1. Toegang tot medicijnen in
ontwikkelingslanden: op naar
beleidscoherentie
Ronde Tafel voor het Recht op Gezondheid en
Gezondheidszorg voor Iedereen
Actieplatform Gezondheid en Solidariteit
Date 10 Mei 2011
Presenter Katrien Vervoort

2. Overzicht
• Wie heeft er geen toegang tot medicijnen en
waarom?
• Intellectuele eigendomsrechten en de prijs
van geneesmiddelen
• Van TRIPS naar TRIPS-plus
• EU-India vrijhandelsakkoord
• Besluit
2

3. Wie heeft er geen toegang tot
geneesmiddelen?
Eén derde van de wereldbevolking heeft geen regelmatige toegang tot betaalbare
geneesmiddelen.
Percentage van bevolking en aantal landen met regelmatige toegang tot essentiele
geneesmiddelen
1 = <50% (43)
2 = 50-80% (64)
3 = 80-95% (30)
4 = >95% (41)
5 = Geen gegevens beschikbaar (1)
3 Bron: World Health Organization, 2002

4. Waarom geen toegang tot
medicijnen?
• Onvoldoende overheidsinvesteringen in
gezondheid;
• Onvoldoende infrastructuur en/of
gezondheidspersoneel;
• Geen/onvoldoende innovatie voor
verwaarloosde ziektes; De rol
• Hoge prijzen: onbetaalbare van IP
geneesmiddelen.
4

5. Prijs en toegang tot geneesmiddelen
• 90% bevolking in OL betaalt uit eigen zak;
• Nauwelijks ziekteverzekering;
• 60-80% gezondheidsuitgaven voor
geneesmiddelen in OL;
• Chan: “for the poor access and affordability
are usually one and
the same”
5

6. Intellectuele eigendomsrechten en
de prijs van een geneesmiddel
• Octrooi: marktexclusiviteit als beloning
van/aansporing tot innovatie
•Generisch geneesmiddel:
• Dezelfde werkzame stof als
merkgeneesmiddel;
• Op markt na afloop van octrooiperiode;
• Gevoelig goedkoper.
6

7. Generische concurrentie leidt tot lage
prijzen
7
Source : MSF : untangling the web - 2010

8. TRIPS
• 20 jaar octrooibescherming voor farmaceutische
producten;
• Transitieperiode voor ontwikkelingslanden;
• 2001: Dohaverklaring over TRIPS en
volksgezondheid;
• Belangrijke uitdagingen voor nieuwe
geneesmiddelen (bv 2de en 3de generatie
aidsremmers, kankergeneesmiddelen, etc)
8

9. Van TRIPS naar TRIPS-plus
• IP en de kenniseconomie
• De strijd voor TRIPS+:
• Beschermingstijd octrooien;
• Gegevensexclusiviteit: monopoliepositie
onafhankelijk van innovatieve meerwaarde;
• Strijd tegen ‘namaak’  minderwaardige
geneesmiddelen
• IP en bescherming van investeringen
• Etc.
• Via oa. FTAs, bilaterale steun en druk
9

10. EU-India Vrijhandelsakkoord (1)
• De apotheek van de ontwikkelingslanden;
• Sinds 2005 TRIPS geïmplementeerd;
• De EU wil TRIPS-plus:
• Gegevensexclusiviteit
• IP enforcement
• IP in bescherming van investeringen
• Conclusie in 2011?
10

11. EU-India vrijhandelsakkoord (2)
⇒Hogere prijzen voor
patiënten, overheden en
donoren – wereldwijd.
⇒ Waarschuwingen van:
o UN Speciale Rapporteur voor
het recht op gezondheid;
o WHO, UNAIDS, UNDP; UNITAID;
Wereldfonds voor bestrijding van
HIV/Aids, TB en Malaria;
o NGO’s, patiëntengroepen,
sociale bewegingen: in India,
Europa, Thailand, Zuid-Afrika, etc.
11

12. Besluit
• Beleidsincoherentie tussen:
• Steun aan gezondheidssector
• TRIPS-plus in ontwikkelingslanden => hogere prijzen –
minder toegang.
• Belofte voor beleidscoherentie voor ontwikkeling in:
• Conclusies van de Raad over de rol van de EU ten
aanzien van de volksgezondheid in de wereld, mei 2010;
• Lissabonverdrag, art 208;
• Millenniumdoelstellingen.
=> Welke positie neemt België in?
12

13. Veel dank voor uw aandacht
Voor bijkomende informatie:
Katrien Vervoort
kve@oxfamsol.be
0032 (0) 2 501 67 56
13