool en de
Triangel, oogt nu als een mooi, intensief ver-
nieuwd complex. Meteen vallen de fris gekleur-
de deuren en de mooie oranje vloer op, waarbij "Ik ben een keer in de kerstvakantie komen kijken. Echt, horen en zien
het kleurverschil tussen de lokalen en de gang verging je, dus les geven was geen optie.”
ervoor zorgt dat het looppad zich duidelijk
onderscheidt. Overal zit een gedachte achter. beheerde deze gemeente het gebouw en de en dat was maar goed ook. Ik ben een keer in
Zo zorgen de vele ramen niet alleen voor veel onderhoudsgelden zelf. Toen de schoolbesturen de kerstvakantie komen kijken. Echt, horen en
licht, maar bieden ze ook transparantie en soci- de scholen over wilden nemen, was de voor- zien verging je, dus les geven was geen optie”,
ale veiligheid. Om meer ruimte te creëren zijn waarde dat het achterstallig onderhoud werd zegt hij lachend.
veel schuine wanden gemaakt. Ook zijn er nu aangepakt zodat de gebouwen voldeden aan
ruimtes voor leerkrachten waarin ze even rustig de eisen van de huidige tijd.” Verhuizen is leerzaam
een gesprek kunnen voeren of kunnen werken. Omdat per school steeds aan twee lokalen
Sanitair tijdens schoolvakanties
SCHARNIER Van Schaik Bouwnieuws Nummer 9, November 2011
Het is nu een omgeving waarin het nog leuker tegelijk gewerkt werd, waren in totaal voor zes
is om les te krijgen of te geven. Alle drie scholen zijn gerenoveerd, waarvan de groepen alternatieve locaties nodig. Hiervoor
J.C. van der Wal school het meest ingrijpend, veranderden de drie kleuterspeellokalen, een
Achterstallig onderhoud omdat dat het oudste stuk van het complex soort gymzaal voor kleuters, in tijdelijke loka-
In december 2010 startte Van Schaik met deze was. “Alle lokalen zijn onder handen genomen, len. De andere groepen kregen onderdak in
verbouwing, die voortkwam uit een voorgeno- kamers van de leerkrachten aangepast, nieuwe een noodgebouw tegenover de scholen. “Zo
men eigendomsoverdracht van de gemeente vloeren gelegd, aanrechtblokjes vervangen, verhuisden we om de twee, drie weken per
aan de schoolbesturen. Jan de Bruin, directeur alles is geschilderd, de buitenkozijnen moes- school twee groepen naar de tijdelijke ruimtes
van de J.C. van der Walschool, legt uit: “Bij de ten eruit omdat er dubbel glas in kwam, het en weer terug naar het inmiddels vernieuwde
meeste scholen is het schoolbestuur ook verant- sanitair is overal vernieuwd,” vertelt Jan de lokaal”, vertelt Jan de Bruin. “Dit gebeurde
woordelijk voor het onderhoud van het gebouw Bruin. “Sommige dingen konden echt niet onder schooltijd, want kinderen vinden het fan-
en krijgt daar de middelen voor. Binnen de hele onder schooltijd, omdat dat teveel stof- en tastisch om mee te helpen met verhuizen. Op
gemeente Maarssen (nu gemeente Stichtse geluidsoverlast zou veroorzaken. Daarom is het zich is het een hele mooie leerervaring, want
Vecht) was dit complex een uitzondering en sanitair tijdens de schoolvakanties aangepakt het doet een beroep op samenwerken en op
2

3. Tijdens de verbouw (links) en de nieuwe situatie (rechts).
een kwartier was het opgelost”, vertelt Jan de
Bruin. “Soms kwam ik bijvoorbeeld om 8.00 uur
op school en waren ze voor de ingang aan het
werken. Zodra ik dat zag zei ik tegen de werklui
‘Jongens, de deur gaat zo open, die kinderen
moeten er zo allemaal langs, dus graag even
een kwartiertje wachten tot iedereen binnen
is en dan kun je weer je gang gaan.’ En zo liep
het dan ook. Eigenlijk is de overlast heel erg
meegevallen.”
Ook Monique Tydeman, directeur van de
Franciscusschool, is zeer goed te spreken. “Ik
heb de samenwerking met Van Schaik als zeer
plezierig ervaren. Vooral met Hans van Paauw
heb ik heel fijn samengewerkt. De verbouwing
was behoorlijk ingrijpend, maar verliep soepel.
Lastige momenten waren vooral toen we maar
een paar wc’s hadden voor de hele school. Dat
kon niet anders. Gelukkig zorgde Hans ervoor
dat dit ongemak zo kort mogelijk duurde.”
Gezamenlijk belang
Kernwoorden die de samenwerking met Van
Schaik kenmerken zijn volgens Jan de Bruin
openheid, betrokkenheid, uitgaan van geza-
menlijk belang en vooral begrip. “Dingen die
opeens even niet lukten en waarvoor een ander
moment gekozen moest worden, vormden
ontdekken. Inpandig was zo’n verhuizing vaak konden maken en precies wisten wanneer welk nooit een probleem. Als er bepaalde zaken niet
binnen een half uur tot drie kwartier bekeken, lokaal gedaan ging worden. Dat gaf een heel werkten tijdens de bouw dan werd dat snel
zelfs bij de kleuters. De kasten stonden op wiel- stuk rust”, benadrukt Jan de Bruin. “Iedere opgelost. Ik had altijd contact met Hans, en
tjes, twee kleuters aan de voorkant, vier aan de keer als er zo’n nieuwe fase inging, zorgde ik zo’n vast aanspreekpunt is denk ik ook de enige
achterkant en het ging. Of als ze een doos niet ervoor dat met een apart bouwbulletin of in de manier om het transparant te houden. Je moet
konden tillen, gingen ze op hun billen zitten en nieuwsbrief ouders geïnformeerd werden over niet met allemaal verschillende mensen hoeven
schoven hem over de vloer... Prachtig om te zien wat er volgende week ging gebeuren en waar praten. Natuurlijk gaan er wel eens dingen ver-
hoe kleuters dat doen. Bij het noodgebouw was de groep van het desbetreffende lokaal tijdelijk keerd, dat geldt voor iedere organisatie en dat
het iets lastiger omdat we het schoolplein over ondergebracht zou worden.” mag ook. Maatgevend voor de kwaliteit van
moesten. Dan hielpen meestal een paar ouders een organisatie vind ik de manier waarop je
Veilig op school
SCHARNIER Van Schaik Bouwnieuws Nummer 9, November 2011
mee met de zwaardere dingen.” omgaat met de dingen die verkeerd gaan. Laat
Uiteraard moet, zeker als het gaat om jonge je dat voortsudderen of pak je dat adequaat op
Weten brengt rust kinderen, de veiligheid gewaarborgd blijven. en ga je er serieus mee om. Ik ben heel positief
Tussen uitvoerder Hans van der Paauw en de “Op het moment dat wij een situatie zagen die over hoe dat hier gegaan is en ben enorm trots
directies was intensief overleg, naast de offici- even niet handig was, spraken we de aannemer op het resultaat!”
ele stuur-, werkgroep- en bouwvergaderingen. of onderaannemer er zelf op aan en binnen
Iedere week zochten ze een moment om bij
elkaar te zitten, door te spreken wat er ging
gebeuren en waar de scholen rekening mee
moesten houden. Hans had voor iedere twee
weken een planning met een plattegrond
gemaakt, waarop hij precies aangaf wat er
ging gebeuren. “Dat was voor ons heel handig,
omdat we op basis daarvan een draaiboekje
“Op het moment dat wij een
situatie zagen die even niet
handig was, spraken we de
aannemer of onderaannemer
er zelf op aan en binnen een
kwartier was het opgelost.”
3

4. Dick van de Merwe over het ontwerpproces met BIM
“Minder zelf bedenken,
Perspectief
meer met elkaar verbinden”
Dick van de Merwe, architect en directeur bij het architectenbureau Van den Berg in Houten, Voorwaarde is dat je heel open en transparant
bent, voortdurend met elkaar afstemt en dat je
startte met zijn bureau zo’n 3 jaar geleden met BIM, wat toen net in opkomst was. Inmiddels een server beschikbaar hebt waarop de andere
betrokken bedrijven kunnen inloggen. Dat is de
zijn ze koploper waar het gaat om werken met dit 3-D Bouw Informatie Model. Omdat alle ultieme manier van BIMmen.”
betrokken partijen vanaf het begin in dezelfde tekening werken, brengt dit een nieuwe manier Geen ‘alwetend bouwmeester’
Nieuwe toepassingen zoals Skype, het videobel-
van samenwerken en rolverdeling met zich mee. Dankzij intensieve afstemming ontstaat sneller len, bieden mogelijkheden om gezamenlijk op
een beeldscherm naar een ontwerp te kijken,
een totaalbeeld en nemen de faalkosten fors af. aanpassingen te bespreken en meteen door te
voeren. “Voorheen stuurde je de tekening een
keer op en dan hoorde je het wel als er com-
BIM is een vernieuwend model dat overal mentaar was”, bevestigt Van de Merwe. “Nu
toepasbaar is, zowel bij renovatie als bij nieuw- moet je meteen communiceren en kun je het
bouw. Van seriebouw zoals rijtjeshuizen of proces vanaf het begin veel beter managen.”
appartementen, tot complexe bouw zoals zieken- Van de Merwe ziet zichzelf daarbij niet als
huizen, theaters of scholen, werkt het lonend om ‘alwetend bouwmeester’ die, zoals voorheen,
BIM te gebruiken. Maar ook op het gebied van vertelt wat het resultaat moet worden. “Ik stel
renovaties, en dat is van belang omdat nieuw- me op als de regisseur van het ontwerpproces.
bouw afneemt en renovatie en herbestemming Dat betekent dat ik niet alles zelf bedenk, maar
een steeds grotere rol gaan spelen. inbreng van alle ‘acteurs’, dus alle adviseurs
en specialisten die bij dit proces betrokken zijn,
Minder faalkosten omdat alles klopt verzamel. Daarbij regisseer ik niet alleen de
In feite is BIM nieuw gereedschap, net zoals componenten die de betrokken partijen aanle-
het gereedschap van de timmerman ook ver- tekening, legden die op elkaar en schatten in veren, maar ook de partijen zelf en de commu-
nieuwd wordt. Zo ging de architect ooit van dat het wel redelijk moest kloppen. Tijdens het nicatie daartussen. Als je dat niet doet, val je
SCHARNIER Van Schaik Bouwnieuws Nummer 9, November 2011
de tekentafel naar de 2-D computertekening. bouwen stuitten ze regelmatig op dingen die eigenlijk terug in oude patronen.”
De overstap naar 3-D BIM is minstens zo’n toch niet goed waren en dat leverde veel faal-
grote verandering. “Niet zozeer omdat je nu kosten op. Om die kosten te reduceren is BIM BIM is nu
3-D tekent, want dat was al langer mogelijk in bedacht.” Uiteraard is werken met BIM een investering
allerlei programma’s”, legt Van de Merwe uit. en vraagt het om een nieuwe manier van
“Maar vooral omdat het een model is waarbij Ultiem BIMmen in hetzelfde model werken. Toch is het volgens Van de Merwe wel
alle betrokken partijen hun input samen- Een groot voordeel van BIM is dat al veel eer- verstandig om hier als bouwbedrijf mee aan de
brengen. Voorheen maakten de architect, de der een totaalbeeld ontstaat. Omdat architect, slag te gaan. “Veel mensen zeggen dat BIM de
constructeur en de installateur ieder hun eigen aannemer, installateur en andere betrokkenen toekomst is. Ik zou liever willen zeggen: ‘BIM
in dezelfde tekening werken, is snel duidelijk is nu’”, benadrukt hij. “Zeker als je ziet hoeveel
om welke toepassingen het gaat en faalkosten je kunt voorkomen, is het de investe-
hoeveel - en welke mate- ring meer dan waard. Daarbij komt dat, vooral
rialen nodig zijn. “Er zijn bij de uitbesteding van grotere projecten,
verschillende manieren werken met BIM steeds vaker als randvoor-
om met BIM te werken”, waarde gesteld wordt. “Aan het eind van het
legt Van de Merwe uit. project kan dat model ter beschikking staan
“De constructeur en instal- van de opdrachtgever, zodat deze kan zien welk
lateur kunnen ieder hun materiaal op welke plaats gebruikt is en weet
eigen model maken en de wanneer en hoe hieraan onderhoud gepleegd
architect brengt dit samen moet gaan worden. Dat maakt BIM ook voor
met zijn bouwkundig model. de eigenaren van gebouwen een heel krachtig
Maar het mooiste is als je met instrument”, besluit Van de Merwe.
elkaar in hetzelfde model werkt. 4

5. Hans van der Paauw over effectief samenwerken
“Vroegtijdig overleg brengt meer
Mensenwerk
structuur op de bouw”
Om een optimale planning te kunnen maken en ervoor te zorgen dat het ook op de bouw
zo veel mogelijk gesmeerd loopt, is het slim om in een vroeg stadium om tafel te gaan zitten.
Daarom werkt Van Schaik met projectteams, waarbij de rode draad en cruciale momenten
van een project vanaf het begin duidelijk zijn en al snel afgestemd kunnen worden met de
uitvoerende partijen.
Of je nu werkt aan een grootscheeps nieuw- uit”, zegt Hans. Tijdens ieder project overlegt
bouwproject of aan een ingrijpende renovatie: de projectleider regelmatig met de inkoper en
geen enkele opdracht is hetzelfde. Zo verschilt de uitvoerder over de voortgang. “We proberen
het per situatie hoeveel voorbereidingstijd in alle situaties zo ver mogelijk vooruit de den-
nodig is en welke partijen allemaal in beeld ken”, legt Hans uit. “Waar moet bijvoorbeeld
komen. Door in projectteams te werken lukt aan gedacht worden als een onderaannemer
het beter om zo efficiënt mogelijk te plannen. aan de slag gaat? Moet er een steiger of een
“Daarom worden onderaannemers in een vroeg kraan door ons geregeld worden of regelt hij
stadium bij een project betrokken”, vertelt Hans dat zelf? Dat bespreken we allemaal van te
van der Paauw, uitvoerder bij van Schaik. “Niet voren, zodat iedereen weet waar hij aan toe is.
dat ze meteen aan de slag moeten, maar dan Zo kan een onderaannemer zijn prijs daarop fabriek en wanneer ze uiteindelijk op de bouw-
weten ze wel wat er wanneer van hen verwacht baseren en komt niemand voor onaangename plaats kunnen zijn. Als dingen anders lopen
wordt. Zo is de rode draad duidelijk en creëer verassingen te staan.” dan gepland, overleg ik met de onderaannemer
je vanaf het begin een betrokkenheid en een hoe we dat zo efficiënt mogelijk op kunnen los-
goede samenwerking.” Soepele uitrol sen. Zo komen we tot een goede, gezamenlijk
Als uitvoerder is het de rol van Hans om het besproken aanpak, dat werkt het beste. Dan
Ver vooruit denken werk op de bouw goed te laten lopen, de vin- is iedereen tevreden aan het einde van de rit”,
SCHARNIER Van Schaik Bouwnieuws Nummer 9, November 2011
Ieder bouwwerk heeft zijn eigen unieke bouw- ger aan de pols te houden en de planning te besluit Hans.
methode en -systematiek, wat ieder project bewaken. Want wat op kantoor wordt geregeld,
weer anders maakt. Het is steeds een compleet moet een soepele uitrol krijgen op de bouw.
samenspel tussen opdrachtgever, uitvoerder en “Ik heb al snel in het project een gesprek met
onderaannemers. Aan het begin van het pro- de onderaannemers, waarin we van te voren
ject spreekt het projectteam alles door en stelt afstemmen waar we in de planning rekening
vast wat de cruciale punten binnen een project mee moeten houden. Daarin neem ik mee hoe "wat op kantoor wordt geregeld,
zijn. “Dan weet je van te voren wat je wanneer lang het bijvoorbeeld duurt dat dingen besteld, moet een soepele uitrol krijgen
kunt verwachten en stippel je het hele traject uitgetekend of gemaakt kunnen worden in de op de bouw."
5

6. Van Schaik kiest voor FSC- en PEFC-certificering
Hart voor hout
Product in beeld
De aandacht voor duurzaam en milieubewust bouwen neemt voortdurend toe. Dit betekent
onder andere dat er kritischer gekeken wordt naar de herkomst van grondstoffen en materialen,
zoals hout. Omdat Van Schaik zich bewust is van de ingrijpende gevolgen van grootschalige Flexibel met een
houtproductie op het milieu, is het bedrijf dit jaar overgegaan tot FSC- en PEFC-certificering. eigen werkplaats
Naast het kantoor staat de werkplaats van
Van Schaik, die de nieuwste technieken voor
houtbewerking biedt. Een eigen werkplaats
vergroot de mogelijkheden om klanten tot
dienst te zijn.
Sinds anderhalf jaar werkt Fred van
Mastwijk in de werkplaats, waar hij de
mooiste producten maakt met moderne
machines. Met hem zijn nieuwe inzichten
gekomen en een aantal investeringen
gedaan. “Een werkplaats als deze zorgt
ervoor dat je erg flexibel bent en snel kunt
schakelen als er iets gemaakt moet wor-
den”, vertelt Fred. “Zo zijn wij nu specialist
in het maken van ramen, deuren en kozijnen
Voor alle toepassingen in de bouw zijn zaam beheerd bos hebben geleverd. Zeker nu voor monumenten. Dankzij onze brede ken-
houtsoorten met FSC- en PEFC-keurmerk ook de Rijksoverheid, gemeentes en provincies nis van restaureren en renoveren kunnen wij
beschikbaar. Deze keurmerken, FSC (Forest in 2010 zijn gestart met duurzaam inkopen. allerlei profileringen maken. Wanneer het
Stewardship Council) en PEFC (Programme for Een certificaat is de meest eenvoudige manier om grote massaproducties met standaard-
the Endorsment of Forest Certification), zijn om aan te tonen dat aan deze eis is voldaan. maten gaat, besteden we het meestal uit.
in het leven geroepen omdat ons milieu lijdt “We streven ernaar om de partijen waar wij Maar kleinere hoeveelheden en maatwerk
onder de grootschalige ontbossing als gevolg mee samen werken te overtuigen van de toege- kunnen we allemaal zelf.”
van de houtproductie. Een gecertificeerde voegde waarde van duurzaam hout”, bevestigt
SCHARNIER Van Schaik Bouwnieuws Nummer 9, November 2011
onderneming gebruikt hout dat afkomstig is uit Kees. “Het zou mooi zijn als het over een jaar
duurzaam beheerd bos uit alle klimaatzones, of twee redelijk standaard is om volgens deze
dus bijvoorbeeld ook naaldhout uit Europese certificering te werken waar het gaat om hout-
bossen. “Het uiteindelijke doel is, dat alle bos- gerelateerde producten.”
sen ter wereld gecertificeerd zijn en op een
goede manier worden beheerd”, legt projectlei- Waar blijft die boom?
der Kees van Schaik uit. “Dit betekent simpel- Als een bedrijf gecertificeerd is, betekent dit
weg dat overal waar een boom gekapt wordt, dat het moet kunnen aantonen welk proces het
een nieuwe wordt teruggeplaatst. Maar ook dat FSC- en PEFC-hout doorloopt. Pas dan wordt
dit onder goede omstandigheden gebeurt, met een projectcertificaat afgegeven. “Hiervoor
oog voor de mensenrechten en de cultuur van houden we een aparte administratie bij”, ver-
de plaatselijke bevolking.” telt Kees. “Mede dankzij onze eigen, professio- COLOFON
nele werkplaats waar we flinke hoeveelheden
Streven naar standaard hout bewerken, kunnen we dit proces goed Scharnier is een uitgave van Bouwbedrijf
Opdrachtgevers zullen aannemers steeds vaker inzichtelijk maken.” van Schaik en wordt verspreid onder
vragen om aan te tonen dat zij hout uit duur- relaties in een oplage van 500 exemplaren.
Bouwbedrijf van Schaik, Poeldijk 1,
Vertrouwen als basis 3621 CZ Breukelen, Tel. (0346) 262344
"Van Schaik is altijd al een familiebedrijf geweest en dat zie je in ieder gesprek dat je hebt met ze terug.
Vertrouwen en transparantie zorgen ervoor dat het vanaf het eerste gesprek goed voelt. Ik vind het mooi om Redactie: Corina Blommendaal
te zien dat ze dat familiebedrijfsgevoel ook weten vast te houden in tijden waarin de markt bikkelhard is."
6 Dick van de Merwe, architectenbureau Van den Berg
Productie en vormgeving:
Vermaas & Koning, Driebergen
Druk: Leerdam Druk BV, Leerdam