Menerangkan tentang prinsip asas dalam elektrik dan jenis kemalangan berpunca dari elektrik termasuk kaedah pencegahan kemalangan

1. Modul 2:
Pengenalan Elektrik dan Punca-punca Kemalangan
dan Penyakit Pekerjaan

2. Objektif
 Menerangkan asas bidang elektrik
 Mengenalpasti punca utama menyebabkan
kemalangan atau penyakit pekerjaan
 Menerangkan perbuatan atau keadaan yang tidak
selmata
 Menerangkan semua kemalangan dan penyakit
pekerjaan dapat dicegah

3. Kandungan kursus
 Asas elektrik
 Definasi kemalangan dan penyakit pekerjaan
 Mitos dan fakta terhdapa kemalangan
 Punca kemalangan
 Akibat dari kemalangan
 Prinsip pencegahan kemalangan
 Statistik dan trend kemalangan
 Kajian kes kemalangan

4. Asas elektrik
 Arus
 Kadar pengaliran cas elektrik melalui satu titik tertentu
 Unit Ampere (A) & Simbol ( I )
 Voltan
 Beza upaya atau daya gerak elektrik ; tekanan elektrik yang
menyebabkan arus mengalir
 Unit Volt (V) & Simbol (V)
 Rintangan
 Sifat menghadkan pengaliran arus dalam pengalir, jasad atau litar
 Unit Ohm (Ω) & Simbol (R)
 Kuasa
 Kadar melakukan kerja
 Unit kuasa ialah watt (W) dan simbol ialah (P

5. Asas elektrik
Perhubungan diantara P, V ,I dan R
 Voltan (V) = Arus (I) x Rintangan (R)
 Kuasa, (P) = Voltan (V) x Arus (I)

6. Bekalan elektrik
Gambarajah sistem
penghantaran bekalan
elektrik

7. Bekalan elektrik
 Fasa tiga
 Voltan 415 V arus ulang-alik (AC),
 TNB bekal 400 V +10% / -6%
 Permintaan maksimum 45 kVA
 Frekuensi 50 Hz +/- 1%
 Fasa tunggal
 Voltan 240 V arus ulang-alik (AC),
 TNB bekal 230 V +10% / -6%
 Permintaan maksimum 12 kVA
 Frekuensi 50 Hz +/- 1%

8. Pembumian & sistem perlindungan
 Peranan utama pembumian
 Laluan ke bumi denagn cara selamat bagi arus
kerosakan yang merbahaya
 Laluan ke bumi untuk peranti perlindungan berkendali
dengan selamat
 Sistem perlindungan
 Unit pemotong – pihak pembekal tenaga
 Unit agihan pengguna

9. Jenis alat perlindungan
MCBMCCB ELCB / RCCB
FUSE
HRC FUSE
CUT OUT FUSE

10. Definasi insiden
 Insiden – kejadian atau siri kejadian yang tidak
dirancang, yang telah atau yang berpotensi
megakibatkan kecederaan atau penyakit, keracunan
atau kerosakan (kehilangan) harta, alam sekitar atau
pihak ketiga
 Insiden = kemalangan + insiden nyaris

11. Definisi kemalangan
 Kemalangan adalah:
 Satu kejadian yang tidak dirancang
 Di dalam satu rangkaian kejadian
 Disebabkan oleh punca yang berganda (kombinasi dari
beberapa kejadian) dan
 Menyebabkan:-
 Fizikal individu mengalami kecederaan atau penyakit
 Kerosakan harta atau alam sekitar
 Kerugian atau
 Sebarang gabungan diatas

12.  Punca berganda merujuk kepada kenyataan bahawa
sesuatu kemalangan berlaku mungkin disebabkan
oleh lebih dari satu punca
Punca kemalangan
Punca A
Punca B
Punca C
kemalangan

13. Kemalangan – bagaimana berlaku?
 Kajian “Segitiga Tye-Pearson” pada tahun 1974 oleh
British Safety Council sering digunakan umtuk
menunjukkan bahawa bagi suatu kemalangan besar
yang menimpa terdapat banyak kemalangan kecil
telah terjadi sebelumnya di tempat atau dari punca
yang sama

14. Segitiga Tye-Pearson
1
Parah/maut
3
Kecederaan ringan
50
Pertolongan cemas
80
Kerosakan harta benda
400
Kejadian nyaris

15. Punca-punca insiden
 Perlakuan tidak
selamat
 Kecuaian
 Tidak memakai PPD
yang sesuai
 Keadaan tidak
selamat
 Prosedur tidak
lengkap
 Kesilapan
rekabentuk
INSIDEN

16. Contoh perlakuan tidak selamat

17. Contoh keadaan tidak selamat
Hos alat
pemadam
api tidak
dikemas
Tangga
disandarkan
di fitting
lampu
Kerja elektikal di kolam
air

18. Tanggungjawab siapa?
 Siapakah yang bertanggungjawab dalam mencegah
insiden di tempat kerja?
 Majikan
 Pekerja
 Pengilang
 Perekabentuk
 Kontraktor
 Pengedar/pengimport

19. Petikan/artikel
Sebahagian keratan akhbar
mengenai kemalangan
tempat kerja

20. Mitos mengenai kemalangan
 Mitos:
 Kemalangan tidak berbau
 Nasib
 Kehendak Tuhan
 Mudah mendapat kemalangan
 Keselamtan adalah “common sense”
 Setiap projek pasti ada korbannya

21. fakta mengenai kemalangan
 Fakta:
 Kemalangan boleh dielakkan
 Mencegah adalah lebih baik dari mengubati
 Keselamatan bukan “common sense”
 Keselamatan mestilah diuruiskan dengan baik
 Berkerja dengan selamat adalah syarat pekerjaan

22. Kos kemalangan
 Teori “iceberg”
 Kos nyata
 Perubatan
 pampasan
 Kos tidak langsung
 Kos pengganti
 Latihan
 Kerja lebih masa
 Pembaikan
kerosakan dll
RM 1
RM 5 - 50

23. Prinsip pencegahan kemalangan
 Pencegahan kemalangan adalah elemen penting dalam
pengurusan keselamatan dan kesihatan pekerjaan yang
baik
 Pihak pengurusan dan pekerja berkerjasama dalam usaha
pencegahan kemalangan
 Penglibatan pihak pengurusan tertinggi dalam menjadi
teraju utama melaksana dan meningkat tahap keselamatan
di tempat kerja
 Polisi keselamatan adalah kemestian dan jelas
 Mengadakan sumber dan organisasi yang mengcukupi bagi
menjalankan program/rancangan keselamatan yang perlu
 Pengetahuan dan teknologi dapat membantu menangani
dan mencegah kemalangan

24. Hasil Analisis
STATISTIK KEMALANGAN ELEKTRIK YANG DILAPORKAN
(1995-2006)
57
53
43 43
22 25 23 23 23
19
40
36
32
38
58
42
38
29
43
27
33
47
42
54
89 91
101
85
60
54
66
50
56
66
82
90
0
20
40
60
80
100
120
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
Tahun
BilanganKes
Maut
Tidak Maut
Jumlah Kes
Sumber: Suruhanjaya Tenaga

25. 22.04
21.09
22.01
17.23
11.56
10.16
11.94
8.63
9.23
10.40
12.42
13.07
14.12
12.28
9.37
8.72
4.24
4.70
4.16
3.97 3.79
2.99
6.06
5.23
0.00
3.00
6.00
9.00
12.00
15.00
18.00
21.00
24.00
Tahun
Bil. Kemalangan/satu juta pengguna
Bil. Maut/satu juta pengguna
KADAR KEMALANGAN BAGI SEJUTA PENGGUNA
Sumber: Suruhanjaya Tenaga

26. Negeri
Jumlah
Kes
% Negeri
Jumlah
kes
%
Kedah 13 23.2 Sabah 2 3.5
Selangor 10 17.8 Trengganu 1 1.8
Johor 9 16.1 Perak 1 1.8
Pahang 7 12.5 Melaka 1 1.8
P. Pinang 6 10.7 Perlis 0 0
Kelantan 3 5.4 N. Sembilan 0 0
W. P’kutuan 3 5.4
BILANGAN KEMALANGAN MENGIKUT NEGERI
Sumber: Suruhanjaya Tenaga

27. Statistik Kemalangan Elektrik Bagi Kawasan Butterworth
TAHUN MAUT TIDAK MAUT JUMLAH
2001 7 10 17
2002 10 13 23
2003 8 17 25
2004 4 14 18
2005 13 19 32
2006 13 22 35
2007 3 8 11
Mei 2008 3 7 10
Sumber: Suruhanjaya Tenaga

28. Statistik Kemalangan Bagi Kawasan Butterworth
7
10
10
13
8
17
4
14
13
19
13
22
3
8
3
7
0
5
10
15
20
25
30
35
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Mei
2008
Tidak Maut
Maut
Sumber: Suruhanjaya Tenaga

29. Statistik Kemalangan Bagi Kawasan Butterworth
STATISTIK KEMALANGAN ELEKTRIK MENGIKUT
BULAN BAGI TAHUN 2008
BULAN MAUT TIDAK MAUT JUMLAH
JAN 0 1 1
FEB 0 3 3
MAC 0 3 3
APRIL 3 0 3
MEI 0 0 0
Sumber: Suruhanjaya Tenaga

30. Statistik Kemalangan Elektrik Bagi Kawasan Utara
STATISTIK KEMALANGAN ELEKTRIK MENGIKUT
BULAN BAGI TAHUN 2008
0
0.5
1
1.5
2
2.5
3
JAN FEB MAC APRIL MEI
Tidak Maut
Maut
Sumber: Suruhanjaya Tenaga

31. PUNCA %
1. Pemasangan / senggaraan tak sempurna 34
2. Prosedur kerja selamat tidak dipatuhi 32
3. Pencerobohan di pepasangan 12
4. Aktiviti kerja orang awam berhampiran talian elektrik 11
5. Salahguna sistem pendawaian 5
6. Kecacatan pada peralatan elektrik 2
7. Punca-punca lain 5
PUNCA-PUNCA KEMALANGAN ELEKTRIK
Sumber: Suruhanjaya Tenaga

32. PIHAK BERTANGGUNGJAWAB %
1. Pemunya pepasangan 55
2. Mangsa 25
3. Majikan 16
4. Orang kompeten / Berkebenaran 4
PUNCA-PUNCA KEMALANGAN
Sumber: Suruhanjaya Tenaga

33. LOKASI / JENIS PEPASANGAN %
1. Pencawang elektrik utiliti 27
2. Talian atas voltan tinggi utiliti 16
3. Kediaman 12
4. Talian atas voltan rendah utiliti 9
5. Premis kerajaan 7
6. Kilang 7
7. Majlis kerajaan tempatan 5
8. Premis komersial 5
9. Kabel bawah tanah utiliti 5
10. Tapak binaan 4
11. Ladang 3
PUNCA-PUNCA KEMALANGAN
Sumber: Suruhanjaya Tenaga

34. 57% - KEMALANGAN
MELIBATKAN PEPASANGAN UTILITI
Faktor-faktor penyebab:
 tahap senggaraan pepasangan lama yang tidak
memuaskan,
 sistem penyeliaan dan kawalan yang kurang mantap
oleh utiliti ke atas kerja-kerja elektrik berisiko tinggi,
 sistem pemantauan yang kurang mantap ke atas
aktiviti kerja orang awam berhampiran talian elektrik,
 sistem sekuriti di pepasangan elektrik yang kurang
mantap.

35. 12.0% - KEMALANGAN
BERLAKU DI PREMIS KEDIAMAN.
Faktor-faktor penyebab:
 tiada pemeriksaan keselamatan dan
senggaraan berkala ke atas sistem
pendawaian,
 kurang kesedaran dan keprihatinan di
kalangan pengguna-pengguna tentang
risiko daripada kelengkapan elektrik dan
cara penggunaannya yang selamat.

36. Faktor penyebab:
 tahap senggaraan yang tidak
memuaskan
12.0% - KEMALANGAN
BERLAKU DI PREMIS AGENSI KERAJAAN

37. Faktor penyebab:
 tahap senggaraan yang tidak memuaskan,
 tahap pengawasan dan seliaan yang kurang memuaskan
ke atas kerja-kerja elektrik berisiko tinggi,
7% - KEMALANGAN BERLAKU DI PREMIS KILANG

38. Faktor penyebab:
 tahap senggaraan yang tidak memuaskan,
 tahap pengawasan dan seliaan yang kurang
memuaskan ke atas kerja-kerja elektrik berisiko
tinggi,
5% - KEMALANGAN BERLAKU DI PREMIS
KOMERSIAL

39. Statistik PERKESO
 Jumlah pekerja di Malaysia ialah 10.2 juta merangkumi
542, 629 tempat kerja
 Kemalangan dan penyakit industri yang dilaporkan
kepada PERKESO
 Lebih dari 50, 786 kemalangan di tempat kerja
 Lebih dari 9, 381 kes kecacatan
 Lebih dari 846 kemalangan maut setiap tahun

40. Rumusan statistik
 Malaysia, kadar kemalangan tinggi (7.4 kes per 1,000
pekerja) di bandingkan dengan negara maju (3 kes per
1,000 pekerja)
 Menurut TNB, tahun 2005, kadar kemalangan 1.7 kes
per 1,000 pekerja dengan pekerja seramai 25,000 orang
 Sektor perkhidmatan elektrik, gas, air dan kebersihan
merupakan antara penyumbang kepada kes
kemalangan maut setiap tahun
 Tanggungjawab kita memastikan angka kemalangan
dapat diturunkan ketahap terendah atau sifar

41. Kajian kes – Terjatuh dari tangga
 Dalam kes kemalangan
terjatuh dari tangga
 Perlakuan tidak selamat –
menggunakan tangga yang
rosak
 Keadaan tidak selamat –
tangga yang rosak
 Langkah pencegahan – tidak
guna tangga rosak

42. Kajian kes – Terjatuh dari tangga
 Dalam kes kemalangan terjatuh dari tangga, persoalan
berikut membantu mencari punca berlakunya kemalangan
itu
 Mengapakah tangga itu tidak dijumpai semasa pemeriksaan?
 Mengapakan penyelia membenarkan penggunaanya?
 Adakah mangsa mengetahui ia tidak sepatutnya digunakan?
 Adakah mangsa telah diberikan latihan yang mencukupi?
 Adakah mangsa diberikan peringatan supaya tidak
meggunakan tangga itu?
 Adakah penyelia melakukan pemeriksaan sebelum kerja itu
dilakukan?

43. Tamat