Tailan 04 15

ОРОН НУТГИЙН ХАРИУЦЛАГАТАЙ ЗАСАГЛАЛЫН ТӨЛӨӨХ
ИДЭВХИТЭЙ ТҮНШЛЭЛ БА ИРГЭДИЙН ОРОЛЦОО ТӨСӨЛ

ХУУЛЬ ДҮРЭМ БОДИТ АМЬДРАЛД АЯН

ТӨРИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН МЭДЭЭЛЛИЙН
ИЛ ТОД БАЙДАЛ
СУДАЛГААНЫ ТАЙЛАН

Увс аймаг, Улаангом 2013 он 3-р сар

“Төрийн байгууллагын мэдээллийн ил тод байдал “ судалгааны тайлан 2

Энэхүү судалгааны ажлыг “Мерси Кор Монгол” ОУБ-ын “Орон Нутгийн
Хариуцлагатай Засаглалын төлөөх Идэвхтэй Түншлэл ба Иргэдийн оролцоо” төслийн
“Хууль дүрэм бодит амьдралд аян”-ы хүрээнд 2013 оны 03 дугаар сарын 07-аас 03 дугаар
сарын 31-ний хооронд гүйцэтгэв.
Тус судалгааны тайланд буй дүгнэлтүүд зөвхөн судалгааны багийн гишүүдийн байр
суурийг илэрхийлж буй болно.

Судалгааны багийн бүрэлдэхүүн:

Багийн ахлагч С.Оюунгэрэл
Увс аймгийн Засаг даргын Тамгын газрын
Хууль зүйн хэлтсийн ахлах мэргэжилтэн

Судлаач Х.Төртогтох, Мерси Кор Монгол ОУБ, аймгийн түншлэлийн зохицуулагч
Н.Бат-Ерөөлт, Орон нутгийн зөвлөх, судлаач

, | Увс аймаг, Улаангом 2013


АГУУЛГА

Бүлэг 1. Удиртгал .......................................................................................................................4

1.1. Судалгааны зорилго, зорилтууд ........................................................................4
1.2. Судалгааны аргачлал..........................................................................................4
1.3. Судалгааны хамрах хүрээ, хугацаа....................................................................4

Бүлэг 2. Төрийн байгууллагын ил тод байдлын төлөв байдал.............................................5
2.1. Үйл ажиллагааны ил тод байдал...........................................................................6
2.2. Хүний нөөцийн бодлогын ил тод байдал...............................................................6
2.3. Төсөв, санхүүгийн ил тод байдал...........................................................................8
2.4. Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил үйлчилгээ
худалдан авах ажиллагааны ил тод байдал.....................................................8

Бүлэг 3. Судалгааны дүн
3.1. Мэдээллийн самбарт хийсэн ажиглалт судалгааны дүн.................................10-31
3.2. Иргэдээс авсан анкетын асуулгын дүн..................................................................32
 Судалгаанд оролцогчдын ерөнхий мэдээлэл.................................................32
 Төрийн байгууллагын зүгээс иргэдийн мэдээлэл авах эрхийг хангасан
байдал................................................................................................................33
 Иргэдийн төрийн байгууллагаас хүссэн мэдээллээ авах түвшин.................34
 Төрийн байгууллагаас мэдээлэл авахад иргэдэд учирдаг хүндрэлүүд........35
 Иргэдийн төрийн байгууллагаар үйлчлүүлсэн давтамж................................36
 Төрийн байгууллагын ил тод нээлттэй байдлын иргэдийн үнэлгээ..............37

Дүгнэлт , зөвлөмж...........................................................................................................38

Ном зүй............................................................................................................................39

Хавсралтууд
Хавсралт-1 “Тєрийн байгууллагын мэдээллийн ил тод байдал” судалгааны удирдамж..40
Хавсралт-2 ЯРИЛЦЛАГÛÍ ÓÄÈÐÄÀÌÆ /Байгууллагын удирдлагууд/.............................41
Хавсралт-3 АСУУЛГА (АНКЕТ) СУДАЛГАА /Тєрийн албан хаагч/.....................................43
Хавсралт-4 Судалгааны асуулгын хуудас /Иргэд/...............................................................45



БҮЛЭГ 1.
Удиртгал

1.1. Судалгааны зорилго

Төрийн үйлчилгээг ил тод, шуурхай, хүртээмжтэй болгох чиглэлээр төрийн
байгууллагууд хэрхэн ажиллаж байгаа талаар бодит мэдээлэлтэй болох, уг мэдээлэлдээ
тулгуурлан “Мэдээллийн ил тод байдал ба мэдээлэл авах эрх”-ийн тухай хуулийн
хэрэгжилтийг түвшинг үнэлэх, цаашид хэрэгжүүлэх шаардлагатай арга хэмжээний санал
бүхий зөвлөмж боловсруулахад энэ судалгааны зорилго оршино.

Судалгааны зорилтууд
- Шалгуур үзүүлэлтийн дагуу төрийн байгууллагын ил тод нээлттэй байдлын төлөв
байдлыг тодорхойлох
- Төрийн байгууллагын вэб сайт /цахим хуудас/-ын орчны мэдээллийн ил тод,
нээлттэй байдлыг үнэлэх
- Төрийн байгууллагаас үзүүлэх үйлчилгээний /чанар/ түргэн шуурхай байдал,
хүртээмжийн байдалд дүгнэлт хийх
- Төрийн байгууллагын ил тод, нээлттэй байдал, үйлчилгээний хүртээмжийн байдлыг
сайжруулахад чиглэсэн зөвлөмж, санал боловсруулах

1.2. Судалгааны аргачлал

Ажиглалтын судалгаа: Төрийн байгууллагууд үйл ажиллагааны ил тод, нээлттэй
байдлыг хангах, иргэдэд үзүүлэх үйлчилгээний хүртээмжийг нэмэгдүүлэх чиглэлээр хэрхэн
ажиллаж байгаа талаар байгууллагын өдөр тутмын үйл ажиллагаа болон мэдээллийн
самбрын мэдээлэлд ажиглалт судалгаа хийв.
Бичиг баримтын шинжилгээ: “Мэдээллийн ил тод байдал ба мэдээлэл авах эрх”-ийн
тухай хуулийн хэрэгжилт болон байгууллагын вэб сайтан дахь мэдээлэл, тараах
материалд дүн шинжилгээ хийв.
Ярилцлагын судалгаа: Судалгаанд хамрагдсан байгууллагаас түүвэрлэн 12
байгууллагын удирдах албан тушаалтантай төрийн байгууллагын ил тод нээлттэй байдлыг
хэрхэн хангаж ажиллаж байгаа, хүндрэл бэрхшээл байгаа эсэх, цаашид ямар ажлуудыг
хэрэгжүүлж ажиллах талаар тусгайлан боловсруулсан ярилцлагын удирдамжийн дагуу
тодруулж ярилцсан.
Анкетын судалгаа: Төрийн албан хаагч, ажилтнуудаас төрийн байгууллагын ил тод
нээлттэй байдлыг хэрхэн ойлгож, хэрэгжүүлж ажиллаж байгаа, байгууллагын гадагш
чиглэсэн болон дотоод үйл ажиллагаа ил тод байж чадаж байгаа эсэх талаар иргэдээс
төрийн байгууллагуудаас хүссэн мэдээллээ авч чадаж байна уу, хүндрэл бэрхшээл байна
уу төрийн үйлчилгээ ил тод шуурхай байж чадаж байгаа эсэх талаар санал асуулгын
хуудас бөглүүлж авсан.

1.3. Судалгааны хамрах хүрээ, хугацаа

Судалгааны бодитой байдлыг илүүд чухалчилж, судалгааны хамрах хүрээ,
оролцогчдыг тодорхойлсоны үндсэн дээр судалгааны аргыг сонгож оролцогчдыг
түүвэрлэсэн болно.

Судалгаанд 23 төрийн байгууллага, 12 удирдах албан тушаалтан, 161 төрийн албан
хаагч, 200 иргэнийг хамруулав.

2013 оны 03 дугаар сарын 07-ны өдрөөс 04 дүгаарын сарын 01-ний өдрийг хүртэлх
хугацаанд хийж гүйцэтгэв.



Бүлэг 2.

Төрийн байгууллагын мэдээллийн ил тод байдлын төлөв

Ардчилсан төрийн үйл ажиллагааны гол зарчим нь ил тод байх явдал бөгөөд эн
зарчмыг төрийн байгууллага, албан тушаалтан мөрдлөг болгож ажилласанаар төр нь ард
түмэндээ үйлчлэх үндсэн үүргээ бүрэн утгаар нь биелүүлж улмаар хүний эрх, эрх чөлөөг
хангагдах юм.

Төрийн байгууллагын ил тод нээлттэй байдлын талаар Монгол Улсын Үндсэн
хууль, Төрийн албаны тухай хууль, Авилгын эсрэг хууль, Төсвийн тухай хууль,
Мэдээлэлийн ил тод байдал ба мэдээлэл авах эрхийн хуулинд тодорхой нарийвчлан
хуульчилсанаас гадна салбрын 30-аад хуулинд төрийн байгууллагын зарим үйл
ажиллагаанд ил тод байдлыг хангаж ажиллах талаар тусгажээ.

Засгийн газрын 2009 оны 143-р тогтоол /Ил тод байдлын шалгуур үзүүлэлтийг
батлах тухай/ 2012 оны 17-р тогтоол /Төсөв, санхүүгийн ил тод байдлыг хангахад дагаж
мөрдөх журам/-ууд гарсан байх боловч хэрэгжилт нь төдийлөн хангалтгүй байгаа.

Судалгаанд хамрагдсан 23 төрийн байгууллагаас түүвэрлэн дараах 12
байгууллагын удирдах албан тушаалтантай тусгайлан боловсруулсан 13 асуулт бүхий
ярилцлагын удирдамжийн дагуу ярилцлагыг хийсэн.
1. ГХБХБГ
2. ХХААЖДҮГ
3. Хөдөлмөрийн хэлтэс
4. Улсын бүртгэлийн хэлтэс
5. Мэргэжлийн хяналтын газар
6. Эрүүл мэндийн газар
7. Нийгмийн даатгалын хэлтэс
8. Цагдаагийн газар
9. Боловсрол, соѐлын газар
10. Татварын хэлтэс
11. НХҮХ
12. Улаангом сумын ЗДТГ

Ярилцлага болон 161 төрийн албан хаагчаас авсан санал асуулгын дүнд үндэслэн
шалгуур үзүүлэлтийн дагуу төрийн байгууллагуудын ил тод байдлын төлөв байдлыг
тодорхойлбол:
Байгууллагын удирдлагууд үйл ажиллагаагаа ил тод, нээлттэй байлгах нь
төрийн байгууллагын үүрэг гэдгийг бүгд ойлгож, хүлээн зөвшөөрч байгаа ч
холбогдох хууль тогтоомжийн талаар мэдээлэл, мэдлэг дутуу байгаагаас зарим
асуудлыг бүрэн утгаар нь хэрэгжүүлж ажиллаж чадахгүй байна.
Иймээс байгууллагаас иргэдэд үзүүлэх үйлчилгээ, байгууллагын төсөв санхүүгийн
үйл ажиллагааны талаар мэдээлэлийг ил тод байлгах талаар илүү анхаарал хандуулж,
хүний нөөцийн бодлого, худалдан авах ажиллагааны талаар мэдээллийг орхигдуулах, энэ
талаар мэдээллийг агуулга, хэлбрийн хувьд оновчтой байдлаар байршуулж, ил тод
болгоогүй байна.
Мөн мэдээллийг голчлон мэдээллийн самбарт байршуулах хэлбрээр түгээж байгаа
нь хүртээмж хязгаарлагдмал, харин цахимаар мэдээлэл түгээх нь хангалтгүй байна.
Судалгаанд оролцсон 23 байгууллагаас 3 байгууллага албан ѐсны вэб хаягтай байсан нь
тун чамлалттай үзүүлэлт юм.
Төрийн албан хаагчид нь үйл ажиллагааны ил тод нээлттэй байдалд багтах
үзүүлэлтүүдийг ерөнхийдөө мэдэж байгаа хэдий ч худалдан авах ажиллагаа нээлттэй байх
ѐстой түүнд өөрөө оролцох боломжтой гэдгээ төдийлөн сайн мэдэхгүй байна.



Төрийн байгууллагын ил тод, нээлттэй байдлын талаар
 Үйл ажиллагаа хууль дүрмийн дагуу явагдах
 Үйлчилгээ чирэгдэлгүй тасалдалгүй байх
 Үйл ажиллагаа, санхүү ил тод байх
 Үйл ажиллагаа, санхүү, хүний нөөц ил тод байхыг ойлгоно гэж дийлэнхи
олонхи нь хариулсан байна.

Мөн ажлын байрны сонгон шалгаруулалтад даргын үзэмж, намын харьяалал их
нөлөөлж байгаа шударгаар хэрэгжихгүй байгаад сэтгэл дундуур байгаагаа илэрхийлжээ.

Төрийн байгууллагын албан хаагчид өөрсдөө ил тод нээлтийн байдлын талаарх
ойлголт сайнгүй байгаа нь энэ чиглэлийн сургалт, мэдээлэлийн ажил хэрэгтэйг харуулж
байна.

2.1. Үйл ажиллагааны ил тод, нээлттэй байдал
“Мэдээлэлийн ил тод байдал ба мэдээлэл авах эрхийн тухай хуулийн 7-р зүйл.
Байгууллагын үйл ажиллагааны ил тод байдлыг хангах чиглэлээр хэрэгжүүлэх арга хэмжээ

Байгууллагууд эрхэм зорилго, бүтэц зохион байгуулалт, ажилтнуудын ажлын чиг
үүрэг, иргэдэд үзүүлэх үйлчилгээний чиглэлүүд, салбрын хууль тогтоомжийн талаар
мэдээллийг ил тод байлгаж, иргэдийн өргөдөл гомдол шийдвэрлэх талаар нээлттэй утас
ажиллуулах, тусгай өрөө тохижуулах зэрэг зохион байгуулалтын арга хэмжээг тодорхой
түвшинд хангаж ажиллаж байна.

2.2. Хүний нөөцийн бодлогын ил тод байдал
“Мэдээлэлийн ил тод байдал ба мэдээлэл авах эрхийн тухай хуулийн 8 зүйл.
Байгууллагын хүний нөөцийн бодлогын ил тод байдлыг хангах чиглэлээр
хэрэгжүүлэх арга хэмжээ
Хүний нөөцийн ил тод байдал нь гадагш буюу иргэдэд болон дотогш байгууллагын
ажилтнууд нээлттэй байх асуудлууд 2 хэсэгт хувааж авч үзэж болно.
Иргэдийн хувьд тухайн байгууллагад дутагдалтай болон илүүдэлтэй орон тоо,
хүний нөөцийн стратегитэй холбоотойгоор ирээдүйд бий болох ажлын байр, одоо сул орон
тоо байгаа эсэх, энэ тухай зарлал, мэдээлэл илүү чухал бол ажилтан, албан хаагчдад
байгууллагын хүний нөөцийн стратегийг боловсруулах, хэрэгжүүлэх, үнэлэх, шинэчлэх
ажиллаганд оролцох, дотоод үйл ажиллагааны нээлттэй байдлын талаар үнэлгээ
өгөх,ажлын гүйцэтгэлээ үнэн зөв үнэлүүлэхэд оролцох энэ талаар мэдээлэл ил тод байх
шаардлагатай.
Харамсалтай нь байгууллагууд энэ талаар хүний нөөцийн стратегид тусгаагүй,
зарим байгууллага нь байгууллагын хөгжлийн стратеги хөтөлбөрт нэг дэд хэсэг байдлаар
тусгасны өөр зүйлгүй, хэрэгжүүлэх талаар зохион байгуулсан ажилгүй, нэмэлт өөрчлөлт
оруулсан зүйл байхгүй байна.
Байгууллагын ажилтан ажиллагсад нь энэ талаар мэдээлэл муутай, байгууллагын
хүний нөөцийн бодлогын баримт бичиг байдаг эсэхийг мэдэхгүй, хөдөлмөрийн дотоод
журам, хамтын гэрээний зохицуулалт хангалтгүй гэж дүгнэж байна.
Ажлын байрны сул орон тоог нийтэд мэдээлэхийн хувьд төрийн захиргааны албан
хаагчийн хувьд төрийн албаны салбар зөвлөлд ажлын байрны захиалгаа хүргүүлэн нийтэд
мэдээлэгдэж байгаа бол төрийн үйлчилгээний ажилтны хувьд зарлан мэдээлэл хийгдэхгүй
байна.



Төрийн албан хаагчдын санал асуулгын дүнгээс танилцуулбал:

1. Байгууллагын үйл ажиллагаа, 2. Байгууллагын дотоод баримт бичгүүд
дотоод зохион байгуулалт, хүний нөөцийн шаардлагатай зүйлүүдийг бүрэн зохицуулж
нээлттэй байдалд сэтгэл ханамжтай чадаж байгаа эсэх
байдаг эсэх

Мэдэх
гүй
Зарим Үгүй 18%
талаар 6%
24%
Үгүй Тийм
14% 62%
Тийм
76%

3.Ажилтан сонгон шалгаруулж авах 4. Ажил дүгнэх үйл ажиллагаа шударга
шалгуур үзүүлэлт байдаг эсэх явагддаг уу
Мэдэх Мэдэхгүй
гүй 18%
16%

Үгүй
Үгүй
11%
12%
Тийм Тийм
73% 70%

5. Удирдлагын зүгээс үзүүлэх дэмжлэг хэр зэрэг байдаг вэ?

Маш сайн ойлгож сайн дэмждэг
5,3%
9,3%
Маш сайн ойлгодог ч дэмжлэг
12,6% 49,0%
хангалтгүй
Хангалттай ойлголт байхгүй ч
дэмжихийг хичээдэг
23,8%
Хангалттай ойлголт байхгүй дэмжлэг ч
хангалтгүй
Хэлж мэдэхгүй байна



2.3. Төсөв, санхүүгийн ил тод байдал
Төрийн байгууллагын төсөв, санхүүгийн ил тод байдлыг хангах чиглэлээр хэрэгжүүлэх арга
хэмжээ
Байгууллагууд төсөв, санхүүгийн ил тод байдлыг илүүд чухалчилж үзэх хандлага
ажиглагдаж байгаа боловч мэдээллийг ямар хугацаанд хэрхэн гаргаж байгаа байдалд учир
дутагдалтай байна.
Төсвийг орлого, зарлагын ангилалаар, нэр төрлөөр багцлан мэдээлсэн тоон
хэлбэрийн үзүүлэлт нь иргэдэд ойлгомж муутай байгаа бөгөөд нийт төсөв, зардлын лимит
тухайн сар, улирал, жилд зарцуулсан байдал, хэмнэсэн, хэтэрсэн байдал, төсвийг хуулийн
хүрээнд үр ашигтай зарцуулсан эсэх талаар мэдээллийг авах боломжгүй байна.
Төсвийн ил тод байдал нь төсвийг төлөвлөх, боловсруулахад байгууллагын албан
хаагчдын оролцоог хангахаас эхлэн хэрэгжих ѐстой. Энэ талаар төрийн албан хаагчдаас
тодруулахад:

1.Байгууллагын төсөв боловсруулахад 2. Байгууллагын санхүүгийн
оролцдог эсэх тайланг мэдээллэдэг үү

Тийм
18% Заримдаа
20%

Үгүй Тийм
22% 58%
Үгүй
83%

2.4. Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил үйлчилгээ худалдан
авах ажиллагааны ил тод байдал
Байгууллагын төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил үйлчилгээ
худалдан авах ажиллагааны ил тод байдлыг хангах чиглэлээр хэрэгжүүлэх арга хэмжээ

Төрийн байгууллагууд худалдан авах ажиллагааны ил тод байдлыг нээлттэй зар
тавих, байгууллага, аж ахуйн нэгжид урилга хүргүүлэх байдлаар ойлгож байгаа бөгөөд
үнэлгээний хорооны гишүүдийг ямар зарчмаар сонгон томилж байгаа, худалдан авах
бараа, ажил үйлчилгээний гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах явц, шалгарсан гүйцэтгэгчийн
талаар мэдээллийг нээлттэй байлгах ажил тэр бүр хийгдэхгүй байна.
Мөн түүнчлэн байгууллагуудад худалдан авах ажиллагааны сургалтанд хамрагдсан
хүн 1-2, зарим байгууллагад огт байхгүй байна. Байгууллагын удирдлагын зүгээс худалдан
авах ажиллагааны чиглэлээр холбогдох байгууллагаас зохион байгуулсан сургалтанд
ажилтнаа хамруулах талаар санаачлага гаргадаггүй, хойрго ханддаг байна.
Иймээс байгууллага бүр 2-оос багагүй ажилтнаа худалдан авах ажиллагааны
чиглэлээр мэргэшүүлж, улмаар үнэлгээний хороонд тогтмол оруулж ажиллуулж байх нь
зүйтэй.



Худалдан авах ажиллагааны талаар Худалдан авах ажиллаганд оролцож
сургалтанд хамрагдсан эсэх байсан эсэх
Тийм
11%
Тийм
17%

Үгүй Үгүй
83% 89%

.

Худалдан авах ажиллагаа ил тод шударга явагддаг уу?

Тийм
33%

Мэдэхгүй
57%

Үгүй
10%



Бүлэг 3.

Судалгааны дүн

3.1 Байгууллагуудын мэдээллийн самбарт хийсэн ажиглалтын судалгааны дүн

Ажиглалтын судалгааг хийхдээ “Мэдээллийн ил тод байдал ба мэдээлэл авах
эрхийн тухай хууль”, Монгол Улсын Засгийн газрын 2012 оны 17 дугаар тогтоол “Төсөв,
санхүүгийн ил тод байдлыг хангахад дагаж мөрдөх журам”-д тулгуурласан бөгөөд тэдгээрт
тодорхой цаглабараас гадна олон нийтэд хүргэх арга хэлбэр, зарим зохион байгуулалт,
хариуцах эзэн зэргийг тодорхойлсон учраас шалгуур болгон ашиглах боломжтой гэж үзсэн.
Судалгааг нэр бүхий 23 төрийн байгууллага дээр очиж үйлчлүүлэгчдийн харах
боломжтой цэгүүдэд байгаа мэдээллийн самбарууд нь журамд заасны дагуу байршсан
эсэх, самбарт байршуулсан мэдээллийн чанар, агуулгыг фото зургаар баримтжуулан хийж
гүйцэтгэв. Ингэхдээ хүмүүсийн харах боломжтой цэгүүдийг голлон анхаарсан бөгөөд аль
нэг албан тушаалтны өрөөн дахь мэдээллийн самбарыг авч үзээгүй болно.

“Төсөв, санхүүгийн ил тод байдлыг хангахад дагаж мөрдөх журам”-ын Тав
“Мэдээллийг олон нийтэд хүргэх” гэсэн хэсэгт төсвийн байгууллага нь цахим хуудас болон
мэдээллийн бусад хэрэгсэл ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн самбарыг
заавал ажиллуулах ба мэдээллийн самбарын өргөн болон урт нь 1.5 метрээс багагүй
хэмжээтэй байна. Мэдээллийн самбар нь байгууллагын гол хаалганы хажууд эсхүл
хаалганы урдаас харсан хананд байрлаж, мэдээллийг шинэчлэх боломжтой байдлаар
хийгдсэн байна. гэж заасан байна. Мөн “Мэдээллийн ил тод байдал ба мэдээлэл авах
эрхийн тухай” хуулинд мэдээллийн самбарт тавигдах мэдээллийн агуулга, байршуулах
шаардлагатай мэдээллийн талаар тусгажээ.

Гэтэл стандартын хэмжээнд хүрсэн, заасан газраа байршсан самбар тун цөөн
байлаа. Төрийн байгууллагууд нь үйл ажиллагаа явуулж байгаа байр, түүний орчин зохион
байгуулалтаас хамааран мэдээллийн самбаруудаа янз бүрийн хэлбэр хэмжээтэйгээр хийж
өөр өөр газар байрлуулсан байсан ба түүний мэдээллүүд нь харилцан адилгүй байсан.

Харин Татварын хэлтэс, Нийгмийн даатгалын хэлтэс, Мэргэжлийн хяналтын газар,
Хөдөлмөрийн хэлтэс, Улаангом сумын ЗДТГ гэх мэт байгууллага бусаддаа үлгэр дууриал
болохуйцаар мэдээллийн ил тод байдлыг хангасан байсныг онцолж байна.

Судалгааг байгууллага тус бүрээр харуулвал:

1. Нийгмийн халамжийн үйлчилгээний хэлтэс

Байгууллагын эрхэм зорилгоо үүдний хэсэгтээ томоор бичиж байршуулан мэдээллийн
самбаруудаа төрөлжүүлсэн байсан ч самбарын мэдээллүүд нь хуучирсан шинэчлээгүй,
төсвийн самбар нь бүр хоосон байлаа.
Харин халамжийн сангийн төсвийн мэдээллүүд нь 2013 оных байсан. Санал гомдол
хүлээн авах утас, хайрцаг ажиллуулж байгаа нь сайн байсан боловч утас нь дуудлагандаа
хайхрамжгүй хандаж байсан. Мэдээллийн ил тод нээлттэй байдлын мэдээлэл хангалтгүй
гэж дүгнэж болохоор байсан.



2. БОАЖ-ын газар

Үүдний хүлээлгийн хэсэгтээ ил тод
байдлын нэг самбартай байсан бөгөөд
төсвийн төлөвлөгөө гүйцэтгэлийн 2-р
сарын мэдээллээ байршуулсан нь
авууштай байсан. Гэвч бусад мэдээлэл нь
тун хангалтгүй байлаа. Мөн самбарын
хэмжээ нь хэт жижиг байсныг дурьдах нь
зүйтэй.

3. Нийгмийн даатгалын хэлтэс

Тус байгууллагын мэдээллийн самбарууд,
түүний агуулга нь боломжийн сайн байсныг
онцолж байна.
Төсвийн болоод бусад үйл ажиллагааны
мэдээллүүдээ шинэчлэн байршуулж
хэрэглэгчдэд үйлчлэх заал гаргасан нь үр дүнтэй
байсан. Харин санал гомдол хүлээн авах утас,
хайрцаг байгаагүй нь анхаарууштай байлаа. Мөн
мэдээлэл сурталчилгааны дэлгэц нь ажиллахгүй
байсан.



4. Татварын хэлтэс

Судалгаанд хамрагдсан төрийн байгууллагуудаас хамгийн сайн байсан нь татварын
хэлтэс байлаа. Тэд хэрэглэгчдэд үйлчлэх нэг цэгийн төв нээж үйл ажиллагаа, төсөв
санхүүгийн мэдээлэл зэргээ самбар тус бүрт төрөлжүүлэн байршуулсан байсан. Мөн санал
гомдол авах хайрцаг байршуулан, ажилчдынхаа мэдээллийг байршуулсан байсан. Тэдэнд
хангалттай үнэлгээ өгч болохоор байлаа.



5. Улсын бүртгэлийн хэлтэс

Мэдээллийн хэд хэдэн төрлийн
самбартай байсан бөгөөд үйл
ажиллагаа, хүний нөөцийн мэдээлэл
сайн байсан боловч төсвийн мэдээлэл
огт байсангүй. Олон төрлийн лавлагаа
мэдээллийн үнэ хөлсөө бичсэн ч түүний
орлогын хэмжээг ил тод байршуулаагүй
байсан. Авууштай нэг зүйл нь иргэдийн
санал гомдол хүлээн авах өрөө, утас
ажиллуулж байлаа.



6. Онцгой байдлын хэлтэс

Онцгой байдлын хэлтсийн үйлчилгээний
хүлээлгийн хэсэгт эрхэм зорилго, үйлчилгээний
талаар нэлээд мэдээлэл, санал хүсэлтийн хайрцаг
байсан ч төсөв санхүүгийн болон бусад мэдээллүүд
байсангүй.

7. Цагдаагийн газар

Тус байгууллагын үйлчилгээний
хүлээлгийн хэсэгт эрхэм зорилго, үйл
ажиллагааны мэдээллийн гэсэн ерөнхий
самбар байрласан байна. Бусад мэдээллүүд
нь чиглэл чиглэлийн албан хаагчдын өрөөнд
байрласан байсан ба нийт иргэдэд ил тод
байлгах тал дээр анхаарах хэрэгтэй байсан.

8. Хөдөлмөрийн хэлтэс

Шинээр байгуулагдсан байгууллагын хувьд мэдээллийн болон ил тод байдлын
самбарын бүтэц, хэлбэр шинэлэг, мэдээллийн агуулга, багтаамж сайтай байлаа.
Шаардлагатай мэдээллийг байршуулж чаджээ.



9. Мэргэжлийн хяналтын газар

Тус байгууллага хүний нөөц, үйл ажиллагаа, төсвийн мэдээллээ үүдний хэсэг сайн
байршуулсан байсан.



10. Улаангом сумын засаг даргын тамгын газар

Мэдээллийн самбарт байрших ѐстой мэдээллүүд ерөнхийдөө байршсан байсан
бөгөөд иргэдийн санал гомдол хүлээн авах танхим, утас ажиллуулсан нь сайн байсан.



11. Биеийн тамир спортын газар
Үйл ажиллагаа, уралдаан тэмцээний мэдээ хуваарь байсан ч санхүүгийн мэдээллүүд
огт байсангүй.



12. Гаалийн газар
Мэдээллийн самбаруудын мэдээлэл нь хүнийй нөөц, жилийн зорилт, үйл ажиллагаа гэх
мэт дундаж түвшинд байсан ч төсвийн мэдээлэл огт байсангүй.



13. Шүүхийн шинжилгээний алба
Тус байгууллагад мэдээлэл нь ерөнхий шинжтэй байсан бөгөөд энэ 2-оос өөр самбар
огт байсангүй.

14. ШШГ алба

Мэдээлэл нь их бүрхэг, хуучны байсан бөгөөд төсвийн мэдээлэл огт байхгүй байсан.



15. Тээвэр авто замын газар

Тус байгууллагад санал хүсэлтийн хайрцагнаас өөр зүйл байсангүй.

16. Хүүхэд гэр бүл хөгжлийн хэлтэс
Тус байгууллагатай холбоотой үйл ажиллагаа төсөв санхүүгийн мэдээллүүд
боломжийн сайн байсан. Үйл ажиллагааны зарим мэдээллүүд нь хуучирсан байсан.



17. Стандартчилал хэмжил зүйн алба

Тус байгууллага нь мэдээллүүдээ сайн байршуулсан ч ажлын байрны орчноос
хамааран эмх цэгц муутай ойлгоход төвөгтэй байдалтай байсан. Боломжийн сайн гэж
үнэлж болох ч төсөв санхүүгийн мэдээлэл нь тусдаа өрөөнд байсан нь асуудалтай байлаа.



18. ХХААЖДҮ-ийн газар

Байгууллагын бүтэц, бүрэлдэхүүн, албаны танилцуулгаас бусад мэдээлэл хангалтгүй
байлаа. Үүдний хэсэгт ганц эрхэм зорилго, дээд давхарт нь хуучирсан танилцуулга
мэдээллүүд л байлаа. Төсвийн талаар ямар ч мэдээлэл байсангүй.



19. ГХБХБ-ын газар
Төсөв санхүү, үйл ажиллагаа, хүний нөөцийн мэдээллүүд нь боломжийн сайн байсан ч
нүүдлийн шинжтэй, зориулалтын бус байранд байгаа нь иргэдэд хүндрэл учруулж байлаа.



20. Эрүүл мэндийн газар

Мэдээллийн самбарууддаа мэдээллүүдээ сайн байршуулсан байсан бөгөөд худалдан
авах ажиллагааны мэдээ материалаа ил тод тавьсан нь хамгийн авууштай зүйл байлаа.
Мөн үйлчилгээний хүлээлгийн хэсэгт иргэдэд үйлчлэх ажилтан томилж суулган иргэдийн
санал хүсэлтийг тэмдэглэн авч хариу арга хэмжээ авч байгаа нь тун сайн байсан.

21. Боловсрол соёлын газар
Тус байгууллагын үйл ажиллагааны ил тод байдал
нь самбартаа боломжийн сайн байршсан байсан
боловч иргэлийн санал, өргөдөл гомдол хүлээж авах
хайрцаг, утас байхгүй байсан.



22. Статистикийн хэлтэс

Үйл ажиллагааны талаар мэдээллийг хангалттай байршуулсан боловч хүний нөөц,
төсвийн ил тод байдал хангалтгүй, мэдээллийн самбар нь хэлтсийн даргын өрөөнд байгаа
нь иргэдэд мэдээлэл хүргэх, ойртуулах талаар анхаарах шаардлагатай байна. Харин
иргэд, байгууллагад хүссэн мэдээллийг цахим хаягаар хүргэх үйлчилгээг нэвтрүүлсэн нь



сайшаалтай байх боловч энэ талаар иргэдэд мэдээлэх, сурталчлах ажил нь хийгдэхгүй
байгаагаас хүртээмж муу байна.

23. Худалдан авах ажиллагааны алба
2013 онд шинээр байгуулагдсан, тохижилт хангалтгүй, аймгийн ЗДТГ-ын мэдээллийн
самбарт нээлттэй тендерийн зарыг байршуулж байна.



3.2. Иргэдээс авсан анкетын асуулгын дүн

Төрийн байгууллагын үйл ажиллагааны ил тод нээлттэй байдлын түвшинг
үнэлэхийн тулд иргэд төрийн байгууллагаас хүссэн мэдээллээ авч чадаж байгаа эсэх,
мэдээллийг авах сувгууд, төрийн үйлчилгээний чанар хүртээмжийг тодорхойлох зорилгоор
200 иргэнээс санал асуулгын судалгаа авсан. Санал асуулгаар иргэд мэдээлэл авах эрхээ
эдэлж чадаж байгаа эсэхийг тандахаас гадна төрийн байгууллагын ил тод нээлттэй
байдал, үйлчилгээний шуурхай байдлыг хэмжихийн тулд иргэдийн хамгийн их үйлчлүүлдэг
8 байгууллагыг сонгон үнэлгээ хийлгэсэн болно.
Санал асуулгын дүнг нэгтгэн харуулвал:

Нэг. Судалгаанд оролцогчдын ерөнхий мэдээлэл

Судалгаанд насан хүрэгчид оролцсон ба судалгаанд оролцогчдын 63 хувь
хөдөлмөрийн насны, 76 хувь нь бүрэн дунд боловсролоос дээш боловсролтой, 58 хувь нь
хувиараа болон хувийн хэвшилд хөдөлмөр эрхэлдэг идэвхтэй иргэн байсан нь төрийн
байгууллагын ил тод нээлттэй байдлыг бодитоор үнэлэх бүрэн боломжтой гэж үзлээ.

Бага Боловсрол
Бүрэн бус 5%
дунд
19%
Дээд
24%

Бүрэн
дунд
37% Тусгай
дунд
15%

Төрийн Ажил эрхлэлт
байгуулла
Судалгаанд оролцогчдын
га
орлого Хувийн
9%
хэвшил
39,1% Ажилгүй
22%
28,3% 24%
17,4%
6,5% 8,7% Малчин
Хувиараа тариаланч
19% 17%

Тэтгэвэрт
9%

Хоёр. Төрийн байгууллагын зүгээс иргэдийн мэдээлэл авах эрхийг хангасан
байдал

Иргэд төрийн байгууллагаас үйлчилгээ авахын тулд хамгийн түрүүнд мэдээллээр
хангагдсан байх нь чухал. Ийм учраас иргэдийн мэдээлэл авах нөхцлийг бүрдүүлэх замаар
үйл ажиллагаа ил тод нээлттэй болгох, иргэний хүссэн мэдээлэлд тулгуурлан үйлчилгээг
түргэн шуурхай хүргэх нь төрийн байгууллагуудын үүрэг байна.



Гэтэл иргэдийн дийлэнх олонхи орон нутгийн телевээс мэдээлэл авдаг гэж
хариулсан нь нэг талаас төрийн байгууллагууд үйл ажиллагаагаа мэдээллийн хэрэгслээр
сурталчилж ажиллаж байгаа сайшаалтай тал харагдаж байгаа боловч энэ нь ихэвчлэн
байнгын өдөр тутмын үйл ажиллагаатай холбоотой бус зохион байгуулалттайгаар
тодорхой цаг хугацааны хувьд хэрэгжүүлж байгаа арга хэмжээний талаар мэдээлэл байдаг
ба иргэн өдөр тутам байгууллагын ажилтнаас, мэдээллийн самбараас холбогдох
мэдээллийг бүрэн авч чаддаггүй гэсэн дүгнэлт хийж болохоор байгаа юм.

Иргэд төрийн байгууллагын талаарх мэдээллээ ихэвчлэн / 68% / телевизээс авдаг
гэсэн байна. Харин бусад үзүүлэлтүүд нь жигд байна. Төрийн байгууллагууд нь орон
нутгийн телевизээр үйл ажиллагаагаа илүү хүргэх нь оновчтой хэлбэр болохоор байна.

Мэдээллийн Мэдээлэл авах суваг Сонин Хувь хүнээс
самбараас нь тараах
материал 6%
9%
8%
Ажилтнаас нь
9%

Телевизээс
68%



Иргэдийн төрийн байгууллагаас хүссэн мэдээллээ авах түвшин

Улаангом
Нийгмийн сумын
Нийгмийн Улсын Мэргэжлийн
халамж Татварын засаг Хөдөлмөрийн Цагдаагийн
даатгалын бүртгэлийн хяналтын Нэгтгэл
үйлчилгээний хэлтэс даргын хэлтэс газар
хэлтэс хэлтэс газар
хэлтэс тамгын
газар
Тоо Хувь Тоо Хувь Тоо Хувь Тоо Хувь Тоо Хувь Тоо Хувь Тоо Хувь Тоо Хувь Тоо Хувь
Огт 52 28,3% 40 21,7% 29 16,1% 52 28,9% 40 22,2% 92 52,3% 72 40,0% 64 35,6% 441 30,5%
чаддаггүй

Бараг 64 34,8% 64 34,8% 57 31,7% 68 37,8% 64 35,6% 68 38,6% 52 28,9% 63 35,0% 500 34,6%
үгүй

Заримдаа 54 29,3% 56 30,4% 36 20,0% 55 30,6% 66 36,7% 15 8,5% 48 26,7% 37 20,6% 367 25,4%

Ихэнхдээ 10 5,4% 8 4,3% 34 18,9% 5 2,8% 10 5,6% 1 0,6% 8 4,4% 16 8,9% 92 6,4%

Байнга 4 2,2% 16 8,7% 24 13,3% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 44 3,0%

Нийт 184 1 184 1 180 1 180 1 180 1 176 1 180 1 180 1 1444 1

Нийт иргэдийн 65 хувь нь төрийн байгууллагаас хүссэн мэдээллээ авч чаддаггүй гэж хариулсан байна. Харин дөнгөж 9,4
хувь нь ихэвчлэн авч чаддагаа илэрхийлжээ. Эндээс иргэд хүссэн хэмжээндээ мэдээллээ авч чадахгүй байгааг харуулж байна.
Хөдөлмөрийн хэлтэсээс хүссэн мэдээллээ огт авч чаддаггүй гэж 52,3 хувь нь хариулсан нь нэг талаас шинэ тутам байгуулагдсан
нөгөө талаас мэдээлэл муу байгааг илэрхийлж байна. Харин Татварын хэлтэс, Нийгмийн даатгалын хэлтсээс бусдаас илүү
мэдээлэл авч чаддагаа илэрхийлжээ.



Төрийн байгууллагаас мэдээлэл авахад иргэдэд учирдаг хүндрэлүүд

Улаангом
Нийгмийн Улсын Мэргэжлий
халамж Татварын засаг Хөдөлмөри Цагдаагий
даатгалын бүртгэлийн н хяналтын Нэгтгэл
үйлчилгээн хэлтэс даргын йн хэлтэс н газар
ий хэлтэс тамгын
газар
Хувь
Тоо Тоо Хувь Тоо Хувь Тоо Хувь Тоо Хувь Тоо Хувь Тоо Хувь Тоо Хувь Тоо Хувь
Мэдээлэл
13,6 13,6 13,3 17,1 10,3 11,3
өгдөггүй 12 6,7% 24 12 6,7% 24 24 16 9,3% 28 16 156
% % % % % %
Шат
28,9 20,5 33,3 27,3 31,1 16,3 17,1 15,4 24,0
дамжлага 52 36 60 48 56 28 28 24 332
% % % % % % % % %
их
Яаж
33,3 45,5 46,7 38,6 40,0 65,1 36,6 33,3 42,5
авахаа 60 80 84 68 72 112 60 52 588
% % % % % % % % %
мэдэхгүй
Ажилтнуу
15,6 13,6 13,3 22,0 10,7
д нь 28 24 12 6,7% 12 6,8% 24 0,0% 36 12 7,7% 148
% % % % %
мэддэггүй
Ажилтнуу
15,6 13,6 33,3 11,6
д нь хүнд 28 12 6,8% 12 6,7% 24 4 2,2% 16 9,3% 12 7,3% 52 160
% % % %
сурталтай
Нийт
138
180 1 176 1 180 1 176 1 180 1 172 1 164 1 156 1 1
4

Иргэдийн хүссэн мэдээллээ авч чадахгүй байгаа гол шалтгаан нь яаж авахаа мэдэхгүйд /42,5% / байгаа нь харагдаж байна.
Харин шат дамжлага тодорхой хэмжээгээр их байгааг мөн илтгэж байна. Мэдээлэл өгдөггүй гэж МХГ-ыг илүү хариулсан бол
ажилтнууд нь хүнд сурталтай / 33,3% / гэж цагдаагийн газрыг сонгожээ.

Мөн Хөдөлмөрийн хэлтсээс мэдээлэл яаж авахаа мэдэхгүй байгаагаа / 65,1% /илэрхийлсэн бол ажилтнууд нь мэддэггүй /
22,2% / гэж МХГ-ыг илүү хариулжээ.



Иргэдийн төрийн байгууллагаар үйлчлүүлсэн давтамж

Улаангом
Нийгмийн сумын Мэргэжли
Нийгмийн Улсын
халамж Татварын засаг Хөдөлмөр йн Цагдаагий
даатгалын бүртгэлийн Нэгтгэл
үйлчилгээн хэлтэс даргын ийн хэлтэс хяналтын н газар
хэлтэс хэлтэс
ий хэлтэс тамгын газар
газар
То
Тоо Хувь Тоо Хувь Тоо Хувь Тоо Хувь Тоо Хувь Тоо Хувь о Хувь Тоо Хувь Тоо Хувь
1 Жил 64 35,6 36 20,0 66 37,9 40 23,8 36 20,5 0,0% 10 59,5 56 31,8 398 31,2
% % % % % 0 % % %
Xагас жил 48 26,7 56 31,1 38 21,8 36 21,4 48 27,3 4 7,4% 36 21,4 24 13,6 290 22,7
% % % % % % % %
3 сар 28 15,6 40 22,2 29 16,7 44 26,2 48 27,3 4 7,4% 28 16,7 56 31,8 277 21,7
% % % % % % % %
1 сар 16 8,9% 20 11,1 25 14,4 24 14,3 16 9,1% 30 55,6 4 2,4% 16 9,1% 151 11,8
% % % % %
2 долоо 20 11,1 16 8,9% 14 8,0% 16 9,5% 12 6,8% 16 29,6 0,0% 14 8,0% 108 8,5%
хоног % %
1 долоо 4 2,2% 12 6,7% 2 1,1% 8 4,8% 16 9,1% 0,0% 0,0% 10 5,7% 52 4,1%
хоног
Нийт 180 1 180 1 174 1 168 1 176 1 54 1 16 1 176 1 127 1
8 6

Төрийн байгууллагаар үйлчлүүлсэн давтамж харьцангуй бага гарч ирсэн байна. Иргэдийн 75 хувь нь 3 сар ба түүнээс өмнө
үйчлүүлжээ.

Иргэдийн хамгийн их давтамжтай үйлчлүүлдэг байгууллагад НХҮХэлтэс ,Улсын бүртгэлийн хэлтэс , Хөдөлмөрийн хэлтэс орж байна.



Төрийн байгууллагын ил тод нээлттэй байдлын иргэдийн үнэлгээ

Улаангом
Нийгмийн Улсын Мэргэжлийн
халамж Татварын засаг Хөдөлмөрийн Цагдаагийн
даатгалын бүртгэлийн хяналтын Нэгтгэл
үйлчилгээний хэлтэс даргын хэлтэс газар
хэлтэс тамгын
газар
Тоо Хувь Тоо Хувь Тоо Хувь Тоо Хувь Тоо Хувь Тоо Хувь Тоо Хувь Тоо Хувь Тоо Хувь
Муу 96 54,5% 56 31,1% 48 28,6% 72 42,9% 64 36,4% 100 58,1% 76 44,2% 80 46,5% 592 42,8%

Дунд 68 38,6% 88 48,9% 68 40,5% 84 50,0% 72 40,9% 56 32,6% 72 41,9% 68 39,5% 576 41,6%

Сайн 12 6,8% 36 20,0% 52 31,0% 12 7,1% 40 22,7% 16 9,3% 24 14,0% 24 14,0% 216 15,6%

Нийт 176 1 180 1 168 1 168 1 176 1 172 1 172 1 172 1 1384 1

Төрийн байгууллагуудын үйл ажиллагааны нээлттэй байдал муу гэж 42,8 хувь нь дунд гэж 41,6 хувь нь хариулсан бол
сайн гэж 15,6 хувь нь хариулжээ.

Байгууллагуудаас НХҮ-ний хэлтэс, Цагдаагийн газар, Хөдөлмөрийн хэлтсийг муу гэж сонгосон бол Татварын хэлтэс ,
Ниймгмийн даатгал, Улаангом сумын ЗДТГ-ыг сайнаар илүү сонгожээ.



ДҮГНЭЛТ

Иргэдийн мэдээлэл авах эрхийг хангах, ил тод, нээлттэй байх явдал нь төрийн
үүрэг болох талаар сүүлийн жилүүдэд их ярьж, бичих болсон төдийгүй энэ чиглэлээр
нилээгүй хууль тогтоомжид тусгасан байх хэдий ч хэрэгжилтийн үр дүн хангалттай
түвшинд хүрээгүй байна.

Мэдээллийг ил тод болгоно гэдэг бол нэг удаагийн явдал биш, байнгын үйл явц.
Иргэн төрийн байгууллагаас өөрт хэрэгтэй мэдээллийг хүссэн цагтаа авах, мэдээллийн
олон сувгийг ашиглан мэдээлэл авах нөхцлийг бүрдүүлж, улмаар мэдээлэлээ байнга
шинэчилж байх нь чухал юм.

Судалгааны дүнг нэгтгэвэл дараах нийтлэг дутагдал, зөрчил байна.

1. Байгууллагын удирдлагууд үйл ажиллагаагаа ил тод, нээлттэй байлгах нь төрийн
байгууллагын үүрэг гэдгийг бүгд ойлгож, хүлээн зөвшөөрч байгаа ч холбогдох хууль
тогтоомжийн талаар мэдээлэл, мэдлэг дутуу байгаагаас зарим асуудлыг бүрэн
утгаар нь хэрэгжүүлж ажиллаж чадахгүй байна.
2. Байгууллагуудын хүний нөөцийн бодлогын ил тод байдал хангалтгүй байна. Ажлын
байрны сул орон тоог нийтэд мэдээлэхийн хувьд төрийн захиргааны албан
хаагчийн хувьд төрийн албаны салбар зөвлөлд ажлын байрны захиалгаа хүргүүлэн
нийтэд мэдээлэгдэж байгаа бол төрийн үйлчилгээний ажилтны хувьд зарлан
мэдээлэл хийгдэхгүй байна
3. Төсөв санхүүгийн ил тод байдлын хувьд төсвийг орлого, зарлагын ангилалаар, нэр
төрлөөр багцлан мэдээлсэн тоон хэлбэрийн үзүүлэлт нь иргэдэд ойлгомж муутай
байгаа бөгөөд нийт төсөв, зардлын төсөвлөлт тухайн сар, улирал, жилд зарцуулсан
байдал, хэмнэсэн, хэтэрсэн байдал, төсвийг хуулийн хүрээнд үр ашигтай
зарцуулсан эсэх талаар мэдээллийг авах боломжгүй байна
4. Худалдана авах ажиллагааны ил тод байдлын хувьд байгууллагын ажилчид албан
хаагчид худалдан авах ажиллагааны талаарх эрхүйн мэдлэг дутмаг, худалдан авах
ажиллагааны үйл ажиллагаанд оролцдоггүй, удирдлагын зүгээс мэдээллээр
хангадаггүй байна.
5. Мэдээлэлүүд нь агуулга, хэлбэрийн хувьд ойлгомжтой бус, ашиглах боломжгүй.
6. Мэдээллийг түгээх суваг хангалтгүй, хүртээмжгүй байна.
7. Иргэдийн 65 хувь нь төрийн байгууллагын мэдээлэл авч чаддагүй бөгөөд үүний
шалтгаан нь мэдээлэл авах аргаа мэдэхгүй байгаатай холбоотой байна. Энэ нь
төрийн байгууллагууд мэдээлэл түгээх сувгийг олошруулах шаардлагатайг харуулж
байна.

Иймд төрийн байгууллагуудад “Мэдээлэлийн ил тод байдал, мэдээлэл авах эрхийн
тухай хууль”-ийн хэрэгжилт “хангалттай бус “ байна гэсэн ерөнхий дүгнэлт хийж болохоор
байх ба хуулийн хэрэгжилтийг хангуулахын тулд дараах санал, зөвлөмжийг дэвшүүлж
байна.

Санал, Зөвлөмж

 Байгууллага дотооддоо “Мэдээллийн ил тод байдал ба мэдээлэл авах эрхийн тухай
хууль”, болон холбогдох хууль тогтоомжийн сургалтыг зохион байгуулах
 Мэдээллийн самбарын хэмжээ, байршуулах газрыг стандартад нийцүүлж,
мэдээллийн агуулгад анхаарч, өөрчлөлт шинэчлэлтийг тогтмол хийж байх



 Аймгийн албан ѐсны вэб сайт www.uvs.gov.mn –д төрийн байгууллагууд, орон
нутгийн захиргааны байгууллагуудыг холбох, мэдээллийг байршуулж нэгдсэн сайт
үүсгэх, байгууллагууд өөрийн вэб сайттай болох
 Иргэдэд мэдээлэл хүргэх сувгийг олшруулах
 Хүний нөөцийн бодлогын стратегийг боловруулах, хэрэгжилтийг хянах, үнэлэх
механизмыг бүрдүүлэх
 Байгууллагын дотоод үйл ажиллагааны нээлттэй байдлыг хангах, шийдвэр гаргах
түвшинд ажилтан, ажиллагсдын оролцоог нэмэгдүүлэх
 Төрийн үйлчилгээний албан хаагчийн сул ажлын байрны зарыг нийтэд мэдээлж
байх
 Төсөв, санхүүгийн үйл ажиллагааны талаар мэдээллийг иргэдэд ойлгомжтой
байдлаар байршуулах
 Албан хаагчдын ѐс зүй, харилцааны соѐлыг дээшлүүлэх арга хэмжээ авах

Ашигласан материал

1. Монгол Улсын Үндсэн хууль , Улаанбаатар,1992.
2. Мэдээллийн ил тод байдал ба мэдээлэл авах эрхийн тухай тухай хууль
3. Төсвийн тухай хууль
4. Төрийн албаны тухай хууль
5. Авилгын эсрэг хууль
6. Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, зөрчлөөс
урьдчилан сэргийлэх тухай хууль
7. Монгол Улсын Засгийн газрын 2009 оны 143 /Ил тод байдлын шалгуур үзүүлэлт
батлах тухай/ тогтоол
8. Монгол Улсын Засгийн газрын 2012 оны 18 /Төсвийн ил тод байдлын журам батлах
тухай/ тогтоол



Хавсралт 1

“Төрийн байгууллагын мэдээллийн ил тод байдал”
судалгааны удирдамж

2. Судалгааны зорилго

Төрийн үйлчилгээг ил тод, шуурхай, хүртээмжтэй болгох чиглэлээр төрийн
байгууллагууд хэрхэн ажиллаж байгаа талаар бодит мэдээлэлтэй болох, уг
мэдээлэлдээ тулгуурлан “Мэдээлэлийн ил тод байдал ба мэдээлэл авах эрхий тухай
хууль”, Монгол Улсын Засгийн газрын “Ил тод байдлыг илтгэх шалгуур үзүүлэлт
батлах тухай” 2009 оны 143 дугаар тогтоолын хэрэгжилтийг түвшинг үнэлэх, төрийн
үйлчилгээний чанарыг сайжруулахад чиглэсэн цаашид авах шаардлагатай арга
хэмжээний санал бүхий ерөнхий зөвлөмж боловсруулахад судалгааны зорилго оршино.

3. Судалгааны зорилтууд

- Ил тод байдлын шалгуур үзүүлэлтүүдийн дагуу төрийн байгууллагуудадын ил тод
нээлттэй байдлын төлөв байдлыг тодорхойлох
- Төрийн байгууллагуудын вэб сайт /цахим хуудас/-ын орчны мэдээллийн ил тод,
нээлттэй байдлыг үнэлэх
- Төрийн байгууллагаас үзүүлэх үйлчилгээний /чанар/ түргэн шуурхай байдал,
хүртээмжийн байдалд дүгнэлт хийх
- Төрийн байгууллагын ил тод, нээлттэй, хүртээмжтийн байдлыг сайжруулахад
чиглэсэн зөвлөмж, санал боловсруулах

4. Судалгааны арга зүй

Ñóäàëãààны ажлыг гүйцэтгэхдээ:
Баримт бичгийн судалгааны аргыг ашиглан Засгийн газрын 2009 оны 143 дугаар
тогтоол /Ил тод байдлын шалгуур үзүүлэлт батлах тухай/ -ын агуулгын 4 хүрээнд
шинжилгээ хийнэ.
Төрийн байгууллагын ил тод нээлттэй байдлын талаар тодруулан судлахдаа
ажиглалтын арга болон тусгайлан боловсруулсан ярилцлагын удирдамжийн дагуу тухайн
төрийн байгууллагын удирдлагатай ярилцах, мэргэжилтэнгүүдээс анкетын судалгаа авах,
иргэдээс асуулга авах, ярилцах аргыг ашиглана.

5. Судалгааны хамрах хүрээ, хугацаа

Аймгийн Засаг даргын дэргэдэх 22 агентлаг, Улаангом сумын ЗДТГ, удирдах албан
тушаалтан, ажилтнууд, иргэд хамрагдана.

2013 оны 03 дугаар сарын 07-ны өдрөөс 04 дүгээр сарын 01-ний өдөр



Хавсралт 2

ЯРИЛЦЛАГÛÍ ÓÄÈÐÄÀÌÆ /Байгууллагын удирдлагууд/

Ñóäàëãààíû çîðèëãî: Тєрийн байгууллагын ил тод, нээлттэй байдлыг хангах
талаар авч хэрэгжђђлж байгаа арга хэмжээ, Монгол Улсын Засгийн газрын “Ил тод
байдлыг илтгэх шалгуур ђзђђлэлт батлах тухай” 2009 оны 143 дугаар тогтоол хэрэгжиж
байгаа эсэх, хэрэгжђђлэхэд тулгамдаж байгаа ÿìàð асуудлууд áàéãààã тодðóóëàõ
çîðèëãîòîé.
Ñóäàëãààã õèéæ áàéãàà áàéãóóëëàãûí òàëààðõ ìýäýýëýë:
Мэрси Кор ОУБ-аас хэрэгжђђлж байгаа “Îðîí íóòãèéí õàðèóöëàãàòàé çàñàãëàëûн
тєлєєх èäýâõòýé ò¿íøëýë ба иргэдийн оролцоо” òºñëèéí õ¿ðýýíä сонгогдсон судалгааны
баг òºðèéí áàéãóóëëàãóóäûí èë òîä, íýýëòòýé, øóóðõàé, õàðèóöëàãàòàé áàéäëыг
тодорхойлох, Çàñãèéí ãàçðûí 2009 îíû /Èë òîä áàéäëûã èëòãýõ øàëãóóð ¿ç¿¿ëýëò áàòëàõ
òóõàé/ 143 äóãààð òîãòîîëûí õýðýãæèëòèéã ђнэлэх зорилгоор энэхђђ судалгааг хийж байна.

Ñóäàëãààíä îðîëöîã÷îîñ ÿàãààä ýíý òàëààð ìýäýýëýë àâ÷ áàéãàà øàëòãààí
áóþó õàìòðàí àæèëëàõ øààðäëàãà:
Òºðèéí байгууллагыг óäèðäàí çîõèîí áàéãóóëæ àæèëëàæ áàéãàà óäèðäàõ àæèëòíû
õóâüä òàíòàé ÿðèëöàõûã õ¿ñ÷ áàéíà.
Òàíàé áàéãóóëëàãûí ил тод, нээлттэй байдал,ђйлчилгээний чанар ,хђртээмжийг
сайжруулах талаар авч хэрэгжђђлж байгаа арга хэмжээ, туршлагыг судлах, ололттой
болон хђндрэлтэй тал, íèéòëýã ãàð÷ áàéãàà òóëãàìäñàí àñóóäëûã òîäðóóëàõ, õýëýëöýõ,
ÿðèëöëàãûí ¿ð ä¿íä òóëãóóðëàí öààøèä õýðõýõ òàëààð ñàíàà, çºâëºìæ¿¿äèéã
áîëîâñðóóëàõ þì.

Зааварчилгаа: Ярилцëагыг
 Òºðèéí áàéãóóëëàãûí ¿éë àæèëëàãààíû èë òîä, íýýëòòýé байдал
 Х¿íèé íººöèéí áîäëîãын èë òîä áàéäàë
 Òºñºâ, ñàíõ¿¿ãèéí èë òîä áàéäàë
 Òºðèéí áîëîí îðîí íóòãèéí ºì÷èéí õºðºíãººð áàðàà, àæèë ¿éë÷èëãýý
õóäàëäàí àâàõ àæèëëàãààíû èë òîä áàéäàë
 Дђгнэлт єгєх асуулт
гэсэн бђлэг асуултуудын хђрээнд àñóóëò òóñ á¿ðò õàðèóëò àâàõ õýëáðýýð явуулна.

Ярилцлагын асуултууд:

1. Байгууллагын ђйл ажиллагааны ил тод, нээлттэй байдал гэдгийг та хэрхэн ойлгож
байна вэ
2. Ил тод нээлттэй байдлыг хангахын тулд ямар ђйл ажиллагаа хэрэгжђђлж ажиллаж
байна вэ
3. Засгийн газрын 2009 оны 143 дугаар /Ил тод байдлыг илтгэх шалгуур ђзђђлэлт
батлах тухай/ тогтоолын хэрэгжилтийн хангуулах талаар ямар арга хэмжээ зохион
байгуулж ажиллаж байна вэ
4. Мэдээллийн самбарт ямар тєрлийн мэдээлэл, танилцуулгыг байрлуулдаг вэ,хэр
хугацаанд шинэчилдэг вэ
5. Цахим хаягтай эсэх, хаягтай болон хэрхэн ажиллуулж байна вэ
6. Иргэдийг санал, єргєдлийг хђлээн авах, шийдвэрлэх талаар ямар арга хэмжээ авч
ажиллаж байна вэ /шийдвэрлэлт, авсан арга хэмжээ/
7. Танай байгууллагын дотоод ђйл ажиллагааг зохицуулсан ямар бичиг баримтууд
байдаг вэ, хэрхэн
8. Хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлтэй хэрхэн хамтарч ажилладаг вэ
9. Тараах материалаар дамжуулан иргэдэд мэдээлэл хүргэдэг үү
10. Танай байгууллагад хүний нөөцийн стратеги хөтөлбөр бий юу, байдаг бол
хэрэгжилтийг хангахад ажилтнууд ямар байдлаар оролцдог вэ
11. Ажлын байранд сул орон тоо гарсан тохиолдолд хэрхэн мэдээлдэг вэ



12. Албан хаагчдын ажлын гүйцэтгэлийг дүгнэх журам байгаа юу, үнэлгээний талаар
маргаан гардаг уу
13. Танай байгууллагаас үзүүлэх үйлчилгээнд хөлс болон төлбөр, хураамж авч
үзүүлдэг үйлчилгээ бий юу. /Хэрэв байдаг бол авах хэлбэр/
14. Байгууллагад бараа ажил, үйлчилгээ худалдан авах ажиллагааны ил тод, нээлттэй
байдлыг хэрхэн хангаж ажиллаж байна вэ, энэ чиглэлээр мэргэшсэн ажилтан байна
уу
15. Үнэлгээний хорооны гишүүдийг ямар зарчмаар сонгодог вэ

Ярилцлаганд оролцогчийн танилцуулга
Таны мэргэжил: ...............................................................................................
Таны боловсролын зэрэг ................................................................................
Таны нас...........................................................................................................
Танай байгууллагын нэр ................................................................................
Таны албан тушаал ........................................................................................



Хавсралт 3
АСУУЛГА (АНКЕТ) СУДАЛГАА /Тєрийн албан хаагч/
Судалгааны зорилго: Мэрси Кор ОУБ-аас хэрэгжђђлж байгаа “Îðîí íóòãèéí õàðèóöëàãàòàé
çàñàãëàëûн тєлєєх èäýâõòýé ò¿íøëýë ба иргэдийн оролцоо” òºñëèéí õ¿ðýýíä òºðèéí
áàéãóóëëàãóóäûí èë òîä, íýýëòòýé, øóóðõàé, õàðèóöëàãàòàé áàéäëыг тодорхойлох, Çàñãèéí ãàçðûí
2009 îíû /Èë òîä áàéäëûã èëòãýõ øàëãóóð ¿ç¿¿ëýëò áàòëàõ òóõàé/ 143 äóãààð òîãòîîëûí
õýðýãæèëòèéã ђнэлэх зорилгоор энэхђђ судалгааг хийж байна.
Зааварчилгаа: Та асуултуудад сонгосон хариултаа эсвэл єєрийн санаа бодлоо бичих
маягаар хариулна уу.

Нэг. Òºðèéí áàéãóóëëàãûí ¿éë àæèëëàãààíû èë òîä, íýýëòòýé áàéäàëòàé холбоотой асуултууд:

1. Áàéãóóëëàãûí ¿éë àæèëëàãàà èë òîä, íýýëòòýé áàéíà ãýäãèéã та юу гэж ойлгож байна вэ ?
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
___________________________________

2. Áàéãóóëëàãûí ¿éë àæèëëàãààòàé õîëáîîòîé ÿìàð ç¿éëñ èë òîä áàéõ ¸ñòîé вэ? |òîî÷èæ áè÷íý
¿¿|
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
___________________________________

Хоѐр. Х¿íèé íººöèéí áîäëîãын èë òîä áàéäàëòàé холбоотой асуултууд:

3. Òанай áàéãóóëëàãàä õ¿íèé íººöèéí áîäëîãûí áàðèìò áè÷èã áàéäàã óó? Áàéäàã áîë íýðèéã íü
áè÷íý ¿¿
----------------------------------------------------------------------

4. Та áàéãóóëëàãûí ¿éë àæèëëàãàà, äîòîîä çîõèîí áàéãóóëàëò, õ¿íèé íººöèéí íýýëòòýé
áàéäàëä ñýòãýë õàíàìæòàé áàéäàã óó. Õýðýâ òà ¯Ã¯É ãýæ õàðèóëñàí áîë ÷óõàì þóíä ñýòãýë
õàíàìæã¿é áàéãàà òàëààð ñàíàëàà òîäîðõîé áè÷íý ¿¿.
a. òèéì
b. ¿ã¿é
c. çàðèì òàëààð

______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________

5. Òàíàé áàéãóóëëàãûí äîòîîä баримт бичгђђд шаардлагатай зђйлђђдийг бђрэн зохицуулж
чадаж байна уу?(Та хариултынхаа тайлбарыг заавàë áè÷ýýрэй.)
a. Тийм
b. ёгђй
c. Мэдэхгђй
Хэрэв та ёГёЙ гэж хариулсан бол ямар зђйлђђдийг зохицуулж чадахгђй байгаа талаар
саналаа тодорхой бичнэ ђђ?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
________________________________
6. Òàíàé áàéãóóëëàãàä àæèëòàí ñîíãîí øàëãàðóóëæ àâàõàä õàðãàëçàõ øàëãóóð ¿ç¿¿ëýëò
áàéäàã óó?


Tailan 04 15

Recommandé

Recommandé

Contenu connexe

Tendances

Tendances (20)

En vedette

En vedette (20)

Similaire à Tailan 04 15

Similaire à Tailan 04 15 (20)

Plus de ehero

Plus de ehero (12)

Tailan 04 15